Diecezja Sandomierska

Na skrzydłach wiary i rozumu
Program zajęć dodatkowych
poświęconych zagadnieniom
wiary i nauki
gimnazjum
Warszawa 2015
Autorzy
dr Aneta Rayzacher-Majewska
mgr lic. Michał Małek
Koordynator projektu
dr Aneta Rayzacher-Majewska
Projekt realizowany ze środków
Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych
Projekt okładki
Michał Plewka
Skład i łamanie
ks. Mateusz Bajak
http://www.facebook.com/racjonalnieowierze
e-mail: [email protected]
Copyright © 2015
Koło Naukowe Katechetyków UKSW & Copernicus Center
Program zajęć dodatkowych dotyczących
wzajemnej relacji wiary i nauki
Wiara i rozum (Fides et ratio) są jak dwa skrzydła, na
których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy. Sam Bóg
zaszczepił w ludzkim sercu pragnienie poznania prawdy, którego
ostatecznym celem jest poznanie Jego samego, aby człowiek —
poznając Go i miłując — mógł dotrzeć także do pełnej prawdy
o sobie – pisał papież Jan Paweł II w encyklice o relacjach między
wiarą i rozumem. Oba te obszary – religii i nauki – w sposób
szczególny spotykają się w przestrzeni edukacyjnej – szkoła
w swej podstawowej funkcji służy przekazowi wiedzy, zaś dzięki
lekcjom religii, posiada istotne odniesienie do spraw Bożych.
Wielka odpowiedzialność za troskę o racjonalne podstawy
wiary i głoszenie jej prawd zgodne z osiągnięciami współczesnej
nauki ponoszą katecheci. Jak zauważa ks. prof. Michał Heller,
laureat nagrody Templetona: „Dzisiaj elementy światopoglądu
naukowego przesiąkają od najmłodszych lat do ludzi poprzez
telewizję, środki masowego przekazu, a szczególnie przez
Internet. Jeśli dziecko nie będzie do tego przygotowane zwłaszcza w swoich poglądach, w swojej edukacji religijnej, jeśli
będzie zbyt prymitywnie uczone podstaw katechizmu - to potem
nie wytrzyma konfrontacji z danymi naukowymi. Dlatego
katecheza od najmłodszych lat powinna na miarę możliwości
dziecka uwzględniać te elementy wpływu poglądów naukowych
na wyobrażenia religijne”1.
Aby wspomóc katechetów w tym wielkim dziele, jako
członkowie Koła Naukowego Katechetyków UKSW przystąpiliśmy
http://www.niedziela.pl/artykul/13931/Ks-Heller-zacheca-katechetow-by
(13.08.2015).
1
do konkursu grantowego ogłoszonego przez Centrum Kopernika
Badań Interdyscyplinarnych ks. prof. Michała Hellera. Dzięki
wsparciu finansowemu Copernicus Center, opracowaliśmy
programy zajęć dodatkowych dla uczniów na wszystkich etapach
edukacyjnych. Zajęcia te można realizować w ramach kół
zainteresowań lub tzw. „godzin karcianych”, czyli zajęć
dodatkowych wynikających z art. 42 ust. 2 pkt. 2 Ustawy Karta
Nauczyciela. Programy stanowią propozycję, którą każdy
prowadzący może dowolnie modyfikować. W prawie każdym
miesiącu proponowane są kategorie spotkań: „uskrzydleni
słowami
papieża”
przybliżające
nauczanie
papieskie
w omawianym temacie; „gdy podcinają skrzydła” – zapoznające
z naukowcami podważającymi zgodność wiary i nauki, a także
„wznieśli się ponad przeciętność” – ukazanie wyjątkowych
przedstawicieli świata nauki, którzy dostrzegali zgodność wiary
i rozumu.
Będziemy wdzięczni za wszelkie opinie i sugestie na temat
programów. Życzymy owocnej pracy z uczniami!
Autorzy
2
Cele ogólne:
 rozbudzanie zainteresowania zagadnieniami z obszaru
wiary i rozumu;
 budowanie w uczniach właściwego rozumienia zagadnień
kluczowych dla relacji wiary i nauki;
 wyrabianie w uczniach ciekawości poznawczej wobec
otaczającego świata;
 przezwyciężanie rozdźwięku pomiędzy nauką i religią
w świadomości dzieci i młodzieży;
 kształtowanie spójnego obrazu rzeczywistości, w której
wiara i rozum stanowią dwie drogi do odnalezienia
prawdy.
Realizacja programu zajęć
Tematy (treść) spotkań
Wrzesień
1. Uskrzydleni słowami papieża…– ogólne zarysowanie
problematyki poruszanej na zajęciach oraz ustalenie
organizacji pracy na zajęciach; lektura i analiza zdania
otwierającego Fides et ratio Jana Pawła II („Wiara i rozum są
jak dwa skrzydła…”).
2. Czego możemy dowiedzieć się o Bogu poznając Jego
dzieła? – zapoznanie uczniów z tematyką objawienia
naturalnego. Dyskusja - czego można dowiedzieć się
o artyście przypatrując się jego dziełom?, ew. analiza
obrazów, które wywołają w uczestnikach zachwyt nad
3
światem
stworzonym).
Objawienie
kosmicznego
nadprzyrodzone.
3. Co Bóg nam o Sobie powiedział? – w nawiązaniu do
poprzednich zajęć ukazanie niewystarczalności objawienia
naturalnego; podkreślenie, iż Bóg z miłości do ludzi Sam
objawił się przez serię ingerencji w ludzką historię. Praca
w grupach – zestawienia na kartkach dotyczące objawienia
naturalnego i nadprzyrodzonego.
4. Pismo Święte – dzieło Boga i człowieka – kontynuacja
tematyki objawienia - przedstawienie właściwego
odczytywania Pisma Świętego oraz etapów formowania się
ksiąg biblijnych. Uczestnicy mogą przygotować historię
spisywania ksiąg biblijnych oraz dobrać do niej odpowiednie
ilustracje.
5. Pismo Święte – okiem naukowca – archeologii miejsc
biblijnych; unaocznienie uczestnikom, że współczesna nauka
posiada dużo materiału potwierdzającego to, czym Kościół
katolicki żyje od dwóch tysiącleci. Podkreślenie aktualności
treści zawartych w Biblii, związanej m.in. z aktualnością
pewnych spraw i problemów przeżywanych przez ludzi
niezależnie od kultury i epoki.
6. Pismo Święte – źródło mądrości – wiek XX był momentem
budowania cywilizacji bez Boga – w nawiązaniu do tego
przedstawienie uczestnikom prawdy, że gdyby człowiek
oparł swoje życie zarówno w wymiarze osobistym, jak
i społecznym na nauczaniu moralnym płynącym z Bożego
objawienia byłby w stanie stworzyć cywilizację miłości
i szacunku dla każdego człowieka.
7. Gdy podcinają skrzydła… – uświadomienie współczesnych
zagrożeń wynikających z łatwości zamieszczania własnych
koncepcji w Internecie – pseudonaukowe rozważania
4
i komentarze w sieci jako próba podważania relacji nauki
i wiary; wspólne poszukiwanie kontrargumentów na
przykładowe opinie znalezione w sieci.
8. Wzniósł się ponad przeciętność… - Blaise Pascal – ukazanie
skróconego życiorysu oraz dorobku naukowego; zakład
Pascala – dyskusja.
Październik
1. Czym jest nauka? – podział nauk; ukazanie, w jaki sposób
różne nauki poznają rzeczywistość (przyporządkowanie
określonych przyrządów badawcze do poszczególnych
dziedzin np. mikroskop – biologia, teleskop – astronomia).
Granice dziedzin naukowych i ich odmienność (nauki
empiryczne nie mogą ingerować w teologię).
2. Czy wiara ogranicza naukę? – zwrócenie uwagi na
postulaty twierdzące, że dla dobra rozwoju nauki możliwe są
każde działania; polemika z takimi założeniami (różnego
rodzaju eksperymenty potrzebują moralności - okrutne
eksperymenty dra Mengele). W Wiara nie ogranicza nauki –
opracowanie dekalogu dobrego naukowca.
3. Kim jest naukowiec? – uświadomienie, że naukowiec nie
powinien jedynie posiadać wiedzy, ale również być
człowiekiem godnym i etycznym. W ramach pracy uczestnicy
mogą wypisać cechy, jakie powinien posiadać dobry
naukowiec (ogłoszenie prasowe lub cv).
4. Mądrość celem każdego człowieka – biblijne obrazy
mądrości (kobieta roztropna i kobieta głupia; skarb;
bogactwo itd.); zachęta do osiągania mądrości i słuchania
osób mądrzejszych. Uczestnicy mogą przygotować komiks,
który będzie ilustracją biblijnych alegorii mądrości.
5
5. Jak mądrze żyć? – mądrość przysługująca każdemu;
mądrość a posiadana wiedza (człowiek mądry nie szkodzi
sobie np. nie pije, nie pali, dokonuje słusznych wyborów).
Uwaga uczestników powinna zostać nakierowana na osoby
kompetentne w sprawach wiary i sumienia. Burza mózgów jaki człowiek może być nazwany mądrym?
6. Jak będzie wyglądał świat za tysiąc lat? – dawne
przewidywania: jaki będzie XXI wiek?; opisy tego, jak będzie
wyglądał świat za tysiąc lat; uzmysłowienie, że choć
technologia się zmieni to problemy ludzkie takie jak np.
poszukiwanie sensu życia pozostaną te same.
7. Uskrzydleni słowami papieża – przemówienie Jana Pawła II
do przedstawicieli świata nauki (Lublin, 9 czerwca 1997, pkt
72).
8. Wzniósł się ponad przeciętność – sir Isaac Newton –
podstawowe fakty z życia; osiągnięcia naukowe,
światopogląd.
Listopad
1. Jaki jest stosunek Kościoła katolickiego do nauki? –
przedstawienie stosunku Kościoła katolickiego do nauk
empirycznych; lektura i analiza fragmentów np. Fides et ratio
lub przemówienia Jana Pawła II na spotkaniu z rektorami
07.06.19993.
2. Nagroda Templetona – katolicki Nobel – ukazanie założeń
nagrody Templetona i prezentacja jej laureatów. Zadaniem
uczestników może być przygotowanie listy laureatów
i wypisanie krótkich biogramów wybranych osób.
2
3
http://mateusz.pl/jp99/pp/1987/pp19870609c.htm
http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/sci/jpii99.html
6
3. Wzniósł się ponad przeciętność – ks. prof. Michał Heller,
laureat nagrody Templetona – podstawowe fakty z życia;
działalność naukowa.
4. Kościół katolicki a ekologia – stosunek Kościoła
katolickiego
do
właściwie
rozumianej
ekologii;
uświadomienie, iż często środowiska ekologiczne
zdominowane są przez poglądy zawierające w sobie chęć
zupełnego powrotu do natury oraz redukcjonistyczne
podejście do człowieka; analiza fragmentów encykliki papieża
Franciszka „Laudato si”.
5. Jak powinniśmy traktować zwierzęta? – przypomnienie
właściwego stosunku chrześcijan do zwierząt; wskazanie, że
człowiek może korzystać ze zwierząt w sposób moralny.
Uczestnicy mogą przygotować planszę, na której wypiszą co
człowiek może czerpać z określonych rodzajów zwierząt
(ssaki, ptaki, ryby itd.) z jednoczesnym zaznaczeniem, co
może dla nich robić.
6. Czy zwierzęta mają duszę? – postawy, w której zwierzęta
stawia się w miejscu należnym człowiekowi; konieczność
wiązania ekologii z antropologią. Pomocą w przeprowadzeniu
zajęć może być dyskusja dotycząca tego, co różni człowieka od
zwierząt.
7. Gdy podcinają nam skrzydła… - Andrzej Elżanowski –
polski zoolog i paleontolog, członek PAN, który jako
przedstawiciel nauki krytykuje Kościół za stosunek do
zwierząt (alternatywnie można zająć się inną postacią lub
organizacją, ew. odnieść się do konkretnych wypowiedzi
Elżanowskiego).
7
Grudzień
1. Środowisko – wielki dar Boga –ukazanie środowiska, jako
daru Boga; podkreślenie, iż środowisko stanowi dobro
wspólne dla wszystkich ludzi, również tych, którzy się jeszcze
nie narodzili; drzewko decyzyjne - wspólne przygotowanie
kalendarium zmian, które zaszły w środowisku oraz
przewidzenie dwóch dróg – jedną, w której ludzkość będzie
dbała o środowisko, a drugą, w której nie będzie tego robiła.
2. Święty miłośnik przyrody – życie i działalność św.
Franciszka; analiza jego utworów; parafraza Pieśni słonecznej.
3. Jak roztropnie dbać o środowisko naturalne? –próba
znalezienia równowagi między skrajnymi ruchami, które
z jednej strony głoszą zupełny powrót do natury, a z drugiej
chęć zupełnej eksploatacji ziemskiego ekosystemu.
4. Jak czynić sobie ziemię poddaną? – burza mózgów;
zadaniem uczestników jest przygotowanie poradnika, który
pozwoli ludzkości rozwijać się, a jednocześnie zachować
środowisko w jak najlepszym stanie.
5. Bogactwa naturalne – każdy ma do nich prawo –
omówienie nierównomiernego dostępu do zasobów na ziemi.
Pomocą mogą być wypowiedzi znanych osób oraz zdjęcia
z krajów trzeciego świata, statystyki z tych krajów itp.
6. Uskrzydleni słowem papieża – lektura i analiza
wybranych fragmentów encykliki papieża Franciszka
Laudato si.
7. Jak każdy może dbać o środowisko? – w trakcie zajęć
uczestnicy na dużych planszach przygotowują proste porady,
które po wdrożeniu w życie przez ludzi mogłyby się
przyczynić do poprawy stanu środowiska naturalnego.
8
Styczeń
1. Lekarz – zawód czy powołanie? – odczytanie definicji ze
słownika („zawód”, „powołanie”); dyskusja zmierzająca do
odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie; praca pisemna –
apel do lekarzy (o należyte traktowanie swej posługi).
2. Nauczanie Kościoła katolickiego o bioetyce - zapoznanie
i uporządkowanie wiedzy uczestników dotyczącej
dokumentów odnoszących się do zagadnień bioetycznych np.
Humanae Vitae, Evangelium Vitae, Salvifici doloris, Quaestio
de abortu, Persona Humana, Iura et bona, Donum Vitae,
Dignitas personae,
3. Granica ludzkich możliwości – człowiek czy (S)twórca?
Spotkanie
dotyczy
eksperyment
zesppołu
pod
kierownictwem J.C. Ventera w wyniku, którego stworzono
pierwszą w historii komórkę, która w całości powstała
w laboratorium; ukazanie młodzieży, że człowiek nigdy nie
będzie potrafił stwarzać z niczego.
4. Dać innym cząstkę siebie - spotkanie nt. przeszczepów
organów; ukazanie negatywnych aspektów takich jak handel
organami itd. oraz pozytywów np. dawstwo krwi czy szpiku.
Pomocą mogą być historie osób, u których zbyt wcześnie
zdiagnozowano śmierć pnia mózgu oraz fragment filmu
dokumentalnego dotyczącego handlu organami.
5. Dawstwo krwi i szpiku – każdy może być bohaterem –
zachęcenie uczestników, by po osiągnięciu dojrzałości zostali
honorowymi dawcami krwi. Pomocą w przeprowadzeniu
zajęć mogą być historie osób, których życie zostało uratowane
dzięki donacji krwi lub przeszczepowi szpiku.
6. Sąd nad przeszczepami – w świetle ostatnich zajęć
uczestnicy dokonują sądu nad przeszczepami; można
9
zorganizować
proces,
uprzednio
udostępniając
np. wypowiedzi internautów z forów, nt. przeszczepów.
Ocena przydatności realizowanych zajęć
w odniesieniu do założonych celów
Uwaga! Poniższa ocena jest jedynie wzorem, który może być
dowolnie modyfikowany i rozwijany tak, aby odzwierciedlał
rzeczywistość konkretnego koła zainteresowań
Zajęcia organizowanie w I semestrze roku szkolnego …./….
wykazały wielkie zainteresowanie młodzieży zagadnieniami
dotyczącymi wiary i nauki. Uczniowie w ich toku zarówno
zgłębiali wiedzę na różne tematy, jak również zapoznawali się ze
stanowiskiem Kościoła katolickiego w omawianych kwestiach.
Regularny i liczny udział uczniów potwierdził potrzebę tego typu
zajęć a także zintegrował uczestników wokół idei poszukiwania
prawdy na dwóch niewykluczających się drogach – religii i nauki.
Ciekawe formy przekazu oraz aktywne metody zastosowane
podczas zajęć spowodowały znaczny przyrost wiedzy uczniów
i poszerzenie ich świadomości, zgodnie z założonymi celami.
Działalność podejmowana w ramach zajęć wzbogaca nie
tylko samych uczestników, ale także pozostałych uczniów,
z którymi uczestnicy dzielą się refleksją podejmowaną w toku
spotkań. Należy więc stwierdzić, iż organizowane zajęcia nie tylko
są przydatne w aspekcie realizacji założonych celów, ale znacznie
te cele przekraczają. W II semestrze należy więc konsekwentnie
realizować założenia programowe w sposób analogiczny
do dotychczas podejmowanej pracy.
10
Realizacja programu zajęć
Tematy (treść) spotkań
Luty
1. Uskrzydleni słowem papieża – modlitwa Benedykta XVI
w intencji ochrony życia4; analiza treści i dyskusja.
2. Poczęcie – początek ludzkiego życia – przypomnienie
uczestnikom katolickiej nauki dotyczącej poczęcia jako
początku ludzkiego życia. Pomocą w przeprowadzeniu tych
zajęć mogą być wypowiedzi lekarzy i medyczne argumenty.
3. Naprotechnologia a in-vitro – metoda sztucznego
zapłodnienia in-vitro i różnych jej odmian oraz leczenia
niepłodności – naprotechnologii (warto wykorzystać
świadectwa z mediów).
4. Godność ludzkiego życia a rozwój medycyny - ukazanie,
że rozwój medycyny nie powinien prowadzić do aborcji czy
eutanazji, ponieważ wiążę się one z utylitarnym
postrzeganiem człowieka nie w kategoriach personalnych;
niezgodność tych postaw z przysięgą Hipokratesa (warto
zastosować na spotkaniu tekst oryginalnej przysięgo).
5. W zdrowym ciele, zdrowy duch – troska o własnej życie
i zdrowie jako powinność moralna człowieka; zestawienie
wielu popularnych zjawisk - hormonalnej antykoncepcji,
używek itd. z jednoczesną popularnością żywności
ekologicznej. Zajęcia powinny stanowić zachętę do
prowadzenia prawdziwie zdrowego życia.
http://www.ppp.opole.pl/duchowa-lektura/modlitwy/238-modlitwa-wintencji-ochrony-ycia.html.
4
11
6. Gdy podcinają skrzydła… - klinika Planned Parenthood –
przybliżenie działalności organizacji; ukazanie fali protestów
w różnych krajach przeciwko finansowaniu organizacji.
7. Wzniósł się ponad przeciętność – Bernard Nathanson –
były aborcjonista, a następnie działacz pro-life; jeden
z założycieli ruchu proaborcyjnego w USA; nawrócił się od
czasu stosowania w pracy ultrasonografu, gdy zobaczył
dziecko w łonie matki.
Marzec
1. Czy wygląd jest najważniejszy? – dyskusja na podstawie
wypowiedzi z forów nt. dbałości o wygląd zmierzająca do
odpowiedzi na pytanie, na ile jest potrzeba tej dbałości a kiedy
staje się ona niebezpieczna. Przykładem mogą być gwiazdy
kultury pop lub historie zwykłych ludzi. Pomocą
w przeprowadzeniu zajęć mogą być pisma kobiece, w których
porady dotyczące wyglądu zajmują dużą część objętości.
Młodzież powinna ocenić takie zjawisko (również, jako tło
konfliktów, ośmieszania rówieśników itp.).
2. Uskrzydleni słowami papieża – fragment wypowiedzi
papieskiej,
np.
Przemówienie
podczas
spotkania
z przywódcami religijnymi i przedstawicielami świata
polityki, kultury i sztuki nr 45 nt. piękna duchowego,
wewnętrznego człowieka – ukazanie potrzeby troski o nie, by
to, co zewnętrzne, nie przysłoniło piękna wewnętrznego
człowieka.
3. Wzniósł się ponad przeciętność – John Carew Eccles jeden z największych w świecie autorytetów w zakresie
badań ludzkiego mózgu, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie
5http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1071/pkt/4/pos/8/h
aslo/piękno+duchowe
12
fizjologii i medycyny, australijski neurofizjolog; w oparciu o
wyniki swoich naukowych dociekań doszedł do wniosku, że
każdy człowiek ma nieśmiertelną duszę.
4. Anoreksja i bulimia – jak się ich ustrzec? – prewencja
chorób żywieniowych. Pomocą w ich przeprowadzeniu mogą
być fragmenty filmów lub zdjęcia; argumenty medyczne,
psychologiczne, a także ukazanie zagadnienia w perspektywie
V Przykazania.
5. Operacje plastyczne – dobrodziejstwo czy fanaberia? –
szerokie zagadnienie wykorzystania chirurgii plastycznej
poprzez odwołanie się do różnych przykładów – ocena
zjawiska z rozróżnieniem na sytuacje, w których operacje
stanowią konieczność, a kiedy są zachciankami, które
świadczą o przesadnym skupieniu się na wyglądzie.
6. Gdy podcinają skrzydła… - omówienie sytuacji, w których
chirurdzy plastyczni oszpecili pacjentki (punktem wyjścia
może być internetowa czarna lista lekarzy plastyków);
poszukiwanie przyczyn nieodpowiedzialnej działalności
wobec innych.
7. Człowiek+ - omówienie zagadnień transhumanizmu
i zjawisk takich jak inżynieria genetyczna i cyborgizacja.
Uczestnicy powinni zostać przestrzeżeni przed pułapkami
takiego myślenia, które sprawiają, że człowiek może stać się
produktem (pomoc w dostrzeżeniu niebezpieczeństwa
osiągnięć nauki w oderwaniu od wiary).
13
Kwiecień
1. Kiedy rozum nie wystarcza - spotkanie odnosi się do
cudów i kryteriów ich uznawania. Uczniowie sami mogą
poszukać informacji dotyczących omawianego zagadnienia.
2. Uskrzydleni słowami papieża – lektura i analiza
fragmentów encykliki papieża Franciszka Lumen fidei
nt. wiary i jej znaczenia dziś.
3. Niezniszczalna - św. Bernadetta i jej ciało, które nie ulega
rozkładowi. W trakcie spotkania uczniowie powinni się
zapoznać z zapiskami medycznymi dotyczącymi ekshumacji
i sekcji, które były przeprowadzane i wykazały, że nie istnieje
medyczne wyjaśnienie tego fenomenu. Za materiał źródłowy
mogą posłużyć zdjęcia relikwiarza, w którym znajduje się
ciało św. Bernadetty oraz raporty z przeprowadzonych
autopsji
4. Cuda eucharystyczne - najbardziej znane cuda
eucharystycznych np. Lanciano, Sienie, Macaracie itp. Należy
ukazać uczniom, że badania medyczne potwierdzają, iż krew
i fragmenty mięśnia sercowego są pochodzenia ludzkiego,
a grupa krwi jest zgodna z tą obecną na Całunie Turyńskim.
5. Cuda uzdrowień – celem zajęć jest zapoznanie uczniów
z najbardziej znanymi cudami uzdrowień. Powinni również
poznać procedurę potwierdzania cudu uzdrowienia.
6. Relikwie Pana Jezusa – prezentacja Całunu Turyńskiego
w świetle osiągnięć dzisiejszych badań. W ich trakcie powinna
nastąpić prezentacja uczestnikom zdjęć Całunu Turyńskiego
oraz szczegółowa analiza widocznej na nim postaci
mężczyzny.
7. Fatima – zapoznanie uczniów z historią objawienia
prywatnego z Fatimy ze szczególnym uwzględnieniem
cudownych wydarzeń, które miały w niej miejsce.
14
Maj
1. Cud życia – ukazanie, jak wielkim cudem jest nie tylko
życie człowieka, ale również sam fakt istnienia życia.
Dodatkowo można poruszyć tematykę ewolucji, stosunku,
jaki do niej ma Kościół katolicki i innych teorii wyjaśniających
istnienie tak wielkiej różnorodności istot żywych. Uczestnicy
powinni zostać wprawieni w zachwyt nad fenomenem życia.
Można posłużyć się zróżnicowanymi metodami takimi jak
prezentacja materiałów multimedialnych, które unaocznią
bogactwo ziemskiego ekosystemu.
2. Kościół a ewolucja – przybliżenie poglądów Kościoła
katolickiego dotyczących ewolucji i różnych jej odmian.
Pomocą w przeprowadzeniu mogą być fragmenty
wypowiedzi papieży, encyklik itp.
3. Jak wszystko się zaczęło? – zapoznanie uczniów z różnymi
teoriami dotyczącymi powstania życia na ziemi. Pomocą w
przeprowadzeniu spotkania może być opis stworzenia świata
zawarty w Piśmie Świętym, prowadzący powinien starannie
wyjaśnić jego symbolikę.
4. Inteligentny projekt czy ślepy traf? – uczestnicy biorą
udział w dyskusji dotyczącej modelu ewolucji. Mają za
zadanie opowiedzieć się po stronie jednego z nich.
5. Gdy podcinają skrzydła… - Richard Dawkins i jego teorie;
głosy naukowców ukazujących błędność tych teorii.
6. Człowiek – zwieńczenie dzieła stworzenia –
przedstawienie wyjątkowości człowieka i tego, co odróżnia go
od pozostałych istot żywych. Pomocą w przeprowadzeniu
zajęć mogą być zdjęcia przedstawiające dzieła geniuszu
człowieka.
7. Wzniósł się ponad przeciętność – Johanes Kepler – życie
i działalność niemieckiego astronoma i matematyka; badania
15
naukowe utwierdziły go w przekonaniu o harmonii Boskiej
w świecie.
Czerwiec
1. Propaganda przeszkodą nauki - zbytnie ideologizowanie
nauki, które może być łatwo zaobserwowane w dzisiejszych
czasach. Przedstawienie negatywnego wpływu ideologii
komunistycznej na wizerunek „zacofanego” Kościoła, który
często pokutuje do dnia dzisiejszego.
2. Uskrzydleni słowami papieża – analiza fragmentów
wypowiedzi Benedykta XVI z dn. 21 listopada 2012
nt. racjonalności wiary6.
3. Faszyzm i komunizm – zło płynące z odrzucenia Boga –
przedstawienie założeń programowych antyludzkich
systemów jakimi były faszyzm i komunizm, w których nauka
również pełniła dehumanizacyjną funkcję. Pomocą
w przeprowadzeniu powinno być odwołanie się do wiedzy
z historii
4. Gdy podcinają skrzydła… - Piergiorgio Odifreddi - włoski
matematyk, logik, filozof, eseista, występujący przeciw religii
w licznych artykułach; autor książki „Drogi papieżu, piszę do
ciebie” adresowanej do Benedykta XVI; warto jednocześnie
podkreślić, iż papież spokojnie, ale stanowczo odpowiedział
ateiście.
5. Odmiany ateizmu – zajęcia dotyczą różnych odmian
ateizmu takich jak ateizm naukowy, ateizm indyferentny itd.
Należy wykazać ich irracjonalne założenia. Pomocą
w przeprowadzeniu zajęć mogą być hasła dotyczące
6http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/audiencje/ag_21
112012.html
16
poszczególnych odmian ateizmów wzięte ze słownika lub
encyklopedii.
6. Jak Kościół katolicki zmienił świat? – celem zajęć jest
ukazanie jak Kościół katolicki zmieniał negatywne zjawiska
obecne w świecie w poszczególnych epokach. Uczniowie
mogą przygotować komiks przedstawiający te zmiany, takie
jak np. zniesienie niewolnictwa itp.
7. Wznieśli się ponad przeciętność – prezentacja sylwetek
wybranych wybitnych uczonych pozostających głęboko
wierzącymi (z podkreśleniem, którzy z nich byli np.
kapłanami); warto zacząć od wypisania przez uczniów na
kartkach: 5 sportowców, 5 aktorów, 5 pisarzy, 5 wierzących
naukowców – prawdopodobnie ostatnia kategoria sprawi
najwięcej trudności.
8. Podsumowanie pracy całorocznej
17
Ocena przydatności realizowanych zajęć
w odniesieniu do założonych celów
Uwaga! Poniższa ocena jest jedynie wzorem, który może być
dowolnie modyfikowany i rozwijany tak, aby odzwierciedlał
rzeczywistość konkretnego koła zainteresowań
Realizując program zajęć misyjnych w II semestrze roku
szkolnego …./…. zorganizowano … spotkań, zróżnicowanych
zarówno pod względem przekazywanych treści, jak i organizacji
oraz stosowanych metod. Uczniowie chętnie uczestniczyli w
spotkaniach, angażując się w rozmaite formy pracy. Zapoznali
również wiele zagadnień z obszaru nauki i religii, które mogą być
rozpatrywane na obu tych płaszczyznach. W trakcie zajęć
uczestnicy wykazywali szczególne zainteresowanie …. Pogłębili
także dotychczas dobrze sobie znane treści, poszerzając je o nowy
punkt widzenia – wiary i rozumu. Cykl podejmowanych spotkań
przyczynił się do wzrostu wiedzy uczniów – zarówno religijnej,
jak również bardziej sprawnego znajdowania argumentów dla
istotnych kwestii z zakresu nauk ścisłych i przyrodniczych.
Podsumowując należy stwierdzić, iż zajęcia te okazały się
niezmiernie przydatne, zaś założone cele zostały w pełni
zrealizowane.
18