Jęczmień ozimy

Jęczmień ozimy
Uwagi ogólne
W sezonie 2010/2011 w ramach PDO w woj. warmińsko-mazurskim prowadzono dwa doświadczenia z jęczmieniem
ozimym. Założono je w stacjach doświadczalnych we Wrócikowie i Rychlikach. Badano 10 odmian (1 dwurzędową i 9
wielorzędowych) wybranych przez Wojewódzki Zespół PDOiR. W 2011 roku z Listy Zalecanych Odmian (LZO) jęczmienia
ozimego w naszym regionie wycofano Merlot i nie wprowadzono nowych odmian. Aktualnie tworzą ją: Lomerit, Rosita, Maybrit,
Fridericus i Scarpia.
Badania prowadzone były na dwóch poziomach agrotechniki. Były to doświadczenia dwuczynnikowe, gdzie pierwszym
czynnikiem były odmiany, a drugim poziomy agrotechniki (dodatkowym czynnikiem w ZDOO Rychliki był przedplon zbożowy).
Celem tych badań było sprawdzenie wartości gospodarczej wybranych odmian w warunkach naszego województwa oraz
określenie ich reakcji na zróżnicowaną agrotechnikę.
Środki ochrony roślin do wykonywanych zabiegów wybierali prowadzący doświadczenia. Preparaty te były
zarejestrowane w Polsce i znajdowały się w oryginalnych opakowaniach. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych
przypadkach zwalczano także szkodniki.
Wyniki doświadczeń
W naszym województwie miniony sezon był korzystniejszy dla jęczmienia ozimego niż rok ubiegły. Średnie plony w
2011 roku we Wrócikowie wynosiły 88,4 dt/ha przy zastosowaniu podstawowych metod agrotechnicznych (a1) i 99,4 dt/ha przy
zwiększonym nakładzie (a2), a w Rychlikach średnio na poziomie a1 zebrano 78,5 dt/ha, na poziomie intensywnym 82,3 dt/ha. We
Wrócikowie efektywność poziomu a2 wyniosła 11,0 dt/ha, natomiast w Rychlikach 3,8 dt/ha (tabela 3). W tabeli 4 przedstawiono
plonowanie jęczmienia ozimego z poszczególnych miejscowości. W naszych doświadczeniach na obu poziomach wyróżniała się
odmiana Lomerit. Wyższym plonowaniem w ostatnim
trzyleciu na obu poziomach agrotechniki wyróżniły się jeszcze
wielorzędowe jęczmiona pastewne Lomerit, Rosita, Fridericus oraz Scarpia. Natomiast odmiana dwurzędowa Nickela plonowała
poniżej wzorca. Ponadto dość wysokim plonowaniem, szczególnie we Wrócikowie, wykazała się badana pierwszy rok odmiana
Souleyka (tabela 5 ).
Zaprezentowane w tabeli 6 porażenie odmian jęczmienia ozimego przez choroby analizowano na poziomie podstawowym
(bez ochrony fungicydowej). W minionym sezonie choroby grzybowe wystąpiły na jęczmieniu ozimym w niezbyt dużym nasileniu.
Odmianami bardziej podatnymi na porażenie mączniakiem okazały się Scarpia i Laverda, a bardziej odpornymi Merlot i Nickela.
Rdza jęczmienia w nieco większym stopniu występowała na odmianie Amarena. Dużą odporność na plamistość siatkową wykazały
Lomerit, Merlot i Laverda. Czarna plamistość była w większym nasileniu u Rosity. W bardzo małym stopniu wystąpiło porażenie
przez rynchosporiozę i nie zaobserwowano większych różnic między odmianami.
W 2011 roku wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej było nieznaczne i tylko we Wrócikowie. Wyleganie przed zbiorem
wystąpiło w obu miejscowościach i na obu poziomach agrotechniki. Na poziomie a1
najbardziej wyległy odmiany Scarpia,
Maybrit oraz Amarena, natomiast na a2 Merlot (tabela 7).
We Wrócikowie masa tysiąca ziaren (MTZ) w 2011 roku była na podobnym poziomie jak w roku 2010, natomiast w
Rychlikach porównując dwa ostatnie lata korzystniejszy okazał się rok 2011. Najwyższe wartości tego wskaźnika wykazały Nickela
i badana pierwszy rok Souleyka. Niska MTZ charakteryzowała odmianę Maybrit (tabela 7).
Tabela 1.
Lp.
Odmiana
Kod kraju
pochodzenia
Jęczmień ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: 2011
Rok wpisania
do Krajowego
Rejestru
Odmian w
Polsce*
Rok
włączenia
do LZO
Hodowca
(jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy
przedstawiciel)
odmiany wielorzędowe pastewne
KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; PL- 57-150 Prusy
1.
Lomerit
DE
2002
2.
Merlot
DE
2003
3.
Rosita
DE
2005
2008
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
4.
Maybrit
DE
2006
2009
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
5.
Fridericus
DE
2007
2010
KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; PL- 57-150 Prusy
6.
Scarpia
DE
2007
2010
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
7.
Amarena
FR
2008
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
8.
Laverda
FR
2009
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
9.
Souleyka
DE
2010
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
2007
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL- 62-100 Wągrowiec
odmiany dwurzędowe browarne
10.
Nickela
SE
2006
* - według "Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce"
Lantmännen SW Seed sp. z o.o. ul. Terenowa 6g; PL- 52-231 Wrocław
Tabela 2.
Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2011
SDOO Wrócikowo
pow. Olsztyn
ZDOO Rychliki
pow. Elbląg
2 – pszenny dobry
2 – pszenny dobry
Klasa bonitacji gleby
III b
III b
pH gleby w KCl
6,7
5,6
Przedplon
bobik
pszenica ozima
Data siewu
24.09.10
23.09.10
350
350
18.07.11
19.07.11
Miejscowość
Kompleks
gleby
rolniczej
przydatności
Obsada nasion (szt./m2)
Data zbioru
Nawożenie mineralne
N na poziomie a1 (kg/ha)
60
90
N na poziomie a2 (kg/ha)
100
130
P2O5 (kg/ha)
40
56
K2O (kg/ha)
70
96
Zboża Total Extra (3kg);
Basfoliar 36 Extra (8,0 l)
Basfoliar 36 (10 l) x 2
Nawożenie
preparatami
wieloskładnikowymi
poziomie a2
dolistne
na
Środki ochrony roślin
Zaprawa nasienna (nazwa)
Herbicyd (nazwa, dawka/ha)
Insektycyd (nazwa, dawka/ha)
Funaben T
Funaben T
Cougar 600 SC (1,5l)
Mustang 306 SE (0,6l)
Lentipur Flo 500 SC (2l)
Starane 250 EC (0,6l)
Karate Zeon 050 CS (0,1l)
tylko na poziomie a2
Fungicyd - pierwszy zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Input 460 EC (1l)
Duett Ultra 497 SC (0,6 l)
Fungicyd - drugi zabieg
(nazwa, dawka/ha)
Falcon 460 EC (0,6 l)
Falcon 460 EC (0,6 l)
Regulator wzrostu
(nazwa, dawka/ha)
Moddus 250 EC (0,6 l)
Moddus 250 EC (0,6 l)
Tabela 3.
Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2011
Lp.
Wyszczególnienie
Wrócikowo
Rychliki
a1
a2
a1
a2
1.
Stan roślin przed zimą (skala 9°)
7,1
7,2
9
9
2.
Stan roślin po zimie (skala 9°)
7,2
7,3
8,0
8,0
3.
Martwe rośliny (%)
1,0
1,8
0
0
4.
Termin kłoszenia (data)
22.05.
23.05.
20.05.
22.05.
5.
Termin dojrzałości woskowej (data)
02.07.
04.07.
03.07.
04.07.
6.
Wysokość roślin (cm)
90
85
94
78
7.
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9°)
8,9
9
9
9
8.
Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9°)
7,8
7,9
8,6
9
9.
Porażenie przez choroby:
7,4
9
7,2
8,5
9
9
8,3
8,9
- plamistość siatkowa
8,3
9
8,9
9
- czarna plamistość
7,1
9
7,8
8,7
- rynchosporioza
8,8
9
8,7
9
10.
Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g)
52,5
52,7
49,0
49,1
11.
Wilgotność ziarna podczas zbioru (%)
14,7
16,1
12,0
12,1
12.
Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha)
88,4
99,4
78,5
82,3
- mączniak prawdziwy
- rdza jęczmienia
Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian
a1 - przeciętny poziom agrotechniki; a2 - wysoki poziom agrotechniki
Skala 9° - 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Tabela 4.
Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2011
przy wilgotności ziarna 14%
Lp.
Poziom a1
Odmiana
Poziom a2
Wrócikowo
Rychliki
Wrócikowo
Rychliki
86,3
79,6
97,7
86,2
Wzorzec (dt/ha)
odmiany wielorzędowe pastewne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Lomerit
Merlot
Rosita
Maybrit w
Fridericus
Scarpia
Amarena
Laverda
Souleyka w
114
105
109
103
105
101
104
70
106
95
111
98
98
99
94
94
96
99
89
90
109
98
103
88
100
100
98
92
95
95
104
93
109
98
114
97
92
108
odmiany dwurzędowe browarne
10. Nickela
w
w
93
103
- odmiany wchodzące w skład wzorca w 2010 roku
Tabela 5.
Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2011, 2010, 2009
przy wilgotności ziarna 14%
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
Mrozood
-porność
Wzorzec (dt/ha)
a1
a2
2011
2010
2009
2010 2011
2009 2011
2011
2010
2009
2010 2011
2009 2011
83,0
65,5
82,8
74,2
77,1
92,0
77,4
94,9
84,7
88,1
odmiany wielorzędowe pastewne
1.
Lomerit
3
5,5
110
106
113
108
110
106
102
105
104
104
2.
Merlot
3
5
103
86
105
94
97
87
93
103
90
94
3.
Rosita
3
5,5
101
100
98
101
100
105
95
104
101
102
4.
Maybrit
w
3
5
99
102
106
100
102
94
108
97
100
99
5.
Fridericus
3
5
98
115
107
105
106
90
107
105
98
100
6.
Scarpia
3
5
104
97
111
101
104
96
101
108
98
102
7.
Amarena
3
5
100
102
93
101
98
95
95
94
95
94
8.
Laverda
2
5
95
91
-
93
-
99
100
-
100
-
1
5
104
-
-
-
-
106
-
-
-
-
9.
Souleyka
w
odmiany dwurzędowe browarne
10. Nickela w
Liczba doświadczeń
w
3
4,5
98
98
96
98
97
100
97
99
99
99
2
2
2
4
6
2
2
2
4
6
- odmiany wchodzące w skład wzorca 2011 ;wzorzec w 2010 i 2009 roku- Maybrit, Rosita, Nickela
Tabela 6.
Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2011, 2009 - 2011
Lp.
Odmiana
Liczb
a
lat
badań
Wzorzec (skala 9º)
Mączniak
Rdza jęczmienia
Plamistość siatkowa
Czarna plamistość
Rynchosporioza
2011
2009-2011
2011
2009-2011
2011
2009 - 2011
2011
2009-2011
2011
20102011
7,8
8,1
8,5
8,2
8,4
8,1
7,6
8,0
8,5
8,4
odmiany wielorzędowe pastewne
1.
Lomerit
3
-0,6
-0,3
-0,5
-1,1
0,6
-0,2
0,6
0,5
0,5
0,1
2.
Merlot
3
0,7
0,5
0,5
0,3
0,6
0,5
-0,2
-0,2
0,3
0,2
3.
Rosita
3
-0,8
-0,3
-0,5
0,1
-0,2
-0,2
-1,2
-0,7
0,5
0,2
4.
Maybrit w
3
-0,3
-0,2
-0,5
-0,4
0,1
-0,1
-0,4
-0,2
0,0
0,1
5.
Fridericus
3
-1,1
-0,5
0,0
-0,2
0,1
0,5
-0,7
-0,1
0,3
0,4
6.
Scarpia
3
-2,8
-1,6
-0,5
-0,9
-0,2
-0,2
-0,2
0,4
0,3
0,3
7.
Amarena
3
0,2
0,5
-1,0
-0,1
0,1
0,2
-0,7
-0,2
0,0
0,2
8.
Laverda
2
-1,3
-
-0,5
-
0,6
-
0,1
-
0,3
-
9.
Souleyka w
1
-0,1
-
0,5
-
-0,2
-
0,1
-
-0,3
-
odmiany dwurzędowe browarne
10.
Nickela w
Liczba doświadczeń
3
0,4
0,3
0,0
-0,1
0,1
0,3
0,3
0,4
0,3
0,2
2
5
1
3
2
5
2
6
2
4
Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
w
- odmiany wchodzące w skład wzorca 2011 ;wzorzec w 2010 i 2009 roku- Maybrit, Rosita, Nickela
Tabela 7.
Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2011, 2009 - 2011
Wyleganie (skala 9º)
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
w fazie doj.
mlecznej
20092011
2011
przed zbiorem
2011
2009 2011
Wysokość
roślin
(cm)
Masa 1000
ziaren
(g)
2011
2009
-2011
2011
2009
-2011
90
95
52,1
49,4
Poziom agrotechniki a1
Wzorzec (skala 9º)
8,8
8,3
8,5
7,1
odmiany wielorzędowe pastewne
1.
Lomerit
3
0,2
-0,4
0,0
-0,6
10
6
0,3
2,8
2.
Merlot
3
0,2
0,4
0,0
0,1
13
15
-3,2
-0,9
3.
Rosita
3
0,2
-0,4
-0,5
-0,9
8
9
-0,8
-0,1
4.
Maybrit w
3
-0,3
-0,1
-1,0
-0,4
4
4
-6,2
-4,3
5.
Fridericus
3
0,2
-0,1
0,5
0,1
-3
4
-1,4
2,5
6.
Scarpia
3
0,2
0,6
-1,3
0,2
3
6
-1,1
0,2
7.
Amarena
3
-0,3
0,4
-1,0
-0,6
4
3
-5,2
-1,8
8.
Laverda
2
0,2
-
-0,8
-
-8
-
-2,0
-
1
0,2
-
0,5
-
1
-
3,6
-
9.
Souleyka
w
odmiany dwurzędowe browarne
10.
Nickela w
3
Liczba doświadczeń
0,2
0,6
0,5
0,9
-5
-10
2,6
2,9
1
3
2
4
2
6
2
6
78
87
50,9
48,4
Poziom agrotechniki a2
Wzorzec (skala 9º)
8,7
7,9
odmiany wielorzędowe pastewne
3
-0,2
-0,6
2
3
1,7
5,5
2.
Merlot
3
-0,9
-0,1
20
17
0,4
0,3
3.
Rosita
3
-0,4
-0,8
10
10
-4,6
-1,1
4.
Maybrit w
3
-0,7
-0,2
1
2
-6,2
-4,7
5.
Fridericus
3
0,3
0,3
1
4
1,5
3,1
6.
Scarpia
3
-0,2
0,4
5
5
0,0
1,5
7.
Amarena
3
-0,9
-0,3
3
3
0,0
0,0
8.
Laverda
2
0,1
-
-6
-
0,4
-
9.
Souleyka w
1
0,3
-
3
-
2,9
-
Nie wystąpiło
Lomerit
Nie wystąpiło
1.
odmiany dwurzędowe browarne
10.
Nickela w
Liczba doświadczeń
w
3
0,3
0,8
-4
-9
3,3
3,4
1
3
2
6
2
6
- odmiany wchodzące w skład wzorca 2011 ;wzorzec w 2010 i 2009 roku- Maybrit, Rosita, Nickel,