Uchwała Nr 283 /XXXVI / 10

Uchwała
Nr 283 /XXXVI / 10
Rady Gminy w Łososinie Dolnej
z dnia 23 kwietnia 2010 roku
w sprawie
zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowości Michalczowa na lata
2010 – 2018.
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym/ Dz.U.
z 2001r Nr 142 poz. 1591, z 2002r Nr 23 poz. 220, Nr 62 poz. 558, Nr 113 poz. 984, Nr 153 poz. 1271 i Nr 214
poz. 1806, z 2003r Nr 80 poz. 717, Nr 162 poz. 1568 , z 2004r Nr 102 poz. 1055 , Nr 116 poz. 1203 i Nr 175
poz. 1457 , z 2006r Nr 17 poz. 128, z 2007r Nr 48 poz. 327, Nr 138 poz. 974 Nr 173 poz. 1218 i z 2008r Nr 180
poz. 1111 i Nr 223 poz. 1458 z 2009r Nr 52 poz. 420, Nr 157 poz. 1241 i z 2010r Nr 28 poz. 142 i 146 i Nr 40
poz. 230 / art. 29 ust.1 pkt. 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 roku o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z
udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich1) / Dz. U. Nr 64
poz. 427, zm : Nr 98 poz. 634, Nr 214 poz. 1349, Nr 237 poz. 1566 i z 2009r Nr 20 poz. 105/ § 10 ust. 2 pkt. 1
i pkt. 2 lit. b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 1) z dnia 14 lutego 2008 roku w sprawie
szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „ Odnowa i rozwój
wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 / Dz. U Nr 38 poz. 220 zm : Nr
156 poz. 974/,
Rada Gminy w Łososinie Dolnej
u c h w a l a co następuje :
§1
się Plan Odnowy Miejscowości Michalczowa na lata 2010 – 2018 w
brzmieniu jak załącznik.
Zatwierdza
§2
Wykonanie uchwały zleca się Wójtowi Gminy Łososina Dolna.
§3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik
do uchwały Nr 283/XXXVI/10
Rady Gminy w Łososinie Dolnej
z dnia 23 kwietnia 2010 roku
PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI
MICHALCZOWA NA LATA 2010 – 2018
I CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI
POŁOŻENIE
Michalczowa to wieś znajdująca się w gminie Łososina Dolna, w północnej części
powiatu nowosądeckiego, przy drodze powiatowej nr 1448K biegnącej z Łososiny Dolnej do
Tymowej. Miejscowość ta położona jest na granicy Beskidu Wyspowego i Pogórza
Rożnowskiego. Michalczowa posiada powierzchnię 316,65 ha z ogólną liczbą mieszkańców
471 (na koniec 2009 r.) Składa się z kilku przysiółków: Robszczówka, Bugaj, Głąbieszówka,
Biała i Wierzchowina.
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ
Prace archeologiczne potwierdzają stałe osadnictwo w IV-V okresie epoki brązu.
Można przypuszczać że początki Michalczowej sięgają tego okresu lub okresu epoki żelaza
(1700-400 lat p.n.e). Pierwsze wzmianki o Michalczowej to rok 1370. W XIV wieku
Michalczowa była własnością potężnego i bardzo rozgałęzionego rodu Gabańskich z Gabonia
koło Gołkowic. Mieli oni rozległe dobra, a w naszej okolicy należały do nich wsie: Bilsko,
Cichawa, Łososina Dolna, Jakubkowice, Michalczowa, Łyczanka i Witowice. Od XIV wieku
Michalczowa należała do Rzymsko-Katolickiej Parafii Jakubkowice, tworzącej obecnie
centrum miejscowości Łososina Dolna.
Michalczowa była wsią szlachecką. Według Jana Długosza Michalczową zarządzali
czterej bracia, którzy założyli cztery szlacheckie dwory. Od XIX wieku współwłaścicielami
cząstkowymi byli: Jan Michalczowski (I część), Walerian Strowski (dwie części), Stanisław
Kącki (I część). Od połowy XIX wieku na skutek uwłaszczeń, powstania chłopskiego,
zniesienia pańszczyzny, podatków, majątki dworskie upadały a ziemię po kilka morgów
wykupywali chłopi .
W początkowej fazie I wojny światowej, okolice Michalczowej stały się terenem
krwawych walk toczonych pomiędzy wojskami rosyjskimi a wojskami austro-węgierskimi.
Wielu mieszkańców zostało zmobilizowanych do służby w wojskach austro-węgierskich.
Część dostała się do niewoli.
Po agresji Niemiec na Polskę w 1939 roku nastąpiła okupacja i szerzony przez
okupanta terror. Aresztowania, rewizje, wywózki na roboty przymusowe do Rzeszy a także
zabieranie w formie kontyngentów zboża, bydła, trzody stały się codziennością. Dlatego
Sądecczyzna stała się bazą partyzancką zwłaszcza dla I Pułku Podhalańskiego Armii
Krajowej.
Na terenie Gminy Łososina Dolna od 15 grudnia 1939 do 19 stycznia 1945 roku
działała placówka AK "Dolina". W działalność podziemną Ruchu Oporu było
zaangażowanych wielu mieszkańców Michalczowej. Celem działalności placówki było
werbowanie członków, szkolenie w zakresie posługiwania się bronią, łącznością, kolportaż
tajnej prasy i wiadomości z nasłuchów radiowych. Komendantem placówki był jeden z
pierwszych organizatorów podziemnego Ruchu Oporu oficer zawodowy- podporucznik
pochodzący z Michalczowej Stefan Bednarek ps. "Mścisław". Jan Bednarek by więziony w
Nowym Sączu a następnie w Obozie Koncentracyjnym w Oświęcimiu. Wyzwolenie
Michalczowej z pod okupacji hitlerowskiej nastąpiło 19 stycznia 1945 roku. 11 listopada
2003 roku przed Szkołą Podstawową odsłonięto pomnik upamiętniający martyrologię
mieszkańców Michalczowej i Łęk. W uroczystości odsłonięcia pomnika wzięli udział
kombatanci, władze Gminy oraz mieszkańcy.
Typowo rolniczy charakter tych obszarów, struktura ludności i własności ziemi oraz
dominacja ośrodka miejskiego jakim był Nowy Sącz nie przyczyniła się do rozwoju skupionej
sieci osadniczej. Kolejne przemiany agrarne (gospodarka folwarczna, kasacja dóbr podczas
zaborów), brak funkcji administracyjnych oraz lokalizacji przemysłu nie sprzyjało urbanizacji
tego obszaru, który od zarania osadnictwa w tym regionie jest terenem typowo rolniczym.
Wiek XX a właściwie jego II połowa doprowadził do rozwoju Michalczowej
zmieniając charakter miejscowości na rolniczo – usługową. Zmienił się także charakter
upraw. Obecnie Michalczowa jest miejscowością sadowniczą. Wśród upraw dominują sady
jabłoniowe, które na stałe wpisały się w tutejszy krajobraz.
PRZESTRZENNA STRUKTURA MIEJSCOWOŚCI
Michalczowa znajduje się w pobliżu ważnego węzła komunikacyjnego, jakim jest
droga krajowa nr 75 Kraków – Nowy Sącz – Muszynka. Przez Michalczową przebiega też
droga powiatowa nr 1448K biegnąca z Łososiny Dolnej do Tymowej.
Na większości obszaru Michalczowej występuje zabudowa wiejska rozproszona.
Najbardziej zurbanizowanym obszarem jest centrum Michalczowej, w którym mieści się
sklep spożywczo – przemysłowy, Kościół Parafialny, plebania i Szkoła Podstawowa.
Miejscowość ta ma charakter rolniczo – sadowniczy. Wśród upraw dominują sady
jabłoniowe, które na stałe wpisały się w tutejszy krajobraz.
II INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE
MIEJSCOWOŚCI
Michalczowa jak i cała gmina wchodzi w skład Południowomałopolskiego Obszaru
Chronionego Krajobrazu. Na terenie Tęgoborzy znajduje się:
-
miejsce pamięci narodowej:
- Obelisk pomordowanych w czasie okupacji rodziny Bednarków w Michalczowej
(Obelisk Jana Bednarka i Obelisk Ludwiki Bednarek)
-
kapliczka z 1908 r.
-
tablica martyrologii 10 XI 2003 r.
Michalczowa otoczona jest górami Beskidu Wyspowego. Beskid Wyspowy należący
do Karpat fliszowch tworzą strome zbocza, głebokie wąwozy, niezwykle bogatą szatę
roślinną, pokrywająca połaciami grzbiety i stoki górskie. W lasach przeważają drzewostany
mieszane: buk, jodła, sosna, modrzew, brzoza, grab, jesion i inne. Faunę reprezentują często
spotykane gatunki: sarny, jelenie, dziki, zające, lisy, borsuki, kuny.
Etnograficznie Michalczowa usytuowana jest na północnym krańcu regionu Lachów
Sądeckich, granicząc od zachodu z Lachami Limanowskimi, od północy z regionem
Krakowiaków wschodnich, od wschodu z regionem Pogórza. Istotnym wyróżnikiem są ciągle
żywe, przekazywane z pokolenia na pokolenie zwyczaje związane z okresem ostatków,
adwentu i Bożego Narodzenia. Kolędowanie z gwiazdą, konikiem, turoniem, z szopką z
lalkami, nowolecięta, noworoczne droby, szczodroki. Kilku i kilkunastometrowe palmy w
Niedzielę Palmową. Zwyczaje związane ze Świętami Wielkanocnymi, wyrzędy i śmigurt w
Poniedziałek Wielkanocny. Ognie sobótkowe w Zielone Świątki. Święcenie owsa, soli,
jabłek, wody, wina, pokarmów w Wielką Sobotę oraz wianków z ziela w ostatnią oktawę i
bukietów w święto Matki Boskie Zielnej. Barwną oprawą uroczystości są grane przez
ludowych muzykantów skoczne polki, tramelki, sztajery, smętne walczyki oraz śpiewki,
tańce, sposób muzykowania i osobliwe witanie gości przybywających na wesele przez
pierwszego drużbę, bramy weselne.
Miejscem centralnym dla życia mieszkańców Michalczowej jest zabudowa przy drodze
powiatowej Łososina Dolna – Tymowa, przy której znajduje się Kościół Parafialny i sklep.
W Michalczowej funkcjonuje niewiele obiektów infrastruktury społecznej. Znajduje się
tutaj Szkoła Podstawowa, Kościół i plebania. Dzieci klas gimnazjalnych uczęszczają do
Zespołu Szkół Gimnazjalnych w Łososinie Dolnej.
Na terenie omawianej miejscowości zlokalizowanych jest kilka obiektów infrastruktury
technicznej. W budowie jest gminny wodociąg, który już w 2016 roku będzie obsługiwał całą
miejscowość. Tęgoborze jest w całości zgazyfikowane i podłączone do sieci telefonicznej
(technologia światłowodowa). Wywózką odpadów oraz szeroko rozumianą gospodarką
komunalną zajmuje się Gminny Komunalny Zakład Budżetowy.
Na terenie Michalczowej funkcjonuje niewiele zakładów pracy. Istnieje tutaj jedynie
niewielki sklep spożywczo – przemysłowy a także kilka firm prywatnych głównie z branży
budowlanej.
W Michalczowej działa Grupa Regionalna "MICHALCZOWA", które zrzesza młode
osoby kultywujące żywe jeszcze, chociaż powoli zanikające tradycje swoich przodków.
Celem prowadzonej od 2000 roku społecznej działalności wśród dzieci i młodzieży, jest
zachowanie i kultywowanie miejscowych zwyczajów, obrzędów, muzykowania, śpiewu,
tańca, stroju. Realizowane jest to poprzez przekazywanie z pokolenia na pokolenie,
zanikających wartości niematerialnych, rozumianych jako zabytek kulturowy, by uchronić je
od zapomnienia i przekształcić w sztukę żywą. Kultywowanie autentycznych miejscowych
zwyczajów i obrzędów, odbywa się w pełni szacunku dla dzieł które przez wieki przetrwały w
tradycji w niezmienionej formie. Dzieci w trakcie spotkań z ludowymi muzykami,
śpiewakami, tancerzami chętnie poznają i przyswajają sobie melodie, pieśni, tańce i zabawy
naszego regionu. Nabywają także umiejętności gry na instrumentach. W celu stworzenia
Grupie Regionalnej „MICHALCZOWA” warunków do organizowania prób zespołu a także
występów planuje się budowę sceny widowiskowej przy Szkole Podstawowej w
Michalczowej.
III OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MICHALCZOWEJ
MOCNE STRONY:
• korzystne położenie przy drodze powiatowej biegnącej z Łososiny Dolnej do Tymowej
• położenie blisko aglomeracji miejskiej Nowego Sącza
• tradycja i folklor regionu – silne poczucie tożsamości regionalnej
• istnienie szlaków turystyki pieszej i rowerowej
• bogate walory przyrodniczo - krajobrazowe
• posiadanie terenów inwestycyjnych
• gazyfikacja miejscowości – ogrzewanie obiektów gazem ziemnym
• dobrze rozwinięta sieć telekomunikacyjna
• selektywna zbiórka odpadów
• szybki rozwój budownictwa jednorodzinnego
• brak przemysłu zanieczyszczającego środowisko
• duża aktywność gospodarcza mieszkańców
• systematyczne polepszanie się nawyków mieszkańców pod względem ładu i porządku
• stosunkowo wysoki poziom bezpieczeństwa obywateli – niska patologia społeczna
mieszkańców
• stabilność władz lokalnych posiadających społeczne poparcie
SŁABE STRONY:
• brak wodociągów
• niepełna kanalizacja
• niedoinwestowanie i brak środków na rozbudowę i modernizacje infrastruktury
• zmniejszający się ruch turystyczny
• brak dostatecznej liczby chodników i ich zły stan
• niewystarczające oświetlenie uliczne
• zniszczone nawierzchnie drogowe
• niewystarczająca baza społeczno - rekreacyjna
• zbyt duże rozdrobnienie gospodarstw
SZANSE:
• poprawiający się stan czystości środowiska w szczególności wód
• rozwój agroturystyki
• wykorzystanie tradycyjnej gospodarności i aktywności mieszkańców
• zwiększenie rynków zbytu warzyw i owoców oraz innych produktów rolnych
• skuteczna polityka w zakresie ochrony środowiska
• wybudowanie wodociągów
• możliwość korzystania z dotacji i kredytów preferencyjnych
• budowa i modernizacja dróg gminnych
• budowa sceny widowiskowej
• rozwój oświaty i społeczeństwa informatycznego
• nawiązanie współpracy z innymi miejscowościami i gminami
ZAGROŻENIA:
•
zmniejszenie się ruchu turystycznego
•
brak klarownych wizji przeobrażeń strukturalnych w rolnictwie
•
brak pozarolniczych miejsc pracy dla ludności wiejskiej
•
niedoinwestowanie rejonów wiejskich i brak nakładów na modernizacje infrastruktury
•
zbyt duże rozdrobnienie gospodarstwa rolnych
•
niestabilność polityki państwa – brak długookresowych programów finansowania
zadań
•
niestabilny system podatkowy i prawny w Polsce
•
niestabilność kredytowa banków
•
bezrobocie w regionie
•
postępujące rozwarstwienie społeczeństwa
•
niebezpieczeństwo braku możliwości wykorzystania pełnych środków pomocowych
z UE
IV PLAN DZIAŁAŃ
W miejscowości Michalczowa na lata 2010 – 2018 zaplanowano kilka zadań
kluczowych. Są to:

rozbudowa kanalizacji

remont i budowa dróg

odnowa i rozwój centrum wsi

podniesienie atrakcyjności turystycznej

budowa sceny widowiskowej

budowa wodociągów
CEL
Lp.
NAZWA
I
PRZEZNACZENIE
1.
Rozbudowa
kanalizacji
- poprawa jakości
życia
KWOTA
HARMONOGRAM
KOŃCOWA I
REALIZACJI
ŹRÓDŁO
FINANSOWANIA
2,6 mln zł
2010 - 2017
- ochrona środowiska
PROW, Budżet
Gminy, NFOŚiGW
i WFOŚiGW
- usprawnienie
i skrócenie przejazdu
- poprawa standardu
życia mieszkańców
2.
Remont
i budowa dróg
- poprawa
bezpieczeństwa
- zwiększenie
atrakcyjności
gospodarczo –
turystycznej
- rozwój
infrastruktury
2 mln zł
2010 - 2018
Budżet Gminy,
MRPO, Budżet
Państwa,
- podniesienie
standardu życia
i pracy na wsi
- podniesienie
atrakcyjności
turystycznej
- wzrost
atrakcyjności
inwestycyjnej
3.
Odnowa centrum
wsi
-poprawa stanu
chodników
1,5 mln zł
2010 - 2018
Budżet Gminy,
PROW
- budowa oświetlenia
- poprawa stanu
infrastruktury
społecznej
- poprawa
bezpieczeństwa
mieszkańców
- polepszenie estetyki
miejscowości
Podniesienie
4.
atrakcyjności
turystycznej
- rozwój
agroturystyki
- remont i budowa
chodników, placów
0,2 mln zł
2010 - 2018
PROW, MRPO
- organizacja imprez
5.
Budowa sceny
widowiskowej
2010 - 2012
- podniesienie
atrakcyjności
turystycznej
- polepszenie estetyki
miejscowości
- integracja społeczna
mieszkańców
Budżet Gminy,
70 tys. zł.
Budżet Gminy,
PROW
- promocja zespołów
regionalnych
6.
Budowa
wodociągów
- organizacja imprez
lokalnych
- poprawa
zaopatrzenia w wodę
- poprawa jakości
życia i zdrowotności
mieszkańców
2,4 mln zł
2015 - 2018
PROW, Budżet
Gminy, NFOŚiGW
i WFOŚiGW