MAREK MIKOŁAJEC WSPÓLNOTA I LITERATURA. STUDIA O

MAREK MIKOŁAJEC
WSPÓLNOTA I LITERATURA. STUDIA O PROZIE MORCINKA
STRESZCZENIE
Główny cel niniejszych studiów stanowi analiza i interpretacja związków pomiędzy wspólnotą i literaturą,, uwikłań
ideologicznych, symbolicznych reprezentacji aktywizujących i ograniczających pisarską niezależność w prozie
Gustawa Morcinka. Świat przedstawiony w pisarstwie Morcinka rozpina się między dwie płaszczyzny, przestrzenie a)
horyzontalną - można ją rozumieć jako wspólnotę, świat zadań historycznych, społecznych i narodowych oraz b)
wertykalną interpretowaną właśnie jako fantazja/literackość, twórcza siła i talent. Nie ma jednej bez drugiej i właśnie
historia tej złożonej relacji jest głównym przedmiotem niniejszej monografii. Poza tym badacz wyszczególnia z
twórczości Gustawa Morcinka fantazje, traumy, obsesje oraz przedstawia komparatystyczny projekt nowej wspólnoty
zainspirowanej duchem regionalnego uniwersalizmu. Rekonesans tej twórczości przybiera charakter tematyczny. Do
odczytania na nowo twórczości Gustawa Morcinka badacz angażuje m.in. metodologie, koncepcje i pojęcia
zaproponowane przez Michela Foucault, Giorgio Agambena, Luisa Althussera, Pierre'a Bourdieu, Erica Hobsbawma,
Jacquesa Lacana, Petera Sloterdijka, Jacquesa Derridę, Waltera Benjamina oraz Carlosa Parisa. Tym samym Mikołajec
zderza pisarstwo Morcinka z ideami będącymi poza wytworzonym przez krytykę literacką macierzystym kontekstem
interpretacji tych dzieł. Mikołajec oprócz analiz i komentarzy do prozy Morcinka sięga po dzieła innych twórców
(Szczepana Twardocha, Ericha Marii Remarque'a, Josepha Rotha, Roberta Musila, Witolda Gombrowicza, Zbigniewa
Kadłubka), którzy pozwalają w szerszym kontekście dostrzec rozważane w toku studiów problemy i tematy. Wspólnota
i literatura. Studia o prozie Morcinka autorstwa Marka Mikołajca wpisują się w nurt badań, które za zadanie mają
wyciągnąć z pisarskiego zapomnienia twórców kanonicznych, szkolnych, których tylko pozornie uznać można za
dobrze znanych, a którzy w istocie są nieodkryci.
MAREK MIKOŁAJEC
COMMUNITY AND LITERATURE. STUDIES IN PROSE OF MORCINEK
SUMMARY
The main aim of this book is to analyse and interpret relations between community and literature in Morcinek's works,
for example ideology of implication, symbolic representations and delitmitation of creative freedom. The second goal is
to distinguish fantasies, traumas and obsession presented in Morcinek's novels. Last but not least, Mikołajec describes
the comparatistic project of new community, which is based on regional universalism. The studies have thematic
arrangement. To reconsider the work of Gustaw Morcinek the researcher involves methodologies, concepts and ideas
proposed by Michel Foucault, Giorgio Agamben, Luis Althusser, Pierre Bourdieu, Eric Hobsbawm, Jacques Lacan,
Peter Sloterdijk, Jacques Derrida, Walter Benjamin and Carlos Paris. Thus, Mikołajec confronts Morcinek's works with
ideas that are beyond the literary criticism created by native context of interpretation of this naive, folk and mining
writer. In addition to the analysis, interpretations and comments to Morcinek's prose Mikołajec reaches for other artists,
who help to see discussed issues and topics in a broader context. Community and Literature. Studies in prose of
Morcinek by Marek Mikołajec corresponds with the current research trend, which main goal is to reread canonical
writers, who are generally recognized as well-known but in fact remain undiscovered.
SŁOWA KLUCZOWE: Morcinek, wspólnota, literatura, ideologia, komparatystyka, rewizje