PYTANIA i ODPOWIEDZI do Parszy CAW

PYTANIA i ODPOWIEDZI do Parszy CAW
Parsza: Caw [‫"( ]צַו‬Rozkaż/ nakaż/ wydaj rozkaz, polecenie!") 3 Mojż. 6:8-8:36[e]
Streszczenie:
Przypomnijmy, że kulminacyjnym punktem objawienia danego na Synaju było przykazanie
skonstruowania Namiotu Zgromadzenia inaczej zwanego Miszkan lub "Przybytek." Prawie połowa
Księgi Wyjścia koncentruje się na Przybytku, a sama księga kończy się opisem Szekinah Chwały Bożej
napełniającej Miejsce Święte Świętych w namiocie (Wj 40:34-35).
Księga Kapłańska (Wajikra) zaczyna się tam gdzie Księga Wyjścia kończy się, gdy Bóg wzywa
Mojżesza do Namiotu spotkania, by wyjaśnić mu prawa o ofiarach z różnych zwierząt i mąki
(korbanot), które mogą być składane w Przybytku.
W parszy na ten tydzień wiele z prawa ofiar jest powtarzane z parszy z ostatniego tygodnia, lecz tym
razem jeśli Mojżesz zajmuje się bezpośrednio kohanim (kapłanami) to podawane są dodatkowe
informacje. Na przykład, by kapłani, pilnowali ognia na ołtarzu by nigdy nie wygasł i żeby wszystkie
całopalenia (Olah) paliły się przez całą noc. Podane są dodatkowe zasady dotyczące spożywania ofiar
i oczyszczania naczyń. Popioły z „korban Ola” (ofiary całopalnej) spalanej na ołtarzu w nocy mają być
stamtąd usunięte przez kapłana po zdjęciu przez niego specjalnego lnianego stroju. Kapłan otrzymuje
skórę ze zwierzęcia ofiarnego. „Korban mincha” to ofiara z pożywienia, zrobiona z maki, oliwy i
wonności. Garść z niej spalana jest na ołtarzu, a kapłan spożywa resztę dopóki się nie zakwasi.
Niezależnie od tego, każdy kapłan był zobowiązany do złożenia ofiary (minchah) w dzień, w którym
służył w Przybytku, a Arcykapłan był zobowiązany do wniesienia tej ofiary każdego dnia, z czego
połowa spalana była na ołtarzu, w godzinach porannych, a druga połowa w godzinach popołudniowych.
Parsza opisuje specjalne ofiary składane przez synów i potomków Aarona w dniu ich wyświęcenia np.
"baran wyświęcenia". Opisana jest ofiara „chatah”, składana za przypadkowy grzech, a także prawa
związane z zarzynaniem zwierząt i skrapiana ołtarza krwią ofiary „aszam” przebłagania po popełnieniu
pewnych grzechów. Podane są też szczegóły dotyczące „szlamim”, różnych rodzajów ofiary pojednania,
między innymi zakaz pozostawiania nie zjedzonych resztek ofiary dziękczynnej „ korban toda” do rana.
Wszystkie ofiary, kiedy już nie mogą być zjedzone, muszą zostać spalone. Żadnej ofiary nie można
spożyć, jeśli została złożona z intencją zjedzenia jej zbyt późno. Kiedy ofiary stają się „tamej” czyli
duchowo nieczyste, nie można ich zjeść i muszą zostać spalone. Nie może spożywać ofiary ten, kto jest
duchowo nieczysty. Nie wolno spożywać krwi w żadnej postaci i „ czejlewu” (czyli zakazanego tłuszczu
zwierząt). Aaronowi i jego synom należą się piersi i podudzia z każdego zwierzęcia składanego w ofierze
pojednania „korban szlamim”. Parsza kończy się opisem ceremonii inauguracji Aarona, jego synów,
samego Przybytku i wszystkich jego sprzętów. Aaron i jego synowie potem muszą pozostać w Miszkan
przez siedem dni i nocy, czyli do czasu gdy ich konsekracja była kompletna.
PYTANIA PODSTAWOWE:
1.
Jakie hebrajskie słowo oznacza świętość?
2.
Co znaczy słowo korban [‫?] ָק ְרבָּן‬
3.
Wylicz nazwy pięciu rodzajów ofiar/ * korban – przybliżeń.
4.
Jakiego rodzaju zwierzęta mogły być składane na ofiarę w Przybytku / Miszkanie?
5.
Co stale musiało być na ołtarzu (mizbe 'ach)?
6.
O jakiej porze dnia kapłan umieszczał drewno na ołtarzu?
7.
Jakie było pierwsze zadanie codziennej służby w Miszkanie?
8.
Co było wymagane od Najwyższego Kapłana codziennie rano i wieczorem?
9.
Co było zabronione aby składać na ofiarę razem z minchą (ofiarą zbożową)?
10.
Jakie dodatkowe składniki były wymagane, aby dodać do wszystkich składanych ofiar i dlaczego?
11.
Co to jest ofiara olah?
12.
Czym jest ofiara mincha?
13.
Co jest wyjątkowego w ofierze „biesiadnej” / „pokojowej” / „zapokojnej” (szelamim)?
14.
Która część ze składanego zwierzęcia zawsze należy do Boga?
15.
Co robiono z krwią składanych zwierząt?
16.
Jakie dwa zwierzęce produkty / wyroby są zabronione (tzn. asur) do jedzenia?
17.
Czym jest ofiara „dziękczynna”?
18.
Czy zaczyn / zakwas zawsze jest zabroniony (asur) w ofiarach /przy składaniu ofiar?
19.
Co robiono z „resztkami” składanych zwierząt?
20.
Czy kapłan dostawał jedzenie / mógł jeść ze wszystkich ofiar za grzechy?
21.
Jaka część z ofiary olah (całopalnej) była dla kapłana?
22.
Czy zboże / ziarna mogły być ofiarowane jako chatat (ofiara za grzech)?
23.
Gdy zwierzę miało być złożone w ofierze, dlaczego obie ręce miały być położone na jego głowie?
24.
Co jest charakterystycznego w ofierze zadośćuczynienia / za winy (aszam)?
25.
Co znaczą słowa „czysty” (tahor) i „nieczysty” (tamei)?
26.
Czy osoba w stanie “nieczystości” może jeść składane ofiary?
27.
Co robiono z krwią „Barana do Święceń Kapłańskich”?
28.
Jak po hebrajsku nazywane jest “potrząsanie /falowanie ofiarą”?
29.
Jaki procent z 613 praw Tory podany jest w Księdze Kapłańskiej / 3 Mojżeszowej?
ODPOWIEDZI:
1. Keduszah, od słowa kadasz [‫] ָקדַשׁ‬, które oznacza "oddzielać / odróżniać" lub uświęcać / oczyszczać
duszę. Święci nazywani są "kedoszim" (‫ְדוֹשׁים‬
ִ ‫)ק‬.
2. Jest to ogólne określenie / nazwa na "ofiarę" lub "dar". Pochodzi od rdzenia karov, który oznacza
zbilżanie się / podchodzenie bliżej. Liczba mnoga to korbanot.
3. Olah (oddanie wstępujące /ofiara całopalna); Mincha (ofiara z ziarna/zboża; / * nazywana też ofiarą
hołdowniczą); Szelamim (ofiara dobrobytu / * inaczej nazywana ofiarą: biesiadną, pokojową, zapokojną);
Chatat (ofiara za grzech / zagrzeszna); i Aszam (ofiara za winę / ofiara poczucia winy). Jest także Todah
lub "ofiara dziękczynna", która jest rodzajem szelamim.
4. Bydło wolne od wad / bez skazy: woły (byk lub krowa), owce (baran lub owca), lub kozy (kozioł /
samiec lub koza / samica). Biedni mogli złożyć w ofierze synogarlice lub gołębie.
5. Ogień całopalny był znany jako tamid lub wieczysty /wieczny (6:12). Ofiara wieczorna była palona
przez noc do momentu gdy płomienie mogły zapalić drewno na poranne całopalenie. Na co Talmud
komentuje /objaśnia: „nieustannie – nawet w Szabat; nieustannie – nawet w stanie nieczystości”. Podczas
podróży przez pustynię, kiedy ołtarz został zakryty tkaniną z purpurowej wełny, ogień był umieszczony
nad nim w miedzianej misie. Rav Chiyah powiedział: ogień jest Jitzchaka (Izaaka), jak jest napisane:
„Spójrz, oto tu jest ogień i drewno…” (1Mojż/Rdz 22:7).
6. Każdego ranka i wieczora, zabezpieczając, żeby ogień nigdy nie wygasł.
7. Zaopiekowanie się /zajęcie się ogniem na ołtarzu i usunięcie skumulowanego prochu /popiołu każdego
ranka (terumat hadeszen). Kapłan musiał nosić swoje rytualne / obrzędowe ubranie, gdy usuwał prochy
/popiół, ale przebierał się w zwykłe /cywilne ubranie, gdy opuszczał Miszkan.
8. Miał on składać minchę (ofiarę zbożową) na ołtarzu dwa razy dziennie – rano i wieczorem.
9. Zakwas (chamec) i miód (devasz), ponieważ obydwa wywołują fermentację (tzn. rozpad / gnicie –
śmierć). Istnieją dwa wyjątki.
10. Sól (melakh), ponieważ zachowuje/ konserwuje ofiarę i zapobiega gniciu (gnicie / psucie się
symbolizuje śmierć).
11. (Samiec) cała ofiara całopalna /całopalenie, " ofiara rosnąca /wstępująca, ofiara-ogniowa /spalana
słodki smak /aromat (*/woń) dla Boga" (1:9). * Nazywana też „oddaniem wstępującym”.
12. Ofiara z przaśnego /niekwaszonego zboża/ziarna, które mogło być mieszane z pięcioma różnymi
rodzajami olejów i przypraw. Część zboża była spalana na ołtarzu, a reszta przekazywana kapłanom.
Ofiara ze zboża, często składana była przez ubogich.
13. Wszyscy z niej korzystali: krew i tłuszcz szły na Ołtarz (dla Boga); piersi i uda szły do kapłanów, a
skóra i mięso szły do właściciela, który dzielił je z rodziną i przyjaciółmi na wspólnym posiłku.
* Są trzy rodzaje ofiary “pokojowej”: (1) ofiara dziękczynna (
); (2) ofiara wotywna (
);
i (3) ofiara dobrowolna (
). (The unedited full-text of the 1906 Jewish Encyclopedia).
zob. więcej http://www.jewishencyclopedia.com/articles/11966-peace-offering
*(Heb. szelamim), szczegółowe przepisy podane są w 3Mojż/Kpł 3; 7:11-21, 29-34. Była ona trojakiego
rodzaju: (1) ofiary eucharystyczne lub dziękczynne, wyrażające wdzięczność za otrzymane
błogosławieństwo; (2) spełnienie ślubowania / wywiązanie się z przysięgi, ale wyrażające także
podziękowanie za otrzymane dobrodziejstwa i (3) ofiary dobrowolne, coś spontanicznie poświęconego
Bogu. (z Easton's 1897 Bible Dictionary)
14. Tłuszcz (chelev): "Cały tłuszcz jest JHWH" (3Mojż/ Kpł 3:11).
15. Była ona kropiona wokół ołtarza, a czasami stosowana /dostarczana do rogów ołtarza. W Dniu
Pojednania (*Jom Kippur), krew była dostarczana do rogów ołtarza kadzenia i 7 razy spryskiwana (lub
skrapiana) na kapporet (Przebłagalnia)
*Siedzenie Łaski (lub tron), to złota przykrywa Arki Przymierza, „Tron Boga” (jak podaje Wordnet
Dictionary).
16. Tora stwierdza, że mamy nie jeść krwi i tłuszczu.
17. Jest rodzajem szelamim (ofiary pokojowej), składana w podziękowaniu za wybawienie /uwolnienie.
Dziś Birkat HaGomel jest recytowana w jej miejsce. Nawiązują do midrasza, w dniach Mesjasza,
wszystkie ofiary będą anulowane /zniesione z wyjątkiem “ofiary dziękczynnej”.
18. Nie. Był używany do „ofiary dziękczynnej” a także do bochenka chleba /bułki kołysanego
/potrząsanego podczas Szavuot - Szawuot (Pentecost - Pięćdziesiątnicy).
19. Były one całkowicie spalane na ołtarzu po minięciu ich „daty ważności” (jeden dzień i jedna noc dla
chatat i aszam; pośrednią /środkową noc dla dobrowolnej szelamim). Nawet pozostałości wchłonięte
przez garnek, w którym mięso było gotowane stają się zakazanymi do spożycia po upływie terminu
ważności i muszą być kaszered (wyparzone).
20. Nie wszystkie. Ofiary za grzech, których krew jest używana do przebłagania w Miejscu Świętym
mają być całkowicie spalane (6:30).
21. Skóra zwierzęcia dawana była kapłanowi, który składał ofiarę (3 Mojż./Kpł 7:8)
22. Tak, choć nie można tu mieszać oleju lub kadzidła z przaśną mąką.
23. Aby symbolizować, że jest to substytut /zastępstwo za osobę, która je przyprowadziła. Nałożenie rąk
nazywa się semikhah.
24. Rekompensata musiały być dokonana (zwykle 20%) razem ze złożeniem ofiary.
25. Terminy te odnoszą się do rytualnej możliwości bycia dopuszczonym do wypełniania różnych
przykazań. Ważne jest aby zauważyć, że [te terminy] nie odnoszą się do fizycznej czystości tak bardzo
jak do spełnienia warunków uczestnictwa w rytuale. W czasach po-świątynnych ta koncepcja została
przypisana do toharat ha-miszpachah „czystości rodzinnej” takiej jak niddah (miesiączka), korzystanie z
mikveh - mykwy (oczyszczającej kąpieli) siedem dni po zakończeniu /ustąpieniu wycieku.
26. Nie. Wszyscy, którzy jedli składany na ofiarę pokarm musieli być w stanie rytualnej czystości
(taharah).
27. Jego krew była aplikowana na prawy płatek uch, kciuk i duży palec u nogi tych, którzy byli
wprowadzani na urząd, aby służyć jako kapłani Boga.
28. Tenufah – ofiara „potrząsana /kołysana” przed BOGIEM w specjalnym ofiarowaniu. Według
Talmudu (Menachot 62a), tenufah była przenoszona w przód i w tył, w górę i w dół, aby symbolizować,
że jest ona składana Władcy całego świata. Ofiara potrząsana z pierwocin owoców, oznaczała początek
wiosennych zbiorów zbóż i odliczała okres po między Paschą a Szawuot (tzn. liczenie omerów).
Potrząsanie dwoma bochenkami chleba było punktem kulminacyjnym Szawuot.
29. Ponad 40%.
Tematy do dyskusji:
1. Celem systemu ofiarniczego w Miszkanie było przyciągnięcie ludzi blisko Boga. Wiązało się to z
procesem „przeniesienia” ze strefy „nieczystej” (tamei) do „czystej” (tahor) a z czystości do strefy
„świętości” (kadosz). Ponadto, wiele krwawych rytuałów na ołtarzu miało przynieść „zadośćuczynienie
/pokutę” (kapparah) za grzech i winę. Tora wyraźnie stwierdza, że strefa świętości musi być oddzielona
od strefy nieczystej, a tylko ci w stanie czystości mogą zbliżać się do Boga. Omów jak ofiarna / pełna
poświęcenia śmierć Jeszua funkcjonuje jako sposób, w który możesz zbliżyć się do Boga.
Unclean
Clean
Holy
2. Jak pogodzić zakaz Tory przeciw piciu krwi (Kpł 7:26-27, 17:8-12), z oświadczeniem Jeszua :
"Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego i
będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie "(J 6:53)? Metafora "jedzenia swoje ciało" ma
sens dotyczący jego roli jako Baranka Bożego (Pascha, który miał być zjedzony), ale analogia wydaje
się nie w przypadku krwi picia. Porównaj prywatnego Jeszua, że "Kto spożywa moje Ciało i pije moją
Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym" (J 6:54) ze swoim wcześniejszym
oświadczeniem, "to jest wola Ojca mego, aby każdy, kto patrzy na Syna i wierzy w Niego, miał życie
wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym"(J 6:40). Także porównać prywatnego
Jeszua w "Kto spożywa moje ciało i moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim" z innymi metaforami o trwaniu
w Nim (np. Jana 15:4-6).Wreszcie, należy rozważyć zakaz picia krwi udzielonej przez Radę
w Jerozolimie Dziejach 15:29. Omów sposób zrozumieć tych rzeczy.
* Tekst z * (gwiazdką) dodany został przez tłumacza
Tłumaczyła: Izabela Wardzińska
PYTANIA i ODPOWIEDZI do Parszy CAW
(w ujęciu judaizmu ortodoksyjnego wg. Pardes Lauder)
PYTANIA:
1. W wersecie 2 rozdziału 6 Księgi Kapłańskiej Ha-Szem mówi Mojżeszowi: „Caw (rozkaż)
Aronowi…” Kiedy używa się słowa „Caw”?
2. Jak długo mogą tłuszcz i członki ofiary „ola”(ofiary całopalnej) pozostawać na ołtarzu?
3. Co ma zrobić kapłan, jeśli podczas usuwania popiołu z ołtarza znajdzie nie strawione członki?
4. Jak nazywa się pierwsza ofiara składana każdego dnia?
5. Jak wiele przykazań Tory pogwałci ten, kto zgasi ogień na ołtarzu?
6. Jaką ofiarę musi złożyć kapłan podczas inauguracji swojej służby w „Bejs Hamikdasz” (Świątyni)?
7. Jak często arcykapłan (Gadol Kohen) składał ofiarę „mincha”?
8. Jaka jest różnica pomiędzy ofiarą „minchas kohen” (ofiara pokarmowa składana przez kapłana)
a „minchas Jisrael” (ofiara pokarmowa składana przez pozostałych członków ludu Izraela)?
9. Kiedy kapłanowi nie wolno spożywać części ofiary „chatas” (ofiary za grzech)?
10. jaka jest różnica co do usuwania pozostałych smaków pomiędzy naczyniami z miedzi
i naczyniami z gliny?
11. Czy zwierzę, które zostało poświęcone dla złożenia w ofierze „aszam” (ofierze przebłagalnej
po popełnieniu pewnych grzechów), może być zastąpione przez jakieś inne zwierzę ?
12. Wymień trzy rodzaje kapłanów, którzy nie mogą brać udziału w składaniu ofiary „aszam”?
13. Wymień trzy rodzaje kapłanów, którzy nie biorą udziału w podziale skóry zwierzęcia złożonego
w ofierze „ola”?
14. Z jakich czterech okazji składa się ofiarę „toda” (dziękczynienia)?
15. W jaki sposób ofiara staje się „pigul”?
16. W jaki sposób Tora karze osobę „tamej” (duchowo nieczystą), która spożywa ofiarę?
17. Co robił Mojżesz podczas siedmiodniowej ceremonii poświęcenia Przybytku?
18. Ile dni przed Jom Kippur arcykapłan musi spędzić w oddzieleniu od swojej rodziny?
19. Jaki inny obrzęd wymaga od kapłana oddzielenia od swojej rodziny?
20. Jakie pięć rodzajów ofiar wyszczególnione jest w tej parszy?
ODPOWIEDZI:
1.6:2 – Używa się je wtedy, gdy ogłasza się przykazanie, które wymaga wypełnienia zarówno w chwili
obecnej, jak i przez przyszłe pokolenia.
2. 6:2 – Do rana (do świtu).
3. 6:3 – Wróci je na ołtarz.
4. 6:5 – Ofiara „tamid”.
5. 6:6 – Dwa.
6. 6:13 – Ofiarę „mincha” – jedna dziesiąta ‘efy” mąki
7. 6:13 – Codziennie.
8. 6:15 – „Minchas kohen” jest całkowicie spalana. Tylko „komec” (garść) z „minchas Jisrael” jest
spalany: resztę spożywają kapłani.
9. 6:19 – Kiedy został „tamej” (duchowo nieczysty) podczas rozlewania krwi.
10. 6:21 – W naczyniu miedzianym pozostały smak można usunąć poprzez „czyszczenie i płukanie”,
podczas gdy z glinianego naczynia nigdy nie można go usunąć.
11. 7:1 – Nie.
12. 7:7 –
a) „Tuwul Jom” – osoba „tamej” (duchowo nieczysta), która była w mykwie i oczekuje zachodu
słońca, aby stać się „tabor” (duchowo czysta);
b) „Mechusar Kipurim” – osoba „tamej”, która była w mykwie, ale musi jeszcze złożyć
wymaganą ofiarę, aby stać się „tahor”.
c) „Onan” – żałobnik przed pochowaniem zwłok bliskiego.
13. 7:8 – a) „Tuwul Jom”
b) „Mechusar Kipurim”
c) „Onan” (wyjaśnienie tych terminów w odpowiedzi na pytanie 12).
14. 7:12 –
a) po bezpiecznym powrocie z zamorskiej wyprawy;
b) po bezpiecznym powrocie z wyprawy przez pustynię;
c) po uwolnieniu z więzienia;
d) po wyzdrowieniu z choroby.
15. 7:18 – Kiedy zwierzę zostanie zarżnięte przez osobę, która zamierza spożyć jego mięso po
przepisanym czasie.
16. 7:20 – Przez „kares” (duchowe oddzielenie).
17. 8:28 – Służył jako kapłan.
18. 8:34 – Siedem dni.
19. 8:34 - Spalenie „Para aduma” (czerwonej krowy).
20. 1) „Ola”(6:2);
2) „Mincha”(6:7);
3) „Chatas” (6:18);
4) „Aszam” (7:11);
5) „Szlamim” (7:11).