Symulator Regulator
Transkrypt
Symulator Regulator
W tej rubryce prezentujemy schematy nadesłane przez Czytelników. Są to zarówno własne (genial− ne) rozwiązania układowe, jak i ciekawsze schema− ty z literatury, godne Waszym zdaniem publicznej prezentacji bądź przypomnienia. Są to tylko sche− maty ideowe, niekoniecznie sprawdzone w prakty− ce, stąd podtytuł “co by było, gdyby...” Redakcja EdW nie gwarantuje, że schematy są bezbłędne i należy je traktować przede wszystkim jako źródło inspiracji przy tworzeniu własnych układów. Przysyłajcie do tej rubryki przede wszystkim sche− maty, które powstały jedynie na papierze, nato− miast układy, które zrealizowaliście w praktyce nadsyłajcie wraz z modelami do Forum Czytelni− ków i do działu E−2000. Nadsyłając godne zaintere− sowania schematy z literatury, podawajcie źródło. Osoby, które nadeślą najciekawsze schematy oprócz satysfakcji z ujrzenia swego nazwiska na ła− mach EdW, otrzymają drobne upominki. Symulator Układ pokazany na rysunku symuluje zachowa− nie kiepskiej jakości przycisku. Jak wiadomo, styki przycisków często drgają przy przełączaniu, a efektem są niekontrolowane przebiegi. Przy testowaniu różnorodnej aparatury trzeba sprawdzać, jak reaguje ona na takie zakłócenia. Pomoże w tym układ pokazany na rysunku. Częstotliwość pasożytniczych drgań jest ustawia− na za pomocą R2. Wartość R1 decyduje o czasie trwania serii impulsów. Bramka IC1A pełni rolę bufora, a po dodaniu elementów R3, C3 zamienia się w generator symulujący okresowe naciskanie przycisku. W układzie mogą pracować dowolne bramki CMOS (4XXX, 74HC, 74HCT, 74AC, 74ACT). Ze względu na duże wartości rezystorów układ może nie pracować z bramkami bipolarnymi 74LS i podobnymi. Regulator Szanowna Redakcjo! Proponowany przeze mnie układ pocho− dzi z książki "Nowoczesne zabawki", wyda− nej w połowie lat 60. Umożliwia on dwu− krotne zmniejszenie mocy żarówki lub lu− townicy. Urządzeniem tym jest po prostu prostownik jednopołówkowy, znany z "ni− skiej sprawności". Celowo piszę w cudzy− słowie, ponieważ połowa mocy nie jest za− mieniana w ciepło, lecz w ogóle nie jest 82 pobierana. Efekt można porównać z regula− torem PWM. Schemat pokazany na rysunku zawiera dodatkowo neonówkę. Przy niskich napię− ciach (cały czas mam na myśli prądy zmien− ne) należy ją zastąpić diodą LED i rezysto− rem, ewentualnie żaróweczką. Tomasz Korzeniecki z Warszawy Elektronika dla Wszystkich Genialne schematy Zenerka Przeglądając czasopisma elektroniczne, które dostałem w prezencie, znalazłem kil− ka ciekawych propozycji, które zdecydo− wałem się przysłać do rubryki "Genialne schematy". Jedna przedstawia "regulowaną" diodę Zenera. Napięcie Zenera znajduje się w przedziale 3−20V. Należy zastosować tranzystory komplementarne małej mocy, np: BC148 i BC158 lub BC 238 i BC308. Rezystor Rs ma mieć rezystancję mieszczą− cą się w przedziale 22 − 470Ω. Aleksander Drab ze Zdziechowic Zabezpieczenie przed zanikiem fazy Układ przeznaczony jest do odbiorników energii trójfazowej. Jego zalety to prostota budowy i niski koszt wykonania. Został on opublikowany w jednym z numerów "Prak− tycznego Elektronika" (4/95). Wszyscy, którzy nie spali na elektrotechnice dobrze wiedzą, czym może skończyć się zanik jed− nej fazy. Przed przystąpieniem do opisu chcę ostrzec wszystkich, którzy zdecydują się na budowę tego urządzenia, przed niebezpie− czeństwem porażenia. Układ ten nie posiada bowiem separacji galwanicznej. Dlatego wszelkie czynności związane z uruchomie− niem należy prowadzić "na sucho". Ogrom− ne znaczenie ma tutaj staranność wykona− nia; jakiekolwiek zwarcie na płytce może doprowadzić do tragedii w związku z wy− sokimi napięciami międzyfazowymi. Aplikacja ta przeznaczona jest do kontroli obecności wszystkich faz, a także kontroli ich napięcia. W przypadku zaniku lub spadku na− pięcia w jednej z faz układ zwalnia przeka− źnik, a za jego pośrednictwem stycznik. W urządzeniu zastosowano układ trzech rezy− storów połączonych w gwiazdę R1 − R3. Do każdego z ramion gwiazdy podłączono jedną z faz. Na skutek przesunięcia fazy o 1200 w każdym z ramion napięcie w punkcie środ− kowym wynosi 0V. Wszelkie zmiany amplitu− dy lub zaniku napięcia w jednej z gałęzi powo− dują pojawienie się napięcie w punkcie środ− kowym. W takim przypadku przez R7 i D5 ła− duje się kondensator C2, którego ujemna okładka jest połączona z zerem sieci. Napięcie stałe z kondensatora powoduje wysterowanie T1 i zatkanie T2. W konsekwencji styki prze− kaźnika zostaną rozwarte. W trakcie normal− nej pracy napięcie na C2 jest bliskie zeru i T1 jest zatkany. Poprawna praca jest sygnalizo− wana przez diodę LED D6. W układzie zasto− sowano drugi komplet rezystorów w układzie gwiazdy R4 − R6, pozwalający na kontrolę prawidłowej pracy stycznika włączającego odbiornik. Często bowiem przyczyną uszko− dzenia silnika nie jest zanik fazy, ale wypale− nie się styków włącznika lub stycznika. Poten− cjometr P1 umożliwia regulację czułości ukła− du. W górnym położeniu suwaka napięcie rzę− du 3V spowoduje zadziałanie zabezpieczenia. Odpowiada to spadkowi napięcia w jednej z faz o ok. 15% w stosunku do pozostałych. Jeśli jednak taki sam spadek nastąpi we wszy− stkich trzech fazach, układ nie zadziała. R7 i R8 wraz z C2 tworzą układ opóźniający za− działanie urządzenia, co pozwala wyelimino− wać fałszywe wyłączenie w przypadku poja− wienia się zakłóceń w sieci, np. włączenie in− nego silnika znacznej mocy. Rezystory R1 do R6 mają moc 1W nie ze względu na moc tra− coną, ale na wytrzymałość napięciową. Do wszystkich wejść i wyjść dołączamy przewo− dy o odpowiedniej wytrzymałości na przebi− cie. Przed pierwszą próbą P1 ustawia się w górnym położeniu, po włączeniu zasilania powinna zapalić się dioda D6. Jeżeli tak się nie stanie, układ należy odłączyć od napię− cia i odpowiednio skręcić potencjometr P1. Gdy układ działa, można wykręcić bezpiecz− nik jednej z faz i sprawdzić, czy dioda D6 zga− śnie. Kontrolę należy przeprowadzić także dla R`, S`, T`. Wyjście X, Y z PK1 zasila cewkę stycznika na 220/380V, toteż nie musi mieć dużej obciążalności prądowej. Wejścia R, S, T należy włączyć przed stycznikiem (od stro− ny sieci), wejścia R`, S`, T` za stycznikiem, na zaciskach silnika. Andrzej Czernecki z Tarnowa Od Redakcji. Tego typu proste urządzenie nie zabezpiecza przed uszkodzeniem we wszy− stkich przypadkach. Na przykład po wykręceniu bezpiecznika w trakcie pracy na wolnym zacisku silnika będzie się induko− wać napięcie > 150V. Na− leży to wziąć pod uwagę przy regulacji czułości układu za pomocą P1. Bardziej skuteczne urzą− dzenia zabezpieczające mierzą różnicę prądów w poszczególnych prze− wodach fazowych. Elektronika dla Wszystkich 83