treść wystąpienia w załączeniu

POSEŁ NA SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
JAROSŁAW ZIELIŃSKI
Od dłuższego już czasu, od prawie 1,5 roku na znacznym obszarze województwa
podlaskiego narastają problemy związane z zagrożeniem wystąpienia choroby
afrykańskiego pomoru świń (African swine fever - ASF) oraz stratami o coraz większej
skali wyrządzanymi przez nadmierną populację dzików. Brak odpowiedniej i skutecznej
reakcji rządu doprowadził nawet do wielodniowego protestu rolników przed Podlaskim
Urzędem Wojewódzkim w Białymstoku.
W tej sytuacji w dniu 10 listopada 2014 roku (były już) wojewoda podlaski
Pan Maciej Żywno wobec bezskuteczności swoich ponad trzydziestu poprzednich
wniosków związanych ze skutkami powstałych problemów, wystąpił do Pani Premier
Ewy Kopacz z wnioskiem o wprowadzenie przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia
stanu klęski żywiołowej na terenie województwa podlaskiego w powiecie sokólskim,
sejneńskim, hajnowskim, bielskim, siemiatyckim, na terenie gmin Płaska, Lipsk i Sztabin
w powiecie augustowskim oraz gmin Czarna Białostocka, Supraśl, Zabłudów Michałowo
i Gródek w powiecie białostockim. W dodatkowym uzasadnieniu z 12 listopada 2014 roku
obszar ten wojewoda rozszerzył o gminę Rutki w powiecie zambrowskim oraz gminy
Kobylin-Borzymy, Kulesze Kościelne, Sokoły, miasto i gminę Wysokie Mazowieckie,
Nowe Piekuty, Ciechanowiec, Szepietowo i Klukowo w powiecie wysokomazowieckim.
Wystąpienie to było realizacją postulatów podlaskich rolników, którzy od dawna protestują
przeciwko bezczynności rządu i domagają się należnej rekompensaty strat poniesionych
w wyniku ograniczeń związanych z zagrożeniem chorobą ASF oraz wyrządzonych przez
nadmiernie zwiększoną ostatnio populację dzików. Wojewoda podlaski tym samym uznał,
że zaistniała sytuacja wyczerpuje ustawową definicję stanu klęski żywiołowej.
Dodatkowe uzasadnienie swojego wniosku wojewoda podlaski zawarł we wspomnianym
piśmie do Prezesa Rady Ministrów z 12 listopada 2014 roku. Artykuł 3 ustawy z dnia
18 kwietnia 2002 roku o stanie klęski żywiołowej definiuje klęskę żywiołową jako
katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu
dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych
obszarach, a pomoc i ochrona mogą skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu
nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz
specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.
Jak wynika z oficjalnych danych przygotowanych przez Podlaski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, zatwierdzonych przez wojewodę podlaskiego
Macieja Żywno, powierzchnia szkód w uprawach rolnych według stanu na dzień
10 października 2014 roku wyniosła 4 180, 55 ha, a straty poniosło 1424 rolników.
Straty
wycenione
przez
zespoły
Podlaskiego
Ośrodka
Doradztwa
Rolniczego
w Szepietowie wynoszą 7 095 271,90 zł. Kwota ta ponad 17-krotnie przewyższa wycenę
strat sporządzoną przez koła łowieckie (400 096,6 zł), które nie są w stanie same,
bez pomocy państwa, wypłacić rolnikom należnych odszkodowań. Nie są też w stanie
w aktualnych warunkach uregulować stanu pogłowia dzików (tak, aby zapobiec dalszemu
wzrostowi związanych z tym zagrożeń).
Do końca kwietnia 2014 na terenie województwa odstrzelono i zbadano 1431
dzików, podczas gdy ostatnie dane pozyskane z powiatowych inspektoratów weterynarii
określają liczbę dzików odstrzelonych na 4527. Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej
umożliwiłoby na wskazanym w rozporządzeniu obszarze uchylenie zakazu polowań
zbiorowych na dziki. Zatem skutkiem wprowadzenia stanu klęski żywiołowej byłoby
radykalne ograniczenie populacji dzika, co miałoby bezpośredni wpływ na ograniczenie
rozmiaru wyrządzanych przez nie szkód w uprawach i płodach rolnych przez dziki
a
zarazem
zmniejszałoby
wysokość
wypłacanych
rolnikom
odszkodowań.
Rozwiązanie to pozwoli również na wykorzystanie instrumentu finansowego budżetu
państwa w postaci środków przeznaczonych na usuwanie skutków klęsk żywiołowych oraz
zapobieganie tym skutkom.
Zamiast wprowadzenia na wskazanej części obszaru województwa podlaskiego
stanu klęski żywiołowej rząd wydał rozporządzenie w sprawie niektórych zadań Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, które nie objęło wszystkich pokrzywdzonych
rolników, nie zrekompensowało w wystarczającym stopniu strat tym, którzy będą mogli
skorzystać z jego przepisów, a ponadto wprowadziło niezwykle krótki termin składania
wniosków o wypłaty rekompensat, skutkiem czego nie wszyscy uprawnieni zdążyli
dopełnić niezbędnych formalności.
Rozporządzenie to kwalifikuje jako rekompensatę wypłacaną rolnikom za szkody
w uprawach pulę środków z pomocy de minimis, czyli limit pomocy ze środków krajowych.
2
Środowiska rolnicze uznają, że jest to rozwiązanie nie do przyjęcia, ponieważ część
gospodarstw rolnych w ramach tej pomocy, która jest rozliczania w okresie 3-letnim
na gospodarstwo rolne wykorzystuje bądź już wykorzystała swój limit dozwolonej pomocy
z innych delegacji finansowych tego programu.
Wniosek wojewody podlaskiego w sprawie wprowadzenia w części województwa
podlaskiego stanu klęski żywiołowej w zasadzie pomija zagrożenie rozprzestrzeniania się
choroby ASF poprzez nadmierną populację dzików. Brak reakcji ze strony rządu
w powyższej kwestii grozi poważnymi stratami gospodarczymi, a przede wszystkim
przyczynia się do pogłębiania i tak już ciężkiej sytuacji w gospodarstwach rolnych
nastawionych na produkcję trzody chlewnej. Spadek cen skupu wieprzowiny poniżej
poziomu zwrotu kosztów produkcji oraz problem z jej zbytem wymagają jak najszybszej
interwencji rządowej, zwłaszcza w zakresie rekompensat z budżetu państwa za poniesione
przez rolników straty z przyczyn od nich niezależnych i nie wynikających z ich winy.
Przygotowywane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozporządzenie
w zakresie warunków bioasekuracji, które będą musiały spełnić gospodarstwa zajmujące
się produkcją trzody chlewnej nałoży na producentów obowiązek poniesienia nakładów
finansowych na ich realizację, przekraczających możliwości finansowe gospodarstw
rolnych. W konsekwencji uniemożliwi to produkcję trzody chlewnej na obszarze
zagrożonym ASF powodując tym samym utratę źródła utrzymania przez rodzinne
gospodarstwa
rolne,
co
spowoduje
bardzo
poważne
koszty
społeczne.
Aby temu zaradzić, należy przewidzieć także rekompensaty za wygaszanie produkcji trzody
chlewnej lub wesprzeć finansowo te gospodarstwa rolne, które zdecydują się przebranżowić
na inne kierunki produkcji rolnej.
Bezwzględnie należy dokonać na całym obszarze województwa podlaskiego
depopulacji dzików, które przenoszą chorobę ASF. Jeszcze raz trzeba podkreślić,
wzmacniając tym samym argumentację wojewody podlaskiego, że skala problemów
związanych z rozprzestrzenianiem się wirusa ASF oraz szkodami w uprawach rolnych
spowodowanymi przez nadmierną populacją dzików wyczerpuje znamiona stanu klęski
żywiołowej, który powinien zostać wprowadzony na części obszaru województwa
podlaskiego zagrożonego ASF. Pozwoli to na zastosowanie nadzwyczajnych środków
i współdziałanie różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji
działających pod jednolitym kierownictwem.
3
Proszę rząd o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czy rząd rozpatrywał wniosek wojewody podlaskiego o wprowadzenie stanu klęski
żywiołowej i czy w związku z tym, że stan taki nie został wprowadzony należy
uznać, iż wniosek ten Rada Ministrów odrzuciła?
2. Jeśli wniosek wojewody podlaskiego o wprowadzenie stanu klęski żywiołowej
został odrzucony, to jakimi argumentami kierował się rząd w swojej decyzji?
3. W jaki sposób rząd zamierza realnie zrekompensować straty pokrzywdzonym
rolnikom w świetle faktu, że przywołane wyżej rozporządzenie w sprawie
niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa tego
nie zagwarantowało?
4. Jakimi sposobami rząd, nie wprowadzając stanu klęski żywiołowej, zamierza
zapobiec dalszemu powstawaniu szkód w uprawach rolnych i hodowli trzody
chlewnej w województwie podlaskim, zlikwidować zagrożenia związane
z afrykańskim pomorem świń oraz udzielić pomocy rolnikom i hodowcom, którzy
nie będą w stanie kontynuować hodowli trzody chlewnej lub bydła bądź będą
zmuszeni do podjęcia próby przebranżowienia swojej dotychczasowej działalności.
Trzeba mieć świadomość, że działania w warunkach stanu klęski żywiołowej mają
swoje ograniczenia czasowe, a więc siłą rzeczy mają charakter doraźny. Uznając ich
zasadność jednocześnie oczekujemy odpowiedzi, jak rząd zamierza zapobiec
występowaniu i rozprzestrzenianiu się podobnych zagrożeń w przyszłości.
Warszawa, 17 grudnia 2014 roku
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość
ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biura Poselskie Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Jarosława Zielińskiego
16-400 Suwałki, ul. Kościuszki 32, tel. (87) 566 55 48
15-443 Białystok, ul. Zwycięstwa 26 C, tel. (85) 653 77 69
16-300 Augustów, ul. Młyńska 20/6, tel. (87) 644 57 73
16-500 Sejny, ul. J. Piłsudskiego 28, tel. (87) 565 66 04
e-mail: [email protected]
www.jaroslawzielinski.pl
4