Emigracje zarobkowe Polaków coraz bardziej bolesne dla
Transkrypt
Emigracje zarobkowe Polaków coraz bardziej bolesne dla
© European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2008, Wyattvile Road, Loughlinstown, Dublin 18, Ireland. Published in English At European Industrial Relations Observatory Online/European Working conditions Observatory. Rafał Towalski Emigracje zarobkowe Polaków coraz bardziej bolesne dla krajowego rynku pracy Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej na polskim rynku pracy coraz bardziej odczuwalne są skutki emigracji siły roboczej. Jak wynika badań "Migracje pracowników szanse czy zagroŜenia" opublikowanego w 2007 roku ponad połowa pracodawców twierdziła, Ŝe w ostatnim czasie odeszli od nich pracownicy, którzy zamiast pracy w Polsce, wybrali karierę za granicą łączącą się z lepszymi zarobkami. Najbardziej brakuje pracowników produkcyjnych i kadry technicznej, posiadających konkretne kompetencje i uprawnienia. Deficyt siły roboczej Jednym z najwaŜniejszych skutków otwarcia granic stała się migracja siły roboczej. Szacunki mówią nawet o dwóch milionach pracowników, którzy wyemigrowali z Polski w poszukiwaniu pracy w innych krajach Unii Europejskiej. Wypada się jednak raczej zgodzić z danymi zawartymi w raporcie Instytutu Spraw Publicznych na temat Analiza społeczno demograficzna migracji zarobkowej Polaków do państw EOG po 1 maja 2004, gdzie skalę migracji szacuje się na około od ośmiuset do dziewięciuset tysięcy osób rocznie. Tak czy inaczej duŜe rozmiary zjawiska wywołały w niektórych branŜach efekt deficytu siły roboczej. Problem ten doczekał się szeregu analiz. W 2007 roku ukazał się raport KPMG na temat skutków migracji dla firm działających w Polsce. Badaniem objęto 104 przedsiębiorstwa, zatrudniające powyŜej 250 pracowników. W ankiecie uczestniczyli dyrektorzy i kierownicy działów zarządzania zasobami ludzkimi. Jednym z podstawowych pytań, na które autorzy raportu poszukiwali odpowiedzi było: Na ile zjawisko migracji zarobkowej pracowników dotknęło firmy i jaki jest jej rzeczywisty wpływ na rynek pracy oraz funkcjonowanie przedsiębiorstw? Jak wynika z raportu ponad połowa (52%) firm ma obecnie problemy z pozyskaniem siły roboczej. Zjawisko to jest najbardziej odczuwalne wśród firm produkcyjnych. Jak podkreślają autorzy raportu, obok braku pracowników gotowych do podjęcia pracy, na rynku polskim pojawiło się zjawisko dobrowolnych odejść z firm spowodowanych wyjazdami za granicę. Specjaliści poszukiwani Pracownicy, głównie o kwalifikacjach specjalistycznych często decydują się na podjęcie lepiej płatnej pracy, dającej moŜliwość rozwoju. Prawie 60% ankietowanych zetknęło się z odejściami z pracy spowodowanymi wyjazdami za granicę. Firmy te na ogół mają trudności z pozyskaniem nowych pracowników na wolne miejsca (72% przedsiębiorstw) Pracodawcom najczęściej brakuje specjalistów, zarówno z wyŜszym wykształceniem (58% wskazań) jak i ze średnim kierunkowym (połowa wskazań). Firmy nie odczuwają zaś braku pracowników niewykwalifikowanych. WaŜną grupą pracowników poszukiwanych przez pracodawców jest kadra techniczna. Wymienione grupy pracowników mają obecnie relatywnie silną pozycję na rynku i dlatego ich Ŝądania często przekraczają moŜliwości pracodawców. Co trzeci respondent (35%) tego badania twierdził, Ŝe zdarzyła się u niego w organizacji przynajmniej raz sytuacja, kiedy to rekrutowana osoba zrezygnowała z oferty decydując się na wyjazd do pracy za granicę. Metody pozyskiwania pracowników Badania pokazują, Ŝe polscy pracodawcy są zbyt słabi aby przekonać takiego pracownika. Mniej niŜ połowa (42%) spośród pracodawców, których oferty okazały się niekonkurencyjne w stosunku do pracy za granicą, podjęło próbę powtórnego przekonania kandydata do oferty firmy. Wśród działań podjętych przez firmy, aby ograniczyć negatywne skutki odejść pracowników oraz przyciągnąć nowe osoby znajdują się działania związane bezpośrednio z podnoszeniem wynagrodzeń (60% przypadków) oraz rozszerzeniem pakietu świadczeń socjalnych (54%). Bardzo wysoko zostały ocenione działania podejmowane na rzecz kształcenia menadŜerów w zakresie motywowania pracowników, zmierzające do tworzenia efektywnego środowiska pracy i wprowadzania większego zadowolenia pracowników z wykonywanych zadań (np. większe uzaleŜnienie wynagrodzenia od indywidualnych osiągnięć pracownika) Migrant mile widziany Badane firmy chętnie zatrudniłyby osoby, które mają za sobą doświadczenie w pracy za granicą. Wśród zalet prezentowanych przez tych pracowników wymienia się ich gotowość do zdobywania nowych doświadczeń (72% wskazań). Zdaniem respondentów osoby takie szybciej się uczą i są w większym stopniu nastawione na klienta. Komentarz Prezentowane badanie odzwierciedla generalny proces przekształceń rynku pracy z „rynku pracodawcy” na „rynek pracownika”. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe prezentowane wyniki opisują pewną rzeczywistość z perspektywy firm. Pominięta została cala rzesza migrantów o relatywnie krótkim staŜu pracy wykonujących prace wymagające niskich kwalifikacji. Jak wynika z raportu ISP, taki jest typowy profil migranta zarobkowego. Niestety to właśnie tego typu pracowników wykonujących „prace niskiej jakości” zaczyna w dotkliwy sposób brakować. Specjaliści powoli wracają do kraju. Kuszą ich coraz lepsze wynagrodzenia i stosunkowo dobry kurs polskiej waluty. Tak stało się w budownictwie i branŜy IT.