Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

XXIV Konferencja Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej
INFRASTRUKTURA INFORMACJI PRZESTRZENNEJ DŹWIGNIĄ ROZWOJU
SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO
Warszawa, Biblioteka Narodowa, 5 – 7 listopada 2014 r.
Warsztaty 2
Prawne aspekty informacji geoprzestrzennej
Prof. Grażyna Szpor, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Dyr. Krzysztof Mączewski, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego
Dr Agnieszka Piskorz-Ryń, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Dyr. Witold Radzio, Główny Urząd Geodezji i Kartografii
Dr Krzysztof Siewicz Uniwersytet Warszawski
Program
1. Struktura regulacji prawnej informacji przestrzennej
w społeczeństwie informacyjnym
2. Dostęp do informacji o prawie drogą elektroniczną.
3. Nowe zasady udostępniania informacji w prawie
geodezyjnym i kartograficznym
4. Zmiany regulacji ponownego wykorzystania
informacji publicznych
5. Udostępnianie informacji przestrzennej w internecie
- licencja CC-BY
ZMIANY TERMINOLOGICZNE
W prawnej regulacji zasobów informacyjnych utrwalone,
zagregowane dane nazywano tradycyjnie: dokumentami,
aktami, rejestrami, księgami.
W drugiej połowie XX wieku dodano nowe terminy: systemy
informacyjne i bazy danych.
Na początku XXI wieku pojawiły się określenia jeszcze bardziej
generalne: informacja sektora publicznego i infrastruktura
informacyjna.
zmiany terminologiczne związane były z rozwojem technologii
informacyjnych i komunikacyjnych, który niesie nowe
możliwości agregowania danych.
INFRASTRUKTURA INFORMACJI PRZESTRZENNEJ
Obejmuje zbiory danych przestrzennych,
1) odnoszące się do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z nim powiązane;
2) występujące w postaci elektronicznej;
3) utrzymywane przez:
a) organ administracji lub w jego imieniu, które zgodnie z jego zadaniami
publicznymi są tworzone, aktualizowane i udostępniane,
b) osobę trzecią, której umożliwiono włączenie się do infrastruktury;
4) należące, co najmniej, do jednego z tematów danych przestrzennych
określonych w załączniku do ustawy.
[według art. 4 ustawy z 4 marca 2010]
PRAWO INFORMATYCZNE
Przepisy prawne odnoszące się do infrastruktury informacyjnej powinny być spójne z
przepisami regulującymi wolność informacyjną i jej granice.
Informacja jest dobrem zmniejszającym niepewność [redukującym entropię]
Dla takiego zakresu regulacji adekwatne jest w Polsce określenie „prawo
informatyczne”.
Istotą informatyzacji jest efektywne przetwarzanie danych mających wartość
informacyjną. Informatyzacja zapewnia efektywne przetwarzanie danych dzięki
algorytmizacji, programom i urządzeniom, w których te programy są realizowane.
W 2002 r. pojęciem ustawowym stała się informatyzacja jako nazwa działu
administracji rządowej.
Także ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne wiąże modernizację infrastruktury informacyjnej z
procesem informatyzacji.
Europejskie standardy informacyjne
Publiczna infrastruktura informacyjna ma oparcie w prawie
międzynarodowym i unijnym,m.in.:
Traktat Amsterdamski z 1997 r. (wprowadził do Traktatu o Ustanowieniu
Wspólnot Europejskich art. 255, gwarantujący prawo dostępu do
dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji),
Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu
decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących
środowiska, sporządzona w Aarhus dnia 25 czerwca 1998
dyrektywa 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 listopada
2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora
publicznego (PSI) (Dz.U. L 345/90 z dnia 31 grudnia 2003 r.
dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca
2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), (Dz.Urz. UE L z dnia 25 kwietnia
2007 r., Nr 108, s. 1)
Konwencja Rady Europy o dostępie do dokumentów publicznych uchwalona
w Tromsø 18 czerwca 2009 r.,
Publiczne zasoby informacyjne
w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Gromadzenie determinują zasady:
• demokratycznego państwa prawnego (art. 2),
• wolności gospodarczej (art. 20),
• subsydiarności i decentralizacji władzy (art. 15),
• ochrony konsumenta (art. 76),
• ochrony prywatności i danych osobowych (art. 47 i 51).
Do udzielania informacji przez władze publiczne odnosi się m.in.
• art. 7 [organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach
prawa],
• art. 61 [obowiązek udostępniania obywatelom informacji o działalności
organów władzy publicznej i osób pełniących funkcje publiczne]
• art. 74 [obowiązek udostępniania każdemu informacji o środowisku]
• art. 47 i 51 [zasady ochrony prywatności i danych osobowych].
Do informacji uzyskanej już od władz publicznych odnosi się
• art. 49 [zasada wolności i ochrony komunikowania się]
• art. 54 [zasada wolności pozyskiwania i rozpowszechniania informacji].
Krajowe prawo administracyjne
Na gruncie prawa administracyjnego zasady przetwarzania
danych konkretyzują:



akty proceduralne, w tym zasady ogólne Kodeksu postępowania
administracyjnego
akty ustrojowe (np. ustawy o Radzie Ministrów, o wojewodzie, o
samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim),
akty materialnego prawa administracyjnego.
Te ostatnie można podzielić na trzy grupy.
1. Akty regulujące kompleksowo dostęp do informacji i jego
granice, w tym:



ustawa z dnia 6 września 2001 o dostępie do informacji publicznej,
ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych
ustawa z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych.
Krajowe prawo administracyjne
Ustawy „resortowe” („zasobowe”).

Przykładowo: dla przetwarzania danych przestrzennych dotyczących 34
tematów, o których mowa w dyrektywie o infrastrukturze informacji
przestrzennej (INSPIRE), podstawowe znaczenie mają w Polsce:
• Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej z 2010 r.
• Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska,
• Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,
• Ustawa z 17 maja 1989 Prawo geodezyjne i kartograficzne,
a znaczenie uzupełniające ma ponad sto innych ustaw.
Akty odnoszące się do wykorzystania technologii informacyjnych i
komunikacyjnych w sferze publicznej, w szczególności:


ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym
ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne.
Struktura regulacji komunikacji
Traktowanie wykorzystania nowych technologii jako narzędzi
efektywnego przetwarzania danych, pozwała łączyć kwestie
technologiczne i merytoryczne procesów decyzyjnych w administracji.
Jest to użyteczne dla oceny, gdzie znosić bariery wdrażania eadministracji (np. dopuścić dokument elektroniczny i zdalną
komunikację) a gdzie nowe zagrożenia nakazują bariery prawne
wznosić (ochrona danych osobowych).
W strukturze regulacji istotne miejsce zajmują przepisy dotyczące
komunikacji elektronicznej, ujmowanej jako obowiązek administracji.
Podmiotowo wyróżniamy komunikację elektroniczną w stosunkach:
• organ – obywatel, [K.p.a]
• między podmiotami publicznymi [ustawa o informatyzacji]
• wewnątrz jednostki organizacyjnej (urzędu). [rozporządzenia w sprawie
instrukcji kancelaryjnych].
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Rozdział III
ŹRÓDŁA PRAWA
Art. 87.
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są:
 Konstytucja,
 ustawy,
 ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz
 rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na
obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
Art. 88.
1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa
miejscowego jest ich ogłoszenie.
2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.
3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w
ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania
innych umów międzynarodowych określa ustawa.
ŹRÓDŁA PRAWA PO PRZYSTĄPIENIU DO UE
Z dniem 1 maja 2004 r., na podstawie Traktatu o przystąpieniu Polski
do Unii Europejskiej w Polsce zaczęło obowiązywać prawo Unii
Europejskiej, zmienił się zatem system źródeł, zmieniły się również
ustawowe relacje między Radą Ministrów a parlamentem w procesie
stanowienia prawa.
Na porządek prawny UE składa się:
• Prawo pierwotne
• Prawo wtórne
• Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE,
Źródła prawa Unii Europejskiej
Akty prawa pierwotnego Unii Europejskiej to:
1) traktaty,
2) towarzyszące im załączniki i protokoły,
3) traktaty nowelizujące,
4) traktaty o przystąpieniu nowych państw
Akty prawa wtórnego Unii Europejskiej to rozporządzenia, dyrektywy,
zalecenia i opinie.
Rozporządzenie jest aktem wiążącym w całości i jest bezpośrednio
stosowane w każdym państwie członkowskim. Oznacza to, że akty te
stają się częścią krajowych systemów prawnych bez potrzeby
dokonywania jakichkolwiek czynności transpozycyjnych i wywierają
skutki bezpośrednie w stosunku do jednostek. Rozporządzenia mają
taką samą moc obowiązującą we wszystkich państwach
członkowskich i są zintegrowane z systemami prawnymi państw
członkowskich. Ich obowiązywanie zależy jedynie od ogłoszenia w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Dyrektywy skierowane są do państw członkowskich, określają cel, który
powinien zostać osiągnięty w wyznaczonym terminie. Wybór metody i
sposobu realizacji celu leży w gestii państw członkowskich.
Warunkiem związania podmiotów przepisami dyrektywy jest
wdrożenie przepisów dyrektywy do krajowego porządku prawnego
Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych
Art. 1. 1. Ustawa określa zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i
niektórych innych aktów prawnych oraz zasady i tryb wydawania
dzienników urzędowych.
2. Zasady i tryb ogłaszania umów międzynarodowych, a także układów
zbiorowych pracy określają odrębne ustawy.
3. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych aktów
prawnych Unii Europejskiej oraz zasady i tryb wydawania Dziennika
Urzędowego Unii Europejskiej, zwanego dalej "Dziennikiem UE",
określają przepisy Unii Europejskiej.
Art. 2. 1. Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest
obowiązkowe.
2. Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu
normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie
obowiązujących.
Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych
Art. 4. 1. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie
obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po
upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt
normatywny określi termin dłuższy.
2. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3,
mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli
ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu
normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją
temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia
tego aktu w dzienniku urzędowym.
3. Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich
ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą
wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, a jeżeli zwłoka w
wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować
nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia,
można zarządzić wejście w życie takich przepisów z dniem ich
ogłoszenia.
Dzienniki Urzędowe
Dzienniki Urzędowe:
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,
• Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski",
• dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej,
• dzienniki urzędowe urzędów centralnych
• wojewódzkie dzienniki urzędowe.
Art. 9. 1. W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej "Dziennikiem Ustaw",
ogłasza się:
1) Konstytucję;
2) ustawy;
3) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
4) rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów,
Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej,
przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady
Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji;
5) teksty jednolite aktów określonych w pkt 1-4;
6) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w
Dzienniku Ustaw;
7) uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra.
Akty normatywne
http://eur-lex.europa.eu
http://isap.sejm.gov.pl
http://www.rcl.gov.pl/
Prace parlamentarne
http://www.sejm.gov.pl/prace/prace.html
http://sejmometr.pl
ORZECZNICTWO
http://curia.europa.eu
http://www.sn.gov.pl
http://orzeczenia.nsa.gov.pl
Komercyjne systemy wyszukiwawcze
http://lex.pl/
http://prawo.pl
http://lexpolonica.lexisnexis.pl/
http://www.legalis.pl
Podsumowanie
•
W demokratycznym państwie prawnym istotny jest dostęp do informacji, a „społeczeństwo
informacyjne” oczekuje dostępu do informacji drogą elektroniczną
•
Ograniczenia formalne i materialne jawności motywowane są w szczególności potrzebą
zapewnienia ochrony: bezpieczeństwa, obronności, danych osobowych i konkurencji
•
Projekt badawczo rozwojowy realizowany na rzecz bezpieczeństwa i obronności Państwa
„Model regulacji jawności i jej ograniczeń w demokratycznym państwie prawnym”
współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju ma m.in. zwiększyć
spójność regulacji
•
Dotyczy to zarówno zasad dostępu i ponownego wykorzystania geoinformacji jak i informacji
o prawie
Projekt Badawczo- Rozwojowy realizowany na rzecz bezpieczeństwa i obronności Państwa współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju
„MODEL REGULACJI JAWNOŚCI I JEJ OGRANICZEŃ W DEMOKRATYCZNYM PAŃSTWIE PRAWNYM”