ocenianie pracy w grupach

OCENIANIE PRACY
W GRUPACH
26 listopada 2016 r.
Przygotowała i prowadzi mgr Maria M. Ferenc – konsultant
ds. ewaluacji i oceniania
Program szkolenia
 Modele pracy grupowej i odpowiadające
im systemy oceniania - przykłady dobrych
praktyk.
 Ocenianie indywidualne ucznia i ocenianie
zespołu uczniów - różne rozwiązania, różne
skutki.
 Rola nauczyciela, rola ucznia i rola zespołu
uczniów w procesie oceniania pracy grupowej.
2
Przydatna literatura
 Arends R., Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 1994.
 Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik
skutecznej dydaktyki, WPiA, Warszawa 2007.
 Paris S.G., Ayres L.R., Stawanie się refleksyjnym
uczniem i nauczycielem, WSiP, Warszawa1997.
 Reid J., Forrestal P., Cook J., Uczenie się w małych
grupach w klasie, WSiP, Warszawa1996.
 Sterna D., Uczę (się) w szkole, CEO, Warszawa 2014.
3
Cytat dnia
Ocenianie jest instrumentem dynamizującym
procesy uczenia się, pod warunkiem, że motywuje
ucznia do pracy, wspomaga i ukierunkowuje jego
rozwój.
4
Podstawowe definicje
Uczenie się - proces, w którym następuje
modyfikacja lub zmiana zachowania dzięki
doświadczeniu i ćwiczeniu.
Uczenie się we współpracy – model
obejmujący uczenie się treści przedmiotowych
z jednoczesnym opanowywaniem umiejętności
społecznych i zachowań kooperacyjnych.
5
Ocenianie, czyli co?
Synonimy
oceniać (kogoś, czyjeś działanie) wartościować
wystawiać cenzurkę, podsumowywać, rozliczać,
osądzać, szacować, taksować, oceniać (rozmiar
czegoś), ewaluować, klasyfikować, wystawiać
oceny (stopnie), punktować
6
„Oceniać” wg słownika języka polskiego
Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego
ocenić — oceniać
1. «wydać opinię o kimś lub o czymś»
2. «określić rozmiar lub zakres czegoś»
3. «określić wartość materialną czegoś»
4. «postawić oceny uczniom w szkole»
7
Ćwiczenie 1. – procedura „U”
Przeanalizujcie realizację oceniania pracy
grupowej w Waszych szkołach zgodnie
z poniższym schematem.
1. Obraz
2. Role
3. Zasady
8
Specyfika uczenia się we współpracy
Uczenie się we współpracy różni się od innych modeli
nauczania: posługuje się odmiennymi strukturami
zadania dydaktycznego i nagród. Struktura zadania
wymaga, aby uczniowie współpracowali ze sobą w
małych grupach. Bieg lekcji (syntaksa) obejmuje
czynności: podanie celów i wywołanie nastawienia,
podanie wiadomości, zorganizowanie zespołów, praca
w zespołach wspomagana w miarę potrzeb przez
nauczyciela, prezentacja rezultatów i ocena osiągnięć
(często po lekcji).
9
Model ten opiera się na idei aktywnego uczenia się
i przejmowania przez uczniów odpowiedzialności
za naukę. Zmianie ulega rola nauczyciela:
przechodzi od nauczania frontalnego do pracy
grupowej i staje się doradcą, koordynującym pracę
poszczególnych zespołów. Ocena nie opiera się
na podejściu rywalizacyjnym, lecz łączy nagrody
indywidualne z zespołowymi i wprowadza nowe
formy uznania pracy i jej wyników.
10
Co mówi polski autorytet z zakresu
oceniania?
W grupowym kształceniu uczeń pracuje w
interakcji z innymi uczniami, a jego wynik składa
się na ocenę osiągnięć zespołu. Grupowe metody
kształcenia powinny być wspomagane grupowym
sprawdzaniem osiągnięć. Uzasadnieniem
grupowego sprawdzania osiągnięć jest rola, jaką
odgrywa uspołecznienie ucznia.
11
Ta metoda jest pożyteczna, gdy:
a) jest stosowana jako pomocnicza w stosunku
do sprawdzania indywidualnego,
b) zadania dla każdego zespołu są
wystarczająco obszerne na to, żeby je dzielić
na wszystkich jego członków,
c) te zadania są trudniejsze od zadań
indywidualnych
d) zespoły są heterogeniczne.
Prof. Bolesław Niemierko
12
Aspekty oceniania
Zmiany systemu edukacyjnego wiążą się ze zmianą
metod oceny, które tworzą wielowymiarowy obraz
mocnych i słabych stron uczniów.
Testy nie są adekwatnym środkiem mierzenia
postępów i wkładu pracy uczniów.
Wyniki klasówek (stopnie) są zaledwie drobnym
ułamkiem rzeczywistej oceny.
Autentyczne ocenianie wpływa stymulująco
na naukę opartą na autoregulacji.
13
Co mówią badania?
Dowodzą, że cele zorientowane na zewnętrzne
uznanie: oceny, nagrody, pochwały wyzwalają
mniejszą motywację i poczucie sensu własnej pracy
niż te nakierowane na wewnętrzne kryteria ucznia:
dążenie do biegłości lub chęć poprawy.
14
Stopnie i informacja zwrotna
 Takie postępowanie ma znaczenie motywujące.
Nie chodzi o motywowanie tylko za pomocą oceny
wyrażonej stopniem, ale o dostarczenie
konkretnych informacji o tym, co uczeń umie,
a co powinien poprawić.
 Włączanie uczniów do oceniania pozwala im
rozwijać ważne umiejętności: autorefleksji nad
tym jak przebiega ich własny proces uczenia się,
planowania tego procesu i brania
współodpowiedzialności za jego wyniki.
15
Obserwacja pracy zespołowej
Obserwując pracę w grupach, możemy wyrobić
sobie zdanie o jej efektywności.
Wszyscy biorą udział w dyskusji, trzymając się
sedna. Członkowie zespołu słuchają się
wzajemnie, każdy pomysł jest brany pod uwagę.
Wszyscy rozumieją zadania, które mają wykonać
i pomagają sobie w tym - współpracują.
Role: lidera i pozostałe przyjmują kolejne osoby.
Grupa jest świadoma swoich zalet i problemów.
16
Formy oceny pracy w grupach
 Nagrody dla zespołów: punkty i dyplomy.
 Sukces grupy zależny jest od zaangażowania
każdego z członków – każdy otrzymuje to,
na co zasłużył: satysfakcję, podziw/uznanie
innych, sprawności.
 Samoocena w zespołach: jak się razem pracowało,
co w przyszłości powinno ulec zmianie na lepsze.
 Refleksja (wspólna: N i U) nad uczeniem się:
czego się dowiedzieli i nauczyli, co było dla nich
łatwe, a co trudne i jak pokonywali bariery.
17
Wybrane odmiany modelu uczenia się
we współpracy
Istnieją różne, kompletne strategie postępowania
wraz z propozycjami oceniania:
o Podwójnej oceny w zespołach uczniowskich
o Składanki
o Badań zespołowych
Materiały źródłowe
18
Uniwersalne zasady oceniania
w metodzie projektu
Oceniamy efekt końcowy i cały proces.
 Oceniamy to, co ważne, a nie to, co łatwo ocenić.
 Uczniowie przed przystąpieniem do pracy znają
kryteria oceny. Najlepiej, jeśli uczestniczyli w ich
opracowaniu.
 W projekcie powinno być miejsce na samoocenę
i ocenę społeczną (koleżeńską) uczniów. (przykład)
 Informacja o wynikach oceniania może być
przekazana uczniom w różnej formie.

19
Wskazówki D. Sterny
Szczególnie w młodszych klasach długi komentarz
się nie sprawdzi. Z młodszymi dziećmi możemy
zacząć od techniki „Dwie gwiazdy, jedno życzenie”.
Polega ona na umówieniu się z uczniami, że
wyszukamy w pracy każdego z nich dwa docenienia
(gwiazdy) i jedną sprawę wymagającą poprawy
(życzenie). Jest to dość trudna technika dla n-la,
gdyż nie jest łatwo zostawić jakiś błąd, wymaga
ustalenia z uczniami i ich rodzicami jej stosowania.
20
Wskazówki D. Sterny c.d.
Jest ona bardzo pomocna, gdy decydujemy się
wprowadzić ocenę koleżeńską. Uczniowie będą się
wówczas wzorować na naszej informacji zwrotnej,
choć na początku mogą mieć duże problemy
z wystawianiem koledze czy koleżance oceny
kształtującej.
Chcę tu podkreślić, że ocena koleżeńska na stopnie
jest niedopuszczalna.
21
A co mówią nauczyciele?
… Każdy z grupy ma wystąpić (przed grupą)
i zaprezentować część pracy na miarę swoich
możliwości. To się sprawdziło, uczniowie bardziej
zaangażowali się w pracę i efekty były widoczne.
Wielu uczniów przy ocenie pracy innych zauważało
dobre strony (zdarzało się, że nauczyciel nie zwrócił
na nie uwagi). Zaskoczyło nas to, że uczniowie
bardzo dobrzy starali się wyszukać nawet drobne
pozytywy w pracach uczniów słabych.
Iwona Gordzicz, SP nr 4 w Bolesławcu
22
Role nauczyciela w kierowaniu pracą
grup
Nauczyciel
Nauczyciel
Nauczyciel
Nauczyciel
planista
moderator/facylitator
arbiter
ewaluator
23
Ćwiczenie 7.
Zaproponujcie zmiany w ocenianiu pracy
grupowej w Waszych szkołach zgodnie
z poniższym schematem.
7. Obraz po zmianie
6. Nowe role
5. Nowe zasady
4. Zwrot
24
Apel końcowy
Uczenie się powinno być procesem dynamicznym,
podobnie jak ocenianie. Przeplatajmy zajęcia, które
mają służyć ocenie, z tymi, których celem jest
zdobywanie i utrwalanie wiadomości. Częściowo
oceniajmy nieformalnie poprzez obserwację
i bieżące notowanie jej wyników, część prac niech
uczniowie ocenią sami. Ważne, żeby każdemu
uczniowi dawać okazję do oceny wiedzy oraz oceny
procesu uczenia się.
25
Zapraszam do korzystania
z konsultacji
[email protected]
26