tutaj - BIP - Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi

Łódź, dnia 16 listopada 2012 roku
Pani
Anna Milczanowska
Prezydent Radomska
WK-6020/67/2012
Działając na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku
o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U nr 55,
poz. 577 ze zm.) informuję Panią Prezydent, że Regionalna Izba Obrachunkowa
w Łodzi przeprowadziła doraźną kontrolę gospodarki finansowej w zakresie
zaciągania zobowiązań obciążających Miasto Radomsko.
Kontrolą objęto realizację przez Miasto Radomsko zobowiązań wynikających
z umowy inwestycyjnej zawartej przez Prezydenta Miasta Radomsko Pana
Jerzego Słowińskiego w dniu 16 maja 2006 roku oraz zagadnienia związane
z zawarciem ww. umowy. Stwierdzone w wyniku czynności kontrolnych
nieprawidłowości i uchybienia wynikały z nieprzestrzegania obowiązujących
przepisów w sposób następujący:
1.
W dniu 16 maja 2006 roku zawarta została umowa trójstronna między
Łódzką Specjalną Strefą Ekonomiczną S.A., Miastem Radomsko reprezentowanym przez Prezydenta Miasta Pana Jerzego Słowińskiego oraz
spółką „INDESIT” Company Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi.
Przedmiotem umowy były warunki wybudowania przez spółkę Indesit
zakładu produkującego sprzęt gospodarstwa domowego. Na podstawie
umowy Miasto Radomsko zobowiązało się do realizacji następującej
infrastruktury: doprowadzenia wody oraz energii elektrycznej; budowy drogi
tymczasowej do placu budowy i drogi dojazdowej do lokalizacji; budowy
systemu odprowadzania ścieków i wody deszczowej; zasilania w wodę oraz
bocznicy kolejowej w rejonie północnym komunalnej działki inwestycyjnej
numer 300, obręb 36. Terminy wykonania infrastruktury określone zostały w
załączniku nr 4 do umowy i obejmowały okres od dnia 1 sierpnia 2006 (woda
i elektryczność) do dnia 1 lipca 2008 roku (bocznica kolejowa). Strony
ustaliły, że zachowają należytą staranność w celu wynegocjowania
i podpisania wszelkich umów związanych z Projektem.
Zobowiązanie Prezydenta Miasta – Pana Jerzego Słowińskiego do realizacji
wymienionej w umowie infrastruktury nie zostało jednak skonkretyzowane,
1
w szczególności poprzez określenie kosztów poszczególnych składników
infrastruktury. Umowa nie wskazywała wartości zaciągniętego przez Miasto
zobowiązania.
W wyniku kontroli ustalono, że zobowiązania określone w umowie
inwestycyjnej - poza wybudowaniem bocznicy do działki inwestycyjnej zostały zrealizowane przez partnerów przedsięwzięcia (Zakład Energetyczny,
Mazowiecka Spółka Gazownictwa oraz Przedsiębiorstwo Gospodarki
Komunalnej) oraz przez Miasto Radomsko.
Zawarcie umowy inwestycyjnej, na mocy której Prezydent Miasta Radomska
zobowiązał się do realizacji przedsięwzięć obciążających budżet Miasta nie
zostało poprzedzone zgodą Rady Miejskiej na realizację inwestycji. Z uwagi
na to, że zobowiązanie do budowy infrastruktury, w tym bocznicy kolejowej,
obejmowało lata od 2006 do 2008, Rada Miejska w Radomsku powinna
ustalić plan wydatków w zakresie wieloletnich programów inwestycyjnych
związanych z budową. Stosownie do art.166 ust.1 i ust.2 ustawy z dnia
30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych (Dz. U. nr 249, poz. 2104 ze
zm.) - uchwała budżetowa mogła określać, oprócz limitów wydatków na
okres roku budżetowego, limity wydatków na wieloletnie programy
inwestycyjne, na programy i projekty realizowane ze środków,
o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, oraz zadania wynikające
z kontraktów wojewódzkich zawartych między Radą Ministrów a samorządem
województwa, ujmowane w wykazie stanowiącym załącznik do uchwały
budżetowej. Stosowny załącznik zawierać powinien: nazwę i cel programu,
projektu lub zadania; jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za realizację
lub koordynującą wykonywanie programu, projektu lub zadania; okres
realizacji i łączne nakłady finansowe oraz wysokość wydatków w roku
budżetowym oraz w dwóch kolejnych latach. Wskazać należy również, że do
decyzji organu stanowiącego należała zmiana kwot wydatków na realizację
programu, projektu lub zadania jak również zmniejszenie zakresu wykonania
lub wstrzymanie wykonania zadania. Stwierdzono, że ani w budżecie Miasta
Radomska na 2006 rok, przyjętym uchwałą Rady Miejskiej nr XLI/334/05
z dnia 22 grudnia 2005 roku, ani w żadnej innej uchwale zmieniającej
budżet, nie zaplanowano zadania polegającego na budowie infrastruktury, w
tym budowy bocznicy kolejowej, do działki inwestycyjnej. Jeżeli Rada Miejska
zdecydowałaby o realizacji zadania inwestycyjnego polegającego na budowie
infrastruktury do działki inwestycyjnej i określiłaby środki finansowe na
realizację tego zadania Prezydent Miasta Radomsko miałby podstawę do
zaciągnięcia zobowiązania w zakresie realizacji infrastruktury. Stosownie,
bowiem do art.60 ust.2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku
o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 142, poz. 1591
ze zm.) - wójtowi gminy (burmistrzowi, prezydentowi miasta) przysługuje
wyłączne prawo zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w
uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych
przez radę gminy. Prezydent Miasta nie miał, zatem stosownego
upoważnienia do zawarcia umowy inwestycyjnej w rozważanym zakresie.
Umowa nie określała wymiaru finansowego zobowiązania, a Rada Miejska
w Radomsku nie przewidziała w budżecie realizacji takiego zadania.
Podpisanie przez Prezydenta Miasta Pana Jerzego Słowińskiego umowy
obciążającej zobowiązaniami finansowymi budżety kolejnych lat, bez ujęcia
przez Radę Miejską w Radomsku zadania inwestycyjnego w budżecie,
świadczyło o przekroczeniu uprawnień przez Prezydenta Miasta.
Omawiana umowa nie została kontrasygnowana przez Skarbnika Miasta.
Wskazać jednak należy, że kontrasygnata udzielona na umowie nie
2
zawierającej kwoty zaciągniętego zobowiązania pozbawiona byłaby celu, jaki
spełnia ta instytucja, tj. zapewnienia dysponowania środkami finansowymi
pozwalającymi sfinansować zobowiązania wynikające z danej czynności
prawnej (art.46 ust.3 ustawy o samorządzie gminnym).
Umowa inwestycyjna w Artykule 10 zawierała postanowienie, że wszelkie
inne informacje dotyczące Projektu są poufne, a uregulowania umowy nie
mogą być ujawnione osobom trzecim z zastrzeżeniem, że wymóg
dochowania poufności nie znajduje zastosowania w sytuacji, gdy obowiązek
ujawnienia takich informacji wynika z bezwzględnie obowiązujących
przepisów prawa, wiążącej decyzji właściwego organu administracji
państwowej lub orzeczenia właściwego sądu. Wyrażenie zgody przez
Prezydenta Miasta Pana Jerzego Słowińskiego na przytoczone sformułowanie
świadczy o naruszeniu art.12 ust.1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku
o finansach publicznych, zgodnie z którym - gospodarka środkami
publicznymi jest jawna. Biorąc pod uwagę fakt, że Prezydent Miasta
zobowiązał się do budowy infrastruktury, w części na koszt miasta, a zatem
ze środków publicznych, nieuprawnionym było zachowanie poufności wobec
podjętych zobowiązań. Przepis art. 12 ust. 1 ustawy o finansach publicznych,
nie znajdował zastosowania do środków publicznych, których pochodzenie
lub przeznaczenie zostało uznane za informację niejawną na podstawie
odrębnych przepisów lub jeżeli wynikało to z umów międzynarodowych.
Zgodnie z Artykułem 10 punkt 6 umowy inwestycyjnej, podlegała ona prawu
polskiemu. Ustawodawca - w art.12 ust.2 ustawy o finansach publicznych wskazał, że klauzule umowne dotyczące wyłączenia jawności ze względu na
tajemnicę handlową w umowach zawieranych przez jednostki sektora
finansów publicznych lub inne podmioty, o ile wynikające z umowy
zobowiązanie jest realizowane ze środków publicznych, uważa się za
niezastrzeżone, z wyłączeniem informacji technicznych w rozumieniu
przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, co do których
przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu ich zachowania
w tajemnicy.
W dniu 21 lipca 2006 roku Prezydent Miasta Pan Jerzy Słowiński zawarł
aneks nr 1 do umowy z dnia 16 maja 2006 roku. Wprowadzone na podstawie
aneksu nr 1 zmiany skutkowały przesunięciem terminów zarówno w zakresie
nabycia działek pod budowę zakładu produkcyjnego, jak również
w odniesieniu do uruchomienia produkcji. Zmieniono także postanowienia
umowy dotyczące liczby nowych miejsc pracy.
W dniu 21 grudnia 2006 roku Prezydent Miasta Radomska – Pani Anna
Milczanowska, która objęła urząd Prezydenta Miasta w dniu 6 grudnia
2006 roku, zawarła aneks nr 2 do umowy inwestycyjnej z dnia 16 maja
2006 roku. Na mocy aneksu nr 2, po raz kolejny przesunięto termin nabycia
działek pod budowę zakładu produkcyjnego i wprowadzono postanowienie
wskazujące na potrzebę zawarcia dodatkowego aneksu do umowy w zakresie
dotyczącym terminu budowy bocznicy kolejowej, zbiornika retencyjnego,
drogi dojazdowej, kanalizacji sanitarnej (kolejny aneks miał być zawarty nie
później niż do dnia 31 stycznia 2007 roku). Z postanowień aneksu wynikało,
że konieczność wprowadzenia zmian dotyczących ww. terminów związana
była z możliwościami finansowymi budżetu Miasta Radomska.
Stwierdzono jednak, że Miasto Radomsko nie zawarło do dnia 31 stycznia
2007 roku, jak również w późniejszym okresie, żadnych dodatkowych
aneksów dotyczących budowy infrastruktury. Zarówno aneks nr 1, jak
i aneks nr 2, konsekwentnie nie posiadały kontrasygnaty Skarbnika Miasta
3
Radomska. Wskazać należy ponadto, że na umowie inwestycyjnej oraz na
wskazanych aneksach, brak było podpisu radcy prawnego Urzędu Miasta.
Z wyjaśnienia Prezydenta Miasta Radomska – Pani Anny Milczanowskiej,
złożonego w trakcie kontroli prowadzonej przez RIO w Łodzi, wynikało, że
podpisanie aneksu nr 2 potraktowane zostało, jako działanie związane
z kontynuacją decyzji poprzednich władz i nie zwiększało zobowiązań
finansowych Miasta w porównaniu do umowy inwestycyjnej. Niepodpisanie
aneksu groziło odstąpieniem firmy „INDESIT” od ulokowania zakładu
w Radomsku.
Zauważyć należy, że zawarcie aneksu nr 2 nie zwiększyło zobowiązań
finansowych Miasta wobec spółki „INDESIT” Company, jednakże wskazywało
na podtrzymanie woli wybudowania, w szczególności bocznicy kolejowej.
Jako powód zawarcia kolejnego aneksu określającego nowy termin budowy
bocznicy kolejowej oraz pozostałej infrastruktury wymieniono możliwości
finansowe Miasta Radomska, co nie świadczyło o zaniechaniu realizacji przez
Miasto Radomsko tej części zobowiązań.
Kolejny aneks miał zostać zawarty do dnia 31 stycznia 2007 roku i miał
określać termin wybudowania bocznicy kolejowej, zbiornika retencyjnego,
drogi dojazdowej oraz kanalizacji sanitarnej.
Z wyjaśnień złożonych inspektorom kontroli przez pracowników jednostki
wynikało, że budowa bocznicy kolejowej do działki inwestycyjnej była
warunkiem inwestora. Warunek ten był spójny z zamierzeniami władz Miasta
Radomska polegającymi na doprowadzeniu bocznicy kolejowej do
przedmiotowej działki.
Ustalono, że Prezydent Miasta Pan Jerzy Słowiński zamierzał, począwszy od
2002 roku, nabyć bocznicę kolejową od Przedsiębiorstwa SpedycyjnoTransportowego sp. z o.o. „Transpoland” ze Skoczowa i po wykonaniu
przedłużenia bocznicy, doprowadzić ją do działki inwestycyjnej. Potwierdzały
to dokumenty przedstawione kontrolującym, m.in., studium wykonalności
bocznicy kolejowej, kosztorys inwestorski, korespondencja prowadzona
z firmą „Transpoland”, jak również próba zamiany a następnie zakupu
działki, na której znajdowała się bocznica kolejowa. Zatem koncepcja
budowy bocznicy kolejowej do działki inwestycyjnej, która następnie objęta
została terenem Specjalnej Łódzkiej Strefy Ekonomicznej Podstrefa
Radomsko, powstała długo przed podpisaniem umowy inwestycyjnej ze
spółką „INDESIT” Company. Mając na uwadze koncepcję doprowadzenia linii
kolejowej od bocznicy kolejowej do działki inwestycyjnej, Miasto Radomsko
nabyło w 2003 roku, w wyniku scalenia, znaczny obszar gruntów pod
potrzeby nowego układu komunikacyjnego tj. projektowaną obwodnicę
miasta oraz bocznicę kolejową. Kolejne scalenie gruntów, w wyniku którego
Miasto Radomsko nabyło grunty pod obwodnicę miasta i bocznicę kolejową,
przeprowadzone zostało w 2007 roku, tj. już za kadencji Prezydenta Miasta
Pani Anny Milczanowskiej.
Prezydent Miasta Radomska – Pani Anna Milczanowska kontynuowała
działania mające na celu pozyskanie na rzecz Miasta bocznicy kolejowej
należącej do firmy „Transpoland”, jednakże ostatecznie w styczniu
2009 roku zaniechano powyższego z uwagi na brak porozumienia stron.
Stwierdzono, że Rada Miejska w Radomsku uchwałą nr IX/75/07 z dnia
30 maja 2007 roku wprowadziła do Wieloletniego Programu Inwestycyjnego
na lata 2007-2009 środki na realizację zadania „Bocznica kolejowa –
uzbrojenie działki inwestycyjnej w Radomsku – zadanie przygotowane do
4
współfinansowania
z
funduszy
europejskich”,
w
łącznej
kwocie
8.430.000,00 zł, co pozwoliło władzom Miasta na prowadzenie rozmów
w dotyczących ewentualnego nabycia nieruchomości stanowiących tereny
bocznicowe i terminalowe, jak również na rozmowy z potencjalnymi
operatorami zajmującymi się świadczeniem usług w zakresie obsługi firm
w dostawie i odbiorze towarów w kontenerach. Środki na realizację zadania
zabezpieczone zostały również w budżecie Miasta Radomska na rok 2008
i 2009. Jednak uchwałą nr XLII/324/09 z dnia 16 czerwca 2009 rok
w sprawie zmian budżetu na 2009 rok Rada Miejska w Radomsku
zmniejszyła plan wydatków w rozdziale 60002 § 6050 do kwoty 0,00 zł,
rezygnując tym samym z realizacji zadania pod nazwą „Bocznica kolejowa –
uzbrojenie działki inwestycyjnej w Radomsku”.
Z rozmów i korespondencji prowadzonej ze spółką „INDESIT” Company
wynikało, że oprócz budowy bocznicy kolejowej spółka „INDESIT” Company
oczekiwała od Miasta dostępności terminala intermodalnego wraz
z bezkosztową obsługą, rezerwacji odpowiedniej ilości pociągów oraz
bezkosztowego używania połączenia kolejowego, jak również zapewnienia
dogodnego dojazdu samochodami ciężarowymi do magazynu. Wobec takich
żądań Prezydent Miasta Pani Anna Milczanowska, deklarując gotowość
pełnego wywiązania się z warunków umowy inwestycyjnej, wskazała
jednocześnie, że oczekiwania spółki „INDESIT” Company wykraczają poza
zakres zobowiązania ustalony umową.
W dniu 23 września 2009 roku spółka „INDESIT” Company, działając przez
pełnomocnika, przekazała Miastu wezwanie do zapłaty kwoty 9.500.000 zł,
tytułem odszkodowania za niewykonanie zobowiązania określonego
w artykule 4 umowy inwestycyjnej z dnia 16 maja 2006 roku. Termin zapłaty
kwoty 9.500.000 zł wyznaczono na 30 września 2009 roku, a niedokonanie
zapłaty skutkować miało skierowaniem sprawy na drogę postępowania
sądowego. Po analizie przedstawionych przez firmę „INDESIT” dowodów
źródłowych, potwierdzających wskazaną w wezwaniu kwotę, Prezydent
Miasta Pani Anna Milczanowska zaproponowała w dniu 20 kwietnia 2010 roku
zawarcie ugody sądowej w postępowaniu o zawezwanie do próby ugodowej.
Prezydent Miasta zaproponował uznanie przed sądem powszechnym
roszczenia spółki „INDESIT” Company w wysokości udokumentowanej w toku
negocjacji, tj. w wysokości 2.128.900 zł. Kwota ta równa była kosztom
wykonania projektu zamiennego przez spółkę, co związane było
z niewybudowaniem bocznicy kolejowej przez Miasto Radomsko. Miasto
Radomsko zaproponowało zapłatę kwoty w 36 miesięcznych ratach: pierwsza
rata 60.400 zł, a następne 35 rat po 59.100 zł każda. W związku
z potwierdzeniem przez spółkę „INDESIT” Company woli zawarcia ugody
przed sądem, sporządzony został przez nią wniosek o zawezwanie do próby
ugodowej i złożony w Sądzie Rejonowym w Radomsku, po wcześniejszej
akceptacji jego treści przez Prezydenta Miasta Radomska. Prezydent Miasta
w związku z wyznaczeniem na dzień 15 września 2010 roku terminu
rozprawy, poprosiła o przełożenie terminu, do czasu, kiedy w sposób wiążący
zostanie ustalone, że Miasto Radomsko w sposób zgodny z prawem
zaciągnęło zobowiązanie do wybudowania bocznicy kolejowej.
W dniu 24 stycznia 2011 roku Prezydent Miasta Radomska – Pani Anna
Milczanowska wystosowała do firmy „INDESIT” Company oświadczenie
kwestionujące istnienie zobowiązania Gminy w zakresie budowy bocznicy
kolejowej na koszt własny wraz z informacją o możliwości korzystania
z bocznicy ogólnodostępnej. Z treści pisma wynikało, że Prezydent Miasta
odmawia realizacji, zgłoszonego na podstawie umowy z dnia 16 maja
5
2006 roku, żądania wypłaty odszkodowania z tytułu niewykonania bocznicy
kolejowej, ponieważ zobowiązanie to nie zostało nigdy ostatecznie ustalone,
a treść umowy - w zakresie budowy bocznicy - miała charakter jedynie
intencyjny. W oświadczeniu Prezydent Miasta wskazała, że budowa bocznicy
w rejonie komunalnej działki inwestycyjnej numer 300, przy granicy działki
należącej do spółki „INDESIT” Company, ze względu na przygotowaną
koncepcję budowy nowej bocznicy oraz na wielkość działki spółki „INDESIT”
Company, prowadziłaby do sytuacji, w której jedynie spółka miałaby
zagwarantowaną możliwość korzystania z transportu kolejowego, a inni
przedsiębiorcy - bez porozumienia i współpracy ze spółką - nie mogliby
korzystać z wybudowanej bocznicy. Z oświadczenia wynikało również, że
zobowiązanie do wybudowania bocznicy nie zostało w umowie dookreślone,
a przez to nie może być wymagane do realizacji, albowiem oświadczenie
złożone przez Prezydenta Miasta Radomska w umowie z dnia 16 maja
2006 roku rozpoczęło proces decyzyjny w gminie, który nie został
zakończony, a decyzja w sprawie wybudowania bocznicy kolejowej w obrębie
działki numer 300 nie została podjęta przez Radę Miejską w Radomsku.
Prezydent Miasta powołała się również na nieskuteczność zawartej w dniu
16 maja 2006 roku umowy inwestycyjnej, w związku z brakiem
kontrasygnaty Skarbnika Miasta.
W związku z odstąpieniem przez Miasto od ugody sądowej spółka „INDESIT”
Company, korzystając z zapisu zawartego w umowie inwestycyjnej na sąd
arbitrażowy, skierowała sprawę na drogę postępowania arbitrażowego przy
Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie. Sąd Arbitrażowy po rozpoznaniu
sprawy z powództwa spółki „INDESIT” Company Polska Sp. z o.o. przeciwko
Gminie Miejskiej Radomsko, działając na podstawie zapisu na sąd polubowny
zamieszczonego w art.9 umowy inwestycyjnej z dnia 16 maja 2006 roku,
zasądził w wyroku nr SA 440/10 od Miasta Radomska na rzecz spółki
„INDESIT” Company kwotę 2.128.900 zł z ustawowymi odsetkami od dnia
1 października 2009 roku oraz od pozwanego na rzecz powoda kwotę
86.760 zł tytułem kosztów postępowania przed sądem polubownym, w tym
14.400 zł kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Arbitrażowy przyjął wiążący
charakter umowy inwestycyjnej z dnia 16 maja 2006 roku i podkreślił, że nie
bez znaczenia był w rozpoznawanej sprawie fakt, iż pozwana nie tylko nie
informowała powoda o okolicznościach mogących wpływać na skuteczność
danych zobowiązań, ale przeciwnie, cały czas zapewniała o swojej gotowości
realizacji wszystkich obowiązków wynikających z umowy inwestycyjnej.
Miasto Radomsko przez 4 lata postępowało tak, jakby nie istniały
jakiekolwiek przeszkody prawne w realizacji umowy, a skuteczność
zobowiązania do wybudowania bocznicy kolejowej nie była kwestionowana
w związku z brakiem kontrasygnaty Skarbnika przez kilka kolejnych lat.
W dniu 9 maja 2012 roku spółka „INDESIT” Company i Miasto Radomsko
zawarły porozumienie w sprawie realizacji wyroku z dnia 23 stycznia
2012 roku Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej
w Warszawie. W wyniku negocjacji strony ustaliły, że Miasto Radomsko
zapłaci zasądzone koszty postępowania, w tym koszty postępowania
klauzulowego w kwocie 87.137 zł do dnia 21 maja 2012 roku, natomiast
zasądzona kwota należności głównej w wysokości 2.128.900 zł oraz odsetki
6
naliczone na dzień 9 maja 2012 roku w wysokości 720.817,43 zł płatne będą
w 14 ratach1.
Odnosząc się do opisanego stanu faktycznego należy wskazać, że –
niezależnie od uwarunkowań prawnych - wywiązanie się z umownego
zobowiązania do budowy bocznicy kolejowej w terminie do dnia 1 lipca
2008 roku było nierealne. Z treści umowy wynikało, że Miasto Radomsko
zobowiązało się do wybudowania bocznicy kolejowej w rejonie północnym
komunalnej działki inwestycyjnej nr 300 w obrębie 36. Tymczasem,
w momencie podpisania umowy inwestycyjnej Miasto nie było właścicielem
terenów istniejącej bocznicy kolejowej należącej do Przedsiębiorstwa
Spedycyjno-Transportowego „Transpoland” Sp. z o.o., a pas gruntu pod
bocznicę udało się pozyskać dopiero w wyniku postępowania scaleniowego
zakończonego decyzją Starosty Radomszczańskiego znak GN.II.6014/2/2007
z dnia 14 lutego 2008 roku. Jak wskazano powyżej, koncepcja
doprowadzenie bocznicy kolejowej do działki inwestycyjnej powstała już
w 2002 roku. Zatem, okres czterech lat należało wykorzystać przynajmniej
na pozyskanie terenów pod budowę bocznicy, tak aby w okresie 2 lat, czyli
okresu wynikającego z umowy inwestycyjnej, skoncentrować się na
czynnościach polegających na odbudowie terenu bocznicy oraz budowie pasa
kolejowego do działki inwestycyjnej. Prezydent Miasta Pan Jerzy Słowiński
nie podjął działań mających na celu wprowadzenie do budżetu Miasta
Radomska w 2006 roku zadania inwestycyjnego dotyczącego budowy
bocznicy kolejowej. Wprowadzenie zadania do budżetu, z jednoczesnym
zabezpieczeniem środków na jego realizację, dawałoby podstawę do
zaciągania zobowiązań w powyższym zakresie (a następnie wydatkowania
środków). Prezydent Jerzy Słowiński, który podpisał umowę inwestycyjną,
realizował budżet 2006 roku do dnia 30 listopada 2006 roku. Budżet Miasta
Radomska na 2007 rok przyjęty został uchwałą Rady Miejskiej nr V/38/07
z dnia 22 stycznia 2007 roku, już w czasie kadencji Prezydent Pani Anny
Milczanowskiej. Zadanie pn. „Bocznica kolejowa – uzbrojenie działki
inwestycyjnej w Radomsku” wprowadzone zostało do wykazu zadań
wieloletnich w dniu 30 maja 2007 roku, z tym że realizację zadania
przewidziano w latach 2008-2009. Tymczasem, budowa bocznicy kolejowej
miała zostać ukończona do dnia 1 lipca 2008 roku.
W przypadku działań władz Miasta Radomska podjętych po zawarciu umowy
inwestycyjnej wskazać należy głównie na brak jednolitego stanowiska, co do
projektowanego zamierzenia. Prezydent Miasta Pani Anna Milczanowska
mając świadomość podjętych przez Miasto zobowiązań podpisała aneks nr 2
do umowy inwestycyjnej, poprzez co podtrzymała wolę pełnego wywiązania
się z jej postanowień. Inwestor otrzymał czytelny sygnał, że Miasto
Radomsko wywiąże się w pełni z zawartej umowy, jednakże z uwagi na
sytuację finansową Miasta realizacja pewnego zakresu umowy zostanie
odłożona w czasie, a stosowny aneks sporządzony zostanie do dnia
31 stycznia 2007 roku. Władze Miasta nie poinformowały spółki „INDESIT”
o jakichkolwiek wątpliwościach dotyczących skuteczności zawartej umowy
z uwagi brak kontrasygnaty Skarbnika Miasta, jak również innych
zastrzeżeniach dotykających przykładowo zgodności inwestycji z przepisami
o pomocy publicznej. Przeciwnie, zadeklarowały wobec spółki gotowość
pełnego wywiązania się z zawartej umowy i przystąpiły do realizacji
1
Szczegółowy opis działań podejmowanych przez Prezydentów Miasta Radomska Pana
Jerzego Słowińskiego oraz Panią Annę Milczanowską w zakresie umowy inwestycyjnej, jak
i realizacji zobowiązań z niej wynikających zawarto w protokole kontroli.
7
zobowiązań z niej wynikających, także przy wsparciu partnerów. W takiej
sytuacji, w związku z niewywiązaniem się z obowiązku zapewnienia dostępu
do bocznicy kolejowej spółka „INDESIT” Company miała podstawę do
wystąpienia
z
roszczeniem.
Niezaspokojenie
roszczeń
skutkowało
w konsekwencji skierowaniem sprawy przez spółkę „INDESIT” Company na
drogę postępowania sądowego i zasądzeniem odszkodowania.
Podkreślić należy, że Prezydent Miasta Radomska Pan Jerzy Słowiński nie
przeprowadził analiz, co do tego, jakie prawne i faktyczne konsekwencje dla
Miasta i jego budżetu rodziłoby ewentualne wybudowanie bocznicy kolejowej,
co odnosiło się w szczególności do zasad funkcjonowania obiektu,
konieczności ponoszenia kosztów eksploatacji i utrzymania obiektu, którego
Miasto Radomsko byłoby właścicielem, stosowania w tym zakresie przepisów
o pomocy publicznej, itd. Kolejny Prezydent Radomska, Pani Anna
Milczanowska, podejmując działania w celu zrealizowania omawianej
inwestycji (przystąpiono do pozyskania gruntów, przez które miała
przebiegać linia łącząca teren firmy „INDESIT” z bocznicą kolejową) także nie
dokonała analiz związanych z uwarunkowaniami faktycznymi i prawnymi tego
przedsięwzięcia, a uzasadnione wątpliwości w tym zakresie zostały
podniesione dopiero w związku z wystąpieniem firmy „INDESIT” Company
o wypłatę odszkodowania, co nastąpiło we wrześniu 2009 roku.
Okoliczności, że Pan Jerzy Słowiński – Prezydent Radomska zaciągnął
zobowiązanie w zakresie budowy bocznicy w określonym w umowie terminie,
a jego następca Pani Anna Milczanowska przez ponad dwa lata utwierdzała
firmę „INDESIT” w przekonaniu, że zadanie zostanie przez Miasto wykonane,
mimo istotnych wątpliwości prawnych, jak również braku faktycznych
możliwości wykonania zadania, były podstawą zasądzenia odszkodowania na
rzecz firmy „INDESIT”.
2.
Nie podano do publicznej wiadomości, poprzez umieszczenie w prasie
o zasięgu lokalnym, informacji o wywieszeniu w siedzibie Urzędu wykazu
nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, w zakresie działek oznaczonych
numerami 5/32, 5/37 i 300/2, na zbycie których Rada Miejska w Radomsku
wyraziła zgodę uchwałą nr IV/29/06 z dnia 28 grudnia 2006 roku oraz działki
nr 5/43, na zbycie której zgodę wyraził Prezydent Miasta Radomska
zarządzeniem nr 17/2007 z dnia 12 lutego 2007 roku. Powyższe, stanowiło
naruszenie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce
nieruchomościami (tekst jednolity z 2010 r., Dz. U. nr 102, poz. 651 ze zm.),
stosownie do którego - właściwy organ sporządza i podaje do publicznej
wiadomości wykaz nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, do oddania
w użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę. Wykaz ten
wywiesza się na okres 21 dni w siedzibie właściwego urzędu, a ponadto
informację o wywieszeniu tego wykazu podaje się do publicznej wiadomości
przez ogłoszenie w prasie lokalnej oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty
w danej miejscowości.
3.
Stwierdzono, że postanowienia § 5.1 umowy o współpracy między Miastem
Radomsko a Łódzką Specjalną Strefą Ekonomiczną S.A., zawartej w dniu
3 sierpnia 2001 roku (Rep A nr 3829/2001) i zmienionej aneksami z dnia 16
grudnia 2005 roku (Rep. A nr 6752/2005) i z dnia 27 czerwca 2007 roku
(Rep. A nr 4407/2007) naruszały obowiązujące przepisy w zakresie podstaw
do wydatkowania środków publicznych. Na podstawie § 2 ww. umowy Miasto
Radomsko zobowiązało się do sprzedaży gruntów będących jej własnością,
położnych na terenie Miasta Radomska objętych Łódzką Specjalną Strefą
Ekonomiczną - na mocy przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
27 października 2006 roku w sprawie Łódzkiej Specjalnej Strefy
8
Ekonomicznej (ŁSSE) – na rzecz inwestorów, którzy otrzymają zezwolenie na
prowadzenie działalności gospodarczej na terenie ŁSSE, wyłonionych
w przetargu przeprowadzonym przez ŁSSE S.A. W § 5.1 umowy
o współpracy ustalono, że za przygotowanie i przeprowadzenie przetargów
ustalających inwestorów, którzy uzyskają zezwolenie na prowadzenie
działalności gospodarczej w ŁSSE na terenach położnych w obrębie miasta
Radomska, Gmina Miasto Radomsko dokona na rzecz ŁSSE S.A. wypłaty
wynagrodzenia w wysokości 16% od uzyskanej ceny sprzedaży gruntów
objętych rozporządzeniem. Od dnia podpisania aneksu z dnia 27 czerwca
2007 roku wynagrodzenie wynosiło 10% od uzyskanej ceny sprzedaży
gruntów.
W związku z powyższym należy wskazać, że przeprowadzanie przetargów
i rokowań na terenie objętym ŁSSE jest zadaniem zarządzającego, w tym
przypadku Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A. wynikającym
z treści § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia
15 listopada 2004 roku w sprawie przetargów i rokowań oraz kryteriów
oceny zamierzeń co do przedsięwzięć gospodarczych, które mają być podjęte
przez przedsiębiorców na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
(Dz. U. nr 254, poz. 2544 ze zm.), a wcześniej z § 1 pkt 1 rozporządzenia
Ministra Gospodarki z dnia 29 marca 2001 roku w sprawie sposobu
przeprowadzania, zasad i warunków przetargów lub rokowań oraz kryteriów
oceny zamierzeń co do przedsięwzięć gospodarczych, które mają być podjęte
przez przedsiębiorców na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
(Dz. U. nr 37, poz. 441). Na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy z dnia
20 października 1994 roku o specjalnych strefach ekonomicznych (tekst
jednolity z 2007 r., Dz. U. nr 42, poz.274 ze zm.) - organ właściwy, na
podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce
nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), może zlecić
zarządzającemu w drodze umowy przygotowanie nieruchomości do
sprzedaży oraz zorganizowanie i przeprowadzenie przetargu na zbycie tej
nieruchomości. Omawiana umowa o współpracy nie była jednakże umową,
o jakiej mowa w art. 8 ust. 4 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych,
bowiem Miasto Radomsko na jej podstawie nie powierzyło ani nie zleciło
zarządzającemu przygotowania i przeprowadzenia przetargów na zbycie
nieruchomości. Jednocześnie, biorąc pod uwagę fakt, że organizowanie
przetargów i rokowań na terenie objętym ŁSSE jest zadaniem Łódzkiej
Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A., stwierdzić należy, że zapisy
§ 5.1 umowy o współpracy nie miały i nie mają podstawy prawnej. Miasto
Radomsko w latach 2006 – 2012 - powołując się na opisywany zapis umowy
- dokonało wydatków łącznie na kwotę 3.364.235,61 zł.
4.
Powołując się na wyżej opisany § 5 ust.1 umowy o współpracy dokonano
wypłaty na rzecz Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A. kwoty
406.870,00 zł (nr faktury 1097/2007 z dnia 8 sierpnia 2007 roku), tytułem
prowizji od sprzedaży nieruchomości. Faktura z dnia 8 sierpnia 2007 roku
została wystawiona przez ŁSSE S.A. w związku ze sprzedażą działek nr 5/32,
5/37, 5/43 i 300/2 na rzecz firmy „INDESIT” Company przez Miasto
Radomsko. Zgodnie z opisem na fakturze, dokonanym przez Naczelnika
Wydziału Geodezji, podstawą dokonania zapłaty opisywanej faktury był § 5.1
umowy o współpracy. Powołane na fakturze postanowienie umowne określało
usługę, jaką ma wykonać zarządzający ŁSSE S.A oraz ustalało
wynagrodzenie, którego podstawa naliczenia nie była powiązana
z przedmiotową usługą. W konsekwencji doprowadziło to do sytuacji,
w której dokonano zapłaty kwoty wynikającej z wyżej wymienionej faktury
na rzecz ŁSSE S.A. w sytuacji, gdy przetarg na zbycie przedmiotowych
9
działek został przeprowadzony przez Gminę Miasto Radomsko, a firma
„INDESIT” w związku z nabyciem wyżej wymienionych działek nie starała się
o dodatkowe zezwolenie na prowadzenie działalności w strefie (zezwolenie
takie uzyskała już wcześniej).
5.
Stwierdzono, że postanowienie umowne zawarte w § 3 umowy o współpracy,
tj., że cena wywoławcza nieruchomości ustalona przez Zarząd Miasta
wymaga akceptacji Zarządu ŁSSE S.A. nie znajdowało uzasadnienia
w przepisach prawa. Sposób ustalania ceny wywoławczej określały przepisy
ustawy o gospodarce nieruchomościami – art. 67 ust. 2 w zw. z art. 150
ust. 1 pkt 1 i ust. 5 ustawy, z których wynikało, że cena wywoławcza nie
może być niższa od jej wartości rynkowej ustalanej przez rzeczoznawcę
majątkowego w operacie szacunkowym.
6.
Stwierdzono, że decyzje w sprawie podziału nieruchomości: znak:
TRM.II.7430/132/2005 z dnia 20 grudnia 2005 roku (działka nr 5/10
o powierzchni 0,3819 ha - skutek podziału działki nr 5/7), znak:
TRM.II.7430/143/2006 z dnia 12 grudnia 2006 roku (działka nr 300/2
o powierzchni 1,9444 ha - skutek podziału działki nr 300), zostały wydane
niezgodnie
z
ustaleniami
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego (uchwała nr III/30/2002 Rady Miejskiej w Radomsku z dnia
3
grudnia
2002
roku
w
sprawie
zmiany
miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego Miasta Radomska). Zgodnie z zasadami
i warunkami zagospodarowania terenu dopuszczono możliwość podziału
terenu PU, na którym znajdowały się działki nr 5/7 i nr 300, na działki nie
mniejsze niż 5,0 ha z możliwością doprowadzenia uzbrojenia technicznego
i bezpośrednim dojazdem do projektowanych dróg gminnych. Zatem,
ustalając powyższymi decyzjami obszar nowo powstałych działek na
mniejszy niż 5,0 ha naruszono art. 93 ust. 1 ustawy o gospodarce
nieruchomościami, zgodnie z którym - podziału nieruchomości można
dokonać, jeżeli jest on zgodny z ustaleniami planu miejscowego.
Niezależnie od powyższych ustaleń Izba zwraca uwagę na sytuację, iż grunt
o powierzchni 6,7866 ha (działki nr 5/60 i nr 5/105) oraz grunt stanowiący
niezabudowaną nieruchomość o powierzchni 0,9999 ha (działka nr 5/99),
położony na terenie ŁSSE Podstrefa Radomsko, są obecnie w posiadaniu
podmiotów, które nie prowadzą działalności mogącej być podstawą wydania
zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie strefy.
Uchwałą nr XXI/163/08 dnia 27 marca 2008 roku Rada Miejska wyraziła
zgodę na zbycie w trybie przetargowym, między innymi, nieruchomości
gruntowej położonej w Radomsku w obrębie geodezyjnym nr 36, oznaczonej
numerem działki 5/60, uchwałą nr L/395/09 z dnia 22 grudnia 2009 roku
Rada Miejska wyraziła zgodę na zbycie nieruchomości gruntowej oznaczonej
numerem działki 5/91, a uchwałą nr LVIII/442/10 z dnia 2 czerwca
2010 roku Rada Miejska zgodziła się na zbycie, między innymi, działki
nr 5/99. Działki nr 5/160 i nr 5/105 zostały odsprzedane przez podmiot,
który je nabył w dniu 9 września 2010 roku w wyniku łącznego przetargu
zorganizowanego przez ŁSSE S.A., firmie Industrial Center 1 sp. z o.o.
w dniu 15 kwietnia 2011 roku (zasadniczy zakres działalności – działalność
budowlana, obrót nieruchomościami). W dniu 23 listopada 2010 roku Miasto
Radomsko zbyło na rzecz firmy McDonald’s działkę nr 5/99 o obszarze
0,9999 ha za kwotę 2.464.400,00 zł brutto. W pierwszym przypadku
Prezydent Miasta Radomsko, jak również ŁSSE S.A., nie skorzystali z prawa
pierwokupu, w drugim przypadku Miasto Radomsko podejmując decyzję
o przeznaczeniu działki do sprzedaży kierowało się, w szczególności
10
względami ekonomicznymi - cena za jeden metr kwadratowy – 200 zł.
Grunty usytuowane w obrębie nr 36 zostały objęte działalnością strefy z
inicjatywy Rady Miejskiej w Radomsku, która - stosownie do art. 4 ust. 2
ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych - wyraziła zgodę na objęcie
statusem Specjalnej Strefy Ekonomicznej przedmiotowego obszaru. Zgodnie
z treścią § 2 ust. 1 pkt 8 i 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
10 grudnia 2008 roku w sprawie pomocy publicznej udzielanej
przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie
działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref (Dz. U. nr 232
poz.1548 ze zm.) - zezwolenie nie jest wydawane na prowadzenie
działalności gospodarczej w zakresie, między innymi, usług związanych
z zakwaterowaniem i usług gastronomicznych, określonych w sekcjach
I PKWiU oraz usług związanych z obsługą rynku nieruchomości, określonych
w sekcjach L PKWiU. Biorąc pod uwagę, że celem nadrzędnym ŁSSE „jest
tworzenie
jak
najlepszych
warunków
do
realizacji
przedsięwzięć
inwestycyjnych oraz zwiększanie stopnia efektywności wykorzystywania
potencjału gospodarczego regionów, w tym zasobów ludzkich poprzez
tworzenie atrakcyjnych miejsc pracy”, co zapisano w Planie rozwoju strefy,
będącym załącznikiem do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia
31 sierpnia 2009 roku w sprawie ustalenia planu rozwoju Łódzkiej Specjalnej
Strefy Ekonomicznej (Dz. U. nr 158, poz. 1246), w sytuacji, gdy
podstawowym instrumentem ekonomicznym przyciągającym inwestorów są
zwolnienia podatkowe, działania polegające na zbyciu podmiotom
wykluczonym z możliwości uzyskania zezwolenia na działalność w strefie
ekonomicznej, nieruchomości gruntowych oraz wyrażenie zgody na
odsprzedaż gruntów takim podmiotom poprzez niekorzystanie z prawa
pierwokupu przez Miasto Radomsko, jak i ŁSSE S.A., należy ocenić, jako nie
realizujące celów ustanowienia tejże strefy.
Zawiadamiając o powyższych nieprawidłowościach proszę Panią Prezydent
o podjęcie działań mających na celu ich usunięcie oraz zapobieżenie ich
występowaniu w przyszłości. W tym celu RIO w Łodzi kieruje następujące wnioski
pokontrolne:
1.
Zapewnić zaciąganie zobowiązań wieloletnich obciążających budżet zgodnie
z zasadami określonymi w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku
o finansach publicznych (Dz. U. nr 157, poz. 1240 ze zm.), w szczególności
dotyczącymi przedsięwzięć ujmowanych w wieloletniej prognozie finansowej
jednostki samorządu terytorialnego.
2.
Zapewnić wszechstronną analizę projektowanych przez Miasto przedsięwzięć
inwestycyjnych,
uwzględniającą
uwarunkowania
finansowe,
prawne
i faktyczne oraz możliwość wykonania określonych zadań w zakładanych
terminach.
3.
Zapewnić przestrzeganie zasady jawności gospodarki środkami publicznymi,
stosownie do art.33 ust.1 ustawy o finansach publicznych, z zastrzeżeniem
wyjątków wskazanych w ust.2.
4.
Zapewnić przestrzeganie obowiązku wynikającego z art. 35 ust.1 ustawy
z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, w zakresie
zamieszczania w prasie lokalnej informacji o wywieszeniu w siedzibie Urzędu
wykazów nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży.
11
5.
Podjąć działania w celu dokonania zmian w umowie o współpracy zawartej
w dniu 3 sierpnia 2001 roku z Łódzką Specjalną Strefą Ekonomiczną S.A.
(Rep A nr 3829/2001), poprzez uchylenie postanowień § 5 ust.1 tej umowy,
mając na względzie uwagi zawarte w pierwszej części wystąpienia
pokontrolnego.
6.
Zapewnić przestrzeganie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku
o
gospodarce
nieruchomościami,
w
zakresie
wymogu
zgodności
projektowanego podziału nieruchomości z ustaleniami planu miejscowego.
Podając powyższe do wiadomości, zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy z dnia
7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych, proszę Panią
Prezydent o przesłanie informacji o sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych lub
przyczynach ich niewykonania w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego
wystąpienia pokontrolnego.
Jednocześnie informuję, że zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o regionalnych izbach
obrachunkowych, do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnych
przysługuje prawo zgłoszenia zastrzeżeń do kolegium Izby.
Zastrzeżenie składa właściwy organ jednostki kontrolowanej w terminie 14 dni od
daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, za pośrednictwem Prezesa Izby.
Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez
błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.
Bieg terminu, o którym mowa wyżej ulega zawieszeniu na czas rozpatrzenia
zastrzeżenia w odniesieniu do wniosków pokontrolnych objętych zastrzeżeniem.
Do wiadomości:
1. Przewodniczący
Rady Miejskiej w Radomsku
2. Przewodniczący
Komisji Rewizyjnej
Rady Miejskiej w Radomsku
3. aa
12