Autoagresja wśród gimnazjalistów

Autoagresja wśród
gimnazjalistów
OPRACOWANIE:
MGR ANNA GRYGNY
Definicja
 Autoagresja jest formą agresji, którą
rozładowuje się na sobie. Osoby o
skłonnościach autoagresywnych nie
wyładowują napięcia emocjonalnego na
innych osobach, tylko na sobie. Są to
osoby skłonne do działań
destrukcyjnych, które są formą
radzenia sobie z problemami.
Samookaleczenie
Dlaczego o samookaleczeniach???
Samookaleczenia to poważny problem,
pewne źródła podają, że dotyka aż 10%
nastolatków. Większą skłonność do takich
zachowań przejawiają dziewczęta. Statystyki
pokazują, że na pięcioro okaleczających się
nastolatków przypadają cztery dziewczyny i
jeden chłopak. Problem autoagresji jest
często niedostrzegany, gdyż dzieci, które to
robią potrafią świetnie ukryć ślady.
Przyczyny
 Młodzi ludzie, u których pojawiają się trudne emocje
(wstyd, poczucie winy, wściekłość, zazdrość), próbują
z nimi walczyć, jedną z form walki jest zadawanie
sobie bólu. To kara a zarazem pokuta, która uwalnia
emocje.
 Na początku chodziło o ulżenie sobie, uspokojenie. Potem
trochę zaczęło się to zmieniać. Kiedy zaczęłam mieć
problemy z odżywianiem, autoagresja stała się raczej
karą. Nie udało mi się trzymać diety – cięłam się. Żeby
mieć nauczkę na przyszłość. Żeby sobie pokazać, jak
bardzo się nienawidzę.
Przyczyny
 Ból, jaki towarzyszy okaleczeniu ciała, jednym
przynosi emocjonalną ulgę, a drudzy zaczynają
dzięki niemu czuć, że żyją.
 Zuzia pierwszy raz pocięła się mając 13 lat. – „W moim
pokoju. Chciałam zrobić to już wcześniej, ale się bałam. Aż
w końcu stało się. Czułam niesamowitą ulgę. Patrząc na
krew wypływającą z moich nadgarstków widziałam jak
spływają moje kłopoty. Bo tak na prawdę, gdy się potniesz
skupiasz się na tym bólu fizycznym, a nie psychicznym „
Przyczyny
 Autoagresja działa na zasadzie powtarzalności: Napięcie –
rozładowanie napięcia (np. poprzez samookaleczenie) i po
pewnym czasie kumulowanie się napięć. W przypadku,
kiedy ktoś okalecza się właśnie po to, by poczuć ulgę,
faktycznie nie odczuwa bólu.
 „Tniesz się i nie czujesz już cierpienia, nienawiści, smutku,
tylko spokój. Myślę, że właśnie, dlatego tak ciężko jest
skończyć z autoagresją. Bo kiedy wiesz, że możesz poczuć
ulgę w sposób łatwy i niemalże natychmiastowy, nie
chcesz, bądź już nie potrafisz znaleźć innych sposobów na
rozładowanie emocji. To uzależnia” -Agata
Przyczyny
 U części samookaleczających się osób, sam
akt jest osobliwą formą zwrócenia na siebie
uwagi albo wołania o pomoc nastolatków
nie radzących sobie z presją otoczenia i
własnymi problemami.
 Często okaleczający się mają zaburzone
poczucie własnej wartości i autonomii. –
Dlatego jedynym miejscem gdzie mogą
wyładować swoje emocje jest ich ciało, które
jest ich jedyną własnością
Przyczyny
 Autoagresja
u
dzieci
i
młodzieży
najczęściej
wynika z nieumiejętności radzenia sobie z problemami
domowymi (rozwód, alkoholizm, kłótnie z rodzicami), a także z
niewłaściwych postaw rodzicielskich (odrzucenia, zaniedbania,
nadopiekuńczości, nadmiernych wymagań).
 Wszystko zaczęło się od problemów w domu. Ciągłe kłótnie z
macochą, wzajemna nienawiść, być może też niemożność
sprostania wymaganiom, które rodzice przede mną postawili –
tłumaczy. – Mam problem z wyrażaniem uczuć, szczególnie
tych negatywnych, nie lubię mówić o swoich problemach. Siłą
rzeczy emocje nieuwalniane na zewnątrz kumulowały się,
problemów robiło się coraz więcej. Okazało się, że żyletka i
samookaleczenia to doskonały sposób na pozbywanie się
negatywnych uczuć – Agata lat 18
Przyczyny
 Samookaleczenie może być również
próbą przestraszenia kogoś, szantażu,
wymuszenia czegoś. Coraz częściej
można spotkać się z samookaleczeniem
się młodzieży dla ,,szpanu”.
Formy samookaleczenia
 Najczęściej spotykaną formą samookaleczeń jest
nacinanie skóry głównie na obszarze przedramienia
i ramienia, rzadziej nóg, przy użyciu ostrych
narzędzi, takich jak : żyletka, szkło, nóż. Do innych
sposobów zadawania sobie ran należą : drapanie np.
szpilką, gryzienie, pocieranie. Rzadziej spotykane
formy samouszkodzeń to wyrywanie sobie włosów i
rzęs oraz bardzo intensywne szorowanie skóry,
doprowadzające do zdarcia naskórka.
Pomoc
 Aby zapobiec takim sytuacjom należy budować
atmosferę zaufania, poczucia bezpieczeństwa,
swobodnej komunikacji między rodzicami a dziećmi,
uczyć dzieci radzenia sobie z własnymi problemami.
 Jeśli okaże się, że dziecko robi sobie „sznyty”,
nie wolno na nie krzyczeć i potępiać, należy okazać
mu współczucie. Nawet najbardziej zbuntowany
nastolatek oczekuje od rodziców zainteresowania,
przytulenia, rozmowy. Trzeba pamiętać,
że samookaleczenie jest dla niego doraźną metodą
radzenia sobie z problemami.
Pomoc
 Ponadto należy jak najszybciej zawędrować
do psychologa. Rodzice nie powinni
nagłaśniać problemu, zadawać dziecku
tysiąca pytań, denerwować się, zakazywać,
zapowiadać kary i sankcje za. Nie warto też
szukać przyczyny na własną rękę, bo zbyt
długo będą trwały te poszukiwania, a skutek
nie zawsze taki, jaki będzie planowany. Z
pomocą psychologa szybciej uda się dziecku
pomóc.
Pomoc
 Prawdopodobnie do psychologa trafią też rodzice,
bo ten problem najczęściej dotyczy wszystkich, a
nie tylko dziecka. Ono pokazuje, że jest problem,
ale sam problem często tkwi w relacjach, a nie
tylko w dziecku. Czym szybciej udamy się do
psychologa tym większa szansa, że rozwiążemy
problem w krótszym czasie.
 Jednakże pomoc jest trudna, gdyż nastolatek
najczęściej nie będzie chciał z niej skorzystać.
Samobójstwa
Definicja
Samobójstwo jest aktem zabicia
siebie, zamierzonym,
zainicjowanym, wykonanym przez
osobę, która ma pełną wiedzę i
oczekuje (przewiduje) jego
śmiertelny skutek. WHO, 1998 r.
Czynniki ryzyka – okres dojrzewania
 Młody człowiek w bardzo trudnej sytuacji
doświadcza silnych emocji, takich jak: lęk,
gniew, żal, wstyd i upokorzenie, poczucie
winy i smutek. Po pewnym czasie te
emocje mogą doprowadzić do stanu
permanentnego przeciążenia
emocjonalnego i depresji.
 Przy braku wsparcia i pomocy nastolatek
może uznać swoją sytuację za beznadziejną i
zacząć poszukiwać drogi ucieczki od cierpień
poprzez zachowania samobójcze.
Sygnały ostrzegawcze
 wycofywanie się z kontaktów z rodziną i
przyjaciółmi, odwracanie się od nich;
 zainteresowanie lub wręcz
zaabsorbowanie śmiercią;
 wyraźne zmiany osobowości i poważne
zmiany nastroju;
Sygnały ostrzegawcze
 trudności z koncentracją;
 trudności w szkole, obniżenie jakości pracy i
ocen;
 zmiana dotychczasowych zwyczajów
dotyczących jedzenia i snu;
 utrata zainteresowania rozrywkami;
Sygnały ostrzegawcze
 częste uskarżanie się na fizyczne
dolegliwości, które nie mają wyraźnej
przyczyny somatycznej (bóle głowy, bóle
żołądka, ciągłe zmęczenie, nieustanne
znudzenie);
 utrata zainteresowań dla rzeczy i spraw,
które do tej pory były ważne;
 rozmawianie o samobójstwie lub jego
planowanie;
Sygnały ostrzegawcze
 wzrost impulsywności, nagłe impulsywne
działania, jak akty agresji i przemocy;
 zachowania buntownicze lub ucieczkowe,
absencja w szkole;
 odrzucanie pomocy; poczucie, że udzielenie
pomocy jest już niemożliwe;
 oskarżanie się, poczucie winy;
 wypowiadanie komunikatów na temat
beznadziejności,
Sygnały ostrzegawcze
 odrzucanie otrzymywanych pochwał
lub nagród;
 dużą zmienność nastroju i emocji, nagłe
przechodzenie z depresji do stanu
pogody i zadowolenia;
 rozdawanie kolegom swoich ulubionych
przedmiotów;
 oddawanie domowych zwierzaków w
„dobre ręce”;
Sygnały ostrzegawcze
 sporządzanie testamentu, pożegnania;
 wypowiadanie komunikatów: „Jestem
niczym”, „Nie warto się mną
zajmować”, „Chciałbym umrzeć”,
„Zamierzam się zabić”, „Nie powinnam
się urodzić”, „Lepiej, żeby mnie nie
było”, „Mogłoby mi się coś przydarzyć”;
 ślady po samouszkodzeniach lub
próbach samobójczych.
Sygnały ostrzegawcze
 Warto podkreślić, że sygnały
ostrzegawcze często mogą być na
tyle niespecyficzne, że łatwo je
przeoczyć lub znaleźć dla nich inne
wytłumaczenie niż skłonności
samobójcze.
Rodzaje samobójstw
 „To be” — demonstracyjne, mają
charakter „wołania o pomoc”, u ich
podłoża nie leży rzeczywiste, głębokie
pragnienie śmierci. Są częste u osób
młodych, z zaburzeniami osobowości
(antyspołeczna, borderline). Mogą mieć
charakter impulsywny; najczęściej
przecięcie nadgarstków, połknięcie
mało toksycznych leków.
Rodzaje samobójstw
 „To be or not to be” — pragnienie
pozbawienia się życia jest znaczne, próby
samobójcze poważne, jednak
perspektywa uzyskania realnej
pomocy może skłonić do zaniechania
podjęcia próby samobójczej. Mogą być
skutkiem poważnych kryzysów życiowych
(problemy rodzinne, szkolne, w kontaktach z
rówieśnikami), depresji, schizofrenii.
Rodzaje samobójstw
 „Not to be” — najpoważniejszy rodzaj
samobójstw. U ich podłoża leży głębokie
pragnienie przerwania dotychczasowej
egzystencji. Są bardzo dobrze
zaplanowane i najczęściej skuteczne
(skok z wysokości, powieszenie się, rzucenie
pod pociąg, połknięcie trucizny itp.), z
minimalną możliwością udaremnienia czynu
przez otoczenie. Przyczyną może być całkowita
utrata dotychczasowych celów życiowych,
ciężka depresja, kalectwo czy
nieuleczalna choroba somatyczna.
Dziękuję za uwagę