Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji
Transkrypt
Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji
Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Lublin, 21 lutego 2014 r. dr Urszula Bissinger-Ćwierz Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Streszczenie Działające w roku szkolnym 2012/2013 cztery Specjalistyczne Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne CEA w Bydgoszczy, Lublinie, Poznaniu i Zduńskiej Woli realizowały zadania w zakresie działalności: poradnianej, informacyjno-szkoleniowej i publikacyjno-badawczej. Konsultacje psychologiczne stanowiące trzon działalności poradnianej w największym zakresie udzielane były nauczycielom szkół artystycznych (62%) oraz uczniom szkół muzycznych II st. (53%), w tym uczniom klasy skrzypiec (40%). Głównym tematem konsultacji zarówno nauczycieli jak i uczniów były problemy związane z nauczaniem i uczeniem się przedmiotów artystycznych. Uczniowie najczęściej chcieli uzyskać pomoc psychologiczną w zakresie radzenia sobie z: tremą, niską motywacją do codziennego ćwiczenia, budowaniem psychicznej odporności i adekwatnej samooceny. Konsultacje udzielone nauczycielom głównie dotyczyły: problemów wychowawczych w klasie instrumentalnej, metod psychopedagogicznej pracy z uczniem najmłodszym, technik pomocnych w redukcji tremy ucznia, skutecznych strategii motywowania ucznia zdolnego, aktywizującej metodyki pracy z grupą/klasą oraz warunków i atmosfery pracy w szkole jako czynników wpływających na rezultaty dydaktyczne. Dla rodziców natomiast najważniejszym, bowiem najczęściej poruszanym tematem podczas konsultacji była motywacja dziecka do uczęszczania do szkoły muzycznej i ćwiczenia na instrumencie (65%). Do pozostałych grup problemów zgłaszanych psychologom CEA podczas konsultacji należą: specjalne potrzeby edukacyjne i problemy rodzinne (uczniowie); specjalne potrzeby edukacyjne ucznia, relacje z uczniem/rodzicem, przepisy prawa oświatowego, awans zawodowy, specjalistyczna Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 1 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 literatura (nauczyciele); specjalne potrzeby edukacyjne dziecka, dysfunkcjonalna rodzina, literatura fachowa (rodzice). Z form pomocy terapeutycznej w SPPP CEA w największym wymiarze korzystali uczniowie szkół artystycznych (65%). W ramach działalności informacyjno-szkoleniowej psycholodzy CEA przeprowadzili ponad dwadzieścia warsztatów dla nauczycieli, uczniów i rodziców szkół artystycznych. Zrealizowano również cztery ogólnopolskie przedsięwzięcia integrujące grupę zawodową psychologów i pedagogów szkolnictwa artystycznego, w tym: Letnią Szkołę, dwa Seminaria oraz Konferencję. Psycholodzy CEA czynnie uczestniczyli w dwóch zagranicznych i trzech krajowych konferencjach. W ramach działalności publikacyjnobadawczej opracowano/zrealizowano następujące przedsięwzięcia: Zeszyty PsychologicznoPedagogiczne CEA, projekty badawcze CEA, raporty CEA oraz publikację materiałów psychologicznych. Sprawozdanie W roku szkolnym 2012/2013 działały cztery Specjalistyczne Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej (SPPP CEA), umiejscowione w szkołach prowadzonych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i kierowane przez psychologów CEA, na stałe zatrudnionych na stanowisku psychologa w szkolnictwie artystycznym (tabela1): Tabela 1. SPPP CEA działające w roku szkolnym 2012/2013 PORADNIA PSYCHOLOG SPPP CEA z siedzibą w Bydgoszczy dr Anna A. Nogaj SPPP CEA z siedzibą w Lublinie Barbara WojtanowskaJanusz SPPP CEA z dr Małgorzata Sierszeńska- ADRES PZSM im. A. Rubinsteina ul. Szwalbego 1 85-080 Bydgoszcz OSM I i II st. im. K. Lipińskiego ul. Muzyczna 10 20-620 Lublin POSM I st. nr 1 Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 2 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 siedzibą w Poznaniu Leraczyk SPPP CEA z siedzibą w Zduńskiej Woli Elżbieta Olejniczak im. H. Wieniawskiego ul. Solna 12 61-736 Poznań Liceum Plastyczne im. K. Kobro ul. Sieradzka 29 98-220 Zduńska Wola Podstawowe formy funkcjonowania Poradni CEA to: a) DZIAŁALNOŚĆ PORADNIANA (konsultacje, diagnozowanie, opiniowanie, pomoc terapeutyczna). b) DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNO-SZKOLENIOWA (rady szkoleniowe w różnych regionach CEA, ogólnopolskie warsztaty, konferencje i seminaria). c) DZIAŁALNOŚĆ PUBLIKACYJNO-BADAWCZA ( zeszyty psychologicznopedagogiczne CEA, monografie, projekty badawcze regionalne i ogólnopolskie). W trakcie opracowywania koncepcji działalności Poradni przyjęto operacyjne definicje podstawowych form pracy psychologa CEA. I tak za konsultację uznano: udzielanie rad, wskazówek i wyjaśnień przez specjalistę-psychologa; konsultacja może być zarówno jednokrotna, jak i wielokrotna. Diagnoza to rozpoznanie za pomocą metod i technik psychologicznych (wywiad, obserwacja, standaryzowane testy psychologiczne, konsultacje z rodzicami/nauczycielami i in.) oraz innej dokumentacji (np. dokumentacja szkolna, medyczna, opinie i orzeczenia publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych) poziomu problemów rozwojowych, osobowościowych i emocjonalnych oraz specyficznych trudności artystyczno-wykonawczych z zakresu kształcenia muzycznego, plastycznego i baletowego. Opinia psychologiczna natomiast to pisemne wnioski sprecyzowane na podstawie: a) wykonanej diagnozy psychologicznej, b) dostarczonej innej dokumentacji, c) konsultacji z uczniem, rodziną, nauczycielami. Za terapię psychologiczną uznajemy metodę leczenia i wspomagania rozwoju polegającą na intencjonalnym oddziaływaniu na psychikę człowieka za pomocą różnorodnych technik i narzędzi, w oparciu o różne nurty psychoterapeutyczne; terapia wymaga spotkań wielokrotnych. Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 3 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Liczbę KONSULTACJI PSYCHOLOGICZNYCH udzielonych w SPPP CEA w roku 2012/2013 ilustruje wykres 1: Liczba spotkań - 401 70% 62% 60% 50% Liczba uczniów 40% 30% Liczba nauczycieli 20% 18% 20% Liczba rodziców 10% 0% A zatem spośród 401 zrealizowanych spotkań z psychologami CEA, z konsultacji skorzystała największa liczba nauczycieli szkół artystycznych (62%), zaś w znacznie mniejszym wymiarze grupa uczniów (20%) i ich rodziców (18%). Liczby procentowe prezentujące typy szkół artystycznych, z których uczniowie, nauczyciele i rodzice zgłaszali się do psychologów naszych Poradni, są następujące (wykres 2): Typy szkół 60% 53% 50% SM I st. 40% 30% SM II st. cykl 4 letni 25% 19% 20% 10% LP 3% 0% Z wykresu wynika, iż to społeczność szkół muzycznych II st. stanowi największy procent klientów Poradni CEA (53%). W drugiej kolejności odnotowani są uczniowie szkół muzycznych I st. cyklu 6-cio letniego (25%), a w następnej uczniowie liceów plastycznych Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 4 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 (19%). Najmniejszy wskaźnik dotyczy uczniów szkół muzycznych I st. cyklu 4-letniego (3%). A oto wskaźniki dotyczące liczby uczniów poszczególnych klas instrumentalnych zgłaszających się na konsultacje psychologiczne do SPPP CEA (wykres 3): 45% Instrumenty 40% 40% 35% 30% 25% 22% 18% 20% 15% 8% 10% 6% skrzypce fortepian trąbka flet gitara inne 6% 5% 0% Z usług Poradni CEA w roku szkolnym 2012/2103 skorzystało najwięcej uczniów klas skrzypiec (40%), w następnej kolejności uczniów klas fortepianu (22%). Uczniowie klas instrumentów dętych: trąbki i fletu stanowili odpowiedni 8% i 6% klientów Poradni, a uczniowie klasy gitary - 6%. Konsultacje psychologiczne udzielone w roku 2012/2013 w Poradniach CEA UCZNIOM szkół artystycznych Procentowa klasyfikacja problemów zgłaszanych przez uczniów w trakcie konsultacji psychologicznych w SPPP CEA (wykres 4): Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 5 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Problemy zgłaszane przez uczniów 70% 62% 60% kształcenie artystyczne 50% 40% 30% specjalne potrzeby edukacyjne 20% problemy rodzinne 30% 10% 8% 0% Dane wykresu wyraźnie wskazują, iż to problemy kształcenia artystycznego stanowią główny temat konsultacji uczniów z psychologami CEA (62%), a następnie trudności wynikające ze specjalnych potrzeb edukacyjnych (30%) oraz problemów rodzinnych (8%). Zakres trudności związanych z kształceniem artystycznym zgłaszanych przez uczniów wygląda następująco: Trema - psychologiczne strategie przygotowania do występów publicznych i radzenia sobie z tremą, wprowadzanie technik wizualizacji, relaksacji, afirmacji i in. Motywacja - metody wspierania i motywowania dziecka do codziennej pracy przy instrumencie, opracowywanie strategii efektywnego ćwiczenia, planowanie ilości czasu przeznaczonego na ćwiczenie gry na instrumencie. Problem ucznia wybitnie zdolnego – budowanie psychicznej odporności w sytuacji przeciążeń konkursowych. Problemy samooceny - kształtowanie prawidłowej samooceny oraz umiejętności rozpoznania i rozwijania własnych zasobów. Konsultacje dotyczące specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów obejmowały: Zaburzenia psychosomatyczne – stany depresyjne, samookaleczania, próby samobójcze, nadmierna nieśmiałość i lękowość, ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder), zaburzenia anorektyczne. Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 6 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Interwencje kryzysowe – współpraca z Sądami Rejonowymi i Miejskimi Ośrodkami Pomocy Społecznej w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia uczniów szkół artystycznych. Problemy związane z dysleksją – a trudności w nauce gry na instrumentach i na lekcjach teorii muzyki. Adaptacja i inkulturacja - aklimatyzacja uczniów-cudzoziemców do polskiego systemu edukacji; pomoc w koordynacji nauki między IB School (The International Baccalaureate School) a szkołą muzyczną. Udzielane uczniom konsultacje związane z problemami rodzinnymi stanowiły najniższy wskaźnik procentowy i dotyczyły takich trudności, jak: Alkoholizm w rodzinie. Przemoc domowa. Sytuacja rozwodu rodziców. Eurosieroctwo. Konsultacje psychologiczne udzielone w roku 2012/2013 w Poradniach CEA NAUCZYCIELOM szkół artystycznych Jak wynika z wykresu 1 (str.2) to nauczyciele szkół artystycznych stanowią największą grupę klientów Poradni CEA. Problemy zgłaszane przez nich ilustruje wykres 5: Problemy zgłaszane przez nauczycieli 40% 38% nauczanie artystyczne 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 18% 13% 13% 8% 10% specjalne potrzeby edukacyjne ucznia relacje z uczniem/rodzicami przepisy prawa oświatowego awans zawodowy specjalistyczna literatura 0% Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 7 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Zgodnie z wykresem to problemy związane z nauczaniem artystycznym były najczęściej zgłaszane przez nauczycieli (38%), a jako drugie uplasowały się trudności wynikające ze specjalnych potrzeb edukacyjnych ucznia (18%). Temat relacji nauczyciela z uczniem, czy też jego rodzicami występował tak często, jak zapotrzebowanie na wskazanie specjalistycznej literatury dotyczącej rozwoju artystycznego dziecka zdolnego i dysfunkcyjnego (13%). Problemy aspektów psychologicznych awansu zawodowego nauczycieli (10%) tylko w niewielkim stopniu przekraczały liczbę konsultacji dotyczącą przepisów prawa oświatowego w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej (8%). A oto główne zagadnienia związane z nauczaniem artystycznym, które stanowiły przedmiot konsultacji nauczycieli z psychologiem CEA: Praca z małym dzieckiem - wskazówki do pracy z dzieckiem w wieku 5-ciu i 6-ciu lat w zakresie kształtowania motywacji do zabawy i ćwiczenia gry na instrumentach muzycznych. Metodyka instrumentalna - metody pracy wychowawczej w klasie instrumentalnej, kształtowanie psychologicznych kompetencji w relacjach z uczniami; konsultacje dla nauczycieli przygotowujących podręczniki metodyczne do nauki gry na fortepianie dla dzieci 5 i 6-cio letnich. Radzenie sobie z tremą ucznia – strategie pomocy uczniom w zakresie optymalnego funkcjonowania w czasie koncertów i egzaminów. Trudności z motywacją ucznia – zarówno do uczęszczania do szkoły muzycznej, jak i ćwiczenia gry na instrumentach. Trudności w pracy z grupą – metody integracji klasy z wykorzystaniem aktywnych technik pracy z grupą. Warunki pracy w szkole artystycznej – wpływ atmosfery szkoły i warunków pracy na rezultaty dydaktyczne. Konsultacje udzielone nauczycielom dotyczące specjalnych potrzeb ucznia i obejmowały szczególnie takie problemy, jak: Realizacja zaleceń opinii psychologicznych - sposoby sprawowania opieki psychologiczno-pedagogicznej nad uczniami, pomoc w interpretacji wskazówek Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 8 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 zawartych w opiniach wydanych przez rejonowe poradnie psychologicznopedagogiczne. Jak pracować z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przejawiającymi symptomy ADHD, z diagnozą dysleksji rozwojowej, słabo widzącymi, nieśmiałymi, lękowymi. Relacje nauczycieli z uczniami i ich rodzicami w szczególności dotyczyły: Braku wsparcia edukacji muzycznej – obojętna bądź negatywna postawa rodziców wobec edukacji artystycznej dziecka, nadmierna ingerencja rodziców w proces kształcenia artystycznego dziecka. Sytuacji kryzysowej rodziny – rozwód, ciężki stan zdrowia rodzica, śmierć rodzica, eurosieroctwo. Zaburzeń relacji interpersonalnych nauczyciela z uczniem – zła komunikacja interpersonalna, negatywny stosunek ucznia/rodzica do nauczyciela. Konsultacje psychologiczne udzielone w roku 2012/2013 w Poradniach CEA RODZICOM uczniów szkół artystycznych W ciągu całego roku szkolnego rodzice zgłaszali następujące problemy (wykres 6): Problemy zgłaszane przez rodziców 70% 65% 60% motywowanie dziecka do szkoły muzycznej 50% specjalne potrzeby edukacyjne dziecka 40% 30% dysfunkcjonalna rodzina 21% 20% 10% 7% 7% literatura fachowa 0% A zatem to metody skutecznego motywowania dziecka do nauki w szkole artystycznej (muzycznej) w największym wymiarze interesowały rodziców (65%). Prawie trzykrotnie Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 9 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 niższy wskaźnik odnotowano w kontekście konsultacji dotyczących specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci (21%). Na równym poziomie rodzice podejmowali problemy dysfunkcjonalnej rodziny oraz zapotrzebowania na fachową literaturę (7%). Zakres tematyczny skutecznego motywowania dziecka do nauki w szkole muzycznej obejmował w szczególności: Czynne uczestnictwo rodzica w kształceniu - wskazywanie potrzeby zaangażowania i obecności rodziców na lekcjach muzyki, szczególnie w początkowej fazie kształcenia, pomoc w zakresie budowania prawidłowych relacji z nauczycielem, strategie motywowania dziecka do ćwiczenia w domu, wskazywanie korzyści jakie dziecko może osiągnąć w wyniku muzycznej edukacji. Motywowanie dziecka wybitnie zdolnego - strategie kształtowania motywacji do nauki muzyki u dziecka wybitnie i wszechstronnie uzdolnionego, wskazanie możliwości korzystania z opieki różnorodnych fundacji działających na rzecz dzieci zdolnych. Rodzice konsultowali również problem wsparcia w rozwoju dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym dziecka z: Dysleksją - udostępnianie materiałów do ćwiczeń usprawniających funkcje percepcyjne uczniów. Nadpobudliwością - rozwijanie i wzmacnianie konstruktywnych sposobów wychowywania i stymulowania rozwoju dziecka uzdolnionego artystycznie. Statystykę dotyczącą PRACY TERAPEUTYCZNEJ realizowanej w SPPP CEA w roku szkolnym 2012/2013 ilustruje wykres 7: Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 10 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Liczba spotkań - 37 65% 70% 60% 50% liczba nauczycieli 40% liczba uczniów 30% 18% 20% liczba rodziców 17% 10% 0% Jak można zauważyć, to uczniowie szkół artystycznych przede wszystkim zwracali się do psychologów CEA po pomoc terapeutyczną (65%). Problemy, które stanowiły przedmiot oddziaływań terapeutycznych, to: Analiza i kontrola emocji, myśli i zachowań podczas występów publicznych oraz podczas ćwiczenia. Nadmierna zależność od ocen zewnętrznych, emocjonalny niepokój, lęk, objawy psychosomatyczne. Problemy osobowościowe związane z traumatycznymi przeżyciami w dzieciństwie, natręctwa, zaburzenia snu. Obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego a realizacja szkoły artystycznej. W ramach DZIAŁALNOŚCI INFORMACYJNO-SZKOLENIOWEJ przeprowadzono w ciągu roku 25 warsztatów szkoleniowych w różnych regionach CEA z radami pedagogicznymi szkół artystycznych, uczniami i rodzicami z następujących tematów: Warsztaty dla nauczycieli - „Stres i wypalenie zawodowe w zawodzie nauczyciela szkoły muzycznej”, „Psychologiczne kompetencje nauczycieli”, „Autorytet nauczyciela, a jego skuteczność edukacyjna i wychowawcza”, „Skuteczna komunikacja interpersonalna. Komunikacja werbalna i pozawerbalna”, „Profilaktyka uzależnień w szkołach i placówkach szkolnictwa artystycznego z perspektywy psychologa PPP”, „Uczeń z dysfunkcjami – kształcić czy nie kształcić muzycznie”, „Specyfika pracy z małym dzieckiem w szkole Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 11 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 muzycznej”, „Rozwój twórczości plastycznej dzieci i młodzieży”, „Wspomaganie ucznia szkoły muzycznej procesie rozwoju i edukacji”. Warsztaty dla uczniów - „Trema – dreszczyk emocji, z którym można sobie poradzić”, „Pogłębianie integracji zespołu klasowego”, „Rozwijanie kompetencji osobistych – świadomości zasobów osobowościowych”, „Siła pasji, jak ją szanować”. Warsztaty dla rodziców - „Moje dziecko – uczeń szkoły muzycznej”, „Rola rodziny dla pomyślnego rozwoju i edukacji dziecka w szkole muzycznej”, „Rola rodziny w procesie rozwoju ucznia szkoły muzycznej, na różnych etapach edukacji”. W zakresie realizacji ogólnopolskich DZIAŁAŃ INTEGRUJĄCYCH GRUPĘ ZAWODOWĄ psychologów i pedagogów szkolnych szkolnictwa artystycznego przeprowadzono w roku 2012/2013 następujące przedsięwzięcia: 1. Letnia Szkoła Psychologów i Pedagogów Szkolnictwa Artystycznego, Bydgoszcz, 2-7 lipca 2012 r., organizator: dr Anna Nogaj, SPPP CEA z siedzibą w Bydgoszczy. 2. Seminarium otwierające działalność Specjalistycznej Poradni PsychologicznoPedagogicznej CEA w Zduńskiej Woli, 12 listopada 2012 r., organizator: Elżbieta Olejniczak, SPPP CEA z siedzibą w Zduńskiej Woli. 3. Seminarium: Tradycja i teraźniejszość a wyzwanie przyszłości: drogi wspierania edukacji artystycznej, Poznań, 2 lutego 2013, organizator: dr Małgorzata SierszeńskaLeraczyk, Akademia Muzyczna w Poznaniu, CEA Regionu Wielkopolskiego. 4. IV Ogólnopolska Konferencja Psychologiczna Szkolnictwa Artystycznego z udziałem gościa zagranicznego pt. Wspomagająca rola psychologii i pedagogiki w pracy nauczyciela szkoły artystycznej, Bydgoszcz, 23-25 maja 2013 r., organizator: dr Anna Nogaj, SPPP CEA z siedzibą w Bydgoszczy. Sprawozdania z przebiegu owych przedsięwzięć zamieszczone są na stronie www.cea.art.pl/poradnictwo. Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 12 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 W ramach CZYNNEGO UDZIAŁU PSYCHOLOGÓW CEA W KONFERENCJACH zagranicznych i krajowych odnotowano w roku 2012/2013 następujące dane: KONFERENCJE ZAGRANICZNE – 2 40 Jubileuszowa Międzynarodowa Konferencja SEMPRE Music, Education and Psychology Research Konferencja ECHA Uniwersytet w Londynie University of Munster poster: “ A Model for the Organizing and Functioning of Psychological Counselling for Art Schools in Poland” poster:„The role of social support for musically tallented students” poster: “The Role of Family Environment in the Development of Musical Talents in 21st Century” dr U. BissingerĆwierz dr A. Nogaj dr M. SierszeńskaLeraczyk KONFERENCJE OGÓLNOPOLSKIE – 3 Konferencja -Raport o stanie szkolnictwa muzycznego I stopnia Konferencja międzynarodowa ORE/MEN Konferencji Ekspertów ds. podstawy programowej MKiDN, CEA, CENSA Instytut Muzyki i Tańca w Warszawie Warszawa Miętne referat: „Psychologiczna sytuacja ucznia szkoły muzycznej I stopnia” dr A. GluskaNogaj referat: „Systemowe strategie kształcenia uczniów zdolnych drogą ku edukacji przyszłości” referaty: „Rozwój twórczości plastycznej dzieci i młodzieży” dr M. SierszeńskaLeraczyk „Kształtowanie zdolności ruchowych uczniów szkół baletowych w ujęciu psychologicznopedagogicznym” „Wybrane zagadnienia z psychologii rozwojowej – okres adolescencji” Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz E. Olejniczak N. Lipnicka, J. Noremberg dr U. BissingerĆwierz 13 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 (Z)realizowano również w ciągu całego roku szkolnego następujące projekty CEA w zakresie DZIAŁALNOŚCI PUBLIKACYJNO-BADAWCZEJ: 1. Opracowanie Zeszytów Psychologiczno-Pedagogicznych Centrum Edukacji Artystycznej, czasopisma poświęconemu teorii i praktyce wspierania ucznia oraz udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach artystycznych (dr Anna Nogaj). 2. W ramach priorytetu MEN Rok Bezpiecznej Szkoły realizacja projektu badawczego CEA pt. Sondaż diagnostyczny szkolnictwa artystycznego „Rok bezpiecznej szkoły 2012/2103”. Opracowanie i publikacja na stronie internetowej raportu CEA pt. Diagnoza poczucia bezpieczeństwa uczniów ogólnokształcących szkół i burs artystycznych. Rok bezpiecznej szkoły 2012/2013 (Barbara Wojtanowska-Janusz, Magdalena Krygier). 3. Opracowanie projektu badawczego CEA pt. Monitoring programów wychowawczych i szkolnych programów profilaktyki szkolnictwa artystycznego (dr Urszula Bissinger-Ćwierz). 4. Opracowanie i publikacja na stronie internetowej broszur dla rodziców dotyczących korzyści ogólnorozwojowych wynikających z kształcenia artystycznego pt. Dlaczego warto kształcić się w szkole muzycznej? (Barbara Wojtanowska-Janusz); Dlaczego warto kształcić się w szkole plastycznej? (Magdalena Krygier). Na zakończenie roku szkolnego 2012/2013 przeprowadzono w Centrum Edukacji Artystycznej ewaluację pracy psychologów SPPP CEA. W jej wyniku zawieszono działalność SPPP CEA w Poznaniu. Poczyniono natomiast przygotowania zmierzające do utworzenia w roku szkolnym 2013/2014 nowej Poradni CEA z siedzibą w Warszawie, którą poprowadzi psycholog Jarosław Mirkiewicz. Poradnia będzie mieściła się w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych Nr 1 w Warszawie, przy ul. Miodowej 22. Planowana jest również organizacja kolejnych Poradni CEA w innych regionach kraju. Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 14 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 Podsumowanie i wnioski Dane z funkcjonowania Specjalistycznych Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych CEA w roku szkolnym 2012/2013 napawają optymizmem. Zrealizowano znaczącą większość z zaplanowanych działań, a efekty pracy psychologów CEA zostały zauważone nie tylko przez środowisko szkolnictwa artystycznego, lecz również przez organ prowadzący. Nie oznacza to jednak, że nie należy dalej dokładać starań, aby dalej rozwijała się sieć Poradni CEA oraz poszczególne formy ich działalności, ze szczególną dbałością o jakość i rzetelność wykonywanych zadań. Nie sposób również przecenić kontekstu integracji grupy zawodowej psychologów i pedagogów szkolnych szkolnictwa artystycznego. Wspólna realizacja ogólnopolskich przedsięwzięć przynosi korzyści nie tylko w wymiarze jednostkowym, ale przede wszystkim środowiskowym. Analiza sprawozdania skłania do refleksji dotyczących kilku obszarów funkcjonowania SPPP CEA: 1. W działalności poradnianej bardzo dobrze rozbudowany jest dział konsultacji psychologicznych i w mniejszym wymiarze, aczkolwiek również satysfakcjonującym – pomoc terapeutyczna. Natomiast diagnozowanie i opiniowanie pozostaje nadal w fazie początkowej. Złożyły się na to dwie przyczyny: a) brak wyposażenia Poradni w standaryzowane testy psychologiczne, b) specyfika opinii psychologicznych wydawanych przez SPPP CEA. Ad a) Po wstępnym rozpoznaniu warunków pracy psychologów szkół artystycznych stwierdzono, iż w większości przypadków specjaliści ci bądź nie dysponują wcale, bądź w ograniczonym zakresie aktualnymi adaptacjami wystandaryzowanych testów psychologicznych wydanych przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Tylko użycie takich testów daje gwarancję uzyskania trafności i rzetelności wyników. Inna kwestią jest, które testy byłyby najbardziej odpowiednie dla szkolnictwa artystycznego, bowiem z założeń funkcjonowania Poradni CEA wynika, iż przede wszystkim wspierane mają być obszary bezpośrednio wpływające na rozwój artystyczny uczniów. A zatem wybrane testy powinny badać specyficzne aspekty funkcjonowania uczniów szkół artystycznych, które zwykle nie są Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 15 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 w dostatecznym wymiarze diagnozowane przez publiczne i niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Ad b) Pisemne opinie wystawiane przez SPPP CEA tworzy się m.in. na podstawie wykonanej przez psychologa CEA diagnozy psychologicznej oraz dostarczonej innej dokumentacji. Psycholog CEA diagnozuje przede wszystkim poziom problemów rozwojowych, osobowościowych i emocjonalnych w kontekście specyficznych trudności artystycznowykonawczych z zakresu kształcenia muzycznego, plastycznego i baletowego. Opinie SPPP CEA nie powodują określonych skutków prawnych, mogą jednak, a raczej powinny być brane pod uwagę przez wizytatorów, dyrektorów i nauczycieli szkół artystycznych. Inna dokumentacja dotyczy m.in. opinii i orzeczeń wydawanych przez publiczne i niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, które skutkują działaniami określonymi prawem. A zatem zalecenia opinii PPP powinny być w całości respektowane przez psychologa CEA. Zachodzi przy tym konieczność ściślej współpracy psychologa CEA z psychologiem PPP w sytuacjach diagnostyki uczniów szkół artystycznych. 2. W zakresie działalności publikacyjno-badawczej należy podkreślić wartość wykonanych w roku 2012/2013 ogólnopolskich diagnoz środowiska szkół artystycznych, w kontekście poczucia bezpieczeństwa uczniów oraz jakości realizowanych w szkolnictwie artystycznym programów wychowawczych i profilaktyki. Raporty z owych badań stanowią źródło cennych informacji o bieżących problemach wychowawczych naszego szkolnictwa. A zatem należy dalej kontynuować projekty badawcze o wymiarze ogólnopolskim, które dostarczą nam wiedzy na temat psychologicznych i pedagogicznych trudności doświadczanych przez uczniów szkół artystycznych XXI wieku. Świat bowiem zmienił radykalnie swoje oblicze w wyniku rozwoju technologii informatycznych. Zmieniają się też nasi uczniowie i ich funkcjonowanie neuropsychologiczne1, co może skutkować zupełnie inną strukturą doświadczanych przez nich problemów psychologicznych, niż ta, która charakteryzowała uczniów drugiej połowy ubiegłego wieku. Zachodzi zatem pilna potrzeba dokonywania badań, zarówno w wymiarze ogólnopolskim, jak i makroregionalnym oraz publikowania wyników w Zeszytach Psychologiczno-Pedagogicznych CEA. Wydawnictwo M. Żylińska, Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013. 1 Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 16 Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej Sprawozdanie z działalności w roku szkolnym 2012/2013 tych ostatnich powinno być również zintensyfikowane, bowiem ich merytoryczna wartość dla całego naszego środowiska jest nie do przecenienia. Wnioski operacyjne wynikające z rocznego sprawozdania, które mogą stanowić pomoc w usprawnieniu działalności SPPP CEA w następnym roku szkolnym są następujące: 1. Wyposażenie Poradni CEA w baterię wystandaryzowanych narzędzi diagnostyki psychologicznej, co powinno skutkować zwiększeniem badań diagnostycznych, zarówno indywidualnych, jak i grupowych. 2. Zintensyfikowanie współpracy psychologów CEA z psychologami PPP w sytuacji diagnozowania uczniów szkół artystycznych. 3. Podejmowanie projektów badawczych środowiska szkolnictwa artystycznego w wymiarze ogólnopolskim i makroregionalnym. 4. Zintensyfikowanie wydawnictwa Zeszytów Psychologiczno-Pedagogicznych CEA. Copyright © Centrum Edukacji Artystycznej & dr Urszula Bissinger-Ćwierz 17