Narząd słuchu i równowagi
Transkrypt
Narząd słuchu i równowagi
UCHO: ZEWNĘTRZNE Narząd słuchu i równowagi ŚRODKOWE kość skroniowa (kom.powietrzne) WEWNĘTRZNE kanały półkoliste kosteczki przedsionek ślimak błona bębenkowa przewód słuchowy zewnętrzny Ucho zewnętrzne błona bębenkowa chrząstka gruczoł łojowy gruczoł woskowinowy chrząstka • jama bębenkowa (wyściółka: błona śluzowa) - nabłonek jednowarstwowy sześcienny, w dolnej części walcowaty z rzęskami - blaszka właściwa – unaczyniona i unerwiona • przewód słuchowy zewnętrzny - skóra: korzenie włosów; gruczoły łojowe gruczoły woskowinowe (apokrynowe) - chrząstka sprężysta/kość • kosteczki słuchowe (kość grubowłóknista pokryta błoną śluzową) połączone stawami • mięśnie: napinacz błony bębenkowej i m. strzemiączkowy • trąbka słuchowa (Eustachiusza) - nabłonek walcowaty z rzęskami przechodzący w wieloszeregowy z rzęskami i komórkami kubkowymi - cienka blaszka właściwa - podłoże: kość → chrząstka sprężysta/szklista - tkanka limfoidalna: migdałek trąbkowy Funkcja: wstępne ukierunkowanie fal dźwiękowych jama bębenkowa uchyłki łagiewki i woreczka Funkcje ucha środkowego okienko owalne • przeniesienie drgań blony bębenkowej na drgania płynu w uchu wewnętrznym - minimalne straty, wzmocnienie i modulacja sygnału (kosteczki słuchowe, mięśnie) • stabilizacja ciśnienia w jamie bębenkowej (trąbka słuchowa) trąbka słuchowa Ucho środkowe • małżowina uszna - chrząstka sprężysta - tkanka tłuszczowa - skóra • błona bębenkowa - środkowa warstwa włóknista (włókna kolagenowe i sprężyste) - nabłonek zewnętrzny: naskórek - nabłonek wewnętrzny: jednowarstwowy sześcienny korzeń włosa jama bębenkowa Ucho wewnętrzne: labirynt (błędnik) kostny i błoniasty ślimak (kanał spiralny) Kanały półkoliste • labirynt błoniasty wypełnia endolimfa (śródchłonka) bogata w jony K+ • przestrzeń między labiryntem błoniastym a ścianą kostnego wypełnia perylimfa okienko okrągłe przedsionek okienka: okrągłe i owalne płyn płyn bańka przewody półkoliste: górny Labirynt kostny: przestrzenie w kości skalistej Labirynt błoniasty: struktury tkankowe przewód ślimaka wypełniające przewód łączący labirynt kostny i woreczek tylny poziomy łagiewka przewód i woreczek śródchłonkowy 1 Labirynt błoniasty – obszary zmysłowe Zmysł słuchu: kanał spiralny i przewód ślimaka błona Reissnera plamki woreczka i łagiewki grzebienie baniek przewodów półkolistych schody przedsionka prążek naczyniowy schody środkowe (przewód ślimaka) błona nakrywkowa rąbek spiralny narząd Cortiego ślimaka Obszary zmysłowe są utworzone przez dwa główne typy komórek nabłonkowych: • komórki zmysłowe zaopatrzone w stereocylia (komórki rzęsate) i kontaktujące się z włóknami (zakończeniami) nerwowymi o charakterze aferentnym i eferentnym; komórki reagują na mechaniczne zginanie stereocyliów, mają zdolność do depolaryzacji i wydzielania neuroprzekaźników • komórki podporowe Błona przedsionkowa (Reissnera): • nabłonek jednowarstwowy płaski • błona podstawna z nielicznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi • nabłonek jednowarstwowy sześcienny z mikrokosmkami nerw ślimakowy więzadło spiralne błona podstawowa (blaszka spiralna błoniasta) schody bębenka narząd Cortiego Narząd Cortiego kom. rzęsate zewn. błona nakrywkowa komórki Hensena stereocylia Prążek naczyniowy (smuga naczyniowa) • nabłonek trójwarstwowy - komórki podstawne (jasne, połączone strefami zamykającymi) - komórki pośrednie (z ziarnami melaniny) - komórki brzeżne (posiadają prążkowanie przypodstawne) • w obrębie nabłonka liczne kapilary (!) - jedyne takie miejsce w organizmie blaszka siatkowata komórki Klaudiusza komórki rzęsate wewn. komórki Boettchera Funkcja: produkcja endolimfy – komórki brzeżne pobierają jony K+ z naczyń i z otoczenia - transportują je do endolimfy błona podstawowa filary tunel wewnętrzny komórki falangowe zewnętrzne (Deitersa) włókna nerwowe komórki falangowe wewnętrzne błona nakrywkowa Błona podstawowa (membrana basilaris, blaszka spiralna błoniasta) kom. rzęsata wewn. kom. rzęsate zewn. • warstwa włókien kolagenowych • powierzchnia górna: komórki narządu Cortiego • powierzchnia dolna: nabłonek jednowarstwowy płaski Błona nakrywkowa tunel wewnętrzny komórki falangowe zewn. • wytwór fibroblastów rąbka spiralnego • zbudowana głównie ze specyficznych glikoproteidów: tektoryn i otogeliny • obecne rozproszone fibryle kolagenowe (kolagen II, V, IX) • pokrywa szczyty stereocyliów komórek rzęsatych błona podstawowa 2 Komórki podporowe: Krążenie jonów K+ w przewodzie ślimaka poprzez połączenia szczelinowe • filary (otaczają tunel wewnętrzny) - zwężone, połączone w części szczytowej - usztywnione b. licznymi mikrotubulami • komórki falangowe - obejmują komórki rzęsate częściowo (k. f. zewnętrzne) lub całkowicie (wewnętrzne) - k. f. zewnętrzne mają wypustki łączące się ze szczytowymi rejonami kom. rzęsatych - połączenia szczelinowe K+ Szczytowe rejony komórek podporowych i rzęsatych połączone są strefami zamykającymi i strefami przylegania, tworząc tzw. blaszkę siatkowatą, która stabilizuje szczyty komórek rzęsatych i stanowi barierę dla jonów • komórki falangowe pobierają z otoczenia komórek rzęsatych nadmiar jonów K+ (uwalnianych w wyniku aktywności komórek rzęsatych) i przekazują je do innych komórek podporowych, • jony są odbierane przez fibroblasty więzadła spiralnego i przekazywane do komórek prążka naczyniowego • wszystkie te komórki są połączone połączeniami szczelinowymi • komórki prążka naczyniowego transportują jony K+ z powrotem do endolimfy Stereocylia komórek rzęsatych Komórki rzęsate MET K+ wypustka włókno białkowe • stereocylia • szorstka i gładka siateczka • w części podstawnej: pęcherzyki synaptyczne i mitochondria • kontakt z zakończeniami nerwowymi włókno zakończenie nerwowe MET komórka falangowa Komórki rzęsate zewnętrzne: • liczniejsze, 3 szeregi • stereocylia o różnej wysokości (układ „M”) i o ułożeniu przestrzennym „V” • podstawy objęte przez komórki falangowe zewnętrzne, szczyty przez ich wypustki Ca2+ K+ • sztywne (bardzo liczne filamenty aktynowe powiązane fimbryną i espiną, „korzonek” z białek agregujących aktynę), mogą się zginać tylko u podstawy • połączone włóknami białkowymi (kadheryna 23) • włókno zakotwiczone blisko szczytu stereocylium w specjalnym, otwieranym mechanicznie kanale jonowym (MET – mechanoelektryczny transduktor) • zgięcie stereocylium powoduje napływ jonów K+ i depolaryzację komórki Komórki rzęsate wewnętrzne: • jeden szereg • stereocylia ułożone linearnie • objęte prawie w całości przez komórki falangowe wewnętrzne Jak działa komórka rzęsata Jak działa narząd Cortiego mechaniczne otwarcie kanałów, napływ K+ - depolaryzacja komórka rz ęsata wewnętrzna błona nakrywkowa komórki rzęsate zewnętrzne aktywowany przez K+ napływ Ca2+ błona podstawowa pompa usuwająca Ca2+ egzocytoza neuroprzekaźnika - pobudzenie włókien nerwowych Ca2+-zależne usuwanie K+ odtworzenie potencjału błonowego • depolaryzacja komórki rzęsatej powoduje napływ jonów Ca2+ i wzrost ich stężenia w cytoplazmie • jony Ca 2+ uruchamiają egzocytozę neuroprzekaźnika • nadmiar jonów K+ i Ca 2+ jest stale usuwany przez transportery błonowe • wywołane drganiami płynu przemieszczenia błony nakrywkowej względem błony podstawowej powodują zginanie stereocyliów komórek rzęsatych • komórki rzęsate wewnętrzne mają kontakt wyłącznie z aferentnymi zakończeniami nerwowymi i są odpowiedzialne za podstawowy odbiór fal dźwiękowych • komórki rzęsate zewnętrzne mają kontakt z aferentnymi i eferentnymi zakończeniami nerwowymi i odpowiadają za wzmocnienie sygnału i precyzyjną dyskryminację wysokości dźwięków. Modulują one napięcie błony podstawowej przez aktywne, oscylacyjne zmiany swojej wysokości (kurczenie/rozkurczanie). Zmiany te wywoływane są przez unikatowy mechanoenzym wrażliwy na potencjał elektryczny – prestynę. 3 Zmysł równowagi Typ II Typ I rzęska Zmysł równowagi – plamki woreczka i łagiewki • błona kamyczkowa: budowa i skład podobne do błony nakrywkowej, dodatkowo zawiera kryształki węglanów wapnia (2-4 um) – otolity • komórki rzęsate reagują na przyspieszenia liniowe, które przemieszczają ciężką błonę kamyczkową i powodują zgięcie stereocyliów • plamki pozwalają też na orientację, jakie jest położenie głowy względem siły ciążenia Komórki rzęsate otolity otolity błona kamyczkowa • leżą pomiędzy komórkami podporowymi • oprócz stereocyliów mają na powierzchni pojedynczą rzęskę • zgięcie stereocylium w kierunku rzęski powoduje depolaryzację komórki, zgięcie w kierunku przeciwnym hiperpolaryzację • typ I: butelkowate, objęte głębokim, „kielichowym” aferentnym zakończeniem nerwowym, w cytoplazmie wstążki synaptyczne • typ II: walcowate, kontaktują się z aferentnymi i eferentnymi zakończeniami nerwowymi rzęska stereocylia komórki rzęsate typu I i II włókna nerwowe komórki podporowe Zmysł równowagi – grzebienie przewodów półkolistych • grzebienie – uwypuklenia łącznotkankowego zrębu pokryte nabłonkiem (komórki rzęsate typu I, II, komórki podporowe) • osklepek – pokrywa nabłonek grzebieni, skład i budowa jak błona nakrywkowa • komórki rzęsate reagują na przyspieszenia kątowe – wywołany nimi ruch płynu powoduje pochylenie osklepka i zgięcie stereocyliów osklepek kom. rzęsate ruch płynu 4
Podobne dokumenty
Narządy zmysłów
(komórki rzęsate) i kontaktujące się z włóknami (zakończeniami) nerwowymi o charakterze aferentnym i eferentnym; komórki reagują na mechaniczne zginanie stereocyliów, mają zdolność do depolaryzacji...
Bardziej szczegółowoFizjologia receptorów cz. I
zmniejszenie wychylenia podstawy strzemiączka (m. strzemiączkowy). Usztywnienie łańcucha kosteczek tłumi głównie tony niskie i średnie.
Bardziej szczegółowo