Tekst wystąpienia Księdza Kardynała w ramach Dni Katechetycznych

Tekst wystąpienia Księdza Kardynała w ramach Dni Katechetycznych
Serdecznie witam Was, Drodzy Katecheci,
na początku nowego roku szkolnego i katechetycznego!
Rozpoczynając tegoroczne Dni Katechetyczne, chciałbym najpierw wszystkim Wam, Drodzy Katecheci,
serdecznie podziękować za waszą tak bardzo odpowiedzialną i ważną pracę, za trud kształtowania serc i umysłów
dzieci i młodzieży. Czynicie to zarówno poprzez katechezę szkolną, jak i wszelkie inne formy pozaszkolnego i
parafialnego zaangażowania, ale przede wszystkim przez własne świadectwo wiary. Katechizacja to wspaniała
praca, nie do przecenienia forma duszpasterstwa.
1. W nawiązaniu do przeżywanego w Kościele Roku Wiary, pragnę przypomnieć prawdę, że wiara rodzi
się ze słyszenia. Głoszenie Słowa Bożego, stanowiące jedno z zasadniczych źródeł wiary, w odniesieniu do dzieci
i młodzieży dokonuje się głównie podczas systematycznej katechezy. Dlatego chciałbym podkreślić, że w czasie,
gdy tak potężny jest wpływ kultury masowej, przekonującej, że Boga nie ma lub że jest On niepotrzebny,
katecheza szkolna nie może mieć charakteru religioznawstwa, nauki o religiach, bez oceny ich prawdziwości.
Katecheza musi prowadzić do wiary, przejawiającej się w modlitwie i w życiu sakramentalnym. Nie zapominajmy,
że katecheza jest metodą ewangelizacji. Powinna więc prowadzić do wypełniania praktyk religijnych, które są
widocznym sprawdzianem skuteczności katechizacji. Nie uciekajcie od tego tematu!
Dzieci i młodzież mają problemy z wiarą, bo często wywodzą się z domów, gdzie wiara jest „letnia”. Ich
rodzice, nie mając żywej wiary, nie są w stanie przekazać dzieciom swojego doświadczenia Boga czy przekonać
je, że Bóg w życiu człowieka jest najważniejszy. Jeżeli tacy uczniowie przyjdą na lekcje religii i zaczniemy ich
tylko uczyć o Bogu, a nie prowadzić do autentycznego spotkania z Nim w Słowie i sakramentach, to Bóg zostanie
jedynie omówionym, wyuczonym pojęciem. Katecheta powinien przekazywać uczniom to, czym sam żyje, musi
być nauczycielem, ale i dawać świadectwo swojej wiary.
2. Bł. Jan Paweł II nauczał, że nadrzędnym celem katechezy, któremu podporządkowane są wszystkie
pozostałe, jest nie tylko spotkanie z Jezusem, ale zjednoczenie, a nawet głęboka z Nim zażyłość (zob. CT 5; KKK
426; DOK 80). Ten zasadniczy cel realizuje się w katechezie poprzez konkretne zadania, którymi są:
doprowadzenie uczniów do poznania wiary, troska o ich wychowanie liturgiczne, formację moralną, nauczenie
modlitwy, wychowanie do życia wspólnotowego, wprowadzenie do misji (zob. CT 23), a także takie przybliżenie
Chrystusa, by mogli nawiązać z Nim prawdziwą więź.
Mówiąc o wychowawczym charakterze katechezy, a także o doniosłości katechetycznego posługiwania
w szkole, pragnę nawiązać także do hasła obecnego roku duszpasterskiego, które brzmi: Być solą ziemi. Każdy
chrześcijanin, a w szczególności wierzący katecheta, także nauczyciel i dyrektor szkoły, powinien „nadawać życiu
smak” poprzez kierowanie się na co dzień uczciwością, przejrzystością, serdecznością, oraz „konserwować” –
tzn. chronić przed zepsuciem, chronić ład moralny w środowisku szkolnym, rodzinnym, społecznym, być obrońcą
prawdy, dobra i wartości chrześcijańskich, które są dziś nie tylko podważane, ale coraz brutalniej atakowane.
Z przykrością zauważamy, że w wielu przekazach medialnych pojawia się mocna, często bardzo
krzywdząca krytyka katechizacji w szkole, szczególnie gdy zbliża się początek kolejnego roku szkolnego. Chcę
Wam, Drodzy Katecheci, powiedzieć z mocą: Nie poddajcie się krzywdzącym krytykom! Nie ulegajcie
niesprawiedliwym i tendencyjnym osądom ludzi, którzy pisząc o katechizacji, sami nie mają nic wspólnego z
wiarą i Kościołem. Jeszcze raz powtarzam: katechizacja w szkole to wielkie dobro i najlepszy środek dotarcia z
Ewangelią do dzieci, młodzieży, rodzin, całego środowiska szkolnego. To szczególnie ważne narzędzie w dziele
ewangelizacji podejmowanej przez Kościół.
3. Wskazując na doniosłość nauczania religii w szkole, chciałbym również przypomnieć o ważnej roli
parafii w nauczaniu wiary i prowadzeniu młodego człowieka do Chrystusa. Parafia, będąca wspólnotą
eucharystyczną i ośrodkiem życia liturgicznego rodzin chrześcijańskich, jest, jak uczy Kościół, „podstawowym
miejscem katechezy dzieci i rodziców” (KKK 2226) oraz „pierwszą po rodzinie szkołą chrześcijańskiej religii,
modlitwy i formacji moralnej”. Kierując się tym wskazaniem, parafia musi stanowić środowisko dopełniające
katechezę szkolną i wprowadzające w życie sakramentalne Kościoła. Religia w szkole, o czym przekonują
doświadczenia minionych lat, musi być dopełniona katechezą w parafii. Na tę potrzebę wskazują wytyczne
Konferencji Episkopatu Polski, zawarte w „Dyrektorium katechetycznym Kościoła katolickiego w Polsce” i w
„Podstawie programowej katechezy”.
4. Nawiązując do dekretu o organizacji i funkcjonowaniu katechezy parafialnej w Archidiecezji
Krakowskiej (z dnia 30 października 2006 roku), chcę jeszcze raz podkreślić konieczność organizowania i
systematycznego prowadzenia katechezy parafialnej dla dzieci i młodzieży; katechezy, która dopełnia szkolną
lekcję religii i zapewnia ciągłość katechezy od dzieciństwa aż do wieku dojrzałego. Wśród argumentów
przemawiających za taką koniecznością jest przekonanie, iż Kościół nie będzie miał uformowanych dorosłych
katolików, w tym inteligencji, jeśli zagubi ciągłość katechezy, zwłaszcza na poziomie szkół ponadgimnazjalnych
i studiów wyższych. Bez katolików świeckich, przygotowanych przez katechezę (także dorosłych), Kościół nie
spełni swojego ewangelizacyjnego zadania, gdyż będzie nieobecny w wielu najważniejszych dziedzinach życia.
Zasadniczym miejscem katechezy parafialnej powinna być parafia zamieszkania ucznia, zgodnie z
obowiązującą od lat zasadą: „katecheza w szkole, przygotowanie do sakramentów w parafii”. Realizowana w
parafii katecheza powinna obejmować dzieci przygotowujące się do Pierwszej Komunii Świętej, młodzież przed
bierzmowaniem, młodzież szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów. Winna mieć charakter zasadniczo inny niż
szkolna lekcja religii. Akcent powinien być położony nie tyle na wiedzę, co na przeżycie wiary i dialog na tematy
życia religijnego i moralnego.
5. Wskazując na ważną rolę parafii we wtajemniczeniu młodych w życie sakramentalne Kościoła,
chciałbym przypomnieć słowa bł. Jan Pawła II, wypowiedziane w dniu inauguracji pontyfikatu, a potem
powtarzane wielokrotnie. Papież mówił młodym ludziom, że są nadzieją Kościoła i świata, że są jego nadzieją.
Nawiązując do tych słów wielkiego Przyjaciela młodych, warto postawić odważne pytanie: Czy nasze parafie są
nadzieją młodzieży; czy parafia szuka młodzieży i co ma jej do zaoferowania? Czy duszpasterstwo w parafiach
Archidiecezji Krakowskiej jest otwarte na młodzież, czy jako duszpasterze nie kierujemy się złudnym
przekonaniem, że młodzi sami przyjdą do kościoła i parafii. Potrzeba ducha zaangażowania, otwartości, przejęcia
się problemami młodzieży. Kapłan i katecheta musi być dla młodego człowieka prawdziwym autorytetem,
powiernikiem, a nade wszystko świadkiem wiary. Takiej postawy otwartości i bliskości uczy nas Piotr naszych
czasów, papież Franciszek. Doświadczyliśmy tego podczas zakończonych niedawno Światowych Dni Młodzieży
w Rio de Janeiro.
6. Mówiąc o ważności świadectwa i autorytetu, chciałbym podkreślić wagę obecności kapłana – katechety
w szkole, choćby ta obecność, ze względów organizacyjnych, zamykała się w ograniczonej liczbie godzin. Jego
zaangażowanie, świadectwo wiary jest potrzebne i ważne zarówno dla katechizowanych, jak i nauczycieli i innych
pracowników szkoły.
Jestem przekonany, że w naszej Archidiecezji na ogół współpraca parafii ze środowiskami szkolnymi,
dyrekcjami szkół układa się bardzo dobrze. Mówię to zarówno na podstawie odwiedzin szkół znajdujących się na
terenie wizytowanych przeze mnie parafii, jak i opinii Księży Biskupów. Mam nadzieję, że rozpoczynający się
nowy rok szkolny przyniesie kolejne piękne przykłady potwierdzające tę rzeczywistość.
Drodzy Katecheci, proszę Was także, abyście uwzględnili wszystkie przestrogi związane z traktowaniem
dzieci i młodzieży w szkołach. Nadużycia w tej dziedzinie szkodzą wizerunkowi Kościoła w środowisku
szkolnym, a formułowane uogólnienia w sposób niesprawiedliwy dotykają tych, którzy z poświęceniem podejmują
trud wychowania w szkole i parafii.
7. Rozpoczynamy nowy rok szkolny i katechetyczny w oczekiwaniu na kanonizację wielkiego Przyjaciela
młodzieży bł. Jana Pawła II. Niech jego nauczanie i przykład świętego życia, które nieustannie nas inspirują, będą
obecne w programach wychowawczych szkół, niech staną się tematem katechez i modlitw zanoszonych do Boga
przez jego wstawiennictwo. Będzie to program duchowego przygotowania do dnia jego kanonizacji, która, jak
ufam, nastąpi w przyszłym roku, w niedzielę Miłosierdzia Bożego.
Pragnę powtórzyć wobec Was, że z ogromną radością przyjąłem ogłoszoną w Rio de Janeiro przez
Papieża Franciszka wiadomość, iż następny Światowy Dzień Młodzieży odbędzie się w Polsce, w Krakowie w
2016 roku. To dla nas wszystkich wielka radość, wyróżnienie, ale i zobowiązanie. W ten sposób Ojciec Święty
spełnił pragnienie wielu młodych ludzi na całym świecie, chcących świętować swoją wiarę w ojczyźnie i mieście
Karola Wojtyły, który jako Biskup Rzymu zapoczątkował Światowe Dni Młodzieży. Pośród wielu inicjatyw
duszpasterskich Jana Pawła II ta niewątpliwie należy do najbardziej dalekosiężnych i owocnych. Już dzisiaj chcę
Was prosić, abyście, jako katecheci i wychowawcy, poczuli się odpowiedzialni za Światowy Dzień Młodzieży w
Krakowie w 2016 r. Liczę na wasze zaangażowanie. Niech to wydarzenie ukaże piękno oblicza młodego Kościoła
i przyczyni się do tego, by wiara w naszej Ojczyźnie stała się młodą i radosną.
Drodzy Katecheci i Katechetki, na początku kolejnego roku szkolnego i katechetycznego chcę Wam
powiedzieć: Nie bójcie się szkoły! Rozpocznijcie wasze posługiwanie z nową gorliwością i zapałem, w poczuciu
doniosłości posługiwania, które w imieniu Kościoła podejmujecie. Jakże często szkoła zmienia swój wizerunek
pod wpływem dobrego katechety i jego pełnej zaangażowania pracy wśród dzieci i młodzieży. Niech w tym trudzie
towarzyszy Wam opieka i wstawiennictwo Maryi, Matki naszego zawierzenia, i bł. Jana Pawła II, który dla
młodych był i jest Ojcem, Wychowawcą, Świętym.