wpływ dysfunkcyjnego zachowania managerów na jako rodowiska

ËÜÝ ííðòî
Üò Ô»©·½µ¿ô Ùò Ù«¦·µ
ßµ¿¼»³·¿ Ù-®²·½¦± Ø«¬²·½¦¿ô ßÙØ © Õ®¿µ±©·»
WPŁYW DYSFUNKCYJNEGO ZACHOWANIA MANAGERÓW
Òß ÖßÕÑ
ÎÑÜÑÉ×ÍÕß ÐÎßÝÇ É ÑÎÙßÒ×ÆßÝÖßÝØ
w Ô»©·½µ¿ Üòô Ù«¦·µ Ùòô îðïì
É ¼§²¿³·½¦²·» ¦³·»²·¿¶ ½§³ -· ±¬±½¦»²·« ±®¹¿²·¦¿½¶· -¬¿´» °±-¦«µ·©¿²» - ³»¬±¼§
¦©· µ-¦»²·¿ »º»µ¬§©²± ½· °®¿½§ô ¿ °®¦»¦ ¬± µ±²µ«®»²½§¶²± ½· ±®¹¿²·¦¿½¶·ò Ѿ»½²·» °®¿µ¬§½§ ·
¬»±®»¬§½§ ¦¿®¦ ¼¦¿²·¿ ½±®¿¦ ½¦ ½·»¶ ¦©®¿½¿¶ «©¿¹ © ¬§³ µ±²¬»µ ½·» ²¿ ¶¿µ± ³·»¶-½¿
°®¿½§ò ᦩ¿´¿ ±²¿ ²¿ °±¦§-µ·©¿²·» · «¬®¦§³¿²·» µ¿²¼§¼¿¬-© ¦ ©§ -¦§³· µ©¿´·º·µ¿½¶¿³·
±®¿¦ «³± ´·©·¿ ·½¸ ³±¬§©±©¿²·»ô ¿ °®¦»¦ ¬± ¬¿µ » ©¦®±-¬ »º»µ¬§©²± ½·ò ݦ -¬± ¦¼¿®¦¿ -·
²·»-¬»¬§ô » ¶¿µ± ¬ ±¾²· ¿¶ °±°®¦»¦ -©±¶» ¼§-º«²µ½§¶²» ¦¿½¸±©¿²·» ³¿²¿¹»®±©·»ô µ¬-®¦§
°±©·²²· ¾§ ²¿¶¾¿®¼¦·»¶ ¦¿·²¬»®»-±©¿²· ¦¼®±©§³ º«²µ½¶±²±©¿²·»³ ±®¹¿²·¦¿½¶·ò
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zachowa · ½¸¿®¿µ¬»®§-¬§µ ³¿²¿¹»®¿ô
µ¬-®» ³±¹ wpływa ²»¹¿¬§©²·» ²¿ ¶¿µ± ³·»¶-½¿ °®¿½§ · °±©±¼±©¿ ¼§-º«²µ½¶» · °¿¬±´±¹·»ò
Ö¿µ± µ±²¬®¿-¬ °®¦»¼-¬¿©·±²± © ²·³ ½¸¿®¿µ¬»®§-¬§µ ±®¹¿²·¦¿½¶· °®¦§¶¿¦²»¶ ¼´¿ °®¿½±©²·µ-©ô
¾«¼«¶ ½»¶ ¦¿«º¿²·» ±®¿¦ ©¦³¿¹¿¶ ½»¶ ³±¬§©¿½¶ ò
Słowa kluczowe: ±®¹¿²·¦¿½¶¿ô »º»µ¬§©²± ½ °®¿½§ô ³±¬§©±©¿²·»ô ¶¿µ± ³·»¶-½¿ °®¿½§ô
³¿²¿¹»®±©·»ô ±®¹¿²·¦¿½¶¿ °®¦§¶¿¦²¿ ¼´¿ °®¿½±©²·µ-©ò
Üò Ô»ª§¬-µ¿ô Ùò Ù«¦·µ
ßÙØ Ë²·ª»®-·¬§ ±º ͽ·»²½» ¿²¼ Ì»½¸²±´±¹§
ÌØÛ ×ÒÚÔËÛÒÝÛ ÑÚ ÜÇÍÚËÒÝÌ×ÑÒßÔ ÓßÒßÙÛÎÍŽ ÞÛØßÊ×ÑÎ ÑÒ
ÌØÛ ÏËßÔ×ÌÇ ÑÚ ÉÑÎÕ×ÒÙ ÛÒÊ×ÎÑÒÓÛÒÌ ×Ò ÑÎÙßÒ×ÆßÌ×ÑÒÍ
w Ô»ª§¬-µ¿ Üòô Ù«¦·µ Ùòô îðïì
ײ ¿ ¼§²¿³·½¿´´§ ½¸¿²¹·²¹ »²ª·®±²³»²¬ô ±®¹¿²·¦¿¬·±²- ¿®» ½±²-¬¿²¬´§ ´±±µ·²¹ º±® ¬¸»
©¿§- ¬± ·²½®»¿-» ¬¸»·® »ºº·½·»²½§ ¿²¼ ¬¸«- ¬¸» ½±³°»¬·¬·ª»²»--ò Ý«®®»²¬´§ô °®¿½¬·¬·±²»®- ¿²¼
¬¸»±®»¬·½·¿²- ±º ³¿²¿¹»³»²¬ ·²½®»¿-·²¹´§ °¿§ ¿¬¬»²¬·±² ¬± ¬¸» ¯«¿´·¬§ ±º ¬¸» ©±®µ°´¿½»ò ̸¿¬
¿´´±©- ¿½¯«·®·²¹ ¿²¼ ®»¬¿·²·²¹ ½¿²¼·¼¿¬»- ©·¬¸ ¸·¹¸»® ¯«¿´·º·½¿¬·±²-ô ³±¬·ª¿¬·²¹ ¬¸»³ ¿²¼
¬¸»®»¾§ ·²½®»¿-·²¹ »ºº·½·»²½§ò Þ«¬ «²º±®¬«²¿¬»´§ ¬¸·- ¯«¿´·¬§ ·- ±º¬»² ´±©»®»¼ ¾§ ¼§-º«²½¬·±²¿´
¾»¸¿ª·±® ±º ³¿²¿¹»®- ©¸± -¸±«´¼ ¾» ³±-¬ ·²¬»®»-¬»¼ ·² ¬¸» ¸»¿´¬¸§ º«²½¬·±²·²¹ ±º ¬¸»
±®¹¿²·¦¿¬·±²ò
̸» °«®°±-» ±º ¬¸·- ¿®¬·½´» ·- ¬± °®»-»²¬ ¬¸» ¾»¸¿ª·±® ¿²¼ ½¸¿®¿½¬»®·-¬·½- ±º ¬¸» ³¿²¿¹»®ô
©¸·½¸ ³¿§ ¿¼ª»®-»´§ ¿ºº»½¬ ¬¸» ¯«¿´·¬§ ±º ¶±¾- ¿²¼ ½¿«-» ¼§-º«²½¬·±²- ¿²¼ °¿¬¸±´±¹·»-ò ß- ¿
½±²¬®¿-¬ ·¬ ·- °®»-»²¬»¼ ¬¸» ½¸¿®¿½¬»®·-¬·½- ±º ¬¸» ±®¹¿²·¦¿¬·±² º®·»²¼´§ º±® -¬¿ººô ¬¸¿¬ ¾«·´¼- ¬¸»
¬®«-¬ ¿²¼ ·²½®»¿-» ³±¬·ª¿¬·±²ò
̸»®» ¿®» ³¿²§ º¿½¬±®- ¬¸¿¬ ³¿§ ¿¼ª»®-»´§ ¿ºº»½¬ ¬¸» ³±¬·ª¿¬·±²ò ̸» ³±-¬ ½±³³±² ±º
¬¸»³ ø¬¸» -±«®½» ±º ©¸·½¸ ¿®» ³¿²¿¹»®-÷ ·²½´«¼»æ ¬¸» ½®»¿¬·±² ¿²¼ ¿½½»°¬¿²½» ±º ¿ ¾¿¼ ½´·³¿¬»
·² ¬¸» ¬»¿³ô ¬±´»®¿¬·²¹ •¬±¨·½Œ »²ª·®±²³»²¬ ·² ¬¸» ±®¹¿²·¦¿¬·±²ô ·-±´¿¬·²¹ ©±®µ»®- º®±³ ¬¸»
·²º±®³¿¬·±²ô ½®»¿¬·²¹ ¿² ¿¬³±-°¸»®» ±º «²¸»¿´¬¸§ ½±³°»¬·¬·±²ô º¿ª±®·²¹ ¬¸»·® º¿ª±®·¬»
»³°´±§»»-ô «²º¿·® °®±³±¬·±² ¿²¼ ®»³«²»®¿¬·±² ±º »³°´±§»»-ô ½¸¿²¹·²¹ »³°´±§»»- ±² •¬¸»·®Œô
±®¼»®·²¹ ³»³¾»®- ±º ¬¸» »¨»½«¬·±² ±º «-»´»-- -¬«ºº øº±® »¨¿³°´»ò ²»ª»® ¾§ ¿²§±²» ²±¬
©¿¬½¸»¼÷ô ´¿½µ ±º ®»-°»½¬ º±® -¬¿ºº ¿²¼ °±±® ½±³³«²·½¿¬·±² ¾»¬©»»² ¬¸»³ ¿²¼ ¬¸» ´»¿¼»®- ¿²¼
³¿²§ ±¬¸»®-ò
ïèé
Ó¿²§ ³¿²¿¹»®- ¾»´·»ª» ¬¸¿¬ ³¿²¿¹·²¹ °»±°´» ·- ¬¸» ³±-¬ ¼·ºº·½«´¬ ¬¿-µô ·²¼·½¿¬·²¹ ¬¸¿¬
¬¸» ½®»¿¬·±² ±º ¿ ¸»¿´¬¸§ô º®»» º®±³ °¿¬¸±´±¹§ ±®¹¿²·¦¿¬·±² ·- ²±¬ »¿-§ò Þ«¬ ±²´§ -± »³°´±§»»º»»´ ¹±±¼ô ¬¸»§ ©¿²¬ ¬± ©±®µ ¿²¼ ¿®» ³±¬·ª¿¬»¼ ¬± ¿½¸·»ª» ¬¸» ¾»-¬ ®»-«´¬-ò
Õ»§ ©±®¼-æ ±®¹¿²·¦¿¬·±²ô ©±®µ »ºº·½·»²½§ô ³±¬·ª¿¬·±²ô ¯«¿´·¬§ ±º ©±®µ°´¿½»ô ³¿²¿¹»®-ô
±®¹¿²·¦¿¬·±² º®·»²¼´§ ¬± »³°´±§»»-ò
Ʋ¿½¦»²·» »¬§µ· · ¶¿µ± ½· ³·»¶-½¿ °®¿½§ò É °±-¦«µ·©¿²·« ²±©§½¸ ®±¦©· ¦¿ °±¼²±-¦ ½§½¸
»º»µ¬§©²±
±®¹¿²·¦¿½¶· ¦©®¿½¿ -· «©¿¹ ²¿ ¬»²¼»²½¶» ©§²·µ¿¶ ½» ¦ ¿µ¬«¿´²§½¸ °®¦»³·¿² ©
®¦»½¦§©·-¬± ½· ¹±-°±¼¿®½¦»¶ øÔ»©·½µ¿ îðïì÷ò Ë©¿¹¿ °®¿µ¬§µ-© · ¬»±®»¬§µ-© -µ·»®±©¿²¿ ¶»-¬ © µ·»®«²µ«
¦¿-±¾-© ²·»³¿¬»®·¿´²§½¸ô © ®-¼ µ¬-®§½¸ ·-¬±¬²» ¦²¿½¦»²·» °®¦§°·-«¶» -· kapitałowi ludzkiemu. Jako
½¦§²²·µ· ¼»¬»®³·²«¶ ce wzrost znaczenia kapitału ludzkiego w ostatnich latach mo ²¿ ©-µ¿¦¿ ³· ¼¦§
·²²§³·æ
istotny wpływ zatrudnionych pracowników na produktywno · ·²²±©¿½§¶²± ô
znaczenie kapitału ludzkiego jako czynnika konkurencyjno ½· º·®³§ · ¶»¶ °±¦§½¶· ²¿ ®§²µ«ô
½±®¿¦ -¦»®-¦» °®¦»µ±²¿²·» » ¦¼±´²± ½· ¬©-®½¦» °®¿½±©²·µ-©ô °±©·²²§ ¾§ wła ½·©·»
©§µ±®¦§-¬§©¿²»ô ø¦¼¿®¦¿ -· ô » °±³·³± · °®¿½±©²·½§ °±-·¿¼¿¶ ©·»´» ®- ²§½¸ «³·»¶ ¬²± ½·ô ²·» - ±²»
¼±-¬®¦»¹¿²» · ©§µ±®¦§-¬§©¿²» · ®±¦©·¶¿²» © ±®¹¿²·¦¿½¶·÷ô
©¦®±-¬ ©·¿¼±³± ½· °®¿½±©²·µ-© ±¼²± ²·» -©±·½¸ °®¿© · ±¾±©· ¦µ-© ±®¹¿²·¦¿½¶· ©±¾»½ ²·½¸
±®¿¦ ©¦®±-¬ ©®¿ ´·©± ½· ²¿ ²·»±¼°±©·»¼²·» ¬®¿µ¬±©¿²·»ô
©¦®±-¬ ¦²¿½¦»²·¿ -¿¬§-º¿µ½¶· ¦ °®¿½§ · ±°·²·· ²¿ ¬»³¿¬ °®¿½±¼¿©½§ ²¿ ³±¬§©¿½¶ ¼± °®¿½§ ·
¦¿¿²¹¿ ±©¿²·» °®¿½±©²·µ-© ø Ô»©·½µ¿ îðïì÷ò
б¼³·±¬§ ±¬±½¦»²·¿ ¦»©² ¬®¦²»¹± ±®¿¦ ®- ²» ¹®«°§ ·²¬»®»-¿®·«-¦§ -¬¿©·¿¶ °®¦»¼ ±®¹¿²·¦¿½¶
©§³¿¹¿²·¿ ¬¿µ e w zakresie spełniania okre ´±²§½¸ -¬¿²¼¿®¼-© »¬§½¦²§½¸ò É¿®¬± ¬¿µ » ¦©®-½· «©¿¹ ô
» ³± ´·©± °®¿©·» ²·»±¹®¿²·½¦±²»¹± ©§¾±®« °®¿½±¼¿©½§ -°®¿©·¿ô » ©§µ©¿´·º·µ±©¿²· °®¿½±©²·½§
®»¦§¹²«¶ ¦ ³·»¶-½ °®¿½§ô µ¬-®§½¸ -¬¿²¼¿®¼§ »¬§½¦²» · ¶¿µ± relacji nie spełnia ich oczekiwa ò É®¿ ´·©±
»¬§½¦²¿ ±®¹¿²·¦¿½¶· · «³·»¶ ¬²± ¾«¼±©¿²·¿ ®»´¿½¶· © ®±¼±©·-µ« °®¿½§ ±°¿®¬§½¸ ²¿ ©¦¿¶»³²§³
-¦¿½«²µ«ô ¦®±¦«³·»²·« · ¦¿«º¿²·« ©§¼¿¶¿ -· -°®¦§¶¿ ¾«¼±©¿²·« ¦¿¿²¹¿ ±©¿²·¿ · ½¦»®°¿²·« -¿¬§-º¿µ½¶· ¦
pracy, co przekłada si ²¿ ©§²·µ· ±®¹¿²·¦¿½¶·ô ¶»¶ ·²²±©¿½§¶²± · µ±²µ«®»²½§¶²± øΫ°°»´³ô Ø¿®®·²¹¬±²ô
îðððô Û´´±²»² · ·²ò îððèô λ¾»®²·µô Í·®»½ô îððéô η·ª¿®· îðïî÷ò
ͦ½¦»¹-´²·» ·-¬±¬²» ¶»-¬ ¬± © µ±²¬»µ ½·» °±¬®¦»¾ · °®»º»®»²½¶· °®¿½±©²·µ-© °±µ±´»²·¿ Çô µ¬-®¦§
¾¿®¼¦·»¶ ²· ¦ ±®¹¿²·¦¿½¶ · °®¿½±¼¿©½ - ¦©· ¦¿²· ¦ ©§µ±²§©¿²¿ °®±º»-¶ ò ×-¬±¬²» - ¼´¿ ²·½¸ ©§-±µ·»
-¬¿²¼¿®¼§ °®¦§©-¼¦¬©¿ ±°¿®¬» ²¿ ¿«¬±®§¬»½·» ³»®§¬±®§½¦²§³ · °¿®¬§½§°¿½¶·ò É ¦©· ¦µ« ©· ½ ¦» ¦³·¿²¿³·
© ¦¿µ®»-·» °®»º»®»²½¶· · °±-¬¿© °®¿½±©²·µ-© ·-¬±¬² µ©»-¬· -¬¿¶» -· ¬©±®¦»²·» ¬¿µ·»¹± ®±¼±©·-µ¿ °®¿½§ô
µ¬-®» ¾ dzie przyczyniało si ¼± °±¦§-µ·©¿²·¿ · ¦¿¬®¦§³¿²·¿ © ±®¹¿²·¦¿½¶· ²¿¶¾¿®¼¦·»¶ °±-¦«µ·©¿²§½¸ ²¿
®§²µ« -°»½¶¿´·-¬-©ò É¿®¬± © ¬§³ µ±²¬»µ ½·» ¦©®-½· «©¿¹ ²¿ ¦²¿½¦»²·» °®¦§©-¼¦¬©¿ ¼´¿ -«µ½»-«
współczesnych organizacji, a zwłaszcza na jego negatywne skutki.
Negatywny wpływ managerów na jako ³·»¶-½¿ °®¿½§ò Obecnie istotne stało si ²·» ¬§´µ± ¬±
¶¿µ·» ®±´» ±¼¹®§©¿¶ ³¿²¿¹»®±©·» © ±®¹¿²·¦¿½¶·ô ¿´» ®-©²·» ¬± © ¶¿µ· -°±--¾ ¬± ®±¾· ò ×½¸ ¦¿½¸±©¿²·»
°±©·²²± ·²¬»²-§º·µ±©¿ ¾«¼±©¿²·» -¬¿¾·´²»¶ · °®¦§¶¿¦²»¶ ¼´¿ °®¿½±©²·µ-© ±®¹¿²·¦¿½¶·ô °±²·»©¿ ¬¿µ·
-°±--¾ ¦¿®¦ ¼¦¿²·¿ ¶»-¬ ²·» ¬§´µ± °± ¼¿²§ô ¿´» ¬¿µ e etyczny. Ma słu § ©-°-´²»³« ¼±¾®«ô °±µ¿¦§©¿
²·» ¶¿µ § ¿¾§ ¾§ -¦½¦ ´·©§³ ´»½¦ ¿¾§ ·²²· ²·» ¾§´· ¦ ²¿³· ²·»-¦½¦ ´·©· øƾ·»¹·» óÓ¿½· ¹ ïççê÷ò
Niezwykle istotnym czynnikiem wpływaj ½§³ ²¿ ¶¿µ± ¿¬³±-º»®§ ³·»¶-½¿ °®¿½§ ¶»-¬ ±-±¾±©±
³¿²¿¹»®¿ò É· ½»¶ wiatła na to zagadnienie rzucili Hogan R. i Hogan J. badaj ½§ ¦©· ¦»µ ³· ¼¦§
±-±¾±©± ½· ô ¿ ¼§-º«²µ½¶¿³· · °¿¬±´±¹·¿³· ±®¹¿²·¦¿½§¶²§³·ò Ö¿µ -· okazało cz
½»½¸ ³±½²±
-µ±®»´±©¿²¿ ¶»-¬ ¦ ²·»µ¬-®§³· ¦¿¾«®¦»²·¿³· ±-±¾±©± ½·ò É ®-¼ô ²·½¸ ³± ²¿ ¦²¿´» æ ²¿¼°±¾«¼´·©± ô
»¹±½»²¬®§¦³ô ¿®±¹¿²½¶»ô ³¿µ·¿©»´·¦³ ø ر¹¿² · ر¹¿² îððï÷ò Í¿³» ½»½¸§ ²·» ±¦²¿½¦¿¶ ¦¿¾«®¦»²·¿
±-±¾±©± ½· ´»½¦ -°®¦§¶¿¶ ·½¸ «¶¿©²·»²·« -· ò Ò¿©»¬ ¶»¼²¿µ ¶» ´· ¾¿¼¿²¿ ¶»¼²±-¬µ¿ ²·» °±-·¿¼¿ ¿¼²§½¸
¦¿¾«®¦» ø¶¿µ ²°ò ±-±¾±©± ²¿®½§-¬§½¦²¿ ø˲¬»®¾»®¹ îððí¿÷ô ¸·-¬®±²·½¦²¿ ø˲¬»®¾»®¹ îððí¾÷ ³± »
±¾¶¿©·¿ negatywne zachowania takie jak: wybuchy zło ½·ô µ®¦§µ·ô ¾»¦°±¼-¬¿©²» ±-µ¿® ¿²·» ·²²§½¸ô
ïèè
²¿¼³·»®²» µ±²¬®±´±©¿²·» °®¿½±©²·µ-©ô ½· głe poczucie zagro »²·¿ô ±°±®²± ²¿ ²»¹¿¬§©²§ º»»¼¾¿½µô
²·»½¸ ¼± °®¦§¦²¿©¿²·¿ -· do bł ¼-©ô · ©·»´» ·²²§½¸ò
×-¬²·»¶ ¬» ·²²» ½¦§²²·µ· ¦©· ¦¿²» ¦ ±-±¾±©± ½· ³¿²¿¹»®¿ô µ¬-®» ³±¹ wywoła ¦¿½¸±©¿²·¿
µ±²¬®°®±¼«µ¬§©²» « °®¿½±©²·µ-© ³·³±ô · -¿³ ³¿²¿¹»® ²·» ¶»-¬ ¦¿¾«®¦±²§ò É ®-¼ ²·½¸ ³± ²¿ ©§®- ²·
¾®¿µ ©¹´ ¼« © -·»¾·»ô °±¬®¦»¾ °®¦§°±¼±¾¿²·¿ -· °®¿½±©²·µ±³ ø¾»¦ ©¦¹´ ¼« ²¿ µ±-¦¬§÷ô ²¿®½§¦³ô
²·»«³·»¶ ¬²± ±¼°«-¦½¦¿²·¿ °»©²§½¸ -°®¿© · ¿²¿´º¿¾»¬§¦³ »³±½¶±²¿´²§ øÝ´»³»²¬-ô É¿-¸¾«-¸ ïççç÷ò
Ò·-¦½¦ ½¿ ¼´¿ ±®¹¿²·¦¿½¶· ³± » ¾§ ²·» ¬§´µ± ±-±¾±©± ³¿²¿¹»®¿ô ¿´» ®-©²·» ¶»¹± °®¦»µ±²¿²·¿
zwłaszcza te dotycz ½» °»©²§½¸ ¹®«° ´«¾ °±¶»¼§²½¦§½¸ ±--¾ò Ó±©¿ ¬« ± ¼§-µ®§³·²¿½¶· °®¿½±©²·µ-©ô
µ¬-®¿ ³± » °±´»¹¿ ³ò·²ò ²¿ ®- ²§³ ¼§-¬®§¾«±©¿²·« ¦¿¼¿ ´«¾ ²¿¹®-¼ °±³· ¼¦§ °®¿½±©²·µ-© © ®- ²§³
©·»µ«ò Ѭ©·»®¿²·« ¼®¦©· ¼± ¿©¿²-« · µ¿®·»®§ ¦¿©±¼±©»¶ ¬§´µ± °®¦»¼ ±-±¾¿³· ¦ °»©²»¶ µ¿¬»¹±®··
©·»µ±©»¶ ´«¾ ±µ®» lonej płci (McRae 1994). Jest zjawisko bardzo powszechne poniewa °±²¿¼ èðû ±--¾
°®¦§¦²¿¶» -·» ¼± ¾§½·¿ ¼§-µ®§³·²±©¿²§³ © ³·»¶-½« °®¿½§ ¦ ®- ²§½¸ ©¦¹´ ¼-© øÔ»©·½µ¿ îðïì÷ò
б¦¿ ½»½¸¿³· · °®¦»µ±²¿²·¿³· ³¿²¿¹»®¿ ródłem dysfunkcji i patologii mo » ¾§ ¬¿µ » ¶»¹± -¬§´
µ·»®±©¿²·¿ò ܦ·»¶» -· tak w przypadku kiedy preferuje on styl leseferystyczny (zakładaj ½§ ¾®¿µ ²¿¼¦±®«
²¿¼ °®¿½±©²·µ¿³· ½± ³± » °®±©¿¼¦· ¼± ²¿¼³·»®²»¶ ·½¸ ¿²¿®½¸·¦¿½¶·÷ò Ö»¼²¿µ ®-©²·» -¬§´»
¼»³±µ®¿¬§½¦²§ · ¿«¬±®§¬¿®²§ ²·±- °»©²» ¦¿¹®± »²·¿ò з»®©-¦§ ¦ ²·½¸ -°®¦§¶¿ °±©-¬¿©¿²·« µ±²º´·µ¬-©ô
¿²¿®½¸·· · °±¼»¶³±©¿²·« ¼»½§¦¶· ²¿ ¦¿-¿¼¦·» µ±³°®±³·-« ø²·»µ±²·»½¦²·» µ±²-»²-«-«÷ô ¿ ¼®«¹· ±¾²· »²·«
motywacji pracowników, dokładnemu wykonywaniu polece przeło ±²»¹± ø¾»¦ ®»º´»µ-¶· ²¿¼ ¬§³ ½¦§
dane zadanie dałoby si ©§µ±²¿ ´»°·»¶ô ·²¿½¦»¶ · ½¦§ © ±¹-´» ³¿ -»²-÷ô -°®¦§¶¿ ¾»¦³§ ´²± ½· ·
¼±²±-·½·»´-¬©«ò
Í°±--¾ µ·»®±©¿²·¿ · ©¿®¬± ½· ¦ ¬§³ ¦©· ¦¿²» ¾«¼«¶ © ±®¹¿²·¦¿½¶· µ«´¬«® ±®¹¿²·¦¿½§¶² ò Ó¿ ±²¿
¼« y wpływ na post °±©¿²·» °®¿½±©²·µ-©ô ©¦³¿½²·¿¶ ½ ¿´¾± °±¦§¬§©²» ¿´¾± ²»¹¿¬§©²» -°±-±¾§ °®¿½§ò
Ö» li kierownik sam daje zły przykład lub toleruje negatywne zachowanie pracowników wspiera działania
²·»»¬§½¦²» ¬¿µ·» ¶¿µô µ®¿¼¦·» ô ±-¦«-¬©¿ô ¾®¿µ ¦¿«º¿²·¿ ·¬°ò ݱ ±½¦§©· cie przekłada sie na wyniki
±®¹¿²·¦¿½¶· øÙ¿¼±³-µ¿ Š Ô·´¿ îðïì÷ò Ì©±®¦»²·» ²·»»¬§½¦²»¶ µ«´¬«®§ ©· » -· ¦ °±¶¿©·¿²·»³ ¼§-º«²µ½¶· ²¿
©-¦§-¬µ·½¸ »¬¿°¿½¸ ¦¿®¦ ¼¦¿²·¿ ¦¿-±¾¿³· ´«¼¦µ·³·ô ½¦§´·æ ¼±¾±®¦»ô ±½»²§ô ³±¬§©±©¿²·¿ô -¦µ±´»²·¿ ·
®±¦©±¶« ±®¿¦ ¦©¿´²·¿²·¿ µ¿¼®ò
Ü« §³ °®±¾´»³»³ ¶»-¬ ±¾»½²·» ²·» °±-·¿¼¿²·» °®¦»¦ ½¦
µ¿¼®§ ³¿²¿¹»®-µ·»¶ ±¼°±©·»¼²·»¶
©·»¼¦§ ¼±¬§½¦ ½»¶ ®»µ®«¬¿½¶· ½¦»¹± ©§²·µ·»³ ¶»-¬ °®¦§¶³±©¿²·» ¼± °®¿½§ ±--¾ ¾»¦ ±¼°±©·»¼²·½¸
µ±³°»¬»²½¶·ò б¼±¾²» ®»¦«´¬¿¬§ «¦§-µ«¶ kierownicy nie przykładaj ½§ -· ±¼°±©·»¼²·± ¼± °®±½»-«
®»µ®«¬¿½¶· · ¬®¿µ¬«¶ ½§ ¹± °± ³¿½±-¦»³« ´«¾ °±¦±-¬¿¶ cy pod wpływem szkodliwych stereotypów (zaw ¿
¬± µ® ¹ ±¼°±©·»¼²·½¸ µ¿²¼§¼¿¬-©÷ò Ö» ´· ²¿¬±³·¿-¬ ²·» - ¼± µ± ½¿ «½¦½·©· ³±¹ ¬¿µ » ¦¿²· ¿ ´«¾
¦¿©§ ¿ ±¼°±©·»¼²·± °±¦·±³ ©§³¿¹¿ ¬¿µ ¾§ ³± liwe było przyj ½·» µ±²µ®»¬²»¶ ±-±¾§ ¦ °±©±¼-©
°±¦¿³»®§¬±®§½¦²§½¸ò
Ò·»-¬»¬§ ³¿²¿¹»®±©·» ³±¹ ®-©²·» oddziaływa ²»¹¿¬§©²·» ²¿ ¶¿µ± · ³·»¶-½» °®¿½§ °®¿½±©²·µ¿
¶« °®¦§¶ ¬»¹± ¼± ±®¹¿²·¦¿½¶·ò Ю¦»¼-· ¾·±®-¬©± ¾§©¿ ¾±©·»³ °®¦»-· µ²· ¬» ²»¹¿¬§©²§³· ¦¶¿©·-µ¿³·
¬¿µ·³· ¶¿µ -¦¿²¬¿ , plotkowanie, kłamstwo, inwigilacja, zniewa anie, łapówkarstwo, faworyzowanie czy
®±³¿²-ò ×½¸ ©§®¿¦»³ © ±®¹¿²·¦¿½¶· ³± » ¾§ wymuszanie pracy w godzinach nadliczbowych (zwłaszcza
© -§¬«¿½¶· ®§²µ« °®¿½§ °®¿½±¼¿©½§÷ ¾»¦ ±¼°±©·»¼²·»¹± ©§²¿¹®¿¼¦¿²·¿ô ©§µ±®¦§-¬§©¿²·» -»µ-«¿´²»
°®¿½±©²·µ-© °±¼ ¹®± ¾ ¦©±´²·»²·¿ ´«¾ ·²²§½¸ -¿²µ½¶·ò б²¿¼¬± ³±¹ ±²» ®-©²·» ±¾¶¿©·¿ -·
tolerowaniem negatywnych plotek na temat podwładnych lub wykorzystywaniem ich do zarz ¼¦¿²·¿
personelem (pogłoski mog ¾«¼¦· ²·»°±µ-¶ © ®-¼ °®¿½±©²·µ-© · °±©±¼±©¿ ·½¸ ©· µ-¦ uległo ©
-¬±-«²µ« ¼± °®¿½±¼¿©½§÷ò ݦ¿-»³ °´±¬µ· - zupełnie nieprawdziwe. Zreszt ²·»®¿¦ µ¿¼®¿ ¦¿®¦ ¼¦¿¶ ½¿
posługuje si kłamstwami kiedy chce co «µ®§ ô ²·» ½¸½» ½¦»¹± °±©·»¼¦·» ´«¾ ±¾·»½«¶» µ±®¦§ ½·
©·»¼¦ ½ô » °®¿½±©²·µ ·½¸ ²·» ±¬®¦§³¿ò Þ¿®¼¦± -¦µ±¼´·©» - ®-©²·» °®¦»¶¿©§ ²¿-·´±²»¶ ·²©·¹·´¿½¶· ©
±®¹¿²·¦¿½¶·ò Ö»¶ °¿¬±´±¹·½¦²§ ©§³·¿® ±¾¶¿©·¿ -· w zakładaniu podsłuchów i nagrywaniu rozmów zarówno
telefonicznych jak i przeprowadzanych w biurze przez pracowników (Bartram 1994), mierzeniu długo ½·
°®¦»®© ø© ¬§³ °®¦»®© ¦©· ¦¿²§½¸ ¦ ©§¶ ½·»³ ¼± ¬±¿´»¬§÷ô ½¦§¬¿²·»³ ©·¿¼±³± ½· »³¿·´ô -°®¿©¼¦¿²·»³
¸·-¬±®·· °®¦»¹´ ¼¿®»µ ·²¬»®²»¬±©§½¸ô °®¦»¶³±©¿²·« ·²º±®³¿½¶· ²¿ ¬»³¿¬ ¬»¹± ½± °®¿½±©²·µ ®±¾· ²¿
µ±³°«¬»®¦»ô « ywaniu kamer przemysłowych (Rade 2004). Równie negatywne konsekwencje mo » ³·»
°®±¬»µ½¶¿ · º¿©±®§¦±©¿²·» ²·»µ¬-®§½¸ °®¿½±©²·µ-©ò Ó±¹ -· ±²» °±¶¿©· © ³±³»²½·» ¼±¾±®«
ïèç
°®¿½±©²·µ-© ²¿ ©±´²» -¬¿²±©·-µ¿ °®¿½§ô °®¦§¼¦·»´¿²·« -¦µ±´» øп©´¿µ îððé÷ô ¿©¿²--©ô ²¿¹®-¼ô °®»³··
·¬°ò · °±´»¹¿ na faworyzowaniu pewnej osoby lub grupy osób przez przeło ±²»¹± ¾»¦ °®¦§½¦§²
³»®§¬±®§½¦²§½¸ò É·»´±µ®±¬²·» °®±©¿¼¦ do powstawania tzw. układów, wprowadzaj °±½¦«½·»
²·»-°®¿©·»¼´·©± ½· © ±®¹¿²·¦¿½¶·ô ¿ ¬¿µ » - º±®³ µ±®«°½¶· øÞ«¹¼±´ îððé÷ò Ю±¬»µ½¶¿ ³± e ł ½¦§ -· ¦
·²²§³ ¦¶¿©·-µ·»³ -°®¦§¶¿¶ ½§³ ©§-¬ powaniu nieprawidłowo ½· ¶¿µ·³ ¶»-¬ ®±³¿²- ³· ¼¦§
podwładn /nym a przeło ±²§³ñ² ò Ó± » ±² ¼±°®±©¿¼¦· ¼± ¾¿®¼¦± ©·»´« °®¦§µ®§½¸ µ±²-»µ©»²½¶· ¬¿µ·½¸
¶¿µ °±¦©§ - ¼±©»ô ¦³²·»¶-¦»²·» ³±®¿´» °®¿½±©²·µ-©ô ¿ ¬¿µ » µ±²-»µ©»²½¶» ¼´¿ µ±²µ«®»²½§¶²± ½· º·®³§
øÔ·»¾»® îððè÷ò
ݦ -¬ °¿¬±´±¹· © ³·»¶-½« °®¿½§ ¶»-¬ ¦²·»©¿ ¿²·» °®¿½±©²·µ-© °®¦»¦ ³¿²¿¹»®-©ô µ¬-®¦§
©§µ±®¦§-¬«¶ -©±¶ °±¦§½¶ do uwłaczania ich godno ½·ô ´»µ½»©¿ »²·¿ ·½¸ ½¦§ °±¹¿®¼¦¿²·¿ ²·³· øÇ·¿²²·ïççè÷ò Ó±¹ ©® ½¦ ¬®¿µ¬±©¿ ¬± ¶¿µ± ¹® lub sport (Robinson 2004) i wyładowywa ²¿ ²·½¸ -©±¶» »³±½¶»ò
Æ ¬§³ ¦¶¿©·-µ·»³ ¦©· ¦¿²» ¶»-¬ ¦¿¹®± »²·» ¦©¿²» ³±¾¾·²¹·»³ò б´»¹¿ ±²± ²¿ ©§µ±®¦§-¬¿²·« °®¦»¦
³¿²¿¹»®¿ ¦¿´» ²± jaka ł czy go z jego podwładnymi i cz -¬± ®-©²·» ¾®¿µ« ¶¿µ·»¶µ±´©·»µ ®»¿µ½¶· ¦ ·½¸
-¬®±²§ò Æ¿½¸±©¿²·¿³·ô µ¬-®» ³± na ł ½¦§ ¦ ³±¾¾·²¹·»³ - m.in. niewła ciwa płaca za wykonywan
°®¿½ ô °®¦§¼¦·»´¿²·» ²·»¿¼»µ©¿¬²§½¸ ¦¿¼¿
¼± µ©¿´·º·µ¿½¶· °®¿½±©²·µ¿ô ²¿¼³·»®²¿ µ±²¬®±´¿ô
²·»°®¦§¦²¿©¿²·» «®´±°«ô ±¾±¶ ¬²± ²¿ °®¿½±©²·µ¿ô ±¼®¦«½»²·» · ·¦±´¿½¶¿ô °´±¬µ±©¿²·»ô -¦§¼»®-¬©¿ôô
²·»«¦¿-¿¼²·±²» ±-µ¿® »²·¿ô ³±´»-¬±©¿²·» -»µ-«¿´²» ø̱³· îðïî÷ò ͵«¬µ¿³· ³±¾¾·²¹« - ²¿°¿¼§ ´ µ« ·
paniki, niedostosowanie emocjonalne i społeczne do sytuacji, spadek motywacji do pracy i wydajno ½·ô
¿´µ±¸±´·¦³ô ¿²±®»µ-¶¿ øݱ²-¬¿²¬·²»-½« îðïì÷ò
Bardzo istotnym elementem pracy członka organizacji jest ocena jego wyników pracy przez
przeło ±²»¹±ò Ò·»-¬»¬§ ¦¼¿®¦¿ -· ô » ²·» °±-·¿¼¿ ±² ±¼°±©·»¼²·½¸ µ±³°»¬»²½¶· · µ©¿´·º·µ¿½¶· ¼±
°®¦»°®±©¿¼¦¿²·¿ ®±¦³±©§ ±½»²·¿¶ ½»¶ò Ó± » ¬¿µ » °±®«-¦¿ © ¬®¿µ½·» ±½»²§ ¬»³¿¬§ô µ¬-®§½¸ ²·»
°±©·²·»² °±²·»©¿ ¶»-¬ ¬± ²·»»¬§½¦²» ø²°ò ¼±¬§½¦ ½» °®§©¿¬²§½¸ -°®¿© °®¿½±©²·µ¿÷ô ¾§ µ±²º±®³·-¬§½¦²§
ø«²·µ¿ ©§³·¿²§ ¿®¹«³»²¬-©÷ øÙ¿-°¿®-µ· îðïî÷ô ¦¾§¬ °± °·»-¦²·» · °±©·»®¦½¸±©²·» ±½»²·¿ ô ²·» ¾§
±¾·»µ¬§©²§³ ø ²°ò © ©§²·µ« ±-±¾·-¬»¶ ²·»½¸ ½· ¼± °®¿½±©²·µ¿÷ øÙ±¼¦©±² îððé÷ò
ѽ»²¿ °±©·²²¿ °®±©¿¼¦· ¼± ®±¦©±¶« °®¿½±©²·µ¿ò Ƽ¿®¦¿ -· ¶»¼²¿µô » °±¦±-¬¿¶» ¬§´µ± ²¿
°¿°·»®¦»ò Ó¿²¿¹»®±©·» ¬®¿µ¬«¶ rozwój pracowników jako zło konieczne cz -¬± ±¾¿©·¿¶ ½ -· ô »
wykształc µ±¹± µ¬± ¦¿¶³·» ·½¸ ³·»¶-½» øÑ´»µ-§² îðïì÷ò É·»´±µ®±¬²·» ¬» ¶» ´· ¶« ²°ò ±®¹¿²·¦±©¿²» -¦µ±´»²·¿ ¬± ¬§´µ± ¬» ¿¾-±´«¬²·» µ±²·»½¦²»ô ¿ · ¬¿µ ³±¹ ²¿ ²·» ¾§ wysyłani faworyzowani pracownicy.
Ü« ym bł dem przeło ±²§½¸ ¶»-¬ ¬¿µ e oczekiwanie od swoich podwładnych, » °± ¶»¼²§³ -¦µ±´»²·«
bezzwłocznie si ¦³·»²· · ¦¿½¦² °®¿½±©¿ ²¿¬§½¸³·¿-¬ ¦¹±¼²·» ¦ °®¦»µ¿¦¿² ·³ ©·»¼¦ øÙ¿°¿®-µ·
îðïî÷ò
Ñ-¬¿¬²·³ »´»³»²¬»³ ¦©· ¦¿²§³ ¦ °®±½»-»³ ÆÆÔ ¶»-¬ ¦©¿´²·¿²·» °®¿½±©²·µ-©ò Ö»-¬ ¬± -©»¹±
®±¼¦¿¶« -¦¬«µ¿ô µ¬-® ²·»-¬»¬§ ²·» ©-¦§-½§ ®±¦«³·»¶ ò ܱ ²¿¶½¦ stszych nieprawidłowo ½· © ½¦¿-·»
¦©¿´²·¿²·¿ °®¿½±©²·½§ ¦¿´·½¦¿¶ ¬¿µ¬±©¿²·» ·½¸ © -°±--¾ °±²· ¿¶ ½§ °®¦»¦ ±-±¾ ¦©¿´²·¿¶ ½ ô ¦©±´²·»²·»
¦¿ ¾®¿µ ©§²·µ-© ¾»¦ ³± ´·©± ½· ·½¸ °±°®¿©§ô ²·» °±¼¿²·» °®¦§½¦§² ¦©±´²·»²·¿ô ¾®¿µ ³± ´·©± ½·
¦¿¼¿©¿²·¿ °§¬¿ øÔ»©·½µ¿ îðïì÷ò Ò·»-¬»¬§ © °®¿µ¬§½» ¦¼¿®¦¿ -· œµ±®»-°±²¼»²½§¶²·»Œ ¦©¿´²·¿²·»
°®¿½±©²·µ-© ¬¶ò °±°®¦»¦ ©·¿¼±³± »³¿·´ô ÍÓÍ¿ ´«¾ ²±¬¿¬µ °±¦±-¬¿©·±² ²¿ ¾·«®µ«ò ݦ¿-»³ °®¿½±©²·µ
³¿ ©® ½¦ ½¸©·´ ²¿ ±°«-¦½¦»²·» ³·»¶-½¿ °®¿½§ ¾»¦ -¦¿²-§ ²¿ ±¼°±©·»¼²·» -°¿µ±©¿²·» -©±·½¸ ®¦»½¦§ò
Takie działania bardzo destrukcyjnie wpływaj ²·» ¬§´µ± ²¿ ³±®¿´» ¦©±´²·±²»¹±ô ¿´» ¬¿µ » ²¿
°®¿½±©²·µ-© °±¦±-¬¿¶ ½§½¸ ¦¿¬®«¼²·±²§³· © ±®¹¿²·¦¿½¶·ò
Patologie organizacyjne wywołane przez managerów bardzo dobrze ilustruje poni -¦» -¬«¼·«³
°®¦§°¿¼µ«æ
Ю¿½«¶ © º·®³·» ¦ ¾®¿² y fitness około 8 lat. W tym 4 u ostatniego pracodawcy. Pocz ¬µ±©±
miejsce pracy było bardzo przyjazne jednak wraz z czasem stawało si coraz bardziej wrogie. Zmiany były
-µ±®»´±©¿²» ¦ ®±¦©±¶»³ ±®¹¿²·¦¿½¶· · ±¬©·»®¿²·»³ ²±©§½¸ °¿´½-©»µò ɦ®±-¬ ·´± ½· ±--¾ô µ¬-®§³· ¬®¦»¾¿
było zarz ¼¦¿ spowodował obna enie słabo ½· ±--¾ ¦¿®¦ ¼¦¿¶ ½§½¸ò ݱ®¿¦ ³²·» ½¦¿-« °± ©· ½¿²±
wysłuchiwaniu pracowników, a ¼± ³±³»²¬« µ·»¼§ µ¿ dy przejaw własnego zdania był uwa ¿²§ ¦¿
¦¿¹®± »²·» ¼´¿ ±®¹¿²·¦¿½¶·ò Ñ-±¾§ ²¿¶½¦ ½·»¶ ¾®±²· ce swojego zdania były zwalniane. Zwolnienia cz -¬±
były wr czane przez osoby postronne, nie przez przeło ±²§½¸ô ´«¾ ±¦²¿¶³·»²·» ± «¬®¿½·» °®¿½§
²¿-¬ powało przez telefon. Kierownicy ch ¬²·» ©§µ±®¦§-¬«¶ ¼« °±¼¿ ¬®»²»®-© º·¬²»-- ²¿ ®§²µ« ·
ïçð
¦³«-¦¿¶ °®¿½±©²·µ-© ¼± °®¿½§ © ²¿¼¹±¼¦·²¿½¸ô ½¦ -¬± °®¦§ °®¿½¿½¸ ²·» ©½¸±¼¦ ½§½¸ © ¦¿µ®»- ·½¸
±¾±©· ¦µ-©ò Ó± ²¿ -· ±½¦§©· ½·» ²·» ¦¹±¼¦· ²¿ ¶»¶ ©§µ±²§©¿²·» ¶»¼²¿µ ©¬»¼§ ®§¦§µ«¶» -· ¾§½·»³
zwolnionym z pracy. Ostatnio zamontowano w palcówkach kamery, które oficjalnie maja słu § °±°®¿©·»
¾»¦°·»½¦» -¬©¿ô ¿´» ©-¦§-½§ ©·»¼¦ ô » ½¸±¼¦· ± µ±²¬®±´ · ·²©·¹·´¿½¶ ò Ö¿µ ¬§´µ± ³±¶¿ -§¬«¿½¶¿ ³· ²¿ ¬±
°±¦©±´· °±-¦«µ¿³ -±¾·» ·²²»¹± ³·»¶-½¿ °®¿½§ò
ß²¿¬±³·¿ ¦¼®±©»¶ ±®¹¿²·¦¿½¶·ò Ƽ®±©¿ ±®¹¿²·¦¿½¶¿ © °®¦»½·©·» -¬©·» ¼± °¿¬±´±¹·½¦²»¶
½¸¿®¿µ¬»®§¦«¶» -· człowiecze -¬©»³ô ±¬©¿®¬± ½· ²¿ °®¿½±©²·µ-© · ·½¸ °±¬®¦»¾§ ±®¿¦ «³± ´·©·¿ ·³
«½¦»²·» -· ±¼ -·»¾·» · ±¼ ³¿²¿¹»®-©ò Ý· ±-¬¿¬²· ²·» °±¼°±®¦ ¼µ±©«¶ sobie podwładnych lecz
współpracuj ¦ ²·³· ½»´»³ ®±¦©· zywania problemów i działania na dobro firmy. Pozwalaj im na bł ¼§ô ¦
µ¬-®§½¸ ©§½· ¹¿²» - wnioski na przyszło ô ¿ ¬¿µ » ²¿ °±¼»¶³±©¿²·» ®§¦§µ¿ ø© ¹®¿²·½¿½¸ ®±¦- ¼µ«÷
¦©· zanego np. z nowymi pomysłami. W dobrze funkcjonuj ½»¶ · °®¦§¶¿¦²»¶ ¼´¿ ¦¿¬®«¼²·±²§½¸ © ²·»¶
°®¿½±©²·µ-© ±®¹¿²·¦¿½¶· °¿²«¶» ¦¿-¿¼¿ ±¼°±©·»¼¦·¿´²± ½· ¼±¬§½¦ ½¿ ¦¿®-©²± º·®³§ ©±¾»½ °®¿½±©²·µ-©
¶¿µ · ±¼©®±¬²·»ò Ò·» ³¿ © ²·»¶ ³·»¶-½¿ ²¿ ±¾©·²·¿²·» ½¦§ ¦¿°®¦»½¦¿²·»ô µ¿ ¼§ °±²±-· ±¼°±©·»¼¦·¿´²± ¦¿
-©±¶» ½¦§²§ ©§µ±²«¶ ½ -©±¶ °®¿½ ¶¿µ ²¿¶´»°·»¶ °±¬®¿º·ò Ó¿²¿¹»® ²·» ¶»-¬ ´»-»º»®§-¬§½¦²§ ´»½¦ ¶»-¬
°®¦§©-¼½ ©§¾·¶¿¶ ½§³ -·» °±²¿¼ °®¦»½· ¬²±
· -¬¿²±©· ½§³ ©¦-® ¼± ²¿ ´¿¼±©¿²·¿ò É-°·»®¿
podwładnych w ich działaniach, balansuje ich wysiłek i wydajno øЮ¿¾¸¿µ¿®¿ô п²²»»®-»´ª¿³ îðïí÷ò
ͬ¿²±©· ¼´¿ ²·½¸ ±°¿®½·»ô ®±¦©·¶¿ µ¿ dego pracownika oraz całe zespoły buduj ½ ¬§³ -¿³§³ ¦¿«º¿²·» ¼±
niego i organizacji wpływaj ½ ²¿ -¿¬§-º¿µ½¶ pracowników (Nielsen et al 2009). Istotne jest by przestrzegał
¦¿-¿¼ »¬§µ· ½± ²·»-·» ¦¿ -±¾ -¦»®»¹ µ±²-»µ©»²½¶· ¬¿µ·½¸ ¶¿µæ ¬®¿µ¬±©¿²·» ¦¿¬®«¼²·±²§½¸ © ±®¹¿²·¦¿½¶·
±--¾ ¦¹±¼²·» ¦ ¦¿-¿¼¿³· º¿·®ó°´¿§ô ¼±¬®¦§³§©¿²·» ±¾·»¬²·½ô ³-©·»²·» °®¿©¼§ô ±¼°±©·»¼²·» ¦¿½¸±©¿²·»
°±¦¾¿©·±²» °´±¬µ±©¿²·¿ô ·²©·¹·´±©¿²·¿ñ© -¦»²·¿ô ¦²·»©¿ ania, łapówkarstwa itp. Oznacza tak »
©§-¬®¦»¹¿²·¿ -· ¼»³±¬§©±©¿²·¿ °®¿½±©²·µ-©ô œ¾¿©·»²·¿ -· ²·³·Œô ¿ ¦¿³·¿-¬ ¬»¹± ¬®¿µ¬±©¿²·¿ ·½¸ ¦
pełnym szacunkiem i respektem. Dotyczy to tak » µ¿²¼§¼¿¬-© ¼± °®¿½§ò
Ò·»¦©§µ´» ²»©®¿´¹·½¦²§³ ³±³»²¬»³ô ²¿ µ¬-®§ ¦¼®±©» ±®¹¿²·¦¿½¶» ®-©²·» kład ²¿½·-µ ¶»-¬ ³±³»²¬
¦©¿´²·¿²·¿ °®¿½±©²·µ¿ô °±²·»©¿ °®¿½¿ ¶»-¬ ±¾»½²·» ¼´¿ ¾¿®¼¦± ©·»´« ±--¾ ©§¶ ¬µ±©± ©¿ ² ©¿®¬± ½· ©
§½·«ò É ¬¿µ·½¸ °®¦»¼-· ¾·±®-¬©¿½¸ ¼»½§¦¶¿ ± ®±¦-¬¿²·« ³¿ -©±¶» -±´·¼²» · ®¿½¶±²¿´²» °±¼-¬¿©§ò Ö» »´·
²¿-¬ puje na skutek złych wyników pracy, pracownik wcze ²·»¶ ¼±-¬¿¶» ³± ´·©± ·½¸ °±°®¿©·»²·¿ô ²¿©»¬
µ·´µ«µ®±¬² ò Í¿³± -°±¬µ¿²·» °®¦»°®±©¿¼¦¿²» ¶»-¬ °®¦»¦ µ·»®±©²·µ¿ © ¬¿µ· -°±--¾ ¾§ °®¦»µ¿¦§©¿²·»
©·¿¼±³± ci było adekwatne do emocji pracownika. Nale § ¾±©·»³ °¿³· ¬¿ ô » ¾±´»-²§ ¶»-¬ ²·» ¬§´µ± -¿³
º¿µ¬ ¦©±´²·»²·¿ô ¿´» ¬» ¶»¹± º±®³¿ øÍ·±¼±® îððí÷ò ܱ¾® °®¿µ¬§µ ©§µ±®¦§-¬§©¿² © ¬¿µ·½¸ º·®³¿½¸ ¶»-¬
±«¬°´¿½³»²¬ò Ö»-¬ ¬± °®±½»- °±³¿¹¿¶ ½§ ²¿¶°®± ½·»¶ ³-©· ½ ²¿ °±³±½§ °®¿½±©²·µ±©· °®¦»¦ ±¾»½²»¹±
°®¿½±¼¿©½ ¦²¿´»¦·»²·¿ -±¾·» ²±©»¹± ¦¿¶ ½·¿ ´«¾ ¦¿¬®«¼²·»²·¿ °± ¶»¹± ¦©±´²·»²·« øα¬¸ ïççç÷ò
É ©·»´« ²·» °¿¬±´±¹·½¦²§½¸ ±®¹¿²·¦¿½¶¿½¸ ¼´¿ ©¦³±½²·»²·¿ · «¬®¦§³§©¿²·¿ »¬§½¦²»¶ µ«´¬«®§
±®¹¿²·¦¿½§¶²»¶ ³¿²¿¹»®±©·» ©§µ±®¦§-¬«¶ -°·-¿²» µ±¼»µ-§ »¬§½¦²»ò Í ¬± ¦¾·±®§ ¦¿-¿¼ · ·²º±®³¿½¶·
¦¿©·»®¿¶ ½» ©-µ¿¦-©µ· ²¿ ¬»³¿¬ °± ¼¿²»¹± -°±-±¾« º«²µ½¶±²±©¿²·¿ °®¿½±©²·µ-© © ±®¹¿²·¦¿½¶·
øÓ±¬§´-µ· îððç÷ò
Æ¿µ± ½¦»²·»ò Æ¿¼¿²·»³ ³¿²¿¹»®-© ¶»-¬ ¶¿µ ²¿¶´»°-¦» ¦¿®¦ ¼¦¿²·» ±®¹¿²·¦¿½¶ ô ²¿¼ µ¬-®¿
°±©·»®¦±²± ·³ °·»½¦»ò Ѧ²¿½¦¿ ¬±ô » -°»½¶¿´² ©¿¹ ³«-¦ przyło § do zatrudnionego w niej kapitału
´«¼¦µ·»¹±ô ±¼ µ¬-®»¹± ¦¿´» § ¶»¶ »º»µ¬§©²± ò ͦ½¦»¹-´²·» ©¿ ²» ¶»-¬ ¼¾¿²·» ± ¶¿µ± · »¬§½¦²±
rodowiska pracy oraz dobre samopoczucie pracowników. Zwłaszcza, » ·-¬²·»¶» ¾¿®¼¦± ©·»´» ½¦§²²·µ-©
³±¹ cych wpływa ²»¹¿¬§©²·» ²¿ ·½¸ ³±¬§©¿½¶ ò ܱ ²¿¶½¦ -¬-¦§½¸ ¦ ²·½¸ øµ¬-®§½¸ ródłem s
³¿²¿¹»®±©·»÷ ³± ²¿ ¦¿´·½¦§ : tworzenie i akceptacja złego klimatu w zespole, tolerowanie „toksycznego”
®±¼±©·-µ¿ © ±®¹¿²·¦¿½¶·ô ·¦±´±©¿²·» °®¿½±©²·µ-© ±¼ ·²º±®³¿½¶·ô ¬©±®¦»²·» ¿¬³±-º»®§ ²·»¦¼®±©»¶
®§©¿´·¦¿½¶·ô º¿©±®§¦±©¿²·» -©±·½¸ «´«¾·±²§½¸ °®¿½±©²·µ-©ô ²·»-°®¿©·»¼´·©» ¿©¿²-±©¿²·» ·
©§²¿¹®¿¼¦¿²·» °®¿½±©²·µ-©ô ¦³·»²·¿²·» °®¿½±©²·µ-© ²¿ œ-©±·½¸Œô ¦´»½¿²·» °®¿½±©²·µ±³ ©§µ±²¿²·»
®¦»½¦§ ²·µ±³« ²·»°±¬®¦»¾²§½¸ ø²°ò ²·¹¼§ °®¦»¦ ²·µ±¹± ²·» ±¹´ ¼¿²§½¸÷ô ¾®¿µ -¦¿½«²µ« ¼± °®¿½±©²·µ-© ·
słaba komunikacja mi dzy nimi a przeło ±²§³ · ©·»´» ·²²§½¸ øÕ±¦· -µ¿ô ͦ§¾·-¦ îððç÷ò
Æ» ©¦¹´ ¼« ²¿ ±°·-¿²» © °±©§ -¦§³ ¿®¬§µ«´» ¦¿¹¿¼²·»²·¿ ©·»´« ³¿²¿¹»®-© «©¿ ¿ô » µ·»®±©¿²·»
´«¼ ³· ¶»-¬ ·½¸ ²¿¶¬®«¼²·»¶-¦§³ ¦¿¼¿²·»³ô ©-µ¿¦«¶ ½ô » -¬©±®¦»²·» ¦¼®±©»¶ô ©±´²»¶ ±¼ °¿¬±´±¹··
ïçï
±®¹¿²·¦¿½¶· ²·» ¶»-¬ °®±-¬»ò Ö»¼²¿µ ¬§´µ± © ¬¿µ·»¶ °®¿½±©²·½§ ½¦«¶
¦³±¬§©±©¿²· ¼± ±-· ¹¿²·¿ ¶¿µ ²¿¶´»°-¦§½¸ ®»¦«´¬¿¬-©ò
-· ¼±¾®¦»ô ½¸½ °®¿½±©¿ · -
ïò Þ¿®¬³¿² Ðòô ̸» -°§·²¹ ¹¿³»ô Ü·®»½¬±®ô ʱ´ò ëïô Ò® çô ïççèò îò Þ±±§-»² Ôòô Òµ±³± Íòô Ù»²¼»®
®±´» -¬»®»±¬§°»- ¿²¼ ®»¯«·-·¬» ³¿²¿¹»³»²¬ ½¸¿®¿½¬»®·-¬·½- ̸» ½¿-» ±º ͱ«¬¸ ߺ®·½¿ô Ù»²¼»® ·²
Ó¿²¿¹»³»²¬æ ß² ײ¬»®²¿¬·±²¿´ Ö±«®²¿´ ʱ´ò îëô Ò® ìô îðïðò íò Þ«¹¼±´ Óòô Ù®§ · Æ¿½¸±©¿²·¿ ²·»»¬§½¦²» ©
±®¹¿²·¦¿½¶·ô Ü·º·²ô É¿®-¦©¿ô îððéò ìò Ý´»³»²¬- ݸòô É¿-¸¾«-¸ Öò Þòô ̸» ¬©± º¿½»- ±º ´»¿¼»®-¸·°æ
½±²-·¼»®·²¹ ¬¸» ¼¿®µ -·¼» ±º ´»¿¼»® º±´´±©»® ¼§²¿³·½-ô Ö±«®²¿´ ±º ɱ®µ°´¿½» Ô»¿®²·²¹ô ʱ´ò ïïò Ò® ëô
ïçççò ëò ݱ²-¬¿²¬·²»-½« Êòô Ó±¾¾·²¹ °-§½¸±´±¹·½¿´ ¬»®®±® ·² ¬¸» ©±®µ°´¿½»ô Ю±½»»¼·²¹- ±º ¬¸» ͽ·»²¬·º·½
ݱ²º»®»²½» ßÚßÍÛÍô ʱ´ò îô îðïìò êò Û´´±²»² Îòô Þ´±³¯ª·-¬ Õòô Ы«³¿´¿·²»² Õòô ̸» ®±´» ±º ¬®«-¬ ·²
±®¹¿²·¦¿¬·±²¿´ ·²²±ª¿¬·ª»²»--ô Û«®±°»¿² Ö±«®²¿´ ±º ײ²±ª¿¬·ª»²»--ô ʱ´ò ïïô Ò®ò îô îððèò éò Ù¿¼±³-µ¿ó
Lila K., Wpływ Kultury organizacyjnej na postawy i zachowania pracowników – wyniki bada ô ©æ Õ«´¬«®¿
organizacyjna we współczesnych organizacjach, Szyma ska K.(red.), Monografie PŁ, 2014. 8. Gasparski
Éòø®»¼ò÷ô Þ·¦²»-ô Û¬§µ¿ô Ѽ°±©·»¼¦·¿´²± ò б¼® ½¦²·µ ¿µ¿¼»³·½µ·ô ɧ¼¿©²·½¬©± °®±º»-¶±²¿´²» ÐÉÒô
É¿®-¦¿©¿ îðïîò çò Ù±¼¦©±² Æòô λº´»µ-¶» ²¿¼ ±½»² °®¿½±©²·µ-©ô Æ¿®¦ ¼¦¿²·» Æ¿-±¾¿³· Ô«¼¦µ·³· ²® ëô
îððéò ïðò Õ±¦· -µ¿ ßô ͦ§¾·-¦ Öòô Ö¿µ ²·» ¼»³±¬§©±©¿ °®¿½±©²·µ-©ô ©æ Ó±¬§©±©¿ -µ«¬»½¦²·»ô
Þ±®µ±©-µ¿ Íò ø®»¼ò÷ô ײ-¬§¬«¬ Ю¿½§ · Í°®¿© ͱ½¶¿´²§½¸ô É¿®-¦¿©¿ô îððìò ïïò Õ«²¦» Úòô Þ±»¸³ Íòô Ø»·µ»
Þòô Ñ®¹¿²·¦¿¬·±²¿´ л®º±®³¿²½» ݱ²-»¯«»²½»- ±º ß¹» Ü·ª»®-·¬§æ ײ-°»½¬·²¹ ¬¸» α´» ±º Ü·ª»®-·¬§óÚ®·»²¼´§
ØΠб´·½·»- ¿²¼ ̱° Ó¿²¿¹»®-ù Ò»¹¿¬·ª» ß¹» ͬ»®»±¬§°»-ô Ö±«®²¿´ ±º Ó¿²¿¹»³»²¬ ͬ«¼·»-ô ʱ´ò ëðô Ò® íô
îðïíò ïîò ر¹¿²ô Îò ¿²¼ ر¹¿²ô Öòô ß--»--·²¹ Ô»¿¼»®-¸·°æ ß Ê·»© º®±³ ¬¸» Ü¿®µ Í·¼»ô ײ¬»®²¿¬·±²¿´
Ö±«®²¿´ ±º Í»´»½¬·±² ¿²¼ ß--»--³»²¬ô ʱ´ò çô Ò®ò ïñîô îððïò ïíò Ô»©·½µ¿ Üò ø®»¼ò÷ô Æ¿°±¾·»¹¿²·»
°¿¬±´±¹·±³ © ±®¹¿²·¦¿½¶·ò α´¿ º«²µ½¶· °»®-±²¿´²»¶ô ɧ¼¿©²·½¬©± Ò¿«µ±©» ÐÉÒô É¿®-¦¿©¿ô îðïìò
ïìò Ô·»¾»® Ôò Üòô ɱ®µ°´¿½» α³¿²½» Ý¿² Û²¼ Þ¿¼´§ º±® Û³°´±§»®- ¿²¼ Û³°´±§»»-ô Û³°´±§³»²¬
λ´¿¬·±²- ̱¼¿§ô ʱ´ò íëô Ò® ïô îððèò ïëò ӽݮ¿»ô ÎòÎòô ú Ö±¸²ô ÑòÐòô ß² ·²¬®±¼«½¬·±² ¬± ¬¸» º·ª»óº¿½¬±®
³±¼»´ ¿²¼ ·¬- ¿°°´·½¿¬·±²-ô Ö±«®²¿´ ±º л®-±²¿´·¬§ô ʱ´ò êðô Ò® îô ïççîò ïêò ӽο» Óòô ײº´«»²½» ±º Í»¨
α´» ͬ»®»±¬§°»- ±² л®-±²²»´ Ü»½·-·±²- ±º Þ´¿½µ Ó¿²¿¹»®-ô Ö±«®²¿´ ±º ß°°´·»¼ Ð-§½¸±´±¹§ô ʱ´ò éçô Ò®ò
îô ïççìò ïéò Ó±¬§´-µ· Õòô Õ±¼»µ- »¬§½¦²§ó °·»®©-¦§ µ®±µ ²¿ µ® ¬»¶ ¼®±¼¦» µ« -¬©±®¦»²·« »¬§½¦²»¶ µ«´¬«®§
±®¹¿²·¦¿½¶·ò Í°·®·¬ ú Ô»¬¬»®ó Õ±¼»µ- »¬§½¦²§ µ±®°±®¿½¶· ÙÛòô ©æ Þ·¦²»-ô Ю¿©±ô Û¬§µ¿ô ®»¼ò Ù¿-°¿®-µ· Éòô
Jabło -µ¿ Þ±²½¿ Öòô ɧ¼¿©²·½¬©¿ ßµ¿¼»³·½µ·» · Ю±º»-¶±²¿´²» -°ò ¦ ±ò±òô É¿®-¦¿©¿ îððçò ïèò Ò·»´-»² Õòô
Ç¿®µ»® Öòô ο²¼¿´´ Îòô Ó«²·® Úòô ̸» ³»¼·¿¬·²¹ »ºº»½¬- ±º ¬»¿³ ¿²¼ -»´ºó»ºº·½¿½§ ±² ¬¸» ®»´¿¬·±²-¸·° ¾»¬©»»²
¬®¿²-º±®³¿¬·±²¿´ ´»¿¼»®-¸·°ô ¿²¼ ¶±¾ -¿¬·-º¿½¬·±² ¿²¼ °-§½¸±´±¹·½¿´ ©»´´ó¾»·²¹ ·² ¸»¿´¬¸½¿®»
°®±º»--·±²¿´-æ ß ½®±--ó-»½¬·±²¿´ ¯«»-¬·±²²¿·®» -«®ª»§ô ײ¬»®²¿¬·±²¿´ Ö±«®²¿´ ±º Ò«®-·²¹ ͬ«¼·»-ô Ò®
ìêôîððçò ïçò Ñ´»µ-§² Ìòô Æ¿®¦ ¼¦¿²·» ¦¿-±¾¿³· ´«¼¦µ·³· © ±®¹¿²·¦¿½¶·ô Ѻ·½§²¿ ¿ ɱ´¬»®- Õ´«©»®
¾«-·²»--ô É¿®-¦¿©¿ îðïìò îðò п©´¿µ Æòô ͳ±´» ßòô Û¬§½¦²» °®±¾´»³§ ¦¿®¦ dzania potencjałem
społecznym w przedsi ¾·±®-¬©·»ô ß²²¿´»-ò Û¬§µ¿ © §½·« ¹±-°±¼¿®½¦§³ ʱ´òïðô Ò® ïô îððéò îïò л²½ Öòô
Æ¿®¦ ¼¦¿²·» © ©¿®«²µ¿½¸ ¹´±¾¿´·¦¿½¶·ô Ü·º·²ô É¿®-¦¿©¿ îððíò îîò Ю¿¾¸¿µ¿®¿ Îò Îòôп²²»»®-»´ª¿³ Íòô
̸» ¸»¿´¬¸§ ±®¹¿²·¦¿¬·±² ½±²-¬®«½¬æ ß ®»ª·»© ¿²¼ ®»-»¿®½¸ ¿¹»²¼¿ô ײ¼·¿² Ö±«®²¿´ ±º ѽ½«°¿¬·±²¿´ ¿²¼
Û²ª·®±²³»²¬¿´ Ó»¼·½·²»ô ʱ´òïéô Ò® íô îðïíò îíò λ¾»®²·µ Óòô Í·®»½ Õòô Ú±-¬»®·²¹ ·²²±ª¿¬·±² ¾§
«²´»¿®²·²¹ ¬¿½·¬ µ²±©´»¼¹»ô Õ§¾»®²»¬»-ô ʱ´ò íêô Ò® íñìô îððéò îìò η·ª¿®· Ûòô Ô<³-< ßòÓòô Õ«¶¿´¿ Öòô
Ø»·-µ¿²»² Ûòô ̸» »¬¸·½¿´ ½«´¬«®» ±º ±®¹¿²·¦¿¬·±²- ¿²¼ ±®¹¿²·¦¿¬·±²¿´ ·²²±ª¿¬·ª»²»--ô Û«®±°»¿² Ö±«®²¿´ ±º
ײ²±ª¿¬·±² Ó¿²¿¹»³»²¬ ʱ´ò ïëô Ò® íô îðïîò îëò α¾·²-±² ÕòÞòô ɱ®µ°´¿½» ײ-«´¬- λ¼«½»¼ô ¾«¬ ²±¬
Ó«½¸ô ØÎ Ó¿¹¿¦·²»ô ʱ´ò ìçô Ò® ìô îððìò îêò α¬¸ Þò Îòô ͸±«´¼ §±« ±ºº»® ±«¬°´¿½»³»²¬ ¿--·-¬¿²½» ¬±
¼·-°´¿½»¼ »³°´±§»»-áô Ú¿·®º·»´¼ ݱ«²¬§ Þ«-·²»-- Ö±«®²¿´ôô ʱ´ò íìô Ò® îïôïççëò îéò Ϋ°°»´ ÝòÐòô
Ø¿®®·²¹¬±²ô ÍòÖòô ̸» ®»´¿¬·±²-¸·° ±º ½±³³«²·½¿¬·±²ô »¬¸·½¿´ ©±®µ ½´·³¿¬»ô ¿²¼ ¬®«-¬ ¬± ½±³³·¬³»²¬ ¿²¼
·²²±ª¿¬·±²ô Ö±«®²¿´ ±º Þ«-·²»-- Û¬¸·½-ô ʱ´ò îëô Ò®ò ìô îðððò îèò Í·¼±® Š Φ ¼µ±©-µ¿ Óòô Ì®«¼²¿ -¦¬«µ¿
®±¦-¬¿ ô Æ¿®¦ ¼¦¿²·» Æ¿-±¾¿³· Ô«¼¦µ·³·ô Ò® ëô îððíò îçò ̱³· Óòô Ó±¾¾·²¹æ ¬¸» ·²½·¼»²½» ±º ³±¾¾·²¹
¿½¬·ª·¬·»- ¿²¼ ¼·ºº»®»²½»- ®»¹¿®¼·²¹ ©±®µ°´¿½» ¿²¼ ¹»²¼»®ô Ó»¹¿¬®»²¼ λª·»©ô ʱ´ò çô Ò® ïô îðïîò
íðò ˲¬»®¾»®¹ Óòø¿÷ô л®-±²¿´·¬§ Ü·-±®¼»®- ·² ¬¸» ɱ®µ°´¿½»æ Ô±ª·²¹ Ó»ô Ó§-»´º ¿²¼ ×ò Þ«-·²»-- ¿²¼
Ø»¿´¬¸ô Í»°ò îððíò íïò ˲¬»®¾»®¹ Óòø¾÷ô л®-±²¿´·¬§ Ü·-±®¼»®- ·² ¬¸» ɱ®µ°´¿½»æ λª·»©·²¹ ¬¸» Ü®¿³¿
Ï«»»²ò Þ«-·²»-- ¿²¼ Ø»¿´¬¸ô Ö«´ò îððíò íîò Ç·¿²²·- Ùò ß² ײ¬®±¼«½¬·±² ¬± ¬¸» ͱ½·¿´ Ð-§½¸±´±¹§ ±º ײ-«´¬·² Ñ®¹¿²·¦¿¬·±²-ô Ø«³¿² λ´¿¬·±²-ô ʱ´ò ëïô Ò®ò ïïô ïççèò ííò ƾ·»¹·» Š Ó¿½· ¹ Ôòô Û¬§µ¿ © ¾·¦²»-·»ô
Centrum Kreowania Liderów, Kłudzienko 1996.
ïçî