ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA Umowa Pomiędzy osobą
Transkrypt
ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA Umowa Pomiędzy osobą
ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA Umowa Pomiędzy osobą powierzającą wykonanie zadania– np. danej pracy (pracodawcą), a osobą wykonującą to zadanie za odpowiednią rekompensatą (pracownikiem) występuje stosunek cywilno-prawny zwany umową. Umowa (łac. contractus) – w prawie cywilnym to zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron, ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Umowy w polskim prawie cywilnym reguluje podgałąź prawa cywilnego zwana prawem zobowiązań, której zasadniczy zrąb znajduje się w księdze trzeciej kodeksu cywilnego. Księga ta zawiera zarówno przepisy regulujące kwestie wspólne dla wszystkich umów – związane z ich zawarciem, ważnością, wykonywaniem itp. – jak i przepisy regulujące konkretne typy umów, najczęściej spotykane w obrocie prawnym, na czele ze sprzedażą. Zgodnie z przejęta jeszcze z prawa rzymskiego zasadą "strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego". Ze stwierdzenia tego wynika fakt dowolności ich kształtowania w granicach dopuszczanych prawem. Stosunki umowne w prawie polskim regulowane są także przez szereg innych przepisów, dotyczących najczęściej pojedynczych form zawartych umów. Praktyka życia codziennego wskazuje brak możliwości znajomości wszystkich przepisów prawnych, co z kolej powoduje „konieczność” korzystania z pewnych uregulowań ogólnie nam znanych lub tych, które zasady określone są w powszechnie dostępnych źródłach prawa. W praktyce sprowadza się to do korzystania z tzw. „gotowców”. Chcąc sprzedać samochód na wolnym rynku nie staramy się wraz z kupującym tworzyć umowy kupna-sprzedaży, tylko najczęściej sięgamy do gotowego wzorca w gazecie z ogłoszeniami branżowymi czy też zaglądamy do Internetu. Podobnie postępujemy w przypadku nawiązywania stosunku pracy – korzystamy z umów wyrywanych z kupionego w sklepie bloczku. Powoduje to najczęściej brak zastanowienia nad jej zawartością i możliwością jej kształtowania. Zastanawiamy się nad treścią tych umów w momencie wystąpienia potrzeby jej zmiany. Po stronie pracownika zmiany te dotyczą najczęściej jego sytuacji osobistej. Zarówno tej, którą zaplanowaliśmy ( zawarcie związku małżeńskiego, powiększenie rodziny, podnoszenie swoich kwalifikacji poza zakładem pracy, zmiana miejsca zamieszkania) jak i tej nieprzewidzianej ( choroba, wypadek czy też konieczność opieki nad członkami rodziny). Tak więc z jednej strony -pogodzenie życia prywatnego z obowiązkami wynikającymi ze stosunku pracy powodują konieczność szukania wspólnego rozwiązania pomiędzy stronami umowy, a więc pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. Coraz większa świadomość pracodawców dotycząca kosztów przyuczenia pracownika do wykonywanej pracy - powoduje mniejszą skłonność do zmiany pracownika. Doświadczenie rozwiniętych rynków pracy wskazują na coraz większe problemy pracodawców ze znalezieniem odpowiedniej kadry do realizacji wyspecjalizowanych zadań. Z drugiej strony - dodatkowym czynnikiem będącym motywacją do poszukiwania wspólnego rozwiązania są także możliwe do zajścia zmiany po stronie pracodawcy np. zmiana miejsca lokalizacji zakładu ze względu na koszty jej prowadzenia ( podatek gruntowy, koszty dzierżawy). W przypadku zachodzących zmian istotną rolę odgrywają Elastyczne Formy Zatrudnienia (ang. Flexible Forms of Employment). Z jednej strony ich rolą jest uzyskanie możliwości dostosowywania struktury, wielkości i zasad zatrudnienia odpowiednio do zadań stawianych pracownikom, w związku z przyjętą strategią przedsiębiorstwa, a z drugiej zoptymalizowanie trybu i czasu pracy oraz umożliwienie łączenia obowiązków służbowych z innymi osobistymi. Stosując elastyczne formy zatrudnienia w odpowiedni sposób, strony umowy mogą odnieść liczne korzyści, ale muszą także liczyć się z pewnymi utrudnieniami przy ich wprowadzaniu. Do korzyści występujących po stronie pracodawcy należy : bardziej efektywne wykorzystanie zasobów ludzkich lepsze efekty pracy ( zarówno ilościowe jak i jakościowe) lepsza atmosfera pracy najczęściej korzyści finansowe (poprzez obniżenie kosztów) większa wydajność pracownika optymalne wykorzystanie czasu pracy wzrost zadowolenia z pracy wśród pracowników poprawa współpracy. Korzyści niewątpliwie znajdują się także po stronie pracownika. Do najważniejszych z nich należeć będą: zwiększenie ilości czasu na sprawy prywatne, a więc pogodzenie życia prywatnego z pracą możliwość pracy w optymalnej formie możliwość dodatkowego zatrudnienia lepsze relacje z pracodawcą i współpracownikami, a co za tym idzie większa motywacja do pracy i wzrost zadowolenia z wykonywanej pracy. A więc spełnienie marzeń nieznanego autora - Doskonała wolność zarezerwowana jest dla tego, kto żyje z własnej pracy, a w tej pracy robi to, co chce robić. Przy dużej różnorodności elastycznych forma zatrudnienia trudno wymienić istniejące problemy związane z ich stosowaniem. Niewątpliwie do tych uniwersalnych należeć będą : problemy z bezpośrednim nadzorem – po stronie pracodawcy czy też nierówny podział obowiązków - po stronie pracownika. Występować będą także takie czynniki, które w jednym przypadku będą korzyścią, a w innym problemem . Do nich będą między innymi należeć zmniejszające się lub zwiększające koszty utrzymania stanowiska pracy . Aby elastyczne formy mogły być zastosowane muszą być spełnione pewne warunki brzegowe do których należą: możliwość – nie występują bariery techniczne uniemożliwiające ich realizację (np. zbyt duża odległość przy zmianie lokalizacji firmy powodująca brak ekonomicznego uzasadnienia dowozu pracowników ) dobrowolność - osoby uczestniczące w procesie uelastyczniania nie są do niego zmuszane, decyzje co do proponowanych zmian w organizacji pracy i formie zatrudnienia podejmują dobrowolnie opierając się na analizie własnej sytuacji osobistej poszerzanie swobody - efektem procesu uelastyczniania jest możliwość swobodniejszego decydowania co do sposobu wykonywania pracy uwzględniając określone elementy stanowiska pracy (np. pracownik może sam decydować kiedy wykona pracę, albo w jakim miejscu, albo decyduje co do procesu technologicznego) zwiększanie korzyści - w wyniku uelastycznienia zatrudnienia obie strony tego procesu (pracownik i pracodawca odnoszą większe korzyści w porównaniu z tymi jakie by mieli stosując typowe rozwiązania). Jednakże najważniejszą barierą zawarcia porozumienia będzie niewątpliwie zachowanie celu/rezultatu pracy, o którym to musimy pamiętać przystępując do zawarcia nowej umowy. Prawdopodobieństwo jej zawarcia wzrastać będzie tylko i wyłącznie w przypadku utrzymania lub zwiększenia dotychczasowych efektów pracy używając jako odnośnika osiągane efekty przy „tradycyjnych” rozwiązaniach. Możliwość realizacji porozumienia stanowić będą także uwarunkowania prawne. Zarówno te niezależnie regulujące elastyczne formy zatrudnienia, takie jak np. kodeks cywilny, czy też zmiany zachodzące w kodeksie pracy, a powodujące możliwość dostosowania regulacji umowy o pracę do potrzeb zarówno pracownika jak i pracodawcy.