POLSKA i NIEMCY w UNII EUROPEJSKIEJ

POLSKA i NIEMCY
w UNII EUROPEJSKIEJ
Gospodarki i przedsiębiorstwa
w procesie integracji
redakcja naukowa
Józef Olszyński
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE
OFICYNA WYDAWNICZA
WARSZAWA 201 0
SPIS TREŚCI
PRZEDMOWA
-.
CZĘŚĆ I NIEMCY JAKO PARTNER GOSPODARCZY
13
15
Józef Olszyński
REALIZACJA IDEI I POLITYKI EUROPEJSKIEJ NIEMIEC WOBEC EUROPY
ŚRODKOWEJ
1. Wprowadzenie
2. Europa Środkowa w niemieckich koncepcjach i polityce integracji europejskiej
przed zjednoczeniem Niemiec w 1990 r.
3. Polityka europejska zjednoczonych Niemiec a Europa Środkowa
4. Podsumowanie
Bibliografia
17
. 17
18
21
24
25
Piotr Kalka
PORÓWNANIE POTENCJAŁÓW BADAWCZO-ROZWOJOWYCH RFN
I KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWEJ
27
1. Wprowadzenie
2. Ogólne wydatki na prace badawcze i rozwojowe
3. Struktura ogólnych wydatków na B+R
4. Liczba i struktura kadr badawczo-rozwojowych
5. Zasoby wytworzonej wiedzy naukowej
6. Podsumowanie
Bibliografia
27
29
31
38
42
43
44
Sebastian Płóciennik
SYSTEMOWE KONSEKWENCJE GLOBALNEGO KRYZYSU
FINANSOWEGO I GOSPODARCZEGO DLA NIEMIEC
47
1.
2.
3.
4.
47
48
50
54
Wprowadzenie
Założenia
Niemiecki system gospodarczy
Gospodarka Niemiec a mechanizm kryzysu
6
Spis treści
5. Polityka antykryzysowa
5.1. Corporate governance i rynek kapitałowy
5.2. Relacje między firmami
5.3. Relacje przemysłowe
6. Podsumowanie
Bibliografia
57
58
62
64
66
67
Karina Szewczyk
POLITYKA ŁAGODZENIA SKUTKÓW KRYZYSU GOSPODARCZEGO
W GOSPODARCE NIEMIECKIEJ W LATACH 2007-2009
71
1. Źródła i objawy kryzysu gospodarczego w Niemczech
2. Pierwszy pakiet pomocowy
3. Drugi pakiet pomocowy
4. Różne oceny skuteczności pomocy
5. Podsumowanie
Bibliografia
71
73
74
75
79
79
Piotr Albiński
PRZYJĘCIE EURO W NIEMCZECH - Z JAKICH DOŚWIADCZEŃ MOŻE
SKORZYSTAĆ POLSKA?
1. Wprowadzenie
2. Reformy walutowe w Niemczech do 1990 r.
3. Udział Niemiec w integracji walutowej Zachodniej Europy po 1945 r.
3.1. Europejska integracja monetarna
3.2. Zjednoczenie Niemiec a europejska integracja monetarna - stanowisko
Niemiec odnośnie Traktatu z Maastricht
3.3. Niemiecki spór o europejską integrację monetarną
3.4. Rola Niemiec w utworzeniu Paktu Stabilności i Wzrostu (PSW) z 1997 r.
i w jego modyfikacji w 2005 r.
4. Konwergencja nominalna w Niemczech i kształtowanie się realnego kursu
wymiany
;
5. Sytuacja gospodarcza Niemiec po 2002 r. i skutki wprowadzenia euro
6. Skutki wprowadzenia euro w Niemczech - podsumowanie
7. Realizacja kryteriów konwergencji nominalnej w Polsce
7.1. Spór o konwergencję nominalną
7.2. Konwergencja nominalna w Polsce wiatach 2007-2010
8. Porównanie niemieckich i polskich doświadczeń na drodze do euro - wnioski .
9. Warunki wejścia Polski do ERMII w kontekście niemieckich doświadczeń . . .
10. Warunki przyjęcia euro przez Polskę w kontekście niemieckich
doświadczeń - podsumowanie . :
Bibliografia
81
.81
81
83
83
85
87
90
92
95
99
100
100
100
104
105
105
106
Spis treści
Tadeusz Sporek
POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA W NIEMCZECH - REALIA
A EKOLOGICZNY SUKCES
109
1. Wprowadzenie
2. Niemieckie realia ochrony środowiska
3. Elementy i zasady polityki ekologicznej
4. Formy finansowania działań w zakresie ekologii
5. Europejskie problemy ekologiczne - stanowiska oraz działania Polski
i Niemiec wobec zagrożeń środowiska
^
5.1. Wpływ integracji na środowisko
".'. '
5.2. Przedsięwzięcia ekologiczne w polskiej energetyce
5.3. Działania prośrodowiskowe w niemieckiej polityce energetycznej
Bibliografia
109
110
112
115
CZĘŚĆ II POLSKA OBECNOŚĆ GOSPODARCZA W NIEMCZECH
131
117
117
122
125
129
Bogumiła Brocka-Palacz
EKONOMICZNE DETERMINANTY POLSKIEJ OBECNOŚCI
GOSPODARCZEJ NA RYNKU NIEMIECKIM
1. Wprowadzenie
2. Czynniki o charakterze krótkookresowym, wpływające na polską obecność
gospodarczą w Niemczech
2.1. Wzrost gospodarczy w ostatniej dekadzie
2.2. Zmiany poziomu i struktury popytu wewnętrznego
2.3. Przyczyny słabości popytu wewnętrznego
3. Czynniki o charakterze długookresowym, oddziałujące na polską obecność
gospodarczą w Niemczech
3.1. Podstawowe różnice struktur gospodarczych
3.2. Wspieranie przedsiębiorstw w Niemczech
4. Podsumowanie
:
Bibliografia
133
133
135
136
138
145
149
151
154
155
156
Józef Olszyński
PRAWNOINSTYTUCJONALNEIPOLITYCZNO-SPOŁECZNE
DETERMINANTY POLSKIEJ OBECNOŚCI GOSPODARCZEJ
WNIEMCZECH
1. Wprowadzenie
2. Ramowe warunki prawne i otoczenie instytucjonalne działalności polskich
firm na rynku niemieckim
3. Uwarunkowania polityczne i społeczno-psychologiczne
4. Podsumowanie
Bibliografia
159
159
160
170
174
175
8
Spis treści
Andreas Bielig
THE PROTECTION OFINTELLECTUAL PROPERTY IN GERMANY.
CHALLENGES AND CHANCES FOR POLISH ENTERPRISES
1. Introduction
2. The Polish IPR system at a short quantitative glance
2.1. DevelopmentofIntellectualProperty Categories
2.2. Piracy and Counterfeiting in Poland
3. The Positionof Polish Enterprises in Germany fromthe IPR-Perspective . . . .
3.1. Patents
3.2. UtilityModels
'.\ : :".'
3.3. Trademarks
3.4. Designs
3.5. Topographies
3.6. Geographical Indications and Designations of Origin
3.7. Interim Conclusions
4. Develbpments in the IPR system - Chances and Challenges for Polish
Enterprises
4.1. Patents and Utility Models
4.2. Designs
4.3. Trademarks
5. Conclusions
References
Ochrona własności intelektualnej w Niemczech. Szansę i wyzwania dla polskich
przedsiębiorstw
Streszczenie
177
177
178
178
181
183
184
186
188
190
192
193
195
196
196
200
202
206
207
210
210
Elżbieta Czarny, Andżelika Kuźnar, Katarzyna Śledziewska
HANDEL POLSKI Z NIEMCAMI NA POCZĄTKU XXI WIEKU
1. Wprowadzenie
2. Wymiana towarowa Polski z Niemcami
3. Wewnątrzgałęziowa wymiana towarowa Polski z Niemcami
4. Handel usługami między Polską a Niemcami
5. Podsumowanie
Bibliografia
213
213
213
220
226
228
228
Ireneusz Bil
POLSKI EKSPORT TOWAROWY NA RYNEK NIEMIECKI W WARUNKACH
GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO
229
1.
2.
3.
4.
5.
229
230
233
235
238
Kryzys finansowy a realna gospodarka
Kryzys a handel światowy
Handel zagraniczny Polski w 2008 r. i w pierwszym półroczu 2009 r.
Niemcy jako partner handlowy Polski w latach 2008-2009
Pozycja handlowa Polski w Niemczech
Spis treści
9
6. Sytuacja w niemieckim handlu zagranicznym w I połowie 2009 r.
7. Struktura towarowa polskiego eksportu do Niemiec
8. Podsumowanie i wnioski
Bibliografia
- 240
245
250
251
Magdalena Proczek, Maria Janczak
NIEMIECKIE BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
NA TLE EUROPY ŚRODKOWEJ ORAZ POLSKIE BIZ W RFN PO 2000 R. . . .
253
1. Wprowadzenie
^
2. Niemieckie BIZ w krajach Europy Środkowej w latach 2000-2003
3. Niemieckie BIZ w krajach Europy Środkowej w latach 2004-2007
4. Polskie BIZ w RFN w latach 2004-2007
5. Podsumowanie i wnioski
Bibliografia
253
255
259
264
270
271
Filip Kamiński
MIGRACJE OSÓB POMIĘDZY POLSKĄ A NIEMCAMI W SKALI KRAJU
I REGIONÓW PRZYGRANICZNYCH - UWARUNKOWANIA I TRENDY . . .
275
1. Wprowadzenie - teoretyczne uwarunkowania migracji
2. Motywy migracji
'..
3. Zjawisko migracji w Polsce i w Niemczech na przestrzeni ostatnich lat
3.1. Zjawisko migracji z Polski do Niemiec na podstawie statystyk niemieckich
3.2. Rozmiary i kierunki emigracji z Polski na podstawie Narodowego Spisu
Powszechnego Ludności
3.3. Rozmiary i kierunki emigracji z Polski w latach 2004-2008 na podstawie
szacunków GUS
4. Specyfika obszaru pogranicza polsko-niemieckiego
4.1. Sytuacja demograficzna regionów przygranicznych
4.2. Rynek pracy na pograniczu polsko-niemieckim
4.3. Migracje w polsko-niemieckim obszarze przygranicznym
5. Ekonomiczne skutki migracji
6. Podsumowanie
Bibliografia
.
Załącznik
CZĘŚĆ III NIEMCY I POLSKA - BILANS ROZSZERZENIA UE W 2004 R.
275
279
279
281
286
289
291
292
295
297
304
306
307
310
. 313
Przemysław Deszczyński
BILANS KORZYŚCI ORAZ STRAT NIEMIEC I POLSKI PO ROZSZERZENIU
UNII EUROPEJSKIEJ W 2004 R
315
1. Wprowadzenie
2. Niemcy i Polska wobec wschodniego rozszerzenia Unii Europejskiej
315
315
10
Spis treści
3. Bilans politycznych korzyści i strat Niemiec i Polski po rozszerzeniu
Unii Europejskiej w 2004 r.
4. Bilans ekonomicznych korzyści i strat Niemiec i Polski po rozszerzeniu Unii
Europejskiej w 2004 r.
5. Podsumowanie
Bibliografia
321
324
331
331
Witold Małachowski
ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE W PROCESIE
TRANSFORMACJI GOSPODARKI NIEMIEC I POLSKI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wprowadzenie
Problemy statystyczne
Uwagi terminologiczne
Proces transformacji a zagraniczne inwestycje bezpośrednie
Asymetria w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich Niemiec i Polski . . . .
Rozwój i struktura niemieckich inwestycji bezpośrednich w Polsce
po rozszerzeniu UE na tle państw Europy Środkowo-Wschodniej
7. Konsekwencje niemieckich inwestycji bezpośrednich w Polsce na tle inwestycji
w Europie Środkowo-Wschodniej
8. Tendencje rozwoju niemieckich i polskich inwestycji bezpośrednich
.
9. Podsumowanie
Bibliografia
335
335
336
336
337
338
340
345
346
350
353
Ryszard Stefański
WPŁYW WSCHODNIEGO ROZSZERZENIA UNII EUROPEJSKIEJ
NA KONIUNKTURĘ GOSPODARCZĄ NIEMIEC
1. Wprowadzenie
2. Wpływ wschodniego rozszerzenia Unii Europejskiej na gospodarkę niemiecką
w świetle koncepcji teoretycznych
3. Metodologia badań empirycznych
4. Wyniki
<
5. Podsumowanie
Bibliografia
355
355
355
358
359
366
367
Zbigniew Świątkowski
GOSPODARKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH POLSKI I NIEMIEC
W PIĘĆ LAT PO ROZSZERZENIU UNII EUROPEJSKIEJ
369
1. Wprowadzenie
2. Delimitacja obszaru przygranicznego po stronie niemieckiej
3. Problemy demograficzne niemieckiego obszaru przygranicznego
3.1. Spadek liczby ludności
3.2. Starzenie się społeczeństwa
369
370
374
374
377
Spis treści
11
4. Specyfika ekonomiczna obszaru przygranicznego
4.1. Siła nabywcza
4.2. Produktywność gospodarki
5. Rynek pracy na obszarze pogranicza
6. Podsumowanie
Bibliografia
379
379
381
383
385
387
ZESPÓŁ AUTORSKI KSIĄŻKI
389