Spis treści

SPIS TREŚCI
WYKAZ SKRÓTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
ROZDZIAŁ I
FENOMEN WSPÓŁCZESNEJ MIGRACJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
§ 1. ASPEKT HISTORYCZNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Art. 1. Migracje na przestrzeni dziejów ludzkości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Art. 2. Migracje we współczesnym globalnym świecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
1. Charakterystyczne cechy zjawiska globalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
2. Wpływ globalizacji na procesy migracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3. Wpływ migracji na społeczeństwa poddane globalizacji . . . . . . . 42
Art. 3. Charakterystyczne cechy współczesnych migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
§ 2. ASPEKT SOCJOLOGICZNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Art. 1. Racja definicji ruchów migracyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Art. 2. Racja kategoryzacji ruchów migracyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
1. Czynniki motywujące do migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
2. Warunki migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
3. Przyczyny migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
A. Migracje ekonomiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
B. Migracje pozaekonomiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Art. 3. Zarys przebiegu procesu migracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
§ 3. ASPEKT TEOLOGICZNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Art. 1. Biblijne obrazy migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
1. Stary Testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
A. Słownictwo biblijne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
B. Motywacja postawy gościnności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
C. Biblijne postacie migrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
368
SPIS TREŚCI
2. Nowy Testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
A. Jezus Chrystus – obrazem i wzorem migranta . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
B. Chrześcijańska motywacja cnoty gościnności . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Art. 2. Maryjny aspekt migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Art. 3. Eklezjalny charakter migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
1. Wydarzenie Pięćdziesiątnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
2. Kościół jako lud pielgrzymujący ku wiecznej ojczyźnie . . . . . . . . 101
3. Migracje – „znakiem czasu” dla Kościoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
ROZDZIAŁ II
ZAGROŻENIA DLA ROZWOJU ŻYCIA CHRZEŚCIJAŃSKIEGO
W SYTUACJI MIGRACYJNEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
§ 1. ZAGROŻENIA I NEGATYWNE SKUTKI
DLA WSPÓLNOTY MAŁŻEŃSKO-RODZINNEJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Art. 1. Zagrożenia więzi małżeńskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
1. Na poziomie emocjonalnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
2. Na poziomie behawioralnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
3. Problem małżeństw mieszanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Art. 2. Zagrożenia i negatywne skutki migracji dla potomstwa . . . . . . . . . . . . . 126
1. Nieodpowiednie warunki życiowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
2. Problemy wychowawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
§ 2. NIEPOSZANOWANIE PRAW CZŁOWIEKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Art. 1. Łamanie prawa do migracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
1. Nieposzanowanie prawa do zamieszkania
we własnej ojczyźnie i powrotu do niej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
2. Antysolidarnościowe postawy polityczne i ideologiczne . . . . . . 142
A. Ksenofobia, rasizm i skrajny nacjonalizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
B. Polityka zamykania granic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
3. Dramatyczna sytuacja uchodźców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
4. Nielegalne ruchy migracyjne i zagrożenia dla kobiet . . . . . . . . . . 155
Art. 2. Naruszenie prawa do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
1. Zło bezrobocia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
2. Niegodziwa zapłata za wykonywaną pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
3. Nierówności społeczne i przeszkody natury formalnej . . . . . . . . 171
§ 3. ZAGROŻENIA KULTUROWE NA EMIGRACJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Art. 1. Niebezpieczeństwo całkowitej asymilacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Art. 2. Zagrożenie kulturową izolacją i marginalizacją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Art. 3. Kryzys tożsamości kulturowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
SPIS TREŚCI
369
§ 4. OSŁABIENIE I UTRATA WIARY I MORALNOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Art. 1. Zagrożenia ze strony sekt i innych ruchówreligijnych. . . . . . . . . . . . . . . . 192
Art. 2. Niebezpieczeństwo relatywizmu moralnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
§ 5. PRÓBA BILANSU SKUTKÓW MIGRACJI
W ASPEKCIE SOCJALNO-EKONOMICZNYM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Art. 1. Dla państw pochodzenia emigrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
Art. 2. Dla krajów przyjmujących imigrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
ROZDZIAŁ III
PASTERSKO-MORALNE POSTULATY JANA PAWŁA II
W TROSCE O ZACHOWANIE I ROZWÓJ
ŻYCIA CHRZEŚCIJAŃSKIEGO MIGRANTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
§ 1. ETYKA SPOTKANIA –
ZADANIEM DLA WSPÓLNOTY KOŚCIOŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Art. 1. Emigracja – sprawdzian katolickości wspólnoty kościelnej . . . . . . . . . 215
Art. 2. Ewangeliczna motywacja przyjęcia migrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Art. 3. Proces indywidualnej integracji we wspólnocie kościelnej . . . . . . . . . . 228
§ 2. WSKAZANIA DLA INSTYTUCJI
PAŃSTWOWYCH I OBYWATELSKICH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Art. 1. Zaangażowanie w proces humanizacji społeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . 236
1. Zatroskanie o poszanowanie praw migrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
A. Uznanie i poszanowanie podstawowych praw
osoby ludzkiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
B. Obrona praw rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
C. Sprawiedliwe traktowanie człowieka pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
2. Poszukiwanie godziwych rozwiązań sytuacji migracyjnej . . . 246
A. Mentalna zmiana nastawienia wobec obcokrajowców
i ułatwienie im udziału w życiu społecznym . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
B. Podjęcie rozwiązania problemu
nielegalnych migrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Art. 2. Konieczność współpracy międzynarodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
§ 3. ROLA I ZADANIA RODZINY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
NA EMIGRACJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Art. 1. Zachowanie i przekazanie skarbu wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
1. Budowanie Kościoła domowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
2. Świadectwo wobec innych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
Art. 2. Troska o właściwy kształt tożsamości kulturowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
370
SPIS TREŚCI
§ 4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ DUSZPASTERSKA KOŚCIOŁA
LOKALNEGO W RAMACH STRUKTUR I INSTYTUCJI . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Art. 1. Rola i zadania duszpasterzy wspólnot lokalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
1. Przygotowanie do emigracji we wspólnocie wyjścia . . . . . . . . . . . 278
2. Przygotowanie wspólnoty, do której emigranci wchodzą . . . . . 283
3. Potrzeba specjalnego duszpasterstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
A. Uzasadnienie prawa do specjalnego
duszpasterstwa migrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
B. Przygotowanie i zaangażowanie
podmiotów duszpasterstwa emigracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
Art. 2. Instytuty życia konsekrowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
Art. 3. Inne struktury i inicjatywy duszpasterskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
§ 5. WSKAZANIA DLA MIGRANTÓW
W SŁUŻBIE MISJI KOŚCIOŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Art. 1. Rola migracji w historii misyjnej działalności Kościoła . . . . . . . . . . . . . 309
Art. 2. Współczesny ruch migracyjny –
jako szansa i zadanie nowej ewangelizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
ZAKOŃCZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327