Ujawnianie informacji

Zmiany w prezentacji instrumentów finansowych zgodne z MSSF 7 Instrumenty finansowe: Ujawnianie inf
Wpisany przez Katarzyna Iwuć
Artykuł przedstawia najważniejsze zmiany regulacji prawnych w zakresie prezentacji
instrumentów finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości
Finansowej.
Sprawozdania finansowe jednostek za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się 1 stycznia
2007 r. i później powinny być sporządzone zgodnie z nowym MSSF 7 Instrumenty finansowe:
Ujawnianie informacji
,
który zniósł całkowicie MSR 30
Ujawnianie informacji w sprawozdaniach finansowych banków i podobnych instytucji
finansowych
oraz częściowo MSR 32
Instrumenty finansowe: Ujawnianie i prezentacja
. Tak więc od tej pory wszystkie ujawnienia dotyczące instrumentów finansowych zawarte są w
jednym standardzie i dotyczą w takiej samej mierze jednostek handlowych i produkcyjnych, jak
instytucji finansowych posiadających szeroką gamę wyrafinowanych instrumentów finansowych.
Co więcej, standard nie przewiduje specjalnych uproszczeń w zakresie prezentacji
instrumentów finansowych dla jednostek małych lub spółek zależnych w grupach kapitałowych,
które zarządzają ryzykiem na szczeblu centralnym.
Główne zmiany wprowadzone przez MSSF 7 dotyczą następujących obszarów:
- wymóg przedstawienia ryzyka instrumentów finansowych widzianych „oczyma
kierownictwa" (na podstawie tych danych, które kierownictwo wykorzystuje do zarządzania
jednostką),
- poszerzona analiza ilościowa ryzyka związanego z instrumentami finansowymi,
- wprowadzenie analizy wrażliwości,
- wymagania dotyczące ujawnień w rachunku wyników (lub w informacji dodatkowej)
według kategorii instrumentów,
- informacje dotyczące rezerw/odpisów w związku z utratą wartości instrumentów
finansowych.
Poniżej omówiona została każda z wprowadzonych zmian.
1/5
Zmiany w prezentacji instrumentów finansowych zgodne z MSSF 7 Instrumenty finansowe: Ujawnianie info
Wpisany przez Katarzyna Iwuć
Ujawnienie ryzyka widzianego „oczyma kierownictwa"
W sprawozdaniu finansowym należy ujawnić informacje jakościowe i ilościowe o ryzyku
kredytowym, płynności i rynkowym związanym z instrumentami finansowymi. Dla każdego
rodzaju ryzyka należy zatem opisać:
-
Jaka jest ekspozycja na ryzyko i jak ona powstaje?
Jakie metody, politykę, procedury stosuje jednostka, aby tym ryzykiem zarządzać?
Jakie metody są stosowane do pomiaru ryzyka?
Należy również opisać zmiany w powyższym zakresie w porównaniu do poprzedniego okresu.
Poszerzona analiza ilościowa ryzyka związanego z instrumentami finansowymi
MSSF 7 wymaga, aby jednostka pokazała rozszerzone informacje na temat ryzyka
2/5
Zmiany w prezentacji instrumentów finansowych zgodne z MSSF 7 Instrumenty finansowe: Ujawnianie info
Wpisany przez Katarzyna Iwuć
kredytowego i stopy procentowej.
W zakresie ryzyka kredytowego należy podać ekspozycję na ten rodzaj ryzyka na dzień
bilansowy dla każdej klasy instrumentów finansowych.
W zakresie ryzyka płynności należy podzielić zobowiązania względem stopnia ich
wymagalności, przy czym za datę wymagalności przyjmuje się najwcześniej możliwą datę, w
jakiej kontrahent może od nas wymagać spłaty, co ma szczególne znaczenie w przypadku lokat
a-vista.
Wprowadzenie analizy wrażliwości
Analiza wrażliwości jest prawdopodobnie tą zmianą wymagań w zakresie prezentacji
instrumentów finansowych, która przysporzy jednostkom najwięcej kłopotów.
Analiza wrażliwości musi być przeprowadzona i ujawniona w sprawozdaniu dla każdego rodzaju
ryzyka rynkowego, czyli odrębnie dla ryzyka stopy procentowej, ryzyka kursowego i cenowego.
Oznacza to, że jednostka musi oszacować potencjalnie możliwe zmiany, np.: kursu USD,
LIBOR, ceny posiadanych akcji i pokazać, jak wyglądałoby sprawozdanie finansowe na dzień
sprawozdawczy, gdyby kursy walutowe, stopy procentowe, ceny akcji itp. uległy zmianie.
Punkt wyjścia do analizy wrażliwości stanowi oszacowanie potencjalnie możliwych na dzień
sprawozdawczy zmian, a więc takich, co do których jest największe prawdopodobieństwo ich
wystąpienia, a nie czarnych scenariuszy. Analiza wrażliwości nie polega więc na sporządzaniu
stres testów.
Jeżeli jednostka sporządza analizę wrażliwości, np. określa wartość narażoną na ryzyko (VaR),
która uwzględnia zależności między czynnikami ryzyka (np. stopami procentowymi i kursami
wymiany walut) i którą wykorzystuje w celu zarządzania ryzykiem finansowym, to może ona
skorzystać z tej analizy wrażliwości.
Jednostka ujawnia również objaśnienie metody stosowanej przy sporządzaniu analizy
wrażliwości oraz głównych parametrów i założeń związanych z udostępnionymi danymi oraz
objaśnienie celu stosowanej metody i ograniczeń, w związku z którymi informacje mogą nie
odzwierciedlać w pełni wartości godziwej zaangażowanych aktywów i zobowiązań.
Format analizy wrażliwości nie jest określony w MSSF 7, aczkolwiek we wskazówkach można
znaleźć prosty przykład przeliczenia pozycji bilansowych przy założeniu dziesięcioprocentowej
zmiany kursu waluty.
3/5
Zmiany w prezentacji instrumentów finansowych zgodne z MSSF 7 Instrumenty finansowe: Ujawnianie info
Wpisany przez Katarzyna Iwuć
Wymagania dotyczące ujawnień w rachunku wyników (lub w informacji dodatkowej)
według kategorii instrumentów
Zgodnie z MSSF 7 jednostka ma obowiązek ujawnienia informacji o zyskach/stratach w
podziale na poszczególne kategorie instrumentów, co wymusza wprowadzenie odpowiednich
analityk w zakładowym planie kont. Jednostka ujawnia:
- zyski lub straty netto dotyczące poszczególnych kategorii instrumentów finansowych (przy
czym kategoria aktywów i zobowiązań wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy
dzielona jest na dwie grupy: przeznaczonych do obrotu i wycenianych w wartości godziwej przy
początkowym ujęciu). W przypadku składników aktywów finansowych dostępnych do
sprzedaży, wykazuje się oddzielnie kwotę zysku lub straty, która w danym okresie została ujęta
bezpośrednio w kapitale własnym i kwotę usuniętą z kapitału własnego i ujętą w wyniku
finansowych za dany okres,
- przychody z tytułu odsetek ogółem i koszty z tytułu odsetek ogółem (obliczone z
zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej) odnoszące się do aktywów finansowych
lub zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy,
- przychody i koszty z tytułu opłat (inne niż kwoty uwzględnione podczas ustalania efektywnej
stopy procentowej) wynikające z aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych, które nie
są wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy oraz działalności powierniczej
polegającej na utrzymywaniu lub inwestowaniu aktywów w imieniu osób, powierników,
programów świadczeń emerytalnych i innych instytucji,
- przychody z tytułu odsetek związane z aktywami finansowymi, które uległy utracie wartości,
- kwotę wszelkich strat z tytułu utraty wartości dla każdej kategorii aktywów finansowych.
Informacje dotyczące rezerw/odpisów w związku z utratą wartości instrumentów
finansowych
4/5
Zmiany w prezentacji instrumentów finansowych zgodne z MSSF 7 Instrumenty finansowe: Ujawnianie info
Wpisany przez Katarzyna Iwuć
W przypadku gdy jednostka stosuje specjalne konto, aby ujmować odpisy/rezerwy na straty
związane z ryzykiem kredytowym (niewypłacalnością dłużnika), zasady działania takiego konta
oraz zmiany jego wartości w trakcie okresu powinny być opisane w sprawozdaniu.
Ponadto jednostka ujawnia kwotę wszelkich strat z tytułu utraty wartości dla każdej kategorii
aktywów finansowych.
Podsumowanie
Zmiany wprowadzone przez MSSF 7 nie mają jedynie charakteru kosmetycznego, dlatego też
jednostki powinny ocenić czy stosowany przez nie system rachunkowości pozwala zgromadzić
wszystkie niezbędne dane i ewentualnie wprowadzić konieczne zmiany.
Wszystkie opisane powyżej ujawnienia powinny być zaprezentowane w bilansie, rachunku
wyników lub informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. Wyjątek stanowią ujawnienia
dotyczące ryzyka, które mogą być przeniesione również do innego sprawozdania np.: raportu o
ryzyku czy sprawozdania zarządu pod warunkiem, że sprawozdania te są przynajmniej tak
samo dostępne jak sprawozdanie finansowe oraz że sprawozdanie finansowe zawiera
odpowiednie odesłanie do miejsca prezentacji informacji o ryzyku. Bez takiego odesłania
sprawozdanie finansowe uznaje się za niekompletne.
Na zakończenie należy przypomnieć, że chociaż MSSF 7 obowiązuje dla okresów
sprawozdawczych rozpoczynających się po 1 stycznia 2007 r. i po tej dacie, to konieczność
przedstawienia odpowiednich danych porównawczych powoduje, że dane te powinny być
zgromadzone również dla okresów wcześniejszych.
5/5