Uklad nerwowy i narzady zmyslów

Mocno
wydłużone
i
podzielone
na
dwie
półkule. U bezogonowych
półkule zrośnięte w okolicy
węchomózgowia. Półkule
są gładkie i cienkie. Trzy
warstwy: jądra podstawy,
kora dawne i kora stara.
Trójwarstwowa kora.
Zawiera nadrzędne jądra asocjacyjne.
Spodouste – słabo rozwinięte.
Planktonożerne i drapieżne kostnoszkieletowe – silnie rozwinięte
ośrodki wzroku.
U wielu gatunków występuje szyszynka.
(tyłomózgowie)
Móżdżek
Śródmózgowie
Międzymózgowie
Kresomózgowie
Uwagi:
Gromady
10 par
Receptor
to
nabłonek
parzystej jamy
węchowej
–
najbardziej
wrażliwy.
Odbierają
bodźce
z
wnętrza
i
zewnątrz ciała.
Zakończenia
nerwowe
na
całej
powierzchni
skóry.
Uklad nerwowy i narzady zmyslow.doc Strona 1 z 2 Data utworzenia 1999-04-20 17:27 Annie
Rozsiane receptory dotyku, zimna,
gorąca i bólu.
pączki
Brodawka słuchowa.
I szczelina skrzelowa → jama ucha
środkowego
Strzemiączko.
Trzy kanały półkoliste.
Linia boczna – odbiera ruchy wody (prawdopodobnie u
niektórych analizuje ciśnienie i skład chemiczny wody).
Dotyk
Smak
Węch
Dwa otwory węchowe.
Dołu węchowe pokryte nabłonkiem węchowym (duża
powierzchnia)
Wzrok
Słuch i
równowaga
Brak powiek.
Oko o kulistej soczewce → krótkowzroczność.
Akomodacja – przesuwanie soczewki względem
siatkówki.
Część ryb odróżnia barwy.
Trzy kanały półkoliste.
•
♦
Mózgowie
Utworzony
przez
tzw.
smakowe w jamie gębowej.
♦
Występują powieki.
Soczewka
jest
relatywnie
mniejsza niż u ryb. Ulega
spłaszczeniu.
Soczewka odsuwa się od
siatkówki
(wydłuża
się
ogniskowa)
–
oko
dalekowzroczne.
U
odmieńca
jaskiniowego
zredukowane.
10 par
•
♦
Nerwy czaszkowe
Dobrze wykształcony. Stanowi duży Jest relatywnie duży (dobrze rozwinięte czucie skórne)
Rdzeń przedłużony
U wszystkich (bez chrzęstnoszkieletowych) – komórki olbrzymie
procent wagi mózgowia.
Mauthnera (przekazywanie szybkich impulsów ruchowych)
Słabo rozwinięty.
U bezogonowych jest duże, tworzy
ośrodki analizy wzrokowej oraz
prawdopodobnie
centrum
koordynacyjne całego mózgowia.
Brak oka ciemieniowego (obecne u
płazów kopalnych).
Mózg jest bardzo mały (ok. 1/1000) masy ciała. Układ
liniowy.
Ryby
Można tu wyróżnić
korę
dawna,
jądra
podstawy (nadrzędne
jądra asocjacyjne) oraz
zawiązki kory starej.
Spodouste
–
podzielone
na
dwie
półkule,
wychodzą z niego
duże
opuszki
węchowe.
Planktonożerne
i
drapieżne
kostnoszkieletowe – małe
opuszki węchowe.
Szyszynka.
Mózgowie jest niewielkie i ma bardzo
małą masę.
Płazy
Anna M. Czarnecka Tomi #2 Tomi: 30 III 2000 r
Układ nerwowy i narządy zmysłów
Opis
Narządy zmysłów
Największa część mózgu.
Powierzchnie
pokrywa
kora nowa.
Powierzchni
silnie
pofałdowana.
Podział na płaty.
Pełni rolę nadrzędną.
Słabo rozwinięty.
Zwierzęta
mikrosomatyc
zne
(wyj.
kiwi).
Kubki smakowe na języku i
podniebieniu.
Język może być wsuwany do
narządu Jacobsona.
Doskonale
rozwinięty.
Silny rozwój
narządu
Jacobsona u
węży
i
jaszczurek.
stosunki u
3 powieki: górna, dolna,
migotka. U węży i
gekonów powieki się
zrastają.
♦
Soczewka elipsoidalna
Mechanizm akomodacji –
zmian kształtu soczewki
(wyj. węże – przesuwanie
względem siatkówki).
W siatkówce są czopki i
pręcik, a spora część
odróżnia kolory.
Największe oczy wśród zwierząt.
Akomodacja możliwa na
dwa sposoby – zmian
krzywizny soczewki lub
rogówki.
Występują czopki i pręciki
(ile
zależy
od
pory
aktywności).
Plamka
żółta
zawsze
obecna (dobrze widzące
nawet 3).
Dobrze rozwinięty.
•
Trzy powieki.
♦
Soczewka dwuwypukła.
Akomodacja przez zmianę
kształtu soczewki.
Przypomina
gadów.
•
Brak ucha zewnętrznego.
Trąbka Eustachiusza. Błona bębenkowa.
Esowate wygięcie.
Podobny do gadziego.
Bardzo duży.
Zbudowany z trzona
kłaczków
Pokryta korą.
i
Masa malaje ograniczenie
czucia skórnego.
12 par
U jaszczurek i węzy – mały ~
płazów.
U żółwi morskich < krokodyli
Występuje kora móżdżku.
nakrywy
→dobre
Dobrze rozwinięte.
Blaszki
śródmózgowia
widzenie.
Składa się ze wzgórza i podwzgórza oraz
Małe.
Maksimum rozwojowe.
Najmniejsza część mózgu
(analizy wzrokowe przejął płat Ośrodki wzrokowe.
potyliczny).
Półkule są duże, szerokie i
gładkie,
nakrywają
całkowicie
międzymózgowie.
Ciało prążkowane tworzy
istotę szarą leżącą pod
powierzchnią mózgu (tu
ośrodki decyzyjne).
Redukcja kory węchowej.
Trzecie oko ciemieniowe –
hatterie i jaszczurki
Kresomózgowie nakrywa
międzymózgowie
→
zatracenie
liniowego
układu.
1.Kora nowa – zaczątki
ośrodków asocjacyjnych
wyższego rzędu.
2.Ciało prążkowane
1+2 → zdolność uczenia i
zapamiętywania.
Brak trzeciego oka.
Ciężar nie przekracza nigdy1%
masy ciała.
Mózg ptak jest 7 x większy
niż gada.
Ptaki
Gady
Anna M. Czarnecka Tomi #2 Tomi: 30 III 2000 r
Duże
skręcenie
ślimaka.
Trzy kostki
słuchowe.
całej
Receptory
na
powierzchni skóry.
Dobrze rozwinięty.
Brodawki smakowe na języku
i błonie śluzowej jamy
gębowej.
Pokryty trójwarstwową kora.
Duży, silnie pobrużdżony.
Podzielony na półkule
Max rozwoju CUN.
Całkowita zatrata liniowego
ułożenia.
Ssaki
Zwierzęta
makrosomatyc
zne.
Mikrosomatyc
zne
–
naczelne,
płetwonogie,
walenie
fiszbinowe.
Anasomatyczn
e – walenie
zębowe.
Uwagi: Ptaki i ssaki wykazują inne adaptacje! Ptaki rozwinęły zmysł wzroku – dlatego śródmózgowie, choć półkule też są dobrze rozwinięte (pamięć, plastyczne zachowania, tresura). U ssaków, które pierwotnie i
wtórnie opanowały wszystkie środowiska półkule mózgowe są doskonale rozwinięte, tam ośrodki kojarzeniowe i koordynacyjne, pamięci krótko i długoterminowej. Leniwiec – uproszczenie budowy kory. Wśród
ssaków nie ma nie ma obligatoryjnych roślinożerców (cielak żywi się białkiem zwierzęcym). U człowieka dochodzi werbalizacja zachowań i @nd poziom sygnałowy. Jest to wynik uwolnienia z funkcji podporowej rąk
→ chwyt pensetowy.
Uklad nerwowy i narzady zmyslow.doc Strona 2 z 2 Data utworzenia 1999-04-20 17:27 Annie