Teksty od 1-300 na PDF

Transkrypt

Teksty od 1-300 na PDF
1. UŚMIECH ......................................................................................13
2. SŁUśBA..........................................................................................14
3. PIKSELE SERCA..........................................................................15
4. POWERPOINT..............................................................................16
5. SURFOWANIE ..............................................................................17
6. POKOLENIE BCB ........................................................................18
Nasze Westerplatte
7. START ............................................................................................19
KaŜdy z was, młodzi przyjaciele,
znajduje teŜ w Ŝyciu jakiś swoje „Westerplatte”.
Jakiś wymiar zadań, który musi podjąć i wypełnić.
Jakąś sprawę, o którą nie moŜna nie walczyć.
Jakiś obowiązek, powinność, od której nie moŜe się uchylić.
Jan Paweł II, Westerplatte 1987.
8. LEKI................................................................................................20
9. OLIWA ...........................................................................................21
10. KLUCZE.......................................................................................22
11. TRUNKI........................................................................................23
12. WYOBRAŹNIA ...........................................................................24
13. SAMOKONTROLA ....................................................................25
14. LEŃ ...............................................................................................26
FELIETONY 1-300
15. PR ..................................................................................................27
16. STÓŁ .............................................................................................28
17. UBIÓR...........................................................................................29
18. IPN.................................................................................................30
19. SZALONE KROWY ...................................................................31
20. BETA TESTER............................................................................32
21. DEWELOPER .............................................................................33
22. OTOCZENIE ...............................................................................34
23. TROLL..........................................................................................35
24. MOTYWACJA ............................................................................36
25. NOSICIELE .................................................................................37
26. PAMIĘĆ .......................................................................................38
27. TEAM BUILDING ......................................................................39
1
2
28. DZIADOSTWO ...........................................................................40
56. WYBÓR ........................................................................................68
29. KOLANA ......................................................................................41
57. KAMERY .....................................................................................69
30. ZASILENIE..................................................................................42
58. STŁUCZONA SZYBA ................................................................70
31. PROJEKTY..................................................................................43
59. KIEPSKI INTERES ....................................................................71
32. ZWROTNICA ..............................................................................44
60. GIFTY I GIFCIKI .......................................................................72
33. SAMOBÓJ....................................................................................45
61. ZASIĘG ........................................................................................72
34. COACHING .................................................................................46
62. HI-END .........................................................................................73
35. LITERKI ......................................................................................47
63. POSTĘP ........................................................................................74
36. NETWORKING...........................................................................48
64. WEBSKI ŚWIAT.........................................................................75
37. KOTROLA ...................................................................................49
65. FUNDRISING ..............................................................................76
38. CELEBRITIES ............................................................................50
66. ADMIN..........................................................................................77
39. AWATAR .....................................................................................51
67. PENDRIVE...................................................................................78
40. ZAJĄC ..........................................................................................52
68. REKLAMA...................................................................................79
41. NAKŁAD ......................................................................................53
69. ZWYCZAJE.................................................................................80
42. EMOTIKONY..............................................................................54
70. TWARDY RESET .......................................................................81
43. PAŁECZKA .................................................................................55
71. SCENARIUSZ..............................................................................82
44. CIASTECZKA .............................................................................56
72. REKORDZIŚCI ...........................................................................83
45. MRÓWKA....................................................................................57
73. GEN INNOWACJI ......................................................................84
46. CODZIENNOŚĆ..........................................................................58
74. RSS ................................................................................................85
47. RANSOMWARE .........................................................................59
75. KLON............................................................................................86
48. DWIE ŁZY ...................................................................................60
76. INSTRUKCJE..............................................................................87
49. śÓŁTA KARTKA.......................................................................61
77. ZEGAR .........................................................................................88
50. NIESPŁACONY KREDYT ........................................................62
78. PASJONACI.................................................................................89
51. SŁUPKI.........................................................................................62
79. EKRANY ......................................................................................90
52. ZŁOTE ZIARENKA ...................................................................63
80. BMW .............................................................................................91
53. LOGISTYKA ...............................................................................64
81. E-MOCJE .....................................................................................92
54. GRACJA .......................................................................................66
82. EXCEL..........................................................................................93
55. KONTEKST .................................................................................67
83. RZECZYWISTOŚĆ ....................................................................94
3
4
84. POWTÓRKI.................................................................................95
112. KAPELUSZ ..............................................................................123
85. LEGO ............................................................................................96
113. ARTYSTA ................................................................................124
86. CIŚNIENIE...................................................................................97
114. KADZENIE ..............................................................................125
87. RADIO „JA” ................................................................................98
115. PACYNKI I KLAKIERZY.....................................................126
88. FIFO LIFO ...................................................................................99
116. WIELKI DOSTAWCA ...........................................................127
89. BAMBUKO ................................................................................100
117. NIE FAŁSZOWAĆ .................................................................128
90. KOGUT.......................................................................................101
118. AKTUALIZACJA ...................................................................129
91. REHABILITACJA ....................................................................102
119. KLIKAĆ ...................................................................................130
92. SKARBY .....................................................................................103
120. PAPLANIN@ ...........................................................................131
93. SIEROTA....................................................................................104
121. PO CO? .....................................................................................132
94. LLL..............................................................................................105
122. ZEGARMISTRZ .....................................................................133
95. KĄKOL.......................................................................................106
123. HYBRYDY ...............................................................................134
96. NAPRAWKI...............................................................................107
124. ZAANGAśOWANIE ..............................................................135
97. ZASOBY .....................................................................................108
125. GADśECIARZ ........................................................................136
98. EKSPERCI .................................................................................109
126. TECHNOŚWIAT.....................................................................137
99. JAPOŃSKA CIERPLIWOŚĆ..................................................110
127. PREZENTY..............................................................................138
100. LIB DUB ...................................................................................111
128. ZA DUśO WSZYSTKIEGO..................................................139
101. OFF............................................................................................112
129. SQUASH ...................................................................................140
102. CZTERY RAZY „I”................................................................113
130. OKULARY ...............................................................................141
103. WARIANT A............................................................................114
131. PRZEBAJEROWANIE ..........................................................142
104. BIBELOCIARZ .......................................................................115
132. BISIOR......................................................................................143
105. USZY .........................................................................................116
133. ŚWIATŁO ................................................................................144
106. PIES OGRODNIKA ................................................................117
134. TURISMUS ..............................................................................145
107. NA TIP-TOP.............................................................................118
135. NA SERIO ................................................................................146
108. WEEKEND...............................................................................119
136. GIOIA .......................................................................................147
109. NIE MA MOCNYCH ..............................................................120
137. JEGO WESTERPLATTE ......................................................148
110. BOKS.........................................................................................121
138. SÓL............................................................................................149
111. TOPLUDZIE ............................................................................122
139. REKORD ..................................................................................150
5
6
140. NIEPOWTARZALNOŚĆ.......................................................151
168. NIETOLERANCJA.................................................................180
141. KOPERTA................................................................................152
169. NARRACJA .............................................................................181
142. TRENDY...................................................................................153
170. PRZEDPOLA...........................................................................182
143. KIBICE .....................................................................................154
171. JĘZYK ......................................................................................183
144. PROKRASTYNACJA.............................................................155
172. OMEGA ....................................................................................184
145. KONTAKTY ............................................................................156
173. GWIAZDA................................................................................185
146. MULTITASKING ...................................................................157
174. FILOZOFIA .............................................................................186
147. IMPLANT.................................................................................158
175. PIĘĆ UMYSŁÓW ...................................................................187
148. HUMOR....................................................................................159
176. DEZINTEGRACJA.................................................................188
149. KOHERENCJA .......................................................................160
177. CYFRYZACJA ........................................................................189
150. TUANGOU ...............................................................................161
178. śONGLERKA .........................................................................190
151. ZESPÓŁ....................................................................................162
179. LICYTACJA ............................................................................190
152. KLOCKI ...................................................................................163
180. LETNIOŚĆ...............................................................................192
153. LTE............................................................................................164
181. J@ŁMUśNA ............................................................................193
154. ZASIEW....................................................................................165
182. POKOLENIE LP .....................................................................194
155. WIKITOPIA.............................................................................166
183. BYĆ I WYGLĄDAĆ ...............................................................195
156. BHP ...........................................................................................167
184. PRACA......................................................................................196
157. WIRTUOZI ..............................................................................168
185. PRZESZŁOŚĆ .........................................................................197
158. MENADśER ............................................................................169
186. NEWSY I NEWSIKI ...............................................................198
159. 20/80...........................................................................................170
187. NON POSSUMUS....................................................................199
160. SUKCES....................................................................................171
188. BEZPIECZEŃSTWO..............................................................200
161. PODPIS .....................................................................................172
189. STREET VIEW........................................................................201
162. KOMUNIKACJA ....................................................................173
190. PLAGIAT .................................................................................202
163. SELEKCJA ..............................................................................174
191. GLINIANE NOGI KOLOSA .................................................203
164. BALON .....................................................................................175
192. SELEKCJA ..............................................................................204
165. KASA.........................................................................................176
193. OTWARTOŚĆ .........................................................................205
166. PORZĄDEK.............................................................................177
194. DIETA INFORMACYJNA ....................................................206
167. FONOHOLIZM .......................................................................178
195. BYĆ NA STO PROCENT ......................................................207
7
8
196. TOKSYCZNE LUZ .................................................................208
224. INNOWACYJNOŚĆ ...............................................................236
197. KONTRREWOLUCJA...........................................................209
225. ACIES BENE ORDINATA ....................................................237
198. WIERZCHOŁEK GÓRY LODOWEJ .................................210
226. BEZROBOCIE.........................................................................238
199. W REALU NIE DA RADY.....................................................211
227. OPERATYWNOŚĆ KU DOBRU ..........................................239
200. DWUSETNY ODCINEK ........................................................212
228. ODWAGA.................................................................................240
201. K2...............................................................................................213
229. INTELEKTUALNE MODY...................................................241
202. SYRENY XXI WIEKU ...........................................................214
230. COMPELLE INTRARE .........................................................242
203. BUDOWAĆ ..............................................................................215
231. BLASK PRAWDY...................................................................243
204. śYCIOWY TEST ....................................................................216
232. SEDE VACANTE ....................................................................244
205. KLAROWNY KOMUNIKAT................................................217
233. SKAŁA......................................................................................245
206. KULTURA OSOBISTA..........................................................218
234. CHRZEŚCIJAŃSKI MINIMALIZM ...................................246
207. NOWE ROZDANIE ................................................................219
235. BUENOS AIRES......................................................................247
208. OCZYWISTE OCZYWISTOŚCI..........................................220
236. BUONA SERA .........................................................................248
209. OTWARTOŚĆ ROZUMU......................................................221
237. 153 WIELKICH RYB .............................................................249
210. NIEOLIMPIJSKA DYSCYPLINA .......................................222
238. GASIĆ ŚWIATŁA...................................................................250
211. NO LIFE ...................................................................................223
239. RYDWAN ZWYCIĘZCY.......................................................251
212. TRWAŁA EFEKTYWNOŚĆ.................................................224
240. VIOLENTI RAPIUNT ............................................................252
213. FUNKCJA ZOOM...................................................................225
241. NIANIA .....................................................................................252
214. SKOKI WZWYś .....................................................................226
242. LUSTRO I OKNO ...................................................................253
215. SIEĆ CZY PAJĘCZYNA? .....................................................227
243. EKSPANSYWNOŚĆ ...............................................................254
216. ZEŚWIECCZENIE .................................................................228
244. KLEI I SMAR ..........................................................................255
217. INTERDYSCYPLINARNOŚĆ ..............................................229
245. TRANSLOKACJE...................................................................256
218. FAIR PLAY..............................................................................230
246. W OCEANIE DANYCH .........................................................257
219. NOWA APOLOGETYKA......................................................231
247. ZDROWA MŁODZIEś..........................................................258
220. PARKI I OGRODY .................................................................232
248. KATALIZATORY I ODśYWKI ..........................................259
221. IN VITRO .................................................................................233
249. HACKATHONY......................................................................260
222. HISTORIA................................................................................234
250. FORMACJA APOSTOLSKA ................................................261
223. SZCZELINA NIESKOŃCZONOŚCI ...................................235
251. POWOŁANIE ..........................................................................262
9
10
252. CENTYMETR I WAGA.........................................................263
280. NIERÓWNOŚĆ MIŁOŚCI ...................................................291
253. AUTENTYCZNOŚĆ ...............................................................264
281. PROJEKT RODZINA.............................................................292
254. KOLOROWE KAPELUSZE .................................................265
282. OTYŁOŚĆ UMYSŁU .............................................................293
255. DOBRY WUJEK .....................................................................266
283. ZADANIE ŚWIECKICH........................................................294
256. SKÓRA NIEDŹWIEDZIA .....................................................267
284. NIE LĘKAJ SIĘ MYŚLEĆ ....................................................295
257. DYNAMICZNY STABILIZATOR .......................................268
285. POWOŁANIE, ZAKOCHANIE ............................................296
258. HODIE ET NUNC ...................................................................269
286. WŁADZA I POSŁUSZEŃSTWO..........................................297
259. TATUAśE ................................................................................270
287. ZDĄśYĆ ZE WSZYSTKIM ..................................................298
260. RYZYKO ..................................................................................271
288. NOWE ROZDANIE ................................................................299
261. PORTALE SPOŁECZNOŚCIOWE......................................272
289. DLACZEGO „WIELKI”?......................................................300
262. DOKTOR GOOGLE...............................................................273
290. 160 CZY 60? .............................................................................301
263. GRANTOZA ............................................................................274
291. DOBRY I ZŁY HUMOR ........................................................302
264. ZAWODOWY PRESTIś........................................................275
292. NIECH ROZWINĄ SKRZYDŁA..........................................303
265. LA NONNA ..............................................................................276
293. PROBLEM ZŁA ......................................................................304
266. PASTORAŁ..............................................................................277
294. WDZIĘCZNOŚĆ .....................................................................305
267. NONKONFORMIS .................................................................278
295. BRATERSTWO STADIONOWE .........................................306
268. PIANIE KOGUTA...................................................................279
296. UCZCIWOŚĆ W PRACY ......................................................308
269. PŁYTKA DUSZA ....................................................................280
297. SZKODLIWE OKULARY .....................................................309
270. PROMOCJA CZYSTOŚCI ....................................................281
298. CIERPLIWOŚĆ.......................................................................310
271. PROZOPAGNOZJA ...............................................................282
299. STRES NA ZAMÓWIENIE ...................................................311
272. PAMIĘTAĆ O CO CHODZI .................................................283
300. TRZYSETNY ODCINEK.......................................................312
273. ORSZAK NARODÓW............................................................284
274. ZADANIE DLA MĘśCZYZN ...............................................285
275. FOCUS ......................................................................................286
276. ILE GODZIN W PRACY? .....................................................287
277. NATURALNA DYSKRECJA ................................................288
278. KIBICUJMY NIEWIASTOM................................................289
279. MOBILIZOWAĆ CHŁOPAKÓW........................................290
11
12
1. Uśmiech
2. Służba
Ostatnie olimpiady uświadomiły nam trudności Europejczyków z odróŜnieniem i
Przed ponad stu laty rolnictwo i rzemieślnictwo zaczęły tracić znaczenie na rzecz
zapamiętaniem chińskich imion. Sztuką teŜ jest było rozpoznać z imion, czy to jest
produkcji przemysłowej. Rewolucja industrialna przekonywała, Ŝe człowiek jest wart tyle, ile
zawodniczka czy zawodnik. Albo co w ogóle jest imieniem, a co nazwiskiem? Mamy teŜ
potrafi wyprodukować. Jeszcze w niedalekiej przeszłości wysokie kominy, hale produkcyjne,
trudności z określeniem wieku sportowców. Twarze Azjatów zazwyczaj wydają nam się
ogromne hangary stanowiły przedmiot dumy mieszkańców miast. Taka myśl towarzyszyła
bardzo młode. Trudno nam odczytywać na nich stan ducha. Filipińczycy, na przykład,
wielkiej przemianie społecznej. Kierunek był jasny: produkować więcej i w ten sposób
wyglądają na wiecznie uśmiechniętych.
wzbogacać się. Potem sprawiedliwie się dzielić. Dla niektórych ideologii upaństwowienie
Olimpiady przypomniały mi, coś co się wydarzyło neoprezbiterowi z Filipin. Po
środków produkcji miało rozwiązać wszelkie konflikty.
święceniach w Rzymie pozostał tam jeszcze pewien czas, by dokończyć tam studia. W
Dziś wiele się zmieniło. Odeszliśmy od tak prostego schematu. Wątpimy czy większa
weekendy pomagał na rzymskiej parafii. Po niedługim czasie odkrył, Ŝe pewien młody
produkcja jest znakiem rozwoju. W krajach najbardziej rozwiniętych większość mieszkańców
parafianin szczególnie zwraca na niego uwagę. Pewnego dnia go zagadnął. Chłopak zapytał
trudzi się w sektorze usług. Oferta usługowa jest nieskończona: pomoc informatyczna,
wtedy księdza, dlaczego on zawsze jest uśmiechnięty. Jaki jest sekret jego radości? Na co ten
gastronomiczna, logistyczna… Gdy się pojawi jakaś nisza, natychmiast powstaje kolejna
z pragmatyzmem Azjaty odpowiedział: bo niezmiernie cieszę się z tego, Ŝe całe moje Ŝycie
oferta.
oddałem bezpowrotnie Panu Bogu. Odpowiedź ta, wywarła tak wielki wpływ na pytającego,
Ŝe po jakimś czasie on teŜ całkowicie oddał swe Ŝycie Bogu.
Mamy świadomość, Ŝe państwo nie jest w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb.
Konieczna wyobraźnia i kreatywność w tym sektorze sprawia, Ŝe centralne rozwiązania nie
Duch słuŜby, to taki „filipiński” uśmiech serca do zadanej nam rzeczywistości.
sprawdzają się. ZróŜnicowanie okazuje się źródłem bogactwa. Inicjatywy małe są bardziej
Cieszyć się z tego, Ŝe kaŜda chwila - jeŜeli tylko chcemy - jest okazją, by oddawać Jezusowi
cieniony. Kto potrafi sobie radzić z jakimś problemem moŜe słuŜyć temu, kto nie daje sobie
nasze Ŝycie, dając innym nasz czas i zdolności. Cieszyć się z tego, Ŝe moŜemy być poŜyteczni
radę. Specjalizacją stała się okazją do wymiany. W ten sposób wszyscy mogą dawać i brać.
dla innych. W ten sposób odkrywamy, Ŝe wszystko moŜe - jeśli tylko chcemy - mieć głębszy
Wszyscy potrzebują innych. Ta wymiana pozwala zaradzić rozluźnienie więzi społecznych
sens. A w tym odkryciu doświadczymy prawdziwość słów Jezusa, Ŝe kto straci swoje Ŝycie
wynikających z rewolucji industrialnej i technologicznej. SłuŜyć w pełnym znaczeniu moŜe
ten je odnajdzie. Tylko ten, kto odda się całkowicie Jezusowi, będzie prawdziwie szczęśliwy.
tylko Ŝywy człowiek. Elektroniczny automat, choć niezmiernie precyzyjna, pozostanie
Nie ten, kto nieustannie szuka swego dobrego samopoczucia i realizacji.
zawsze bezdusznym urządzeniem.
-„Idź i ty czyń podobnie” - mówi do nas Pan Jezus na zakończenie przypowieści o
Opatrzność BoŜa zechciała, byśmy w takim - a nie innym świecie kroczyli za
Dobrym Samarytaninie. Być moŜe ten fragment Ewangelii interpretujemy za bardzo
Jezusem. W takich, a nie innych okolicznościach powinniśmy Go naśladować. W takim
dosłownie i zawęŜamy słuŜbę do sytuacji ekstremalnych. Oczywiści, Ŝe w tych sytuacjach
świecie bardziej przemawia do nas Jego przykład słuŜby - Jezus Sługa. Przemiany społeczne
powinniśmy się zatrzymać i zaopiekować potrzebującym, oczywiście, Ŝe nasze serce powinno
z ostatnich dziesięcioleci stwarzają wielkie zapotrzebowanie ducha słuŜby.
być wraŜliwe na wielkie dramaty bliźniego. Jednak wraŜliwy serce na potrzeby bliźniego
Usługi nie mogą być tylko towarem na rynku. MoŜna innym świadczyć usługi w imię
kształtuje się w codziennych małych rzeczach. Jeśli kto nie potrafi słuŜyć najbliŜszym w
zasady: „klient nasz pan”. Ale moŜna takŜe dać siebie wszystko, bo to Jezus jest naszym
przysłowiowym drobnym uczynku „wynoszenia śmieci” lub „zmywania garów” trudno, by
Panem. Od chrześcijan zaleŜy, czy wielki sektor usług zonie napełniony treścią. Usługa nie
był w stanie odkryć i zaradzić wielkim potrzebom bliźniego. Uśmiechajmy się nieustannie do
jest zwykłym towarem. Towar się konsumuje i nic po nim nie zostaje. Parafrazując św. Pawła
„usługi beŜ miłości są jak cymbał brzmiący”. A usługi wykonane z miłością nigdy nie
codzienności, bo jest ona okazją by non stop słuŜyć. Wystarczy tego chcieć!
7-09-08
przeminą.
14-09-08
13
14
3. Piksele serca
4. PowerPoint
Cyfrówka to szaleństwo zdjęć. KaŜdy sobie moŜe dowolnie pstrykać, na prawo i lewo.
NamnoŜyło się róŜnego typu prezentacje. Obecnie juŜ nie wystarczy „przedstawić
Pojemność pamięci nie jest powaŜnym problemem. Nieudane zdjęcia kasujemy natychmiast,
się”, teraz trzeba się „dobrze zaprezentować”. PowerPoint triumfuje na wszystkich salonach.
inne, wątpliwej jakości, zatrzymujemy na wszelki wypadek. A nuŜ się przydadzą? Do tego
Znikają tradycyjne wykłady, zwykłe opowiadanie historii. Logiczny dyskurs ustępuje miejsca
jeszcze mamy Photoshopa, który czyni cuda. śyjemy w przekonaniu, Ŝe „spikselowanie”
slajdowisku. Swoiste kolaŜ zdjęć, filmików, cytatów i innych migawek. Oczywiście, Ŝe do
miejsca i ludzi uwieczni miłe przeŜycie. Po powrocie do domu zaczynają się schody. Co
tego odpowiednia muzyczka.
zrobić ze zdjęciami? Jak je wykorzystać? I tu, jak w Ŝyciu, są róŜne szkoły: jest szkoła Pani
Technika ma swoje ograniczenia i moŜe zawieść. Opowiadał mi znajomy o
Dokładnej, która radzi, by od razu wszystko pedantycznie archiwizować i opracować. Inna
prezentacji, podczas której zabrakło prądu. Nie zabrakło uczestników. Przekomicznie
szkoła, nad Wisłą bardziej popularna, zaleca odłoŜyć porządek na odpowiedni czas. Być moŜe
wypadła prezentacja czytana przez prowadzącego z osobistego laptopa:
ta chwila nigdy nie nadejdzie i juŜ nikt tych zdjęć nie obejrzy.
- Tu widzę piękny slajd, który wy nie widzicie, a na tym slajdzie…
Zastanawiający jest kryterium stosowany w usuwaniu zdjęć. Na pierwszy ogień idą te,
na których my sami, według naszej oceny, jesteśmy ukazani niekorzystnie. Czyli nasze
Na szczęści prowadzący potrafił zaprezentować swoje umiejętności wychodzenia z
sytuacji kryzysowej.
kiepski zdjęcia usuwamy od razu. Zazwyczaj jesteśmy dość surowi w tej autocenzurze.
Naiwna ufność wobec nowoczesnych narzędzi moŜe czasami doprowadzić do tego, Ŝe
RównieŜ szybko usuwamy złe zdjęcia naszych ukochanych osób. Być moŜe, tu i ówdzie,
w wielu prezentacjach nie ma ani siły – Power; ani jasnego sensu, zamiaru – Pointy. Czyli
cicha złośliwość sugeruje zachować „dla Ŝartu” jakieś śmieszne ujęcie.
brak tego, co najistotniejsze, jasnego przekazu. W prezentacjach warto zadawać sobie pytanie,
Zdjęcia zdjęciami, Ŝycie Ŝyciem. Osobista historia teŜ się zapisuje w naszej pamięci.
o co właśnie w tym wszystkim mi chodzi? Jaki cel sobie stawiam, zbierając ten tak
Ludzkie serce posiada zdolność przechowywania wiele „zdjęć” z przeŜytych chwil.
zróŜnicowany materiał? Nazwa programu do robienia prezentacji - PowerPoint - kojarzy się z
Pojemność serca jest duŜo, duŜo większa od cyfrówki. Do tego archiwum serca zaglądamy
skutecznym przekazywaniem, chodzi o to, by z mocą ukazać bardzo konkretny punkt.
stale. Nasze zachowanie wobec ludzi jest kształtowany przez tę pamięć. Jej zasobami karmi
W naszym Ŝyciowym pielgrzymowaniu, chodzi o to samo – skutecznie i wytrwale
się szacunek, wdzięczność i Ŝyczliwość. Ona teŜ moŜe być, niestety, źródłem Ŝalów, pretensji
dąŜyć do wybranego celu. W znanej ksiąŜce o „Siedmiu nawykach skutecznego działania”
lub pogardy. Z tej przyczyny, w cyfrówce naszego serca, nie moŜemy pozwolić sobie na
zachęca się do tego, by stale działać myśląc o zamierzonym celu. Na przykład często myśleć,
tymczasowy nieuporządkowanie. Trzeba natychmiast usuwać te wspomnienia, w których nasi
co chciałbym „usłyszeć” o sobie w mowie poŜegnania podczas mego pogrzebu? Albo mniej
bliźni wyglądają niekorzystnie.
dramatycznie: co bym chciał dziś pod wieczór zobaczyć w bilansie dnia?
Liczne są miejsca w Ewangelii gdzie Jezus zwracał uwagę na myśli, osądy i
Jezus równieŜ wymaga spójności Ŝycia. Albo-albo. śycia albo śmierć. Światło albo
poruszenia serca. Dobry zasoby serca pozwalają z niego wyciągać dobre rzeczy. śyczliwe
ciemności. „Kto nie jest ze Mną, jest przeciwko Mnie; i kto nie zbiera ze Mną, rozprasza”.
spojrzenie na bliźniego rodzi się w sercu. A zawartość serca zaleŜy od kaŜdego człowieka.
Spójność Ŝycia wymaga zdecydowanego wyboru celu i podporządkowanie mu całego
Konkretne zadanie dla ucznia Chrystusa: przechowywać w sercu tylko „najlepsze ujęcia”
działania. Cel, jak uczą klasycy, „jest pierwsze w zamierzeniu a ostatni w osiągnięciu”. Cel
bliźnich. Usuwać z pamięci serca, poprzez wybaczenie i wyrozumiałość, złe wspomnienia.
daje odpowiedź na proste pytanie „o co właśnie w tym wszystkim mi chodzi?” Dla
Kasować nieodwracalnie, oznacza juŜ nigdy do nich nie powracać. W ten sposób upodobnimy
chrześcijanina odpowiedź powinna pokrywać się ze słowami Jezusa: „szukajcie najpierw
się do miłosiernego Boga, a On Ŝyczliwie na nas patrzeć będzie, bo odpuściliśmy naszym
Królestwa Niebieskiego”. Szukać zawsze – w kaŜdym Ŝyciowym slajdzie - tego ostatecznego
winowajcom.
celu, tej Ŝyciowej pointy, jakim jest Królestwo Niebieski. Szukać z siłą, z zaangaŜowaniem –
z katolickim powerem.
28-09-08
15
16
5. Surfowanie
6. Pokolenie BCB
Naukowcy nazywają atawizmem wtórne wystąpienie zachowań charakterystycznych
Czy istnieje pokolenie JP2? Dla wielu gorliwych katolików samo pytanie jest
dla odległych przodków człowieka. W duŜej mierze dotyczy to reakcji wynikających z
obrazoburczy. Jak moŜna zadawać takie pytanie? PrzecieŜ to oczywiste! Entuzjastyczna
pierwotnych instynktów. W ramach tej teorii moŜna by określić jako zachowania
młodzieŜ uczestnicząca w ŚDM tworzą takie pokolenie. Jego reprezentanci gromadzili się
atawistyczne utratę zdrowego rozsądku, jakiej niektórzy dostają przy korzystaniu z Internetu.
wokół papieŜa. Gdy odchodził w kwietniu 2005 r. Są ucieleśnieniem nadziei Kościoła i nie
Bezsensowne skakanie z linku na link ma wiele wspólnego ze skakaniem małpy z gałęzi na
wolno ich wiarygodność podwaŜać! Emocje na bok. Co określa pokolenie? Jakie cechy
gałąź. Przy takim surfowaniu często człowieka całkowicie opanowuje nagi instynkt.
powinien spełniać członek takiej grupy? Socjologowie dodaliby jeszcze wiele warunków, by
Nie ma najmniejszej wątpliwości, Ŝe Internet jest sam w sobie dobry i poŜyteczny.
móc mówić o „pokoleniu”. PrzecieŜ sam fakt bycia na ŚDM nie wystarczy, aby tworzyć
RównieŜ nie wątpliwości, Ŝe to w sercu człowieka rozgrywa się decydująca walka, jak nim
zwartą grupę społeczną. MoŜna by mówić o określonej grupie tych, którzy przyjęli nauczanie
się posługiwać. Szczerość wobec siebie samego jest pierwszym krokiem do dobrego
Jana Pawła II. A ono wcale nie było łatwe. PapieŜ mobilizował do radykalnego pójścia za
korzystania z Internetu. Czy panuję nad Internetem, czy on panuje nade mną? Czy dostaję
Jezusem. Nauczanie Karola Wojtyły było zachętą do ofiary, do „oddania wszystkiego” dla
„małpiego rozumy”, gdy jestem on-line? Warto nie uciekać do łatwego usprawiedliwiania się,
Jezusa. Sam tak Ŝył i dzielił się własnym doświadczeniem. Czynił to w sposób niezmiernie
Ŝe to tylko czasami, Ŝe to był ostatni raz…
atrakcyjny, jednak nie kosztem obniŜania poprzeczki.
Jezus uczy, Ŝe ludzie zostaną rozliczeni z kaŜdego bezuŜytecznego słowa, które
Dziś dla wielu dobrobyt jest celem Ŝycia. Świat reklamy i konsumpcji namawiają do
wypowiedzą. MoŜna powiedzieć, Ŝe w dzień sądu zostaniemy rozliczeni z kaŜdego
tego by nie rezygnować z niczego. Wielu psychologów, pedagogów a nawet duszpasterzy
„bezuŜytecznego linku”. Na podstawie słów twoich będziesz uniewinniony i na podstawie
wtórują tej zachęcie. WaŜne, aby mieć dobre samopoczucie i Ŝyć przyjemnie. Gdy się pojawia
słów twoich będziesz potępiony. Innymi słowy „pokaŜ mi twoje linki, a powiem ci o stanie
ktoś wymagający, na przykład nauczyciel, w imię godności, wolności lub tolerancji jest
twej duszy”.
szybko „pacyfikowany” przez kolegów lub rodziców.
Osoby uzaleŜnione, który walczą z nałogiem, tworzą swoisty system obronny.
Gdy uczniowie Jezusa wyznają swoją wiarę w niego, On natychmiast zaczyna mówić
Nierzadko, gdy się przedstawiają mówią: jestem Iksiński „niegrający hazardzista” czy
o swej męce na krzyŜu. Odkupienie to tajemnica Wcielenia plus KrzyŜ. Rzutuje to na styl
„niepijący alkoholik”. Jest to sygnał, by im nawet ni sugerować moŜliwość gry czy wypicie
Ŝycia ucznia. Nie moŜna iść za Jezusem bez obumierania dla siebie samego.
kieliszka. Tę samą technikę moŜemy stosować wobec rzeczy martwych. Gdy siadamy przy
Nasi dziadkowie pozostawili nam wiele pięknych przydroŜnych krzyŜy. Wiedzieli, co
klawiaturze, moŜna pogłaskać ekran i pieszczotliwie pozdrowić: „dzień dobry, jestem nie-
oznacza ten symbol. Nie były im obce pojęcie takie jak asceza, umartwienia, ofiara, post lub
surfującym słabym człowiekiem. Pragnę, byś mi słuŜył i nie był przyczyną tracenia czasu ani
pokuta. Nie bali się tych słów. Nie sądzili, Ŝe to nieludzkie, gnostyckie lub tym podobne
obraŜania Pana Boga”.
teorie. Oczywiście, nie oznacza, Ŝe tą nauką zawsze Ŝyli w sposób odpowiedni i wywaŜony.
Jest taki hiszpański przysłowie „zdechł pies, koniec ze wścieklizną” (muerto el perro,
fin de la rabia). UŜywa się go, by wskazać, Ŝe pewne problemy rozwiązują się, gdy zniknie
Mieli jednak świadomość, Ŝe „ciało jest słabe” i nie moŜna mu we wszystkim dogadzać, bo
„co za duŜo to niezdrowo”.
ich przyczyna. Podobnie czytamy w Kazaniu na Górze: „jeŜeli prawa twoja ręka jest ci
„Co za duŜo to niezdrowo” jest jednak nie tylko dla ciała, ale przede wszystkim dla
powodem do grzechu odetnij ją”. Notabene to właśnie prawą ręką korzystamy z myszki…
duszy. Bez pracy nad sobą człowiek staje się niewolnikiem zachcianek lub odraŜających
Oczywiście, nie chodzi o dosłowne zastosowania tej rady, chodzi o to, by znaleźć sposób na
nałogów. Grupa takich ludzi moŜe być nazwana –„pokolenie BCB”– pokolenie Bardzo
skuteczne przezwycięŜanie słabości. Łaski BoŜej nam nie zabraknie, ale potrzeba odrobinę
Cienkich Bolków. Z tym na pewno się zgodzą socjologowie.
12-X-2008
ludzkiego sprytu, by przy komputerze opanowywać atawistyczne odruchy.
5-10-08
17
18
19-10-08
7. Start
Dobry początek zwiastunem sukcesu. I w sporcie, i w Ŝyciu. Nic tak nie zniechęca jak
poraŜka na dzień dobry. Oczywiście, zawsze moŜna „restartować” i nadrobić straty zgodnie z
zasadą „lepiej późno, niŜ wcale”.
8. Leki
Po przepięknej polskiej złotej jesieni przed nami okres znoszenia bombardowania
reklamą leków. Przygotujmy się do tego, aby wiele razy dziennie usłyszeć zalety kolejnego
Falstart to przedwczesny start. To słowo, pochodzenia angielskiego, zostało
„cudolexu” z tradycyjną mantrą: „Przed uŜyciem przeczytaj ulotkę lub skonsultuj się z
spolszczone. Początkowo stosowane było tylko w sporcie. Obecnie uŜywamy go teŜ w innych
lekarzem, lub farmaceutą”. W kulturze, gdzie nadrzędny celem jest dobre samopoczucie i
dziedzinach, mówimy na przykład o falstarcie polityka, o falstarcie jakiegoś pisma.
panuje nieograniczone zaufanie wobec techniki, lekarstwa powinny wszystko zawsze
Nie mamy jeszcze słowa na opóźniony start albo, co nierzadko się zdarza, na brak
rozwiązać.
startu. MoŜna by zaproponować „none-start”. MoŜna z tym się spotkać nawet w przypadkach
Na szczęście jest wiele mądrych i uczciwych lekarzy. Potrafią odczarować magię
bardzo obiecujących. Jak zapisano na pewnym nagrobku: „Tu leŜy Iksiński. Dobrze się
reklam i pokazać, Ŝe nie ma cudownego leku. Doświadczony lekarz przypomni teŜ o
zapowiadał i tak pozostało”.
zdrowym stylu Ŝycia. Być moŜe wskaŜe na sprawy nieco banalne. PrzecieŜ nic dziwnego, Ŝe
„Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje”. W ten sposób mądrość ludowa uczy o BoŜym
coś akurat tylko nam szkodzi, na przykład konkretna potrawa. Najmądrzejsze byłoby tego po
błogosławieństwie dla tego, kto wcześnie startuje kaŜdego dnia. Pan daje mu wiele rzeczy.
prostu nie jeść. Z biegiem lat lista zakazanych potraw moŜe się wydłuŜyć… ale i z takim
Daje mu moŜliwość porannego kontaktu z rodziną: jaką piękną rzeczą wspólne i bezstresowe
drobnym ograniczeniem moŜna szczęśliwie sobie Ŝyć. Nic dziwnego, Ŝe gdy późno idziemy
rodzinne śniadanie! Daje mu spokojny umysł, by o niczym nie zapomnieć, gdy wychodzi z
spać, to następnego dnia jesteśmy mniej skoncentrowani. Trzeba, przypomni nam doktor,
domu. Mieszkańcom Warszawy Bóg daje moŜliwość dojazdu do pracy lub szkoły przed
dbać o ilość godzin snu. Ale, dobry lekarz to nie wszystko. Co z tego, Ŝe postawi trafną
korkami. A punktualność w pracy jest dziś bardzo ceniona… i tak moŜna wyliczać
diagnozę i wypisze odpowiednią receptę, jeŜeli pacjent tego nie będzie realizował. Potrzebne
dobrodziejstwa z dobrego porannego startu.
jest pokorne stosowanie zaleceń.
W pierwszym rozdziale Ewangelii św. Marka moŜna przeczytać o tym, Ŝe Jezus
Jezus jest Odkupicielem i tym samym Lekarzem, który podnosi upadłego człowieka.
wstawał „ nad ranem, gdy jeszcze było ciemno”. Wstawał, aby się modlić. Od zawsze
A uczniów swoich posyła „aby leczyli wszystkie choroby i wszystkie słabości”. Leczeni
chrześcijanie naśladowali w tym Pana, bardzo ceniąc poranną modlitwę. Poranna modlitwa
stanowi istotny wymiar posłannictwa apostołów i chrześcijańskiej wiary w ogóle. MoŜna
bez pośpiechu jest sekretem przeŜycia całego dnia po BoŜemu.
nazwać chrześcijaństwo „religią terapeutyczną” – religią przywracania zdrowia. Kto
W Ŝyciu jak w sporcie dobry start wymaga stałego treningu. Tu nie moŜna spocząć na
rzeczywiście, chce uzdrowić człowieka, musi go postrzegać w jego całości, musi widzieć, Ŝe
laurach. Z jednej strony potrzebne jest mocne przekonanie o waŜności tej pierwszej chwili.
pełnego jego uzdrowienia naleŜy szukać jedynie w miłości Boga. Równocześnie,
Poranne punktualne wstawanie naleŜy do tych punktów bezdyskusyjnych. Samo podjęcie
chrześcijaństwo uwalnia rozum ludzki od zabobonów i magii, pozwalając by angaŜował się w
„dialogu z budzikiem” niesie niebezpieczeństwo sromotnej poraŜki. Rozum o tej porze jest
słuŜbę uzdrawiania.
znacznie osłabiony, dlatego nie ma Ŝadnych szans wobec mocnych argumentów wytaczanych
W sferze duchowej kaŜdy z nas jest po części niewidomym, chromym i trędowatym,
przez lenistwo. Nie ma gradacji w porannej „chwili bohaterskiej”. Albo jest chwilą –
który potrzebuje uzdrowienia. Poprzez swój Kościół Pan Jezus udziela na dobrych rad i
natychmiastowym wstaniem - albo po prostu nie istnieje.
odpowiednich leków. Są to Słowo i sakramenty. Z naszej strony trzeba je wytrwale i pokornie
Drugim punktem decydującym dla porannego zwycięstwa jest punktualne zakończenie
stosować. Wszechobecna nachalna reklama leków moŜe być przypomnienie o zdrowiu
ubiegłego dnia. Tak jak z komputerem - nie będzie kłopotów przy ponownym włączaniu,
duchowym i o konieczności „regularnego zaŜywania” słowa BoŜego i sakramentów. RównieŜ
jeŜeli przedtem dobrze się wszystko zamknęło. A to dlatego, Ŝe start wymaga dobrego
przypomnieniu o dobrym prowadzeniu się – unikaniu okazji do grzechu. Bo, jak czytamy w
zakończenia, czyli wcześniejszego „finiszowania”. I w ten sposób, dzień w dzień, etap po
reklamach, „od leczenia jest lepsza profilaktyka”.
etapie, zwycięŜamy w nadprzyrodzonym biegu do Nieba.
19
20
26-10-08
Było ich dziesięć, pięć mądrych a pięć głupich. Ale zapytajmy Ciocię Wikipedię. A
ona pokornie odeśle nas do dwudziestego piątego rozdziału Mateusza. 2-10-2008
9. Oliwa
Ciocia Wikipedia wyjaśni kaŜdą wątpliwość. Wujek Googel poszerzy ci horyzonty.
Co prawda, wujek jest dość leniwy i często odsyła do Cioci lub do innych krewnych. Dziś z
taką „rodzinką” moŜna nie tylko przebrnąć przez maturę, ale i skończyć nie jedną
renomowaną warszawską uczelnię. Pracę magisterską da się jakość sklecić stosując metodę
„Ctrl-C, Ctrl-V, magisterkę będziesz miał!”. W ten sposób, bez głębszych lektur, nowe
pokolenie wchodzi w dojrzały Ŝycie.
10. Klucze
W ostatnich latach dokonał się niemały postęp w dziedzinie zamków. Do lamusa
odchodzą wielkie pęki kluczy. Jeszcze moŜna je spotkać w szkołach lub na parafiach.
Teoretycznie da się w nich odnaleźć klucz do kaŜdych drzwi. Korzystanie z nich jest testem
cierpliwości. Poszukiwany klucz często to ten ostatni. Czasami trzeba powtórnie, po kolei,
cierpliwie i dokładnie, ponownie sprawdzić wszystkie klucze.
Poprzez lektury ładujemy naszą pamięć, nasz „twardy dysk”. A pamięć mocno
wpływa na toŜsamość. Dlatego, moŜna zaryzykować stwierdzenie, Ŝe „człowiek jest tym, co
przeczytał”. Dobre lektury inspirują. Złe lektury mącą. Ostatnio wiele się mówi o końcu
ksiąŜki. Prorocy z Doliny Krzemowej dają dziesięć lat Ŝycia ksiąŜkom drukowanym.
Wieszczą całkowite zwycięstwo e-ksiąŜki. Jednak i wtedy dobra lektura będzie nie do
zastąpienia. Człowiek potrzebuje dyskursu, dłuŜszej narracji. Potrzebuje Logosu, aby być
logicznym i spójnym.
JuŜ są rarytasem potęŜne i fikuśne klucze, które otwierają drzwi po kręceniu w lewo i
prawo na róŜnych głębokościach. UŜywanie ich to istne ćwiczenie bliskie szermierce. Trudno
juŜ spotkać klucz składany. Szkoda, bo na takie pomysły na Zachodzie nikt nie wpadł. Te
kluczy nadają się do muzeum socrealistycznej myśli technicznej.
Mniejsza ilość kluczy wcale nie oznacza łatwiejszego dostępu. Wręcz przeciwnie.
Miejsce kluczy zastąpiły hasła. Passwordy, loginy, PIN’y, PUK 1 i PUK 2, NIP’y, Regony,
PESEL-e no i zwykły numer kodu do klatki schodowej, który zazwyczaj zapominamy. Do
Jezus, co prawda nie mówił o lekturach ksiąŜek, ale często nawiązywał do tego, co jest
napisane w Prawie – „Jak czytasz?”- Pyta uczonego w piśmie, który wystawiał Go na próbę.
Rabbi z Nazaretu był mocno zakorzeniony w tradycjach Ŝydowskich. Chrześcijaństwo poszło
tą drogą, otwierając się na inne kultury i zawsze bardzo ceniło lekturę. Wiele klasycznych
dzieł przetrwało dzięki mnichom i klasztorom. Potem pojawiły się szkoły, uniwersytety.
tego, nie daj BoŜe, zostawić rower zamknięty na kłódkę z numerem, który tylko zna
producent w Chinach i z którym się na pewno nie dogadamy. Pamiętajmy jeszcze o kodzie do
walizek.
Chipowe karty wcale nie są panaceum szczęścia. Ich mnoŜenia nie da się
powstrzymać. Karta do bankomatu, do biblioteki, do komunikacji miejskiej… Dobrze by było
Ojciec Święty Benedykt zwierzył się wiele razy, jak wielki wpływ na jego Ŝycie miały
lektury. Pisał o wpływie na jego sposób myślenia „Wyznań” św. Augustyna lub „O duchu
Liturgii” Guardiniego. Pamiętamy jak to Karol Wojtyła od młodości „poŜerał ksiąŜki”. A nie
byłe to lekkie dziełka: Jan od KrzyŜa; Św. Ludwik Grignion de Montfort; św. Józef Sebastian
Pelczar.
mieć tylko jeden klucz, jedno hasło, jedną kartę i Ŝyć sobie spokojnie i szczęśliwie. Niestety,
wszystko wskazuje na to, Ŝe
róŜnorodność kluczy do Ŝyciowych obszarów będzie
człowiekowi zawsze towarzyszyć na tym „łez padole”.
Dostęp do ludzkich serc wcale nie jest prostszy. Wynika to z faktu, Ŝe osoba ludzka
jest bogatsza od najcenniejszej rzeczy materialnej. Nieprzypadkowo mówi się o zderzeniach
Ciocia Wikipedia i wujkek Googel są dziś bardzo wpływowi. Przekonują, Ŝe nie mam
czasu na opasłe ksiąŜki. Tak jest, czasu mamy niewiele. Powróćmy, więc do starej tradycji
wyznaczonego czasu na lekturę. Codziennie kwadrans na lekturę duchową! O ustalonej
godzinie i w odpowiednim miejscu. I w ten sposób, strona po stronie, uda nam się solidnie
zaliczyć: Pismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, wybrane dzieła Ojców Kościoła,
Doktorów i Świętych. Dzięki tej systematyczności, nie zabraknie nam oliwy jak zabrakło
zagonionym dziewczynom.
cywilizacyjnych i kulturowych jako wezwanie dla naszego globalizującego się świata.
Ewangelie przekazują jak Jezus stosuje odpowiedni klucz do kaŜdego serca ludzkiego.
DuŜo wymaga od Piotra, który ma być skałą. Temperuje zapał Jana i Jakuba. Inaczej traktuje
Nikodema a inaczej Samarytankę. Jego podejście do Marty róŜni się od podejścia do jej
rodzonej siostry Marii. Dobry Pasterz zna kaŜdą owcę i wzywa w odpowiedni sposób.
W naszym kraju rzadko mamy do czynienia z ludźmi z odmiennych kultur. Jednak
warto pamiętać, Ŝe nawet wśród bliskich teŜ są róŜnicy. KaŜdy jest niepowtarzalny! Inny jest
kod dostępu do serca dziecka, inny do szefa – on teŜ ma serce - a jeszcze inny do serca
21
22
teściowej. Uczmy się tych wszystkich kodów dostępu z większą pilnością niŜ zapamiętujemy
zawsze mniej niŜ wyznaczony sobie limit. Ta miara oczywiście musi być daleko od tego
passwordy i loginy. Bo utrata dostępu do konta bankowego jest mniej bolesna niŜ
punktu gdzie „film się urywa”. Bo to by było całkiem banalne zakończenie scenariusza do „O
zablokowanie serca.
jeden kieliszek za daleko”.
9-XI-2008
16-XI-2008
11. Trunki
12. Wyobraźnia
O jeden most za daleko - stał się hitem gatunku. Nie trzeba być kinomanem, by
YouTube jest darmowym internetowym serwisem. UmoŜliwia prezentację filmów,
wiedzieć, Ŝe taki jest tytuł wojennego filmu, który opowiada o klęsce operacji Market-
wideoklipów lub własnych miniprodukcji. Reklamuje się pod hasłem „Broadcast Yourself”
Garden. Pasjonaci potrafią rozwinąć jeszcze wiele wątków, u nas zwłaszcza o polskiej
czyli „Wyemituj siebie” - niech inni cię zobaczą! To dopiero początek ery udostępnienia
brygadzie spadochroniarzy i o ich dowódcy generale Stanisławie Sosabowskim. Pasjonaci
wszystkiego (sic!). MoŜna trafić na filmik o świętym, gafę polityka lub samobój futbolowej
wytłumaczą jak to było moŜliwe, by powietrzny desant kilkudziesięciu tysięcy Ŝołnierzy nie
gwiazdy, egzekucyjny porachunek mafii lub fragment kreskówki dla czterolatków. NajwyŜsza
osiągnął sukcesu, który miał być zagwarantowany.
kultura i zwykłe chamstwo.
W naszych zmaganiach duchowych sporo czynników składa się na zwycięstwa lub
Trudno dziś powiedzieć, jak wpłynie na ludzką psychikę moŜliwość oglądania przez
poraŜki. Wielkie znaczenie mają nasze „umiejętności dobrego Ŝycia”, czyli cnoty. Na ich
lata absolutnie wszystkiego. Pewne jest, Ŝe to, co widzimy i słyszymy, kształtuje naszą
czele jest roztropność. Pozwala nam odkryć dobro i wybrać odpowiednie środki, aby je
osobowość. NiemalŜe od zarania filozofii toczy się dyskusja, jaki jest wpływ świata
osiągnąć. Cnota męstwa konieczna jest do przezwycięŜenia przeszkód na drodze do dobra.
zewnętrznego na wnętrze człowieka. Czy człowiek przy narodzeniu jest „tanquam tabula
Sprawiedliwość leczy z egoizmu. Umiarkowanie odpowiada za to, by nie było klęsk z
rasa” – jak tabliczka niezapisana – czy juŜ wszystko jest zakodowane w duchu niezaleŜnie od
gatunku „o jeden kieliszek za daleko”.
doznań? Niech filozofowie sobie dyskutują, kaŜdy wie, Ŝe mocne przeŜycia ranią duszę.
Przyjemność jest potęŜną siłą samozachowawczą. Staje się jednak zabójcza, gdy się
Doświadczenia z przeszłości nastawiają nas wobec przyszłości. Parafrazując - kto raz się
jej obsesyjnie szuka. Umiarkowanie pozwala opanować to dąŜenie i zapewnia równowagę.
sparzył, zawsze juŜ będzie dmuchał na zimne. Pamięć i wyobraźnia tworzą taki naturalny
Łaciński temperantia ma bogatsze znaczenie niŜ nasze „umiarkowanie”. Zawiera pozytywną
YouTobe, gdzie gromadzimy nasze miniprodukcje.
treść - temperowanie, porządkowanie, uprawianie. Czyli dzięki umiarkowaniu mamy
Za św. Teresą Wielką ascetyka chrześcijańska określa wyobraźnię jako „domową
równowagę ducha, pokój w sercu. Bez umiarkowania niezliczone są fronty na których
wariatkę”. Oznacza to, Ŝe w naszym świecie wewnętrznym drzemie pierwiastek
najbardziej uczciwy człowiek moŜe ponieść sromotne poraŜki. A to dlatego, Ŝe jedno
nieracjonalności. Wyobraźnia moŜe rozpraszać i dekoncentrować. Męczy nas obawami,
naduŜycie prowadzi naturalnie do następnego. A gdy lawina ekscesów rusza, bardzo trudno ją
szepcze do ucha nieuzasadnione podejrzenia, tyranizuje ambicją i podgrzewa zazdrość. MoŜe
powstrzymać! Gołym okiem to widać w spoŜywaniu trunków. Wystarczy trochę znać Ŝycie,
fałszować rzeczywistość i popychać do ucieczki w fantazjowanie. Wprowadza w euforię lub
aby pojąć, jak wielką szkodę wyrządza spoŜywanie alkoholu w nadmiarze. Odrobina
czarnowidztwo. Sączy w naszą duszę truciznę zmysłowości lub wybujałej miłości własnej.
roztropności pozwala być przewidującym, poniewaŜ to, co przydarzyło się innym, równieŜ
dobrze moŜe spotkać nas samych.
W Piśmie Świętym serce jest miejscem i streszczeniem świata wewnętrznego
człowieka. Jezus uczy, Ŝe to w sercu człowiek przechowuje swoje skarby. Z dobrych zasobów
Jezus o pijaństwie rzadko mówi. Porusza ten temat przy okazji zachęty do czujności.
wydobywa się dobre rzeczy. Zły człowiek ze złego serca wydobywa złe myśli, zabójstwa,
Wtedy stawiał antyprzykład złego sługi, który w nieobecności pana zaczyna „bić sługi i
cudzołóstwa, kradzieŜe, przekleństwa… Uczy teŜ Pan Jezus, Ŝe błogosławiony człowiek,
słuŜące, a przy tym jeść, pić i upijać się”. Warto więc, określić dla samego siebie miarę, by
który ma czyste serce. Porządek w sercu daje moŜliwość oglądania – zwróćmy uwagę, Ŝe
zapobiec sytuacji, kiedy atrakcyjność alkoholu – a jest ona niemała – zwiedzie nas. Znając
mowa o oglądaniu - tego, co najcenniejsze, samego Boga. Odkrywanie Boga tu na ziemi w
siebie i polegając na doświadczeniu innych, moŜemy wyznaczyć sobie osobistą granice. Pić
stworzeniach, a potem na zawsze w Niebie.
23
24
Panowanie nad wyobraźnią zaczyna się od filtrowania tego, co do niej wprowadzamy.
Codzienny rachunek sumienia to codzienne sprawdzanie czy nie staliśmy się
Im więcej róŜnych „Tube” będzie nasz otaczać –a wydaje się, Ŝe świat idzie w tym kierunku -
„chrześcijanami na gapę”, czy przynajmniej płacimy tyle, na ile nas stać. A skoro z łatwością
im głośniej z tych „Tub” świat będzie wrzeszczał obrazami i dźwiękiem, tym czujniejsi
się usprawiedliwiamy, trzeba szczególnie zadbać o szczerość wobec siebie samego.
musimy być. Nie wszystkie filmiki są warte obejrzenia. Wbrew powszechnemu mniemaniu
Bóg nie jest Wielkim Kontrolerem. Jest miłosierny jak nikt, ale jest równieŜ
łaŜenie po YouTobe wcale nie jest gratis. Oglądanie „byle czego” zawsze wystawia rachunek
sprawiedliwy. Pod koniec „naszej trasy” spyta, co zrobiliśmy z powierzonym kapitałem. A
– a cena moŜe być bardzo słona.
wtedy moŜna „zostać wyrzucony na zewnątrz” jak nieuŜyteczny sługa z przypowieści o
23-XI-08
talentach.
Pamięć o „ostatecznej kontroli biletów” mobilizuje do samokontroli. A ta musi być
13. Samokontrola
PasaŜer na gapę jedzie jak pozostali. Dla niego jest to czysty zysk! Jednak, patrząc
szerzej, gdyby wszyscy pasaŜerowie tak czynili, zabrakłoby pieniędzy na utrzymanie
komunikacji. Wtedy nikt nie dojechałby do miejsca przeznaczenia. Dlatego mamy
kontrolerów. Groźba zapłacenia kary zdecydowanie ogranicza pokusę jazdy na gapę. Pamięć
o kontroli wszystkim pomaga.
całkiem szczera. Zapłaciliśmy czy jedziemy na gapę? 30-11-08
14. Leń
Sąsiadka z dolnego felietonu zwróciła uwagę na pieszczotliwy sposób, w jaki dzieci
zwracają się do rodziców i dziadków: mamusi, mamko, babuniu, itp. Warto przestudiować
nazewnictwo
Przyczyna jazdy bez biletu są zróŜnicowane. Od rzeczywistej niemoŜliwość – brak
pieniędzy, brak czasu na zakup biletu - do mocnego przekonanie, Ŝe cena jest
niesprawiedliwa. „Dlaczego mam płacić – to mi się naleŜy”. Są teŜ i tacy gapowicze, których
zachowanie wynika z czystej fantazji, by dla sportu spróbować przechytrzyć kontrolę.
rodziców
wobec
nastolatka.
Dla
obszaru
pracowitości
pokolenie
międzywojenny dysponowało wielką gamą: rasowy leń, patentowany leń, śmierdzący leń.
Była tu gradacja intesywności. Angielski leń to ten z klasą a francuski z fantazją. W moim
domu największy ładunkiem wychowawczym cieszył się zwykły wołacz z personalistycznym
akcentem: „ty leniu jeden!” To juŜ nie były Ŝarty. Sprawa szła całkiem na serio i trzeba było
Ciekawe to jak pozostali pasaŜerowie odnoszą się do gapowicza. JeŜeli osoba jest w
prawdziwej potrzebie pojawia się miłosierdzie wobec przyłapanego pasaŜera i niechęć do
kontrolerów. W sytuacji jawnego oszustwa otoczenie skłania się do rygorystycznego
stosowania sprawiedliwej kary.
się wziąć za siebie.
Wredność lenistwa nie tkwi w samym nieróbstwie, ale w przekonaniu co do własnej
pracowitości. W sztandarowej bajce dobrze to zostało ujęty: „Na tapczanie siedzi leń, Nic nie
robi cały dzień. O, wypraszam to sobie! Jak to? Ja nic nie robię? A kto siedzi na tapczanie? A
W kaŜdej strukturze społecznej istnieje pokusa korzystania ze wspólnych dóbr bez
odpowiedniego wkładu. MoŜna uczestniczyć w zespołowej grze na koszt druŜyny. W
rodzinnym gronie moŜna tylko brać i nigdy nic nie wpłacać na konto wspólnej miłości. W
państwie są „obywatele na gapę”. To ci, którzy migają się od podatków, nie uczestniczą w
trudzie wychowania następnych pokoleń, lub zaniedbują inne obowiązki społeczne.
kto zjadł pierwsze śniadanie? A kto dzisiaj pluł i łapał? A kto się w głowę podrapał? A kto
dziś zgubił kalosze? A uszu dzisiaj nie myłem? A nie urwałem guzika? A nie pokazałem
języka? A nie chodziłem się strzyc? To wszystko nazywa się nic?”
Szkoda, Ŝe Jan Brzechwa nie Ŝyje. Mógłby napisać wersję dla dorastających
dorosłych. Marketingowo proponuję nazwę „Leń.09” (czytać leń-kropka-zero-dziewieć) czyli
Łaska BoŜa, jak sama nazwa wskazuje, jest darowana - wynika z łaskawości Pana.
Ściśle mówiąc, nikt nie zasłuŜył na łaskę bycia w Kościele. Jezus mówi nam jednak o
powierzonych talentach, o pracownikach zatrudnionych w winnicy, o ziarnie zasianym, który
ma przynieść owoc. Mówi o dobroci Ojca i o jego oczekiwaniach. Bóg daje i równocześnie
zadaje.
wersja aktualizowana. JeŜeli znajdzie się polonista z polotem Brzechwy, oto kilka pomysłów:
„O, wypraszam to sobie! Jak to? Ja nic nie robię? A kto setki razy sprawdzał pocztę? A na
Allegro składał ofertę? A kto Sudoko rozwiązał? A kto umieszczał zdjęcia na Naszej-Klasie?
A kto blogi pisał? To wszystko nazywa się nic?’ „Przy ekranie siedzi leń. Nic nie robi cały
dzień. - Przepraszam! A herbaty nie piłem? A uszu dzisiaj nie myłem? A nie naciskałem
telefonu guzika? A nie mieliłem językiem? A nie łaziłem po internetowych sklepach? To
wszystko nazywa się nic?’ Przy ekranie siedzi leń, nic nie robi cały dzień…
25
26
Nie oszukujmy się tym, Ŝe z czasem lenistwo mija. Wady mają niesamowitą zdolność
antyklerykalna złośliwość, lecz na hiszpański sposób, wyraŜeniem opinii, Ŝe nawet za bardzo
adaptacji. Z kaŜdym rokiem pojawiają się nowe odmiany. Potrafią dostosować się do kaŜdego
dobrą, a nawet świątobliwą fasadą, moŜna natrafić na przykre niespodzianki. Czyli, Ŝe
gadŜetu, szczególnie do sprzętu elektronicznego. Rasowy lenistwo przemienia się w
otoczka nie gwarantuje treści. W skrajnych przypadkach moŜna mówić o obłudzie.
mutowane. RównieŜ warto pamiętać o tym, Ŝe fakt, Ŝe kiedyś w liceum ktoś był pracowity i
wybitnie zdał matury, nie zapewni mu pracowitości na zawsze. W Ŝyciu moŜna się cofać.
Pan Jezus mocno ganił postawę „wyłącznie na pokaz”. Obłudników porównywał do
grobów pobielanych, które z zewnątrz wyglądają pięknie, lecz wewnątrz pełne są kości
O lenistwo Pan Jezus obszernie mówi w przypowieści o talentach. Leniwemu nie
trupich i wszelkiego plugastwa. A o faryzeuszach, którzy działali na pokaz powiedział:
brakowało wymówek: „wiem Ŝe jesteś człowiekiem twardym, bla, bla, bla… Bojąc się więc
„Uczynków ich nie naśladujcie. Mówią bowiem, ale sami nie czynią. Wszystkie swe uczynki
poszedłem i ukryłem twój talent. Oto twoja własność!”. Zostaje on określony przez Pana jako
spełniają w tym celu, Ŝeby się ludziom pokazać”.
sługa „zły i gnuśny”. Na tle pozostałych sług moŜe zostać określony teŜ jako „sługa
Osobisty PR i marketing nie mogą być uprawiane kosztem prawdy. Chodzi o
niewierny”. A niewierność jest po prostu zdradą. Czyli lenistwo jest tylko niewinną wadą u
zgodność przekazu z rzeczywistością. A gdy rzeczywistość odbiega w dół od wspaniałości
małych dzieci. No moŜe teŜ i dla nastolatków… U starszych jest brakiem odpowiedzialności!
przekazu, trzeba ją podciągnąć w górę. Mówiąc inaczej, najskuteczniejszy PR odbywa się
7-XII-08
wtedy, gdy na pierwszym miejscu stosujemy do nas samych głoszone wymagania. Lub
przynajmniej szczerze staramy się Ŝyć tym, co innym głosimy.
15. PR
Chomik to nie szczur. Pierwszego ludzie karmią, drugiego trują. Pierwszy wzbudza
powszechną sympatię, drugi wstręt. Fama głosi, Ŝe kiedyś zmęczony tym szczur ze łzami w
oczach zapytał swego dalekiego krewniaka:
14-XII-08
16. Stół
Konsumpcja, nomen omen, mocno wkroczyła na stół wigilijny. Dziś w „naszych”
- Skoro jesteśmy dość podobni do siebie, dlaczego ciebie, chomiku, ludzie lubią, a
mnie nie?
hipermarketach moŜna kupić dosłownie wszystko, czego dusza zapragnie. Od haftowanego
obrusu i staropolskich stroików, poprzez suszony grzyby, barszcz, wszelkie rodzaje pierogów,
Na co chomik miał odpowiedzieć:
na makowcach, piernikach i lwowskiej kutii kończąc. KaŜdy średnio zamoŜny Polak moŜe
- No widzisz, bracie, ja mam dobry PR, a ty nie.
łatwo uzupełnić tradycyjnych dwanaście potraw. Sianko i opłatek szukać przy kasie – to
Gdy zapytamy „piarowców” (jak się popularnie mówi o specjalistach od PR - public
gratisowy bonus.
relations), czym oni dokładnie się zajmują, usłyszymy przeróŜne odpowiedzi. Wielu zwróci
Ulgę przynosi świadomość, Ŝe nie wszystko jeszcze da się kupić. Na razie nie słychać
uwagę na dostarczaniu „prawdziwej i pełnej informacji”, na „transparencję i klarowność”, w
o tym, Ŝe za odpowiednią odpłatę moŜna zamówić „gości na wigilię”, chociaŜ w „kulturze
innych odpowiedziach akcent będzie połoŜony bardziej na „pozytywnym wizerunku”, na
singli” poszerza się grupa docelowa odbiorców takowej usługi. Nic dziwnego, Ŝe dla ludzi
„pokazaniu się z tej najlepszej strony”. Jedni zapewnią, Ŝe z szczura potrafią zrobić myszkę
samotnych Święta stanowią trudny a czasami nienawidzony czas. Dlatego właśnie w tym
Miki lub Ratatuja, inni, Ŝe takim zadaniem zajmuje się „spin doctor” lub „lobbiści” , ale nie
czasie coraz szersza jest oferta róŜnych wyjazdów do egzotycznych miejsc. Czy po to, aby
oni.
zapomnieć?
Zrozumiałe, Ŝe w kulturze wielkiego przypływu informacji trzeba bardziej zwracać
PrzeŜyć Święta to nie to samo co „przeŜuć Święta”. Bogactwo wilijnego stołu nie w
uwagę na wizerunek. Nie wystarczy być dobrym, trzeba i na takiego wyglądać. Warto teŜ
tym, co na nim leŜy, lecz kto przy nim zasiada. Albo lepiej, jaką wspólnotę tworzą, ci którzy
pamiętać, Ŝe równieŜ nie wystarczą tylko pozory dobroci. MoŜna popaść w „przerost PR nad
przy nim się gromadzą. Dzielenie się opłatkiem i tym, co na stole, jest znakiem miłości. A
treścią”. Nawet dziecko wie, Ŝe w balon moŜna dmuchać tylko do pewnych granic… „Balon
nikt nie moŜe dawać tego, czego nie posiada. Podczas jednego wieczoru nie da się odrobić
pozorów” teŜ moŜe pęknąć z przedmuchania! W Hiszpanii funkcjonuje pewne powiedzonko:
zaniedbań z całego roku.
„Hay mucha monja que fuma” - „jest wiele palących sióstr”. Nie jest to bynajmniej jakaś
27
28
Warto prześledzić w Ewangeliach, ilu nauk nasz Zbawiciel udzielił przy posiłkach.
Obszar religijny ma teŜ swój styl. Inne są stroje pierwszo komunijne, inne ubrania na
Pamiątkę swej ofiarnej miłości ustanowił podczas Ostatniej Wieczerzy. Ewangelie nic nam
pogrzeby a inny na śluby… Osoba posiadająca minimum wraŜliwości dobrze wie, Ŝe to co
nie mówią o wspólnych posiłkach Jezusa z Maryją i Józefem w Nazarecie. Jednak
pasuje do gry w tenisa, lub na wycieczki do lasu, nie jest odpowiednim strojem, aby być na
uczestnictwo na weselu w Kanie i pierwszy cud dla radości i uciechy gości jest wymownym
Eucharystii. Nie przekonają jej argumenty typu: „taka jest moda”, „tak mi wygodniej”, „Bóg
znakiem docenienia rodzinnych spotkań.
patrzy w serce człowieka”.
Stół to szkoła tych wartości, których nigdy nie będzie moŜna zakupić w Ŝadnym
Z Ewangelii wiemy, Ŝe Jezus ubrał się na Ostatnią Wieczerzę w dobrą tunikę – nie
sklepie: szacunek wzajemny, zdolność słuchania, dobre serce. Wytrwale więc pobierajmy
była szyta, ale cała tkana od góry do dołu! Zwracał teŜ uwagę na dobre wychowanie.
codziennie lekcje. Dzielnie brońmy punktualnych i wspólnych domowych posiłków.
Szymonowi Faryzeuszowi przypomniał o tym, Ŝe nie podał Mu wody do nóg ani nie namaścił
Stanowczo usuwajmy wszelkie rozpraszacze: komórkę, TV, gazetę, Internet… Wspólne
olejkiem głowę, gdy przyjmował go w swym domu. MoŜe nas trochę zdziwić radykalność
posiłki są waŜniejsze od „waŜnych” SMS-ów i od wszystkich wydań wiadomości razem
zastosowania „dress codu” w przypowieści o zaproszonych na ucztę. Czytamy w niej, Ŝe gdy
wziętych. A to dlatego, Ŝe bliźni jest przed tym wszystkim. Został nam dany i zadany przez
król zauwaŜył człowieka, nie ubranego w strój weselny zapytał go: „Przyjacielu, jakŜe tu
samego Pana Boga!
wszedłeś nie mając stroju weselnego?” I gdy nie usłyszał Ŝadnej odpowiedzi, rzekł sługom:
Świąteczny stół naturalnie odsyła do nieświątecznych spotkaniach przy tym samym
stole. Wspólny czas spędzony przy stole to inwestycja na teraz i na Ŝycie wieczne. Pytanie:
„ZwiąŜcie mu ręce i nogi i wyrzućcie go na zewnątrz, w ciemności”.
Wybór odpowiedniego ubrania jest oznaką szacunku. Skoro na liście naszych
czy na co dzień „stawiamy na stół”?
szanowanych osób po Bogu, pierwsze miejsce zajmuje najbliŜsza rodzina – jest to czwarte
21-XII-08
przykazanie dekalogu – dbajmy teŜ o ubiór w przestrzeni domowej. Dlaczego katować
najbliŜszych widokiem wyblakłych dresów lub rozdeptanych kapci? Miejmy odrobiny litości
17. Ubiór
Baseballówka to nie moherowy beret. Trudno pomyśleć, Ŝe szacowna starsza pani
zastąpi jedno drugim. A jej wnuczka, nawet dla Ŝartu, na jedną chwilę nie załoŜy nakrycie
babci. Obie dobrze wiedzą, Ŝe ubiór to rodzaj kodu przynaleŜności, choć być moŜe Ŝadna z
nich nic nie słyszała o „dress code” - o kanonie stroju, który wyznacza reguły i zasady ubioru
na określoną okazję.
dla nich… Wypracujmy nasz rodzinny „dress code” i z Ewangeliczną radykalnością stosujmy
go na co dzień.
28-XII-08
18. IPN
Kalendarzowa zmiana ósemki na dziewiątkę skłania do rozwaŜań nad czasem. W nim
Od lat rozpowszechniona spontaniczność sprawia, Ŝe wielu juŜ nie wie jaki ubiór jest
jesteśmy całkowicie zanurzeni. Choć brzmi banalnie, ale faktem jest, Ŝe stale jesteśmy na
odpowiedni na daną sytuację. Dlatego, coraz częściej, na wielu zaproszeniach wymagania co
krawędzi miedzy tym, co juŜ było a tym, co będzie. Zdarza nam się poczucie, Ŝe „nihil novum
do stroju są dokładnie określone. I choć nikt nie wątpi, Ŝe to „nie szata zdobi człowieka, ale
sub sole” – nic nowego, wszystko juŜ było, nic juŜ się nie moŜe wydarzyć… piramidalna
człowiek szatę” wszyscy się zgodzą, Ŝe odpowiedni strój daje poczucie pewności, poprawia
nuda! A kiedy indziej, przyszłość okazuje się jako absolutna zagadka, obiecująca lub
kontakt z innymi osobami i w jakiś stopniu określa wiarygodność konkretnego człowieka.
przeraŜająca. Radość i nadzieja, lub smutek i trwoga. Jak sobie radzić z czasem? Aby Ŝyć w
KaŜda przestrzeń Ŝyciowa ma swój „kod ubraniowy”, swoisty mundurek. W
pełni, naleŜy mądrze odpowiedzieć na to zagadnienie. MoŜna zaryzykować tezę: powiedz mi
przestrzeni zawodowej ubiór ma wielki wpływ na ocenę, jaką wystawi przełoŜony i na
jak sobie radzisz z czasem, a powiem ci kim jesteś: człowiekiem religijnym, pragmatykiem,
zaufanie klienta. Dowolność uchodzi płazem tylko w tak zwanych artystycznych zawodach.
agnostykiem, leserem...
Ale i w tym środowisku „spontaniczność” jest starannie dopracowana, czyli nie jest wcale
spontaniczna.
Racjonalistyczny myślenie stworzyło nam złudzenie, Ŝe technika pozwala całkowicie
zapanować nad czasem i nad egzystencjalną przygodą. Poniekąd staliśmy się „zegarmistrzami
własnej egzystencji”. Zegar stale tyka i poŜera nam Ŝycie. NiemalŜe w łonie matki zaczyna
29
30
się bezpardonowy wyścig. Dobre przedszkole to pierwszy krok do sukcesu. Trzeba pilnie
tolerancję. Nie ma mowy o dowolności i kaprysach. Zresztą zrozumiałe, Ŝe nikt o zdrowym
dodawać linki we własnym CV (curriculum vitae) trzeba udowodniać, Ŝe się potrafi, Ŝe się
rozsądku nie pozwoli własnym dzieciom, by tworzyły dietę opartą na batonikach, chipsach i
jest kimś. Dzieje się jak w opowiadaniu C.S. Lewisa. Grono dzieci dostają zestaw zadań.
Ŝelach, popijając colą.
JeŜeli im się uda je wykonać dostaną nagrodę. Bardzo pragną ją zdobyć, dlatego angaŜują się
Nasza dusza teŜ potrzebuje pokarmu. Środowisko, lektury, filmy kształtują wnętrze
w otrzymane zadania. Po wielkim wysiłku udaje im się je dokładnie spełnić. A w nagrodzie…
człowieka i co za tym idzie jego sumienie, czyli zdolność odróŜniania dobra od zła. Kto na
dostają kolejny zestaw zdań! Matura dobrze zdana otwiera moŜliwość na dobre studia, dobra
okrągło karmi swoją duszę tym, czym popadnie, zaciemni światło sumienia i zacznie się
średnia na studiach jest furtką do doktoratu, doktorat pozwala podjąć habilitację, habilitacja
zniechęcać wobec prawa BoŜego. Byle jaka lektura, głupie strony internetowe, nic niewarte
profesurę… ale, po co?
harlekine działają na duszę tak, jak mączka kostna działa na mózg krów. JuŜ Cervantes w
Nie ma wątpliwości, Ŝe Pan Jezus wzywa do czujności i do pracy. Bez zasiewu i
szesnastym wieku pisał o szaleństwie wynikłym z nieodpowiednich lektur. Jego don Kichot
wysiłku, bez ofiary nie będzie zbiorów. A jednak… Ewangelia to nie wezwaniem do
zwariował od nieumiarkowanego czytania ksiąŜek opisujących przygody rycerzy. W swym
szalonego biegania dla biegania, a tym bardziej do gromadzenia skarbów na tym świecie.
obłąkaniu myślał, Ŝe sam jest takim rycerzem. Aby zaradzić tej chorobie balwierz i pleban
Liczy się skarb w Niebie, gdzie złodzieje nie włamują się i nie kradną. Liczą się zasługi w
wtargnęli do jego domu i wyrzucili mu wszystkie te ksiązki, które doprowadziły go szału.
oczach Boga. Trzy razy u Mateusza pada zdanie: „a Bóg twój Ojciec, który widzi w ukryciu
Niestety zrobili to za późno…
ci wynagrodzi”.
Nowy rok jest dobrą okazją, aby się zastanowić nad naszą zwykłą duchową strawą.
Zaczynając nowy rok, warto się zastanowić nad naszym CV w Niebie. MoŜna
Jakie pozycje – lektury, filmy, spektakle - moŜna sobie darować? Jakie warto ograniczyć?
powiedzieć, Ŝe i tam są jakiś archiwa, jakiś system teczek, w których zapisują się nasze
Jakie głupie, a czasami nieprzyzwoite ksiąŜki, czasopisma, filmy trzeba umieścić w koszu na
czyny. Z przymruŜeniem oka moŜna stwierdzić, Ŝe w Niebie istnieje taki Instytut Pamięci
śmieci? Bo przecieŜ nie ma sensu takich rzeczy trzymać na półkach, a tym bardziej w
Niebieskiej – czyli IPN. My sami tam dokonujemy wpisów i, jeŜeli chcemy, poprzez skruchę
wolnym czasie się nimi karmić. Pamiętajmy, nie ma mocnych, i my moŜemy sfiksować!
moŜemy prosić o wymazanie naszych złych posunięć. W ostateczności liczy się tylko zapis
Idziemy, 11- 01-09
niebieski, bo - jak mawiał Kardynał Wyszyński - „czas to miłość”.
20. Beta tester
4-01-09
Wiara chrześcijańska głosi, Ŝe świat wyszedł z rąk BoŜych piękny i dobry. Potem
19. Szalone krowy
pojawił się grzech i obietnica odkupienia. Był upadek, a korekta przyszła przez Chrystusa.
W styczniu dziennikarze chętnie sięgają do wydarzeń z minionego roku. MoŜna teŜ
spojrzeć bardziej wstecz. Z dystansu patrzymy inaczej na wielki szum wokół tych wydarzeń.
Na przykład, kto dziś się martwi szalonymi krowami. One juŜ tylko Ŝyją w dowcipach. Być
moŜe potrafimy coś powiedzieć o chorobie BSE, o prionach – czyli zakaźnych cząsteczkach
białka, o tym, Ŝe są dobre i złe priony. Choroby prionowe prowadzą do zmian w mózgu, tak
Ŝe staje się jak gąbka... Tragedia zaraŜonych krów wynikała z nieodpowiedniego odŜywiania.
Nawet i zwierząt nie moŜna karmić byle czym i choć mączki kostne były bardzo
ekonomiczne, okazało się, Ŝe doprowadzały krowy do szału.
Człowiek moŜe doskonalić świat materialny, ale w odniesieniu do spraw ducha szczyt jest
nam dany w Jezusie Chrystusie. Mówiąc językiem programistów, „Pan Bóg nie wypuścił
świata w wersji testowej”.
W świecie producentów oprogramowania istnieją, podobnie jak w innych dziedzinach,
dwie szkoły. Uosobieniem ich są produkty Macintosha i Microsoftu. Pierwsza firma nie
wypuszcza na rynek produktu aŜ jest całkiem dopracowany. Druga upowszechnia daleko
niedoskonały programy a potem sprzedaje kolejne wersje poprawione, dodając do
oprogramowania tak zwane łatki. Pierwsza testuje program, zlecając wybranym ludziom to
NamnoŜyło się poradników o zdrowym odŜywianiu. W nich opisuje się szczegółowo,
co korzystne a co nie, czego nie moŜna zbyt za często spoŜywać, bo w nadmiarze szkodzi.
zadanie. Druga powierza wielkiej rzeszy uŜytkownikom swój produkt, by oni go korygowali.
Oczywiście produkty pierwszej firmy są droŜsze.
Lista dozwolonych i zakazanych potraw. W sprawach ciała nie ma wiele przestrzeni na
31
32
„Beta tester” - to osoba, która przed wydaniem oprogramowania komputerowego
sprawdza jego jakość, wydajność oraz stabilność w wersji beta. Przed tą wersją była wersja
Pamiętajmy jednak, Ŝe nawet najlepszy deweloper moŜe zbankrutować, nie doprowadzając
projektu do realizacji.
robocza, po niej wersja alfa. Bycie beta testerem jest bardzo często traktowane jako swoista
W tym kontekście warto pomyśleć o rozwijaniu i promocji człowieczeństwa. Ten
nobilitacja, szczególnie w przypadku gier komputerowych, ze względu na niewielki rozmiar
jedyny w swym rodzaju projekt, nazwanym Ŝyciem. Trzeba czuwać, aby w tym
grupy, która ma dostęp do oprogramowania przed oficjalną premierą wersji RTM (ang.
najwaŜniejszym projekcie i autentycznie jedynym „dziełem Ŝycia” nie ponieść poraŜki.
Release to manufacture lub Ready to market) – produktu gotowego do wypuszczenia na
Stanowczo o tym mówi Pan Jezus: „CóŜ bowiem za korzyść odniesie człowiek, choćby cały
rynek.
świat zyskał, a na swej duszy szkodę poniósł? Albo co da człowiek w zamian za swoją
Człowiek nie jest beta testerem swego człowieczeństwa, nie został rzucony na ocean
duszę?”. Dziś, sprawy światopoglądowe, bardzo się skomplikowały. Kryzys myśli zachodniej
nieokreśloności jak głosił Sartre. Według niego, wolność jest przekleństwem. Krowa nie musi
objawia się w mnogości i sprzeczności odpowiedzi na egzystencjalne podstawowe
się zastanawiać, jak zrealizować swego istnienie, natomiast człowiek sam musi siebie
zagadnienia. Kiedyś padło z ust Piłata pytanie „co to jest prawda?” Dziś pytania się
wynaleźć, testować róŜne moŜliwości.
namnoŜyły: co to dobro? co to piękno? co to człowiek? Co to Bóg?
Człowiek nie przychodzi z nicości w Ŝycie z niedopracowanym projektem. Istnieje
ZłoŜoność spraw, z którymi zmaga się chrześcijanin w codziennym Ŝyciu wymaga
podstawowy wzorzec. KaŜdy człowiek stara się znaleźć instancję której moŜna zapytać: jak to
szczególnej czujności, nie tylko co do znajomości zbawczej doktryny, ale i do wdraŜania jej
czynić mam? Taką fundamentalną instancją jest Pan Bóg. By być bardziej zrozumiałym, stał
we własnym Ŝyciu. Same dobre chęci, jak i solidność Ŝyciowego projektu, nie wystarczą, aby
się człowiekiem. W Jezusie mamy drogę, prawdę i Ŝycie by realizować nasze
automatycznie został on zrealizowany. Błędne posunięcia mogą zablokować na amen dalszy
człowieczeństwo. Nie trzeba testować alternatywnych rozwiązań.
rozwój. Dlatego dziś, moŜe bardziej niŜ w innych „prostszych czasach”, potrzeba nam
Nie trzeba testować HIV by wiedzieć, Ŝe to cięŜka choroba, nie trzeba testować
spokojnej refleksji, jak wdraŜamy BoŜy projekt w nasze Ŝycie. Taki jest sens kilkudniowych
alternatywnych modeli rodziny, by dość do wniosku, Ŝe nierozerwalny związek męŜczyzny z
rekolekcji, konwiwencji, kursów formacyjnych, itp. Oferta kościelna jest szeroka i kaŜdy
kobietą jest najlepszą wersją i jedyną, która się nie zawiesza. Nie dajmy się omamić hasłem,
moŜe znaleźć to, co najbardziej mu odpowiada. Z początkiem roku, gdy kalendarz zajęć jest
Ŝe wszystko trzeba zawsze samemu testować, aby być w pełni wolnymi i doświadczyć
jeszcze stosunkowo pusty, warto wygospodarować kilka dni na zastanowienie się nad całością
szczęścia.
Ŝycia. Nikt tego za nas nie zrobi. Pamiętajmy, Ŝe choć Pan Bóg jest Głównym
18-I-2009
Pomysłodawcom, kaŜdy jest „deweloperem własnego człowieczeństwa”. W okresach kryzysu
trzeba szczególnie uwaŜać, aby nie zbankrutować.
25-I-2009
21. Deweloper
Synu, sprawy nie są takie proste - powtarzał mi ojciec. Wówczas mnie to bardzo
denerwowało… Minął czas, a przyłapuje się, Ŝe tak samo mówię do mojego dorastającego
syna – zwierzał mi się pewien czterdziestolatek.
22. Otoczenie
Towarzyskie usposobienie w społeczeństwie mocno zatomizowanym jest coraz
bardziej cenione. Nic dziwnego, Ŝe poszukuje się ludzi zdolnych do tworzenia dobrej
Faktycznie, w ostatnich latach Ŝycie stało się jeszcze bardziej złoŜone. W celu
radzenia sobie z tą złoŜonością pojawili się specjaliści od „scalania rzeczywistości”, jak
moŜna nazwać deweloperów. Na przykład w branŜy budowlanej, deweloper to ten, kto
nadzoruje proces inwestycyjny od fazy projektu aŜ do całkowitego zakończenia. Ostatnio
słyszy się o software developer, czyli o łącznikiem pomiędzy programistom a rynkiem.
Pojawiają się deweloperzy w branŜach biotechnologicznych, show-biznesie i w medialnych.
33
atmosfery i budowania zespołu. Pomimo panującego indywidualizmu wciąŜ pragniemy
identyfikacji z otoczeniem. Mocno nas interesuje jak wypadniemy, co inni o nas powiedzą lub
pomyślą. Zwracanie uwagę na ocenę, jaką wystawi nam środowisko, jest pozytywną cechą
chroniącą nas od przeróŜnych dziwactw.
Jednak w trosce o dobrą ocenę innych powinny być granice. Dobrze to ujmuje stare
przysłowie: „dla towarzystwa dał się Cygan powiesić”. Pewnych zachowań nie podejmuje się
34
nawet dla towarzystwa… Jest to szczególnie jasne w przyznaniu się do wiary: „Kto się Mnie
Internet roi się od dyskusji na temat dokładnej definicji trolla: kto i kiedy zasługuje na
wyprze wobec ludzi, tego wyprę się i Ja wobec aniołów BoŜych”. Ale i teŜ w zwykłym
takie określenie. Kiedy juŜ uprawia się trolling, a kiedy to tylko odwaŜną wymianą zdań.
świadectwie Ŝycia zgodnie z zasadami moralnymi: „Wy jesteście solą, wy jesteście
Internauci zgadzają się, Ŝe trolla koniecznie trzeba izolować i zablokować. Trolla nie naleŜy
światłem”.
karmić, czyli zwracać uwagi na jego przynęty, to znaczy agresywne wypowiedzi. Panuje
Powołanie
chrześcijański
w
pewnym
stopniu
jest
powołaniem
do
nonkonformizmu, do pływania pod prąd.
przekonanie, Ŝe na niektórych portalach są osoby zajmujące się zawodowo, a moŜe nawet
Tutaj przykładem moŜe być zwykłe codzienne świadectwo: nie śmiać się ze sprośnego
odpłatnie, wywoływaniem burzy poprzez skrajnie radykalne wypowiedzi. W rzeczywistości
dowcipu, odcinać się od plotkarstwa, dbać o słownictwo, nie dać się zniewolić przez
takie zachowanie niszczy poziom merytoryczny kaŜdej debaty. Trolling jest więc jakąś
rozrzutny styl Ŝycia…Czyli prowadzić własną poprawną politykę. To co jest poprawne, to co
współczesną mutacją klasycznej próŜności, czyli patologicznego pragnienia zwrócenia na
zgodny z naszym sumieniem - przyjmujemy, a odrzucamy to, co niepoprawne.
siebie uwagi.
Wśród nas jest równieŜ przestrzeń do nadzwyczajnego świadectwa. KaŜdy czas niesie
G. K. Chesterton mówił, Ŝe istnienie grzechu pierworodnego jest czymś oczywistym,
swoje wezwania. Na przykład, przykro nam czytać we wspomnieniach o Dietrychu Von
wystarczy popatrzeć na zachowanie ludzi, by o jego istnieniu się przekonać. Dziś, wystarczy
Hildebrandcie („Dusza lwa”, niedawno pojawiło się polskie wydanie) o ślepocie wielu
popatrzyć, co ludzie wypisują i jak się zachowują na forach internetowych, aby utwierdzić się
katolików w Niemczech w latach trzydziestych wobec ideologii nazistowskiej. Przykro nam
w przekonaniach G. K. Chestertona. W głębi natury ludzkiej jest jakaś słabość, która czasami
słyszeć o milczącym przyzwoleniu na raŜące niesprawiedliwości. Te historyczne wydarzenia
popycha człowieka do zachowań nieracjonalnych. Czyli przemienia go w jakiś aspołeczny
stawiają i nam pytanie, czy w przestrzeni społecznej - z braku odwagi lub dla świętego
złośliwy twór.
spokoju - nie staliśmy się zakładnikami opinii środowiska. Być moŜe dajemy nasze ciche
Jezus nieustannie wzywa nas do czujności wobec naszych słabości. Echem tego
przyzwolenie na uwłaczające traktowanie kobiety w reklamach lub zgadzamy się na
nauczania są słowa Pawła: „Niech przeto ten, komu się zdaje, Ŝe stoi, baczy, aby nie upadł”.
korupcyjne układy bądź rezygnujemy z obrony Ŝycia nienarodzonego, by się nie wychylać.
Trudne i nieznośny charakter naleŜy teŜ do tych upadków, których szczerze trzeba unikać.
Nonkonformizm ucznia Jezusa Chrystusa róŜni się jedna od zwykłego buntu tym, Ŝe
Nie moŜemy bagatelizować raniące zachowania wynikające z chwilowego nieopanowanego
proponuje rozwiązania. Nie chodzi o sprzeciw dla sprzeciwu, o negatywne nastawienie, lecz o
gniewu. Szkody wyrządzone w takich chwilach słabości są jak najbardziej realne. Dla ucznia
świadome uczestnictwo w budowaniu lepszego świata. Gdy czasami trzeba powiedzieć „nie”
Jezusa niektóre zachowania są absolutnie nie do przyjęcia i trzeba za nie Ŝałować i prosić o
to dlatego, Ŝe chcemy przyjąć wielkie „tak” dla Boga, Jezusa i Kościoła - wobec świata i
wybaczenie. JeŜeli stanowczo nie będziemy walczyć na tym froncie, kaŜdy z nas moŜe
człowieka.
przemienić się w odraŜającego trolla.
1-II-2009
8-II-2009
23. Troll
24. Motywacja
W prastarych wierzeniach ludów północy troll to olbrzym lub karzeł zamieszkujący
Przestępstwo było powaŜne. Dlatego została wymierzona najcięŜszą z moŜliwych kar:
górskie pieczary, zwykle nieprzychylny ludziom. W ksiąŜkach fantastyki to brutalne
stracenie na krześle elektrycznym. Jednak jej wykonanie okazało się niemoŜliwe, a to z
stworzenie unikające słońca, często zmienia się pod jego działaniem w kamień. Od pewnego
przyczyn dość banalnych. Skazany był tak pokaźnej tuszy, Ŝe nie mieścił się na krześle.
czasu w slangu uŜytkowników Internetu określa się jako „trolla” osobę uprawiającą
Sędzia wydał urzędowe pismo z nakazem schudnięcia. Wyznaczył nawet termin. Po miesiącu
„trolling”. Wcale, nie chodzi o masło maślane. Trolling to metoda połowu ryb drapieŜnych
ponownie nie udało się wykonać wyroku. Delikwent nie schudł nic a nic. Sytuacja powtórzyła
polegająca na ciągnięciu na Ŝyłce przynęty za łodzią. Ruch przynęty imituje ruch ryby i
się jeszcze dwa lub trzy razy. W końcu zdenerwowany sędzia zapytał skazanego, dlaczego nie
prowokuje do ataku. Trolling internetowy to zamierzone prowokowanie innych internatów.
wykonuje jego nakazu, na które otrzymał szczerą odpowiedź: - Panie sędzio, po prostu... brak
mi motywacji!
35
36
Nic dziwnego, Ŝe bohaterowi z historyjki brakowało chęci podjęcia trudu zrzucenia
wagi. Wola człowieka potrzebuje mieć odpowiednio przyciągający cel, czyli motywy do
multiplierów czyli tak zwanych celebrytów. Tym zazwyczaj trzeba słono płacić za uŜywanie
konkretnej marki.
działania. Ten cel to rozpoznane dobro, ale dobra są zróŜnicowane. Wybór miedzy dobrem
Odkupienie jest BoŜą inicjatywą. Bóg podnosi człowieka przyjmując jego naturę.
natychmiastowym, jak np. zachcianka, a dobrem bardziej odległym i mniej przyjemnym,
Wcielenie Boga niesie ze sobą przyjęcie teŜ wszystkich społecznych aspektów natury
stanowi o dojrzałości duchowej człowieka. Tu kryje się siła człowieka –po łacinie virtus, czyli
ludzkiej. Wśród tych aspektów nie małą rolę odgrywa to, Ŝe jeden człowiek ma wpływ na
cnota. Siła ta nie polega na teoretycznym odróŜnianiu dobra od zła, lub dobra wyŜszego od
drugiego człowieka. Jezus o tym mówi, gdy uŜywa przykładu soli. Celowo wybiera garstkę
niŜszego, ale na praktycznej zdolności dobrego wyboru. Nie chodzi o posiadanie wiedzy
uczniów i poświęca wiele wysiłku na ich formację. Potem daje im zadanie przekraczające ich
motywacyjnej, ale o faktycznie dobre działanie.
siły: idźcie na cały świat, do wszystkich narodów.
Pewnego razu uczony w piśmie zapytał Jezusa jakie jest najwaŜniejsze przykazanie.
Rozpowszechnianie się nauki Chrystusa moŜna śledzić jako docieranie do kolejnych
Pan Jezus odpowiedział mu pytaniem: jak sądzisz? On rzekł: „Będziesz miłował Pana, Boga
multiplierów. Paweł z Tarsu bez wątpienia był jeden z najwybitniejszych. Historię
swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem; a
chrześcijaństwa moŜna tak dalej opisywać: Orygenes, Konstantyn, Augustyn, Dominik,
swego bliźniego jak siebie samego”. Uczony naszymi słowami mówi, Ŝe to miłość powinna
Ignacy… Na naszym podwórku: Mieszko, Jadwiga, Wojtyła… Są wśród nich wielcy święci,
być motywacją człowieka. Jezus do tego dodaje: „To czyń, a będziesz Ŝył”. Uczony, jak
ale są i tacy, którzy nimi nie byli, ale się przyczynili, i to bardzo, do rozpowszechnienia nauki
dobry teoretyk, zadał kolejne pytanie: a kto jest moim bliźnim? Pan Jezus mówi wtedy o
zbawiennej.
dobrym Samarytaninie. Kończy przypowieść pytaniem: KtóryŜ, według twego zdania, okazał
Apostolstwo róŜni się od marketingu. Jednak w obu przypadkach chodzi o dotarcie do
się bliźnim tego, który wpadł w ręce zbójców? On odpowiedział: Ten, który mu okazał
konkretnego człowieka. NiezaleŜnie od samego przesłania drogi dotarcia są takie same. Na
miłosierdzie. Jezus mu rzekł: „Idź, i ty czyń podobnie!”
korzyć apostolstwa mamy doskonałość BoŜej oferty – szczęście wieczne!
Uczynki są droga do wzrostu w człowieczeństwie. „To czyń a będziesz Ŝył”, „idź i ty
W codziennym apostolstwie warto mieć przed oczyma fakt, Ŝe jedni ludzie wpływają
czyń podobnie!” W czynach ukazuje się prawdziwość miłości. Sama motywacja nie
na innych. Nie chodzi tu o celebrytów, lecz o zwykłych multiplierów: dobre matki,
wystarczy, trzeba te szlachetne motywy realizować. Wtedy doświadczymy dobra i ono
powszechnie lubiany fryzjer, poczciwy nauczyciel, otwarta, mądra dziewczyna. ZaraŜenie
umocni bardziej naszą motywację na kolejne dobre działanie. Nie ma tabletek „motivex” - na
tych ludzi miłością Chrystusa przyniesie owoc nie tylko w ich Ŝyciu, ale i w ich otoczeniu. W
zanik motywacji. Trzeba, z łaską BoŜą, zakasać rękawy i brać się do roboty. Wysiłek jest
ten sposób, poprzez mądre ukierunkowanie naszych działań apostolskich, dotrzemy szybciej
tego warty, bo czeka na nas, nie krzesło elektryczny, lecz szczęście wieczne!
do wielkiej rzeszy dusz. I oni staną się teŜ „nosicielami” BoŜej miłości!
15-II-2009
22-II-2009
25. Nosiciele
26. Pamięć
W XXI wieku nie sztuką jest wyprodukować coś. WaŜna jest dystrybucja i sprzedaŜ.
Sprawna pamięć jest jak zdrowie. Cenimy ją dopiero, gdy szwankuje. KaŜdy ma
Ludzie z marketingu wiedzą, Ŝe są takie osoby, które jeŜeli coś zakupią, np. konkretny model
sposób na nadrabianie jej braków: skojarzenia, węzełki, karteczki … Obecnie dysponujemy
samochodu, mają wokół siebie kolejne dziesięć osób, które je naśladują. Ci klienci mnoŜą
całym wachlarzem elektronicznych gadŜetów do przypominania rocznic, spotkań, terminów.
sprzedaŜ, dlatego określa się ich jako multiplers, czyli powielaczy - w swobodnym określeniu
Na wielkim rynku ofert kaŜdy znajdzie, to, co mu odpowiada - od laptopa do palmtopa, od
„roznosiciele”. Oni to zaraŜają innych i stają się Ŝywą reklamą. Dla kaŜdego sprzedawcy jest
komórki do iPhona. Czasami z uporem maniaka urządzenia te przypominają właścicielom o
rzeczą priorytetową zlokalizować i dotrzeć do takich potencjalnych klientów. Potem trzeba
sprawie, co do której nie mają jasności, po co ją zapisywali do przypomnienia.
ich „zarazić” własnym produktem. Najłatwiej to zrobić poprzez specjalną ofertę dla nich po
Ciekawe, Ŝe i w wirtualnym świecie istnieje pojęcie „wycieku pamięci”. Określa się
niŜszej cenie. Oczywiści chwyty marketingowe idą dalej, szczególnie, gdy chodzi o wielkich
tak utratę kontaktu z pewnymi obszarami zarezerwowanej pamięci. Na skutek tego program
37
38
zajmuje coraz więcej zasobów pamięci. Nie jest w stanie ich wykorzystać ani teŜ zwolnić. W
Rezultat ich współpracy bywa gorszy niŜ gdyby pracowali oddzielnie. By zaradzić tym
aplikacjach działających przez długi czas, np. aplikacjach serwerowych, efekt ten jest
trudnościom
narastający. Wyciek prowadzi do ostrego spadku wydajności. W skrajnych przypadkach
„teambuildingowcy”. Oferują wachlarz szkoleń podczas których unaoczniają mechanizmy
zawiesza się program a nawet moŜe zablokować się cały system.
motywacji grupowej, sposoby usuwania wzajemnych blokad, techniki empatyczne i tym
mamy
dziś
specjalistów
od
budowania
zespołu,
potocznie
zwani
Pamięć pełni niezastąpioną rolę w obszarze moralności. To dzięki niej potrafimy
podobne sprawy... Dla obserwatora postronnego wiele z proponowanych ćwiczeń przypomną
zbierać Ŝyciowe doświadczenia, porównywać róŜne sytuacje i wybierać to, co najlepsze.
mu zajęcia organizowane ongiś przez harcerstwo lub inne młodzieŜowe organizacje. Na
Pamięć
moralnej
wyjazdach szkoleniowych zespołu moŜna mieć ćwiczenia z zespołowego wspinania się na
odpowiedzialności, skrajny przykład to, gdy człowiek traci rozum. Jest teŜ pozorna utrata
umoŜliwia
osąd
sumienia.
Brak
osądu
sumienia
zwalnia
z
drzewa, zespołowego tarzanie się w błocie lub gry terenowych bardzo podobnych do
pamięci wtedy, gdy człowiek nie chce pamiętać o BoŜych przykazaniach i o zobowiązaniach
chowanego. Istotną róŜnicę znajdziemy w rachunkach jaki wystawiają firme teambildingowe
wobec innych. RównieŜ grzech moŜe tak opanować człowieka, Ŝe wygląda jakby miał
za oferowane szkolenia.
„wycieki rozumu”. Nie jest w stanie rozsądnie myśleć i popełnia głupoty.
Jezusa wzywa kaŜdego po imieniu i oczekuje osobistej odpowiedzi. Ściśle mówiąc nie
Osoba miłująca Boga i bliźniego szuka róŜnych sposobów, by nie zapominać o swoich
ma zbiorowej świętości. Niemniej nie moŜna być uczniem Jezusa zamykając się na braci i
powinnościach. Taką rolę spełnia, na przykład, strój duchowny, który przypomina księdzu,
siostry. MoŜna powiedzieć, Ŝe równieŜ nie ma „singlowskiej świętości”, czyli takiej która nie
kim jest i jakie zawsze powinno być jego zachowanie. Podobnie obrączka przypomina osobie
realizuje się w jakiejś wspólnocie. Dlatego wszystkie cechy dobrego zespołu są niezbędne w
Ŝyjącej w związku małŜeńskim o tym, Ŝe jej serce juŜ jest zajęte. Te znaki zazwyczaj nie mają
kaŜdym „teamie” uczniów Jezusa. Na nasze szczęście, by się w nich ćwiczyć nie trzeba
większego znaczenia, ale w niektórych przypadkach mogą być ostatnią granicą chroniącym
uczestniczyć w kosztownych kursach szkoleniowych. KaŜdy dzień daje nam niezliczone
przed niewiernością.
okazje, by uczyć się pracy zespołowej: pomagać innym i przyjmować ich pomoc, dzielić się
Czasy, w których przyszło nam Ŝyć, nie sprzyjają wierności. Wydaje się jakby
doświadczeniem, promować młodszych i cieszyć się ich osiągnięciami, unikać stawania się
„wyciek pamięci” był epidemią XXI wieku. By się nie zarazić, stosujmy wszelkie prewencje:
niezastąpionym, tępić nadwraŜliwość na własnym punkcie i wszelkie objawy zazdrości.
promujmy obrączki, fotografii rodziny na biurku w pracy. Niestety niejedna zdrada zaczęła
Słowem: skutecznie dąŜyć do tego, by na firmamencie Kościoła świeciło - dla chwały BoŜej -
się od niewinnego zdjęcia obrączki lub usunięcia zdjęcia Ŝony lub męŜa z komputerowej
coraz więcej gwiazd.
tapety.
28. Dziadostwo
01-03-09
Praktyki 5S to system poprawiający jakość pracy. Nazwa pochodzi od pięciu słów
japońskich:(seiri – seiton – seiso – seiketsu – shitsuke. Do nich przystosowano odpowiednie
27. Team building
Gwiaździste niebo wzbudza zachwyt. Gdy konkretny człowiek zaczyna przyciągać
słowa w języku polskim: selekcja – systematyczność – sprzątanie – schludność –
powszechną uwagę mówimy o nim, Ŝe stał się gwiazdą. Nasz medialny świat Ŝyje z gwiazd.
samodyscyplina. Ogólna wymowa to „dbałość o porządek i schludność w kaŜdym czasie i
A skoro z czasem gwiazdy przygasają media muszą kreować nowe gwiazdy. Ze swej strony
miejscu, u siebie i wokół siebie”. Dotyczy to kaŜdej osoby - pracownika, lub członka zespołu,
gwiazdy są wraŜliwe na własnym punkcie. CięŜko znoszą konkurencję. Mówi się, Ŝe dwie
grupy, druŜyny – jak i całej organizacji. MoŜna tak ten system skrótowo opisać - Selekcja: w
gwiazdy mogą świecić na tym samym firmamencie tylko to pod warunkiem, Ŝe dzieli ich
miejscu pracy mieć to co niezbędne. - Systematyka: to co waŜniejsze bardziej pod ręką. -
odległość mierzona w świetlanych latach.
Sprzątanie: uporządkowane miejsce pracy i otoczenia. - Schludność: ciągłe utrzymywanie
Nie brak kandydatów na gwiazdę we wszystkich dziedzinach. Niełatwo jednostce,
porządku otoczenia i samego siebie. - Samodyscyplina: ciągłe stosowanie i poprawianie
głęboko przekonanej co do własnej wyjątkowości, podporządkować się ograniczeniom pracy
metody. Trzy pierwsze S słuŜą do wprowadzana systemu, zaś dwa ostatni do utrzymania i
w zespole. Często wybitni ludzie, gdy muszą ze sobą współpracować, niszczą się nawzajem.
rozwoju. Ten typ praktyk był od dawna mniej lub bardziej stosowany we wszystkich
39
40
sprawnych instytucjach. Nie ma wątpliwości, Ŝe taki jest sens dyscypliny w wojsku, w
Ojców pustyni. Diabeł został zmuszony przez Boga do pokazania się niejakiemu opatowi
róŜnych grach zespołowych, etc. Jednak dopiero sukces gospodarczy Japonii spowodował, Ŝe
Apollonowi. „Był on bardzo brzydki, o przeraŜających wątłych członkach, ale przede
system ten został powszechnie uznany za podstawę wszelkich działań prowadzących do
wszystkim nie miał kolan!” Niezdolność klęczenia okazuje się istotą elementu diabelskiego.
poprawy wydajności organizacji.
Tradycja sięgająca II w. mówi o tym, Ŝe św. Jakub „brat Pański” pierwszy biskup
Rewolucja obyczajowa końca lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia rozpowszechniła
Jerozolimy, miał kolana zgrubiały jak wielbłąd, gdyŜ stale klęcząc, uwielbiał Boga i błagał o
przekonanie, Ŝe wymagania co do formy nie powinno się stosować w relacjach miłości.
przebaczenie dla swego ludu. A bliŜej nas, pod koniec XX wieku, Jana Pawła II zwierzał się,
Niechlujstwo, jak i swoiste dziadostwo, pojmuje się jako bardziej naturalne i autentyczne.
jak w młodości widywał swego tatę klęczącego na modlitwie do późna w nocy. Być moŜe to
Zwrócenie uwagę na formę ocenia się jako sztuczne, ograniczające lub nawet nieludzkie. W
wspomnienie mobilizowały go do wielkiego wysiłku, by klękać przed Przenajświętszym
rzeczywistości prawdziwie ludzka miłość materializuje się w szczegółach. Zakochany
Sakramentem, gdy kolana miał tak słabe, Ŝe nie mogły go juŜ utrzymywać.
potrafią usystematyzować sobie Ŝycie, aby spotykać się częściej z ukochaną osobą. Sprząta i
usuwa przeszkody osłabiające tę miłość. Wytrwale stara się rozwijać te relacje...
Modlić się moŜna w kaŜdej pozycji. Gesty jednak nie są obojętne. Hebrajczycy
uwaŜali kolano za symbol siły. Zgięcie kolan jest ugięciem naszej siły przed Ŝywym Bogiem,
Pan Jezus jak najbardziej przestrzegał poboŜnych Ŝydowskich zwyczajów. Byłe to
uznaniem, Ŝe wszystko czym jesteśmy, od niego pochodzi. Postawa ta pojawia się wielkim
sprawy unormowane: pielgrzymki Jerozolimy, szabat, modlitwy o konkretnych porach dnia,
hymnie z Listu do Filipian: „aby na imię Jezusa zgięło się kaŜde kolano istot niebieskich i
Psalmy, etc. Uczył jednak, by nie zadowalać się samym wypełnianiem praktyk, które mogą
ziemskich i podziemnych”. Kto uczy się wierzyć, ten uczy się klękać. Postawa klęcząca jest
pozostać puste i stać się obłudne. Wprowadzenie porządku i systematyczności w naszych
obca dla kultury nowoczesnej dlatego, Ŝe jest ona kulturą bez wiary. I właśnie dlatego
relacjach z Bogiem, wypracowanie swoistych „norm poboŜności” zaowocuje umocnieniem
klękajmy i nauczajmy dzieci klękać do modlitwy. Dodatkową motywacją niech będzie to, Ŝe
naszej więzi z Bogiem. Oczywiście, pod warunkiem, Ŝe nie będzie to zwykłe odhaczanie i
w ten sposób bardzo dokuczamy Krętaczowi, Piołunowi i ich piekielnym kompanów.
22-III-09
zaliczanie wyznaczonych sobie punktów.
15-03-09
30. Zasilenie
29. Kolana
Ciepło ubrany człowiek idzie przez Plac Czerwony. Dźwiga dwie cięŜkie walizki.
Stary Krętacz był diabłem doświadczonym. Uczył swego bratanka Piołuna sztuki
kuszenia. W jednym z listów do niego nalega, by chronił swego pacjenta od chęci modlenia
się. MoŜna zastosować róŜne metody, by oddalić go od tak fatalnego zamiaru. Na przykład
wzbudzać w nim wspomnienia „papuziego sposobu”, jaki się modlił w dzieciństwie lub
wzmacniać w nim pragnienia szukania na modlitwie czegoś całkowicie spontanicznego,
wewnętrznego i niekonwencjonalnego. Szczególnie wujek Krętacz zachęca Piołuna, by
utwierdzał pacjenta w przekonaniu, Ŝe pozycja ciała nie wpływa w Ŝaden sposób na jego
modlitwę. Dla Krętacza to jest wielki błąd popełniany przez ludzi: zapominać o tym, Ŝe są
zwierzętami posiadające ciało. – Pamiętaj Piołunie, w tym błędnym rozumowaniu trzeba ich
trzymać!
Przypadkowy przychodni pyta o godzinę. Z nieukrywaną ulgą zostawia walizki i uchyla
schowany pod rękawem okazały zegarek. – Towarzyszu, u nas mamy godzinę 13, ale w
Sajgonie jest teraz 21, a na Kubie jest 3 nad ranem. Pomimo, Ŝe tam jest noc, tam mają około
15 stopni ciepła, dodaje z pewną nutą zazdrości. - Niesamowita maszyna, towarzyszu! Pewno
to nie nasza. To jakiś kapitalistyczny zegarek… - AleŜ nie, to jest „wot bolszaja technika”.
Podaje czas i pogodę na dowolnym punkcie globu! Wszystko wspaniałe… gdyby nie te
olbrzymie baterie, które trzeba dźwigać! – i pokazał na swoje dwie walizki.
Bardzo wiele się zmieniło od czasu, gdy ten dowcip był w modzie. Rozwiązanie
problemu zasilenia poszło dwoma drogami: minimalizacja zuŜycie i nowe technologie
zasilania. Dziś rynek dostarcza wielką gamę baterii. RóŜnią się technologią ogniwa
C.S. Lewis, autor „Listów starego diabła do młodego”, w cytowanym przykładzie
porusza problem postawy ciała - podstawowe element kaŜdej religii. Ciało zostało nam dane,
aby nim oddawać Bogu chwałę. ZbliŜoną myśl moŜna znaleźć w pewnym opowiadaniu
41
elektrycznego, kształtem, napięciem, mocą, parametrami ładowania. Tylko specjaliści się
orientują w dość skomplikowanych skrótach, wiedzą np. Ŝe, LR1130 oznacza baterię
alkaliczną, cylindryczną o średnicy 11 mm i wysokości 3,0 mm. UŜytkownik zna baterie z
42
bardziej przyjaznych nazw: paluszek, lady, block, pastylka… Często przy wymianie prosi w
jest wdraŜany. Sposób prowadzenia projektu nie róŜni się wiele w budownictwie,
sklepie o dokładnie taką samą jak ta, którą przynosi.
informatyce, show-biznesie, czy w kampanii wyborczej. Zawsze jest początek, „full pracy” i
W katechezach porównanie Ŝycie duchowe z biologicznym jest czymś zwykłym.
Podczas czterdziestoletniej pielgrzymki na pustyni lud był karmiony Manną. Był to znak
szaleństwa oraz upragnione zakończenie. Pobranie przyzwoitych pieniędzy i szukanie
nowego projektu.
słowa BoŜego i Eucharystii - naszego duchowego pokarmu. W mowie z Kafarnaum Jezus
Taki rodzaj pracy jest niezmiernie wciągający. W pewnym sensie uczestnicy
tłumaczy, Ŝe tym Chlebem dające nam siły jest On sam. Ludność mieszkająca w trudnych
projektów spijają piankę Ŝycia. Praca w nich jest zawsze ciekawa i pasjonująca. Potrzeba
warunkach dobrze rozumiała o czym mówi Jezus. Dziś, w bogatych krajach rzadko kto
wiele twórczości i talentu. Odpada to, co w kaŜdej pracy jest najbardziej uciąŜliwy - jej
doświadczy, co to autentyczny głód. Dlatego dla wielu, szczególnie dla młodych ludzi,
powtarzalność i rutyna. Lider projektu dba o to, by pracownicy byli wciąŜ na pełnych
wymowniejszym przykładem od fizycznego głodu moŜe być obraz padniętego telefonu, na
obrotach. A oni nie zawsze zdają sobie sprawy, ile Ŝyciowych energii od nich się wymaga.
skutek braku doładowania.
Dlatego projekty mają swoje ofiary: ludzi młodzi, ze skłonnościami do pracocholizmu.
BoŜą energię otrzymujemy w sakramentach i na modlitwie. Tu nic nie da się
zmajsterkować, nie od człowieka to zaleŜy, ale od BoŜej dobroci. Przy słabym kontakcie ze
Wypaleni trzydziestolatkowi bywają ubocznym produktem tego typu zarządzania zasobami
ludzkimi.
źródłem energii, tak jak w sprzęcie elektronicznym, moŜna zmniejszyć zuŜycie, przechodząc
Jezus zaprasza do uczestnictwa w projekcie dla którego równieŜ wszystko trzeba
na tryb oszczędny. „Hibernującemu chrześcijaninowi” do przeŜycia wystarczy niewiele:
poświecić. W świetle tego „BoŜego projektu” pozostały nabierają właściwych im wymiarów
niedzielna Msza święta, sporadyczne korzystanie z sakramentów, krótki pacierz… Przy takim
– są tylko „ludzkimi projektami”. I mają, jak głoszą starzy wyjadacze managementu, często
poziomie zasilenia nie da się jednak ewangelizować trzeciego tysiąclecia. Z taką dawką
nie cztery, ale sześć faz: 1. Entuzjazm. 2. Zniechęcenie. 3. Panika. 4. Szukanie winnych. 5.
energii, otwarcie na świat kończy się na zwykłym zeświecczeniu, czyli duchowym padnięciu.
Karanie niewinnych. 6. Przyznanie premii tym, którzy nie uczestniczyli.
05-04-09
29-III-2009
31. Projekty
32. Zwrotnica
Wiele ludzi na pytanie, czym się teraz zajmują odpowiedzą, Ŝe mają waŜny projekt.
Przemieszczanie się koleją stało się dziś proste jak przysłowiowy drut. Wystarczy
Tak się składa, Ŝe akurat ten projekt wymaga od nich wyjątkowego wysiłku - siedzenie po
określić punkt wyjścia, cel, datę i godzinę. MoŜe trzeba będzie jeszcze dodać szczegóły, gdy
godzinach, pracy w domu, kilkodniowych wyjazdów... Projekty zapisują się na stałe w
będzie wiele stacji o podobnej nazwie, wskazać np. czy chodzi nam o „Łódź Fabryczną” czy
Ŝyciorysach jako awans lub utrata pracy, zawał serca lub wrzody. Sukces w nich otwiera
o „Kaliską”. Klikamy… i pojawia się lista moŜliwych połączeń. Do wyboru i do koloru:
drzwi do salonów i moŜe wbić człowieka w trwałą, nieuleczalną próŜność. Bywa, Ŝe projekty
szybsze, tańsze, z kawą i bez. Zakup biletu - w sieci lub tradycyjnie w kasie. Na stacji zerknąć
modelują Ŝycie osobiste. Niejedna rodzina została załoŜona lub zniszczona, bo dwoje ludzi
jeszcze okiem na tablicę, pójść na peron. Tam uwaŜnie słuchać ogłoszeń: upewnić się czy
spotkało się przy pracy nad projektem. Czyli było wiele godzin wspólnej walki z Ŝywiołami
wsiadamy do wybranego składu.
nowoczesności – tysiące emaili, SMS-ów, setki spotkań, wyjazdów. Zawsze razem, no i coś
zaiskrzyło, na dobre lub złe.
Regularnie podróŜującym na tej samej trasie grozi pewien automatyzm. Przy
zmianach rozkładu naraŜeni są na przykre niespodzianki, czyli, Ŝe dany pociąg odjechał
Praca nad projektami istotnie się róŜni od pracy w produkcji lub świadczeniu usług. Te
wcześniej. W przypadku podróŜy nieregularnych, pasaŜerowie wolą być na peronie
zajęcia mają charakter ciągły. Natomiast projekty są unikalne. MoŜna w nich odróŜnić cztery
kilkanaście minut wcześniej. MoŜna wtedy zauwaŜyć jak z tego samego toru, w małym
fazy: inicjacja, planowanie, realizacja, zakończenie. Po ostatnim etapie moŜna tylko utrzymać
odstępie czasowym, odjeŜdŜają pociągi do miast bardzo odległych miedzy sobą. KaŜdy wie,
produkt, czyli wyniki projektu. „Projekt Management” to nauka o zarządzaniu projektami.
Ŝe po wyjeździe, pociąg zbliŜa się do zwrotnicy, która kieruje skład na właściwy mu cel.
Wypracowała ona własne uniwersalny standardy, niezaleŜnie od dziedziny, w której projekt
Zwrotnica przesuwa się niewiele. Wybór trasy zaleŜy od tych kilkunastu centymetrów. Na
43
44
początku podróŜy takich zwrotnic jest wiele. One decydują, czy pojedziemy do Przemyśla,
bramki. W ten sposób odruchowe zachowania piłkarzy są zawsze obronne i zmniejszające
czy do Szczecina…
ryzyko. Te zdroworozsądkowe zasady mają zastosowanie nie tylko w sporcie. Niestety
Stosowanie informatyki duŜo zmienia w zarządzaniu transportem szynowym. MoŜna
wszędzie zdarzają się nieobliczalne jednostki. Na własne Ŝyczenie, wylatują z Ŝyciowej gry.
zoptymalizować rozkład i skład pociągów, moŜna zorganizować promocyjne połączenia, aby
Przez jakiś czas media eksponują ich oryginalność, odwagę, tupet. Gdy emocje opadają, ich
lepiej rozmieścić pasaŜerów. W przyszłości pewno całkiem znikną kasy, moŜe nie będzie
osoba kojarzy się juŜ tylko ze zdaniem „miałeś chamie złoty róg”, a ich zachowanie z
konduktorów a informacje będą na osobistych komórkach… Ale, zwrotnicy na pewno nie da
niszczeniem moralnego zdrowia społeczeństwa.
się niczym zastąpić. Dopóki poruszamy się po szynach, dopóty będą miejsca w których trzeba
będzie podejmować decyzję: albo-albo. Niewielka zmiana, wielka róŜnica w skutkach!
Na podstawie duszpasterskiego doświadczenia, Św. Josemaria Escriva wpajał swym
podopiecznym, Ŝe udane Ŝycie wymaga nietykalności w trzech zasadniczych punktach: wiara,
W klasycznych dziełach literatury, od „Odysei” po Biblię, porównuje się Ŝycie
czystość i powołanie. Absolutna wierność w wierze, tego daru niezbędnego dla zbawienia.
człowieka do podróŜy lub pielgrzymki. Podczas Ŝycia przekładamy wiele zwrotnic. One
Zdecydowana walka w czystości, czyli podporządkowania ciała wobec ducha. Nie oglądanie
decydują o dalszym biegu Ŝycia. śyć z Bogiem czy być bogiem dla siebie? śyć egoistycznie
się wstecz ani dialogowanie z pokusami wobec powołania. Wszystko, by unikać
czy dla innych? śyć dla ducha czy dla ciała? Szanować drugą płeć czy utylitarnie ją
ryzykownych zagrań. Słabości człowieka sprawiają, Ŝe mogą się pojawić nieracjonalne
traktować? Mieć zasady czy Ŝyć cynicznie? PodąŜać za tłumem czy słuchać sumienia… Tak
pomysły strzelania do własnej bramki. I chociaŜ człowiek zawsze moŜe liczyć na BoŜe
jak na kolei, tych zwrotnic jest więcej na początku podróŜy, czyli w młodości. Od kilku „tak”
miłosierdzie, jednak logika Ŝycia czyni, Ŝe straty nie zawsze da się odrobić.
i od kilku „nie” w tym okresie, zaleŜy, czy Ŝycie będzie udane. Od tych decyzji, w wielkiej
19-04-09
mierze zleŜy, czy dojedziemy do „Stacji Zmartwychwstania”.
34. Coaching
12-04-09
Codzienne doświadczenie obnaŜa poraŜkę wszelkich teorii o „nadczłowieku”.
NiemalŜe kaŜdy telefonom przypomina nam jakąś zawaloną sprawę. Kilka lat pracy
33. Samobój
W piłce noŜnej gole samobójcze zdarzają się częściej niŜ w innych sportach. Jako
zawodowej, wystarczą do tego, by kaŜdego „supermana” sprowadzić do parteru. Takie są
takie uznaje się je w dwóch przypadkach. Pierwszy, to gdy niepodąŜająca do światła bramki
ludzkie realia: nie jesteśmy samowystarczalni! By zaradzić tym potrzebą, pojawiła się szeroka
piłka odbija się od zawodnika druŜyny broniącej i wpada do siatki. Natomiast nie zapisuje się
oferta usług wspierających. Określa się je bardzo róŜnie: doradztwo, warsztaty wzrostu,
bramki samobójczej wtedy, gdy trajektoria piłki juŜ przedtem podąŜała do bramki, niezaleŜnie
consulting, terapia, mentoring…
od tego, czy była lub nie do obronienia. Drugi przypadek to ten „samobój rasowy” gdy
Sporo dziś słychać o „coachingu”. Termin wywodzi się ze sportu, gdzie „coach” to
zawodnik z przyczyn tylko jemu znanych strzela do własnej bramki. Im mniej racjonalne jest
osobisty trener zawodnika. Sukcesy nie biorą się z tego, Ŝe zna się dobrze cele i strategię, ale
jego zachowanie, tym łatwiej, by delikwent zapisał się na dobre w panteonie światowego
z tego, Ŝe się je prawidłowo wdraŜa. Coaching to system poprawiające kompetencje
futbolu.
najgłupszych
zawodowe, by kaŜdy w pełni rozwinął swój potencjał. Trener ma pomagać w poszerzeniu
samobójczych bramek. Na forach toczą się dyskusje, co do czołówki tej czarnej listy. Na
horyzontów. Zrobić, by podopieczny poznał swe mocne i słabe strony i określił zawodowe
zawsze zapisał się w niej niejaki Christ Nicholl, piłkarz Aston Villi, który na meczu z
wyzwania. Wreszcie wypracować system ćwiczeń, aby zdobyć pewne dobre nawyki. On teŜ
Leicester City strzelił wszystkie cztery gole spotkania – dwa z nich samobójcze. Nie ma
mobilizuje do pracy nad sobą aŜ do skutku – stała poprawa w działaniu.
Internet
daje
moŜliwość
oglądania
najpiękniejszych,
czyli
Niektóre instytucje korzystają z pomocy „coacha” z zewnątrz. Jednak według
wątpliwości, Ŝe tego dnia odczuwał silne ciągoty do bramki.
Doświadczony trener wbija w psychikę podopiecznych obowiązek unikania głupiego
najnowszych teorii zarządzania, „coachem” podwładnych ma być przełoŜony, który stoi
ryzyka. Są to niemalŜe dogmatyczne zasady: nigdy nie podawać w światło własnej bramki;
wyŜej w hierarchii. Jest rzeczą bardzo pozytywną fakt, Ŝe firmy coraz częściej dbają o rozwój
nigdy nie dośrodkowywać na własne pole karne; nawet dla Ŝartu, nie strzelać do własnej
swych pracowników. Zazwyczaj czynią to z przyczyn czysto ekonomicznych. Niemniej
45
46
jednak ten sposób działania prowadzi do humanizacji środowiska pracy. Pracodawca jest
Pomimo upływu szesnastu wieków tekst zachowuje swoją aktualność. Dobry pedagog
pierwszym zainteresowanym aby pracownik rozwijał swoje talenty i stawał się lepszym
potrafi kaŜdego ucznia uspokoić i zmotywować do podjęcia wysiłku w drobnych
fachowcem.
wezwaniach. Dzieli trudne ćwiczenia na fragmenty, dostosowuje je do umiejętności kaŜdego
W Ŝyciu duchowym potrzebę wsparcia doświadczamy jeszcze bardziej niŜ na odcinku
ucznia. I tak, od literki do sylaby, od sylaby do słówka, od słówka do zdania zdobywa
zawodowym. Biblia wyraŜa to poprzez relację pasterz - owca. Pasterz poniekąd jest
umiejętność na całe Ŝycie. Uczy się, Ŝe wielkie odległości pokonuje się poprzez wytrwałość w
„coacherem” owcy. Jego misja jest pomaganie jeje, prowadzenie tak, aby się nie zagubiła.
stawianiu małych kroków. Ideał świętości zakłada praktykowanie wielu cnót ludzkich i
Rolę pasterza pełnią rodzice, przyjaciele, przełoŜeni, duszpasterzy. Do sprostania BoŜych
nadprzyrodzonych: wiary, nadziei, miłości, sprawiedliwości, męstwa, pracowitości,
oczekiwań człowiek potrzebuje jeszcze większego wsparcie. Przez wieki taką pomoc
lojalności, optymizmu... To wszystko w Ŝyciu codziennym, w kaŜdej sytuacji – łatwej, trudnej
znajdywało się u kierowników duchowym. W ostatnich dziesięcioleciach ta praktyka została
lub bardzo trudnej. Podejmowanie drobnych kroków, czyli dzielenie wielkich wezwań na
ostro skrytykowana jako wsteczna, paternalistyczna, nieuwzględniająca autonomię człowieka.
części, „na literki”, pozwala ruszyć z miejsca w odpowiednim kierunku – ku poprawie.
Warto byśmy za przykładem świata biznesu powrócili na szerszą skalę do tej sprawdzonej
Świętość wymaga czasu dojrzewania. Nie dajmy się oszukać ofertami typu „Świętość w
praktyki. W naśladowaniu Jezusa święci najlepszych wyników nie osiągnęliby w Ŝaden
weekend”.
sposób bez korzystania z „duchowego coachingu”.
3-05-09
26-IV-09
36. Networking
Dziś do sukcesu posiadanie dobrego „know-how” jest daleko niewystarczające.
35. Literki
Cierpliwość nie jest naszą mocną stroną. Nie lubimy czekać. Dlatego przedrostek
Niezbędna jest znajomość konkretnych ludzi, na których Ŝyczliwość moŜna liczyć.
„fast”, „express”, „instant” pojawia się bardzo często jako element marketingu. NamnoŜyły
Tradycyjnie zawierało się to w zdaniu: „WaŜne jest nie to, co się wie, ale kogo się zna”.
się fastfoody, ekspresowy usługi, przeróŜne produkty „instant”. Tak samo w poradnikach:
Globalizacja wzmocniła jeszcze bardziej znaczenie sieci powiązań. Kontakty są bogactwem
„Angielski w 15 dni”, „Squash w weekend”, „PowerPoint w 7 lekcjach”. W niepamięć poszły
dla poszczególnych osób i dla wspólnych przedsięwzięć. Nie chodzi o jakiś układ mafijno-
przysłowia typu „co nagle to po diable” lub „pośpiech nie jest dobrym doradcą”. Niemniej
kumoterski, lecz o całkiem zdrowe i nowoczesne podejście do biznesu lub teŜ do działań non-
jednak, wcześniej czy później, kaŜdy człowiek doświadcza, Ŝe w Ŝyciu są sprawy, których nie
profit. Ta sieć relacji mniej lub bardziej sformalizowanych to „network”. Zdolność tworzenia,
da się przyśpieszyć. Tę mądrość przekazują klasycy, dlatego ich teksty się nie starzeją.
utrzymywania i korzystania z szeroko zakrojonej sieci relacji określa się mianem
Ojcowie Kościoła to klasycy chrześcijaństwa. Wiele fragmentów ich pism zachwyca
„umiejętności networkingu”.
swoją świeŜością. Na przykład tekst świętego Jana Chryzostoma, w którym zachęca do
Posiadania takich relacji pomaga menedŜerowi trzymać rękę na pulsie, jeśli chodzi o
stosowania w walce ascetycznej sposobów, jakimi posługują się dzieci w szkole. „Najpierw –
najnowsze osiągnięcia w dziedzinach waŜnych dla jego biznesu i mieć dostęp do istotnych dla
powiada święty – poznają kształty liter, następnie zaczynają je rozróŜniać i w ten sposób,
niego
stopniowo, uczą się czytać. Dzieląc cnoty na części, najpierw uczymy się, na przykład, nie
niebezpieczeństwach. Ma szerszy wachlarz moŜliwości uzyskiwania koniecznych zasobów i
mówić źle. Potem, przechodząc jakby do następnej litery: nie Ŝywić do nikogo zawiści, nie
wsparcia. Tworzenie i utrzymywanie tego rodzaju sieci wymaga czasu, gdyŜ sieć taką buduje
informacji.
Być
poinformowany
o
nowych
moŜliwościach,
trendach
lub
być niewolnikiem ciała w Ŝadnej sytuacji, nie pozwolić sobie na obŜarstwo... Następnie,
się nieformalnie. Potrzebna jest gotowość do dzielenia się informacjami i odpowiadania na
przechodząc jakby do liter duchowych, poznamy wstrzemięźliwość, umartwienie zmysłów,
pytania ludzi tworzących sieć. ZaangaŜowania i przemyślanego wysiłku, koniecznych, by
czystość, sprawiedliwość, pogardę dla próŜności. Będziemy się starać być skromnymi, mieć
utrzymać liczne i Ŝywe kontakty. Symptomy niedostatku w umiejętnościach „networkingu” to
serce skruszone. Łącząc jedne cnoty z drugimi, zapiszemy je w naszej duszy”.
nielubienie tworzenia osobistych relacji z ludźmi w kręgu zawodowym. Brak zainteresowania
47
48
wydarzeniami towarzyskimi. UwaŜanie spotkań nieformalnych za stratę czasu. W skrócie -
niby się uczą. Potem odbywają się niby powaŜne egzaminy. I sędziów sportowych, którzy
bycie outsiderem we własnym środowisku.
potrafią tak ocenić, by rezultat meczu był taki, jaki „być musiał”.
Dla większości chrześcijan podąŜanie za Chrystusem wiąŜe się z troską o rodzinę. W
„Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi” –
obecnym świecie nie wystarczy sama wiedza o tym, czym ona powinna być – domowym
uczy Jezus. Jest to teŜ zasada dla Ŝycia zawodowego. ZłoŜoność dzisiejszego świata sprawia,
kościołem, szkołą miłości. Wielość czynników wpływających na zdrowie rodziny sprawiają,
Ŝe często na tym obszarze trudno rozeznać, jakie rozwiązania są w pełni sprawiedliwe.
Ŝe prowadzenie rodziny stało się bardzo „trudnym biznesem”. Wielu mądrych i
Uczciwość zawodowa wymaga wiele więcej niŜ mglistego pragnienia etycznego zachowania.
utalentowanych nie dają sobie w nim rady. Bezpowrotnie minęły czasy, w których było
Aby dobrze działała, trzeba dogłębnie studiować sprawy, zbierać doświadczenie, radzić się. A
moŜliwy odciąć się od otoczenia, aby stworzyć dla własnej rodziny oazę zdrowia pośród
potem odwaŜnie realizować „tak” lub „nie”. Zgodnie z osądem sumieniem. Zdrowie
zepsucia. Warto promować wszelkie rodzaje formalnych lub nieformalnych grup wsparcia dla
społeczeństwa opiera się bardziej na „samokontroli” sprawowanej przez sumienie niŜ na
rodzin: akademie familijne, doskonalenie tatusiów, warsztaty dla teściowej … Tak samo jak
przeróŜnych, choćby i najwyŜszych izbach kontroli.
biznesmeni poświęcajmy czas na networking na rzecz rodziny. Wprowadzajmy nowoczesne
17-V-09
metody, by realizować BoŜy „know- how” dla rodziny - wiernej i otwartej na Ŝycie.
38. Celebrities
10-05-09
W ostatnich czasach „popyt na sławnych” wzrasta w szalonym tempie. Media
potrzebują znanych twarzy. Tyle miejsca do wypełnienia w eterze, na cyberprzestrzeni i na
37. Kotrola
Na komiksowym rysunku Kowalski rozmawia z Nowakiem. Pierwszy to pracownik
tradycyjnym papierze. Dzień w dzień coś ciekawego trzeba wymyślić. A do tego walka o
działu inwestycyjnego, drugi działu obsługi klienta. Kowalski: - Jeśli weźmiemy od was
rynek. Nic dziwnego, Ŝe jeŜeli nie ma ciekawych twarzy, to trzeba je stworzyć. Z drugiej
maszyny w leasing, skąd pewność, Ŝe wasza firma będzie nadal istnieć i zapewni
strony, w marketingu znani ludzie wzmacniają przekaz swą popularnością. Do świata mediów
serwisowanie? Nowak: - A skąd my mamy wiedzieć, Ŝe będziecie mieli dość pieniędzy na
i marketingu dochodzi polityka. Wyborca ma juŜ dość wyborów i trudniej go zmobilizować,
spłatę leasingu? Kowalski: - MoŜecie sprawdzić naszą sytuację finansową. Nowak: - Jestem
jemu teŜ trzeba pokazać przyciągające postacie.
pewien, Ŝe wasza księgowość jest tak samo lipna jak i nasza. Kowalski: - Słusznie... Nowak: -
Jako odpowiedź na tak wielkie zapotrzebowanie rynku zrodziła się nowa kategoria
MoŜe poprosić kogoś trzeciego, by udzielił gwarancji? Kowalski: - Darzy Pan zaufaniem
osób – „celebrities”. Są znane albo z uwagi na działalność na jakimś polu - muzyka, sport,
kogoś trzeciego? Nowak: - Nie, od czasu, gdy mój doradca finansowy zainwestował mój
rozrywka, albo dlatego, Ŝe zostały wykreowane przez media, jako bohaterowie „reality show”
fundusz emerytalny w oszukańczą piramidę finansową, a następnie uwiódł moją Ŝonę... Cała
lub teleturniejów. Często sam celebryci – bo jest juŜ polski odpowiednik tego słowa - cięŜko
historia została opatrzona pesymistycznym tytułem „I nadszedł koniec kapitalizmu”.
harują nad własnym wizerunkiem, uprawiając marketing wokół własnej osoby. O niektórych
Na szczęści realny świat nie jest tak mroczny. Wiele ludzi zasługuje na zaufanie.
złośliwi mówi się, Ŝe „są znani, z tego, Ŝe są znani” (100% marketingu, 0 % treści).
Inaczej świat nie mógłby się rozwijać i prosperować. Trąbienie na prawo i lewo o
Zdolność docierania do ludzi i skupienia zainteresowanie innych jest wielkim
powszechnej korupcji moŜe stać się usprawiedliwieniem, a nawet zachętą, by w niej
talentem. Jak kaŜdy dar, trzeba odpowiedzialnie go wykorzystać. Wpływ na wielką liczbę
uczestniczyć. Niemniej jednak historyjka trafnie pokazuje szkodliwość krętactwa. JeŜeli brak
ludzi to okazja, by czynić wiele dobra – lub ogromną szkodę. Na ile jest to w naszym zasięgu,
uczciwości, kaŜdy system się rozpada. Najbardziej wyrafinowane kontrolne procedury nie
warto pomagać, by „celebrities” dobrze się prowadzili i byli, szczególnie dla młodzieŜy,
zaradzą na brak dobrej woli. Łacińskie przysłowie tak to wyraŜało: „inventa lege, inventa
pozytywnym źródłem inspiracji. Jak wiemy, pokusa próŜności, która towarzyszy wielkiej
fraude”. Ma on swój odpowiednik po polsku: „prawo jest po to, aby je omijać” lub „zasady są
sławie, jest szalenie trudnym wezwaniem.
po to, by je łamać”. Kłamstwo moŜe się wcisnąć do kaŜdej ludzkiej działalności – handel,
PróŜność nie jest nowoczesnym wynalazkiem. Pojawiła się u zarania świata. Na ten
nauka, sport… I tak mamy wykładowców, którzy niby prowadzą zajęcia. Studentów, którzy
haczyk diabeł wziął naszych praojców: „Będziecie jak Bóg”. Od tamtej pory człowiekowi nie
49
50
jest łatwo oprzeć się wciągającej mocy „vanitatis splendor” – splendorowi próŜności. Upaja
własną biografię, rodzinę, preferencje… Wszystko jak w realnym Ŝyciu, ale bez cięŜaru
jak narkotyk. Wymaga coraz większej dawki, aby sprawiać przyjemność. UzaleŜnieni szukają
odpowiedzialności.
nowych sposobów, by na siebie zwracać uwagę. A współczesny świat daje w obfitości nowe
Filozofowie średniowieczni twierdzili, Ŝe „lepsze istniejące ziarnko piasku lub źdźbła,
środki, by próŜny utwierdzał się w przekonaniu, co do własnej wielkości.
Pięć wieków temu reforma protestancka zakwestionowała kult świętych widząc w
nich rodzaj celebrytów, którym nie naleŜy się sława i cześć. Według Kościoła katolickiego
blask świętych naleŜy nie do nich, ale do Chrystusa. ZasłuŜyli na szacunek dlatego, Ŝe
pozwolili Bogu uczynić wielkich rzeczy w ich Ŝyciu. I to jest wspaniałe: dzięki BoŜej
dobroci, kaŜdy moŜe zostać świętym - nawet celebritą z wielkoformatowego bildbordu. Ale
niŜ nieistniejąca góra złota”. Na dzień dzisiejszy moŜna by to przetłumaczyć „lepiej odrobina
dobra w realnym świecie niŜ zbawianie tłumów w SL”. Szczęście wieczne zostanie nam dane
nie ze względu na dobroć jakiegoś tam awatara, lecz jako nagroda za konkretne spełnianie
woli BoŜe w naszym realnym Ŝyciu. śycie nie jest grą, którą moŜna modelować według
własnych widzimisie, lecz jednorazowym darem, który trzeba odpowiedzialnie wykorzystać.
Być moŜe obecny światowy kryzys, który przypomniał o ulotności wirtualnej gospodarki,
pod warunkiem, Ŝe nie ulegnie „amokowi sławy”.
będzie dla wielu zachętą do „come back to realisty” – powrotu do rzeczywistości. 31-V-09
24-05-09
40. Zając
39. Awatar
„W dobrych zawodach uczestniczyłem, bieg ukończyłem…” - pisał św. Paweł do
Człowiek swym otwarcie na świat przewyŜsza najsprytniejszą z małp. Jego duchowa
Tymoteusza u schyłku swego Ŝycia. Oryginał grecki pozwala na jeszcze inną lekturę: „dobrze
natura wciąŜ wybija go ponad otaczającą go rzeczywistość. Ta mu nie wystarczy, czuje
uczestniczyłem w zawodach, bieg ukończyłem”. Oba tłumaczenia są pełny treści. Z jednej
potrzebę tworzenia innego, lepszego, własnego świata: ogródek działkowy, mały warsztacik,
strony trzeba uczestniczyć w odpowiednich zawodach. IleŜ bowiem moŜliwych jest
dom rodzinny urządzony według własnej wizji… Internet rozszerzył i rozpowszechnił
konkurencji do których nie ma sensu stawać – jak rekord opróŜnionych butelek piwa itp. Z
moŜliwości wpływania na otoczenie. Niemal kaŜdy mieszkaniec globu ma dziś szanse
drugiej strony, gdy juŜ się staje do właściwej konkurencji, trzeba „dobrze uczestniczyć” - dąć
uczestniczenia w wydarzeniach tak wielkich jak tylko dusza tego zapragnie. Początkiem tych
z siebie wszystko.
wirtualnych światów były gry na Internecie. Odpowiadały na zapotrzebowanie rozrywki. Dla
Na mityngach lekkoatletycznych nie zawsze zawodnikom chce się biegać na całego.
wielu stały się sposobem zaspokojenia głębszych potrzeb: realizacji i akceptacji przez innych.
Organizatorzy w celu polepszenia widowiska wymyślili „zająca”. Jest to zawodnik, któremu
MoŜna zaryzykować tezę, Ŝe im mniejszy kontakt ze społecznościami realnymi – rodzina,
się zleca prowadzenie na samym starciu biegu, łamiąc strategie tych, którzy chcieli
środowisko pracy, sąsiedzi - tym mocniejsza ucieczka do cyberprzestrzeni.
oszczędzać się. Zając się wypala i schodzi z bieŜni. Bierze obiecane mu pieniądze i znika…
Second Life (SL) to najbardziej znana wirtualna gra. Powstała juŜ w XXI wieku,
uczestniczy w niej około dziesięć milionów osób. UŜytkownicy, nazywani mieszkańcami,
mogą zmieniać świat SL oraz działać w jego wirtualnej gospodarce. KaŜdy tworzy postać
własnego „ja” zwaną awatarem. Nazwa ta pochodzi od sanskryckiego słowa, oznaczającego
w hinduizmie wcielenie bóstwa, które zstępuje z nieba na ziemię w postaci śmiertelnej –
ludzkiej, zwierzęcej lub mieszanej. Tworzenie awatara w SL jest dość urozmaicone. MoŜna
ustalić kolor skóry, długość ramion, czy kształt uszu – MoŜna dodać np. małpie uszy.
Dodatkowo na awatara moŜna zakładać przystawki, są to fragmenty garderoby, broń czy
biŜuteria. Wirtualnemu wizerunkowi moŜna teŜ nadać imię i nazwisko lub nick. Ma on
Proceder ten moŜe funkcjonować na długich biegach. Na średnich, aby uzyskać dobry czas,
nie moŜna się oszczędzać. Przeciętny zawodnik nie moŜe więc być „zającem” poniewaŜ nie
potrafi wybić przed pelotom i spełnić swoją funkcję A sprintera nie namówi się do takiej roli.
Starzy wyjadacze lekkoatletyki znaleźli sposób na takie procedury. JeŜeli z róŜnych przyczyn
nie chce im się wysilać, bo na przykład sądzą, Ŝe organizatorzy za mało płacą za uczestnictwo
w imprezie, dogadują się z pozostałymi zawodnikami na ignorowanie zająca. Wynik jest
cieniutki, ale wszyscy twierdzą, Ŝe wszystko OK.
śycie jest biegiem bardzo długim. Z punktu widzenia indywidualnego człowieka jest
najdłuŜszy z moŜliwych biegów. Dla kaŜdego jest to „bieg Ŝycia”. Równocześnie kaŜdy jest
„zającem” dla swego otoczenia. RóŜnica w tym, Ŝe nie moŜemy zejść z bieŜni, gdy zaczniemy
51
52
odczuwać zmęczenie. Biegamy, by wygrać i by pomagać wygrać innym. Wszyscy mogą
egzemplarzach. Pozwala to na spersonalizowanie tekstu. Kupuje się np. bajeczkę dla synka.
zwycięŜyć. Osiągnąć wyniki oczekiwane przez Pana Boga. Abyśmy się nie zniechęcali
Wpisuje się w imiona osób z rodziny, składa się zamówienie, po kilku dniach moŜna
przerastającymi wymaganiami, Bóg najlepszy z trenerów, stawia w naszym otoczeniu
otrzymać bajkę, w której bohaterami w roli głównej to tatuś i teściowa…
„ostrych zawodników”, którzy swym dobrym przykładem mobilizują do wysiłku. I jak na
Pismo Święte przeszło przez wiele nośników: gliniane tabliczki, papirus, pergamin.
mityngach lekkoatletycznych, my teŜ moŜemy mieć pokusę dogadania się z miernotami
Nie jest ono zwykłym tekstem, lecz Ŝywym Słowem BoŜy. Nie nośnik jest waŜny, ale
miernotami naszym otoczeniu do słabiutkiego wysiłku. Dlatego pamiętajmy o tej nagrodzie,
odpowiedni „czytnik” – wtedy staje się słowem Ŝywym. Pod działaniem Ducha Świętego
która mobilizowała św. Paweł aŜ do samej mety i o której wspominał w cytowanym liście do
zostało napisane i tylko pod jego działaniem prawidłowo moŜe być odczytywane. Wtedy staje
Tymoteusza: „Na ostatek odłoŜono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który mi w owym dniu
się „tekstem spersonalizowanym”. Nośniki się zmieniają - Słowo twa.
odda Pan, sprawiedliwy Sędzia”.
14-06-09
7-06-09
42. Emotikony
41. Nakład
Komputer pokonał barierę językową. Dysponujemy dziś całą gamą programów do
Tekst zapisany na glinianych tabliczkach miał mocną pozycję. Trwałość i
niezawodność. A jednak lŜejsze formy całkowicie go wyparły. Papirus był tani i dostępny.
Zapis na skórach wzbudzał podziw swą dostojnością. A dziś juŜ nikt nie zapisuje swoje myśli
na pergaminie... Pewno taki sam los czeka papierową ksiąŜkę. Argumenty z gatunku, Ŝe radio
nie zastąpiło gazety, a telewizja - kina, wcale nie dowodzą, Ŝe technika drukowania na
papierze musi przetrwać. Chodzi o zmianę nośnika tekstu do lektury, a nie o fakt, Ŝe długi
tekst zapisany zawsze będzie obecny jako wyraz ludzkiej kultury. Papier jako nośnik takiego
tekstu przewartościowuje się, gdy odwaŜnie podejmie się sprawę miliardów ton makulatury
produkowanych na świecie kaŜdego dnia. Czy ma sens tyle nakładu na transport,
magazynowanie, przekształcanie, aby przekazywać informacje, które moŜna udostępnić taniej
i szybciej przez internet?
tłumaczenia, czytników, syntetyzatorów mowy. Tekst, pisany lub mówiony, łatwo moŜna
przełoŜyć z dowolnego języka na inny dowolny. Postęp techniczny przyczynił się do okazania
bogactwa międzyludzkiej komunikacji. Dla dobrej komunikacji nie wystarczy sama treść
przekazu. Psychologia, ze swej strony, zanalizowała wielość sposobów przekazu,
wypracowała techniki doskonalenia komunikacyjnych umiejętności. Po silnym racjonalizmie,
w którym wszystko sprowadzało się do suchych danych, zwróciliśmy ponownie uwagę na
niewerbalne aspekty przekazu. Odpowiednia forma wpływa na odbiorcy, nastawia go
pozytywnie i w ten sposób przekaz jest bardziej udany.
Forma przekazu jest ściśle związana z emocjonalnym kontekstem wypowiedzi. W niej
wyraŜają się teŜ oczekiwania wobec odbiorcy. Ten kontekst jest kluczem do poprawnego
zrozumienia samego komunikatu. Kiedyś większość rozmów było bezpośrednio – twarzą w
Zmiany nośnika „długiego tekstu pisanego” powoduje rewolucję wokół samego
tekstu. Jak ustalić oryginalny tekst i róŜne kolejne jego mutacje? Jak autorzy będą bronić
swoich praw? Te i podobne argumenty moŜna usłyszeć w obronie ksiąŜki drukowanej.
Przemysł elektroniczny rządzi się jednak swoimi prawami. Gdy rynek telefonii komórkowej
się nasyci, trzeba będzie znaleźć nowy towar dla miliarda uŜytkowników. Co powstrzyma
przed masową produkcją czytników? Trudno pomyśleć, Ŝe wydawnictwa, autorzy, nawyki i
gusty czytelników…
twarz. Poprzez język ciała łatwo moŜna uchwycić emocje rozmówcy. Ton głosu, przy
rozmowach telefonicznych, teŜ niesie ładunek emocjonalny. Natomiast pisany tekst,
szczególnie gdy jest bardzo krótki, jest absolutnie wyprany z emocji. Zrozumiały, Ŝe zrodziły
się znaki, by wyrazić te brakujące emocje – są to emotikony. Nie wynikają one tylko z
młodzieńczej fantazji. Piszący wyraŜa w nich swój stan ducha i daje klucz do zrozumienia
napisanego tekstu. Czy np. chodzi o zarzut, czy o Ŝart. Emotikony, przeszły swoistą ewolucje,
od niewielu i bardzo prostych do kilkadziesięciu. W praktyce starczy ich kilka. Są tym, czym
Wyznacznikiem sukcesu konkretnej ksiąŜki przez lata był jej nakład. Jednak w okresie
PRL-u wysokie nakłady niekoniecznie oznaczały, Ŝe ksiąŜka była czytana. Natomiast, w
dobie marketingu nakłady są często wynikiem kampanii i koniunktury. Dla odmiany ostatnio
pojawiły się ksiąŜki niskonakładowe. Drukarnie mogą dostarczyć tanią ksiąŜkę w kilku
53
dorzucone do rozmowy: słowa cieszę się, przepraszam, bardzo mi przykro.
Dobry Samarytanin złagodził oliwą rany cierpiącego człowieka. Przykazanie miłości
zachęca do łagodzenia ostre i wymagające wypowiedzi. Warto więc stawiać pozytywne
emotikony bez obaw. W ten sposób unikniemy wiele nieporozumień i ulŜymy bliźnim.
54
Święty Josemaria Escriva lubił zwracać uwagę na ten aspekt nowego przykazania: „Nie
toŜsamość poprzez pamięć o wczesnych pokoleniach. Równocześnie patrzył bez lęku w
zapominaj, Ŝe człowiek często potrzebuje mieć przy sobie uśmiechnięte twarze”. „ZnuŜona
przyszłość. Przekazywanie pałeczki trwa od św. Piotra do naszych czasów. Z pomocą BoŜą
twarz (…) antypatyczna mina. Czy w ten sposób zamierzasz zachęcić innych, aby poszli za
nikt ją nie opuścił. Na tej ciągłości opiera się Kościół - najwspanialsze dzieło Boga, w którym
Chrystusem?” Mawiał teŜ, Ŝe mogą być takie sytuacje w których „uśmiech jest
my ludzie moŜemy aktywnie uczestniczyć.
najtrudniejszym,
a
zarazem
najmilszy
Panu
Bogu,
umartwieniem”.
Im
więcej
28-06-09
„uśmiechniętych buziek”, tym lepiej!
44. Ciasteczka
21-06-09
Laikom wydaje się, Ŝe moŜna zachować anonimowość przy korzystaniu z Internetu.
„Nikt nie wie, jakie strony oglądam, gdzie wchodzę, co robię…” Naiwny człowieku! KaŜdy
43. Pałeczka
Nie starczy człowiekowi Ŝycia na dokonanie prawdziwie wielkich dzieł. Z tej
klikniecie, czyli kaŜde zapytanie skierowana do serwera zostawia ślad. Na przeglądarce
przyczyny szuka przedłuŜenia w następnych pokoleniach. Ta sama mądrość kaŜe mu
wpisuje się w historię – ten ślad moŜna łatwo usunąć. Na serwerze, z którym się nawiązało
przyjmować szlachetne projekty przodków. Osiągnięcia cywilizacyjne powstały dzięki takiej
kontakt zostaje zapisany adres strony, data, adres IP własnego komputera. Ile czasu będą tam
ciągłości. Jest to rodzaj międzypokoleniowej sztafety. KaŜdy ma swoje przysłowiowe „pięć
te dany zapisany? RóŜnie bywa. Aktualna tendencja do zwiększania bezpieczeństwa w sieci
minut” biegu. Na początku i pod koniec jest strefa przyjmowania i przekazywania pałeczki. I
plus coraz niŜsze koszty pamięci czynią, Ŝe mogą trwać latami. Do tego dochodzą
tak samo jak w sztafetowych biegach, nie wystarczy osiągnąć dobry własny czas, trzeba
„ciasteczka”. Jest to niewielka informacja tekstowa, wysyłana przez serwer oglądanej strony i
umieć sprawnie przyjąć pałeczkę, broń BoŜe jej nie opuścić i zręcznie przekazać dalej.
zapisywane po stronie uŜytkownika. Domyślne parametry ciasteczek pozwalają na odczytanie
Rewolucyjne ideologie zaowocowały rozerwaniem więzi międzypokoleniowych.
informacji w nich zawartych jedynie serwerowi, który je utworzył. Ciasteczka są stosowane
Młodzi wzrastają w złudzeniu o ich wyjątkowości: nic nikomu nie zawdzięczają, świat się na
najczęściej w przypadku liczników, stron wymagających logowania, reklam i do
nich zaczyna… A gdy uświadamiają sobie głupotę takiego rozumowania, na co nie zawsze
monitorowania aktywności odwiedzającego. Ciasteczka mają swój czas waŜności potem
kaŜdego stać, jest juŜ za późno, by nadrobić straty. A najgorsze to, Ŝe następne pokolenie
przeglądarka sama je usuwa. Portale i sklepy internetowe gromadzą dane, by wyświetlać
popełnia ten sam błąd. Złe przyjęcie pałeczki niesie za sobą jeszcze gorsze jej przekazanie.
reklamy o treści nawiązującej do odwiedzanych stron. Dlatego, tematyka reklam pojawiająca
MoŜna kompensować te braki, zapatrując się we własne wyniki, wspólne wychwalania
się na komputerze często świadczą, moŜe nie zawsze, o zainteresowaniach jego uŜytkownika.
dokonań własnego pokolenia. Jednak, w indywidualistycznej kulturze, inni wcale nie są
W realu nasze „kliknięcia”, Ŝyciowe wybory, zostawiają trwały ślad. Nasze
skłonni do długiego podziwiania rekordów bliźniego. Rezultat, to rozluźnienie więzi
zachowania wpływają na otoczenie. Suma czynów ludzkich tworzy struktury dobra lub
międzyludzkich, juŜ nie pomiędzy pokoleniami, ale w tym samym pokoleniu -
struktury grzechu. A w naszej duszy wpisuje się „historia uŜytkowania Ŝycia”. Dobre uczynki
fragmentaryzacja społeczeństwa.
rozwijają nas i upodabniają do Jezusa, złe zachowania obciąŜają. Informatyka pozwoliła
Zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie spotykamy wiele autorów, którzy
zapanować nad otaczającym światem. Jednak, „zinformatyzowany człowiek” bardzo kiepsko
zajmują się genealogią. Przypominają o tym łańcuchu z „pokolenia na pokolenie”. Pokazują
radzi sobie z panowaniem nad własnym sercem. A to „z serca pochodzą złe myśli, zabójstwa,
przekaz Ŝycia, bogactwa BoŜej obietnicy, wiary, sakramentów. Kościół, zakorzeniony w tej
cudzołóstwa, czyny nierządne, kradzieŜe, fałszywe świadectwa, przekleństwa”. Postęp moŜe
tradycji, zawsze mocno podkreślał swą apostolskość. Jest apostolski w więcej niŜ jednym
teŜ wbić „uŜytkownika” w próŜność, za którą idzie głupota. Takiemu człowiekowi wystarczy
sensie. Dlatego, Ŝe został załoŜony w oparciu o apostołów, ale równieŜ dlatego, Ŝe zachowuje
wyjazd wakacyjny, gdzie wmiesza się w tłum i straci zdrowy rozsądek, myśląc: „Nikt nie wie
nauczanie i tradycję, dlatego, Ŝe jest niezmiennie prowadzone przez to właśnie nauczanie i
co oglądam, gdzie wchodzę, z kim się spotykam”. Naiwny człowieku! Wakacje nie mogą być
przez te tradycje i dlatego, Ŝe w wyniku prawowitej sukcesji otrzymał całe dziedzictwo
„wybrykową plamą” w twoim Ŝyciorysie. Odpoczynek nie oznacza zapomnienia o
apostołów. Jan Paweł II tłumaczył na róŜne sposoby, jak Kościół zachowuje w rozwoju swoją
55
56
przykazaniach.
Utrata
pamięci
zawsze
wystawia
słony
rachunek:
prokuratura,
odszkodowania, rozwody, alimenty… Pamiętajmy i przypominajmy - jasno i dobitnie!
46. Codzienność
Rewolucja dokonuje się na naszych oczach. Multum zwykłych spraw zmieniają się z
5-07-09
dnia na dzień. Radykalnie przekształcają się zajęcia, które przez wieki towarzyszyły
ludzkości. Wystarczy pomyśleć o odŜywianiu się, przemieszczaniu lub odpoczynku. W wielu
45. Mrówka
domowych kuchniach nic juŜ się ani nie gotuje, ani pieczy, ani smaŜy. A jeŜeli juŜ, to nie na
Codziennie wcześnie rano, mała mrówka przybywała do roboty i natychmiast
rozpoczynała pracę. Produkuje duŜo i jest szczęśliwa. Je szef, lew, był zdumiony, widząc, Ŝe
mrówka pracuje bez nadzoru. Pomyślał, Ŝe jeśli mrówka moŜe wytwarzać tak duŜo bez
nadzoru, to czyŜ nie wytwarzałaby jeszcze więcej, gdyby miała nadzorcę! Zatrudnił więc
karalucha, który posiadał szerokie doświadczenie i znany był z pisania raportów. Pierwszą
decyzją karalucha było wprowadzenie systemu kart zegarowych. Potrzebował teŜ sekretarki,
oraz zatrudnił pająka do zarządzania archiwami. Lew był zachwycony raportami karalucha i
poprosił go o sporządzenie wykresów w celu opisania tempa produkcji i analizowania
trendów tak, by mógł je wykorzystać do prezentacji na zebraniach zarządu. Lew doszedł do
wniosku, Ŝe nadszedł czas mianowania osoby kierującej działem, w którym pracowała
mrówka. Stanowisko dano cykadzie. Nowy kierownik, cykada, teŜ potrzebowała komputera i
osobistego asystenta, po to, by pomagał jej przygotowywać „Strategiczny Plan Optymalizacji
Kontroli Pracy i BudŜetu”. Dział, w którym pracuje mrówka jest teraz smutnym miejscem,
gdzie nikt się nie śmieje, za to wszyscy stali się nerwowi... W tym samym czasie cykada
przekonała szefa, lwa, co do absolutnej konieczności przeprowadzenia badania klimatycznego
środowiska. Przy przeglądzie kosztów funkcjonowania działu mrówki, lew stwierdził, Ŝe
produkcja uległa znacznemu zmniejszeniu. Zatrudnił więc sowę, prestiŜowego i znanego
konsultanta, by ta przeprowadziła audyt i zaproponowała rozwiązania. Sowa spędziła w dziale
trzy miesiące i przygotowała ogromny, wielotomowy raport, kończący się następującym
wnioskiem: „W dziale jest przerost zatrudnienia.” Mrówka została zwolniona w pierwszej
kolejności. Wybór uzasadniono tym, Ŝe „wykazywała brak motywacji i negatywną postawę”.
Bajka od lat krąŜy po komputerach róŜnych firm w formie prezentacji. Ostatni slajd
wyjaśnia, Ŝe „wszelkie podobieństwo do rzeczywistości to tylko przypadek”. MoŜna
polemizować z tym twierdzeniem. Zdarza się, Ŝe za decyzjami określającymi się jako
racjonalne i pragmatyczne, kryje się brak podstawowej mądrości. MoŜna kosztem pracy dla
rodziny faktycznie ją zaniedbać; kosztem lepszej organizacji wspólnoty de facto ją rozwalić;
kosztem działania apostolskiego osłabić kontakt z Bogiem. Wakacje dają dobrą perspektywę,
gazie i nie tak jak dawniej. Wiele wyszukanych potraw to gotowce z marketu. Cenny sprzęt z
lat osiemdziesiątych jak np. maszyna do pisania, stał się kuriozalnym zabytkiem. W szybkim
tempie znika telefon stacjonarny. Kto wie, czy za nim nie pójdzie do muzeum techniki
tradycyjny telewizor? Kilkuminutowym klikaniem moŜna zastąpić chodzenie po urzędach,
bankach i sklepach. W Internecie sprawdzamy, gdzie jest nieznana nam ulica, rozkład
autobusowy lub najświeŜsze wiadomości. A to prowadzi do tego, Ŝe w wielu domach juŜ
dawno nie kupują gazet. Bilet autobusowy z dziurkami od kasownika stał się pamiątką z
ubiegłego tysiąclecia…
Łatwa dostępność do informacji zmienia styl funkcjonowania podczas odpoczynku.
Zbyteczne stały się gruby przewodniki, które pomagały zaplanować oryginalną wycieczkę.
Zdjęcia satelitarne pokaŜą dokładnie, co i gdzie moŜna zwiedzić. Nie ruszając się z domu da
się „zaliczyć” sławne muzea. Przed pójściem do kina moŜna przeczytać komentarz do filmu,
obejrzeć najlepsze fragmenty i w końcu… zostać w domu. JeŜeli ktoś się zacznie interesować
konkretnym sportem, łatwo moŜe zdobyć reguły, porady mistrzów, poznać ostatnie nowinki z
danego środowiska. Słowem, stać się specjalistą w tejŜe dziedzinie, jakby od lat w niej
siedział. Odpowiedni sportowy sprzęt moŜna zakupić na Allegro od tych, którym to zajęcie
juŜ się znudziło.
Wszechobecne
zmiany
sprawiły,
Ŝe
„czar
postępu”
całkowicie
prysł.
Dziewiętnastowieczne hasła typu „Ludzkość, Porządek i Postęp” stały się do bólu banalne. A
jednak remont kuchni, szybsze łącza internetowe ani przynaleŜność do światowej czołówki
numizmatyków nie zaspokoją najgłębszych pragnień ludzkiego serca. Jak mawiał święty
Augustyn: „niespokojne będzie ono, dopóki Boga nie odnajdzie”. Wszechmogący Bóg dziś
jest tak samo obecny jak w staroŜytności. Świat stworzony przez człowieka ma teŜ w Nim
swój początek. To On obdarzył nas iskrą rozumu i sprawnymi rękami. Boga moŜna odnaleźć
w zaciszu starej chałupiny jak i w naszpikowanej mikroprocesorami klitce XXI wieku.
Wystarczy pokornie i wytrwale Go poszukiwać.
19-07-09
by ponownie wszystko uporządkować i dowartościować pracę przysłowiowej „mrówki”.
12-07-09
57
58
47. Ransomware
48. Dwie łzy
Wirtualny świat zaludnił się „realnymi potworkami”. Laicy nazywają je, bez
Pieśni króla Alfonsa X Mądrego naleŜą do klasyków literatury hiszpańskiej. Jedna z
odróŜniania, wirusami. Są to krótkie programy, które utrudniają pracę uŜytkownika.
nich mówi o pewnym przewrotnym człowieku - niebywały szubrawcu, rabusiu i bandycie. Na
Warunkiem koniecznym, by program był wirusem, jest jego zdolność samopowielania się.
jego duszy ciąŜyły liczne przestępstwa i ogromne zbrodnie. Kiedy nadeszła starość,
Obecnie większość takich programów to hybrydy wirusa z robakiem. Dość pokaźny rozmiary,
przemyślał całe swoje złe Ŝycie. W obliczu sądu przeraził się. Ten, który nigdy nikogo nie bał
kilkadziesiąt lub więcej kilobajtów, bez problemu moŜna ukryć w wielomegabajtowych
się, a był postrachem dla wielu, poczuł niepokój. Skierował się do świątobliwego pustelnika
bibliotekach czy programach. Działanie wirusów jest zróŜnicowane: od kasowania i
Ŝyjącego w górach i błagał go o rozgrzeszenie. Pustelnik zadał mu ostrą pokutę - odbyć
niszczenia danych przez rozsyłanie spamu i ataki na serwery do kradzieŜy danych.
pielgrzymkę do Ziemi Świętej, surowy post, powaŜną jałmuŜnę. Rabuś odpowiedział
Istnieją inne programy, równieŜ często uwaŜane za wirusy. Działają szkodliwie dla
tysiącem wymówek: nie był w stanie odbyć tak długiej podróŜy ani nie miał pieniędzy, Ŝeby
uŜytkownika, ale nie doczepiają się do innych plików. Są to „robaki”: nie atakują obiektów,
rozdawać innym. Święty mąŜ, przyjąwszy wymówki postanowił zmienić mu pokutę. -
jedynie się powielają. „Konie trojańskie” z kolei wykonują normalną pracę jak inne programy
Przynieś mi tę beczułkę pełną wody, a twoje winy zostaną odpuszczone. Nową pokutę
,do których się upodabniają (np. do gier komputerowych), ale dodatkowo robią szkodę.
szubrawiec ochotnie przyjął. Wyruszył w drogę z beczułką zadowolony, Ŝe moŜe
„Bomby logiczne”, róŜnią się od „konia trojańskiego” tym, Ŝe ukryte szkodliwe operacje są
odpokutować za tak niską cenę. Rozpromieniony dotarł do pierwszego źródła, ale szczęście
wykonane po jakimś czasie. „Króliki” lub „bakterie”, replikują się wykładniczo, zamulając
zmieniło się w niepokój, kiedy stwierdził, Ŝe woda z beczułki ucieka przez malutkie
procesor. „Fałszywki” to fikcyjne alarmy przed wirusami. Zazwyczaj proszą o przesłanie
szczeliny. Nie mogąc zaczerpnąć ani jednej kropli, sto razy napełniał naczynie i sto razy woda
zawiadomienia do moŜliwie duŜej liczby osób, co jeszcze bardziej go rozpowszechnia i
uciekała. Porzuciwszy źródło dotarł do rzeki. Ale i tutaj woda uciekała z beczułki.
doprowadza do wściekłości osoby, które otrzymują zawiadomienie po raz n-ty.
Legenda zawarta w pieśni mówi, Ŝe tak minęły dwa lata. Ani rzeki, ani źródła, ani
Niedawno pojawiły się „ransomware”. Jest to rodzaj oprogramowania uŜywanego w
jeziora, ani morze, nie mogły powierzyć swoich wód dziurawej beczułce. Im szybciej
przestępczości internetowej. Jego działanie polega na wniknięciu do atakowanego komputera
pokutnik biegł po górach, tym szybciej woda wyciekała z naczynia. Przygnębiony i
i zaszyfrowaniu danych naleŜących do uŜytkownika. Potem program umieszcza w
zmartwiony, nie znalazłszy rozwiązania, postanowił w końcu wrócić na szczyt góry i
komputerze notatkę. Przestępca pisze w niej, co właściciel cennych plików musi zrobić, aby
przedstawić pustelnikowi swoje strapienie. MoŜe Bóg nie chce przebaczyć mu jego
je odszyfrować. Zwykle internetowy bandyta domaga się przelania pieniędzy na konto w
grzechów? Pieśń opowiada, Ŝe grzesznik z całego serca błagał Najświętszą Maryję Pannę, by
banku elektronicznym i obiecuje, Ŝe w zamian wyśle „klucz” oraz instrukcję, jak odszyfrować
wstawiła się za nim. Kiedy tak się modlił, kilka łez szczerego Ŝalu spłynęło po jego
zablokowane dane.
policzkach. Dwie wpadły do beczułki i zdarzył się cud, poniewaŜ napełniła się po brzegi.
„Potworki” ze świata wirtualnego są jeszcze jednym dowodem na „dwuznaczne
Adaptacja tego średniowiecznego opowiadanie do naszych warunków unaocznia, Ŝe
oblicze techniki” jak pisze Benedykt XVI w swej ostatniej encyklice. „Wolność ludzka
skrucha nie naleŜy do mocnych stron pewnego siebie człowieka XXI w. Jesteśmy w stanie
pozostaje sobą tylko wtedy, gdy na fascynację techniką odpowiada decyzjami będącymi
podjąć pielgrzymkę do Ziemi Świętej, sprawnie i z rozmachem zorganizować kwestę na rzecz
wynikiem odpowiedzialności moralnej. Stąd pilna potrzeba formacji do etycznej
potrzebujących, uda się podjąć post w formie wymagającej diety. Stać nas nawet na to, by
odpowiedzialności w posługiwaniu się techniką”. By dostać się do Królestwa Niebieskiego,
radykalnie zmienić styl Ŝycie, bo się nam znudziło. Ale czy potrafimy szczerze Ŝałować za
nie wystarczy sprawnie machać myszką. Trzeba jeszcze mieć „dobrze zaprogramowane
grzechy?
2-08-09
serce”.
28-07-09
59
60
49. Żółta kartka
50. Niespłacony kredyt
Sportowe umiłowania Jana Pawła II są powszechnie znane: wycieczki w górach,
Poruszająca jest opowieść, chociaŜ nieco staroświecka, o biednej wdowie, która
narty, kajaki, a w młodych latach piłka noŜna. Mniej znane są wypowiedzi Ratzingera co do
zarabiała na Ŝycie praniem. Kiedyś, gdy młodsze dziecko zachorowało, poprosiła starszego
niechęci do WF w szkole i na studiach. NiezaleŜnie od nastawienia ostatnich papieŜy sport
syna, aby się zaopiekował bratem. Chłopak wykonał polecenie, ale stracił drobne zarobki,
wymaga pewnych cech niezbędnych w Ŝyciu duchowym: wytrwałości, cierpliwości, pokory
które przynosiło mu roznoszenie gazet, czuł się rozgoryczony i wypisał matce następujący
by po poraŜce podnieść się i rozpocząć na nowo. Natomiast gry zespołowe pomagają w
rachunek: pilnowanie dzieciaka – 1 zł, gotowanie obiadu – 1 zł, stracone zarobki – 2 zł.
zauwaŜeniu innych osób i liczeniu się z nimi, posłuszeństwie wobec trenera, etc. Z tej
Razem – 4 zł. Matka po powrocie zastała dzieci śpiące, a na stole rachuneczek. Usiadła więc i
przyczyny w tradycji katechetycznej obfite są porównania wzięte ze świata sportu. Wiele z
na odwrocie napisała: za to, Ŝe cię urodziłam – „nic”. Za to, Ŝe cię karmiłam i pielęgnowałam
nich nawiązuje do nauczania św. Pawła, który w swych listach uŜywa obrazów z atletyki.
– „nic”. Za to, Ŝe dla ciebie pracuję – „nic”. Za moją miłość – „nic”. Razem – „nic”.
Do tych tradycyjnych porównań moŜna wprowadzić współczesne wątki. W wielu
I dziś znajdzie się wiele ofiarnych matek (np. felietonistki z „Idziemy”), o których
sportach „Ŝółta kartka” to sposób upomnienia lub ukarania zawodnika, niekiedy innych osób,
moŜna by napisać współczesną wersję opowieści z budującym pointą. Pluralistyczny świat
za powaŜne naruszenie zasad gry. W piłce noŜnej pokazywana jest teŜ za dyskusje z arbitrem,
dostarcza teŜ innych scenariuszy, mniej przykładnych. MoŜliwe, Ŝe matka, Ŝyje z renty i
grę na czas, niesportowe zachowanie. Podczas turniejów piłkarskich obowiązuje zasada, Ŝe
zajęta jest głównie sobą. Przez głowę, by jej nie przeszło poprosić o pomoc starszego syna; a
gdy zawodnik zdobędzie określoną ilość Ŝółtych kartek, jest automatycznie odsuwany od
jeŜeli juŜ, to ten, by zaczął od negocjacji nad wynagrodzeniem w zamian za proszoną usługę.
następnego spotkania. Ferwor gry czasami nie pozwala zawodnikowi dostrzec upomnienia,
Ciekawe, czy taką matkę, stać by było na napisanie kilka „nic”, za wszystko, co w Ŝyciu
zreflektować się i zmienić styl gry. Skutkiem tego będzie kolejna kartka, która usuwa go z
zrobiła dla swych dzieci. Niestety, do „stylu nowoczesnego” naleŜy prowadzenie dokładnej
boiska i turnieju. Emocje mogą równieŜ ponieść sędziego i spowodować brak umiarkowania
buchalterii, wystawianie faktur za to, co naszym zdaniem robimy dla innych i częste
w sięganiu po kartki. Mundialowy rekord w pokazywaniu Ŝółtych kartek - aŜ szesnaście na
przypominanie, ile to oni nam zawdzięczają. Takie nastawienie erozjonuje solidarność
jednym meczu - pobił rosyjski arbiter Walentin Iwanow w meczu Portugalia-Holandia na
przyczyniając się do atomizacji społeczeństwa.
mistrzostwach świata w 2006 r.
Pamięć o tym, Ŝe to my mamy wielki kredyt do spłacenia wobec Boga i bliźniego
Z języka sportowego „Ŝółty kartonik” przeszedł do innych Ŝyciowych sytuacji i stał się
pomoŜe nam wyjść poza „egoistyczną rachunkowość”. Na pierwszym etapie Ŝycia bez
synonimem upomnienia. I tak małŜonkowie wystawiają sobie Ŝółte kartki, szef wystawia
wyjątku dla kaŜdego człowieka niezbędna była bezinteresowność innych: od poczęcia
podwładnym a proboszcz wikaremu. TeŜ mówi się o tym, Ŝe sportowa kontuzja po
poprzez długie lata uczenia się i wzrastania. Dług wdzięczności wtedy zaciągnięty pozostaje
pięćdziesiątce, drobna stłuczka, osłabienie zdrowotne, pełnią funkcje „Ŝółtej kartki” od Pana
na zawsze i nie da się go spłacić. Wdzięczność cechuje się właśnie tym, Ŝe nie moŜna jej
Boga, by zwolnić tempo, zadbać o zdrowie i być bardziej roztropnym. Niestety, w Ŝyciu nie
zamknąć – ona trwa. Zostawia poczucie nieopłacenia za to, co się otrzymało, a jednocześnie
zawsze idziemy najlepszą drogą, a do tego nikt nie moŜe być sędzią we własnych sprawach.
mobilizuje do obdarzania innych. Dzieci nie rewanŜują się rodzicom, ale oddadzą następnym
Dochodzi jeszcze ferwor „Ŝyciowej gry”, który jeszcze bardziej utrudnia przyjmowanie
pokoleniom. Uczniowie nie rewanŜują się nauczycielom. JeŜeli rzeczywiście czegoś się
ostrzeŜeń. Głupotą jest niezauwaŜanie lub zapominanie o juŜ zaliczonych Ŝółtych kartkach.
nauczyli, mogą to przekazać dalej. A saldo kaŜdemu zbilansuje Bóg, gdy po śmierci, powie:
Taki brak rozsądku i zaślepienie wystawia nieodwracalny rachunek - zejście z boiska, czyli
„wszystko, co uczyniłeś dla tych najmniejszych, dla Mnie uczyniłeś”.
18-08-09
„czerwoną kartkę”.
9-08-09
51. Słupki
RóŜnorodność sama w sobie jest wartością. Przyroda charakteryzuje się pluralizmem
rozwiązań przy zachowaniu zadziwiającej harmonii. W świecie nie panuje chaos. Ta
61
62
harmonia pozwala mówić o racjonalności świata, o prawidłowości w rozwoju, o normalności
Zaświtały mi wielkie nadzieje i zdawało mi się, Ŝe moje złe dni skończyły się. Stałem,
jako o odniesienie do jakiejś ukrytej normy. Tego naturalnego porządku stale doświadczamy.
oczekując, Ŝe otrzymam nieproszoną jałmuŜnę i bogactwo poruczone na wszystkie strony w
Gdy na przykład po intensywnym treningu boli nas wszystko, nie panikujemy, „to normalna
kurzu. Karoca zatrzymała się przy mnie. Obdarzyłeś mnie spojrzeniem pełnym uśmiechem.
rzecz” - mówimy. Gdy ten sam ból pojawi się bez znanej przyczyny, biegniemy do lekarza.
Poczułem, Ŝe wreszcie nadeszło szczęście mojego Ŝycia. Wtedy Ty nagle wyciągnąłeś swą
On sprawdza czy wszystko jest w normie. Gdy jakieś wskaźnik okaŜe się niepokojący,
rękę i spytałeś: - „CóŜ ty mi moŜesz dać?” Ach, jakiŜ to był królewski Ŝart! Otworzyłeś swą
podejmie leczenie.
dłoń przed Ŝebrakiem, aby jego go poprosić! Byłem zmieszany i stałem niezdecydowany, a
Analogicznie moŜna mówić o prawidłowym zachowaniu człowieka. Czyny, które
potem powoli wyjąłem z mej Ŝebraczej torby najmniejsze ziarenko zboŜa i dałem ci je. Ale
odchylają się od normy, powinny być prostowane zewnętrznym działaniem. Dlatego przez
jakiŜ było moje zdumienie, kiedy pod koniec dnia, wysypując na podłogę zawartość torby,
wieki prawo ustanowione odnosiło się do natury człowieka. Równocześnie pełniło funkcje
znalazłem malutkie ziarenko złota w nędznej kupce zboŜa! Gorzko zapłakałem i Ŝałowałem,
wychowawczą wskazując, jakich zachowań oczekuje się od jednostki. Dla zwykłego
Ŝe nie miałem hojnego serca, by oddać Ci wszystko, co posiadałem.
człowieka dobre jest wszystko to, co dozwolone przez prawo. Dochodzi jeszcze moc prawa.
Opowiadanie
hinduskiego
poety Rabindranath
Tagore zawiera podstawowy
Trudno sobie wyobraŜać dobrowolne płacenie podatków, gdyby nie było urzędu ścigania.
chrześcijańskie przesłanie: dawać! Pod wieczór Ŝycia będzie za późno na hojność. Wtedy juŜ
Jeszcze trudniej o przestrzegania limitów szybkości przez kierowców bez policji i systemów
tylko pozostaną łzy skruchy. Człowiekowi nie łatwo przychodzi dawać. Pieniądz jest jakby
radarowych.
streszczeniem przywiązań materialnych. Zazwyczaj opanowuje dyskretnie, lecz wcale nie
Ostatnio powoływanie się na prawo naturalne przedstawia się jako gwałcenie swobody
mniej skutecznie. Jeśli choć trochę się zapomnimy zaczyna wyznaczać kierunek Ŝycia, choć
człowieka. Nie moŜna nic nikomu prawem narzucać! Częściowo takie myślenie moŜe
wcale tego nie zamierzaliśmy. Społeczeństwo w którym Ŝyjemy uwaŜa za rzecz normalną, Ŝe
wynikać z naduŜyć władzy. Doszliśmy jednak do tego, Ŝe w imię tolerancji wprowadza się
jedynym horyzontem Ŝycia jest więcej mieć i lepiej Ŝyć. Faktycznie moŜemy poświęcić cały
„dyktaturę słupków”. Badania opinii publicznej jednostronnie decydują, co jest prawe, co
wysiłek, rok po roku, na pogoń za dobrami materialnymi, jedno za drugim: lepsza praca,
powinny sankcjonować „paragrafy”. Mechanizmy demokracji prowadzą ustawodawców do
samochód, dom, podróŜy... i kiedy przyjdzie koniec, zauwaŜymy się, Ŝe zabrakło czasu na
słuŜalczego wpatrywania się w te słupki. Sprawność polityczna często sprowadza się do
dawanie siebie w innych odcinkach, które teoretycznie akceptowało się jako waŜniejsze:
umiejętności dostosowywanie głoszonej opinii do oczekiwań społeczeństwa: jakie opinię
relacje z Bogiem, Ŝycie rodzinne, przyjaźń, kultura.
muszę głosić, aby moja popularność wzrosła?
Czas szkoły i studiów szybko i bezpowrotnie mija. Czego nie zrobi się wtedy dla
Skoro rzeczy tak się mają, powierzony przez Jezusa zadanie ewangelizacyjne trzeba
kolegów, trudno nadrobić. Czas przebywania w domu rodziców teŜ w przeszłość ucieka.
przełoŜyć na „idźcie na cały świat i zmieniajcie słupki”. Obrona Ŝycia, rodziny, moralności
Czas, gdy mogą przyjść na świat dzieci, niejednemu małŜeństwu minął zanim się
publicznej, szacunku dla religii wymaga odwaŜnego wpływania na opinię publiczną. A to nie
zorientowali, Ŝe kaŜdy dziecko to BoŜy dar. Czas tych wakacji teŜ nam przeminął… CóŜeśmy
jest w gestii „specjalistów od pisania ustaw”, lecz w rękach kaŜdego obywatela. W
zrobili dobrego dla innych? Ile ziarenek, w naszej „Ŝebraczej torbie”, przemieniły się dzięki
społeczeństwie pluralistycznym konieczny jest, by chrześcijanie „się ujawnili”. Normalną
naszej hojności, w szczere złoto?
rzeczą jest, by sól zaznaczała swą obecność, nadając smak otoczeniu. W ten sposób
7-09-09
zatrzymamy szerzący się chaos zboczeń.
53. Logistyka
23-08-09
Początek września jest jak pierwsza strona szkolnych zeszytów. Nawet ślamazara stara
52. Złote ziarenka
Szedłem Ŝebrząc od domu do domu drogą wiejską, kiedy złota karoca ukazała się w
oddali jak w cudownym śnie. Zastanawiałem się, kim jest ten Król nad wszystkimi królami?
63
się ją schludnie spisać. Na dalszych kartkach róŜnie bywa:
kleksy, ślady keczupu po
śniadaniu, moŜe nawet dziura na wylot, bo maluch niecierpliwie przyśpieszył mazanie,
64
zwilŜając śliną gumkę. NiezaleŜnie od stopnia zadowolenia z wakacji, powrót do codziennych
54. Gracja
wezwań ma jednak swój urok. Być moŜe sekretu tego przypływu entuzjazmu trzeba szukać
Przyroda raz jeszcze zadziwia epifanią kreatywności. Złota polska jesień fascynuje
właśnie w młodzieŜy maszerującej do szkoły i podejmującej przeróŜny zajęcia, bo ich
bogactwem barw i kształtów, oryginalnymi kompozycjami drzew, krzewów, łąk i pół. Do
Ŝyciowa energia udziela się starszym. Początek roku szkolnego i powrót do pracy niesie teŜ
tego magią światła jesiennego. W takiej scenerii toczy się Ŝycie człowieka - nasze Ŝycie.
dreszczyk doświadczenia niezmiernego skomplikowania Ŝycia. Teraz dzięki nowoczesności w
Wezwania Ŝyciowe obfitują w róŜnorodności. Niby takie same sprawy dla wszystkich, a
e-Ŝyciu wszystko niby ma być łatwe, proste i szybkie. Sprawnie dojechać korzystając z GPS-
moŜna być świętym, przeciętniakiem lub łobuzem. Wszystko zaleŜy od łaski BoŜej i wolnej
u, zakupić przez Internet nowy podręczniki dla dzieci, SMS-em potwierdzić uczestnictwo na
woli człowieka, od umiejętności „zarządzania” własnym Ŝyciem.
umówionym przed wakacjami spotkaniu. Natomiast w realu zdarza się nieoczekiwany korek,
Zdolność mądrego prowadzenia się to nauka o cnotach. Niestety, słowo „cnota” nie
nie da się z kimś skontaktować, ktoś coś zawalił, czegoś w lipcu nie zapłaciliśmy i na
przekazuje bogactwa zawartego w nim pojęcia. Chodzi bardziej o nawyki optymalnego
samochodzie mamy blokadę za parkowanie w nieodpowiednim miejscu.
wyboru, a nie o unikanie zła, z czym słowo cnota powszechnie się kojarzy. Chodzi o aktywne
dyspozycje dawania z siebie tego, co najlepsze. Dzięki tym sprawnościom zachowanie staje
JeŜeli Darwin ma rację, to XXI wiek przetrwa tylko „homo-logistycus”. To znaczy
specjalista od „procesu planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego
przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z
punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu maksymalizacji oczekiwań”. Działania
logistyczne, jak moŜna wyczytać w podręcznikach, obejmują niemal wszystko: „obsługę
klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności
manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części,
lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę
zwrotów, gospodarowanie odpadami, transport i składowanie”. W tych opisach nietrudno
odnaleźć siebie samego. KaŜdy dzień składa się z przeróŜnych spraw, które trzeba sprawdzić,
wykonać, zapisać, przekazać, dopilnować, zakończyć. Zaniedbanie tych działań grozi
zrobienie nieodwracalnych tyłów, utratą pracy, konfliktami domowymi a czasami kontaktem
z wymiarem sprawiedliwości.
się spójne w harmonii intencji, emocji i czynów. Takie Ŝyciowe umiejętności zapewniają
łatwość, pewność i radość w moralnej prawości. Człowiek cnotliwy to ten, który dobrowolnie
czyni dobro, a w dodatku z tego czerpie szczęście.
Dla wielu heroiczność cnót to rodzaj tresury, „zaprogramowania na dobro” niczym
bezduszny cyborg. Obawiają się, Ŝe dąŜenie do świętości grozi przestawieni Ŝyciowego
odbiornika na tryb „czarno-białe”, usunięciem wielobarwności ludzkich wyborów. Widzą w
wymaganiach Ŝycia chrześcijańskiego zniewalające stereotypy, skazujących człowiek na
chodzenie tylko po wydeptanych ścieŜkach z powodu panicznego lęku wobec alternatywnych
rozwiązań. Zarzucają chrześcijańskiej ascetyce lęk wobec kulturowych zmian i ukrywanie
tych kompleksów pod płaszczem tradycji.
Dla skuteczności naszego apostolstwa warto szukać odpowiedniego języka, by
pokazywać bogactwo Ŝycia chrześcijańskiego. Łaciński słowo „gracia” moŜna przetłumaczyć
jako łaska, ale teŜ jako gracja. „Nasze Westerplatte”, codzienna walka o świętość, jest
Logistyka rządzi się twardym prawem - nie potrafisz, odpadasz! Jako zasada Ŝyciowa
dla jednostki i wspólnoty jest daleko niewystarczająca, ponadto prowadzi szybko do
„powakacyjnych depresji”. Uczeń Chrystusa ze spokojem i radością powinien szukać
„maksymalizacji miłości”. Przy eschatologicznej kasie z takiej logistyki zostaniemy
fascynująco piękna i róŜnobarwna. Uczmy się od pewnych środowisk troski o dobre
skojarzenia uŜywanych przez nie słów: mniejszości, tolerancja, otwartość, etc. Pokazujmy i
my, jak odpowiedź na BoŜe powołanie prowadzi do spełnienia wszelkich szlachetnych
aspiracji. Łaska BoŜa nie jest sztywnym gorsetem, jest niezmiernie kreatywna w
zachowaniach ludzkich. Działa w najgłębszych pokładach ludzkiej natury. Od wewnątrz
rozliczeni.
zmienia człowieka, by w zewnętrznym swobodnym działaniu okazywał „obraz i
6-IX-09
podobieństwo” Boga. A On jest twórcą piękna i Samym Pięknym.
13-IX-09
65
66
55. Kontekst
56. Wybór
Ile razy taka historia się wydarzyła na naszych oczach? Dziennikarz dobrze się
Dar wolności wynosi człowieka ponad inne istoty. Ale, o jakiej wolności mówimy?
przygotował na poranna audycję przy kawie. Zaproszony gość powiedział do mikrofonu o
Wolność nie sprowadza się do samej moŜliwości dokonywania wyborów. KaŜde zwierzę
jedno zdanie za duŜo. W pełnej wersji zostało ono szybko umieszczone na internetowej
potrafi wybierać. Małpa, na przykład, wybiera pomiędzy bananem a melonem, bieganiem lub
stronie radia. Na tej samej stronie zawieszono wersję okrojoną w formacie mp3 łatwa do
leŜeniem. Komputer teŜ potrafi dokonać wyborów przekraczających oprogramowanie. Coraz
rozpowszechniania w sieci wśród znajomych. Zdanie nabrało własnego Ŝycia poza
częściej maszyny „uczą się” optymalizować wybory na zasadzie próby i błędu. Zwierzę
śniadaniowym kontekstem. Na tej samej radiowej stronie pojawił się zgrabny komentarz z
dokonuje wyboru w ramach swego instynktu, maszyna natomiast w ramach zasobu pamięci.
kilkoma cytatami z rozmowy i chwytliwym tytułem. JuŜ tego poranka dziennikarzy na swych
Jednak ani zwierzę ani maszyna, nie są wolni tak jak człowiek. RóŜnica wynika z tego, Ŝe
blogach testowali temat. Zadziałało, a konsultowani eksperci chętnie się wypowiadali. Od
człowiek posiada duszę duchową, dzięki niej wybory dokonuje na innej płaszczyźnie.
razu stacje telewizyjne informujące non-stop nakręcają kilka newsów w tak istotnej sprawie.
Człowiek moŜe odróŜniać stopnie dobra i wybierać to najwyŜsze. Na tej duchowej otwartości
Wypowiadają się znane osoby. Specjalistom, których jeszcze nie konsultowano, co sądzą o
opiera się godność człowieka. Materialistyczne podejście nie jest w stanie uzasadnić godności
całej aferze, „pęka wątroba” z zazdrości wobec tych, którzy juŜ są w mediach. Robią
człowieka. Dlaczego muszę szanować drugiego człowieka, gdy on ogranicza moją wolność
wszystko, by ich wypowiedź przynajmniej trafiła do gazet następnego dnia. Sprawa dojrzewa,
wyboru? Dlaczego być wiernym wobec podjętych zobowiązań, gdy inna droga Ŝyciowa
by dzienniki oceniły sprawę jako powaŜny spór. Następnego dnia przy porannych programach
okazuje się bardziej atrakcyjna?
radiowych juŜ dyskusja toczy się na wiele głosów. Redakcje tygodników zastanawiają się,
Współczesna kultura przyznaje wielkie znaczenie wolności, zarazem radykalnie tę
czy dać temat na okładkę. Być moŜe „bezcenne wypowiedź” ukierunkuje publiczną dyskusję
wolność ogranicza zaprzeczając duchową naturę człowieka. Dyscypliny naukowe określane
na cały miesiąc lub kwartał.
wspólnym mianem „nauk o człowieku” zwróciły uwagę na uwarunkowania natury
Dziś w świecie mediów moŜna zastosować teorią chaosu, według której machnięcie
psychologicznej i społecznej, które wpływają na sposób, w jaki człowiek korzysta z wolności.
skrzydełkami motylka na jednej półkuli ziemi moŜe sprowokować tajfun na drugim końcu
Trzeba jednak pamiętać, Ŝe pierwszą wolnością to „wolnością-od” słabości. Św. Augustyn
świata. Opisany obraz charakteryzuje czasy postmodernistyczne. Bunt wobec mitów
nauczał, Ŝe polega ona na niepopełnianiu przestępstw takich jak zabójstwo, cudzołóstwo,
nowoczesności - racjonalizmu, postępu, wielkich narracji ideologicznych - doprowadził do
rozpusta, kradzieŜ, oszustwo, świętokradztwo i tym podobne. Gdy człowiek zaczyna unikać
wątłej myśli i wyczerpanego dyskursu. Mówi się o post-metafizyce: waŜne to, co róŜne,
tych przestępstw, zaczyna podnosić wzrok ku wolności, ale jest to dopiero początek wolności,
rozproszony, niepowtarzalne. Wobec klasycznego sposobu myślenia pojawia się zarzut dwu-
a nie doskonała wolność. Uczeń Chrystusa wie, iŜ jego powołanie jest powołaniem do
członowości: przedmiot-podmiot; rzeczywistość-obraz; rozum-natura, prawda-fałsz. Są one
wolności. Prawo BoŜe nie umniejsza zatem, a tym bardziej nie eliminuje wolności człowieka,
tylko systemami gier lingwistycznych tworzący zhierarchizowany świat opresji. W sposób
przeciwnie — jest jej gwarancją i sprzyja jej rozwojowi.
Wolność została nam dana, by wzrastać i stawać się lepszymi, jest „wolnością-dla” -
szczególny trzeba porzucić religijną metanarrację świata.
Postmodernistyczny sposób myślenia swoim zachwytem wobec róŜności nie jest w
dla Miłości. Wolność człowieka nie jest „wolnością-dla” maksymalizacji konsumpcji z oferty
stanie naprawdę nikogo zafascynować. Bezsens męczy i przygnębia. Człowiek szuka swego
Ŝycia. Dobre wybory doskonalą wybierającego; jest to moŜliwy tylko w ramach prawdziwego
metakontekstu - jest nim Bóg jako Stwórca i cel Ŝycia. Szczęście tylko odnajduje się na
rozeznania dobra. Wybory zbogacają człowieka, gdy poznaje Prawdę i nie daje się omamić
drodze powrotu do domu Ojca. Dobra nowina to taka, Ŝe ta Droga ma na imię - Jezus
reklamą diabła: „Będziecie jak Bóg”, będziecie jak On decydować, co jest dobre.
27-IX-09
Chrystus.
20-IX-09
67
68
57. Kamery
58. Stłuczona szyba
Na szczycie wielu zabytkowych ołtarzy moŜna znaleźć trójkąt z wielkim okiem
Zaśmiecony teren nie skłania do troski o czystość. Nieład i niechlujstwo zachęcają do
wewnątrz. W ikonografii XVIII-wiecznej był to symbol BoŜej Opatrzności. Wierzący
kolejnych zaniedbań. Z zachowaniem ludzi dzieje się coś podobnego. Wykroczenie pociąga
człowiek widział w tym oku znak BoŜej wszechwiedzy, bo „omnia nuda et aperta ante oculos
za sobą kolejne wykroczenie, przestępstwo kolejne przestępstwo -
„abyssus abyssum
eius”. Czyli - wszystko jest odkryte przed oczami Tego, któremu musimy zdać rachunek, jak
invocat”, głębia przezywa głębię - czytamy w Piśmie Świętym. Fachowcy od bezpieczeństwa
czytamy w liście do Hebrajczyków. Tamten trójkąt przypominał o tym, Ŝe nawet gdy ludzie
publicznego wypracowali pojęcie „syndromu stłuczonej szyby”. JeŜeli w odpowiedniej porze
nie widzą, Bóg wszystko widzi. Zachęcał do słuchania głosu sumienia, uświadamiał, Ŝe
nie usunie się skutków jednego aktu wandalizmu, ośmiela to chuliganów do wypróbowania
chociaŜ sumienie moŜna zagłuszyć, sprawiedliwość BoŜa wszędzie człowieka dosięgnie.
kolejnych „numerów”. Specjaliści od bezpieczeństwa publicznego powołują się na metodę
Równocześnie Bóg dostrzega ukryte dobre uczynki, ofiarność, którą świat nie zawsze
sprawdzonej w Nowym Jorku: zwalczać przestępstwa poprzez ostre karanie najdrobniejszych
dostrzega i docenia. Trzykrotnie czytamy o tym w Ewangelii Mateusza: „Bóg, twój Ojciec,
wykroczeń. Metoda została określona jako zasada „zero tolerancji”. Na przykład ścisła
który widzi w ukryciu, wynagrodzi tobie”.
kontrola biletów w metrze zaowocowała tym, Ŝe pozwoliła zatrzymać wiele ludzi noszących
W czasach, gdy wielu nie zawraca sobie głowy sądem Boga, ani sumienie nic im nie
bez odpowiedniego pozwolenia ostrą broń. Wypracowana baza danych gapowiczów róŜnej
wyrzuca, oko Opatrzności zostało zastąpione przez inne oko, oko kamery. NiemalŜe non stop,
maści okazała się niezmiernie poŜyteczna do wyselekcjonowania z niej prawdziwych
mniej lub bardziej jawnie, kamery monitorują obywatela XXI wieku, niczym Wielki Brat z
przestępców. Nie dlatego, Ŝe wszyscy jeŜdŜący bez biletów nimi byli. Ale liczący się mafioso,
powieści Orwella. Obecność kamery wzbudza szacunek, moŜe bardziej niŜ kiedyś oko Pana
jeŜeli juŜ korzystał z transportu publicznego, to przecieŜ nie będzie się martwił o jakiś
Boga. Do tego stopnia, Ŝe wystarczy atrapa kamery, by i tak pełniła swe kontrolne funkcje.
opłacenie bileciku…
Jaki kierowca nie zmniejszy szybkości, gdy widzi prawdziwą lub fikcyjną kamerę? Jaki
chuligan pozwoli sobie na wybryk, gdy śledzi go kilka kamer?
Gdy myślimy o naszych słabościach, wspominamy o Jezusie pełnym miłosierdzia
Kto nie obawia się
wobec ludzkiej nędzy - naszej nędzy! Dobrze, Ŝe tak rozumujemy, BoŜa dobroć jest w samym
kompromitujących nagrań umieszczonych w Internecie? Oko kamer filmowych lub
centrum dobrej nowiny. Kościół przecieŜ nie został załoŜony w celu ścigania przestępstw,
telewizyjnych natomiast działa nieco inaczej. Nie zawsze straszy, bowiem takŜe mobilizuje.
apostołowie nie stanowili rodzaju moralnej policji. Niemniej jednak wobec obłudników Jezus
W ich obecności ludzi uśmiechają się, mądrze się wypowiadają, prezentują swą najlepszą
uŜywa ostrego języka. A to dlatego, Ŝe błąd obłudnika potrzebuje właśnie takiego
stronę.
„nietolerancyjnego miłosierdzia”. Podobnie mocnych obrazów uŜywa Jezus, gdy zachęca
W XIX wieku trójkąt z okiem był teŜ stosowany przez towarzystwa deistyczne. Za ich
swych uczniów, by nie popadali w rodzaj obłudy, oszustwa wobec siebie samego,
przyczyną pojawiał się na elewacjach budynków, banknotach lub flagach. Odnosił się do
przyzwalając na okazję do grzechu. „Jeśli twoja ręka jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij
Boga jako NajwyŜszej Istoty, Wielkiego Budowniczego - ale niekoniecznie do
ją… I jeśli twoja noga jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij ją… Jeśli twoje oko jest dla
chrześcijańskiego Boga. Być moŜe z tej przyczyny lub by unikać skojarzenia Boga z
ciebie powodem grzechu, wyłup je…”. Święci dobrze rozumieli zbawczą moc metody „zero
nieustannym kontrolowaniem swych stworzeń, w ikonografii chrześcijańskiej rzadko dziś się
tolerancji”. Posiadali oni rodzaj wstrętu do grzechu i nie owijali sprawy w bawełnę, gdy
korzysta z tego znaku. Spojrzenie BoŜe jest spojrzenie sprawiedliwego i miłującego Ojca
piętnowania okazje z nim związane. Miłość do Boga prowadziła ich do unikania wszelkiego
zachęcającego swych dzieci do pokazania się w najlepszym świetle. Stała świadomość tego
kombinatorstwa w najgłębszych pokładach serca. Dzięki takiej postawie byli nietolerancyjni
spojrzenia, wyobraŜanie sobie, Ŝe nikt inny na nas nie patrzy prócz Boga ułatwi nam trudy i
wobec własnych uchybień, a wyrozumiali wobec innych.
upokorzenia, jakie znosimy i pomoŜe czynić to, co Bóg chce i tak jak On tego chce. Chodzi o to,
11-X-09
by pięknie grać naszą rolę dla najlepszego widza.
4-X-09
69
70
59. Kiepski interes
60. Gifty i gifciki
Zamienił stryjek siekierkę na kijek. Trzeba pamiętać, Ŝe przysłowiowy stryjek Ŝył
Na szalenie konkurencyjnym rynku jakość towaru nie wystarczy do sukcesu. Niełatwo
dawno temu, w ubiegłym tysiącleciu. Wtedy głupota nie dysponowała taką paletą ekspresji
przebić się przez wielość podobnych ofert, dlatego producenci nie szczędzą pieniędzy na
jak dziś. Kontynuując rodzinną tradycję, bratanek stryjka, lub jego syn, zamienia prawdziwy
marketing. Zazwyczaj ostateczny wybór konsumenta wcale nie wynika z samego towaru.
majątek na zakup wirtualnego miecza do gry „Metina”, na stację bojową z „Star Wars”, lub
Specjaliści od sprzedaŜy wiedzą o tym dobrze i dlatego pracują na wszystkich moŜliwych
na kruszywo do „Ogame”. Nie brakowało bratankowi pola do popisu, czego fantazja
frontach. Z jednej strony odpowiednia reklama działającej na uczucia, pamięć i skojarzenia.
zapragnęła mógł natychmiast dokonać w wirtualnym świecie. Jego stryjek mocno pracował w
Potem opakowania produktu: sprytne rozwiązania, przemyślane kształty, zadbana fantazyjna
„realu” i zapisał bogaty CV. Bratanek skoncentrował swój wysiłek na wirtualnej karierze. W
grafika. MoŜna powiedzieć, Ŝe w ostatnich dziesięcioleciach dokonała się w tej dziedzinie
Gimnazjum większość czasu poświęcił na grę MotoGP05. Zaczął od bycia nieznanym
cicha rewolucja. Sztuki juŜ nie trzeba poszukiwać wyłącznie na wernisaŜach i wystawach, jest
kierowcą, wtedy mógł jeździć tylko w najniŜszej klasie. Za wygrane wyścigi zdobywał
w zasięgu ręki w pięknych i estetycznych opakowaniach towaru codziennego uŜytku. Do tego
punkty, które umoŜliwiały mu udoskonalenia maszyny i dostęp do nowych torów i rozgrywki
dochodzą róŜne gratisy, bonusy, promocje - po prostu zniŜki. Konsument nie wie, dlaczego
w wyŜszej klasie. Tak doszedł do samego szczytu wyścigów motocyklowych. Został
akurat producent ofiaruje mu 50% gratis za tę samą cenę. Zazwyczaj niewiele nad tym się juŜ
mistrzem świata! Zajęło mu to ponad 500 godzin. W Liceum przerzucił się na FIFA07, gdzie
zastanawia skoro konkurencyjny towar ma podwójne opakowanie za podobną cenę. Zwykłą
został sławnym trenerem, dzięki doświadczeniu zajęło mu to tylko 400 godzin. Studia nieco
są juŜ rzeczą przeróŜne dodatki: prezenty, gifty lub gifciki. Często są one cenniejsze niŜ
mu się przedłuŜają. Musiał podjąć pracę. Tam nie moŜe się doczekać powrotu do domu, by
poszukiwany towar, który nieraz kupuje się właśnie dla tego dodatku. Jest to rodzaj
dalej spokojnie grać online bez obawy wykrycia przez szefa. Zamienił bratanek „real” na
świecidełek, niczym przynęta, aby wziąć tę towar bez refleksji czy akurat jest on nam
„online” - prawdziwe Ŝycie, na sztuczną cyberprzestrzeń.
konieczny. Przodują pod tym względem gazety i czasopisma. Wydaje się, Ŝe niektóre tylko z
Benedykt w „Caritas in Veritate” ostrzega przed mentalnością technicystyczą
tego powodu jeszcze się trzymają na rynku. Gdyby nie te wszystkie dodatki z dynozauriami,
prowadzącą do utoŜsamiania prawdy z rzeczą moŜliwą do zrobienia. Czyli nikt nie powinien
instrukcjami o Excelu, egzaminem do prawy jazdy lub nagraniami z Gorzkimi śalami, to
nikomu zabraniać realizacji i poŜądania tego, co wykonywalne. Pokolenie e-człowieka
pewno dawno te periodyki by upadły. W ostateczności dokonał się pewien przerost
wydaje się iść jeszcze dalej. To, co moŜliwe w wirtualnym świecie, staje się dominującą
marketingu nad treścią. Opakowanie i dodatki stały się waŜniejszy niŜ sam produkt.
przestrzenią Ŝycia. Tam moŜna dostarczać sobie przeŜyć, które w rzeczywistym świecie są
RównieŜ Dobra Nowina dociera do nas w opakowaniu ludzkiego przekazu. W
nieosiągalne. Tam moŜna naprawdę być „kimś”. Nałogowy gracz często próbuje wirtualne
pewnym sensie powinniśmy się cieszyć, gdy dostrzegamy słabości tego opakowania.
doświadczenia przełoŜyć na szary realny świat, wymaga od niego podobnych intensywnych
Ograniczenia ludzi Kościoła odsyłają nas do tego, co naprawdę istotne. Zatrzymywanie się na
doznań. Jednocześnie zaczyna doświadczać „bólu świata realnego” i jeszcze bardziej ucieka
„przekazującym” świadczą o niezrozumieniu, co wchodzi w grę w tym „przekazie”. A chodzi,
w cyberprzestrzeń. Paradoksalnie ma poczucie, Ŝe sam ma bogate Ŝycie społeczne -
ni mniej ni więcej, o dostęp do samego Boga śywego. MoŜna parafrazować Blaise’a Pascala i
oczywiście jedynie na poziomie wirtualny, bo łącza internetowy są mało kompatybilne z
powiedzieć, Ŝe „BoŜy marketing” polega na tym, by na tyle się okazywać w opakowaniu,
tradycyjnym otoczeniem: rodziną, środowiskiem pracy, przyjaciółmi. Ojciec Święty w
abyśmy mogli do niego dotrzeć - i na tyle się ukrywa pod tym opakowaniem byśmy nie
Encyklice wzywa do „odzyskania prawdziwego sensu wolności”. Trzeba uwolnić się od
zatrzymali się na pozorach i szukali Jego samego. A nie jakiś nieistotnych dodatków.
„wirtualnego cielca”, a jeŜeli to konieczne, zastosować drastyczną metodę MojŜesza, który
25-X-09
„porwawszy cielca, spalił w ogniu, starł na proch, rozsypał w wodzie i kazał ją pić
61. Zasięg
Izraelitom”.
Wi-Fi wzbudził apetyt na bezprzewodowy świat. Kabel zasilenia jest ostatnim
18-X-09
reliktem „ery przewodowej”. Pora juŜ, by wysłać go do muzeum techniki. Od kilku lat
71
72
naukowcy pracują nad technologią umoŜliwiającą zdalne zasilanie. Wszystko wskazuje na to,
magnetofonowa, CD, układy scalone i hologramy dźwiękowe są to kolejne kroki na drodze
Ŝe zjawisko rezonansu pozwoli na ten milowy krok: pozbycie się przewodowej pępowiny.
rozwoju tegoŜ rynku. Na takich nośnikach zapisywano, edytowano i odtwarzano dźwięki.
Zestaw będzie się składał z dwóch anten - nadającej i odbierającej. Gdy anteny mają tę samą
Pojęcie HI-FI zaczęło się popularyzować w latach 60. ubiegłego stulecia, kiedy w wyniku
częstotliwość rezonansową, mogą stosunkowo efektywnie przesyłać między sobą energię. Co
nowych technologii wzrastało znaczenie jakości urządzeń. Znakiem HI-FI oznaczano
najwaŜniejsze, pole magnetyczne nie wpływa na ludzkie ciało tak jak pole elektryczne.
wówczas ten sprzęt, który spełniał wysokie normy jakościowe. Dziś oznaczenie HI-FI nieco
Istotne jest teŜ fakt, Ŝe transmisja energii nie blokuje innych urządzeń. Antenę emitującą
trąci myszką. Obecnie wzmacniacze skonstruowane przy pomocy zaledwie jednego układu
moŜna ukryć za ścianą, pod podłogą, pod biurkiem lub w monitorach. Anteny te z oddali
scalonego i kilku elementów biernych przekraczają takie wymogi. Producenci próbują
ładowałyby telefony komórkowe, laptopy, cyfrowe aparaty i inne urządzenia do tego
wprowadzić pojęcie „higt-end” - z „wyŜszej półki” określające sprzęt o parametrach znacząco
dostosowane. Prorocy nowych technologii zapowiadają rychłą śmierć wymiennych baterii, co
przekraczających normy HI-FI. Z powodu swojej nieścisłości określenie HI-END w praktyce
niezmiernie ucieszyłoby ekologów i pozwoliłoby na dotację dla nowego sprzętu z
oznacza, Ŝe z punktu widzenia wierności odtwarzania dźwięku niemalŜe osiągnęliśmy
odpowiednich funduszów.
doskonałość. Sam sprzęt nie da się juŜ wiele poprawić, jeŜeli coś nie brzmi odpowiednio -
Bezprzewodowość bynajmniej nie oznacza autonomii. WciąŜ jest źródło i odbiorca.
winę ponosi nie sprzęt, ale wykonawca.
Zawsze chodzi o przekaz - energii lub informacji. Takie są realia tego świata. Taka jest teŜ
RównieŜ Kościół ceni wierność. Tym słowem określa swoich członków - kaŜdy, kto
prawda o człowieku. Bez Boga, źródła śycia, człowiek więdnie. Bóg w swej dobroci stał się
przyjmuje chrzest, staje się wiernym Kościoła. Wierność ta zakłada wierność człowieka
Manną dla zasilania człowieka podczas jego wygnania na pustynię świata. Obecność Jezusa w
wobec samego człowieczeństwa. Nie sprowadza się ona do spełniania jakiś sztywnych
Eucharystii ma na celu zasilać duszę człowieka nie tylko drogą pokarmu, ale takŜe poprzez
technicznych norm. Jest to spójność całego Ŝycia z najgłębszą prawdą o sobie: człowiek jest
bliskość. Człowiek, gdy jest odpowiednio nastrojony, w obszarze tej tajemnicy wchodzi w
istotą stworzoną na obraz i podobieństwo swego Stwórcy. Jest kopią, która zawsze moŜe
rezonans i zostaje mu przekazana BoŜa energia - łaska uświęcająca. Pięknie o tym pisał Sługa
wierniej odtwarzać swój Oryginał. BoŜe parametry zawsze przekraczają moŜliwości
BoŜy Jan Paweł II w jednej ze swych wspomnieniowych ksiąŜek. „Jestem przekonany, Ŝe
człowieka, nigdy za Ŝycia nie osiągnie on „ostatniej półki”. Tym samym, wierność nie jest
kaplica to miejsce, z którego pochodzi szczególne natchnienie. To ogromny przywilej móc
statyczna, nie chodzi o bierne trwanie, ale o kreatywne wzrastanie. Chodzi o coraz
mieszkać i pracować w przestrzeni tej Obecności. Przyciągająca Obecność - niczym potęŜny
dokładniejszą odpowiedź na BoŜe oczekiwania. Te oczekiwania wynikają z jego miłości.
magnes. Jednak nie zawsze konieczne jest fizyczne przyjście do kaplicy, Ŝeby duchowo wejść
Nasz wysiłek, by do niego się upodabniać, jest odpowiedzią na jego wierność. Dlatego
w przestrzeń Najświętszego Sakramentu”.
wierność człowieka nie jest niczym innym jak uczestnictwem w BoŜej wierności. W tradycji
Telefony komórkowe, bezprzewodowy Internet (Wi-Fi), zdalne zasilanie uwraŜliwiają
chrześcijańskiej wyraŜa się to w jednym słowie: „Amen”. Słowo wzięte z języka hebrajskiego
na miejsce pobytu. Nie wystarczy mieć odpowiedni sprzęt, trzeba jeszcze poruszać się w
oznacza trwałość, niezawodność, wierność. „Amen” moŜna powiedzieć o wierności Boga w
przestrzeni zasięgu. Częste nawiedzanie Przenajświętszego Sakramentu jest wyrazem wiary w
stosunku do nas i o naszym zaufaniu do Niego. AMEN to chrześcijański znak jakości.
to, Ŝe On jest źródłem Ŝycia i dlatego szukamy miejsca optymalnego zasięgu. BoŜa energia
8-XI-09
promieniuje z Tabernakulum.
63. Postęp
1-XI-09
Rozwój elektroniki zmienia międzyludzką komunikację. Telefon zadał śmiertelny cios
telegramowi. Pocztówki jeszcze jakoś się trzymają, ale dłuŜszych listów juŜ prawie nikt nie
62. HI-END
Wierność w terminologii uŜywanej dla sprzętu elektronicznego to synonim jakości. Na
pisze, zastąpił je e-mail. Nie jest to jednak koniec zmian, sieć ma szanse podwaŜyć stabilność
przykład w urządzeniach muzycznych „high fidelity” (ang. wysoka wierność), określają
samego tekstu. Wielbiciele Googla przeŜywają ostatnio szczyt emocji. Firma wprowadziła
parametry dokładności odtwarzania oryginalnego dźwięku. Płyta gramofonowa, taśma
nową usługę o nazwie „Wave”. Fani prorokują kolejną rewolucję w komunikacji. Nie chodzi
73
74
juŜ o jakąś kosmetyczną poprawę wspaniałego Gmaila, lecz skok jakościowy wynikający z
połączenia
zalet
poczty
elektronicznej,
komunikatora
internetowego
i
Nie da się uniknąć napięcie pomiędzy solidną nauką a jej popularyzatorską wersją.
serwisów
Naukowcy skarŜą się na Ŝenująco niski poziom niektórych tekstów dostarczanych przez sieć.
społecznościowych. Pozwala komunikować się poprzez uzupełnianie wątków określanych
MoŜna tam znaleźć pełną gamę - od rzetelnych opracowań do zamierzonych fałszerstw. Jak
jako „wave” (fale). W tworzeniu kaŜdego wątku moŜe uczestniczyć kilka osób, które dodają
trafnie wybrać w tym gąszczu ofert? Wyszukiwarki interetowe pierwszej generacji
do niego formatowane teksty, obrazki, treści multimedialne itd. Uczestnicy mogą prowadzić
porządkowały strony, mając wyłącznie na uwadze częstość występowania słów kluczowych.
rozmowę w czasie rzeczywistym, dodając swoje kolejne wypowiedzi do „fali”. Usługa
Taki system miał znikomą zdolność selekcji jakościowej. Google zastosował algorytm
przyspiesza komunikację, bo moŜliwe jest rozpoczęcie pisanie odpowiedzi, zanim rozmówca
hierarchizowania stron przez samych internatów. Więcej warta jest strona, którą sami
skończy pisać własną. Struktura kaŜdej „fali” jest przejrzysta, istnieje równieŜ moŜliwość
uŜytkownicy polecają. Są to wyszukiwarki drugiej generacji oceniające strony według liczby
sprawdzenia, w jaki sposób powstawała. Po wciśnięciu odpowiedniego przycisku odtwarza
linków umieszczony na innych stronach, które się uznaje za wiarygodne. Problem pozostaje.
się historię całego wątku. Całość ma być wspierana przez rozszerzenia, m. in. sprawdzanie
W natłoku informacji często decydującym kryterium wyboru, nie jest rozum, lecz
pisowni, automatyczne tłumaczenie tekstu na czterdzieści języków i inne. Ambicją Googla
przyciągająca dziennikarska forma. Ten, kto więcej przyciąga jest jeszcze bardziej
jest, by „wave” stała się platformą, dlatego zachęca deweloperów do tworzenia aplikacji
„linkowany” i tym samym wzrasta jego popularność. Jak napisać algorytm, by sensownie
opartych na tej usłudze. Z czasem na „wave” moŜna będzie wspólnie grać, przeglądać mapy,
pozycjonował strony? Być moŜe jest to najwaŜniejsze wezwanie stojący przed Internetem.
robić licytacje on-line, etc. W skrócie jest to synteza blogu, e-maila i stron wiki. Wpływa na
„WEBski świat” niekoniecznie jest mądrym światem, równieŜ moŜe stać się światem
samą formę przekazu: w pewnym sensie zanika nie tylko autor, ale i ostateczny niezmienny
„zbiorowego nieuctwa”. Nic nie wskazuje na to, Ŝe miliard małp, które dorwą się do klawiatur
tekst. KaŜdy uczestnik jest autorem i odbiorcą.
podłączonych do sieci, wspólnie napiszą „Pana Tadeusza”…
Natomiast w komunikacji pomiędzy Bogiem a człowiekiem szczyt został osiągnięty w
Rozum ludzki jest otwarty na prawdę. Z tej przyczyny sieć nie jest w stanie go
Jezusie Chrystusie i pod tym względem nie ma miejsca na postęp. Jak uczy św. Jan od KrzyŜa
zastąpić. Ten rozum, w współpracy z wiarą, pozwala człowiekowi odkrywać sens świata,
„Bóg dał nam swego Syna, który jest Jego jedynym Słowem, nie ma innych słów do dania
poznawać prawdę o sobie samym, a co najwaŜniejszy docierać do Boga. Harmonię pomiędzy
nam. Przez to jedno Słowo powiedział nam wszystko naraz”. Postęp moŜe tylko być w
wiarą i rozumem pięknie ujął Jan Paweł II jako „dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi
osobistym odbiorze tego Daru. Wspólnota wierzących moŜe równieŜ pogłębiać w rozumieniu
się ku kontemplacji prawdy”. Klikanie nigdy nie zastąpi myślenia. A wiara to zaufanie Bogu
treści wiary i jej przeŜywaniu. KaŜdy pokolenie dodaje swoje bogactwo tworząc swoiste
a nie jakiemuś portalowi - choćby miał miliardy odsłon dziennie.
„wave” w Ŝywej tradycji Kościoła. Następne pokolenia otrzymują BoŜy dar wzbogacony tą
22-XI-09
Tradycją.
65. Fundrising
15-XI-09
Nie istnieje „perpetuum mobile”. Ta zasada fizyki sprawdza się teŜ w obiegu
pieniądza. Im wyŜej powędrują na szczeblach administracyjnych, tym mniej z niego powróci
64. WEBski świat
Dziennikarz umówił się na spotkanie z Albertem Einsteinem. Prosił wybitnego fizyka
na cele społeczne. Z tej przyczyny nowoczesne społeczeństwo wspiera „trzeci sektor”:
o wypowiedź do swej gazety o teorii względności. Po kilku trudnych wywodach przerwał
wolontariaty, instytucje religijne, stowarzyszenia, itp. Ze względu na kontrolę sprawującą
mu, skarŜąc się, Ŝe wypowiedź jest mało dziennikarska. Einstein rozpoczął na nowo: -
przez samych darczyńców ten sektor administruje oszczędniej. Większa znajomość potrzeb
Wyobraźmy sobie dwa pędzący pociągi A i B na równoległych torach. PasaŜer z pociągu A
dopinguje te instytucje do pozyskiwania wsparcia w społeczeństwie. A to jest moŜliwe, jeŜeli
1
rzucam kamień z szybkością v w kierunku pociągu B… Podekscytowany dziennikarz
inicjatywa jest wiarygodna. śywotność „trzeciego sektora” jest znakiem zdrowego
ponownie przerywa: - Oto właśnie mi chodzi, to jest dziennikarski! Na co Einstein
społeczeństwa, który nie zostawia biernie swych problemów w rękach państwa. Taki
odpowiada: - Tak, to jest bardzo dziennikarski, ale niestety to nie jest teoria względności.
75
76
podejście całkowicie odpowiada zasadzie pomocniczości nauki społecznej Kościoła -
naprawach. Administrator zwykle posiada konto o najwyŜszych uprawnieniach, co oznacza,
problemy lepiej rozwiązywać na najbliŜszym szczeblu.
Ŝe musi to być na sto procent pewny człowiek, całkowicie lojalny. Na co dzień powinien
„Trzeci sektor” korzysta ze wsparcia państwa, ale większość środków pozyskuje
robić back-up’y i dzielnie bronić wszystkich przed hakerami. Bez niego system pada, firma
bezpośrednio. Fundrising to profesjonalne szukanie tych środków. Pomysłów jest wiele:
się paraliŜuje. Dlatego w kaŜdej instytucji jego praca jest dziś nie do zastąpienia. Słowem:
kwesty, loterie, aukcje, imprezy publiczne, klikanie w bannery, etc. Nie sprowadza się do
„kto znalazł dobrego i wiernego administratora, znalazł wielki skarb”.
wyśmienitej prezentacji i projektu na kilkaset stron. Chodzi o osobiste dotarcie do ludzi i
Administrator oprócz oczywistych umiejętności informatycznych powinien mieć
przekonanie ich, dlaczego warto dać pieniądze akurat na ten cel. Przy uzyskaniu funduszy
zdolności pedagogiczne, by wychować uŜytkowników, aby mu nie psuli systemu. Powinien
wezwaniem jest więc przekonanie darczyńców, ato zaleŜy od fundrisingerów. Ich
mieć łagodny charakter, by dostosowywać się do wymogów, często wynikających z
małoduszność i lęk przed naraŜenia się na śmieszność są największą przeszkodą. Dlatego na
„analfabetyzmu informatycznego”, uŜytkowników sieci. Cierpliwie musi wiele razy
profesjonalnych kursach fundrisingu prowadzi się warsztaty, by umieli przełamywać blokady.
tłumaczyć, Ŝe nie ma sensu gniewać się na to, Ŝe komputery nie wykonują tego, co
Do tego dochodzi wytrwałość w kontaktach z dobroczyńcami: podziękowania, regularne
uŜytkownik ma na myśli a wykonuje to, co uŜytkownik kaŜe komputerowi wykonywać.
informowanie o sposobie spoŜytkowania ich pieniędzy. Wspierający musi czuć projekt jak
Zazwyczaj Admin to niepozorny człowiek, lekko przygarbiony, blady, który od wczesnych lat
własny. Tylko wtedy zaangaŜuje się całym sercem, a takie wsparcie to konkretna kwota.
przesiedział setki godzin przed ekranem, gdy rówieśnicy kopali piłkę na świeŜym powietrzu.
Rasowy polski proboszcz, chociaŜ nie uczestniczył w profesjonalnych kursach
fundraisingu, dobrze wie, Ŝe osobiste zbieranie na tacę wpływa na hojność wiernych. Jednak
Z wielu powodów zasługuje na uznanie, między innymi z tego, o którym mówi powiedzenie:
„Szanuj admina swego, moŜesz mieć gorszego”.
odpowiedzialności za finansowanie Kościoła i róŜnych inicjatyw charytatywnych i
W organizacji kościelnej księŜa administrują BoŜymi skarbami. Bóg zechciał swą
wychowawczych nie spoczywa wyłącznie na kapłanach. „Powszechne wezwanie do świętości
„ekonomię zbawienia” związać z kapłaństwem słuŜebnym. Szacunek okazany kapłanom nie
i apostolstwa” głoszone przez Sobór Watykański II w praktyce oznacza teŜ „powszechne
wynika ze względów pragmatycznych, lecz dlatego, Ŝe uobecniają Chrystusa NajwyŜszego
wezwanie do odpowiedzialności za zaplecze finansowe”. Nie wystarczy wspierać z własnej
Kapłana. RównieŜ ich skuteczność nie wynika z ich umiejętności, ale ze zjednoczenia z
kieszeni, trzeba przełamać wstyd i prosić innych. Takie zaangaŜowanie moŜe sprawić, Ŝe
Chrystusem. Tylko tak mogą sprostać najbardziej wygórowanym oczekiwaniom jakie
spotkamy upokorzenia. Dobry Bóg to wynagrodzi „owocami na Ŝycie wieczny” - przecieŜ to
człowiek moŜe stawić: komunii z Trójjedynym Bogiem.
dla Niego kwestujemy.
6-XII-09
29-XI-09
67. Pendrive
Wśród cudownych zabawek dzisiejszej elektroniki znajduje się małe urządzenie
66. Admin
Nowe technologie plus sprawny marketing wywindowały oczekiwania uŜytkownika.
przenośne z nieulotną pamięć typu flash. Współpracują z kaŜdym komputerem poprzez port
KaŜdy chce pracować na sprawnym i niezawodny sprzęcie. Wszystko powinno ze sobą
USB. Jego spopularyzowana nazwa to Pendrive (ang. pen, „pióro” + drive, „napęd”) ze
idealnie współgrać, stąd szybka komunikacja pomiędzy stanowiskami pracy, kompatybilność
względu na skojarzenie z krótkim długopisem z zaślepką. Coraz więcej Pendrive'ów zawiera
przeróŜnych akcesoriów: drukarka dokładnie oddaje formaty. A do tego, obsługa
dodatkowe funkcje w postaci odtwarzacza mp3, dyktafonu, radia, aparatu cyfrowego, itp.
niewymagająca Ŝadnego myślenia. Na te wymogi odpowiada administrator sieci,
Najpowszechniejszym zastosowaniem tych pamięci jest przenoszenie i przechowywanie
pieszczotliwie - „admin”. Zakres jego zadań jest rozległy: konfiguracja komputerów,
plików osobistych takich jak dokumenty, aplikacje, zdjęcia, muzyka i filmy. Produkuje się je
instalowanie oprogramowania, nadzorowanie pracy serwerów, dbanie o bezpieczeństwo
w najróŜniejszych kształtach prostokątnych breloczków, kart kredytowych, jak i figurek
systemu a często samych danych, wykrywanie i eliminowanie nieprawidłowości, asystowanie
róŜnych postaci czy przedmiotów. Są wielokrotnie szybsze od standardowych dyskietek i
i współpraca z zewnętrznymi specjalistami przy pracach instalacyjnych, konfiguracyjnych i
setki razy bardziej od nich pojemne. Pojemność to od 128 MB do 256 GB (na razie). Są coraz
77
78
bardziej wytrzymałe, odporne na wstrząsy, a nawet na upadek z wysokości kilkudziesięciu
Wielkoformatowe banery wieszają na zabytkach i owijają pudła wieŜowców gigantycznymi
metrów. Produkowane są teŜ wersje wodoodporne i ognioodporne. Od niedawna moŜna
płachtami.
zakupić Pendrive'y wyposaŜone we wbudowane oprogramowanie, które wymaga wpisania
W świecie gdzie głoszenie prawdy o człowieku i jego duchowości, pojmuje się jako
hasła przed odczytaniem danych (często dane te są kodowane specjalnymi algorytmami), a
brak tolerancji wobec tych, którzy myślą, Ŝe człowiek to tylko kulturalne zwierzę, inflacja
dla bardziej wymagających pozostają wersje wyposaŜone w czytnik linii papilarnych,
reklam jest wielkim paradoksem. Ceni się tylko wolność i autonomię jednostki. Na razie,
uniemoŜliwiające odczytanie plików zapisanych na Pendrive'ie przez osoby nieupowaŜnione.
ograniczenie reklam znajduje tylko posłuch w argumentach estetycznych: reklama powinna
„Kill Pill” to inne rozwiązanie bezpieczeństwa: kaŜdy Pendrive, w nie wyposaŜony moŜe w
być ucywilizowania gdyŜ inaczej szpeci krajobraz. Reklama brzydka po prostu to poraŜka
czasie rzeczywistym informować swojego właściciela o zawartości dysku, pochodzeniu
marketingu! Czyli miernikiem reklamy nie jest juŜ tylko jej skuteczność w docieraniu do
przechowywanych plików i najwaŜniejszym – uŜytkownikach, którzy uzyskali dostęp do
świadomości konsumenta, lecz powinna szanować inne wartości niekoniecznie przynoszące
plików oraz operacjach na nich przeprowadzonych.
zysk.
Fascynujący jest to, Ŝe człowiek jest w stanie stworzyć takie małe urządzenie, w
JuŜ klasycy zwrócili uwagę na połączenie piękna z dobrem. „Piękno zbawia świat”
którym moŜna zapisać cały dorobek najwybitniejszego nawet naukowca. Mieszczą się na nim
gdyŜ odsyła do Tego, kto tworząc piękny wszechświat „zareklamował” swoją dobroć.
wszystkie filmy wykonany przez sławnego reŜysera. Jest tam miejsce na wszystkie ksiąŜki,
„Niebiosa głoszą chwałę Boga, dzieło rąk Jego nieboskłon obwieszcza. Dzień dniowi głosi
jakie człowiek przeczytał w swoim Ŝyciu. Jest to fascynujące, bo pokazuje wielkość rozumu
opowieść, a noc nocy przekazuje wiadomość. Nie jest to słowo, nie są to mowy, których by
ludzkiego, ale i równocześnie jego małość: całe nasze lata studiów i całe doświadczenie
dźwięku nie usłyszano”. Gdy Bóg „zareklamował” udział w jego szczęściu poszedł dalej.
zawodowe plus wszystkie cenne kontakty mieszczą się w takim breloczku! Scjentystom z
Uczynił to poprzez wcielenie swego Syna. W Nim On się nie narzuca, szanuje to, co ludzki,
XIX wieku postęp zakrywał Boga. Czy nie jest wręcz przeciwnie? Poprzez swe wynalazki
objawia równocześnie najgłębszą prawdę o nas samych. „BoŜa reklama”, szanując godność
człowiek poznaje równieŜ swoją małość, a to poznanie odsyła do Tego którego „niebo i
odbiorcy, harmonijnie łączy Piękno, Prawdę i śycie.
20-XII-09
ziemia pomieścić nie mogą”?
13-XII-09
69. Zwyczaje
Sprzęt codziennego uŜytku wciąŜ jest udoskonalany. Sprytniejsze rozwiązania,
68. Reklama
Wszechobecność reklam w historii cywilizacji to nowe zjawisko. Gołym okiem widać
nowsze technologie, zgrabniejszy wygląd. Laik zadaje sobie pytanie, czy warto przesiadać się
tempo wzrostu ilości reklam i ich wkraczania na nowe obszary. Z potrzeb profesjonalnego
na nową wersję. Prócz kosztów, pozostaje otwarta kwestia, czy akurat te nowinki
marketingu, które wymuszają szokowania odbiorcy mocniejszymi bodźcami, wciąŜ padają
technologiczne będą na tyle trwały, aby opłacał się trud zmieniają nawyku obsługi, co
kolejne bariery obyczajowości. Skoro w historii ludzkości nie było podobnego zjawiska, nie
wymaga opuszczenia starych sprawdzonych
moŜna powiedzieć, Ŝe na pewno po osiągnięciu szczytu samo się cofnie. Nie wydaje się, by
oprogramowaniach komputerowych wszystko piękniej wygląda, jest bardziej dostępny,
przyzwyczajeń. Na przykład, w nowszych
reklama posiadała jakieś mechanizmy samoograniczające. Umiarkowanie jest cnotą ludzi,
przeciętnie inteligentny człowiek moŜe się tego wszystkiego szybko nauczyć. No właśnie,
posiadających wolę i rozum, a nie bezosobowego rynku. Być moŜe ograniczenie reklam
trzeba się uczyć kolejnych procedur, skrótów, komend, terminologii, rozmieszczeń na
stanie się interesem innych graczy rynku. Zresztą, coraz częściej padają głosy wzywających
ekranie, etc.
do ograniczenia reklamy kosztem podniesienia ich cen. Mniej reklam działałoby skuteczniej.
Otwartość na nowe rozwiązania techniczne ma sens, gdy daje moŜliwości
Na razie przestrzeń publiczna jest brutalnie przez reklamę zawłaszczana. Jej nośnikiem jest
sprawniejszego działania w ramach osobistych zapotrzebowań. Bez tego uzasadnienia jest
niemal wszystko. Firmy outdoorowe plakatują nie tylko specjalne konstrukcje, wykorzystują
zabawą, stratą czasu i pieniędzy. Nawyków i przyzwyczajeń nie moŜna za często zmieniać,
świetlne ekrany, lightboksy, scrolle. Zamieniają w nośniki teŜ ludzi, autobusy, domy.
bo ich istota polega na ciągłości. Dzięki nim człowiekowi łatwiej przychodzi działać. Wiele
79
80
spraw czyni automatycznie i nie musi na nich skupiać uwagi, moŜe wtedy podejmować inne.
wykonywany jest poprzez przycisk na obudowie urządzenia, lub wyłączeniem z sieci
Nawyki określają normy osobistego działania, które w sytuacjach trudniejszych stają się
zasilenia i ponowne włączenie.
drogowskazem, aby nie zagubić wybranej drogi. Ich stabilność nie oznacza utratę
spontaniczności, są jak szkielet, w którym mieszczą się przeróŜne rozwiązania.
W Ŝyciu równieŜ trzeba rozpoczynać na nowo. To ciągłe rozpoczynanie pozwala
człowiekowi radzić sobie z czasem i jego przemijaniem. Jest on podzielony na róŜne cykle -
W Ŝyciu duchowym teŜ posiadamy nawyki, zwyczaje. Wiara przekuwa się w czyny, a
dzienne, tygodniowe, roczne. Dzięki tym podziałom moŜe próbować na nowo jakby „od
te na przestrzeni czasu stają się stylem Ŝycia, rutyną zachowania. Szerzej patrząc, dialog
zera”, licząc na to, Ŝe tym razem się uda. Człowiek ufa, Ŝe przy ponownym startowaniu
wiary z kulturą tworzy chrześcijańską tradycję. Jest to zbiór nawyków, mniej lub bardziej
sprawy potoczą się lepiej. Szczególną okazją ku temu wydaje się Nowy Rok. Wiara w „magię
unormowanych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Zwyczaje te, w swej
nowego” prowadzi do świętowania tej szczególnej chwili. Dla człowieka wierzącego jest to
powtarzalności, są swoistym rytuałem. Człowiek bez wiary moŜe czuć pokusę porzucenia
teŜ okazją do dziękczynienia Panu Bogu za jego dary, równieŜ do Ŝałowania za brak hojności.
tego, co zostało mu przekazane, na rzecz innego, nowszego sposobu działania. MoŜe teŜ w
Zachętą do rozpoczęcia jeszcze raz swej walki o świętość.
tych praktykach odzyskać wiarę, która stanowi duszę tych czynności.
JeŜeli odnowa sprowadza się wyłącznie do miękkiego resetu, Nowy Rok de facto
Wcielenie Syna BoŜego to odnowa świata, otworzenie go na „BoŜe dziś”. W
przyniesie tylko „starą bidą”. Sprawdzą się słowa „tyle się trąbiło i nic się nie zmieniło”.
Chrystusie mamy „najnowsze i ostateczne rozwiązania” dla ludzkich potrzeb. On nie niszczy
Zmiana cyferki w roku kalendarzowym, z siebie sama, nie rozwiąŜe istotnych trudności - tak,
nic z tego, co w kulturze jest prawdziwie ludzkie, ale uszlachetnia ją. Człowiek wierzący nie
jak przyciśnięcie „resetu”, nawet twardego, w rzeczywistości niewiele naprawia. Dla
staje się zakładnikiem przeszłości, nie jest skazany na trwanie przy „starych wersjach”
człowieka wierzącego zmiana to nawrócenie, a ono jest autentyczne jeŜeli wiąŜe się ze
rozwiązań dla świata. Kolędowanie, dzielenie się opłatkiem jest tak samo nowoczesny jak
skutecznymi postanowieniami. W języku technicznym oznacza to, Ŝe trzeba zmienić sprzęt
„googlowanie” pod warunkiem, Ŝe w tym wszystkim odkryjemy Boskie Oblicze.
lub przynajmniej oprogramowanie.
3-I-2010
27-XII-09
70. Twardy reset
71. Scenariusz
W zimny styczniowy dzień trzech studentów Politechniki jechało samochodem. KaŜdy
Cyfrowe kamery i szybkie komputery demokratyzują produkcje filmów. Programy do
z innego wydziału: elektronik, informatyk i mechanik. Nagle samochód zaczął szarpać, aŜ się
edycji wideo - na przykład „Final Cut Express” lub „Avid”- są w dostępnych cenach,. Mogą
zatrzymał. Mechanik powiedział, Ŝe tym się zajmie. Na mrozie poszperał pod maską, wiele
pobierać nagrania wykonane na niedrogich kamerach AVCHD. Te uproszczone wersje,
razy próbował i nic. Tak samo student elektroniki. Zbadał przewody, stacyjkę. Zmarzł do
pozbawione niektórych zaawansowanych narzędzi, całkiem wystarczają do zmontowania
szpiku kości, ale nic nie zaradził. W końcu informatyk zasugerował: - A moŜe to zejdziemy z
materiału wysokiej jakości. Programy te integrują się ze środowiskiem systemu operacyjnego
samochodu i wsiądziemy ponownie. Na pewno zrestartuje!
i zapewniają moŜliwość obróbki zgromadzonego materiału. MoŜna takŜe dodawać nowe
Prawdopodobieństwo samonaprawy samochodu jest znikome, jednak sprzęt
autorskie efekty za pomocą programowych wtyczek. Tym samym produkcja filmów staje się
elektroniczny przyzwyczaił nas do takiego rozumowania. „Restart” (lub reset) w wielu
moŜliwa bez płacenia horrendalnych cen za montownie i jej obsługę. Wielu hobbistów z
przypadkach jest najskuteczniejszym sposobem dla wyjścia z impasu. Polega na zakończenie
czasem mogą wskoczyć na poziom profesjonalny, obniŜając jeszcze bardziej ceny produkcji.
pracy w celu załadowania od nowa systemu operacyjnego, sterowników lub innego
Rozpowszechnienie nowych technologii, co w dziedzinie filmów jest jeszcze na
oprogramowania. MoŜe on być miękkim restartem w ramach programu. Jeśli jednak nie
wstępnym etapie, odczarowuje „magię kina”. Produkcja filmów staje się coraz bardziej
reaguje na Ŝadne z poleceń, koniecznym staje się wykonanie tzw. twardego restartu, który na
przystępna. Oczywiście nie oznacza to, Ŝe bez warsztatu i przygotowania da się wytwarzać
poziomie sprzętu przywraca urządzenie do stanu jak po włączeniu. Twardy „reset”
dzieła z najwyŜszej półki. Wkracza w świat filmów to, co juŜ od pewnego czasu dzieje się ze
słowem drukowanym lub z muzyką. Większa konkurencja na rynku daje nadzieję na obalenie
81
82
pewnych dyktatur panujących od lat w środowiskach sztuki filmowej. Mają one monopol nie
wyznaczyli. Uczestniczą w nieustannym wyścigu szczurów, do którego sami się zgłosili. To
tylko na produkcję, ale i na ocenę, co jest prawdziwą sztuką a co nie. Na razie słychać od nich
co robią, musi być na najpełniejszych obrotach i tym samym wszystko staje się obsesyjne:
wiele skarg na niską jakość materiałów filmowych emitowanych lub umieszczonych na
nauka, prowadzenie domu, osiągnięcie formy fizycznej. Towarzyszy im mocny duch
YouTubie.
autokrytyki, ale trudno im przychodzi przyjąć uwagi na własny temat od innych.
Debata odsyła do podstaw, kaŜe odróŜnić formy przekazu od treści w nim zawartych.
PrzełoŜenie Ŝycia chrześcijańskiego na cyferki moŜe być pokusą w zdygitalizowanym
Benedykt XVI zwracał uwagę na dwuznaczność postępu technicznego, moŜe on iść „od procy
świecie: pracy duszpasterskiej na statystyki, formacji na ilość tytułów naukowych lub
do megabomby”. Daje moŜliwości dzielenia się dobrem, ale jest teŜ okazją do popełnienia
napisanych ksiąŜek. Słowem, jest pokusą, by sprowadzać rozwój duchowy do sprawnego
czynów o większej szkodliwości. Niestety, wiele filmów dziś wytwarzanych, warsztatowo
oprogramowania komputerowego. Heroiczność cnót świętych nie oznacza, Ŝe oni byli
dobrych, promują zło. Aspekty duchowy i religijny są całkowicie pomijane, sceny łóŜkowe są
„rekordzistami” w potocznym znaczeniu. Czyli, Ŝe wykonywali ćwiczenia nieosiągalne, dla
niemalŜe obowiązkowe, niewierność i przemoc są wszechobecne… W koncepcji o człowieku,
przeciętnych ludzi. Oznacza to coś zupełnie odmiennego, Ŝe w ich Ŝyciu objawia się obecność
gdzie kaŜdy scenariusz Ŝyciowe jest równoprawny i dozwolony, nic dziwnego, Ŝe sztuka staje
BoŜa. Nie sami z siebie dokonywali wielkich czynów, lecz, Ŝe w ich Ŝyciu pojawiły się
się nihilistyczna.
rzeczy, których sami nie zrobili. Oni byli tylko do dyspozycji, pozwolili działać Bogu. Święci
Większy otwarcie rynku pozwoli na przebicie się cenniejszych scenariuszy
w swojej kategorii - zgodnie z otrzymanymi talentami i zadaniami - pobili rekord współpracy
outsiderów. Widz będzie mógł stosować „pozytywną cezurę” - wybierać tylko wartościowe
z BoŜą łaską. Dobra współpraca wynikająca z heroicznej miłości do niego. Takiej miłości nie
kino, z przekazem prawdziwie ludzkim. Takie kino szanuje „BoŜy scenariusz” dla człowieka.
da się zdobyć tylko ludzkimi siłami, choć byśmy mieli do dyspozycji wszystkie komputery
W zarysie odnajdujemy go w Piśmie Świętym - pokazuje powrót do Domu Ojca. Poza tym
świata.
scenariuszem, Ŝycie człowieka staje się bezsensownym videoclipem.
17-I-2010.
10-I-2010
73. Gen innowacji
Wielkie wynalazki widziane „a posteriori” sprowadzają się do prostych spraw. Na
72. Rekordziści
Matematyka umoŜliwiła rozwój techniki. Niemniej, człowiek moŜe stać się
przykład koło było znane w cywilizacjach przedkolumbijskiej. Mieszkańcy Ameryki
zakładnikiem liczb, wszelkie wartości przekładać na cyferki, statystyki. Przeliczać wszystko
Centralnej wiedzieli, Ŝe coś okrągłego się toczy, w naturze jest to zjawisko powszechne.
na pieniądze zarobione, na ilość nagród zdobytych, lub znajomych na Facebooku. Dojrzały
Jednak do chwili spotkania z kulturą europejską nie znali zastosowania koła, czyli nie znali
człowiek, posiadające zdolność relatywizowania tego, co nie jest absolutne, jakoś z tym sobie
osi jako punkt oparcia na toczącym się kole. Tym samym musieli przenosił wielkie cięŜary na
poradzi. Nie przeszkadza mu, Ŝe nie jest najlepszy w wielu sprawach. Wystarczy mu spojrzeć
plecach niewolników lub zwierząt. Czasowo bliŜej nas, coś podobnego wydarzyło się z
do księgi Guinnesa, by zdać sobie sprawę z absurdalności wielu osiągnięć, poszperać w
maszyną do szycia. Izaak Singer wpadł na pomysł, i taki patent uzyskał, by maszyna do
starych gazetach lub pospacerować po cmentarzu, by nabrać dystansu do próŜnej chwały.
szycia miała dziurkę na nitkę nie z tyłu, jak zazwyczaj się szyje ręcznie, ale z przodu. Jego
Młody człowiek, mający potrzebę dokonania wielkich rzeczy, jeŜeli nie odkryje ich w BoŜym
patent był nie do złamania przez dziesięciolecia. Wiele innych spraw zostało odkrytych
powołaniu, łatwo moŜe wpaść w pułapkę sukcesów i osiągnięć, doświadczyć męczącą
przypadkowo, jak np. ręcznik, który powstał jako produkt zepsucia maszyny tkackiej.
potrzebę „udowadniania, Ŝe jest kimś”.
Oczywiście odkrycie nie jest zasługą maszyny, lecz pomysłem na zastosowanie dla tak
Współczesny techno-pragmatyczny świat kreuje perfekcjonistów. Ludzie, dla których
powstałej tkaniny.
dąŜenie do dokładności i perfekcji staje się największą przeszkodą na drodze do szczęścia.
To właśnie przypadkowość wielu wynalazków doprowadziło do narodzin pojęcia
Stawiają sobie cele nierealne, mają wobec siebie i innych oczekiwania zbyt wygórowane.
„burza mózgów”. Chodzi o to, by przedstawić najróŜniejsze szalone pomysły, a
Przetłacza ich mocna potrzeba osiągnięć i sukcesów w dziedzinach, które sobie sami
prawdopodobnie któryś z nich będzie innowacyjny, przynoszący skok jakościowy w
83
84
dotychczasowych rozwiązaniach. Ten genialny pomysł określa się jako „gen innowacyjny”
jest to dynamiczna zakładka. Automatycznie przypomina o nowym artykule na serwisie.
prowadzący do autentycznej zmiany, radykalnej mutacji w danej dziedzinie. Czy w burzy
Nagłówek zawiera tytuł, zwięzły opis oraz link odsyłający do samej strony. Zaletą czytnika
mózgów mogą uczestniczyć byle jakie mózgi lub potrzeba szczególnie utalentowanych?
kanałów, na tym technicznie polega RSS, to moŜliwość równoległego śledzenia informacji
Trudno nie widzieć w tym procesie mocy ducha ludzkiego, jego zdolności poznawczej i siły
pochodzących z wielu źródeł. Nie trzeba podawać własnego adresu poczty elektronicznej i
do przemiany świata. Człowiek dzięki swemu podobieństwu do Boga panuje nad światem i i
łatwo się wypisać. Rozbudowane witryny dzielą RSS na kategorie, moŜna być na bieŜąco w
udoskonala go. Bóg jest Stwórcą świata, człowiek został zaprojektowany jako mądry opiekun
wybranych tematach.
dla Jego dzieła. Niestety historia pokazała, Ŝe człowieka stać na niemądre stosowanie swych
Poprzez Objawienie Bóg nawiązał kontakt z człowiekiem. W dostarczaniu informacji
wynalazków. Najgorzej, gdy zaczyna majsterkować wokół samego pojęcia dobra decydując
o sobie nie przetłacza swoim bogactwem. Staje się dostępny w Jezusie poprzez Kościół.
wbrew Bogu o tym, co jest dobre, a tym, co złe. Ulega starodawnej pokusie: „Na pewno nie
Szanuje naszą wolność, oferując wiele kanałów łączności: doktryna, liturgia, wspólnota. By
umrzecie! Ale wie Bóg, Ŝe gdy spoŜyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy i tak
usystematyzować i uprościć łączność moŜemy korzystać z hasłowych tradycyjnych
jak Bóg będziecie znali dobro i zło”.
komunikatów. One linkują nas do głównych chrześcijańskich prawd. Łacina szczególnie
Odkupienie to radykalna innowacja świata po katastrofie grzechu. W Jezusie
sprzyja takiemu przekazowi: „Deo Gratias”, „Fiat”, „Serviam”, „Gloria in excelsis Deo”… W
Chrystusie staliśmy się „uczestnikami Boskiej natury” w całkowicie nowy sposób.
rzymskokatolickim Kościele są one dla wszystkich zrozumiałe, stare i jak Ewangelia nowe.
Otrzymaliśmy lekarstwo na niszczący „gen ludzkiej pychy”. MoŜna uprawiać naukę bez
Pełny Ŝyciodajnej treści.
31-I-2010.
wiary, ale tylko wiara skutecznie zabezpiecza człowieka przed nim samym.
24-I-2010
75. Klon
MęŜczyzna, w średnim wieku, zanurzony po uszy w pracy na nic nie miał czasu. Kupił
74. RSS
Papierorum progressio - to zjawisko drugiej połowy dwudziestego wieku. Przerost
więc kilka poradników o gospodarowaniu czasem. Z trudem znalazł czas, aby je
słowa drukowanego, dokumentów, biurokracji. Ten przetłaczający nadmiar w Internecie
przestudiować. Zastosował mądre rady, ale paradoksalnie czasu mu ubyło! Ani elektroniczne
znalazł środowisko szczególnie przyjazne dla swego dalszego rozwoju. Łatwość tworzenia,
kalendarze, ani telefon zintegrowany z notesem i inne obiecujące gadŜety mu nie pomogły. W
połączona z koniecznością przyciągania uwagi potencjalnych klientów, spotęgowała ten
końcu podjął desperacki krok: zdecydował poddać się klonowaniu. Myślał, Ŝe zajęcia podzieli
potop informacji. Człowiek, po wstępnej fascynacji, czuje się przetłoczony. Na witrynach
z klonem i będzie mu lŜej. Wstępnie sprawy działały, klon był niezmiernie pracowity.
internetowych moŜna znaleźć wszystko - czyli nic! Rozbudowane serwisy wywołują poczucie
Wkrótce zaczęli między sobą konkurować. Nie minęło wiele czasu,
chaosu. Nowi uŜytkownicy mają trudności ze zlokalizowaniem interesujących ich treści. W
ponownie cierpieli na brak czasu. PowaŜne kłopoty zaczęły się, gdy jego klon samodzielnie
tym poszukiwaniu zapomina się, czego się szukało i po co tak naprawdę siedzi się przed
podjął decyzję sklonowania się. Wówczas sprawa uciekła mu całkowicie spod kontroli.
ekranem. Ze strony dostawcy pojawiają się pytania: Jak zatrzymać zwiedzającego na własnej
Kolejne klony teŜ zaczęły się mnoŜyć. Na dodatek wiele z nich nie płaciło rachunków,
witrynie? Jak go przekonać, by do niej powrócił? Czy w pulsującym zmianą necie moŜna
podejmowało nieodpowiedzialnie kredyty, dostawało mandaty za szybką jazdę. „Oryginał”
jeszcze mówić o „wierności uŜytkownika”?
musiał za wszystko płacić. Po mieście zaczęły krąŜyć plotki, Ŝe widzieli jego Ŝonę z jednym z
Pierwszy pomysł na zatrzymanie uŜytkownika to zakładki. Proste rozwiązanie dla
tradycyjnego uŜytkownika, który odwiedza kilka stałych miejsc. Niestety, rozwiązanie to jest
a on i jego klon
klonów. Takich stresów jego serce juŜ nie było w stanie znieść. W sile wieku zakończył swój
Ŝywot.
całkiem statyczne. Nie ma sposobu, by zmotywować uŜytkownika do wejście na daną stronę.
Zmyślona fabuła to scenariusz do filmu s.f. opisujący dramat człowieka XXI wieku.
MoŜna informować o zmianach na stronie poprzez newslettery. Ale w świecie, gdzie
Co roku z zadowoleniem przyjmujemy dziesiątki nowych wynalazków mających oszczędzić
wszystkiego za duŜo, otrzymanie wiadomości kojarzy się ze spamem. Kolejny krok to RSS -
nam pracy. KaŜdy z nich jest w stanie przeciągać nasz dzień pracy na czas spędzony w
85
86
samochodzie i godziny w domu, odciągając od rodziny i przyjaciół. Utknęliśmy w szóstym
samochodzie. Z konieczności wgłębiamy się w instrukcje opisujące sposób złoŜenia
dniu stworzenia, niezdolni patrzeć na Ŝycie z dystansu. Podporządkowaliśmy się
zakupionego biurka, krzesła na kółkach lub lampy. Bagatelizowanie wskazówek producenta
materializmowi Bestii, o której czytamy w Apokalipisie „I sprawia, Ŝe wszyscy: mali i
moŜe mieć przykrą konsekwencję odkrycia, po dokręceniu ostatniej śrubki, Ŝe pozostały nam
wielcy, bogaci i biedni, wolni i niewolnicy otrzymują znamię na prawą rękę lub na czoło i Ŝe
pewne części, od których trzeba było zacząć.
nikt nie moŜe kupić ni sprzedać, kto nie ma znamienia - imienia Bestii lub liczby jej imienia.
Instrukcje co do człowieczeństwa Pan Bóg wdrukował w sercu człowieka. Nazywane
Kto ma rozum, niech liczbę Bestii przeliczy: sześćset sześćdziesiąt sześć”, trzy razy sześć.
są prawem naturalnym. WyraŜają pierwsze i istotne zasady kierujące Ŝyciem moralnym.
Sześć dni pracy - bez siódmego dnia odpoczynku.
Główne przepisy zostały dodatkowo wyłoŜone w Dekalogu. Wskazówki te są dyskretne i nie
Praca musi mieć naleŜyty kres. Nie chodzi tylko o punk, w którym trzeba się
narzucają się. Nie oznacza to, Ŝe ich ominięcie pozostaje bez konsekwencji. Wręcz
zatrzymać, ale powód i sens dla którego się działa. Rolę tę moŜe pełnić tyko Bóg. Siódmy
przeciwnie, niepodporządkowanie Ŝycia tym podstawowym zasadom niesie za sobą ruinę.
dzień oddany Bogu nadaje sens y wartość pozostałym sześciu dniom pracy. Równocześnie
Majsterkowanie na tym polu jest szalenie niebezpieczne. BoŜe instrukcje są owocem
zabezpiecz od szaleństwa aktywizmu. Odnalezienia czasu dla Boga pozwoli zdobyć harmonię
Mądrości i Dobroci. Nic lepszego nie wymyślimy!
14-II-2010.
i pokój, a to pozwoli nam równieŜ skuteczniej pracować.
7-II-2010
77. Zegar
Człowieka świadomie przeŜywa czas. Odmierzając go, panuje nad nim. Obserwacja
76. Instrukcje
Ruchome schody z trasy W-Z na plac Zamkowy naleŜą do ciekawostek warszawskiej
cyklów natury pozwala dzielić na dni i lata. KsięŜyc wskazuje na 28 dni podzielne na grupy
starówki. Warto się zatrzymać przy oryginalnej tablicy z instrukcjami zachowanej za szybą w
po siedem, czyli tygodnie. Tak się składa, Ŝe jeŜeli liczymy na palcach jednej ręki, łącząc
gablocie (szukać u góry po prawej stronie). Jest tam czternaście wskazówek typu:
kciuk z kolejnym palcem, tam i z powrotem, doliczymy do siedem - w prastarych
„Wchodzenie na schody bosymi nogami grozi okaleczeniem i jest wzbronione” „W czasie
cywilizacjach tak właśnie liczono. KaŜdy dzień na podstawie ruchu słońca łatwo podzielić na
jazdy nie moŜna siadać na ruchomych schodach”, „Osobom w stanie nietrzeźwym zabrania
ćwiartki, a te na trzy równe części - czyli godziny. Mozolnie powstał ujednolicony system
się korzystania ze schodów ruchomych”. Podobne - wyczerpujące do absurdu - instrukcje
odmierzania czasu.
moŜna jeszcze znaleźć w starych windach i w „zabytkowych” składach PKP. Tam moŜna
Technika mierzenia czasu stworzyła róŜne narzędzia. Ze względu na metodę pomiaru
wyczytać opis instalacji wody lub szczegóły o okablowaniu elektrycznym. Globalizacja rynku
moŜna mówić o zegarach słonecznych, wodnych, piaskowych, mechanicznych, elektrycznych
wprowadziła wielojęzykowe instrukcje. Często z raŜącymi „bykami” w językach nam
i elektronicznych, kwarcowych, atomowych... Obszar zastosowania pozwala dzielić je na
znanych, co stawia zagadkowe pytanie o poprawność w pozostałych tekstach. Nic dziwnego,
zegary uŜycia codziennego - domowe, budziki, zegarki, wieŜowe, dworcowe, itp. W sporcie
Ŝe produkt rodem z Chin zawiera takie nieścisłości. Ostatnio nawet na zwykłych produktach
mamy stopery, zegary szachowe. Wreszcie zegary komputerów, programatory, włączniki.
umieszcza się banalne komunikaty. Wynikają z asekuranctwa producenta, z obawy przed
NiemalŜe kaŜde urządzenie XXI wieku jakoś odmierza czas.
sądami za to, Ŝe nie powiadomił klienta, iŜ gorąca kawa moŜe go sparzyć, albo Ŝe dziecko
Zegar mechaniczny powstał w klasztorach benedyktyńskich, aby wyznaczać rytm
moŜe połknąć małą kuleczkę. Zazwyczaj te wszystkie teksty omijamy, chyba, Ŝe potwornie
modlitwy. Mnisi nie przewidzieli, Ŝe zegar stanie się nie tylko narzędziem do mierzenia
się nudzimy i wtedy doczytamy co popadnie. W przypadku sprzętu AGD lub RTV czytaniem
upływu godzin, lecz takŜe do kontrolowania i synchronizowania działań ludzi. Szybko
instrukcji zaleŜy od temperamentu uŜytkownika. Są tacy, którzy zawsze wszystko wiedzą
wynalazek opuścił mury klasztorne, by wnieść nową i precyzyjną regularność w Ŝycie
lepiej i nic nie czytają, ale są i tacy, którzy pedantycznie dowiedzą się o najdrobniejszym
kupców i robotników. Zegar był szczególną „maszyną napędową”, w której źródło siły i
szczególe. Podobnie bywa z ksiąŜeczką dołączoną do samochodów. Dla niektórych czytanie
sposób jej przekazywania zapewniły równomierny przepływ energii i umoŜliwiły ciągłość
jej jest niemalŜe upokarzające, bo przecieŜ oni od zawsze wiedzą wszystko o tym
produkcji oraz standaryzację produktu. Zegar wymyślili ludzi, którzy chcieli bardziej
87
88
poświęcić się Bogu, a ostatecznie stał się narzędziem dla tych, którzy chcą się poświęcić
Jezusie”, „miłość Chrystusa przynagla nas”. Od tej chwili wszystko staje się okazją do
produkcji i akumulacji dóbr. W rezultacie człowiek stał się zakładnikiem czasu, im
głoszenia Ewangelii.
precyzyjniej potrafi go odmierzyć, tym bardziej odczuwa jego jarzmo. Chronos, bóg czasu
mitologii greckiej, staje się Kronosem, bogiem rzymskim poŜerającym własne dzieci.
Współczesny świat daje nieskończoną ofertę róŜnych hobbystycznych zajęć. Od
tradycyjnych - wędkarstwo, filatelistyka, numizmatyka - do wyszukanego kolekcjonerstwa
Bóg Ŝycia jest jedynym Panem Czasu. Dla człowieka, czas to BoŜy dar, przestrzeń
realizowanego przy pomocy e-sklepów. Dla chrześcijanina będą one zawsze miały rangę
dana, by wypełnić ją zadaniami miłości. Prawdziwie wykorzystujemy czas, gdy zawsze i
mniejszych pasji. „Dominującą pasją” jest dzielenie się wielką zbawienną nowiną. Zapał
wszędzie szukamy chwały BoŜej. Taka logika pozwala na to, by harmonijnie łączyć
apostolski jest naturalną konsekwencją miłości do Jezusa. Mając na uwadze potrzeby XXI
dokładność ze spokojem ducha. Wtedy nawet i pośpiech odnajduje swój sens - „śpieszmy się
wieku, trzeba być „apostołem non-stop”. Bez usprawiedliwienia dla tych, którzy tego
kochać!”. Z Bogiem, czas staje się błogosławioną przestrzenią.
zaniechają.
28-II-2010
21-II-2010
78. Pasjonaci
79. Ekrany
Zmarznięty wędkarz siedzi obok niewielkiego przerębla. JuŜ trzecią noc spędza na
„Rok 1984” : Wielki Brat z ekranów śledzi kaŜdego obywatela. Minęło ponad ćwierć
tafli lodu, na razie nic nie złowił. Nagle słychać mocny tubalny głos: - Tu nie ma ryb!
wieku od roku 1984, roku wybranego przez George’a Orwella na tytuł dla jego powieści. Na
Rozgląda się, w ciemności nikogo nie widać. Po pewnym czasie, głos ponawia ostrzeŜenie: -
razie dominują cztery „małe ekrany”: ekran telewizji, ekran telefonu, ekran komputera i ekran
Mówię, no. Tu nie ma ryb! Za trzecim razem, pełny niepokoju, wędkarz się odzywa: - Kto
play-station. Zdobyły rząd dusz młodego pokolenia. Otwarta jest dyskusja o dywersyfikacji
tam jest? Kto mówi? Na, co tubalny głos: - Dyrektor lodowiska.
treści, czy jej spłaszczeniu, o moŜliwości konwergencji tych ekranów lub dojścia do nich
Stary dowcip dobrze pokazuje, co znaczy mieć jakąś pasję. Wśród pasjonatów
nowych. Toczy się teŜ debata o wpływie na psychikę człowieka tego sztucznego sposobu
szczególne miejsce zajmują wędkarze. Potrafią przed świtem udać się w dalekie miejsce, aby
poznawania świata. Niedyskusyjny jest fakt, Ŝe ekrany te dla swego Ŝycia potrzebują treści.
tam w nieciekawych warunkach spędzić wiele godzin. Znają specjalistyczne sklepy
Konieczne są tysięcy godzin programów telewizyjnych, newsów dla milionów stron
znajdujące się gdzieś na uboczu, w lokalu z wejściem od podwórza, na niewielkiej osiedlowej
internetowych, mnóstwo wciągających nowych gier, niebywałych ofert dla komórek… Dziś,
uliczce. Tam spotykają się z podobnymi sobie. Rozmawiają o kalendarzu połowów i nowych
miliony osób na świecie zarabiają na chleb poprzez produkowania treści dla nowopowstałej
łowiskach. Wspominają wspólne wyjazdy, koloryzują opowieści o własnych osiągnięciach.
przestrzeni.
Chwalą się skonstruowaną przez siebie przynętą. Narzekają, Ŝe teraz juŜ nie ma tyle ryb jak
Jak na razie ta „treść” wygląda? - kaŜdy widzi. Jest jakimś swoistym miksem dobra ze
kiedyś. Ci bardziej solidarni organizują akcje społeczne jak zarybianie rzek. Słowem,
złem, prawdy z manipulacją, piękna z kiczem. Często zawiera powaŜne błędy co do natury
prawdziwa pasja to zaangaŜowanie całej Ŝyciowej energii w wybrane zajęcie.
człowieka i jego godności, co do Ŝycia Jezusa i Jego Kościoła. Wirtualny świat dziedziczy
Rybakami - i to zawodowymi - było wielu apostołów. Piotr równieŜ - na polecenie
bolączki świat sztuki XX wieku. Choruje na mutowane wersje ideologii tamtych czasów:
Jezusa - ma złowić rybę, z jej pyszczka wyciągnąć statera i nim zapłacić podatek. Dla
nihilizm, marksizm, pozytywizm, freudyzm, etc. Dlatego trudno „w wirtualu” odnaleźć
apostołów łowienie ryb było cięŜką pracą, a nie hobbistyczną rozrywką. Gdy Jezus ich
harmonię dobra, prawdy i piękna. Są rzeczy piękne skaŜone kłamstwem, jest zło w dobrym
powołuje, nawiązuje do ich zawodu: „pójdźcie za Mną a zostaniecie rybakami ludzi”.
opakowaniu... Ale równieŜ są przestrzenie napełniające nadzieją. Na szczęście „treści” nie
Porównanie dotyczy przede wszystkim samych wyłowionych: człowiek potrzebuje
zaleŜą od anonimowego Wirtualnego Brata. JeŜeli przyjmiemy, Ŝe taki brat istnieje, to jego
zbawczych sieci, gdyŜ słone wody grzechu i śmierci nie są odpowiednim dla niego miejscem.
władza nie jest niepodzielna i całkowita, a jeŜeli juŜ, to moŜna mu to panowanie odebrać.
Patrząc ze strony łowiących, moŜna stwierdzić, Ŝe po zesłaniu Duch Świętego „łowienie
„Treści” są w rękach konkretnych osób pracujących i decydujących w tych obszarach.
ludzi” staje się dla apostołów Ŝyciową pasją: „(non possumus) nie moŜemy nie mówić o
W pewnym stopniu kaŜdy uŜytkownik ma na nie wpływ. Potrzebna jest mocna wola
89
90
wykorzystywania wszelkich okazji, aby komunikować prawdę, przekazywać dobro i piękno.
Jego odpowiedź na BoŜe oczekiwania była jak najbardziej aktywna. Słowo fiat - „niech się
Parafrazując św. Pawła „wirtualny świat z upragnieniem oczekuje na dobrą treść objawiającą
stanie” Najświętszej Maryi Panny przekazany przez ewangelię Łukasza, ma równoległy fecit
dzieci BoŜych”. Jednak, jak w innych dziedzinach, „świat wirtualu” rządzi się własnymi
św. Józefa w ewangelii Mateusza. Św. Józef „uczynił” to, co mu zostało polecone. Był
prawami. Wymaga dobrej jakości dla swych treści - buble nie mają szans. Nie wystarczy
posłuszny, angaŜując się całkowicie w powierzoną mu rolę opiekuna Jezusa i Maryi. On
sama etykieta „prawdy”, aby treść chwaliła Boga, sama treść musi jakościowo być dobra. Ta
opiekuje się równieŜ Kościołem, by w nim nigdy nie zapanowała „postawa BMW”.
dobroć stanie się pełna, gdy będzie przekazywać całą prawdę. „Bitwa o treści” wymaga
14-III-2010
profesjonalizmu połączonego z gorliwością apostolską.
81. e-mocje
7-III-2010
Kochanie, zastanawiałem się nad tym długo. JeŜeli zobaczyć, Ŝe chudnę, tracę siły
witalne, przestaję kontaktować się z otoczeniem, to… doszedłem do wniosku, Ŝe w takich
80. BMW
W niektórych środowiskach funkcjonuje etykieta BMW - bierny, mierny, ale wierny.
warunkach nie chcę juŜ Ŝyć. Mam być całkiem uzaleŜniony od aparatury, otoczony ekranami,
Określa się w tę sposób osoby, które nie chcą nikomu sprawiać kłopotów i to jest ich jedyną
na łasce róŜnych płynów? Gdyby tak się stało, proszę cię, błagam, wyłącz to wszystko - to juŜ
dodatnią cechą. Wykonają kaŜde polecenie przełoŜonych i są całkowici poddane strukturom
będzie mój koniec! Odetnij mnie od tych maszyn, nie chcę Ŝyć jak roślinka!
organizacji. Otaczania się takimi ludźmi lub budowanie instytucji wyłącznie na takich
jednostkach świadczy o braku perspektyw u kierujących instytucją. Być moŜe myślą, Ŝe w ten
Po wysłuchaniu tych zwierzeń, Ŝona - ku przeraŜeniu męŜa - wyrywa kabel Internetu,
wyrzuca przez okno jego telefon, wylewa piwo ze szklanki i usuwa inne flaszki.
sposób nigdy nie stracą swego przywództwa, a na tle miernych współpracowników będą sami
Nowe technologie posiadają zaborczą moc. Stopniowo prowadzą swe ofiary do „Ŝycia
bardziej błyszczeć. Natomiast światły przełoŜony otacza się ludźmi zdolnymi, których często
in vitro” - w szklanym, niewidocznym więzieniu. Ofiary to ci, co ulegają presji nieustannego
sam odkrył i wypromował. Przygotowuje ich teŜ do ewentualnego przyjęcia kierowania.
sprawdzania internetowej poczty, stałego poszerzenia profilu na Fecebooku lub poszukiwania
Sukcesy podwalnych wzmacniają instytucję i świadczą o mądrości kierujących nią.
innych e-wartości. Niepokój, by zdobyć wirtualną łączność, paradoksalnie prowadzi ich do
Pasywne posłuszeństwo nie przynosi poŜytku organizacji. W pełnych Ŝycia
instytucjach osoby bierne zawsze są balastem. JeŜeli się nie zmienią, zdrowe ciało szybko się
izolacji wobec naturalnego otoczenia. Ich emocje przekształcają się w e-mocje. Stają się
emocjonalnymi analfabetami, moŜe nawet gburami.
ich pozbędzie. Od człowieka oczekuje się zaangaŜowania talentów mu właściwych - rąk,
Narzędzia są dla człowieka i trzeba rozumnie je uŜywać. Roztropność w korzystaniu z
głowy i serca. Bardziej jeszcze oczekuje się, by jego decyzje byłe sumienne, czyli Ŝeby
nowych technologii moŜna rozpisać na cztery praktyczne zasady. 1. Autonomia. Osoba przed
pracownik uŜywał tej wewnętrznej zdolności, która pozwala odróŜniać dobro od zła. Taka
maszyną. To „ja uŜytkownik” decyduję kiedy sprawdzam pocztę, odbieram telefon lub
postawa nigdy nie jest mierna, jest głęboko ludzka i tym samym nie do zastąpienia przez
pracuję na komputerze. 2. Selekcja. Zasada autonomia prowadzi do posiadania własnego
bezduszną machinę. Z osobami sprowadzających swój wkład do ślepego podporządkowania
filtru. Rezygnuję z wielu „wirtualnych świecidełek”. 3. Bezpośredniość. Relacje twarzą w
się, organizacje kostnieją a wtedy mogą stać się niezmiernie szkodliwe dla społeczeństwa.
twarz stawiam wyŜej niŜ wirtualne kontakty. Mowa ciała jest bogatsza od klepania w
Historia jest tego świadkiem.
klawiaturę lub machania myszką! 4. Krytycyzm - nigdy nie wyłączać rozumu. Często pytam
Kościół tak ceni wierność, Ŝe uŜywa słowa „wierny” dla określenia swoich członków.
siebie: czy nie cierpię na „internetowy głód”?
NaleŜeć do Kościoła, to być zaangaŜowany całym Ŝyciem. Wierność wynika ze zjednoczenia
W wielu rodzinach komputer odgrywa rolę domowego ołtarzyka. Do niego są
z Jezusem - źródłem śycie. A to owocuje w wierności wobec Jego wspólnoty - Kościoła.
kierowane pierwsze i ostatni myśli dnia, wszelkie westchnienia i prośby. MoŜna zaryzykować
Troska o tę wspólnotę mobilizuje do przezwycięŜania wszelkiej miernoty w sobie i w
tezę, Ŝe im większa obecność „boŜka Netu”, tym mniej radości i pokoju. On odpowiada za
otoczeniu. Kościół teŜ określa swoich członków jako „świętych”. To ci, którzy dąŜą do
utratę zdolności empatii, współczucia. To on blokuje rozwój międzyludzkich więzi. Albo są
doskonałości Ojca Niebieskiego. Wśród nich św. Józef jest nazywany „sługą najwierniejszy”.
źródłem konfliktów, albo wygaszają w obojętności. Święty Paweł nie miał pojęcia o nowych
91
92
technologiach. Pod natchnieniem Duch Święty pisał o niebezpieczeństwie braku umiaru i
nieodpowiedzialności. Nie da się utrzymać rodzinę bez orientacji w przychodach i wydatkach.
rozsądku. Dlatego jego słowa będą zawsze aktualne: „Wszystko mi wolno, ale nie wszystko
Pomoc bliźniemu, szczególnie jeŜeli jest na większą skale, teŜ wymaga rachunków.
przynosi korzyść. Wszystko mi wolno, ale ja niczemu nie oddam się w niewolę”.
Inicjatywy edukacyjne lub apostolskie równieŜ potrzebują finansowego zaplecza. Na
21-III-2010
twardym arkuszu kalkulacyjnym Ŝycia człowiek ufający wie, Ŝe do „dwa plus dwa” trzeba
zawsze dodać „plus Bóg”. Wtedy udaje mu się wyrównać wszelkie potrzeby.
82. Excel
Ile to „dwa plus dwa”? - pada pytanie na teście dla kandydatów do milicji. Pierwszy
kandydat odpowiada, Ŝe pięć. Zdziwiony egzaminator pyta - Ile? - No, powiedziałem pięć. -
28-III-2010.
83. Rzeczywistość
Na pewno? - Tak, pięć! PoniewaŜ nie było wielu chętnych kandydat i tak zostaje przyjęty z
Wirtualny świat bynajmniej nie jest fikcyjnym światem. Internet daje dostęp do jak
adnotacją: „Wytrwale dąŜy do celu”. Drugi kandydat zaczyna strzelać: - Trzy? Sześć? Pięć?
najbardziej rzeczywistego świata. Nie jest to jakiś „świat idei” poza zmysłami, chociaŜ dla
RównieŜ go przyjmują z adnotacją: „Szuka alternatywnych rozwiązań”. Ostatni delikwent
laika trudno jest pojąć jego materialność. Na przykład gdzie się fizycznie znajdują dokumenty
odpowiada pewny siebie: cztery! Oczywiście, zostaje teŜ przyjęty, ale na jego kartce
z Gmaila? - bynajmniej, nie są na jakimś centralnym serwerze… Sprawy się komplikują
słuŜbowej zapisują: „Mocno podejrzany o kontakty ze studentami”.
jeszcze bardziej w zrozumieniu tak zwanej „rzeczywistości wirtualnej”. Polega ona na
Stary złośliwy wobec milicji dowcip, doczekał się uaktualnionych wersji. Dziś na
pytanie „dwa plus dwa” moŜna usłyszeć nowe odpowiedzi Jeśli ktoś na przykład zapyta „chce
pan o tym porozmawiać” - zasłuŜył na opinię „psycholog”/. Częściej zapyta - „a ile, szefie, to
wykreowanej wizji przedmiotów, przestrzeni lub zdarzeń. MoŜe reprezentować zarówno
elementy świata realnego to znaczy symulacje komputerowe, jak i zupełnie fikcyjnego, na
przykład gry komputerowe science-fiction. Na obecnym poziomie rozwoju technologii
rzeczywistość wirtualna posługuje się głównie generowanymi obrazami i efektami
powinno być?” Tym trzeba dopisać „księgowy” lub „specjalista od unijnych projektów”.
akustycznymi. Rzadziej stosowane są doznania dotykowe, zapachowe czy smakowe.
W twardej rachunkowości wszyscy posługują się arkuszami kalkulacyjnymi, z których
Postęp technologiczne zachęca do ponownego przemyślenia podstawowych zagadnień
najpopularniejszy jest Excel. Jest to program komputerowy przedstawiający dane, w postaci
z filozofii. Na przykład wielowymiarowość samej rzeczywistości, nasz dostęp do niej, rola
zestawu duŜych tabel dwuwymiarowych. Pozwala na prezentację ich w róŜny sposób.
zmysłów wewnętrznych i zewnętrznych. Współczesny narzędzia technologiczny pokazują
NajwaŜniejszym narzędziem arkusza kalkulacyjnego są funkcje (matematyczne, statystyczne,
róŜnicę pomiędzy samym zbieraniem doświadczeń i ich analizą, a syntezą dokonaną przez
finansowe, logiczne), za pomocą których wprowadzone do arkusza dane są automatycznie
odbiorcę. Ciekawe teŜ są zagadnienia, co do wydarzeń z przeszłości: ich realność - a realność
przetwarzane. Za pomocą arkusza kalkulacyjnego moŜna takŜe wizualizować dane,
ich rekonstrukcji. Wszystko wskazuje na to, Ŝe materializm i pozytywizm w twardy wydaniu -
prezentując je w postaci wykresów, które pozwalają łatwiej zorientować się we wzajemnych
rzeczywistość to tylko ta namacalna! - będą coraz łatwiejsze do obalenia. Im więcej „efektów
zaleŜnościach i tendencjach. Popularnym narzędziem są tabele przestawne pozwalające
specjalnych” tym mniej zdziwienia wobec nich i wobec innych „cudów techniki”. Zdziwienie
tworzyć rozmaite układy danych w oparciu o tabelę podstawową i wyświetlać te same dane,
i fascynacja odsyłają do reŜysera tych efektów, do twórczej mocy rozumu człowieka.
ale odmiennie układając zakres i połoŜenie wierszy i kolumn, co uwypukla zaleŜności
Prawdziwa fascynacja pozostanie jednak wobec samego bytu, który „bytując fascynuje”.
niewidoczne w pierwotnym układzie.
Umysłom, które nie mają uprzedzeń, rzeczywistość wciąŜ stawia pytanie, „dlaczego coś jest
mogąc nie być?” To pytanie odsyła do Tego, który wszystko stworzył i utrzymuje w bycie.
Liczenie, zwłaszcza liczenie pieniędzy, naleŜy do umiejętności niezbędnych, aby
Do rzeczywistości stworzonej dochodzi inna, ta nadprzyrodzona. Dostęp do niej został
poruszać się w naszym świecie. Liczenie pozwala nabrać szacunku do pieniądza: wiedzieć ile
nam dany w Jezusie Chrystusie. Zmartwychwstanie wprowadza tam naszą ludzką naturę. To
i
lecz
wydarzenie historyczne, które moŜna stwierdzić na podstawie znaków i świadków, pozostaje
93
94
na
co
się
wydaje.
LekcewaŜenie
pieniądza
nie
jest
oznaką
ubóstwa
jednak w sercu tajemnicy wiary- przez to, Ŝe przekracza historię. „Cuda techniki” nie
wobec Jezusa pozwala wyzwolić się ze „scenariusza poraŜki” i z optymizmem walczyć o
stanowią przeszkody, by tę wiarę przyjąć. Wystarczy, by rozum nie zamykał się na głębszą
zdobycie ostatniego mostu. Tego który łączy ziemię z niebem.
refleksję, a wspomagany przez łaskę moŜe dojść do samej Światłości. 04-04-2010
11-IV-2010
84. Powtórki
85. Lego
Realista i Optymista spotkali się na filmie „O jeden most za daleko”. Podczas seansu
Człowiek z natury dąŜy do tworzenia własnej wizji świata. Naukowe odkrycia
Realista mówi do kolegi: - Słuchaj, zakładam się, Ŝe oni tego mostu nie zdobędą. Na co
spopularyzowały patrzenie na rzeczywistości przez paradygmaty nauk ścisłych. W naszych
Optymista odpowiada: - Zgoda, o stówkę. Przy wyjściu z kina Realista wcale się nie cieszy z
czasach dochodzą skojarzenia narzucony przez sprzęt elektroniczny. Mało wtajemniczony
wygranej. Wygląda, Ŝe coś go gryzie. W końcu przełamuje się i wyznaje: - Słuchaj, my
myśli, Ŝe kaŜde urządzenie jest składankom prostszych modułów. Wielu więc jest ludzi,
przecieŜ od dawna się znamy. Nie mogę wobec ciebie grać nie fair. Ja juŜ ten film widziałem,
którzy postrzegają świat jako wielką konstrukcję złoŜoną z malutkich części. Takie patrzenie
wiedziałem przecieŜ, Ŝe im się nie uda zdobyć tego mostu. Dziwne, ale Optymista nie cieszy
nieco przypomina świat lego, w którym proste „cegiełki” mogą być łączone w niezmierną
się wyznaniem swego przyjaciela, widać, Ŝe teraz to on nosi niepokój w sercu. W końcu
liczbę kombinacjach za pomocą systemu wypustek i odpowiadającym im gniazd.
otwiera się: - No cóŜ, gramy na otwarte karty, więc muszę wyznać, Ŝe ja teŜ ten film
W przeciągu dwu ostatnich wieków nauki ścisłe doszły do wniosku, Ŝe wszystko jest
widziałem. Jednak myślałem, Ŝe skoro raz mieli poraŜkę, to teraz, ze zdobytym
złoŜone z tego samego podstawowego tworzywa. Bardzo łatwo jest poddać się pokusie
doświadczeniem uda się im dotrzeć do celu.
tłumaczenia wszechświata właściwościami składowych „klocków”. Dokładnie, jak w
Dziś w kinie lub w teatrze, nie jest tak oczywiste, Ŝe fabuła potoczy się zgodnie ze
przypadku samochodu z klocków lego. Moglibyśmy wnioskować, Ŝe jest on jedynie zbiorem
znanym wcześniej scenariuszem. Wiele produkcji wypuszcza się na rynek w róŜnych
elementów i Ŝe jego właściwości, dają się wyjaśnić z pomocą właściwości tworzących go
wersjach zaleŜnie od kraju dystrybucji, formy nośnika, docelowego odbiorcy. Na DVD
klocków. Zapomina się, Ŝe taki samochód nie jest złoŜony wyłącznie z klocków, lecz takŜe z
dochodzą jeszcze sceny, które poszerzają moŜliwości wyboru. W teatrze adaptacje dzieł
„idei”, czym jest samochód. Samochód nie jest jedynie zbiorem części, z tego samego
klasycznych są coraz luźniejsze, nierzadko odbiegające całkowicie od oryginału.
powodu, z jakiego Pan Tadeusz nie jest jedynie uporządkowanym zbiorem liter.
Niekoniecznie wynika to z chęci szukania zysku i sensacji, nierzadko reŜyser pragnie w ten
W materialistycznej wizji świata kamień, pietruszka, kot, człowiek są jedynie
sposób zmobilizować widzów do myślenia. Obejrzenie danego dzieła nie jest wtedy zwykłym
niezmiernie skomplikowanymi zaleŜnościami fizyko-chemicznymi. Warto zwrócić uwagę na
zaliczeniem nowej wersji lecz pogłębioną refleksją nad światem i własnym Ŝyciem. Niestety,
to, Ŝe za pomocą „Lego” moŜna stworzyć samochód, ale nie konia, nawet jeśli uŜyjemy
w niektórych adaptacjach dochodzą teŜ do głosu ideologie, przez które manipuluje się
większej liczby klocków. Klocki nie mają właściwości koniecznych, aby zrobić z nich konia.
Samochód juŜ jest samochodem, gdy znajduje się jeszcze w częściach, które zostały
niedoświadczonym odbiorcą.
Pan Jezus jako nauczyciel korzystał z opowieści. RóŜnice w zapisach wskazują na to,
przygotowane z myślą o jego wykonaniu. Ale nie koń. Z tej przyczyny firma Lego, by
Ŝe byłe róŜnie przedstawiane, w wersji rozszerzonej lub skróconej, dla uczonych lub dla ludu.
poszerzać
moŜliwości
swego
świata
fabrykuje
coraz
to
nowsze
Jezus nie dostarczał abstrakcyjnej wiedzy, jego przypowieści miały na celu poruszyć
skomplikowanych klocków: Lego City, Lego Pirates, Lego Mindstorms, etc.
serie
bardziej
najgłębsze wnętrze człowieka i zachęcić go do zmiany. Jezus liczył na zaangaŜowanie
Wizja materialistyczna świata w swym uporządkowaniu i prostocie jest przeciągająca.
słuchacza, który w ten sposób, krok po kroku, stawał się Jego uczniem. Jezus oczekiwał
Za parawanem naukowości pozwala unikać trudu głębszej refleksji nad rzeczywistością. W
wejścia w dynamizm przypowieści, by razem z Nim odbiorca wyruszył w drogę poprawy
takiej wizji etyka sprowadza się do pragmatyzmu, dobro redukuje się do optymalizacji.
Ŝycia. Inaczej pozostałby słuchaczem, który słyszy, ale nic nie rozumie lub widzem, który de
RównieŜ na tej drodze nie ma Pana Boga, którego nie ma jak wybudować z prostych
facto jest ślepym. Aktywny odbiorca to ten, kto pozwala na to by Mistrz prowadził. Zaufanie
klocków. Dlatego w społeczeństwie technokratycznym, ewangelizacja pilnie potrzebuje
95
96
pogłębioną refleksji filozoficznej. Inaczej, współczesny zabawki zamykają człowieka w
całkowicie ich zablokować. Skoro nie mogą izolować się od świata, jedynym moŜliwym
infantylnej „logice Lego”.
rozwiązaniem jest czuwanie nad ich „dodatnim” wewnętrznym ciśnieniem.
2-V-2010
9-V-2010
86. Ciśnienie
87. Radio „Ja”
Kropla drąŜy skałę. Insekty i niewidoczne zarazki bardziej zagraŜają człowiekowi niŜ
Rozwój technologiczny obniŜył koszty odbiorników, nadajników i sprzętu do obróbki
dzikie bestie. Chmury drobnego pyłu mogą sparaliŜować transport lotniczy na całym
dźwięku. Dzięki temu radiowe stacje wyrastają jak grzyby po deszczu. Pasmo emisyjny gęsto
kontynencie. I na razie nic nie da się z tym zrobić. Małe cząsteczki ścierają powierzchnię
się zapchało zróŜnicowaną gamą ofert. Od dopracowanych programów do beznadziejnych
samolotu, niszczą delikatne czujniki, od wewnątrz zŜerają turbiny. Im drobniejszy pył, tym
prowizorek, dla niszowych odbiorców, dla starczych osób lub dla fanów konkretnej muzyki -
gorzej! DłuŜej opada i trudniej się przed nim bronić.
dla kaŜdego ucha coś miłego. Wędrując po częstotliwościach, moŜna trafić na identyczne
Od dawna technika zmaga się z pyłem. Pomieszczenia z urządzeniami precyzyjnymi serwerownie, sekcje metrologiczne etc. - nie mogą pozwolić sobie na zapylenie. Pierwsze
audycje, jak i na wielkie kontrasty: modlitewna stacja tuŜ przy nieprzyzwoitym pełnym
ekshibicjonizmu programie o tematyce seksualnej.
rozwiązanie, jakie się nasuwa, to szczelna izolacja pomieszczenia. Nie da się jednak tego
Człowiek XXI wieku - wbrew szerokiej ofercie - często przełącza na jeszcze inny
rozwiązania stosować zawsze, w kaŜdej sytuacji. Na przykład, jak poradzić sobie w
kanał. Jest to program autorski, gdzie reŜyser i producent to ta sama osoba. Program
pociągach, gdy muszą pokonywać trasy pustynne z bardzo drobnym piaskiem? Jak tu
monologu ze samym sobą - „Radio Ja”. U rekordzistów emisja trwa przez dwadzieścia pięć
uszczelnić kaŜdy wagony dodatkowo poddany wszelkim moŜliwym napręŜeniom -
godzin na dobę, choć doba ma ich dwadzieścia cztery. Program ten ma bardzo elitarnego
ciągnięciu, ściskaniu, skręcaniu, wibracjom o róŜnych częstotliwościach? Nie sposób
słuchacza, no chyba, Ŝe się zapłaci psychologowi, terapeucie, lub wykonawca spotka jakąś
zabezpieczyć kaŜdej najdrobniejszej szpary. Rozwiązanie powszechnie stosowane jest proste i
dobrą duszę, która jest w stanie cierpliwie wysłuchać jego wynurzeń. Oferta programowa jest
w miarę ekonomiczne. Podnosi się ciśnienie pomieszczenia, które chce się chronić. W ten
obfita, co wcale nie oznacza, Ŝe jest ona bogata. Są programy typu „Moje sukcesy i zasługi”
sposób, jeŜeli są szpary, to powietrze przez te szpary wychodzi na zewnątrz. Unika się
działająca na samodowartościowanie. „Moja kariera” ukazuje ukryte walory własnej ścieŜki
moŜliwość, by zewnętrzne powietrze wciskało się do środka i wnosiło ze sobą niechciany pył.
zawodowej. „Moje pieniądze” dotykają draŜliwy tematy finansowe i inne doświadczanych
Takie rozwiązania stosuje się równieŜ w samochodach o podwyŜszonych standardach.
niesprawiedliwości. „Bezinteresowne poświęcenie” przypomina o zasługach dla świata.
Ponętne pokusy, błędne doktryny, struktury grzechu utrudniają sytuację człowiekowi,
MoŜna teŜ znaleźć programy historyczne typu „śale i pretensje”. Oferta informacyjna
który chce Ŝyć dobrze. Od wypędzenia z raju zarazki zła zawsze mu towarzyszyły. W naszych
przynosi regularnie newsy typu, co mnie akurat uraziło lub co mnie teraz boli, jakie alergie
czasach Internet, media i świat reklam niczym potęŜny wulkan, zapylają wszystko
cierpię w sezonie, jaki mam poziom samopoczucia, cukru lub cholesterolu.
zmysłowością, relatywizmem etycznym, dzikim pragmatyzmem. A zło przekazane w
Osłabienie rodziny i innych węzłów społecznych sprawia, Ŝe człowiek Ŝyje coraz
drobnych cząsteczkach jest w stanie wszędzie się wcisnąć, otępiając wraŜliwość,
bardziej w swoim świecie, niekiedy wyłącznie w nim. Przekonanie, Ŝe wszystko jest we
rozmiękczając zasady postępowania. Krok po kroku, moŜe nawet nieświadomie, dochodzi się
własnych rękach i w ostateczności musi kaŜdy sobie radzić sam, bo nikt mu nic nie da darmo,
do ruiny duchowej.
prowadzi do jeszcze większego zamknięcia wobec innych. Do tego dochodzi kultura
Im większe ciśnienie zewnętrzne, tym bardziej trzeba umacniać wnętrze. Przy
wszechobecnej atmosferze zeświecczenia juŜ nie wystarczy przeciętna formacja, anemiczne
kupowania sobie przyjemności i dogadzania sobie prezentowana jako szczyt szczęścia. W
efekcie, nakręca się i nagłaśnia „Radia Ja”.
Ŝycie duchowe, niemrawy zapał apostolski. Trudne środowiska, w których wielu chrześcijan
Uczeń Jezusa powinien pracować nad wyciszeniem tego „kanału dezinformacji”,
musi na co dzień przebywać, pilnie od nich wymagają podniesienie duchowego ciśnienia.
bowiem słowa Mistrza nadal zachowują swą aktualność: „Jeśli kto chce pójść za Mną, niech
Inaczej skazani będą na utratę toŜsamości, gdyŜ „błędy w drobnym proszku” są w stanie
się zaprze samego siebie. Bo kto chce zachować swoje Ŝycie, straci je; a kto straci swe Ŝycie z
97
98
mego powodu, znajdzie je”. JeŜeli radia nie da się zamknąć, to przynajmniej ograniczyć
wysiłku, osobowość się rozpada. Będzie ciąg chaotycznego działania z rezultatem „not
godziny transmisji.
output” - zero skuteczności.
16-V-10
23-5-10
88. FIFO LIFO
89. Bambuko
Błyskotki zawsze fascynowały człowieka. Świat informatyczny spotęgował przynęty
Ilość nie przechodzi w jakość. Morze informacji nie zrodzi wiedzy. Z wiedzy mądrość
przyciągające naszą uwagę. Do tego dochodzi moc marketingowych chwytów. Niestety,
spontanicznie
mechanizmy ochronne wobec niepoŜądanych bodźców wzmacniają się w nas powoli,
innowacyjnych rozwiązań! A jednak w popularyzujących naukę pismach roi się od
nie
powstanie.
Nagromadzenie
róŜnych
aplikacji
nie
wygeneruje
potrzeba wielkiego wysiłku i samozaparcia.
kosmowizji sprowadzających wszechświat do informacji plus impulsu biologicznego.
MoŜna bowiem rano zacząć pracę, potem mimochodem sprawdzić pocztę, przy okazji
Tekstom tym często towarzyszy nadęta naukowość. Mniej lub bardziej bezpośrednio, głosi się
zerknąć na giełdowe notowania, przypomnieć sobie zadawnioną sprawę, potem wysłać
tezę, Ŝe cały świat powstał sam z siebie na zasadzie zbierania i przechowywania informacji.
SMS… i tak przez całą „dobę pracy” trwać w niepowtarzalnej sekwencji aleatorycznych
W ten sposób próbuje się wyjaśnić pojawienie się wszystkich form Ŝycia. Wszystkie zjawiska
zajęć. I sfrustrowanym wrócić do domu - wiele się rozbabrało, nic się nie wykonało! Tam z
od przyjęcia postawy dwunoŜnej, aŜ po współŜycie rodzinne i społeczne, opisuje się w taki
kolei wpaść w szpony nowych bodźców i zakałapućkać się, to tu, to tam: telewizja, lodówka,
nieco naiwny, ale przez to prosty i dla wielu przekonujący, sposób. Ten swoisty materializm
komputer, telefon…
często przybiera postać ateistycznej ideologii. Szeroko korzysta ze zdobyczy współczesnej
Odpowiedź na ostatni otrzymany bodziec moŜna porównać do zarządzania zadaniami
genetyki, aby bezwstydnie propagować ateistyczne tezy.
zwanym „stos” lub LIFO (Last In, First Out) ostatni na wejściu, pierwszy na wyjściu. Zadanie
Warto zauwaŜyć, Ŝe w takich poglądach stwierdza się istnienie Ŝyciowego impulsu,
dokładane są na wierzch stosu i z wierzchu stosu są pobierane. Przychodzi się do pracy, aby
który nie da się sprowadzić do kategorii czysto materialistycznych. Pojawia się sfera
pracować, jest to pierwsze zadanie, na nim „nakłada się” zadanie sprawdzania poczty,
rzeczywistości, która jest wyŜsza niŜ ta, którą zajmują się fizyka i chemia. Mówi się o pewnej
pogadania z kolegami, wypicia kawy, poczytania portali internetowych… Nadal ma się
„własności”, która nie dotyczy fizyki, lecz objawia się jedynie w procesach Ŝyciowych.
świadomość pierwszego podstawowego zadania, ale nie ma się do niego dostępu bo system
Niewątpliwie taka kosmowizja wskazuje na znaczenie sił naturalnych i wagę tajemnicy
LIFO wymusza zaangaŜowania w późniejszych zadaniach.
ewolucji. Słabą stroną takiego myślenia jest nieuzasadnione sprowadzanie rzeczywistości
Odmiennym sposobem porządkowania zadań jest system „kolejki”, nazywany teŜ
wyłącznie do sił witalnych, a te przedstawiać jako dąŜenie do przechowywania genetycznego
FIFO (First In, First Out) pierwszy na wejściu, pierwszy na wyjściu. Tu zadania obsługiwane
dziedzictwa. Taki sposób rozumowania, w mocnym uproszczeniu, to tak jakby serwer, na
są w takiej kolejności, w jakiej zostały dostarczone, jak w kolejce do kasy. Rozwiązuje się
podstawie gromadzenia informacji i na mocy własnego oprogramowania, generował nowsze
pierwsze zadanie i po kolei podejmuje się kolejne. Oczywiście ten system sam z siebie nie
wersje programów. Oczywiście, Ŝe na przestrzeni milionów lat.
jest ani lepszy, ani gorszy od systemu stosu. W jednym i drugim przypadku waŜne jest, by
W ostatnich wiekach ateistyczne ideologie chętnie zakładały maskę naukowości.
była odpowiednia hierarchizacja. Niekoniecznie zadania starsze są waŜniejsze, ani to co
RównieŜ realizacja ich potwornych pomysłów wobec miliony niewinnych ofiar była
ostatni - pilniejsze.
wspierana przez rzesze naukowców. Przy upadku tych ideologii pękał „balon naukowości” i
Kultura świecidełek wymaga mądrości, aby nie dać się nabrać. RównieŜ potrzebny
wychodziło na jaw, Ŝe był to wielki blef. Dlatego, nie dajmy się ponownie zrobić w bambuko
jest umiarkowanie: na nic a trafny wybór celu, jeŜeli nie jest się w stanie wytrwać w jego
przez współczesnych naukowców-ideologów. RównieŜ zachęcajmy zdolną młodzieŜ, by
realizacji. Nie kaŜdy bodziec zasługuje na naszą uwagę. Większa oferta alternatyw
podejmowała studia badające tajniki Ŝycia. Nie zaniedbujmy ich formacji religijnej. W ten
współczesnego świata zmusza do większej elastyczności niŜ w przeszłości. Potrzeba równieŜ
sposób będziemy „zawsze gotowi do obrony wobec kaŜdego, kto będzie się domagał
odpowiednich filtrów selekcjonujących „inputy” (wejścia). Inaczej, niezaleŜnie od włoŜonego
uzasadnienia tej nadziei, która w nas jest” jak nauczał św. Piotr.
99
100
30-V-2010
91. Rehabilitacja
Sport to zdrowie. Pesymista przypomni, Ŝe gdyby „kózka nie skakała” byłoby mniej
90. Kogut
kontuzji. Niemniej w XXI wieku powrót do pełnej sprawności wygląda inaczej niŜ za czasów
Dobro się nie narzuca. Człowiek sam musi zdecydować, jak Ŝyć. Od dawna wielu
rezygnowało z osobistej refleksji i po prosto Ŝyło tak, jak ich otoczenie. W pluralistycznym
społeczeństwie otoczenie jest bardziej niŜ przedtem zróŜnicowane. Dostosować się - ale do
kogo?
naszych dziadów. UciąŜliwe gipsy zastąpiły lekkie i „wygodne” ortezy (od ORT-opedycznej
pro-TEZY) oraz fikuśne stabilizatory z pokrętłami i paskami mocowanymi na rzepy.
Człowiek wygląda z nimi jak bohater z filmów o androidach. RóŜnica w tym, Ŝe te twory
wykazują się nadsprawnością, czego raczej nie odczuwa się po powaŜnej kontuzji. Z tego, co
Zazwyczaj środowisko pracy róŜni się od rodzinnego. RównieŜ w rodzinach zdarzają
się kontrasty. Praca w wielkich korporacjach jest zaznaczona wielością kultur. Koledzy z
własnego kraju mogą mieć podobną wizję świata, natomiast ci z zagranicy całkiem odmienną.
Dla świętego spokoju wielu dostosowuje się do środowiska, w którym akurat musi się
poruszać. W rodzinie przyjmują etykę dobra, ofiarności i współczucia. Wychodząc na ulicę
przerzucają się na etykę Nietschego, czyli prawo najmocniejszego. W pracy przyjmują
nowoczesną etykę konsensusu, wedle której dobro jest wynikiem pertraktacji. Po dogadaniu
się przechodzą na wariant pragmatyczny, gdzie liczą się tylko rezultaty. Podczas odpoczynku
pozwalają, by zawładnęła nimi etyka hedonistyczna, maksymalne uŜywanie i całkowity brak
umiarkowania. Przy wyjazdach równieŜ wszystko jest dozwolone: nikt nie zna, nikt nie widzi.
Człowiek posiada pewną plastyczność. Dlatego pozornie moŜe łączyć róŜne style
Ŝycia. Niemniej ciągła i częsta zmiana jest bardzo niebezpieczna. RóŜne sposoby myślenia
walczą o przestrzeń wpływów. Czemu nie stosować siły zawsze i wszędzie? Czemu nie być
pragmatykiem aŜ do bólu? JeŜeli współmałŜonek jest trudny, czemu go nie zostawić? A moŜe
w pracy pozwolić sobie na jakiś ekscesy? Dlaczego brutalnie nie pozbyć się konkurencji? Na
dłuŜszą metę stały napięcia prowadzą do zmęczenia materiału. W rezultacie pojawiają się
stresy nie do zniesienia i pęka osobowość. W niektórych przypadkach dochodzi do chorób
psychicznych.
laik moŜe pojąć, wynika Ŝe współczesna ortopedia unika jak ognia długich okresów
unieruchomiania. Ryzyko wynikające z zaniku mięśni jest powaŜniejsze niŜ ryzyko ponownej
kontuzji przy racjonalnym i kontrolowanym ruchu.
Istotną rolę odgrywają dziś wszelkie ćwiczenia rehabilitacyjne. Od początku pacjent
słyszy jak waŜna jest regularność w ich stosowaniu. Straszy się go nieszczęśnikami, którzy
zaniedbali się i Ŝałują bardzo, gdy juŜ jest za późno. Pacjent doświadcza, Ŝe terapeuta stara się
wpłynąć na jego psychikę. Roztacza przed nim wizję szybkiego powrotu do ulubionego
sportu, w formie - o dziwo - lepszej niŜ przed kontuzją. Terapeuta korzysta z wypracowanych
form przekazu: zamiast mówić o miesiącach uŜywa miary czterech tygodni, zamiast o
kontuzji mówi o pauzowaniu, itp. Prostym ćwiczeniom towarzyszy pewna magia liczb: trzeba
powtarzać ćwiczenie pięć razy po dziesięć lub siedem po osiem. Uległe posłuszeństwo
przynosi dobre skutki. Po pewnym czasie uzyskuje się „habilitację”, czyli pełne uprawnienia
do powrotu na boiska lub korty.
Mistrzowie duchowości chętnie porównują zmagania Ŝycia wewnętrznego ze
sprawnością fizyczną. W Ŝyciu duchowym równieŜ mogą być kontuzje, okresy w których
dusza nie jest się w stanie poruszać się o własnych siłach. Potrzeba wtedy rodzaj „duchowych
kul”. W takich okresach, aby oŜywiać kontakt z Bogiem, warto pokornie i wytrwale stosować
wypróbowane ćwiczenia. Na przykład, kojarzyć konkretną czynności z aktami miłości: gdy
Człowiek jest sobą dzięki moralnej toŜsamość. Nie da się jej stworzyć na zasadzie
składanki odmiennych odcinków. To duch poprzez sumienie buduje od wewnątrz ciągłość
Ŝyciorysu. Częste lekcewaŜenie głosu sumienia prowadzi do jego zaniku. A bez sumienia
Ŝyciorys staje się odbiciem starego dowcipu o milicjantach. Podczas samochodowego patrolu
mówi kierowca do kolegi: „Słuchaj, wychyl się i popatrz czy kogut jeszcze działa”. Milicjant
się wychyla i wrzeszczy: „Teraz Tak! Teraz nie! Teraz tak! No, teraz juŜ nie!” Teraz jestem
otwieram drzwi - odmawiam akty strzelisty, gdy idę schodami - zdrowaśkę, gdy spotykam coś
nieodpowiedniego - czynię zadośćuczynienie. Trzeba jednak pamiętać, Ŝe gdy się jest całkiem
sprawnym, kule odkładam na bok, bo juŜ nie są potrzebne. śycie duchowy cechuje się
giętkością. Nie jest rodzajem jakiejś sformalizowanej musztry. Inicjatywa zawsze jest w
rękach dobrego Boga. On równocześnie jest naszym Rehabilitantem i Zdrowiem.
13-VI-2010
wierzący, a teraz juŜ nie. Teraz jestem lojalny, a teraz szachruję. Teraz mam sumienie, a teraz
jest rasowym krętaczem.
6-06-2010
101
102
92. Skarby
93. Sierota
Don Camilo miał przed sobą unikatową kolekcję. Dlatego właśnie był załamany. Od
KaŜdy kto biega po murawie, czuje się zdobywcą bramki. Jeden - bo bezpośrednio
tygodni prosił wszystkich o fanty na loterię. Wierni hojni odpowiedzieli - szczodrze pozbyli
asystował, inny - bo ściągnął na siebie uwagę obrońców, jeszcze inny - bo kilkanaście minut
się rodzinnych precjozów. Ktoś oddał gipsowego jelenia z drewnianymi rogami. Inny
wcześniej wrzucił piłkę z autu. Kibic równieŜ jest głęboko przekonany o swoim
fioletowego krasnala. Wielu przekazało pacykarskie dzieła, ni to oleje, ni to akwarele. Inni
niezastąpionym wkładzie, który polegał na pisaniu dyrdymałów na forach internetowych.
oddali meble o nieokreślonym stylu i przeznaczeniu. Po chwili namysłu proboszcz
Blask sukcesu działa tak mocno, Ŝe nawet ten, kto ogląda retransmisję meczu, czuje, Ŝe
zdecydował kupić los państwowej loterii i wymodlić cud…
przyczynił się do zdobycia bramki. Sukces zawsze miał wielu rodziców. A w obecnym
Historyjka Giovannego Guareschiego, autora opowiastki, dobrze się kończy. Don
świecie, gdzie sieć wszystko z wszystkim połączyła, kaŜdy moŜe zostać ojcem lub matką
Camilo trafił wygraną i zdobył wspaniały rower na główną nagrodę. Wczesnym niedzielnym
światowych wydarzeń. Wystarczy wysłać SMS, dopisać coś na forum, kliknąć na ankietę:
porankiem starannie ułoŜył na ulicy zebrane graty. Akurat przed kościołem stały maszyny
„nie zgadzam się!” .
drogowców. PotęŜnym walcem przejechał kilka razy tam i z powrotem po rozłoŜonych
W ostatnich dekadach świat stał się bardziej złoŜony. Nie oznacza to jednak, Ŝe zasada
rzeczach. Mieszkańcy wsi, którzy w ukryciu śledzili swego proboszcza, odetchnęli z ulgą.
przyczynowości przestała działać. Nadal są przyczyny realne i pozorne. Nadal pozostają
Zostali wyzwolenie z przechodnich fantów prześladujących wieś od pokoleń.
przyczyny sine qua non, bez których niemoŜliwe byłyby pewne wydarzenia. Gdy wchodzą w
Podobną ulgę moŜemy odczuć przy okazji przeprowadzki lub generalnych remontów.
grę ludzkie decyzje trzeba równie mówić o odpowiedzialności ludzi. Jej realność nie zaleŜy
RównieŜ wielką frajdę daje wynajęcie kontenera na śmieci. MoŜna wtedy opróŜnić domowe
od tego, jak ją postrzegają ci ludzie lub ich otoczenie. Na przykład trener ponosi większą
„przydasie” (kiedyś przyda się). Taką operację da się przeprowadzić wykorzystując dłuŜszą
odpowiedzialność od tak zwanych działaczy. Po sromotnej poraŜce trener odchodzi, działaczy
nieobecność „chomikujących” członków rodziny. Na zawsze pozbywamy się pluszowych
pozostają. PoraŜka jednak mogła być wynikiem imprezowania piłkarzy, którzy dalej pobierają
misiów, kiczowatych pamiątek, reklamówek wypchanych ciuchami, stert poŜółkłych
astronomiczne pensje, jakby nigdy nic. I oczywiście dalej balują.
czasopism. W miarę pozbywania się odczuwamy, jak poszerza się Ŝyciowa przestrzeń …
PoraŜki zwykle zostają osierocone. Dosłownie - gdy winą za nie obarcza się osoby
W XXI wieku bardzo łatwo zagracić serce, które zostaje zniewolone błahostkami.
nieŜyjące. Mogą teŜ zostać „poruczone”, gdy się rozmywa odpowiedzialność za nie: nikt nic
Niby wydaje się, Ŝe ono jest wolne, przecieŜ nie pragnie „ani pola, ani niewolnika, ani
nie miał z tym do czynienia! Faktem jest, Ŝe są wydarzenia niezaleŜne od człowieka. Jednak
niewolnicy, ani wołu, ani osła bliźniego” jak tego zabrania dziesiąte przykazanie. Faktycznie
wiele nieudanych spraw wynika z zaniedbań konkretnych osób.
jednak horyzont witalny ogranicza się do posiadania lub uŜywania. Nowoczesny sprzęt,
Jezus zwraca nam na to uwagę: „Królestwo niebieskie podobne jest do człowieka,
dostęp do informacji, łatwe podróŜowanie, zbiory mp3, róŜne poŜyteczne pdf, jpg lub DVD i
który posiał dobre nasienie. Lecz gdy ludzie spali, przyszedł nieprzyjaciel i zasiał chwastu”.
co tam dusza zapragnie, nie są konieczne „tu i teraz”. Łatwo stają się blokadą dla
Nie chodzi o to, by się obwiniać za zaniedbania innych, „adoptując” ich poraŜki. Chodzi o to,
prawdziwych ideałów. Nasze czasy napędzanej konsumpcji wymagają nowej edukacji w
by nie pozwalać sobie na bezczynność, gdy na świecie jest tyle do zrobienia. Szerzące się
oderwaniu i prostocie. Umiarkowanie ma dziś wiele nowych twarzy. Umiar w wydawaniu
zeświecczenie, obojętność wielkich rzeszy ludzi, nie jest koniecznością ślepych praw historii.
równieŜ, gdy koszty pokrywa firma lub państwo. Umiar w gromadzeniu rzeczy zbędnych,
Niestety często jest prostą konsekwencją braku gorliwości apostolskiej pasterzy i wiernych.
nawet tych gratisowych. Nie tworzeniu sobie potrzeb równieŜ wirtualnych: bez serialu nie
Dlatego przed zbliŜającymi się wakacjami warto sobie zadać pytanie: jaką treść apostolską
mogę Ŝyć! Wtedy wyzwolone serce będzie tam gdzie prawdziwy skarb - w Bogu i bliźnim!
nadam temu okresowi?
27-VI-10
20-VI-2010
103
104
94. LLL
95. Kąkol
Przestań kombinować, ucz się! - powtarzają rodzice, widząc, jak dzieci robią
wszystko, byleby nie siedzieć nad ksiąŜkami. Dziś oferta „działań zastępczych” jest
imponująca. Od wolontariatu w celu pomocy dla dalekiego kraju po bezsensownego
flashmoba (sztucznego tłumu zwołanego przez SMS-y), od paplaniny na gadu-gadu do
obsesyjnego poprawiania własnego profilu na facebooku. A szkoda, bo młody umysł jest
szczególnie chłonny. Z wiekiem następuje blokada dostępu do szarych komórek. Niestety,
młodego człowieka wszystko mocno przyciąga. Dawniej rodzicom było łatwiej ukierunkować
Ŝycie swego potomstwa: dziadek był bednarzem, ojciec był bednarzem, syn z mlekiem matki
ssał umiejętności wyrabiania beczek. Dzisiejsza mnogość zawodowych ścieŜek daje realne
moŜliwości, ale równieŜ niesie ryzyko pogubienia się w labiryncie błędnych wyborów.
Asteriks jest niepozornym Gallem. Ma blond włosy i wąsy, czerwone spodnie, brązowe
buty, czarną koszulę przepasaną pasem, a na głowie hełm z dwoma niewielkimi, białymi
skrzydełkami. Zawsze nosi przy sobie manierkę z magicznym napojem przyrządzanym przez
druida Panoramiksa. Napój ten daje niezwykłą moc. Juliusz Cezar od lat szuka sposobów na
pokonanie tej garstki dzielnych Galów broniących jedynego skrawka ziemi opierającego się
rzymskim legionom. Doradcy zwracają uwagę na to, Ŝe siła Gallów bardziej niŜ w
magicznym napoju tkwi w ich jedności. Idąc za ich głosem, Juliusz Cezar wysyła do opornej
wioski Tuliusza Destrukcjusza, nazywany teŜ Tulkiem Intrygantem.
Komiks opisujący przygody Destrukcjusza w języku polskim nosi tytuł „Niezgoda” w
Na szczęście moŜliwości dokształcania się w wieku dojrzałym są coraz większe.
oryginale „La zizanie” ma szersze znaczenie - kąkol, chwast. Siewca niezgody dorobił się
Ostatnio stawia się na kapitał ludzki. W tym celu powstały programy LLL - Lifelong
bogatego CV, jest wybitny w swoim fachu. Szczytowe osiągnięcie, to gdy został skazany na
Learning, uczenie się przez całe Ŝycie. Stymulują one rozwój poprzez stałą edukację i
poŜarcie przez lwy. Wyszedł bez szwanku, gdyŜ lwy poŜarły się nawzajem. Tuliusz jest
promocję nauki. W opisach takich programów często znajdujemy pojęcia takie jak „e-
przedstawiony jako ohydna kreatura, ale za to bardzo skuteczna w działaniu. Gdzie się tylko
learning”, „transfer know-how’u”, interdyscyplinarność, „mobility”, wirtualni studenci.
pojawi rozrzuca kości niezgody i wszystko wokół zielenieje ze złości. Pojawia się u Gallów,
ChociaŜ o tym się nie mówi wprost, od uczestników wymaga się pokory, by przyznać się do
ofiarowując cenny prezent dla najwaŜniejszego męŜczyzny z wioski… oczywiście zaczynają
własnych braków; samodyscypliny, by podejmować trud zdobywania wiedzy; solidarności,
się kłótnie komu taki tytuł się naleŜy. Potem, Ŝony wojowników zaraŜają się niezgodą i tak
by dzielić doświadczeniem z innymi. Nowoczesne opakowanie zawierające starą mądrość.
dalej. Asteriks pokonuje Tuliusza jego własną bronią. Sieje wśród Rzymian podejrzenie, Ŝe
Człowiek wciąŜ musi się uczyć, zmieniają się sposoby nauki.
tak naprawdę Tuliusz trzyma z Gallami, i Ŝe nie mogą mu ufać, gdyŜ prowadzi podwójną grę.
W Ŝyciu duchowym równieŜ trzeba pogłębiać formację religijną. W tym celu
W końcu legioniści wyczerpani kłótniami odsyłają Tuliusza do Rzymu z oskarŜeniem o
pojawiają się nowe dokumenty, organizuje się sympozja. Stosowane sposoby teŜ są coraz
zdradę stanu. Na zakończenie komiksu czytamy „Ale nie smućmy się zanadto losem siewcy
bardziej nowoczesne: jest transfer know-how’ między wspólnotami, są spotkania
zamętu. Intrygantus zawsze sobie poradzi i na galerze, którą płynie do Rzymu, tez nie czuje
interdyscyplinarne, są moŜliwości e-learningu, jest sporo - czasami za duŜo - mobility. W
się osamotniony. Obmowa, zazdrość i oszczerstwo towarzyszą mu dzielnie”.
korzystaniu z środków formacji duchowej nie chodzi o konsumowaniu kolejnych kościelnych
„eventów” lub zaspokajanie ciekawości co do nowinek z klerykalnego światka. Formacja to
Dziś niemal wszędzie intryganci i manipulatorze robią karierę. Wynika to z faktu, Ŝe
odkrywanie nowych sposobów, by być z Bogiem, to świeŜe pomysły, aby słuŜyć bliźniemu i
środowiska są zaraŜone aŜ do śpiku logiką skuteczności. Prawda i dobro są bezbronne wobec
czynić miłosierdzie, to odnajdywanie właściwego języka dla osobistego apostolstwa. Rozum
takiego porządku. Dlaczego nie oszukiwać, nie manipulować ludźmi, jeŜeli takie działania są
odkrywa światło i porusza serce. Doktryna ta sama, nowe są formy wdraŜania jej w Ŝycie.
skuteczne i nikt nie będzie w stanie im się oprzeć? Przyjaciele Asteriksa potrafili sobie
Wydobywać ze skarbca nauki Kościoła „rzeczy nowe i stare” dla dobra własnego i innych.
poradzić z intrygantem, gdyŜ ich relacje były oparte na ludzkiej serdeczności i zdrowych
uczuciach. Punktem wyjścia nie moŜe być skuteczność, ale Miłość i prawda – Caritas in
4-7-10
veritate. 11-VII-10
105
106
96. Naprawki
97. Zasoby
Jeśli coś się nie zepsuło, błagam, nie naprawiaj! - powtarzamy, gdy ktoś mający
Zazdrość jest wybiórcza. Porównujemy się z innymi w pewnym aspekcie Ŝycia.
techniczne zapędy po raz kolejny zmienił nam konfigurację komputera, wprowadził wątpliwe
Pragniemy dla siebie tego, co wydaje nam się lepsze u innych. Na przykład, chcemy odnosić
udoskonalenie lub „tymczasowo” rozebrał sprzęt, twierdząc, Ŝe akurat brakuje mu pewnej
większe sukcesy zawodowe, posiadać identyczne dobra materialne lub pozostawać w
części, którą rychło znajdzie na Allegro… Wieczni udoskonalacze nie przyjmują naszych
podobnie udanych relacjach.
pretensji i Ŝali. Twierdzą, Ŝe dzięki nim dokonuje się postęp. Człowiek z natury nie zadawala
się tym, co juŜ funkcjonuje - człowiek pragnienie ulepszać swoje otoczenie.
W większości przypadków, aby pozbyć się tych pragnień, wystarczy pomyśleć, Ŝe
jeŜeli juŜ zazdrościć, to z cały dorobkiem inwentarza. Trzeba brać „cały pakiet”. Takie
W dziedzinach technicznych moŜna jednak mówić o osiągnięciach ostatecznych. Przy
rozumowanie prowadzi do większego realizmu. Zaczynamy wówczas dostrzegać, Ŝe sąsiad
załoŜeniu konkretnych celów i określonych środkach do dyspozycji pewne rozwiązania nie
ma nie tylko wypasiony samochód, ale równieŜ absorbującą pracę, trudnego teścia, słabe
dają się juŜ udoskonalić. Młotka lub śrubokrętu nie sposób ulepszyć.
zdrowie i przeszedł przez cięŜkie dzieciństwo.
Inaczej dzieje się ze sprawami społecznymi. Choćbyśmy się bardzo starali, raju na
Dzięki takiej optyce dystansujemy się od myśli skupionych na sobie samym,
ziemi nie wybudujemy. Zawsze konieczne będą „naprawki” narzędzi pomagających
zaczynamy wczuwać się w cierpienia innych. a co waŜniejsze – przeŜywać z wdzięcznością
człowiekowi lepiej Ŝyć. Nie oznacza to, Ŝe powinna być wieczna reforma, ciągłe burzenie
własne Ŝycie. Odwracamy chorobliwe sposób myślenia, Ŝe inni mają zawsze lepiej i łatwiej.
ustalonego porządku. ChociaŜ tak twierdzą niektórzy, wychodząc z przekonania, Ŝe kaŜda
Dostrzegamy, co nam zostało dane i jakie trudności są nam zaoszczędzone.
zmiana zawsze jest na lepsze. Kiedyś swoim rewolucyjnym impetem burzyli porządek w
We współczesnej psychologii coraz częściej pojawiają się terapie skupiające uwagę
relacjach ekonomicznych, dziś w zasadach moralności proponują alternatywny model
bardziej na tym, co udane i pozytywne, niŜ na brakach. Chodzi o odkrywanie i rozwijanie
rodziny, rozwiązłość obyczajów itp.
własnych zasobów. Zasobami osobistymi moŜe być wszystko, co pomaga w osiąganiu
RównieŜ rozbudowywanie prawa nie zapewni automatycznie poprawy. Samy
wyznaczonego celu: umiejętność wyraŜania emocji, doświadczenie radzenia sobie w trudnych
paragrafy nie mają mocy zbawczej. Faktem jest, Ŝe ulepszanie Ŝycia społecznego wiąŜe się ze
sytuacjach, wsparcie społeczne, poczucie własnej skuteczności, inteligencja, wiedza, zdrowie,
sprawiedliwością. Ona to nakazuje, dawać drugiemu to, co jest jego i co powinien otrzymać z
wiara, odporność psychiczna i fizyczna, mechanizmy obronne, umiejętność utrzymywania
tego powodu, Ŝe istnieje i działa. Nie moŜna drugiemu dać czegoś od siebie, jeŜeli mu się nie
relacji, bogactwo duchowe, optymizm itd. Skupienie na niedoborach jest mocno
da w pierwszym rzędzie tego, co mu się sprawiedliwie naleŜy.
demobilizujące. Po, co Ŝyć w przekonaniu, Ŝe jest się ofiarą, rozpamiętywać krzywdy? Na
Trzeba teŜ wysoko cenić dobro wspólne. Jest to dobro poszczególnych osób, rodzin
zasobach moŜna budować, na zazdrosnych porównaniach - nie.
oraz grup pośrednich, tworzących wspólnotę społeczną. Tym bardziej skutecznie kochamy
Ewangelia nazywa zasoby, który kaŜdy otrzymał - talentami. Do pakietu darów od
bliźniego, im bardziej angaŜujemy się na rzecz dobra wspólnego, odpowiadającego równieŜ
Boga dołączone są równieŜ Jego oczekiwania. Talenty nie zostały rozdane na potrzeby
rzeczywistym potrzebom drugiego człowieka.
konkursu na najbardziej oszałamiające CV lub dla dobrego samopoczucia, Ŝe jest się lepszym.
Tendencje egoistyczne psują Ŝycie społeczne. Zaślepiają w rozpoznawaniu granic
własnych praw i prowadzą do lekcewaŜenia obowiązków wobec innych. Tym, co trzeba stale
Curriculum vita - w skrócie CV - po łacinie oznacza „bieg Ŝycia”. Bieg jest udany jeŜeli
dociera się do celu, jeŜeli we własnej kategorii spełnia się oczekiwania.
udoskonalać jest wnętrze kaŜdego człowieka - tak, aby mu się chciało szukać sprawiedliwości
Wiele Ŝyciowych bolączek moŜna łatwo uleczyć, koncentrując uwagę bardziej na
i aby szczerze pragnął dobra wspólnego. Dla kaŜdego człowieka szczególnym polem do
BoŜej woli i talentach otrzymanych w celu jej wypełniania niŜ na bezsensowym
„majsterkowania” jest jego własne serce. Tam nikt nic nie naprawi bez jego współpracy.
porównywaniu się z innymi. W jakim celu zostały mi dane takie moŜliwości, jakie mam?
Czego dobrego Bóg oczekuje ode mnie w takiej sytuacji? Jak mogę lepiej słuŜyć takimi
18-VII-10
zasobami, jakie posiadam? 25-VII-10
107
108
98. Eksperci
99. Japońska cierpliwość
W zakładzie rybnym zepsuła się taśma produkcyjna. ChociaŜ łańcuchy, dźwignie i
koła nadal poruszały się z precyzją zegarka, ewidentnie coś było nie tak. Pod koniec cyklu
ryby pozostawały poza puszkami, puszki zaś dokładnie zamknięte, ale puste. Od tygodnia
kilku techników nadaremnie głowiło się, jak rozwiązać problem. W końcu uznali, Ŝe trzeba
sprowadzić specjalistę z zagranicy. Gdy ten przybył, szybko się zorientował, o co chodzi.
Poprosił o mały młotek i o drabinę. Wspiął się w wybranym miejscu i precyzyjnym
uderzeniem doprowadził produkcję do normy. Zamknięty puszki znowu zawierały śledzie. Za
swoją kilkuminutową akcję wystawił oryginalny rachunek: 10.001 Euro!
Miejscowi
inŜynierowi z oburzeniem komentowali: jak to, za jedno uderzenie młotkiem dziesięć tysięcy
euro? Na co ekspert wyjaśnił z uśmiechem: - Nie, uderzenie młotkiem kosztuje tylko jedno
euro. Dziesięć tysięcy za to, Ŝe wiem, gdzie uderzyć.
Człowiek ma dziś na wyciągnięcie ręki wszystko, równieŜ wiele okazji do fatalnych
błędów. „Pokręcone Ŝyciorysy” to uboczny efekt nowoczesności. Sytuacje rodzinne
niebywale skomplikowane, róŜnego typu uzaleŜnienia, nie naleŜą dziś do rzadkościi jest ich
coraz więcej. Łaska BoŜa ma moc, aby wszystko nagle uzdrowić. Jednak po radości
nawrócenia nadchodzi zawsze czas wytrwania. Wtedy pojawia się pokusa takiej logiki zerojedynkowej: „albo wszystko, albo nic”. Skoro mi trudno pójść na całość, to chyba zrezygnuję
ze wszystkiego. Morze się zdarzyć powrót do dawnego Ŝycia, nawet gorszego niŜ przed
nawróceniem. Przykre przypadki typu „od zera do bohatera - tam i z powrotem”.
Bóg buduje na ludzkiej naturze, a ta nie lubi gwałtownych zmian. Japończycy w
trudnym powojennym okresie odkryli, Ŝe szybkie osiągnięcie celu nie gwarantuje stabilnego
Do tej historyjki chętnie sięgają serwisy, gdy wystawiają słone rachunki. Na szczęście,
sukcesu. Wypracowali metodę wprowadzania zmian małymi krokami. Nazwali ją „kaizen”
w sprawach technicznych łatwo sprawdzić, czy ekspert blefuje. W innych dziedzinach zostaje
(kai – zmiana, zen – dobry). Zmiany powinny uwzględniać wyniki poprzednich etapów. Jak
wielki obszar dla szarlatanów. Do spotęgowania tego zjawiska przyczyniły się w ostatnim
ta metoda działa w praktyce, pokazuje historia pewnej samotnej matki wychowującej dwoje
czasie media. Im bardziej zróŜnicowane głosy ekspertów, tym program staje się ciekawszy i
dzieci. Była ciągłe zmęczona, otyła, miała wysokie ciśnienie i lekką depresję. Jedynym
bardziej ekscytujący. Za tym idzie ulica. Tam teŜ mnoŜą się ekspercie, zaleŜnie od tematu,
momentem wytchnienia to pół godziny oglądania telewizji przed zaśnięciem. Lekarze zalecili
który akurat jest na topie. MoŜna tylko podziwiać, ilu to mamy pod ręką ekspertów w
jej godzinę ruchu dziennie. NiemoŜliwość realizacji polecenia jeszcze wzmacniała frustrację.
najróŜniejszych dziedzinach: od czarnych skrzynek do ekologii lub klimatologii. Internet
Specjalista od strategii „kaizen”, zamiast godziny ćwiczeń polecił spacer w miejscu podczas
dodał zjawisko „eksperta freelancera”, czyli pracującego bez etatu i dostępnego przez strony
oglądania telewizji. Nie więcej jednak niŜ 1–2 minuty, za to codziennie! Tydzień później plan
WWW lub bezrobotnego eksperta produkującego się „za friko” na forach dyskusyjnych.
pacjentki rozszerzono o kolejną minutę. I tak z tygodnia na tydzień powracało poczucie
Nietrudno znaleźć ekspertów wypowiadających się o kryzysach Kościoła w Europie.
Jan Paweł II mówił w październiku 1985 jakich ekspertów Kościół potrzebuje: „Wzniosła
kontroli i sprawczości. Skończyło się na godzinie ćwiczeń dziennie, wykonywanych z
przyjemnością. Choć terapia trwała prawie pół roku, okazała się skuteczna.
misja, której celem jest rozkwit nowej ery ewangelizacji w Europie, wymaga dobrze
przygotowanych głosicieli Ewangelii. Potrzebni są dziś głosiciele dobrze znający
W naszym apostolstwie natrafimy na skomplikowane Ŝyciorysy marnotrawnych dzieci
rzeczywistość ludzką, do głębi znający serce współczesnego człowieka, którzy uczestnicząc
XXI wieku. Powrót do domu Ojca wymaga uporządkowania wielu spraw i wypracowanie
w jego radościach i nadziejach, niepokojach i smutkach będą zakochanymi w Bogu ludźmi
nowego stylu Ŝycia. Trzeba się teŜ oswoić z myślą, Ŝe dawne Ŝycie porzuca się na zawsze. Z
kontemplacji. Dlatego potrzebni są nowi święci, bowiem wielkimi głosicielami Ewangelii w
„japońską cierpliwością” zachęcajmy ich do stosowania metody małych kroczków: niech
Europie byli święci. Musimy błagać Pana o wzrost ducha świętości w Kościele i o nowych
odmawiają codziennie „zdrowaśkę”, niech raz na tydzień zaglądają do Kościoła, niech zaczną
świętych, którzy będą głosili Ewangelię współczesnemu światu”
się leczyć z uzaleŜnień. Przypominajmy im o BoŜy miłosierdziu i o sensie ćwiczeń, by
Czyli, kryzysy pojawiają się, gdy brak świętych!
osiągnąć małe cele. Umacniajmy ich w nadziei na zmianę. Reszta w rękach Boga, który wciąŜ
1-VIII-10
czyni cuda! 8-VIII-2010
109
110
100. LIB DUB
101. Off
Podczas gdy dobra materialne często prowadzą do podziałów - duchowe jednoczą
- ¡Amanda ciérrale! W Dystrykcie Federalnym Meksyk zawołanie to od lat kojarzy się
ludzi. Nie naleŜy do rzadkości widok spacerującej grupy osób, gdzie kaŜdy przez telefon
z kampanią na rzecz oszczędzania wody. Powstały tam nawet zespoły muzyczne o takiej
rozmawia z kimś innym. Komórki, owszem „connecting people” - łączą ludzi - ale często
nazwie. Jest to wezwanie do dziewczyny o imieniu Amanda, aby zakręciła kurek swemu
“disconecting family”- rozłączają rodziny. Cuda techniki, pomimo dokładności dźwięku,
bratu, który przedłuŜa kąpiel, mycie samochodu lub podlewanie ogrodu. Inna wersja to
obrazu i czego tam dusza zapragnie, same z siebie nie zapewnią międzyludzkich więzi. Wręcz
¡Juanito apágale! Czyli, „Jasiu, zgaś mu światło!” gdy ktoś świeci je bez potrzeby. Dostawa
przeciwnie, wydaje się, Ŝe im więcej techniki, tym więcej indywidualizmu. „Ja i mój świat”,
wody i prądu dla prawie trzydziestomilionowego miasta jest rzeczą niezmiernie kosztowną.
czyli „ja i mój ekran, moja myszka, mój laptop, moje słuchaweczki….” - dłuŜsza podróŜ w
Dlatego w stolicy Meksyku władze robią wszystko, by obniŜać ich zuŜycie.
towarzystwie młodego człowieka moŜe utwierdzić nas w takim przekonaniu. Podczas kilku
Od zawsze rodzinna kontrola domowego budŜetu wystarczała, by nauczyć dzieci
godzin towarzysz podróŜy uśmiechał się do laptopa, Ŝywo klepał w klawiaturę, gestykulował
oszczędności. Oszczędność była jednym ze znaków starannego wychowania szczególnie
podczas rozmowie z kimś nieobecnym, z wypiekami przeglądał strony internetowe… Ale do
wtedy, gdy praktykowało się ją równieŜ w przestrzeni publicznej. Potem przyszedł czas
osób w przedziale - ani słowa na przywitanie, ani na poŜegnanie: zero kontaktu! Być moŜe na
tańszej energii i automatycznych wyłączników, a wraŜliwość na zuŜycie prądu lub wody
Facebooku i jakichś tam forach jest duszą towarzystwa, ale w realnym otoczeniu zachowuje
zaczęła zanikać. Ostatnio wychowanie do ekologii pozytywnie wpływa na powrót do
się jak rasowy gbur.
oszczędzania. O wyłączaniu róŜnych urządzeń warto teŜ pamiętać przy innych okazjach. Za
Dziś, aby zaradzić zatomizowaniu społeczeństwa, wymyśla się wszelkiej maści
nieodrobioną lekcje z tej dziedziny moŜna słono zapłacić, gdy na przykład źle się odłoŜy
integracyjne zajęcia. Zazwyczaj są to wspólne projekty realizowane na Ŝywo. Ostatnio stały
słuchawkę – równieŜ w komórce. Wysokie rachunki solidnie wyedukują konsumenta, aby w
się modne prezentacje typu „lip dub” (z ang. LIP synching - audio DUBbing). Polegają na
przyszłości dobrze wiedział, jak się prawidłowo wyłącza jakiś system.
nakręceniu muzycznego filmu, w którym grupa osób synchronizuje swoje usta, gesty i ruchy
Niestety, w wielu dziedzinach Ŝycia ludzie zapominają o konieczności korzystania z
ze znaną piosenką. Powinno być jedno jedyne ujęcie, ciągły ruch, gdy uczestniczy śpiewają z
przycisku OFF. Z tej przyczyny pojawiły się cywilizacyjne bolączki, dla których trzeba
playbacku. Kamera się przemieszcza jak spojrzenie chodzącego obserwatora. Fakt, Ŝe jest to
tworzyć nowe nazwy: zakupoholik, internetoholik, seksoholik… Brak woli, aby zaprzestać
jedyne ujęcie, sprawia. Ŝe wszyscy muszą uczestniczyć w akcji równocześnie. Autorzy,
pewnej czynności, moŜe nawet doprowadzić do kontuzji. Na przykład texting synosynovitis to
oprócz realizowania wspólne przedsięwzięcie artystycznego, starają się pokazać miłą
choroba wynikająca z nadmiarów SMS-ów, ujawniająca się silnym stanem zapalnym kciuka i
atmosferę, jaka panuje w danej instytucji: uczelni, firmie, klubie.
części dłoni. Gazety pisały o pewnej chorej z Nowej Zelandii. Kiedy spuchła jej prawa ręka
Fakt uczestnictwa w czymś miłym i fajnym nie zapewni automatycznie dojrzałych
nauczyła się pisać SMS-y lewą. Niebawem spuchła jej równieŜ lewa dłoń. Lekarz zalecił jej
więzi ludzkich. Postęp techniczny nie wyeliminuje wszystkich problemów. A, jak głosi
odpoczynek i zamiast pisania – rozmawianie. Prasa nic nie donosiła o tym, czy się wtedy
mądrość ludowa, prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Treningi, w których realizuje
uzaleŜniła od telefonu lub skype’a.
się miłe rzeczy, na wiele się nie przydadzą, jeŜeli nie będzie im towarzyszyć pragnienie
Zamykać komputerowe okienka, skupiać się na jednym zadaniu, szybciej kończyć
dawania siebie innym i podejmowania odpowiedzialności za ich dobro. JuŜ na pierwszych
rozmowy, ograniczać zakupy, nie sprawdzać co leci na innych kanałach … Paradoksalnie
kartkach Pisma Bóg pyta Kaina o jego brata. Niestety, jego egoistyczna odpowiedź nadal ma
lista rzeczy, w których powinniśmy się nauczyć sami ograniczać, jest dziś niemalŜe
wielu naśladowców: - „Nie wiem. CzyŜ jestem stróŜem brata mego?”
bezgraniczna. Częste uŜywanie przycisku OFF pozwoli nam zachować trzeźwości dla spraw
prawdziwie wartościowych.
15-VIII-2010
22-VIII-2010.
111
112
29-VIII-10
102. Cztery razy „I”
PoraŜka Argentyny na mundialu pokazała, Ŝe nie wystarczy zebrać gwiazdy, aby mieć
piłkarską druŜynę. Tworzenie zespołu jest prawdziwą sztuką. NiezaleŜnie od tego, czy chodzi
103. Wariant A
Symulacje dościgają rzeczywistość. Dziś da się zaaranŜować kaŜdą sytuację, jaka
o orkiestrę, czy o pracowników hotelowej kuchni. Dlatego specjaliści od nauk menedŜerskich
moŜe się wydarzyć podczas lotu, katastrofy budowlanej lub gigantycznego korka. MoŜna
zaczęli przypatrywać się trenerom i analizować ich sposób zarządzania. Świat sportu jest
przetestować rozwiązania na sytuacje kryzysowe, aby wybrać optymalną reakcję. Komputery
niezwykle konkurencyjny - tak jak dzisiejszy świat biznesu. I tak jak w biznesie, w sportach
zachowują w pamięci wybrane rozwiązania i tym samym zdobywają doświadczenie.
zespołowych bardzo wiele zaleŜy od cech lidera, najczęściej trenera zespołu. RóŜnica jest
Nie moŜna jednak przewidzieć egzystencjalnego przebiegu Ŝycia człowieka. Człowiek
jednak taka, Ŝe rezultaty działań przywódcy sportowego widać często od razu, na najbliŜszym
zapisuje swym Ŝyciem prawdziwą biografię - nie jest samą biologią. Ma przeszłość i
meczu czy zawodach. Nawet jeśli słaba druŜyna przegrywa mecz, to moŜna zauwaŜyć
decyzjami kształtuje przyszłość. W normalnej sytuacji kieruje siłą ducha. Ludzkiego
poprawę i określić, które kroki przynoszą korzyści zespołowi i zawodnikom.
Ŝyciorysu nie da się rozpisać na podstawie kodu genetycznego, otrzymanego wychowania,
Na podstawie analizy zachowania osiągających sukcesy trenerów sportowych została
opracowana metoda „4 razy I”. Pomaga ona prawidłowo kształtować relacje pomiędzy
liderem a członkami zespołu. W uproszczeniu chodzi o cztery zasady: 1. Budowanie
identyfikacji z przywódcą; 2. inspirowanie członków zespołu; 3. angaŜowanie ich
intelektualnie; 4. indywidualne traktowanie kaŜdego współpracownika.
warunków otoczenia. Nie sposób jednoznacznie przewidzieć, jak się potoczy Ŝycie
konkretnych osób. Krótko mówiąc: nie da się zbudować symulatora Ŝycia ludzkiego. Z tej
przyczyny zawsze będą oferować swoje sztuczki wróŜbici, szarlatani i inni naciągacze.
Bóg jest stwórcą świata i nim kieruje. Nie oznacza, Ŝe jest Programistą ludzkich CV.
Owszem, moŜna mówić powołaniu jako BoŜym planie dla kaŜdego człowieka. Ten
odwieczny scenariusz szanuje ludzką godność. Dlatego Ŝycie ludzkie nie jest bezosobowym
Kościół działa zespołowo. Jest to zespól bardzo zróŜnicowany, katolicki - czyli
przebiegiem zapisanego programu, nie jest ślepym przeznaczeniem. Nasz ograniczony umysł
powszechny. Oczywiście wiele jest róŜnić pomiędzy ewangelizacją a biznesem lub sportem.
ma trudności ze zrozumieniem, co się dzieje, gdy konkretna osoba rozmija się ze swoim
Skoro jednak mamy do czynienia z zespołem, moŜna pokusić się o zastosowanie wyŜej
powołaniem. Czy Bóg przewiduje „wariant B” na wypadek, gdy człowiek nie przyjmie jego
wymienionych zasad. Nie chodzi tylko o relacji duszpasterzy wobec wiernych, ale teŜ o tych
zaproszenia z „wariantu A”? Czy moŜna liczyć jeszcze na kolejne moŜliwości?
BoŜe miłosierdzie zapewnia niezliczone okazje powrotu do Niego. Ojcowska miłość
świeckich, którzy kierują inicjatywami apostolskimi.
ma rozwiązania na kaŜdą ludzką słabość. Człowiek odpowiada na dary BoŜe w czasie, dlatego
A zatem 1.: W latach posoborowych Kościół był krytykowany za przesadne
moŜna mówić, Ŝe istnieje idealny Ŝyciorys. To ten, w którym na kaŜdym etapie idzie się za
budowanie w przeszłości identyfikacji z przywództwem. Mówiło się wtedy, Ŝe to niezdrowy
natchnieniem BoŜym. Ten wariant jest najszczęśliwszą drogą, bo - jak czytamy na początku
kult osoby, paternalizm, infantylizm etc. Jednak ten, kto przewodniczy w Kościele, jest
księgi Psalmów: „Szczęśliwy mąŜ, który ma upodobanie w Prawie”.
obrazem Dobrego Pasterza i Ojca Niebieskiego. Dlatego identyfikacja z nim nie jest niczym
Symulowana miłość nie jest prawdziwą miłością, bo nie zawiera egzystencjalnego
innym, jak pragnienie pełnienia woli BoŜej. 2.: Inspirowanie członków zespołu polega na
ryzyka. Wybór powołania to nie wybór, po wyczerpującej analizie wszelkich moŜliwości,
otwieraniu im horyzontów i dodawaniu nadziei. Dobre pasterz potrafi zmobilizować do pracy
najkorzystniejszej dla mnie opcji. Punktem wyjścia jest zaufanie wobec Pana Boga. Warto
i do ofiary. 3.: Stała formacja to oddziaływanie intelektualne, które jest niezbędnym
stawiać na „wariant A” nie dlatego, Ŝe z kalkulacji wychodzi jako najkorzystniejszy, ale
elementem zgranego zespołu. Nie lękajmy się zarzutu „prania mózgu”. Wreszcie 4.:
dlatego, Ŝe nie ma nic lepszego od BoŜej Miłości.
indywidualne traktowanie. Jest to cecha wybitnie ewangeliczna. Pasterz zna kaŜdą owcę po
5-IX-2010
imieniu, i za kaŜdą jest gotów oddać swe Ŝycie.
113
114
104. Bibelociarz
105. Uszy
Dziadek na znaczkach zbił fortunę! - podobne legendy przechowuje wiele rodzin. Ktoś
KaŜdą informację moŜna zdygitalizować. Dźwięk i obraz bez trudności da się
z przodków dla rozrywki zbierał znaczki, monety lub starodruki, a w trudnych czasach
sprowadzić do ciągu zero-jedynkowego. W Ŝargonie filmowców „setka” to przekaz słów i
okazało się, Ŝe zajęcie to i zbiory wybawiły rodzinę z ucisku. Inni przez lata zbierali ciekawe
obrazu osoby wypowiadającej się. Warto jednak pamiętać, Ŝe „setka” nie oznacza „sto
przedmioty, które stały się początkiem jakiegoś muzeum lub sali pamiątkowej w rodzinnej
procent” przekazu. Komunikacja międzyosobowa ma wiele subtelnych wymiarów. Dlatego
wsi. A dla jeszcze innych hobby przekształciło się z biegiem lat w główne źródło utrzymania i
czasami „setki” kłamią. Czyli moŜna je tak zmontować, by przekaz informacyjny był całkiem
Ŝyciowego sukcesu.
inny niŜ zamiary wypowiadającego się.
Rasowy bibelociarz lub bibelociara - słowo to jest bardziej znane - czuje się
W opracowaniach o komunikacji międzyludzkiej mówi się o czterech podstawowych
szczęśliwy, gdy myśli, Ŝe zdobył białego kruka ze swej dziedziny. Cieszy się oglądając i
jej
wymiarach.
1.
Zawartość
rzeczowa
wypowiedzi.
2.
Informacja
o
stosunku
porządkując swoją kolekcję, po raz kolejny zatrzymując się na ostatnich zdobyczach. Lubi
wypowiadającego się do swego rozmówcy. 3. Wypowiedź ujawnia coś o samej osobie
pokazywać ją znajomym i długo opowiadać o kaŜdym przedmiocie, który ją tworzy. Słowem:
wypowiadającej się. 4. W wypowiedziach zawiera się pewien apel, wypowiadający się
cały serce kocha swe skarby.
pragnie coś osiągnąć. Na przykład wypowiedź: „Wczoraj dzwoniłem do ciebie pięć razy” na
Człowiek zawsze urządzał świat wokół siebie. Zbieranie jest wpisane w jego naturę.
płaszczyźnie rzeczowej jest całkiem jasna: wczoraj pięć razy próbowałem się z Tobą
Zbieramy rzeczy poŜyteczne, przedmioty ładne lub rzadkie, pamiątki, by przedłuŜać
skontaktować. Natomiast na innych płaszczyznach wypowiedź jest wieloznaczna. Czy mówię
przyjemne chwile i koić tęsknotę. Wydaje się nam, Ŝe to, co uzbieramy pozwoli nam
o moim rozczarowaniu co do Ciebie? Czy chcę powiedzieć, Ŝe jesteś dla mnie bardzo waŜny?
przetrwać, a my sami będziemy Ŝyć w zgromadzonych przedmiotach. Zbieramy z miłości do
lub po prostu: gdzie się podziałeś?
rodziny, do klubu sportowego, do Kościoła. Wiemy, Ŝe pamięć tworzy toŜsamość rodziny,
instytucji - daje ciągłość pokoleniową.
Do dobrej komunikacji potrzebnych jest czworo „uszu”. Potrzebne jest odpowiednie
nastawianie ucha rzeczowego, relacyjnego, ujawniającego siebie lub ucha apelowego. Wiele
To naturalne zjawisko zostało wypaczone przez konsumpcję. Nadprodukcja
problemów komunikacji między ludzkiej wynikają dziś z zapominania o tym, Ŝe media
souvenirów i gadŜetów daje stałą okazję do wzbogacania się o kolejny przedmiot. Dziś moŜna
elektroniczne spłaszczają moŜliwości komunikacyjne i prowadzą do zaniku umiejętności
zbierać wszystko, czego dusza zapragnie: koszulki, odznaczenia, minerały, militaria, puszki
słuchania na pewnych płaszczyznach.
po piwie, filmy... Do tego dochodzą witryny internetowe i katalogi dla kolekcjonerów.
W swej ksiąŜce dla dzieci „Momo” Michael Ende opisuje jej unikalne zdolności
Organizuje się aukcje, targi lub złote dni dla ludzi zaraŜonych danym bakcylem. I tak pomału
słuchania. „Umiała tak słuchać, Ŝe ludzie bezradni albo niezdecydowani nagle wiedzieli,
to, co miało być niewinną rozrywką, zamienia się w „czarną dziurę” pochłaniającą wiele
czego chcą. Albo Ŝe nieśmiali nagle czuli się swobodni i odwaŜni. Albo Ŝe nieszczęśliwi i
czasu, a jeszcze więcej pieniędzy i Ŝyciowych sił.
przygnębieni stawali się ufni i radośni. A jeśli ktoś czuł, Ŝe jego Ŝycie jest nieudane i nic
Pozostaje pytanie: po, co to komu potrzebne? Czy w zdobywaniu i posiadanie
niewarte, a on sam jest jednym z milionów ludzi, takim, który nie ma Ŝadnego znaczenia i
przedmiotów nie angaŜujemy uczuć, które powinniśmy zachować dla Pana Boga i bliźniego?
którego moŜna zastąpić równie szybko, jak zastępuje się dziurawy garnek – i jeśli ten ktoś
Czy wezwanie Jezusa do oderwania się od świata nie dotyczy równieŜ tych pozornie
szedł do małej Momo i opowiadał jej to wszystko, jeszcze nim skończył mówić, zaczynało
niewinnych spraw? Cienka jest linia oddzielająca zdrowy hobby i rozrywkę od paraliŜującego
mu się w dziwny sposób wydawać, Ŝe się zupełnie myli, Ŝe drugiego takiego nie ma na
przywiązania. Święty Jan od KrzyŜa zwracał uwagę, Ŝe uwiązany ptaszek nie moŜe wznieść
świecie i Ŝe dlatego w jakiś szczególny sposób jest waŜny dla całego świata!”
się do lotu niezaleŜnie od tego, czy trzyma go łańcuch, czy nitka. Z wolnością serca dzieje się
19-IX-2010
jak z kondycją fizyczną: trzeba ją nieustannie ćwiczyć. Inaczej serce moŜe stać się jak
zapyziały sklep Cepelii.
12-IX-2010
115
116
106. Pies ogrodnika
•
Nie szczekać! Czyli gdy się z kimś nie zgadzamy, nie wypowiadać się w
sposób odstraszający. Szczególnie to waŜne w przekazywaniu nauki Kościoła.
Popularna bajka, przypisana Ezopowi, opowiada o psie, który nie dopuszczał bydła do
•
siana, pomimo Ŝe sam zjeść go nie mógł. Z tego staroŜytnego tekstu wzięło się określenie:
dobrami, bo od Boga pochodzą.
pies ogrodnika, mówiące o ludzkiej małostkowości. Zachowanie psa ogrodnika polega na
uniemoŜliwianiu lub utrudnianiu innym dostępu do jakichś poŜądanych przez nich dóbr,
Przyjaźnie patrzeć na wszelkie objawy dobra u ludzi. Są one i naszymi
26-IX-2010
pomimo - lub dlatego - Ŝe sam nie moŜe tych dóbr zdobyć lub czerpać z nich poŜytku. Z
107. Na tip-top
patosem i kiwając głową zazwyczaj trzeba dodać: „Sam nie zje i drugiemu nie da!”.
Doskonałość, niezawodność, precyzja… Ulubione słowa reklam. W świecie
Od powstania bajki świat się wiele zmienił. Jednak postęp techniczny sam z siebie nie
materialnych dóbr poprzeczka zawisła wysoko. Mentalność pragmatyczna wyśrubowała
wyleczył człowieka z jego wrodzonych słabości. RównieŜ rozwój nauk humanistycznych nie
oczekiwania. Utrzymuje się zawrotne tempo udoskonalania wyrobów. Tolerancji - które to
gwarantuje dobrego uŜycia tychŜe wiadomości. Wiedza o człowieku i o jego zachowaniu
słowo dla inŜynierów oznacza akceptowane odchylenie od idealnych parametrów - jest coraz
moŜe być opacznie wykorzystana. W ostatnich latach namnoŜyło się intrygantów i
mniej. Buble muszą zostać odsiane. Na rynku ostrej konkurencji nie ma dla nich juŜ miejsca.
manipulatorów róŜnych maści. Ludzi, którzy bezinteresownie przeszkadzają bliźniemu.
Kto dziś nie dba o innowację swej oferty, juŜ jutro staje się outsiderem - wypada z gry.
MoŜna nawet zaryzykować, Ŝe współczesny świat, o mocnej konkurencji i o wysokim
NamnoŜyło się certyfikatów gwarantujących najwyŜszą klasę. Za wszelką cenę trzeba je
poziomie wiedzy o zachowaniu człowieka, nie tylko mobilizuje do osobistego wzrostu, ale
zdobyć.
równieŜ zachęca do skutecznego przeszkadzaniu innym.
Na rynku usług równieŜ obserwujemy pogoń za najwyŜszą jakością. Dobra prezencja,
Inaczej w Ewangelii. NiemalŜe na kaŜdej stronie mówi się nam o bezinteresownym
dzieleniu się. Bóg dobry Ojciec cieszy się ze wzrostu swoich dzieci. Pozwala im uczestniczyć
w swoich dobrach. „Ty zawsze jesteś ze mną, wszystko co moje do Ciebie naleŜy” - mówi
ojciec do starszego syna z przypowieści. Cieszy się powrotem młodszego, nakładając na jego
palec rodzinny pierścień - znak uczestnictwa. Misja pozostawiona Apostołom jest równieŜ
miła obsługa, indywidualne traktowanie - to atuty kaŜdej oferty. Klient ich oczekuje, inaczej
ucieka do konkurencji, która przynajmniej nominalnie je obiecuje. Firmy są tego świadome i
dlatego wciąŜ inwestują w kształcenie pracowników. Prowadzą kosztowne badania, aby
zmierzyć satysfakcję odbiorców lub oczekiwania potencjalnych klientów.
Wyścigu szczurów jest faktem w sprawach zawodowych. Na tym obszarze wysoki
wymagania dobrowolnie podejmujemy i akceptujemy. Kolejne stopnie naukowe, znajomości
wezwaniem do dzielenia się z całym światem nauką i bogactwem Ŝycia BoŜego.
języków, kursy doszkalające. Trzeba się wciąŜ rozwijać, doskonalić warsztat, poszerzać listę
Skoro dziś tak łatwo zarazić się małostkowością, warto podejmować zapobiegawcze
sukcesów. Niczym w myśl hasła lekkoatletyki: szybciej, dalej, wyŜej!
Skoro jesteśmy tak ambitni i wymagającymi we wszystkich sprawach doczesnych, nie
ćwiczenia, aby zminimalizować nawyki psa ogrodnika. Oto kilka prostych ćwiczeń.
moŜemy czynić wyjątku dla spraw BoŜych. Spójność wymaga, byśmy równieŜ w Ŝyciu
•
•
Szczerze cieszyć się ze sukcesów bliźnich. Nie dodawać uwag, które by je
duchowym poszukiwali doskonałości. Jezus tego od nas tego oczekuje: „Błądźcie doskonali
pomniejszały.
jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski”. Jest to doskonałość w miłości: kochać Boga całym
Dzielić się doświadczeniem i wiedzą, aby inni mogli rozpoczynać tam gdzie
sercem, całą duszą, całymi siłami.
my dotarliśmy. Nie oczekiwać za to szczególnej wdzięczności.
•
Doskonałości w Ŝyciu duchowym - mowa tu o świętości - róŜni się istotnie od
Nie patrzeć na innych jako na potencjalnych konkurentów. Szczególnie jest to
perfekcji usług lub produkcji. Nie jest to doskonałość maszyny ani ekspedienta
istotne w obszarach apostolstwa i dobroczynności.
wytresowanego na szkoleniach, tym bardziej nie jest to doskonałość zapatrzonego w siebie
karierowicza! Nie polega ona na dokładności form, lecz na formach pełnych treści. Kiedy
117
118
świętość myli się z nakazami lub zakazami, staje się przetłaczająca. Owszem, miłość szuka
Człowiek potrzebuje spójności. Nie da się Ŝyć od weekendu do weekendu – całe nasze
form, posłuszeństwa woli BoŜej, jak Jezus - usque ad mortem, aŜ do śmierci. Świętość daje
Ŝycie powinno być obszarem wolności. Wystarczy pokochać to, co jest nam dane i zadane.
się rozpoznać w słuŜbie, poboŜności, dobroci itd. Jednak istota świętości to nie sam zbiór tych
Przenieść oczekiwania z weekendu na dni powszednie. Pamiętać o tym, Ŝe Bóg czeka na nas
lub innych szlachetnych cech. Istotą świętości to zjednoczenie z Bogiem, źródłem wszelkiego
w dnie powszednie tak samo jak w niedzielę. A dzięki dobrze przeŜytej niedzieli
dobra.
powszedniość nabierze prawdziwego sensu.
3-X-2010
10-X-2010
108. Weekend
109. Nie ma mocnych
Obowiązki mogą przetłaczać. Dla wielu ludzi prawdziwe Ŝycie toczy się w dni wolne
od pracy. Weekend stał się synonimem wolności. MoŜna go samodzielnie zaplanować.
Pluralizm naszych czasów jest szczególnie widoczny w sposobach spędzania tych dni.
Pozostawiając dłuŜszą analizę socjologom, moŜna się skusić na pobieŜną klasyfikację.
1. Weekend nadrabiający tyły, czyli praca wchodzi w obszar odpoczynku. Szefowie
wykorzystują nieobecność pracowników, by przemyśleć strategię, wykładowcy poświęcają
czas na sprawdzanie egzaminów, gospodynie domowe robią gruntowne sprzątanie. Inni
podejmują studia zaoczne. W praktyce odpoczynek staje się cięŜką pracą.
2. Całkiem odmienne rozwiązanie to weekend bezstresowy, czyli nie robić nic a nic.
Św. Augustyn znał się na ludzkich słabościach. W „Wyznaniach” opowiada o upadku
Alipiusza, przyjaciela z Kartaginy, który w Rzymie uzaleŜnił się od spektaklów
gladiatorskich. Początkowo brzydził się nimi i nie chciał w nich uczestniczyć. Kiedyś koledzy
przyjacielskim przymusem przełamali jego sprzeciwy i zaprowadzili go do amfiteatru.
„ChociaŜ zaciągniecie tam moje ciało, czyŜ zdołacie sprawić, bym patrzył na te widowiska?
Będę tam przebywał nieobecny, okazując się silniejszym i od was, i od nich” - mówił
Alipiusz. Słysząc to przyjaciele ani trochę nie słabli w zapale. MoŜe właśnie po to tak
gorliwie go wlekli, aby sprawdzić, czy rzeczywiście okaŜe się tak odporny.
OdłoŜyć budzik i wszelkie wymagania na bok. Nie angaŜować się w uciąŜliwą rutynę
JuŜ na miejscu Alipiusz mocno zacisnął powieki i postanowił, Ŝe nic nie będzie miał
ścielenia łóŜka, zmywania naczyń lub zostawiania rzeczy na swoim miejscu. Scenariusz nie
wspólnego z tą okropnością. Dodaje św. Augustyn: „CzemuŜ nie zamknął uszu tak samo
jest trudny w realizacji, ale taki przeŜywanie weekendu pozostawia poczucie pustki. Zresztą
szczelnie! Oto w pewnym momencie walki, gdy uderzył w niego wrzask zgromadzonego
jak najbardziej uzasadnione, bo dnie były absolutnie puste - bez treści.
tłumu, juŜ nie zdołał przezwycięŜyć ciekawości. NiezaleŜnie od tego, co to mogło być, był
3. Weekend mocnych wraŜeń polega na wyszukanych zadaniach: skoki na bungee,
przekonany, Ŝe od takiego widoku odwróci się ze wstrętem. Otworzył więc oczy i wówczas
paralotnia lub inne sporty ekstremalne. Logistyka takich pomysłów jest skomplikowana.
dusza jego została cięŜej zraniona, niŜ zraniono ciało tamtego człowieka, którego on ujrzeć
Często komplikacje nie dają się przezwycięŜyć lub realizacja odbywa się to kosztem innych
zapragnął”.
osób. Takie zachcianki zwykle mocno obciąŜają budŜet. Od takich szalonych pomysłów
„Ujrzawszy krew na arenie, jakby zachłysnął się okrucieństwem. I bynajmniej głowy
odchodzi się z biegiem czasu lub na skutek kontuzji. Stres nie ułatwia odpoczynku.
4. Inne wydanie to weekend kompensacyjny. Skoro podczas tygodnia tak wiele
nie odwrócił, lecz wpatrywał się w tę scenę i sycił się dziką furią — a nie wiedział o tym.
musiałem się poświęcać, naleŜy mi się wyluzować, pofolgować sobie. Podejście takie moŜe
Wprawiała go w zachwyt zbrodnicza walka, upajał się rozkoszą broczącej z ran krwi. I nie był
prowadzić do zwykłego braku umiarkowania. W niektórych wypadkach wychodzi na jaw
juŜ taki, jaki był wtedy, gdy przyszedł do amfiteatru; juŜ naleŜał do tego tłumu, z którym się
ukryty dzikus. Wszelkie ekscesy pozostawiają poczucie winy lub zwykłego kaca.
zmieszał, był prawdziwym towarzyszem tych, którzy go do amfiteatru przywiedli. Trzeba o
5. MoŜna jeszcze coś powiedzieć o weekendzie tradycyjnym. Spacer z przyjaciółmi lub
tym więcej mówić? - pyta Augustyn: „Wpatrywał się, wrzeszczał, kipiał namiętnością. I do
rodziną, bardziej uroczysty posiłek, odwiedziny u dziadków, uczestnictwo w niedzielnej
domu zabrał z sobą to szaleństwo, które mu potem kazało nieraz do amfiteatru wracać — nie
sumie parafialnej. Niewielkie oczekiwania, które w miarę się spełniają.
tylko z tymi, którzy go po raz pierwszy tam zaciągnęli, lecz nawet przed nimi; i jeszcze
innych tam przyprowadzał.”
119
120
Od opisanego wydarzenia minęło 15 wieków. Świat się bardzo zmienił, ale ludzkie
słabości są niezmienne. IleŜ Ŝałosnych upadków zaczęło się od igrania z ogniem! KaŜdy z nas
eutanazji przygotowuje się opinię publiczną. Religia jest ośmieszana i spychana do sfery
defensywnej… I to wszystko trzeba przyjmować za dobry znak?
potrzebuje więc Ŝelaznych zasad roztropności. Oto jedna: na wyjazdach słuŜbowych, przy
Optymizm jest kategorią emocjonalną. Jednak powinien opierać się na racjonalnych
wieczornych spotkaniach zawsze odchodzić o odpowiedniej godzinie i oczywiście przez
przesłankach. Chrystus jest Zbawicielem świata. Jednak świat musi otworzyć się na jego
odpowiednie drzwi. Stare przysłowie: strzeŜonego Pan Bóg strzeŜe - równieŜ w XXI w.
zbawcze działanie. Znaczy to, Ŝe trzeba odwaŜnie wzywać do nawrócenia. Optymizm i
zachowuje swą aktualność.
nadzieja nie polegają na zamykaniu oczu na negatywne zjawiska. Zaprzeczanie agresji
„dyktatury relatywizmu” spycha człowieka wierzącego do naroŜnika i zmusza go do
17-X-2010
defensywnego styl. A to jest techniką fatalną. W boksie i nie tylko.
24-X-2010
110. Boks
Chłopak z małej mieściny od zawsze marzył o wielkim boksie. Kiedy się
111. Topludzie
przeprowadził do stolicy, trafił na poszukiwacza talentów. Dla starego wyjadacza nie było
Pikselowy świat karmi się gwiazdami. Sam je tworzy i poŜera. Wśród nich niektóre
trudne zaczarować młodzieniaszka miraŜem sukcesu. Zmobilizował go do treningu i jakoś
wyróŜnia. Tak zrodziły się supergwiazdy i megagwiazdy. Tendencja wskazuje na to, Ŝe
przygotował do pierwszej powaŜnej walki. Na ringu prowizorka wyszła na jaw. Solidne lanie
niebawem pojawią się gigagwiazdy lub nawet teragwiazdy. Modele i modelki juŜ nie
zaczęło się juŜ w pierwszych sekundach. Podczas przerwy promotor i trener, obawiając się
wystarczą. Szuka się top lub supermodelki. Bohaterowie świata na pokaz łatwo się zuŜywają.
rezygnacji z dalszej walki, szli w zaparte: - „Chłopcze, dobrze walczysz! Nawet cię nie
Nie stanowi to jednak problemu, nie brak kandydatów. Wprowadza się w obieg świeŜą krew.
dotkną. Odwagi, przeciwnik nie ma szans!” Druga runda - jeszcze bardziej beznadziejna.
Słowem: interes się kręci.
Młody zawodnik ze zdziwienie usłyszał w kącie: „On wcale cię nie dotyka. Dalej, odwagi.
Panujesz nad sytuacją”.
Niestety, wykreowani bohaterowie często nie mają wiele więcej do zaoferowania niŜ
to, co gołym okiem widać. Do tego sława patologicznie pompuje ich ego. Wywiady z nimi,
Pomimo, Ŝe uciekał jak tylko mógł, podczas trzeciej rundy, zaliczył dwa razy deski.
jeŜeli oni sami ich udzielali lub je napisali, są banalne. To mielenie o nich samych, o ich
Wyliczali mu juŜ siedem, gdy zbawił go gong. I ponownie to samo: „On cię wcale nie dotyka,
uczuciach, oczekiwaniach lub urazach. Niebezpieczeństwo utwierdzenia się w poczuciu
idź, walcz dalej”. Ostatnim wysiłkiem zawodnik wyjął z ust ochraniacz i wystękał: „Ja tam
własnej wyjątkowości grozi tym, którzy potrafią przetrwać erozję czasu. Bo czyni ich jeszcze
wyjdę i dalej powalczę. Ale proszę, popilnujcie mi sędziego. Bo mnie ktoś tam niemiłosiernie
bardziej płytkimi. Na szczęście znajdzie się garstka mądrzejszych. Zwykle musieli stoczyć
leje, a skoro przeciwnik wcale mnie nie dotyka, to pewno sędzia mnie tak bije”.
walkę ze słabościami, chorobą, lub nieprzychylnym losem. Dobrze wykorzystana szkoła
Historyjka ta przypomina się, gdy się słucha głosicieli taniego optymizmu. Na świecie
cierpienia daje dojrzałość w człowieczeństwie.
rozprzestrzeniło się zło. Grzech trzeba leczyć, a nie udawać, Ŝe go nie ma. Wiele zmian
Chrześcijaństwo równieŜ ma swoich topbohaterów. Oni nie świecą własnym blaskiem.
cywilizacyjnych ostatnich lat budzi obawy. PrzecieŜ za jakiś czas mogą stać się obowiązkowe
Odbijają światło Chrystusa, i to jest ich wspólną cechą. A do tego kaŜdy jest oryginalny i
badania prenatalne i usuwanie chorych dzieci. JuŜ są kraje, które się szczycą, Ŝe u nich nie ma
niepowtarzalny. KaŜdy ma coś do przekazania, jakiś aspekt Ŝycia, w którym mobilizuje i w
pewnych chorób, jak np. zespołu Downa. OkaŜe się, Ŝe w ramach tolerancji moŜe stać się
którym warto go naśladować. Ich wspinaczka na szczyt była mozolna. A ostatnie lata Ŝycia
obowiązkiem, by w szkołach lub innych instytucjach zatrudniano osoby propagujące
stanowiły ukoronowania wytrwałej walki. Im ściślej współpracowali z łaską tym wspanialsze
niemoralne zachowania. Są na świecie uczelnie medyczne, gdzie się łamie sumienia
rzeczy Bóg czynił poprzez nich. Co ciekawe, ich fama wzrastała po śmierci. Z perspektywy
studentów, zobowiązując ich do uczestnictwa w zbrodniczych zabiegach lub eksperymentach.
historycznej lepiej widać poŜytek i głębię ich Ŝycia.
Sytuacja rodzin się sypie, aborcja maskuje się w farmakologicznych procedurach, do
Kościół zawsze pielęgnował pamięć o swoich najlepszych dzieci. Troska ta wynika
równieŜ z przekonania, Ŝe nic tak nie mobilizuje pozostałych wiernych, jak przykład tych,
121
122
którym się udało. Korzystajmy więc w osobistym apostolstwie z tego wspaniałego narzędzia,
zaczął klaskać. PróŜny znów kłaniał się, uchylając kapelusza. Po pięciu minutach Mały
jakim są Ŝyciorysy świętych. MoŜna znaleźć odpowiednią pozycję dla kaŜdego, bardziej
KsiąŜę zmęczył się jednostajnością gry. - A co trzeba zrobić - spytał - aby kapelusz spadł?
ambitną lub popularyzatorską. Warto zapoznać się z nimi. Ostatnio powstają teŜ filmy, które z
Lecz próŜny nie usłyszał. PróŜni słyszą tylko pochwały. - Czy ty mnie naprawdę bardzo
mocą dobrego kina przybliŜają ich tajemnicę.
uwielbiasz? - spytał Małego Księcia. - Co to znaczy uwielbiać? - Uwielbiać to znaczy uznać
Bohaterowie świętości są prawdziwymi victores - zwycięzcami! Osiągnęli
mnie za człowieka najpiękniejszego, najlepiej ubranego, najbogatszego i najmądrzejszego na
niewiędnący wieniec chwały, sprawiedliwości i Ŝycia - jak Pismo Święte określa ich nagrodę.
planecie. - AleŜ poza tobą nikogo na planecie nie ma! - Zrób mi tę przyjemność: uwielbiaj
Są wciąŜ obecni. MoŜna się z nimi zaprzyjaźnić. Wiele mogą uzyskać w Niebie. I tak się
mnie mimo wszystko. - Uwielbiam cię - powiedział Mały KsiąŜę, lekko wzruszając
kręci, ten BoŜy interes, zwanym Odkupieniem.
ramionami - ale co ci to daje?”
31-X-2010
PróŜni słyszą tylko pochwały. I co im to daje?
7-XI-2010
112. Kapelusz
Pracownicy TVP nazywają ją listą płac. Niekończący się spis wszystkich, którzy
113. Artysta
współpracowali przy realizacji. Producent dobrze wie, czym grozi pominięcie kogoś;
¡Sos un comilón! ¡Pasá la pelota! Takie lub podobne słowa moŜna usłyszeć na
Ŝmudnym tłumaczeniem się lub ciągnieniem się po sądach. Do tego dochodzi lista
wszystkich boiskach, jak Argentyna długa i szeroka. Oznacza to: „jesteś skończonym
sponsorów, którzy dzielą na głównych, medialnych i honorowych. Na drukowanych zdjęciach
Ŝarłokiem, podawaj piłkę!”. Styl podwórkowego futbolu jest wybitnie indywidualistyczny.
równieŜ obowiązkowo widnieje nazwisko pstrykającego. Są branŜe, które skutecznie bronią
Chodzi niekoniecznie o strzelanie do bramki, raczej o to, aby zaczarować własnymi
swego poletka.
umiejętnościami. Ba, nawet nie warto strzelać, bo traci się radość z posiadanie piłki. Taki styl,
W świecie, gdzie sama sława jest cenna, dbanie o image stało się waŜnym elementem.
Bez sławy nikt się nie liczy. Taka zasada funkcjonuje dziś wśród architektów, naukowców,
gry z dzieciństwa, pokutuje potem na profesjonalnym boisku. Bez dobrego trenera nie da się z
tej choroby wyleczyć.
polityków, felietoniści… Ciekawe, czy oni równieŜ pamiętają o tych wszystkich, którzy z
W sporcie sposobem leczenia z indywidualistycznych skłonności jest premiowanie
nimi współpracowali. PrzecieŜ ktoś pisze wystąpienia politykom, a architekt sam wszystkiego
asysty. Asysta to podanie do kolegi, po którym zdobywa się punkt lub bramkę. Występuje w
nie wymyśla. Felietonista zaś moŜe liczyć na korektę.
grach zespołowych, między innymi w koszykówce czy w hokeju. W piłce noŜnej pojęcie to
Przodkowie przekazali nam wiele wspaniałych budowli, dzieł sztuki, utworów
pojawiło się niedawno. Na razie zdobywa sobie zwolenników. W przeciwieństwie do
anonimowych twórców. Nie znamy ich być moŜe dlatego, Ŝe było ich wielu
koszykówki, w piłce noŜnej asysty nie są notowane, ani punktowane. Asystowanie innym,
współpracujących między sobą. A moŜe dlatego Ŝe ktoś inny odbierał chwałę za ich dzieła, na
ułatwianie im strzelania bramek jest znakiem szlachetności.
przykład władca lub mecenas. RównieŜ dlatego ich nie znamy, Ŝe dosłownie przyjmowali
słowa Ewangelii o nieodbieraniu nagrody juŜ tu na ziemi.
Sport odzwierciedla Ŝycie. Jest rzeczą oczywistą, Ŝe w obecnym, bardzo złoŜonym
świecie nie da się samemu Ŝyć. Wszyscy nawzajem siebie potrzebujemy, i to bardziej niŜ w
Linia odgraniczająca dbałość o własne prawa od próŜności jest cienka. Antoine Saint-
minionych czasach. Wykluczeni róŜnego typu mają naprawdę cięŜko. Szef potrzebuje
Exsupery genialnie opisuje śmieszność tej wady: „Ach! Ach! Oto odwiedziny wielbiciela! -
doradców, lekarze korzysta z pomocy kolegów, badacz pracuje nad wynikami innych
krzyknął PróŜny, gdy zauwaŜył Małego Księcia. Albowiem według próŜnych kaŜdy spotkany
naukowców. Dziś „wolne elektrony”, soliści - nie mają szans. Siła jest w pracy zespołowej i
człowiek jest ich wielbicielem. - Pan ma zabawny kapelusz - powiedział Mały KsiąŜę. - Po to,
w ciągłości.
aby się kłaniać, gdy mnie oklaskują. Niestety nikt tędy nie przejeŜdŜa - powiedział PróŜny.
Ciekawe, Ŝe w sprawach egzystencjalnych, od których zaleŜy szczęście człowieka,
Uderzaj dłonią w dłoń - dodał. Mały KsiąŜę uderzył dłonią w dłoń. PróŜny ukłonił się
panuje całkiem odwrotny trend. Indywidualizm wykreował mit self-made man: wszystko
skromnie, uchylając kapelusza. ‘To jest zabawne’ - powiedział sobie Mały KsiąŜę. I znów
zawdzięczam sobie i nie potrzebuję nikogo w decyzjach Ŝyciowych. Z zasady odrzuca się
123
124
pomoc, nie szuka rady, nie korzysta z cudzego doświadczenia. Decyzje, choćby najgłupsze i
niepotrzebne chwalenie bliźniego, jest niebezpieczne i wina leŜy nie tylko po stronie
szkodliwe, są wartościowe, bo są moimi własnymi decyzjami!
„wąchającego kadzidło”, ale głównie po stronie „kadzącego”.
Decyduj o wszystkim sam, niech nikt się nie miesza do twego Ŝycia, a szczególne
Pan Jezus rzadko wypowiada pochwały wobec konkretnych ludzi. Te nieliczne
rodzice, współmałŜonek, lub księŜa. Nie szukaj woli BoŜej, lecz realizuj siebie i tylko siebie!
przypadki dotyczą wiary, pokory, wdzięczności, wytrwałości. Szczególnie pochwala prostotę
Gardzi się kierownictwem duchowym, widzianym jako sterowanie, manipulowanie lub utrata
i szczerość Natanaela. RównieŜ jednak zachęca swych uczniów do stosowania upomnienia
autonomii. IleŜ to rozpadów małŜeństw lub pogubienie się na drodze powołania - porzucenie
braterskiego. Dlatego, gdy otoczenie wyłącznie nas chwali, moŜemy się zastanowić nad
Ŝycia oddanego Bogu - wynikają z chorej psychologii nastawionej na indywidualizm. W ten
jakością ich miłości. RównieŜ słaba jest nasza miłość, jeŜeli omijamy szerokim łukiem
sposób
konieczność upominania naszych bliskich za ich ewidentne braki.
samotność
staje
się
epidemią
XXI
wieku.
Beznadziejna
podwórkowa
indywidualistyczna gra!
21-XI-10
14-XI-2010
115. Pacynki i klakierzy
- Czytałeś ostatni numer „Idziemy”? - A co to takiego? - Jak to? Od pięciu lat istnieje
114. Kadzenie
Koziołek Matołek został gwiazdą po niebywałym skoku narciarskiego: dwieście
tygodnik pokolenia JP2.
- Niesamowite! - Pisuje tam regularnie wiele mądrych ludzi.
metrów! Fani „wzięli kozła na ramiona i wieniec dali mu na głowę”. Kornel Makuszyński tak
Nietuzinkowe teksty, trzeźwy myślenie. - A są tam felietony? … Takie lub podobnie banalne
opisuje dalszy jego wzlot i upadek: „Spędził zimę w Zakopanem, często tańczył na zabawie,
dialogi moŜna znaleźć na forach internetowych. Nieraz internauta skrywający się za fałszywą
uwielbiany i szczęśliwy, wciąŜ w niezmiernej chodził sławie. Najpiękniejsze mu panienki,
toŜsamością mówi coś jako kto inny albo wręcz rozmawia sam ze sobą. Siada do komputera,
przynosiły liść kapusty, aŜ koziołek spostrzegł z dumą, Ŝe ma brzuszek bardzo tłusty. W pas
pisze: „’Idziemy’ jest fantastyczne”. Przesiada się do drugiego komputera i dodaje:
się pan burmistrz mu się kłania, kto nań spojrzy, mile wzdycha. AŜ koziołka, co był skromny,
„Naprawdę? Skąd o tym wiesz?” Rozmawia niczym aktor w teatrze lalkowym. Dlatego takie
wielka napełniła pycha. Tak rozdęła mu straszliwie tłusty brzuch i tłuste boki, Ŝe koziołek, tak
toŜsamości nazywane są pacynkami (ang. sockpuppets).
jak balon nagle frunął pod obłoki. ‘Ratuj babciu’ - wrzasnął w trwodze. Lech mu babka nie
Anonimowość internetu zachęca do fikcyjnego aplauzu lub wygwizdów. Wirtualnych
pomoŜe, bo go wiatry tak poniosły, Ŝe szumiące ujrzał morze. Wtedy bociany nadleciały,
klakierów moŜna podzielić na dwie grupy: ideowych i interesownych. Ideowi widzą w
więc poprosił z wielką skruchą: niech mnie który kolnie dziobem, by mi sklęsło brzucho!
wirtualnym świecie pole misyjne. Szukają adeptów dla swych przemyśleń. Motywacje mogą
Stary bocian Wojtek Kulas, Słysząc mu dziobem przedziurawił i wypuścił z niego pychę”.
być mniej lub bardziej szlachetne i z róŜnych dziedzin: religijnych, światopoglądowych,
Koziołek miał szczęście, Ŝe spotkał tak szlachetną postać jak Wojtek Kulas. Na drodze
politycznych, naukowych.
sławy trudno spotkać bezinteresowną pomoc, która by pozwoliła powrócić na ziemię.
Druga grupa klakierów czerpie korzyści ze swej działalności. Czasami dołączają do
Zazwyczaj otoczenie jeszcze bardziej pompuje pysznego, aby z nim pofrunąć pod obłoki
nich profesjonaliści z marketingu. Dziś wiele osób chętnie czerpie z interenetu informacje o
sławy. Do tego dochodzi kultura współczesnego świata ze swą choroba „parcia na szkło” za
produktach i usługach. Czemu nie skusić się i dla promocji stworzyć sponsorowanego blogu?
wszelką cenę.
MoŜna opłacić internautów, by pisali w określony sposób w odpowiednich miejscach. Istnieją
Kiedy świat był prostszy i nie było tylu mediów, pochlebstwem nazywano przesadne
fałszywe blogi - nazywane flogami - w pełni kontrolowane przez konkretną firmę dla reklamy
chwalenie kogoś, by mu się przypodobać. Jednoznacznie było to oceniany jako złe. Jeśli
produktu lub czarnego PR konkurencji. Na przykład pewna znana marka napoju załoŜyła
chodzi o zwykły komplement mający sprawić komuś przyjemność - moŜna uznać, Ŝe to miły
„Ruch Zero”. Na stworzonym blogu pisywał tajemniczy osobnik (wspierany przez
gest nie mający większego znaczenia. Sprawy się komplikują, gdy prawiący komplementy
komentarze-widma), Ŝaląc się na zbyt duŜą liczbę codziennych obowiązków i postulując
szuka w tym własnej korzyści. Łechtanie próŜności bliźniego zawsze jest złą rzeczą, brakiem
ograniczenie ich do zera. W rzeczywistości chodziło o promocję brunatnego napoju bez
lojalności lub przynajmniej głupotą. Mówiąc ogólnie: kadzenie, czyli nadmierne i
cukru.
125
126
O szczerość duŜo trudniej w wirtualnym świecie niŜ w realnym. Dlatego warto
zachować zdrowy dystans do szumu internetowego i nie pokładać w nim zbyt wielkiej
tego plusa, który daje tylko duchowy wymiar człowieka. SMS z gratulacjami wysłany z
komputerowej pamięci megasklepu nie świadczy o tym, Ŝe ktoś o nas Ŝyczliwie pamiętał.
ufności. Popularność w nim jest jeszcze bardziej ulotna niŜ w realnym świecie. A pod koniec,
Świąteczny zwyczaj obdarowywania prezentami w czasach hiperkonsumpcji łatwo
na Sądzie BoŜym, ogień oczyści równieŜ tą przestrzeń. „Niech kaŜdy jednak baczy na to, jak
moŜna spłycić. W podarunkach nie chodzi o to, by było ich więcej, były droŜsze i bardziej
buduje. Odsłoni je dzień Pański; okaŜe się bowiem w ogniu, który je wypróbuje, jakie jest.
wyszukane. Chodzi o to, by w tych rzeczach dawać samego siebie. Dlatego „mniej” moŜe de
Ten, którego dzieło wzniesione na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłatę; ten zaś, którego
fakto być „więcej”. Mniej prezentów, ale za to duŜo więcej siebie. Nie chodzi o to, by św.
dzieło spłonie, poniesie szkodę.” (1 Kor 3, 10-15)
Mikołaj miał większy worek, ale o to, by miał lepsze serce.
28-XI-10
5-XII-10
116. Wielki Dostawca
117. Nie fałszować
Raport mniejszości - to kultowy film science-fiction z roku 2002. W filmowym
Szczęśliwy człowiek, który nie idzie za radą występnych, nie wchodzi na drogę
świecie nie ma anonimowych ludzi, nie ma więc ogólnych reklam. Uliczne banery wiedzą
grzeszników, lecz ma upodobanie w Prawie Pana, nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą -
wszystko o kaŜdym przechodzącym człowieku. Do niego kierują osobisty przekaz.
tak rozpoczyna się księga Psalmów. Pierwsze zdania poniekąd ją streszczają. Zwrot
Rozpoznają jego toŜsamość na podstawie tęczówek. W olbrzymiej bazie danych przechowują
„szczęśliwy ten, kto…” powtarza się ponad dwadzieścia razy w tym „śpiewniku Izraela”.
wszelkie wybory dokonane przez kaŜdą jednostkę. Znają jej zapotrzebowania i preferencje.
Szczęśliwy ten, kto dobrowolnie podporządkowuje się prawu BoŜemu, bo więzy te są dla
Skrupulatnie pamiętają ostatnie zakupy. Nachalnie przypominają, Ŝe najwyŜszy juŜ czas, by
niego źródłem Ŝycia: „Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą, które wydaje owoc w
np. zmienić kurtkę lub zarezerwować miejsce na wakacje.
swoim czasie, a liście jego nie więdną: co uczyni, pomyślnie wypada”.
Niewiele dziś brakuje, by na mieście z wielkich ekranów wołano i do nas po imieniu i
W czasach, gdy brak łącza ze światem oznacza wykluczenie, paradoksalnie wzrasta
coś bardzo osobistego nam proponowano. Do rozpoznania nas nie potrzeba badać układu
niechęć do wszelkich więzi z Bogiem i Jego Kościołem. Bóg jako prawodawca, czyli Ktoś
naszej tęczówki. Wystarczy sygnał telefonu komórkowego, aby wiedzieć, kto akurat porusza
kto ma realny wpływ, jest odbierany jako zagroŜeniem dla szczęście. Panaceum szczęścia to
się w okolicach danego ekranu. Na razie reklama spersonalizowała się tylko na małych
absolutna autonomia: śpiewać samemu i bez Ŝadnych nut. Nawiązując do obrazu psalmisty,
monitorach. Tam nawet spam juŜ jest ukierunkowany do konkretnego odbiorcy. Nazywa się
ideałem współczesności jest być jak drzewo, który bez wody wydaje owoce. Ba, moŜe nie
go po imieniu, próbuje się go uwieść wyjątkową - tylko dla niego! - ofertą.
potrzeba nawet owoców, lepiej przecieŜ nic nikomu nie dawać.
MoŜliwości gromadzenia danych o konsumenckich wyborach są nieskończone.
W tradycji judeochrześcijańskiej człowiek prawy to ten, kto „rozmyśla dniem i nocą”
Wszelkie próby ich ograniczenia moŜna przełamać faktem, Ŝe to sami ludzie, kuszenie
nad prawem Pańskim. Stale pyta siebie o dobro w swoim postępowaniu. Słucha głosu
róŜnymi świecidełkami, dobrowolnie poddają się takim praktykom. MoŜna więc pomyśleć o
sumienia, za pośrednictwem którego Bóg go prowadzi. To stałe pytanie o wartość własnych
sytuacji, w której Wielki Dostawca będzie znał przebieg całego naszego Ŝycia, wszelkie
decyzji róŜni się zasadniczo od komputerowego monitoringu. Nie jest przetłaczającą kontrolą
dokonane przez nas wybory i będzie mógł w kaŜdej chwili oferować nam to, co według
techniczną, lecz powinnością nadającą sens. Nie zewnętrznym przymusem, lecz potrzebą
„konsumenckiej trajektorii” jest nam danej chwili potrzebne do szczęścia.
serca. Z tej potrzeby zrodziła się praktyka rachunku sumienia. Stałe czuwanie, aby Ŝaden czyn
Niemniej jednak, pomimo gorliwości i gotowości zaspokajania wszelkich zachcianek,
nie był zgrzytem, fałszywą nutą w pieśni dla Pana.
Wielki Dostawca nigdy nie będzie w stanie miłować swoich odbiorców. Prawdziwa miłość,
Zrobotyzowany świat, który nas otacza, równieŜ wszystko mierzy i bada.
choć wyraŜa się w znakach - pamięć, pomoc, prezent - nie sprowadza się do zbioru tych
Optymalizuje środki dla szybkiego osiągnięcia celu - szuka skuteczności. Rachunek sumienia,
rzeczy. Nawet najbardziej oryginalny i wyjątkowy dar staje się bezwartościowy, jeŜeli nie ma
chociaŜ ma wiele z kontroli, nie jest jak ekspertyza techniczna. Nie polega na sprawnym
oprogramowaniu, które wydaje polecenia jak powinien zachowywać się chrześcijanin.
127
128
Stawiane pytania wynikają z wiary: jak - w jej świetle - wygląda moje Ŝycie? Odkryte braki
wypadku. Na tym świecie „mól i rdza niszczą” wszystko i wszędzie „złodzieje mogą się
prowadzą do nawrócenia - a to jest owocem miłości. Wreszcie mocne postanowienie poprawy
włamać i ukraść”.
jest wynikiem ufnej nadziei. W tym wzrastaniu człowiek odnajduje swoje szczęście, nie jest
tylko biernym odbiorcą BoŜych darów, lecz dobrowolnym współpracownikiem Stwórcy. Jego
Ŝycie wpisuje się w wielki hymn wszechświata: „Wszystko co Ŝyje, niech chwali Pana!”. I tak
W naturalnym świecie prawda, dobro i piękno są powiązane z samą rzeczywistością.
W świecie techniki więzi te są w rękach uŜytkownika. Słabość narzędzi stworzonych przez
człowieka polega na tym, Ŝe łatwo zaraŜają się kłamstwem, złem lub brzydotą. Świat techniki
kończy się Księga Psalmów.
potrzebuje stałej ochrony przed takim zainfekowaniem. Ta ochrona równieŜ musi być wciąŜ
12-XII-10
aktualizowana. Podstawowe pytanie dla jej aktualizacji: czy rzeczywiście te wynalazki słuŜą
118. Aktualizacja
człowiekowi?
Nie ma mocnych komputerów. Wszystkie są naraŜone na zainfekowanie wirusem. I to
19-XII-10
niezaleŜnie od klimatu i pory roku. Chroni się je programami, które wykrywają i usuwają
zarazę. Ochrona ta, jak zwykłe leki, nie moŜe być przeterminowana. Wymaga aktualizacji na
119. Klikać
nowo powstałe szkodniki. Dla niektórych systemów operacyjnych codziennie pojawia się
Cogito ergo sum! „Myślę a więc jestem”. Parafrazując słowa Kartezjusza moŜna
około trzydziestu nowych wirusów. Zazwyczaj aktualizacja dokonuje się na bieŜąco, przez
powiedzieć Clico ergo sum! „Klikać” to wyraz dźwiękonaśladowczy, stworzony na podstawie
internet.
ledwo słyszalnego „klik” komputerowej myszki. Jej przycisk pozwala podejmować konkretne
wybory - wchodzenia w wybrane obszary świata wirtualnego. Językowi puryści skrzywią się
Programy antywirusowe nie wystarczają jako jedyna linia obrony. Stosuje się teŜ
na uŜycie zapoŜyczonego czasownika „klikać”. Jednak słowo to, dla większości zrozumiałe,
często zaporę sieciową, moduły kontroli przesyłek poczty elektronicznej i plików pobieranych
funkcjonuje w mowie potocznej. Ze względów oczywistych po łacinie nie ma odpowiednika.
z sieci, moduł wykrywania i zapobiegania włamaniom, skaner pamięci. Skanery to najstarszy
Da się go stworzyć na tej samie zasadzie, wychodząc od dźwięku „klik”. MoŜna
i najprostszy sposób ochrony antywirusowej. Ich działanie polega na wyszukiwaniu
zaproponować czasownik regularny z pierwszej koniugacji: clico, as, avi, atum, are.
określonej sekwencji bajtów w ciągu danych. W większości wirusów moŜna wyróŜnić
śycie wielu ludzi de facto sprowadza się do wyborów na internecie. Chcąc nie chcąc,
unikatową sekwencję bajtów, tzw. sygnaturę, dzięki której moŜliwe jest odnalezienie wirusa.
większość swego czasu spędzają w wirtualnej przestrzeni. Tam pracują i odpoczywają. Tam
Znaczenie skanerów zmalało wraz z pojawieniem się wirusów polimorficznych. Te są trudne
teŜ poznają nowe środowiska. Stamtąd czerpią wiedzę, tam gromadzą swoje dobra.
do wykrycia, gdyŜ ich róŜne próbki nie wyglądają tak samo. Do tego dochodzą jeszcze
Niebawem w sieci pojawią się nekrologi i cmentarze… a więc, moŜna powiedzieć, Ŝe tam na
szczepionki. Są to programy skierowane przeciwko konkretnym wirusom. Większość z
wieczność spoczną.
istniejących szczepionek potrafi wykryć i usunąć kilka tysięcy określonych wirusów.
Oczywiście w przypadkach nowych wirusów szczepionki nie są efektywne.
W sieci owszem, o Bogu równieŜ duŜo moŜna znaleźć. Jednak pełny dostęp do Boga
Ŝywego nie jest osiągalny poprzez klikanie na jakąś stronę www, gdzie duŜo o Nim słów.
Dla wielu imponujący świat techniki jest przeszkodą, aby dotrzeć do Boga. Technika
przedstawia się im jako wszechmogąca siła wciąŜ odnosząca tryumfy i mająca odpowiedź na
kaŜde zapotrzebowanie. To, co jeszcze dziś jest niemoŜliwe - jutro będzie w zasięgu ręki.
Warto im przypominać, Ŝe ten dumny z siebie świat równieŜ jest kruchy i słaby. Pokora, czyli
uznanie własnych granic, i tam jest potrzebna. Nie ma doskonałego programu, niezawodnej
maszyny, bezpiecznego urządzenia. Zawsze pojawia się moŜliwość błędu, straty lub
Chrystus, Syn Boga, który stał się człowiekiem jest jedyną ścieŜka dostępu. On jest jedynym,
doskonałym i ostatecznym Słowem Ojca, i nie będzie juŜ innego słowa oprócz Niego.
Wyjątkowość tej drogi pięknie wyraŜają słowa św. Jana od KrzyŜa: „Od kiedy Bóg dał nam
swego Syna, który jest Jego jedynym Słowem, nie ma innych słów do dania nam. Przez to
jedno Słowo powiedział nam wszystko naraz. To bowiem, o czym częściowo mówił dawniej
przez proroków, wypowiedział juŜ całkowicie, dając nam swego Syna. Jeśli więc dzisiaj ktoś
chciałby Go jeszcze pytać lub pragnąłby jakichś wizji lub objawień, nie tylko postępowałby
129
130
błędnie, lecz takŜe obraŜałby Boga, nie mając oczu utkwionych jedynie w Chrystusa, szukając
innych rzeczy lub nowości”
Mądrość ludowa głosi, Ŝe diabeł siedzi nie tylko na języku tego, kto oczernia, ale i w
uchu tego, kto chętnie tego słucha. Miłość bliźniego wymaga walki z gadulstwem i z
W sposób przenośny moŜna powiedzieć, Ŝe uczeń Jezusa wciąŜ powinien „klikać” na
nieumiarkowaną ciekawością - jest ona pierwszym stopniem do piekła. Nowoczesne środki
ten jedyny „BoŜy link”, którym jest Najświętsze Człowieczeństwo Pana naszego Jezusa
przekazu dodają do grzechów języka moŜliwość anonimowości i utrudniają naprawianie
Chrystusa. WciąŜ tam, i tylko tam, szukać odpowiedzi na Ŝyciowe zmagania. Taki jest sens
wyrządzonej szkody. Dlatego warto dodać do rachunku sumienia zarówno pytania o
zwyczaju, jaki mają wierni z kaŜdego pokolenia kultury i języka - stałego powracania do
cybergadulstwo jak i o cyberciekawość. Nie zapominając, Ŝe w większości przypadków takie
tajemnicy Ŝycia Jezusa z Nazaretu. Dlatego wciąŜ szukamy go w Betlejem i na drogach
paplanie w necie jest zwykłą stratą czasu i wynika z lenistwa.
Palestyny. Nie ma i nie będzie, innego „adresu” prowadzącego do Boga Ŝywego.
2-I-2011
26-XII-2010
121. Po co?
Flash mob to pomysł z naszego tysiąclecia. Polega na błyskawicznym zwołaniu tłumu
120. Paplanin@
Elektroniczne gadŜety znacznie zwiększyły moŜliwości dostępu do informacji.
za pośrednictwem internetu lub SMS’ów. Ludzi nieznani sobie nawzajem umawiają się w
ObniŜyły się teŜ koszty jej produkcji i transmisji. W rezultacie mamy z jednej strony zjawisko
mieście na kilka minut, by w zatłoczonym miejscu zrobić coś nietypowego. Moda na flash
przeładowania informacyjnego, a z drugiej - zdegradowania informacji. Paradoksalnie, niska
mob przywędrowała z Ameryki. Pierwszą akcję tego typu zaplanowana na początku 2003 r.
jakość informacji jest bardziej poŜądana. Napędza to produkcję informacji-klonów: lepszy
pod nazwą Mob Project. Zabawa polegała na tym, Ŝe tłum zgromadził się w konkretnym
materiał przetwarza się, obniŜając jakość, aby zwiększyć jego wartość rynkową. Na przykłąd
sklepie i dopytywał się u sprzedawców o jakąś rzecz dość absurdalną. Szaleństwo
złoŜone problemy społeczno-ekonomiczne omawiane w elitarnych czasopismach są
flashmobowe opanowało potem Europę, pojawiając się znienacka w kaŜdym większym
podejmowane na bardzo niskim poziomie przez tabloidy. Dewaluacja informacji da się
mieście.
zauwaŜyć równieŜ na kanałach telewizyjnych: dziennikarz omawia złoŜony problem w trzech
Moda na flash moby szybko przeminęła. Pozostała moŜliwość wykorzystania
współczesnych narzędzi komunikacji na zorganizowanie błyskawicznych akcji. Mogą mieć
prostych zdaniach, obawiając się, Ŝe ucieknie mu widz.
Są równieŜ fałszywe informacje. Ich produkcją od niepamiętnych czasów zajmowały
najróŜniejsze cele: wyrazić solidarność w jakiejś słusznej sprawie, pomóc Tomkowi w walce
się wywiady wojskowe. W handlu wykorzystywano fałszywe informacje do zwalczania
z białaczką lub stanąć w obronie nieszczęsnego karpia. Działania te są często tyleŜ rozległe,
konkurencji. Taka nieuczciwa strategia dziś jest nazywana FUD (ang. Fear, Uncertainty,
co i płytkie. Trwają krótko jak błysk flesza, nie pozostawiając wiele po sobie. Zryw działania
Doubt – strach, niepewność, wątpliwość). Polega na ograniczeniu zdolności zajmowania
- i pustka przemijania.
rynku przez konkurenta poprzez podawaniu nieprawdziwych lub niejasnych informacji o nim
Dziś działanie stało się czymś bardzo łatwym. Skuteczne działanie sprawia
i jego produktach. Zakłada, Ŝe nawet jeśli ktoś wie, iŜ informacje te są nieprawdziwe, to jego
przyjemność i tym samym uzaleŜnia. Działać - bo jest fajnie, bo jako nagroda jest satysfakcja.
przekonania zostaną zachwiane, co automatycznie działa na korzyść stosującego tę strategię.
Działanie staje się celem samym w sobie, gdy nie ma głębszego sensu. Wtedy trzeba szukać
Zwykły uŜytkownik forów internetowych, blogów lub portali społecznościowych
kolejnych celów dla potrzymania działania. A tych celów współczesny świat dostarcza w
tworzy własne informacje lub dzieli się mądrymi przemyśleniami. Niestety, moŜe teŜ
bród. ChociaŜ w działaniu doskonalą się sprawności, jednak nie zapewnia one człowiekowi
przekazywać pochopne sądy lub kłamstwa. W istotny sposób moŜe przyłoŜyć się do
szczęścia.
niszczenia dobrego imię ludzi lub instytucji, zasiania wątpliwości, lub obaw. Fakt, Ŝe
Człowiek realizuj siebie nie w działaniu, lecz w poznawaniu prawdy i wybieraniu
zazwyczaj powtarza informacje znalezione w internecie, usypia jego sumienie - w zasadzie
dobra zgodnie z nią. Aby określić dobro, trzeba przyznać, Ŝe istnieje prawda o człowieku: kim
nic złego nie czyni, przecieŜ przekazuje to, co i tak juŜ tam jest…
on jest, po co i dla kogo Ŝyje. W przeciwnym razie etyka staje się konwencją. MoŜna ją
oprzeć na takich zasadach jak obowiązek, konsensus, emocje, utylitarność, dialog, miłość,
131
132
przyjemność, solidarność. Wszystko to jest dobre, ale daleko niewystarczające, by
Współczesny świat bardziej dramatycznie stawia odwieczne pytanie: jaki jest sens
ukierunkować całe Ŝycie. Potrzeba dobra ostatecznego, które by scalało te często rozbieŜne
danego nam czasu Ŝycia? Czy narodziny nie są w istocie czymś smutnym, gdyŜ ostatecznie
cele.
prowadzą do śmierci? Dziecko rozpocznie kiedyś Ŝyciowe zmagania. Doświadczy
Tradycyjna nauka o cnotach, czyli zdobywaniu nawyków dobrego działania, ma sens,
gdy jest powiązana z pojęciem dobra i prawdy o człowieku. Te ostatecznie odsyłają do Boga,
na którego obraz i podobieństwo człowiek został stworzony. Inaczej wszelkie ćwiczenia w
dobrym zachowaniu stają się tresurą. A Ŝycie coraz bardziej przemienia się w zabawny lub
kompromisów i upokorzeń, a na końcu padnie, tak jak wszyscy, łupem śmierci.
Na szczęście Bóg nie jest Wielkim Zegarmistrzem, lecz Panem czasu. On ma moc nie
tyle zatrzymać czas, co nadać mu sens.
16-I-2011
stresujący flash mob.
123. Hybrydy
9-I-2011
W motoryzacji dokonuje się cicha rewolucja. Coraz częściej stosuje się napęd
hybrydowy: połączenie silnika spalinowego i elektrycznego. W zaleŜności od potrzeb pracują
122. Zegarmistrz
Zdarzyło się to trzy lata temu. Poszedłem podreperować zegarek do nieistniejącego juŜ
na przemian lub równocześnie. Na przykład w mieście elektryczny, za miastem spalinowy.
zakładu w śródmieściu. Szwajcarska maszyna po 25 latach miała prawo pracować w
Silnik elektryczny moŜe być prądnicą i ładować akumulatory w wyniku napędzania silnikiem
ślimaczym tempie. Ciasna klitka, jak to przy takich usługach. Zegarmistrz, pan w starszym
spalinowym lub przy hamowaniu. Zmniejszenie zuŜycia paliwa, emisji szkodliwych spalin
wieku, włoŜył lupę do w prawe oko - dosłownie włoŜył, bo trzymał ją mruŜąc powieki - i
oraz hałasu to niebagatelna zaleta takich układów. Minusem jest większa masa, pokaźny
pochylił się nad zegarkiem. Zapadła cisza, poczułem się zobowiązany, by coś powiedzieć:
akumulator i kosztowna technologia.
„Skoro jest pan fachowcem, moŜe by pan zatrzymał ten czas”. Po długiej przerwie, dwóch lub
W pojazdach z klasycznym napędem znaczna ilość energii jest tracona podczas
trzech pełnych minutach - powolność jest cechą tego zawodu - spokojnie odpowiedział: „Nie
hamowania. Przy napędzie hybrydowym moŜna część tej energii zgromadzić w
do mnie to naleŜy”. Nie wiem, czy odpowiedź była wynikiem tego, Ŝe rozmawia z księdzem,
akumulatorach i wykorzystać przy ponownym ruszaniu. Jest więc szczególnie korzystny w
czy wyczuwał, Ŝe jego zakład niebawem na zawsze zniknie ze skrzyŜowania Waryńskiego i
pojazdach, które często zatrzymują się i ruszają, np. śmieciarkach, autobusach miejskich, czy
tramwajach. Istnieje równieŜ moŜliwość wyłączania silnika spalinowego podczas częstych
Nowowiejskiej przy metrze Politechnika.
Część zegarmistrzów salwuje się ucieczką w jubilerstwie, pozostali w sprzedawanie
postojów, co daje kolejne oszczędności. Stosowanie takich rozwiązań na szeroką skalę
bateryjek lub w drobne naprawy chińskich produkcji. Być moŜe za kilka lat na rynku pracy
wymusi poprawę technologiczną baterii, co za kilkanaście lat pozwoli na motoryzację
zabraknie dla nich całkowicie miejsca. Razem z klasycznymi zegarkami znikną wyrazy takie
całkiem elektryczną.
jak tykanie, sekundnik, nakręcić spręŜynę itp. Nie oznacza to jednak, Ŝe nie jesteśmy pod
Słowo „hybryda” dla większości osób źle się kojarzy. Przywodzi na myśl dziwaczny
panowaniem czasu. Podlegamy jemu jeszcze bardziej, niŜ w ubiegłych stuleciach. W
twór, złoŜony z róŜnych elementów niepasujących do siebie. Ale właśnie tu tkwi tajemnica
przestrzeni technologicznego świata czas tyka mocniej niŜ na łonie natury. ChociaŜ go nie
postępu technicznego: w dopasowaniu do siebie róŜnych rozwiązań. Optymalne sterowanie
słychać, tyka na kontach bankowych, tyka w rekordach sportowych, tyka w marszczącej się
pozwala, by hybryda stanowiła zgraną całość, a to dzięki mocnej elektronice. Dobre
cerze i siwiejących włosach pomimo postępów przemysłu farmaceutycznego.
oprogramowanie pozwala, by części idealnie współgrały. MoŜna powiedzieć, Ŝe samochody
Zaczynając nowy etap Ŝycia łudzimy się, Ŝe czas się zatrzyma. RównieŜ nowe rzeczy
hybrydowe są „inteligentne”.
dają iluzję ucieczki od jego niszczącego tykania. Niestety, kaŜda nowość zostanie kiedyś
Człowiek przewyŜsza kaŜdą maszynę. Dlatego harmonia pomiędzy róŜnymi
zuŜyta. Im szybciej wymieniamy rzeczy, tym one szybciej się starzeją. Wyprodukowana
wymiarami jest trudniejsza. Nie jest rzeczą prostą uzyskać równowagę pomiędzy tym, co
nowość jest mało trwała. Im większa sprawność produkcyjna, tym mniejsza trwałość. Nowe
cielesny a tym, co duchowe. Dla kaŜdego człowieka zagadnienie, jak administrować siłami
generacje produktów są bardziej ulotne i szybko są wypierane przez następne.
133
134
witalnymi, jest nieustannym wezwaniem. WciąŜ pojawia się pytanie, w jakie sprawy warto się
identyczne:
angaŜować, nie zaniedbując pozostałe sprawy, równieŜ waŜnych.
nadprzyrodzonych. Pracuje się na własnym, bo przecieŜ „wszystko co moje do ciebie naleŜy”
Prawdziwy rozwój duchowy realizuje się w harmonii łaski i naturą. Łaska BoŜa nie
kaŜdy
otrzyma
denara.
Zasady
identyfikacji
wynikają
z
przyczyn
- mówi Ojciec do starszego syna.
niweczy natury, lecz ją podnosi i uzupełnia. Nie chodzi o tworzenie jakiegoś dziwnego tworu
Pomimo tych róŜnic moŜna wyznaczyć zaangaŜowanie apostolskie głównym
mieszającego to, co Boskie z tym, co ludzki. Duch Święty swoimi darami udziela nam to
miernikiem EES. Apostolstwo, zapał duszpasterski dla księŜy - są znakiem zdrowia
„BoŜe oprogramowanie”, by udawało nam się łączyć w sposób optymalny te dwa wymiary.
duchowego. Równocześnie są uzdrawiające. IleŜ to problemów osobistych znika, jeŜeli się
Święty to nie jakaś hybryda, lecz człowiek na 100 proc. współpracujący z Bogiem. A
czasami tylko na 75 proc., ale z chęcią poprawy.
więcej myśli o duszach i zapomina o sobie samym. IleŜ krytyk wewnętrznych w Kościele
wynika ze słabego zaangaŜowania samych krytykujących.
23-I-2011
30-I-2011
124. Zaangażowanie
125. Gadżeciarz
Z niewolnika nie ma pracownika - głosi przysłowie. Z tej przyczyny nowoczesne
Elektronika otworzyła drzwi na ościeŜ dla innowacyjności. Niemal kaŜdy przedmiot
zarządzanie wiele inwestuje w dział HR (human resources), który kiedyś nazywano działem
codziennego uŜytku moŜe być zaopatrzony w procesor. Nawet młotek staje się „inteligentny”,
kadr. Ta komórka organizacyjna ma na celu zwiększenie zaangaŜowanie pracowników, aby
podając np. siłę uderzenia, częstotliwość, energię przekazaną i tym podobne bajery. Pozostaje
byli gotowi podjąć dodatkowy wysiłek. RóŜnorodne badania potwierdzają, Ŝe to właśnie ci
jednak pytanie: komu to potrzebne? Jednak przy dobrym marketingu pewnie znajdą się chętni
pracownicy istotnie przyczyniają się do sukcesu biznesowego. Pozostaje jednak podstawowe
na supermłotek.
pytanie, czym właściwie jest i jak zmierzyć „zaangaŜowanie pracowników”?
MęŜczyźni są szczególni łasi na takie zabawki. Brzmi to mało poprawnie, ale na razie
Specjaliści określają je jako niezbędny zasób energii potrzebny do tego, aby potencjał
takie są socjologiczne realia. Wielu facetów stało się beznadziejnymi gadŜeciarzami. W
pracowników przełoŜyć na rezultaty. Ma ono swe źródło w pozytywnym nastawieniu do
innych czasach wyŜywaliby się w zbieraniu szabel lub broni palnej. Narzędzia byłe kiedyś
firmy i przełoŜonych, postrzeganiu moŜliwości rozwoju w organizacji adekwatnie do
niemałym polem do popisu. Dziś z wypiekami śledzą w internecie parametry zapowiadanego
indywidualnych oczekiwań, a takŜe poczuciu współuczestnictwa i współdecydowania. Wiele
nowego sprzętu elektronicznego. Potrafią nawet stać w kolejce całą noc, aby być pierwszymi
firm stosuje dziś system EES (Employee Engagement Survey), pozwalający zmierzyć
w posiadaniu ostatniego modelu Kindle’a lub iPhone’a.
zaangaŜowanie i dokładnie określić przeszkody, które je obniŜają. Równocześnie zbudować
Typowy gadŜeciarz ma najnowszą komórkę trendy, „wypasiony” samochód,
systemy szkoleniowe, aby zwiększać zaangaŜowanie poprzez wciąganie pracowników do
nawigację satelitarną w samochodzie i kieszeni, pełne wyposaŜenie domowego kina topowej
firmy, superpralkę i ekstraoszczędną zmywarkę, najnowszy komputer z maksymalnie
współrealizacji projektu, wspieranie ich etc.
Starzy wyjadacze z róŜnych korporacji wiedzą, Ŝe na badaniach EES nie moŜna
bajerancką obudową, lodówkę otwieraną na głos, tytanową latarkę na korbę lub baterie
wypaść za dobrze. Wtedy nie ma szans na uzyskania awansu ani zwiększenie zarobków. Bo
słoneczne i tak dalej... Nie przeszkadza mu nawet, Ŝe komórkę ładuje codziennie, nawigacja
przecieŜ jeŜeli ktoś według informacji z działu HR jest zadowolony, to po co mu dawać
w samochodzie jest bardzo OK, ale nie ma map Polski, do lodówki zaś musi mówić po
więcej. Równocześnie lata doświadczeń w korporacjach nauczyło ich, Ŝe nie warto teŜ ukazać
angielsku z właściwym akcentem, by zrozumiała.
zbyt wielkiego braku satysfakcji - wtedy trzeba będzie uczestniczyć w niekończących się
GadŜeciarz patrzy na wszystko jak na zabawki. MoŜe dojść do tego, Ŝe w ten sposób
warsztatach, rozmowach i szkoleniach oraz wielokrotnie tłumaczyć się z własnego
traktuje równieŜ ludzi. Koledzy pasują mu, dopóki moŜe się z nimi dobrze bawić. RównieŜ i
niezadowolenia.
na kobietę patrzy jak na kolejny przedmiot. Jeśli dana osobniczka pomyślnie przejdzie testy
ZaangaŜowanie pracowników w „winnicy Pańskiej” zasadniczo róŜni się od
uŜyteczności i umiejętności, to przy niej pozostaje. W przeciwnym przypadku poddaje testom
zaangaŜowania w organizacjach biznesowych. Wynagrodzenie jest dla wszystkich
następną. W jego mniemaniu takŜe człowiek ulega zuŜyciu. Gdy inwestycja się zamortyzuje,
135
136
cały proces rozpoczyna się od nowa. Bez Ŝadnych skrupułów gadŜeciarz opuszcza rodzinę i
w rzeczywistości izolują człowieka, nie tworząc prawdziwej społeczności, lecz zamykając go
dziwi się, Ŝe inni mają mu to za złe.
w świecie przedmiotów.
Człowiek potrzebuje miłości. Zaspokajanie tej potrzeby serca zabawkami prowadzi do
Im więcej techniki nas otacza, tym bardziej trzeba podejmować „opcję preferencyjną
trwałej infantylizacji. Niekorzystne jest to, Ŝe te zabawki są drogie lub wyszukane.
na rzecz Ŝywego człowieka”. Potrzebny jest swoisty personalizm, wybierający zawsze ludzi
Utwierdzają go w błędnym przekonaniu, Ŝe one mogą dawać szczęście.
przed rzeczami. Rzeczy tylko z pozoru są fajniejsze od ludzi. Trzeba się cieszyć, gdy inny
W parze z postępem technologicznym powinien iść pogłębienie mądrości serca. Tylko
człowiek czegoś od nas oczekuje. Z nim moŜna podejmować wzbogacający dialog, a co
w ten sposób człowiek potrafi wykorzystać bogatą ofertę świata. Inaczej, niczym dzikus z
najwaŜniejsze, Ŝywy człowiek otwiera nas na Boga. To on, a nie rzeczy, został stworzony na
dŜungli, da się nabrać na kaŜde świecidełko.
BoŜy obraz i podobieństwo.
6-II-2011
13-II-2011
126. Technoświat
127. Prezenty
Ślady archeologiczne wskazują, Ŝe człowiek od zawsze kształtował otaczający go
Ile to jest dwa plus dwa? - pytano na teście przy naborze księgowych. Pierwszy
świat. W ostatnich dekadach moŜliwości techniki i potrzeba zbytów nowych urządzeń
kandydat odpowiedział krótko: „Cztery” Ku jego zdziwieniu odpadł z konkursu. Podano mu
sprawiły, Ŝe bliskie otoczenie stało się jeszcze bardziej podległe człowiekowi. Przedmioty
w uzasadnieniu, Ŝe jest „zbyt dokładny”. Drugi, wiedząc o poraŜce pierwszego, sprytnie
codziennego uŜytku moŜna dopasować do własnych potrzeb. Wszechobecna elektronika
odpowiedział: „A ile powinno być?” RównieŜ i jemu podziękowano. Uzasadnienie brzmiało:
nadaje rzeczą niebywałą plastyczność. Piloty i czujniki umoŜliwiają zdalne sterowanie lub
„zbyt kompromisowy”. Trzeci, pewny siebie, odpowiedział: „Siedemdziesiąt dziewięć!” „Jak
„inteligentne” działanie sprzętu. MoŜna mówić o stopniowym zaniku tego, co kiedyś
to?” „To proste: pięćdziesiąt dla szefa, dwadzieścia pięć dla mnie, a w kasie oczywiście musi
nazwaliśmy „złośliwością rzeczy martwych”. Nieraz martwa natura moŜe wydawać się
pozostać dokładnie cztery.”
bardziej przyjazna niŜ Ŝywi ludzie. Wobec niej nie potrzeba cierpliwości, ona zawsze jest nam
uległa.
Zazwyczaj takie opowiastki umieszcza się w skorumpowanych krajach trzeciego
świata, przy okazji poprawiając sobie samopoczucie. Niestety, nieuczciwość zdarza się
Świat wyrobów coraz bardziej się humanizuje. Przedmiot pamięta o nawykach swego
równieŜ w „pierwszym świecie”. Gdy serce człowieka jest zaraŜone przywiązaniem do
właściciela, sugeruje mu dogodne rozwiązania, uzupełnia jego braki pamięci. Mówi ludzkim
pieniądza - a po grzechu pierworodnym nie jest to rzadka dolegliwość - nie ma systemu
głosem i potrafią się dostosować do wieku, płci lub nastroju wynikającego z pogody.
kontrolnego, który by całkowicie zapobiegał nieuczciwości. Przy obecnym kulcie pieniądza
Nowoczesny sprzęt sugeruje idealne rozwiązania lub wychodzić z inicjatywą do
łatwo o uśpienie sumienia i wplątanie się w niezdrowe układy. Marketing, lobbing,
zblazowanego uŜytkownika.
sponsoring i róŜnych maści doradztwa mogą zachęcać do przekroczenia granic uczciwości.
Paradoksalnie, humanizacja techniki moŜe wpływać na dehumanizację uŜytkownika.
Prezenty, na przykład, mogą stać się piękną nazwą dla przekupstwa. Sprawa jest tak stara, Ŝe
Sam fakt, Ŝe rzeczy stają się podobne do człowieka - mówią, reagują na podobne bodźce etc. -
juŜ księga Wyjścia ostrzegała „Nie będziesz przyjmował podarków, poniewaŜ podarki
nie zapewniają wzrostu w człowieczeństwie temu, kto z nich korzysta. Człowiek, aby
zaślepiają dobrze widzących i są zgubą spraw słusznych” (23,8).
wzrastać, potrzebuje drugiego człowieka. Roboty, choćby się śmiały, płakały, byłe
Ofiarowanie pieniędzy z wyjątkiem niewielu sytuacji - np. dawania napiwków w
pomysłowe i wykazywały chęć dialogu, nigdy nie staną się dla niego partnerem. Ze światem
restauracji - zwykle jest podejrzane i uczciwy człowiek odrzuca taką moŜliwość. W
martwych rzeczy moŜna tworzyć relacje tylko pragmatyczne. Wobec drugiego człowieka
przypadku prezentów rzeczowych trudniej ocenić, czy jest to tylko wyraz grzecznościowy lub
potrzeba szacunku, akceptacji, miłości.
wdzięczności, czy teŜ ukryta łapówka albo prośba o jakąś późniejszą przysługę. Warto
Technoświat moŜe przyczynić się do osłabienia więzi międzyludzkich. Prowadzić do
pamiętać, Ŝe korupcyjne darowizny mogą mieć równieŜ wyszukane formy, jak oferowanie
tego, Ŝe kaŜdy otacza się własnymi gadŜetami i unika bliźniego. Wiele narzędzi komunikacji
137
138
stypendiów studenckich dla dzieci adresata lub uczestnictwo w naukowym sympozjum na
konsekwencje stają się groźniejsze. KaŜda zaś nowa opcja sprawia, Ŝe czujemy się coraz
Bahamach.
gorzej.
Nie kaŜdy prezent daje szczęście, a wiele z nich mogą być początkiem zejścia z
Te i podobne badania pokazują, Ŝe prostota jest cechą jak najbardziej nowoczesną.
właściwej drogi. Ocena moralna ich przyjmowaniu wymaga roztropności. Aby jej dokonać,
Dojrzałość oznacza nabycia umiejętności trafnych wyborów. Te nie wyczerpują się w
zazwyczaj potrzeba teŜ pewnego spokoju, trudno osiągalnego w szybkim tempie, w jakim
decyzjach przy półkach hipermaketu. Wolność wyboru przede wszystkim polega na
ludzie dziś Ŝyją. Zanim się zaangaŜujemy w prezent, trzeba się zastanowić i ewentualnie
wybieraniu dóbr wyŜszej jakości, w tym te duchowych.
prosić o poradę, co do pewności moralnych naszych poczynań. Nie na wiele zda się po czasie
Jak mawiał pewien święty: „najwięcej posiada ten, kto najmniej potrzebuje. Nie
zdanie typu: „ja nie chciałem nikogo oszukiwać”. Nieprzypadkowo w Ameryce Łacińskiej
stwarzaj sobie potrzeb”. RównieŜ nie trzeba pozwalać, aby inni nam te potrzeby stwarzali.
funkcjonuje przysłowie: Cuando la limosna es grande hasta el santo descofía - nawet święty
Warto zadowalać się tym co proste, cieszyć się tym, co zwykły i codzienne. W ten sposób
jest nieufny, gdy datek jest wielki.
doświadczymy na własnej skórze tego, co niedawno odkryli uczeni od marketingu: mniej
20-02.2011
moŜe oznaczać więcej!
2-02-2011
128. Za dużo wszystkiego
Specjaliści od marketingu przez lata zakładali, Ŝe im większy asortyment, tym większe
129. Squash
jest prawdopodobieństwo, Ŝe klienci znajdą dokładnie to, czego szukają. Zgodnie z tym
Na początku XIX wieku więźniowie angielscy, nie mogąc zagrać w tenisa, wpadli na
załoŜeniem oferta obejmująca na przykład kilkadziesiąt rodzajów dŜinsów zamiast kilku
pomysł, Ŝeby piłki odbijać od ścian. Z więzienia, dziwnym trafem, gra przeniosła się do
miałaby zwiększać szansę, Ŝe klient wybierze spodnie, które faktycznie mu się spodobają.
elitarnych szkół. Uczniowie odkryli, Ŝe o wiele ciekawiej i trudniej gra się z uŜyciem
Najnowsze badania dowodzą jednak, Ŝe gdy oferta jest zbyt szeroka, zmniejsza się
przekłutej piłeczki, która przy zderzeniu ze ścianą lekko się rozgniata i nie odbija tak
prawdopodobieństwo, Ŝe klienci w ogóle coś kupią, a jeśli juŜ to zrobią, będą mniej
dynamicznie, jak piłki tenisowe. Nowy wariant szybko się przyjął. Pojawiły się pierwsze
zadowoleni ze swojego wyboru.
korty squasha i został oficjalnie uznany za odrębną dyscyplinę sportową. Między innymi film
Wszystko zaczęło się od dŜemu. W jednym z drogich sklepów spoŜywczych
„Wall Street” przyczynił się do spopularyzowania gry wśród biznesmenów. Obecnie trwają
umieszczono ekspozycję z próbkami 24 wykwintnych dŜemów. Klienci, którzy zdecydowali
rozmowy, by włączyć squasha do olimpijskich dyscyplin. W ostatnich latach w Warszawie
się na ich degustację próbek, mogli kupić wszystkie dŜemy ze zniŜką. Innego dnia na
powstało kilka ośrodków squasha na wysokim poziomie. Gra stała się modna wśród młodych
podobnej ekspozycji klienci mogli spróbować tylko sześć rodzajów dŜemów. Bogatsza
pracowników banków i róŜnych korporacji.
ekspozycja pociągnęła więcej klientów, ale kiedy przyszło do zakupów, ludzie, którzy się nią
W zasadzie gra polega na odbijaniu piłki o ścianę w sposób, który utrudni ponowne
interesowali, nabywali dŜemy dziesięciokrotnie rzadziej, niŜ klienci zainteresowani
odbicie piłki przez przeciwnika. Piłka przed oddaniem uderzenia moŜe maksymalnie raz
ekspozycją skromniejszą.
odbić się od podłogi. Kort to zamknięta klatka. Wszystkie ściany biorą udział w grze, w
Specjaliści doszli do wniosku, Ŝe nie zawsze większy wybór słuŜy konsumentom.
części zaznaczonej liniami. Na podłodze jest parkiet, tylna ściana ze szkła. Pomieszczenie ma
Kiedy małe sklepy poszerzają asortyment przekąsek, napojów i piwa, spada zarówno sprzedaŜ
około 10 metrów długości, sześć i pól szerokości, pięć metrów wysokości na froncie.
tych artykułów, jak i poziom zadowolenia klientów. Większy wybór wymaga większego
Wysokość dozwolonej gry obniŜa się do połowy przy tylnej ścianie. Uderzenie w sufit
nakładu czasu i energii, a zatem moŜe wywołać niepokój, Ŝal, nadmierne oczekiwania i
świadczy o słabej grze i przynosi zawodnikowi wstyd.
pretensje do samego siebie, jeŜeli wybrana opcja się nie sprawdza. Jeśli mamy ograniczone
Jest to sport szybki i wyczerpujący. UwaŜany przez wielu za jeden z tych, w którym
wybór, powyŜsze konsekwencje są niezauwaŜalne, ale gdy rośnie liczba moŜliwości, takie
spala się najwięcej kalorii. Wbrew obiegowej opinii, zwycięstwo nie wynika z walenia w
czarną piłeczkę z maksymalną siłą. Jak w wielu innych sportach, moc zwycięska jest w
139
140
głowie. Dobra strategia polega na tym, by przy kaŜdym odbiciu wysyłać piłkę w miejsce
zniekształcenia wynikające z chorego własnego „ja”. Być zbyt pewny własnych osądów jest
najbardziej oddalone od przeciwnika. Oglądając dobry mecz moŜna zauwaŜyć, jak
szalenie niebezpieczne. „Wszyscy ludzie, którzy naprawdę uwierzyli w siebie, przebywają w
przeciwnicy walczą o centralny punkt kortu zwanym „punktem T”. Zawodnik będący w tym
zakładach dla umysłowo chorych” - mawiał Gilbert Chesterton. Własnego osądu nie moŜna
punkcie ma moŜliwość szybkiej reakcji i ustawiania przeciwnika po kątach.
traktować jako najświętszą wyrocznię.
Strategia squasha moŜe posłuŜyć do refleksji nad medialnymi dyskusjami na tematy
Panująca kultura promują hiperkrytyczne patrzenie na wszystko, co ogranicza moją
światopoglądowe. MoŜna mięć wraŜenie, Ŝe osoby o antykatolickich poglądach od lat
wolność. Ten duch krytyki szczególnie okazuje się w demaskowanie braków kaŜdej
zdobyły „punk T” i kaŜą wierzącym miotać się w celu nieudolnego odbijania piłeczki. Jest to
instytucji: rodzina, państwo, Kościół. Ciekawy, Ŝe wyjątkiem dla tej krytycznej postawy to
fatalna strategia, do tego niezmiernie męcząca. Warto się zastanowić, jak to zrobić, aby
własne poczynania - zero zdolności do dystansu wobec siebie samego. Zachowanie takie
wiosną AD 2011 nie być świadkami kolejnych awantur medialnych, moŜe celowo
przypomina okulistę z cytowanej opowiastki. Takiego lekarza moŜe polubimy, ale na pewno
rozdmuchanych. Po to, aby zmuszając do „biegania za piłką” zaciemnić beatyfikację Jana
nie będziemy się u niego leczyć.
Pawła i uprzykrzyć wierzącym wielkanocne święta.
13-III-2011
6-III-2011
131. Przebajerowanie
Kiedyś dobry scyzoryk był marzeniem kaŜdego nastolatka. Z czasem powiększał się
130. Okulary
Idzie gość do okulisty. Ten wysłuchuje jego skarg, a następnie zdejmuje swoje okulary
wybór. Decydujący stał się nie tylko wygląd, ale i dodatki: korkociąg, szpikulec, otwieracz
i wręcza pacjentowi ze słowami: „Proszę włoŜyć te okulary. Nosze je juŜ ponad dziesięć lat i
butelek lub konserw. Potem nadeszła inflacja akcesoriów: noŜyczki, przeróŜne pilniki, ostrze
naprawdę mi pomagają. W domu mam drugą parę. Daje je panu, moŜe pan wziąć je do
do ścinania szkła… Tak aŜ do kilkunastu „niezbędnych” narzędzi, które warto mieć pod ręką
domu”. Pacjent nakłada okulary, ale zamiast lepiej, widzi jeszcze gorzej. „To straszne!” -
na wszelki wypadek.
woła. - Teraz nic juŜ nie widzę!”. „Dlaczego?” - pyta lekarz. - Mnie pomagają. Niech pan
Dziś inŜynierowie nie potrafią oprzeć się pokusi wyposaŜania sprzętu elektronicznego
spróbuje raz jeszcze i postara się dobrze widzieć”. „Staram się przecieŜ” – woła pacjent. – ale
w coraz to nowe funkcje. Jest to swoisty „wyścig zbrojeń”, mający na celu eskalację
wszystko widzę rozmazane”. „Coś z panem niedobrze. Proszę myśleć pozytywnie”-
funkcjonalności urządzeń, które słuŜyły jednemu zadaniu.
przekonuje lekarz. – „Myślę w taki sposób, ale z całą pewnością mi to nie pomaga”. „AleŜ
Nikogo juŜ nie dziwi, Ŝe telefon komórkowy pełni równieŜ funkcje kalkulatora,
pan jest niewdzięcznikiem! - oburza się okulista. - I to po tym wszystkim, co dla pana
urządzenia do wysyłania wiadomości tekstowych, notesu elektronicznego, konsoli do gier,
zrobiłem, oddając moje własne okulary” – dodaje rozgoryczony.
bezprzewodowego połączenia z internetem, PDA, kamery cyfrowej, odtwarzacza MP3 oraz
Stephen Covey, guru szkoleniowców, podaje ten przykład w ksiąŜce „Siedem
nawyków skutecznego działania”. Chce wykazać absurdalność oceniania wszystkiego
GPS. Na ryku moŜna spotkać dziwaczne oferty, jak lodówkę z wbudowanym telewizorem lub
budzik z kominkiem do aromaterapii.
poprzez paradygmat własnych doświadczeń. Skoro mnie te okulary od tylu lat pomagają, to
Specjaliści Ŝartują o tym zjawisko mnoŜenia funkcji, określając je „wielofunkcjozą”
tak musi być i dla innych. Autor promuje zasadę „staraj najpierw zrozumieć innych, a dopiero
(featuritis) lub „przebajerowaniem”. Jest to współczesna wersja starego przysłowia: co za
potem o to, by być przez nich zrozumiany”. Jest to zasada dla wszystkich profesjonalistów.
duŜo to niezdrowo. Nawet jeśli dodatkowe urządzenia nie stanowią całkowicie nowego
Poświęcaj więcej czasu na diagnozę, zanim zaczniesz pisać receptę. Nie ufaj środkom
obszaru funkcjonalności, jak w przypadku telefonów z aparatami fotograficznymi, to jednak
naprawczym, jeŜeli nie jesteś przekonany, Ŝe diagnoza jest słuszna. Lepsza będzie diagnoza,
komplikują obsługę na tyle, Ŝe uŜytkownik często czuje się zagubiony. Jednak, na ogół firmy
nie eliminują w zarodku tendencje do zwiększania zestawu funkcji, poniewaŜ producenci i
im bardziej przezwycięŜymy ograniczenia subiektywizmu.
Podana zasada ma wiele wspólnego z tradycyjną cnota pokory. Według klasyków
pierwsi klienci nie dostrzegają w tym Ŝadnego problemu.
pokora pozwala trafnie osądzać siebie samego i własne poczynania. Ogranicza
141
142
W praktyce uŜytkownik przechodzi od zachwytu do wściekłości. KaŜda dodatkowa
Wyszukiwarki poinformują o tym, Ŝe bisior pojawia się teŜ w księdze Apokalipsy.
funkcja oznacza jeszcze jedną rzecz, której trzeba się nauczyć, jeszcze jedną rzecz, której
Przyozdobiony w takie szaty jest upadający Babilon. „Biada, biada, wielka stolico, odziana w
moŜna potencjalnie nie zrozumieć, jeszcze jedną rzecz, którą trzeba odszukać. Badania
bisior, purpurę i szkarłat, cała zdobna w złoto, drogi kamień i perłę, bo w jednej godzinie
wskazują, Ŝe długofalowo zwycięŜają rozwiązania prostsze. Wielofunkcyjność powinna być
przepadło wielkie bogactwo!”. TakŜe oblubieńcy Baranka - Kościołowi - dano oblec się w
dostosowywana do realnych potrzeb.
„bisior lśniący i czysty” – drogocenna tkanina „oznacza czyny sprawiedliwe świętych.”
Skłonność do komplikowania moŜe dotknąć równieŜ przestrzeń religijną. Na przykład
w osobistej poboŜności moŜna popaść w pogoń za nowinkami. Wzrost duchowy nie polega na
RównieŜ wojska niebieskie, towarzyszące Barankowi na białych koniach, odziane są „w
biały, czysty bisior”.
gromadzeniu duchowych akcesoriów. „Proste jest prawdziwe, a prawdziwe proste” - czytamy
Internet nie zastąpi Słowa BoŜego. A to dlatego, Ŝe nie jest ono tylko słowem
w wywiadzie „Światło świata” Benedykta XVI. Dla zdrowego rozwoju Ŝycia wewnętrznego
spisanym i milczącym. Biblia czytana we wspólnocie wierzących staje się Ŝywym słowem.
niezbędna jest prostota, bo jak nauczał Jezus: „Jeśli się nie odmienicie i nie staniecie jak
śywotność ta nie zaleŜy od pergaminu czy komputera. Biblioteki lub serwery mogą nam
dzieci, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego”.
pomóc odkryć jej bogactwo, ale nie zastąpią Ducha, który ją oŜywia.
27-III-2011
20-III-2011
132. Bisior
133. Światło
KsiąŜka była lepsza! - wypada powiedzieć po obejrzeniu ekranizacji znanej powieści.
Po ostatniej niedzieli marca: Ŝyć nie umierać! MnoŜą się uśmiechnięte twarze. Takie
Zagorzali bibliofile powtarzają to samo wobec internetu. Jednak i oni muszą przyznać, Ŝe
są efekty przestawienia zegarka i wydłuŜenia dnia o godzinę. Potem jest juŜ tylko lepiej,
sieć bardzo ułatwia dostęp do ksiąŜek. Ściślej mówiąc: dostęp do tekstów dotychczas
codziennie przybywa kilka minut światła. Pewno mało kto zastanawiania się nad samą istotą
dostępnych dzięki ksiąŜkom. MoŜna pomyśleć o komentarzach do Pisma Świętego. W sieci
światło i pyta, dlaczego ono tak wszystkich podnosi na duchu. Jak to jest, Ŝe dzięki niemu
moŜna znaleźć obszerniejsze wyjaśnienia, niŜ w domowej bibliotece.
przyroda odŜywa, a człowiekowi robi się lŜej?
Jako przykład moŜe posłuŜyć bisior, w który stroił się bezimienny bogacz z
Z nauki biologii pamiętamy o wpływie światła na Ŝycie. O tym, czym jest światło,
przypowieści św. Łukasza. Wikipedia informuje o tej rzadkiej tkaninie. Powstaje z
wiemy z fizyki. Kiedyś uczyliśmy się o elektromagnetycznym promieniowaniu odbieranym
jedwabistych nici tworzących się z szybko krzepnącej wydzieliny niektórych małŜy. W
przez siatkówkę oka. RównieŜ o tym, Ŝe kaŜdy człowiek widzi nieco inaczej i o ty, Ŝe
staroŜytności i w średniowieczu wyrabiano z tych nici bardzo cienkie i lśniące tkaniny
niektóre zwierzęta mają zakres widzenia większy od ludzkiego. Dlatego moŜna mówić o
określane jako jedwab morski. Ze względu na swoją rzadkość i złocisty połysk był bardzo
świetle widzialnym i niewidzialnym. RównieŜ jesteśmy w stanie przypomnieć sobie, Ŝe
ceniony. I niebywale drogi, poniewaŜ bisior tkano ręcznie, a zdobycie nici nie było proste.
optyka, zgodnie z dualizmem korpuskularno-falowym, postrzega światło jednocześnie jako
Aby uzyskać 200-300 gramów przędzy, trzeba było zanurkować po około tysiąc małŜy. Jeden
falę elektromagnetyczną i jako strumień cząstek nazywanych fotonami. Dualizm
małŜ wytwarza zaledwie 1-2 gramy surowej nici. Oczywiście, wszystkie te dane nie są nam
korpuskularno-falowy sprawia, to cecha polegająca na przejawianiu, Ŝe w zaleŜności od
potrzebne, by zrozumieć naukę Jezusa, ale zwiększają siły przykazu przypowieści.
sytuacji, mamy do czynienia z właściwościami falowymi lub cząstkowymi. Zgodnie z
Ewangelia dodaje do opisu dostatku bogacza to, Ŝe „dzień w dzień świetnie się bawił”
lub - w innych tłumaczeniach – „ucztował wystawnie”. Balował nie tylko w weekendy, ale
mechaniką kwantową, cała materia charakteryzuje się takim dualizmem, chociaŜ uwidacznia
się on bezpośrednio tylko w bardzo złoŜonych doświadczeniach.
„dzień w dzień”! Nie ma wątpliwości, Ŝe dopisywało mu zdrowie, aby móc tak imprezować.
Rozwój nauk eksperymentalnych pozwoliły człowiekowi zapanować nad światłem.
Internet tym razem nam moŜe pokazać całą plejadę celebrytów, których Ŝycie na tym właśnie
Jednak cała ta wiedza mało dodaje do zwykłego doświadczenia: światło jest piękne i dobre!
polega: dzień w dzień świetnie się bawią.
Zrozumiały więc, Ŝe Pismo Święte mówi o nim juŜ w pierwszych zdaniach Księgi Rodzaju.
„Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem:
143
144
ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód. Wtedy Bóg rzekł: "Niechaj się stanie
zamiast jeździć po świecie. Przyczyny takich wymagań było dobro wiernych i konieczność
światłość!" I stała się światłość. Bóg widząc, Ŝe światłość jest dobra, oddzielił ją od
stałej opieki duszpasterskiej. RównieŜ takim oczekiwaniem moŜna objąć wikarych. Ich
ciemności”.
podstawowym obowiązkiem jest być na miejscu i mieć czas dla wiernych.
Jezus przestawia się jako światłość świata. Ci, którzy wierzą w Niego, poruszają się w
Czas wielkopostny to wezwanie do umiaru. „Ten czas przeŜyjmy w skupieniu.
blasku, a nie w ciemnościach. Czasami światło to moŜe ich oślepiać. Wynika to z
Krótsze niech będą rozmowy, skromniejsze posiłki, więcej czuwania nad sobą” - śpiewa
ograniczoności ludzkiego rozumu, a nie z tego, Ŝe wiara jest jakoby ciemnością. Dar światła
jeden z hymnów Liturgii Godzin. Zapewne w ramach aggiornamento – czyli uaktualnienia –
wiary to największy skarb, jaki człowiek moŜe otrzymać. Logiczną rzeczą jest czuwanie, by
trzeba będzie z czasem dodać „niech znikną niepotrzebne podróŜy i wałęsanie się po
tego skarbu nie zatracić ani nie zmarnować. Wiarę się umacnia, gdy staje się ona Ŝyciem.
świecie”. IleŜ to dzieci mogłoby się rodzić w bogatych krajach, gdyby się zrezygnowało z
Pozwala to na nową wizję świata: wszystko nabiera nadprzyrodzonego sensu. Wtedy tak
niepotrzebnych podróŜy. RównieŜ ile problemów rodzinnych, by się uniknęło, gdyby było
samo, jak cała przyroda cieszy się światłem, wierzący człowiek cieszy się i pragnie śpiewać o
mniej wyjazdów słuŜbowych, które często są wynikiem marketingu turystycznego, a nie z
dobroci Pana!
realnych potrzeb. IleŜ przemierza się tysięcy kilometrów uciekając przed sobą samym?!
10-IV-11
3-IV-2011
134. Turismus
135. Na serio
Turystyka stała się waŜną gałęzią gospodarki. Dysponuje więc środkami, aby
Wydarzyło się to na argentyńskiej pampie - jak nazywamy rozległe stepy, skąd
skutecznie promować swoje usługi. Od dziesięcioleci jesteśmy pod ostrzałem nachalnej
pochodzi ceniona wołowina. Pod drzewem, w upalne południe, leŜał sobie człowiek.
reklamy. Dogmatem stała się teza, Ŝe podróŜy kształcą i są czymś niezbędnym, aby się
Przybysz zza Atlantyku obudzi go pytając, czy do niego naleŜą krowy pasące się w okolicy.
rozwijać. Gdy brak solidnych argumentów, zawsze moŜna dodać doszlifowanie języka lub
Odpowiedział twierdząco. - Czemu więc nie ogrodzisz terenu? - spytał przybysz. - A po co
poznania nowej kultury. W ten sposób biorą się ludzie, którzy zaliczyli wiele miejsc
miałbym to czynić? - MoŜna by zakupić więcej ziemi i więcej zwierząt. - A po co? - By
turystycznych na świecie, a nie znają swego własnego miasta. Taki paradoks.
prowadzić hodowlę na szeroką skalę. - Ale po co? - By w ten sposób móc dokupić jeszcze
Nie ma wątpliwości, Ŝe wyjazdy i przebywanie w innym środowisku mogą
więcej ziemi… Europejczyk zagalopował się i rozwinął dalekosięŜny projekt inwestycyjny.
wzbogacać. Poszerzają horyzont; odkrywa się wtedy wady i zalety innych nacji, nabiera się
Tubylca wciąŜ wtrącał to samo: „ale po co?” W końcu padł ostateczny argument przybysza: -
zdrowego dystansu do własnego podwórka. Podczas podróŜy moŜna teŜ doświadczyć Ŝycia
By złoŜyć pieniądze w banku i spokojnie odpoczywać! - A co ja tu robiłem, nim mnie
innych wspólnot kościelnych. Taki jest sens Światowych Dni MłodzieŜy, Kongresów
zagadnąłeś? - podsumował właściciel krów.
Eucharystycznych itp. Słowem, podróŜe mogą kształtować serce katolickie, czyli
uniwersalne.
No cóŜ, róŜne kultury, róŜne etosy pracy - Ŝyciowe cele i motywacje mogą się bardzo
róŜnić. Są tacy, którzy twierdzą, Ŝe człowiekiem powodują wyłącznie egoistyczne potrzeby,
Istnieje tez druga strona medalu. Niestety, w erze konsumpcji wyjazdy są okazją do
które walczą o jego duszę. Mamy tu pragnienie świętego spokoju, albo upojenie wielkim
nieumiarkowania, i to na wielką skalę. Do tego dochodzi strata czasu. Studenci, którzy w
sukcesem, przyjemność albo władzę. Bardziej pozytywne patrzenie na człowieka zwraca
ramach nauki muszą zaliczyć semestr na innej uczelni, dobrze wiedzą, Ŝe niekoniecznie
uwagę na jego zdolności do poświęcenia się dla wielkich ideałów. Ludzie potrafią walczyć o
okresy te są naznaczone pracą i nauką. Dlatego wyjazdy w ramach programu Erasmus Ŝartem
miłość, o rodzinę, o ojczyznę. Tak, czy owak, są rzeczy, które człowiek traktuje powaŜnie i
są nazywany Turysmusem. JeŜeli uczelnie mają trudności w egzekwowaniu wiedzy od
wtedy pozostałe sprawy im podporządkowuje. KaŜdy ma swoją hierarchię wartości.
własnych studentów, nie moŜna się łudzić, Ŝe będą angaŜować się w mobilizację przybyszów.
Dla tych spraw, które człowiek uwaŜa za waŜne, jest w stanie poświecić resztę. Dla
Temat nie jest obcy samym strukturom kościelnym. Przez wieki Kościół walczył o
wielu są to zaszczyty i sława, dla których są zdolni wysilać się przez całe lata wspinaczki po
obecność biskupów i proboszczów w ich placówkach, o to, by tam na stałe rezydowali,
drabinach społecznych. Dla innych jest to pieniądz, otwierający w ich mniemaniu kaŜde
145
146
drzwi. A dla jeszcze innych szczytem dąŜenia są doznania emocjonalne lub zmysłowe. Gdy w
najmocniejszych dowodów tego, Ŝe w tym dniu wydarzyło się coś niezwykłego - odkrycie
Ŝyciu istnieje jakiś cel potrafiący całkowicie ukierunkować, mówi się o Ŝyciowej misji lub o
pustego grobu i spotkanie ze zmartwychwstałym Panem” .
powołaniu. Powołanie dobrze przeŜywane staje się impulsem dającym skrzydła. Chce się Ŝyć,
bo wie się „po co” się Ŝyje.
Zmartwychwstanie Chrystusa to nie jakiś superefekt specjalny z przeszłości, to „nie
reanimowanie zwłok, lecz Ktoś, kogo Bóg uczynił Ŝyjącym na nowy sposób i na zawsze”.
Dla chrześcijanina dochodzi jeszcze: „dla kogo” się Ŝyje. Jezus wzywa swych
„Czy stworzenie nie czeka w gruncie rzeczy na tę ostatnią i najwyŜszą ‘mutację’? Na
uczniów, by wszystko pozostawili i poszli za Nim. MoŜna Jego wezwanie traktować jako
zjednoczenie skończonego z Nieskończonym, na zjednoczenie człowieka z Bogiem, na
pusty slogan lub na serio. JeŜeli się je traktuje serio, logiczny staje się radykalizm świętych,
pokonanie śmierci?”
gotowych oddać Ŝycie za Jezusa. Wtedy zrozumiałe stają się pojęcia takie jak wierność,
W tym okresie wielkanocnym warto wczytać się uwaŜnie w dziewiąty rozdział drugiej
hojność, celibat, zapał misyjny, duch słuŜby, charytatywność. W świetle tajemnicy KrzyŜa
części ksiąŜki „Jezus z Nazaretu” Benedykta XVI. Znajdziemy tam interesujące argumenty
niezrozumiałe jest chrześcijaństwo „na niby”.
dla ugruntowania radości. Autor równieŜ w ostatnim zdaniu nawiązuje tam do gioia: „Jest to
17-IV-2011
nieprzemijający powód chrześcijańskiej radości”.
24-04-11
136. Gioia
KaŜde wypowiedziane słowo moŜna dziś nagrać, utrwalić na papierze lub w sieci. Z
tej przyczyny osoby publiczne muszą uwaŜać na meritum swych wypowiedzi, od których
137. Jego Westerplatte
Od samego początki swego pontyfikatu Jan Paweł II narzucił sobie i otoczeniu bardzo
oczekuje się, by zawsze były na odpowiednim poziomie. Na dodatek wzrosła ilość
ostre tempo pracy. Opowiada się w Rzymie, Ŝe koś, z bliskiego otoczenia, w trosce o niego,
wypowiedzi i róŜnorodność dotykanych tematów. Z tej przyczyny nie sposób, by te osoby
pozwolił sobie na to, by serdecznie zwrócić mu uwagę, aby się oszczędzał. Ojciec Święty
samodzielnie przygotowywały wszystkie swe wystąpienia.
wysłuchał go, potem spojrzał na niego takim spojrzeniem, jakim pewno Jezus spojrzał na
Nic dziwnego, Ŝe nawet Ojciec Święty korzysta z pomocy w przygotowaniu swych
tekstów. Niemniej jednak wśród pracowników kurii rzymskiej mówi się, Ŝe Benedykt XVI
Piotra, gdy ten mu odradzał podejmować krzyŜ, i odpowiedział stanowczo: „Po jednym
papieŜu przychodzi kolejny papieŜ. A jedyną rzeczą waŜna to bym był świętym”.
duŜo tekstów przygotowuje osobiście, i to niemalŜe do końcowej wersji. KrąŜy wśród nich
W świetle tych i podobnych anegdot z Ŝycia Karola Wojtyły moŜna uznać, Ŝe
pewien test na to, w jakim stopniu wygłoszony tekst jest własną pracą papieŜa. Wystarczy
zmagania o świętość było jego włąsnym Westerplatte, nawiązując do jego słów, które są
policzyć, ile razy pojawia się w nim termin „gioia” - „radość”. Słowo to według nich jest
motto do naszej rubryki w „Idziemy”. Czyli „tym wymiarem zadań, które trzeba podjąć i
bardzo lubiane przez Ojca Świętego. Wymawia je po włosku w sposób charakterystyczny, z
wypełnić za wszelką cenę. Tą słuszną sprawą, o którą nie moŜna nie walczyć. Tym
podobnym akcentem, jak dzieci.
obowiązkiem, od którego nie moŜna się uchylić, nie moŜna zdezerterować. Tym porządkiem
Ojciec Święty w swej ostatniej ksiąŜce głęboko uzasadnia chrześcijańską gioia. Na
prawd i wartości, które trzeba utrzymać i obronić za wszelką cenę”.
przykład świętowanie niedzieli jako świadectwo o Wydarzeniu z tego dnia. „Jeśli się weźmie
Oczywiście, Ŝe beatyfikacja Karola Wojtyły nie wynika z jego popularności,
pod uwagę znaczenie, jakie na podstawie opisu stworzenia i Dekalogu miał szabat w tradycji
medialności, pobicie rekordów podróŜy po świeci. Ani teŜ z talentu aktorskiego, pięknego
starotestamentalnej, wtedy oczywiste jest, Ŝe tylko jakieś poraŜające swą mocą wydarzenie
głosu, zdolności poliglotycznych lub zamiłowania do sportu. Te wszystkie wybitne cechy,
mogło doprowadzić do zerwania z szabatem i zastąpienia go pierwszym dniem tygodnia.
które posiadał, hojnie oddawał dzień po dniu w słuŜbie Kościoła. Z czasem wiele świadectw,
Tylko wydarzenie, które z niezwykłą siłą odcisnęło się w duszach, mogło spowodować tak
na razie objętych tajemnicą procesu beatyfikacyjnego, stanie się publicznymi. Pozwoli na
istotne przeobraŜenie w religijnej kulturze tygodnia. Dla mnie celebrowanie dnia Pańskiego,
prawdziwej biografii - takiej jeszcze nie ma - ukazującej delikatność jego duszy, jego
od samego początku specyficzne dla społeczności chrześcijańskiej, jest jeden z
zmagania o wzrastanie w zaŜyłości z Bogiem.
147
148
Consejos vendo y para mi no tengo - rady sprzedaję, a dla mnie nie zostaje - głosi
przysłowie hiszpańskie na określenie sytuacji tych, którzy stawiają wysokie wymagania
którą głoszę, nie jest moja, ale Tego, który Mnie posłał (J 14,24) I dodał, Ŝe papieŜ nie ma
prawa do cenzurowania nauki Kościoła.
innym, a nie stosują ich do siebie. Z pewnością zachęty Jana Pawła II do częstej spowiedzi,
Wyniesiony na ołtarzy Jan Paweł II bez mocnej wiary, bez pełnej doktryny jest
do gorliwej modlitwy, do oddanej słuŜby były praktykowane na pierwszym miejscu przez
wypłukanym świętem. Taki Karol Wojtyła nie istniał. On zawsze starał się wiernie oddawać
niego samego. Wyniesie na ołtarze oznacza uznanie go za autentycznego świadka. Czyli Ŝe
smak Chrystusa. Starał się być na sto procent kapłanem, biskupem, papieŜem. Nie spłycajmy
naukę, którą głosił, usilnie starał się wprowadzać we własnym Ŝyciu.
jego nauczania sprowadzając go do świetnego aktora lub brata-łapy. „Nie lękajmy się” jego
Od dziś moŜna czytać jego dzieła i przemówienia zastanawiając się, jak on to sam
radykalności w słuŜbie Kościołowi.
stosował. Jak się starał o to, by na pierwszy miejscu samemu „wypływać na głębię” i
8-V-2011
odpowiadać na te wezwania Jezusa, które innym przypominał. Bo Jan Paweł II nie tylko
głosił za Soborem Watykańskim II powszechne wezwanie do świętości, ale sam tą drogą
139. Rekord
Późnym wieczorem zapracowany trzydziestolatek dzwoni, by zamówić pizzę.
heroicznie kroczył.
Ekspedientka wita go imiennie: - „Dobry wieczór, panie Zbyszku. W czym mogę słuŜyć?”
1-V-2011
Klient wyraŜa zdziwienie. Sprzedawczyni tłumaczy, Ŝe wie, kto dzwoni, bo telefon jest w
bazie danych. „No dobrze, zamówię barbados”. „Och, tego pan dawno nie zamawiał, ale
138. Sól
Czy sól moŜe stracić smak? PrzecieŜ jeŜeli przestanie być słona, nie jest juŜ solą. Na
niestety, dziś takiej nie dostarczamy”. „No to capriciosę”. „MoŜe być, ale ona ma pieczarki, a
zrozumienie nauki Jezusa o soli bez smaku jest wiele sposobów. MoŜe chodzi o sól ziołową,
pan jest na grzyby uczulony. Nie powinien pan tego jeść”. „Więc poproszę Rimini”. „A jaki
która pod wpływem wilgoci i słońca wietrzeje? Jeśli byłoby to coś, co by zwietrzało, to
Ŝyczy pan sobie sos? Ostatnio wysłaliśmy czosnkowy… Ale nie polecam go panu, bo duŜo
pomimo nazwy nie byłoby solą i zostałoby wyrzucone. Inne rozwiązanie to to, Ŝe chodzi o
pan pracuje po nocach, a on jest trochę cięŜkostrawny. Czy zamówienie wysyłać na jedenaste
zastosowanie soli w piekarstwie. Bloczkami soli wykładano spód pieców chlebowych. Z
piętro nowego biurowca przy rondzie Jazdy Polskiej, do którego się przeprowadziła pańska
czasem, pod wpływem temperatury, sól ta zmieniała swój skład chemiczny i stawała się
firma?
bezuŜyteczna. Bardziej prawdopodobne wytłumaczenie brzmi, Ŝe w owych czasach dla
Opisana rozmowa pokazuje rzeczywistość w której juŜ Ŝyjemy. KaŜda instytucja,
większości mieszkańców Palestyny dostępna była tylko sól zanieczyszczona, zmieszana z
firma, lub stowarzyszenie gromadzą bazy danych o odbiorcach swych usług. Nawet domowy
piaskiem. Umieszczało się ją w płóciennych woreczkach, potem te woreczki gotowały się
komputer sprawnie obsługuje programy do analizy danych, jak np. Microsoft Access. Ten
razem z potrawą, lub przygotowywało się wodę słoną, by zmieszać z jedzeniem. Po jakimś
zwykły program pozwala na bardzo wiele. Baza danych w ostateczności to zbiór tabel, w
których wierszy, nazywane rekordami, mają konkretne odniesienie, a kolumny, nazywany
czasie sól była całkiem wypłukana. BezuŜyteczną zawartość woreczka się wyrzucało.
Solą świata są święci. Działają poprzez wyrazisty smak. Niestety, bywa, Ŝe obraz
polami, to informacja na określony temat. Połączenia róŜnych tabel i odpowiednie kwerendy
świętych staje się ich karykaturą. Przestawia się ich jako postacie lukrowane, ze słabą
pozawalają na wyciąganie wiele wniosków. Gdy chodzi o konkretnego człowieka - klienta,
osobowością - wypłukane z treści. Często to wypaczenie wynika z dystansu czasowego od
pacjenta, parafianina - moŜna się o nim dowiedzieć takich rzeczy, których prawdopodobnie
Ŝycia tych świętych. W przypadku świadków bliskich moŜna celowo przeinaczyć ich
on sam nie jest świadomy.
przesłanie, przemilczając wybrane aspekty ich Ŝycia lub przypisując im nieprawdziwy obraz.
Beatyfikowany Jan Paweł II w Ŝyciu, ale i w nauczaniu, był niezmiernie wyrazisty.
Zamówienia pizzy moŜna skorelować z porą roku i wnioskować, Ŝe barbados schodzi
lepiej na wiosnę. Inne analizy doprowadzą do wniosku, Ŝe kobiety lubią bardzie pizzę
Opowiada się, Ŝe podczas przygotowań jednej z pielgrzymek do USA ktoś z
capriciosa lub Ŝe cena nie wpływa na zamówienia ludzi pracujących w korporacjach. Podany
współpracowników zasugerował mu, by nie poruszał draŜliwego tematu obrony Ŝycia. Ojciec
przykład jest całkiem niewinny. Obawy wzbudza połączenie informacji o dziedzictwie
Święty zareagował stanowczo. Uderzył pięścią w stół i powtórzył słowa Jezusa: „Nauka,
genetyczny danej osoby ze stawką ubezpieczeniową lub ocena jego religijnych przekonań.
149
150
Obecne moŜliwości przetwarzania informacji dają potęŜne narzędzia, by majstrować
głąb w działaniu. Jednak, jak w przetoczonej historii, „nie moŜna powtarzać”, nie da się
w społeczeństwie. Pozostawione logice pragmatyzmu prowadzą do świata, w którym nie
nadrobić nic z tego, co zostało stracone. Tylko nawiązywanie kontaktu z Bogiem, szukanie
pozostaje miejsca dla ducha. Poprzez sam postęp coraz jaśniej „ideologia postępu” okazuje
jego obecności, umoŜliwia człowiekowi utrwalenie kaŜdą chwilę, nadaje jej wieczny sens i
swe nieludzkie oblicze. Nie wszystko, co jest technicznie moŜliwe, jest dobre. Człowieka,
pozwala odkrywać to „coś BoŜego” w niej zawarte. W ten sposób moŜna wyzwolić się z
istotę posiadającą duszę, nie moŜna zamykać w zimnych liczbach. Jego serce wyczuwa, Ŝe
rutyny materialnego świata. Doświadczać juŜ na ziemi szczęścia, które czeka na nas w
Bóg jest Miłością. To znaczy, Ŝe człowiek dla Boga nie jest anonimowym rekordem.
Niebie.
15-V-2011
22-5-2011
140. Niepowtarzalność
141. Koperta
Grupka osób prowadzi oŜywioną rozmowę. Ktoś stara się wytłumaczyć koledze, na
czym polega teoria reinkarnacji. Pomimo starań nie znajduje sposobu, by kolega zrozumiał, o
co chodzi z tą wędrówką dusz. W końcu, dla wyjaśnienia, sięga do przykładu: „Słuchaj w
pierwszym wieku mógłbyś być Neronem. Potem, po śmierci, krokodylem, a potem papugą”.
W umyśle kolegi coś w końcu zaświtało: „Rozumiem! To znaczy, Ŝe po śmierci mogę być
osłem?” „No wiesz… tak, ale nie do końca… Bo nie moŜna powtarzać!”
Słowo „mamona" pojawia się w Ewangelii zaledwie kilka razy. Nie ma go w grece
klasycznej. Niewątpliwie jest ono grecką transliteracją tak samo brzmiącego wyrazu
aramejskiego, który oznaczał zabezpieczenie, oparcie, pewność. Jednak ewangeliczny
kontekst sprawił, Ŝe mamona kojarzy się bardziej z mamieniem, uwodzeniem, pokusą. UŜycie
tego wyrazu przywołuje na myśl demoniczną rolę pieniądza.
Dowcipny aspekt historyjki tkwi w tym, Ŝe kolega juŜ w obecnym wydaniu sprawiał
Jezus nigdzie indziej nie nazywa tak pieniędzy ani nie dodaje określenia „niegodziwa"
wraŜenie osła i dlatego powtórka nie miałaby Ŝadnego sensu. Abstrahując od nieracjonalności
- niesprawiedliwa. Nad pieniądzem trzeba panować, bo inaczej pieniądz zapanuje nad
wszelkich teorii o reinkarnacji, teza o niepowtarzalności kaŜdej chwili danej człowiekowi jest
człowiekiem. Tu nie ma kompromisu, nie moŜna uznać, Ŝe walkę wygrało się raz na zawsze.
jak najbardziej potrzebna w czasach, gdy rzeczywistość jest sprowadzana do wymiaru
Choć niby pieniądz jest tylko umownym środkiem płatniczym, wygodnym narzędziem
materialnego. Rzeczy materialne ze swej natury są powtarzalne. Dla człowieka zanurzonego
umoŜliwiającym wymianę towarów, ma w sobie takŜe siłę pokusy. Jej istota chyba dobrze
w zmaterializowanym świecie po jednej konsumpcji przychodzi czas na kolejną, po
kryje się w słowie „mamona". Bo pieniądz mami poczuciem bezpieczeństwa, obiecuje
obejrzeniu filmu - oczekiwanie na następny. Powakacyjna tęsknota uspokaja się
uniezaleŜnienie się od zmienności losu, łatwe sposoby zaradzenia niespodziewanym
oczekiwaniem na powtórny wyjazd. Dla wielu Ŝycie polega na powtórkach w nieco
nieszczęściom. W ten sposób pokusa pokładania nadziei w mamonie ma dostęp do głębokich
zmienionych wersjach, jest niczym gra komputerowa rozgrywana na róŜnych poziomach lub
lęków naszej duszy.
kanał informacyjny przynoszący kolejne newsy nieróŜniące się pawie niczym od tych sprzed
BoŜek pieniędzy Mammon wyobraŜany był jako diabeł rozsypujący monety. Zachęcał
kilku dni.
Trudno by taki styl Ŝycia nie doprowadzał do poczucia pustki, do doświadczania na
w ten sposób ludzi do rozpusty i rozrywki. Czasami był przedstawiany jako złoty bałwan i
własnej skórze prawdziwość słów Koheleta: marność nad marnościami - wszystko marność.
opisywany jako kusiciel zwodzący pragnieniem Ŝycia pełnego przyjemności - ci, którzy dali
CóŜ przyjdzie człowiekowi z całego trudu, jaki zadaje sobie pod słońcem? Pokolenie
się mu zwieść, po śmierci mieli być pozostawieni własnemu losowi, bez szans na zbawienie.
przychodzi i pokolenie odchodzi, a ziemia trwa po wszystkie czasy. To, co było, jest tym, co
Chciwców określano pogardliwie „sługusami mamony" lub, zwłaszcza w epoce renesansu,
będzie, a to, co się stało, jest tym, co znowu się stanie: więc nic zgoła nowego nie ma pod
„pachołkami mamony".
słońcem.
Miłosierdzie BoŜe wciąŜ daje nam kolejne okazje. Faktycznie, są one kolejnymi
okazjami - a nie tymi samymi. Skrucha i Ŝal pozwalają na zwiększanie miłości i pójścia w
151
DŜentelmeńskie zachowanie kaŜe wkładać gotówkę do koperty, aby nie mieć do
czynienia z brudnymi banknotami. Naiwną rzeczą jest myśleć, Ŝe w czystej kopercie pieniądz
152
traci swą moc plątania intencji. RównieŜ darowizna w białej kopercie moŜe stworzyć
zwyczajom. Wystarczy serio traktować owo „Nie lękajcie się!" z początku pontyfikatu Jana
zobowiązania. Do tego dochodzi fakt, Ŝe odbiorca otrzymuje gotówkę, z której nie musi się
Pawła II.
rozliczać, i to moŜe dla niego być źródłem pokus. Dawanie kopert w ukryciu moŜe być
Dzieje Apostolskie opowiadają o sprzeciwie otoczenia juŜ od samego początku
znakiem szlachetności darczyńcy, ale teŜ dwuznaczności daru.
przepowiadania Ewangelii. Uczniowie zostali wezwani przez władzę i zakazano im
Opowiadają, Ŝe bł. Karol Wojtyła, gdy otrzymywał w datku koperty, zazwyczaj
przemawiać i nauczać w imię Jezusa. „Lecz Piotr i Jan odpowiedzieli: Rozsądźcie, czy
szybko się ich pozbywał, i to bez sprawdzania zwartości, przekazując je przy najbliŜszej
słuszne jest w oczach BoŜych bardziej słuchać was niŜ Boga? Bo my nie moŜemy nie mówić
okazji przypadkowo spotkanym ludziom w potrzebie. Niech jego wyniesienie na ołtarze
tego, cośmy widzieli i słyszeli". Nie moŜemy -non possumus.
przyczyni się, by zwyczaj kopert zanikał. Znaczące darowizny lepiej dawać jawnie i za
W XXI wieku sprawy niewiele się zmieniły. Odwaga nadal jest potrzebna, by nie
pokwitowaniem. Zachowuje to zdrowe relacje i chroni przed działaniem Mammona.
ulegać dyktaturze trendów. Łaska BoŜa i zapał pierwszych chrześcijan zmieniła świat. Dziś
równieŜ przekonamy „towarzysza Trendy", aby przeszedł na naszą stronę. Do tego jedynie
142. Trendy
potrzeba ludzi o mocnej wierze!
To, o co papieŜ prosił wszystkich, sam wcześniej uczynił: otworzył dla Chrystusa
społeczeństwo, kulturę, systemy polityczne i ekonomiczne, odwracając z siłą olbrzyma - siłą,
143. Kibice
którą czerpał z Boga - tendencję, która wydawała się nieodwracalna - mówił Benedykt XVI
podczas niedawnej beatyfikacji swojego poprzednika. Warto zwrócić uwagę na słowa:
„odwrócił z siłą olbrzyma tendencję, która wydawała się nieodwracalna". Wielkość bł. Jana
Pawła II polegała na jego odwadze wobec panujących trendów na przełomie tysiącleci.
Siła i moc trendów jest mniejsza, niŜ moŜe się wydawać z szumu, jakie czynią. Są kolosem na
glinianych nogach. Trendy przedstawiają się jako nieodwracalne, ale de facto zmienność
naleŜy do ich istoty. Gdyby tak nie było, to jaki sens by miały wszelkie nauki zajmujące się
badaniem ich zmienności? A jeŜeli trendy są zmienne, to od kogo zmienność ta zaleŜy?
Dzieje Apostolskie dokładnie opisują śmierć Szczepana: „Pełen Ducha Świętego
patrzył w niebo i ujrzał chwałę BoŜą i Jezusa, stojącego po prawicy Boga. I rzekł: Widzę
niebo otwarte i Syna Człowieczego, stojącego po prawicy Boga". W starej ksiąŜce z
przykładami do katechezy padało pytanie: Dlaczego Szczepan widział Jezusa stojącego po
prawicy Boga, skoro w Credo wyraźnie jest mowa o tym, Ŝe siedzi, a nie stoi po prawicy
Boga Ojca? Odpowiedź nieco zaskakuje: Bo tak jak na stadionach, gdy jest dobra akcja,
widownia zrywa się na nogi, tak samo Pan Jezus powstał z tronu, by kibicować swojemu
pierwszemu świadkowi.
Człowiek wierzący wie, Ŝe Bóg jest Panem historii.
W języku młodzieŜowym „być trendy" oznacza dostosowanie stylu Ŝycia do tego, co
Ciekawe, Ŝe wielki teolog św. Tomasz z Akwinu zadawał takie samo pytanie. Jego
odpowiedź, choć bardziej naukowa, w ostateczności jest dość podobna do odpowiedzi
akurat jest w modzie.
podanej przez prosty podręcznik do katechezy. Obraz Jezusa siedzącego po prawicy Ojca
W tym aspekcie, paradoksalnie, nie istnieje przysłowiowy bunt młodzieŜy - jest
zaznacza godność Syna i jego współudział z Ojcem w władzy. Pozycja stojąca określa relację
całkowita uległość. Czasami wręcz owczy pęd za przejściowymi modami. Zwykle chodzi o
Jezusa wobec Szczepana. Podkreśla zaangaŜowanie i zachętę nauczyciela wobec ucznia. W
błahe rzeczy, jak sposób ubierania się, mówienia czy ulubiona muzyka.
taki sposób zostało zobrazowane dodawanie otuchy uczniowi.
Sprawy nabierają powagi, gdy zawiesza się osąd sumienia. Chrześcijanin nie moŜe
Idąc tym tropem moŜna powiedzieć, Ŝe Kościół tryumfujący, Kościół świętych
ulegać wobec tego, co otoczenie mu narzuca w takich rzeczach, jak np. zamieszkiwanie bez
kibicuje Kościołowi pielgrzymującemu. Taki klucz interpretacyjny pozwala na oryginalne
ślubu, ekscesy w zabawie, nieskromny ubiór itp. Powszechność takich zachowań wcale ich
odczytywanie sztuki sakralnej. MoŜna na przykład wyobraŜać sobie, Ŝe wszyscy święci
nie usprawiedliwia. Nie potrzeba jednak „siły olbrzyma", aby opierać się tym neopogańskim
umieszczeni na kolumnadzie Berniniego i na fasadzie bazyliki św. Piotra w Rzymie aktywnie
153
154
kibicują tłumowi zebranym na placu. Albo Ŝe szeregi świętych z kopuł kościołów zagrzewają
Wykonanie zadania w ostatniej chwili, pod działaniem stresu lub ukończenie go za późno
do walki wiernych, którzy na arenie świata jeszcze nie zapewnili sobie awansu do ligi
bądź teŜ niezrobienie go wcale. 9. Postanowienie niepo-stępowania w ten sposób w
niebieskiej.
przyszłości. 10. Powtarzalność tego schematu myślowego przy kolejnym zadaniu.
Literatura fachowa wskazuje na trudności w leczeniu i słabe rokowania. Środki
Nie ma wątpliwości, Ŝe święci to idealni kibice. Nie moŜna ich dzielić na ultrasów czy
chuliganów. Oni naprawdę mają coś do powiedzenia. Sami kiedyś byli na murawie świata i
zdobyli „niewiędnący wieniec chwały". Nie moŜna im zarzucić braku zainteresowania
aktywnym dopingiem. Święci nie mają wad tak zwanych ultrasów. Jak wiadomo, ci mocno
się angaŜują w rozmaite akcje, dbają o wizerunek klubu i bronią interesów kibiców. Niestety,
często popadają w konflikt z działaczami sportowymi lub słuŜbami porządkowymi.
Nauka o świętych obcowaniu zapewnia nas, Ŝe kibicowanie świętych ma realny wpływ na
naszą grę. Z nich nie tylko moŜemy brać przykład, ale równieŜ są oni skutecznymi
pośrednikami przed BoŜym Sędzią. Jedność z nimi daje nam mocne poczucie wspólnoty. A
farmakologiczne zwykle są mało skuteczne. MoŜna stosować metody psychologiczne, czyli
długą - zazwyczaj odpłatną - terapię u fachowca. Na szczęście specjaliści mówią o
moŜliwości samoleczenia poprzez zmuszanie się do pracy i stopniowe przezwycięŜanie
trudności.
Zmienne dogmaty nauk psychologicznych zwykle kontestowały tradycyjną ascetykę
chrześcijańską. Zarzucały jej niszczenie wolności wewnętrznej człowieka: nic na siłę, pełny
„spontan"! Mistrzowie duchowości jednomyślnie przypominali o konieczności zwalczania
słabości. Męstwo jest potrzebne z prostej przyczyny, Ŝe kaŜdy chętniej wybiera to, co
przyjemniejsze. Dogadzanie sobie zawsze i za wszelką cenę jest po prostu bardzo szkodliwe.
do tego zdobyty puchar jest... na zawsze!
145. Kontakty
144. Prokrastynacja
Liczby się liczą! Magia wielkich cyfr dotknęła osobiste relacje. Dla wielu osób liczba
Nawyk odwlekania trudnych spraw doczekał się fachowej nazwy: prokrastynacja (z
„kontaktów" w komórce, „obserwatorów" na Twitterze lub „znajomych" na Facebooku jest
tac. procrastinatio - odroczenie). Prokrastynator ma problemy z zabraniem się do pracy,
wyznacznikiem i potwierdzeniem ich własnej wartości. Niestety, często są to znajomi
zwłaszcza wtedy, gdy nie daje ona natychmiastowych efektów. Psychologowie ostrzegają, Ŝe
znajomych znajomych, czyli adresy wciągniętych przez oprogramowania z jednej bazy
patologia ta często pozostaje nierozpoznana. Niesłusznie pro-krastynatorów uwaŜa się za
danych do drugiej, czasami omylnie lub bez świadomości uŜytkownika. Być moŜe nigdy nie
zwykłych
ambicji.
było ani nie będzie z nimi spotkania off-line. Poczucie zaś, Ŝe się ich zna, wynika z tego, Ŝe
Tendencja ta pojawia się zwykle w latach szkolnych i dotyka w szczególności uczniów,
kiedyś zawitali w pamięci twardego dysku. Stamtąd pomału, na zasadzie powtórnego
których talent nie jest dostrzegany. W obliczu zadania wymagającego większego wysiłku
pojawiania
leni,
przypisując
im
brak
siły
woli
i
tracą oni wiarę w siebie, motywację i odczuwają niepokój.
się,
przenieśli
się
do
„miękkiej"
pamięci,
czyli
tej
emocjonalnej.
RównieŜ i przedsiębiorstwa wydają pokaźne sumy na obecność na portalach
Bycie odwlekaczem nie oznacza nicnierobienia. Wręcz przeciwnie, osoba taka z
społecznościowych. Większa liczba kontaktów w świecie wirtualnym niesie za sobą większą
zapałem wykonuje inne zajęcia, niemające związku z problematycznym zadaniem. Na
sprzedaŜ - zapewniają dogmatycy od marketingu. Wbrew tej ogólnej tendencji, niektóre
przykład przeszukuje internet, rozpraszając przy tym swoją uwagę, zamiast koncentrować ją
badania wskazują, Ŝe moŜna skutecznie zwiększyć przychody, silniej angaŜując się w relacje
na zadaniu. Większość osób dotkniętych prokrastynacja to ofiary perfekcjonizmu. Jako Ŝe
z mniejszą, a nie większą liczbą ludzi. Są od niedawna firmy, które budują swoją strategię
perfekcję osiąga się zwykle metodą prób i błędów, a perfekcjonista nie dopuszcza myśli o
rozwoju na tradycyjnych formach komunikacji. Czasami tak starych jak sama ludzkość, np.
błędach, pogrąŜa się w tym paradoksie, nie robiąc tego, co powinien.
na rozmowie przy stole. ChociaŜ technologia kształtuje zachowania konsumentów, tak
Postępowanie prokrastynatora moŜna podzielić na etapy: 1. Chęć zrobienia czegoś. 2.
Decyzja o zrobieniu tego. 3. Odkładanie czynności z obawy przed poraŜką. 4. Uświadomienie
naprawdę liczą się relacje z ludźmi. De facto najsilniejsze relacje między przedsiębiorstwami
a ich klientami nadal są nawiązywane poza siecią.
sobie niekorzystnych skutków, jakie pociąga za sobą odkładanie czynności. 5. Kontynuacja
Rozwój portali społecznościowych spowodował, Ŝe wszyscy czują przymus
odkładania. 6. Szukanie wymówek bądź odejście od problemu. 7. Odkładanie zadania. 8.
„nadawania", czyli dzielenia się informacjami o sobie i najnowszymi wiadomościami ze
155
156
swego Ŝycia. Produkowanie informacji jest tak proste, Ŝe łatwo o to, by stały się one spamem.
równocześnie realizuje waŜne projekty w korporacji... Jeśli jest dobrze wytrenowany, to nie
W rezultacie jest za duŜo nadawania i mało słuchania.
cierpi na tym ani on, ani efektywność pracy.
Dla budowania dobrych więzi komunikacja powinna być jak najbardziej
Problem powstaje wtedy, gdy „symultanka" obejmuje nie tylko kontakt z technologią,
zrównowaŜona - dwukierunkowa. Zdecydowanie więcej trzeba słuchać, niŜ nadawać. A jeŜeli
lecz równieŜ z ludźmi. Na jednoczesnym załatwianiu spraw z kilkoma osobami cierpi jakość
nadawać, to takim językiem, by odbiorca czuł, Ŝe to do niego jest kierowany komunikat.
relacji. Jest rzeczą oczywistą, Ŝe lekarz lub ksiądz, gdy przyjmuje petentów, nie powinien
Warto bardziej zwracać uwagę na same więzi, a nie na technologie uŜywane do ich
równocześnie sprawdzać poczty lub odpisywać na SMS-y.
budowania. „Nie miłujmy słowem i językiem, ale czynem i prawdą!" (1 Jan 3, 18). Na Sądzie
Jednak te zasady nie dotyczą tylko lekarzy ciał lub dusz. KaŜdy człowiek musi
zostaniemy odpytani z uczynków, a nie z kontaktów. Liczy się nie ilość wymienianych
czuwać, by nie odgradzać się od bliźniego „technologicznym murem". Musi nabierać
informacji, ale jakość. Samo pomnaŜanie liczby relacji moŜe uśpić sumienie - Ŝe wiele się
odporności i dystansu wobec rozpraszających bodźców, aby sercem być obecnym tam, gdzie
robi dla innych, a w rzeczywistości Ŝyje się we własnym, egoistycznym, wirtualnym świecie.
na prawdę warto być: przy Bogu i bliźnim!
146. Multitasking
147. Implant
Od czego dziś zacząć? JuŜ wiem, sprawdzę skrzynkę i co nowego w necie... Jak idzie
Wydarzyło się podczas długiego lotu. Pracownicy korporacji nadrabiali zaległości.
aukcja na Allegro, co ciekawego na ulubionych kanałach YouTube... Zaktualizuję błoga, przy
Pewien Japończyk odbiera telefon. Zaskakuje to, Ŝe nie trzyma w ręce aparatu, lecz mówi do
okazji wyślę e-maile, SMS-y... Odpowiem na nieodebrane wczoraj telefony. Wiele
palca wskazującego, a do ucha przybliŜa kciuk. Kończy rozmowę, przyciskając palcem
adrenaliny, zaczyna się prawdziwe Ŝycie!
środek dłoni. Scena powtarza się kilka razy. Towarzysz lotu obserwuje go uwaŜnie.
Nowe technologie zerwały lańcuchowość czasu: jedno zajęcie za drugim. Multitasking
Początkowo wątpi w jego poczytalność. Wreszcie się przełamuje i pyta: „Jak pan rozmawia?"
- z angielskiego wieloza-daniowość - to termin informatyków. Określa organizację systemu
„Proste, to najwyŜsza technologia japońska. Mam wszczepiony do palców mikrofon i
operacyjnego, która pozwala na wykonywanie wielu zadań w ramach podziału czasu. Dziś
odbiornik. Klawiatura jest pod skórą dłoni."
oznacza coś więcej: organizację Ŝycia. Mobilny sprzęt wyprowadził multitasking na ulice.
Po jakimś czasie Japończyk zaczyna stroić dziwne miny, jakby przeraŜony otwiera
Jadąc autem, moŜna nie tylko słuchać radia, ale takŜe komunikatów GPS. Na jednym
kilka razy usta. Towarzysz lotu myśli, Ŝe ten się dławi i pyta zmartwiony, czy dobrze się
czerwonym świetle sprawdzić w komórce e-mail, na następnym wysłać SMS, a na jeszcze
czuje. „Nie ma sprawy, to tylko faks!"
następnym - opublikować wpis na Twitterze o tym, Ŝe w mieście znowu korki. A po drodze
porozmawiać przez telefon.
Temat łączenia maszyny z człowiekiem juŜ dawno pojawił się w filmach typu
„Terminator" lub „Matrix". To, co wtedy wydawało się czystą fikcją, staje się moŜliwe. Dziś
Non stop czeka na nas duŜo potencjalnych informacji, doznań, przeŜyć. śal cokolwiek
udaje się przywracać pamięć za pomocą układu zastępującego połączenia między neuronami
stracić. Włącza się imperatyw medialnego czuwania. Zdolność do podzielności uwagi rośnie,
w strukturze mózgu. Rozwija się teŜ technika implantów pozwalających sterować protezami
ale rośnie teŜ niemoŜność jej skupienia na jednej czynności. Im młodsi ludzie, tym mają
za pomocą myśli. Czujnik rejestruje aktywność grup neuronów i tłumaczy je na zamiary
mniejszy potencjał koncentracji. A w sytuacji, gdy wszystko wydaje się ciekawe i waŜne,
pacjenta. Po ich interpretacji i digitalizacji są wysyłane przez skórę dalej do sterownika
dochodzi do zakłócenia umiejętności wartościowania.
protezy. Technologie te jeszcze raczkują, ale moŜna się spodziewać wiele sukcesów w
Monitorowanie kilkudziesięciu wskaźników i podejmowanie wielu decyzji nie stanowi
niedalekiej przyszłości.
szczególnego stresu dla pilota. Podobna jest sytuacja analityka czy brokera, który ze
Pomimo postępu człowiek nie jest w stanie złoŜyć Ŝywego robota. WciąŜ pozostaje
słuchawkami na uszach śledzi ekran komputera, wykonuje obliczenia, co jakiś czas powraca
przepaść pomiędzy martwym tworem a Ŝywą istotą. Jeszcze większy skok jakościowy
do dokumentu, nad którym pracuje, odbiera telefony, rozmawia z kolegami, z którymi
obserwujemy pomiędzy komputerem a człowiekiem. Jego mózg pracuje według pewnych
schematów dających się zbadać technicznie. Jednak dusza ludzka wykonuje operacje w
157
158
obszarach niematerialnych. Prawda, piękno lub miłość nie da się zredukować do szeregu
nie ma Ŝywego człowieka, trudno mówić o autentycznym humorze. Miny osób długo
cyfrowego.
zasiadających przed monitorem zwykle są śmiertelnie ponure. Oderwaniu od klawiatury
Od Kartezjusza następuje w filozofii rozłam pomiędzy duchem i materią. Wielu
filozofów starało się wyjaśnić, gdzie i jak łączy się działanie duszy i ciała. Wiele teorii,
szczególnie te sprowadzające ciało do doskonałej maszyny sterowanej przez duszę, jest
daleko niewystarczających.
często towarzyszy wielki psychiczny dyskomfort, czasami nawet awantury wobec otoczenia
przywołującego z „wirtualu” do „realu”. Zabawa wirtualna tylko wirtualnie cieszy.
Humor jest zbawienny tylko jeŜeli jest autentyczny, czyli mocno osadzony w
rzeczywistym świecie i związany z Ŝywym człowiekiem. Wtedy moŜe być wyrazem miłości i
Wbrew oczekiwaniom ateistów, sukcesy nauk technicznych w Ŝaden sposób nie
da się zaliczyć do spraw premiowanych przez Jezusa. Parafrazując przypowieść Mateusza o
prowadzą do negacji duchowego wymiaru człowieka. Postęp techniczny wciąŜ stawia coraz
Sądzie Ostatecznym: „Byłem smutny, a przyszedłeś i podniosłeś Mnie na duchu, opowiadając
ciekawsze pytania co do natury człowieka i jego zdolności działania. Tylko on potrafi takie
dowcip. Wejdź do radości twego Pana!”.
17-VII-11
rzeczy wymyślać, nadawać im znaczenie i stawiać metafizyczne pytania.
148. Humor
149. Koherencja
Internet zdemokratyzował humor. W sieci moŜna znaleźć dowcip na dowolny temat:
Na ziemi nie ma rzeczy wiecznych: wszystko moŜe się rozpaść. Takie samo prawo
kawały z brodą, klasykę o prawnikach lub hity z ostatnimi wpadkami jakiegoś polityka.
rządzi w zbiorach ludzi. Rodzina, klub sportowy lub firma bez jedności nie przetrwają próby
MoŜna trafić na pomysłową rymowankę lub amatorski filmik. Nie brak kultowych zdań z
czasu. Problem w tym, Ŝe instytucja moŜe obumierać, a zewnętrznie zachowywać pozory
PRL-owskiego kina lub fragmentów hollywoodzkich produkcji ze zmienionymi napisami.
zdrowia. Ta wewnętrzna spójność w naukach zarządzania określana jest jako koherencja
Słowem - co dusza zapragnie, aby samemu się cieszyć lub zaprezentować bliźniemu na
przedsięwzięcia.
konkretną okazję.
Badania wskazują, Ŝe firmy powinny koncentrować się na tym, co potrafią robić
Choć komputer dostarcza róŜnych śmiesznych rzeczy, maszyna sama z siebie nie ma
najlepiej. Ich pozycja na rynku teŜ powinna wynikać z wyróŜniających ich wewnętrznych
poczucia humoru. MoŜe przypominać wiele zabawnych spraw, nawet je kojarzyć z danym
zdolności. W takich firmach kaŜda decyzja operacyjna jest nakierowana na to, co firma
dniem, zajęciem lub tematem. Niemniej jednak, pomimo postępu technicznego, śmiech i
potrafi robić lepiej niŜ konkurenci. Zaleca się, by firmy w pierwszej kolejności analizowały,
poczucie humoru pozostają nadal sprawą czysto ludzką. W pewnym sensie są zagadką
w czym są naprawdę dobre i próbowały dostroić do tych zdolności swoje przedsięwzięcia i
duchowej natury człowieka. Tak naprawdę: dlaczego niektóre rzeczy nas śmieszą? Gdzie tkwi
projekty. Z czasem rynek premiuje taki sposób działania ponadprzeciętnymi zyskami.
sekret humoru?
Trzeba unikać pokusy szukania wzrostu wypracowanego na działalności innej od
Mówi się, Ŝe śmiech to zbawienie. Zdrowy humor ocala naszą odporność psychiczną i
podstawowej i wchodzenie na rzekomo przyległe rynki. Często nie mają z przyległością nic
sprawia ulgę w natłoku codziennych trudów. „Dzięki humorowi dostrzegamy irracjonalność
wspólnego. MoŜe to okazać się odkrywaniem błękitnych oceanów, po których nie da się
w tym, co wydaje się racjonalne; dostrzegamy to, co mało waŜne w tym, co wydaje się
Ŝeglować. Opracowane strategie zachęcają do szukania tego, w czym firma jest naprawdę
niezwykle waŜne. Humor przewraca poczucie proporcji i pokazuje, Ŝe za przesadą powagi
dobra, i rozwijania tych zdolności. Potem przychodzi czas zestrojenia unikatowego zestawu
ukrywa się absurdalność" - pisał Charlie Chaplin. Zazwyczaj mistrzami dobrego humoru byli
zdolności z odpowiednimi szansami rynku. Chodzi o to, by kaŜda decyzja i kaŜda transakcja,
święci, bo potrafili dystansować się od powagi własnego „ja” i dzielić się tym z innymi.
kaŜdy wybór stały się okazją do zbliŜania się do celu. Zamiast od niego oddalać.
Poprawianie
sobie
samopoczucia
za
pomocą
kolejnych
śmiesznych
stron
Kościół róŜni się zasadniczo od biznesu. Pewne analogie jednak są dozwolone. W
internetowych moŜe prowadzić do przeciwnego efektu: przesytu i znudzenia. Mówiąc
nauczaniu Jezusa troska o koherencję działań wspólnoty uczniów jest niezwykle radykalna.
językiem komputerowym: zamulenia mózgu. Do tego dochodzi sztuczność środków
Sól powinna na pierwszym miejscu zachować swój smak, latorośl trwać w jedności ze
technicznych: wirtualny śmiech jest bardziej fałszywy niŜ wymuszony śmiech komika. Gdzie
szczepem - by wymienić niektóre wezwania do spójności. RównieŜ co do celów działań:
159
160
„Starajcie się naprzód o królestwo Boga i o Jego sprawiedliwość, a wszystko inne będzie
zdrowego stylu Ŝycia etc. Szukanie rozwiązania w sile grupy moŜe jak najbardziej posłuŜyć
wam dodane".
dobrym sprawom. Na przykład mieszkańcy osiedli zaczynają sobie radzić ze śmieciem porno
We wspólnotach kościelnych pokusa rozpraszania się jest mocna: magia wielkich
liczb, organizowanie głośnych, medialnych akcji, instytucjonalne angaŜowanie się w politykę
poprzez grupowe akcje lokalne. Tworzą miejscowe stowarzyszenia i podają sprawę do sądu
grodzkiego.
lub biznesy. Koherencja Kościoła instytucjonalnego polega na tym, by kaŜda decyzja
KaŜda inicjatywa ma szanse na powodzenie, gdy jej siłą jest zaangaŜowanie. W
operacyjna, kaŜdy wybór przybliŜał do celu, zamiast od niego oddalać. Cel Kościoła jest
przypadku zbiorowych zakupów motywacją jest zysk. Jednak nie tylko chlebem Ŝyje
nadprzyrodzony: świętość ludu BoŜego. Co nie słuŜy temu celowi, rozprasza. Zysk na takich
człowiek... Elektroniczne media dają dziś wszystkim pole do działania. Warto się jednoczyć
polach jest tylko pozorny. Nie ma sensu marnotrawić energii na sprawy obce królestwu
w akcjach, które starają się ograniczyć nonszalancję bezwstydnych marketingowców lub
BoŜemu.
mafijnych układów. Parafrazując: uŜytkownicy całego świata łączcie się w dobrych akcjach!
Stop bierności!
24-VII-11
31-VII-11
150. Tuangou
Liczba czyni potęgę. RównieŜ przy sprawach, w których zazwyczaj jednostka była
151. Zespół
skazana na pasywność odbiorcy. W ostatnich latach Chińczycy spopularyzowali dla zakupów
W przyszłości organizacja pracy będzie bardziej płaska. Opierać się będzie na
zbiorowych system Tuangou (wymawiane „twangoo"). Odpowiednia liczba osób umawia się
informacji i będzie się organizować w zespołach - mawiał stary Peter Drucker, guru
przez internet na złoŜenie oferty dostawcy określonego produktu. Cel zgrupowania to
managmentu. Bez odpowiedniego zaplecza znikome są dziś szanse solistów. Gwiazdy pięknie
uzyskanie wyŜszego rabatu. Przy okazji uwzględnia się "tradycję chińską, wedle której
świecą, jednak ich blask nie zaleŜy od nich samych. NiemalŜe na wszystkich polach czasy
targowanie się jest niemalŜe koniecznością, i zmniejsza się nieufność wobec transakcji z
człowieka-orkiestry, faceta-omnibusa, one man show lub Zosi Samosi minęły, i to chyba
nieznanymi sprzedawcami, bo poszczególni członkowie mogą ręczyć wobec grupy za jakość
bezpowrotnie. Pięknie to wyraŜa afrykańskie przysłowie: JeŜeli chcesz iść szybko, idź sam.
towaru.
JeŜeli chcesz dotrzeć daleko, idź w towarzystwie.
Grupowe zakupy pozwalają niezamoŜnym klientom radzić sobie np. gdy element musi
W bardzo złoŜonym współczesnym świecie tylko zgrany zespół jest w stanie sprawnie
być zamawiany w minimalnej ilości lub kwocie. System zachęca do zapraszania znajomych
realizować wymagające zadania. Zespół to nie zwykła grupa ludzi pracujących nad jednym
do grupy. Od poszczególnych osób nie wymaga się wtedy wielokrotności jednej pozycji.
tematem. „Praca grupowa” moŜe przypominać okres szkoły: długie przesiadywanie i
MoŜna dokonywać zakupy towaru luzem. Taką metodą moŜna uzyskać rzadkie towary po
bezowocne debaty, potem ścisły podział zadań. Ktoś szukał materiałów, ktoś inny
niŜszej cenie, bo się zapewnia minimalną ilość chętnych.
przepisywał teksty, ktoś przygotowywał plansze i plakaty do wykładu... Oczywiście w takich
Pojawiają się teŜ pośrednicy online, którzy szukają takich grup i wymyślają oferty.
grupach nie brakowało obiboków wykorzystujących dobroć lub naiwność kolegów. Taka
Istnieje moŜliwość zakupów warunkowych, czyli pod warunkiem, Ŝe uzyska się odpowiedni
organizacja pracy zwykle dzieli zadania po równo; po wykonaniu przydzielonej części
rabat, lub czeka się, by dany towar uzyskał oczekiwaną cenę. Inny przykład to grupa
spokojnie moŜna odejść do domu. Wyniki równieŜ liczą się oddzielnie. Jednostka staje się
posiadaczy rowerów: przed sezonem umawia się z warsztatem na darmowy przegląd. Ten w
ekspertem w tym, czym się zajmuje, resztą się nie interesuje.
zamian składa ofertę naprawy posiadaczom rowerów z usterkami. Wszyscy korzystają z
W zespole zadania się rozdzielają według zdolności. KaŜdy uczestnik zespołu jest w
darmowego przeglądu, a warsztat ma klientów. Trochę wyobraźni pozwala na wiele innych
kontakcie z pozostałymi. Istnieje wielki stopień zaangaŜowania wszystkich członków.
układów, w których grupa pozwala wywalczyć dla jednostki lepsze warunki.
Wszyscy rozwijają swe doświadczenia i wciąŜ się uczą. Sukces naleŜy do całej ekipy. Praca
O drzemiącej sile wielkich liczb dobrze wiedzą politycy. Dlatego od lat obserwujemy
zespołowa nie oznacza koniecznie pracy razem na tym samym miejscu. Oznacza bardziej
akcje gromadzenia ludzi wokół róŜnych haseł: ekologia, obrona mniejszości, promowanie
harmonijną pracę idącą w tym samym kierunku. Spotkania, jeśli juŜ, to są krótkie i dobrze
161
162
przygotowane. Zespół ma toŜsamość, wypracowane standardy, jasne kryteria oceny. Rezultat
matematyczną logikę, która odsyła do Logosu. Bóg ukrywa się za swoim stworzeniem,
jest czymś więcej niŜ sumą pracy jednostek. Zespół zachowuje się jak istota Ŝywa.
podobnie jak twórca-producent ukrywa się za swymi kostkami. Bez niego wymienne klocki
W tym świetle moŜna odczytać słowa św. Pawła o Kościele: „jedno jest ciało, choć
nie miałyby sensu.
składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała stanowią jedno ciało. Ciało bowiem to
Rozmowa lekarzy kończy się na prawnikach: - Słuchaj, kiedyś otwieram takiego
nie jeden członek, lecz liczne członki. Gdyby całość była jednym członkiem, gdzieŜ byłoby
gościa, a tu, proszę ja ciebie, szukam, szukam... i nie znajduję serca. Nie miał serca! Ale na
ciało? Tymczasem zaś wprawdzie liczne są członki, ale jedno ciało. Tak więc, gdy cierpi
tym się nie kończy. Bo nie miał teŜ kręgosłupa... Na szczęście tak nie jest. Prawnicy są
jeden członek, współcierpią wszystkie inne członki”. Pracując w tak zgranym zespole, z łaską
potrzebni w społeczeństwie. Wielu z nich ma dobre serce i moralny kręgosłup. Oni teŜ są
BoŜa, będziemy w stanie sprostać wielkim zadaniom ewangelizacji świata.
powołani do świętości.
14-VIII-2011
7-VIII-11
152. Klocki
153. LTE
Chirurdzy na ostrym dyŜurze, nie zawsze tak ostrym, jak nazwa wskazuje, dzielą się
Siłą napędową staroŜytnych cywilizacji były drogi na lądzie i połączenia na morzu. Na
doświadczeniem: Wiesz, kiedyś operowałem starego księgowego. Otwieram, a tu wszystko
naszych oczach dokonuje się niesamowita rewolucja dróg przekazu informacji. Coraz szybsze
uporządkowane jak na obrazku z podręcznika anatomii. Miejsca chore byłe zaznaczone na
i tańsze połączenia niemalŜe znoszą wszelkie bariery odległości. Buduje się systemy
czerwono. Wycięcie guza było superczyste. - To nic w porównaniu z operacją elektryka -
połączeń, które się samokonfigurują, samooptymalizują i samonaprawiają. A to wszystko
mówi drugi. - Połączenia pomiędzy organami są w róŜnych kolorach. Bardzo łatwo wszystko
przy redukcji zuŜywanej mocy. Przy takiej technologii nie ma juŜ potrzeby rozbudowywać
znaleźć. - No, ja kiedyś miałem okazję operować informatyka - stwierdza trzeci. - KaŜdy
fizycznie sieci połączeń.
Operatorzy telefonii coraz mniej zarabiają na rozmowach przez komórki. Prawdziwe
organ moŜna było wymieniać jak klocki lego!
Na razie jednak z człowiekiem nie jest tak jak z większością urządzeń. ChociaŜ nawet
przychody tkwią w przesyłaniu danych, dlatego tam inwestują, tam widzą swój rozwój. Bez
zwykłej wymiany Ŝarówki w niektórych modelach samochodów lepiej nie próbować
większej szybkości nie ma szans na działanie setek nowych usług, którymi producenci
samemu... Bywa to najkrótsza droga do tygodniowej frustracji. Szczególnie, jeŜeli potem
nowoczesnej elektroniki zasypują rynek. Rewolucję ma wprowadzić LTE (Long Term
trzeba iść do warsztatu z róŜnymi luźnymi częściami, które zostały zepsute przez kierowcę,
Evolution). Ten system pięciokrotnie zwiększy szybkość mobilnego internetu. Ściąganie
który chciał dostać się do nieszczęsnej Ŝarówki.
pełnometraŜowego filmu HD z sieci w obecnej technologii zajmuje prawie tyle, ile trwa ów
Wymienne części spełniają bardzo konkretną funkcję i posiadają odpowiednie
film. Dzięki LTE będzie to sprawą przysłowiowych pięciu minut.
parametry. Nawet technik, ba, inŜynier dokładnie nie wiedzą, jak one działają. Być moŜe sam
Badania wskazują na to, Ŝe w ciągu kilku lat transfer danych pobieranych i
producent równieŜ nie zna się na ich konstrukcji. Spełniają odpowiednie wymogi i to
wysyłanych przez urządzenia mobilne wzrośnie tysiąckrotnie. A to wszystko dzięki rosnącej
wystarczy. Gdy nie działają, wymienia się je na nowe i basta.
sprzedaŜy laptopów i smartfonów. Normalną sprawą stanie się na przykład połączenie z
Wbrew materializmowi atomistycznemu czyli temu, który tłumaczy rzeczywistość
jako wielką maszynę opartą na prostych częściach, klocki w miarę postępu technicznego nie
samochodu do komputera w domu i wyszukanie w ten sposób muzyki czy nawet filmu z
domowej wideoteki.
stają się prostsze. Technika obniŜa koszt ich produkcji, ale ich parametry stają się coraz
Te zmiany pociągną za sobą pojawienie się nowych usług. Powszechne mogą się stać
bardziej sprecyzowane i wymagające. Prosty rozrusznik serca nie moŜe być wszczepiony do
usługi telemedycyny - monitorowanie, takŜe podczas podróŜy, stanu zdrowia, pracy serca,
ucha. Wymienna pamięć z USG nie słuŜy do samochodu. Części są elementami jakiejś
poziomu cukru itp. Na temat innych pomysłów moŜna na razie fantazjować:
konkretnej całości. Za nią stoi myśl człowieka, który nadał im celowość. Ciekawe, Ŝe ta myśl
wideokonferencje trójwymiarowe lub wycieczki do świata 3D. Zmiany mocno przekształcą
nie pracowała w próŜni, lecz wpisała się w pewną istniejącą rzeczywistość, mającą
163
164
rynek pracy w tych sektorach, w których praca moŜe być wykonywana w dowolnym miejscu
jest to kolejne zwycięstwo, a dla chrześcijanina - okazja do wypełniania nakazu „nakarmienia
na kuli ziemskiej.
głodnego".
Drogi
i
połączenia
w
pierwszych
wiekach
chrześcijaństwa
umoŜliwiły
Zapowiada się koniec pracy z cięŜkim sprzętem. Rolnictwo pójdzie w stronę
rozpowszechnienie się Ewangelii na cały świat. Odkrycia z wieku XV i XVI otworzyły nowe
horyzonty dla Kościoła w Ameryce i Azji, a w wieku XIX - dla Afryki i Australii. Drogi
trzeciego tysiąclecia jednoczą świat i zbliŜają róŜne kultury. Bóg jest Panem historii i
oczywiście teŜ świata komunikacji. Nie ma wątpliwości, Ŝe w odwiecznym planie odkupienia
została uwzględniona rewolucja informatyczna i komunikacyjna XXI wieku. Nowe ścieŜki
informacji czekają na działanie dzieci BoŜych. A jak wskazuje sama nazwa - Long Term
Evolution - jest to zadanie długoterminowe.
laboratoryjną i odejdzie od topornej harówki. Oczywiście, Ŝe wciąŜ będzie się borykało z
pogodą i kataklizmami. Zmiany te nie są na rękę producentom obecnego sprzętu i dostawcom
paliwa. Jednak kryzys i wysokie ceny Ŝywności przesuwają inwestycje i pomysłowość na ten
sektor. Ruszy to zasiedziałe układy potentatów tej branŜy. Małe firmy mają wielkie szanse na
sukces.
Rolnictwo nadal pozostanie jednak związane z tajemnicą Ŝycia, którą pokazuje
21-VIII-2011
obumieranie i przynoszenie nowych plonów. Nadal ziarno będzie potrzebowało dobrej gleby,
chociaŜ Ŝadne z nich nie padnie na skalisty teren ani pośród ciernie, które je zagłuszą. Nadal
154. Zasiew
będą aktualne słowa: „Niechaj ziemia wyda trawy dające nasiona według swego gatunku...".
Drugą dekadę XXI wieku zaznaczy rewolucja w rolnictwie. Informatyzacja wchodzi
na dobre w tę dziedzinę. Wyczuwa się to w innowacjach maszyn rolniczych. Krótko mówiąc:
mniej mechaniki, więcej elektroniki. Good bye staremu Ŝeliwu - Ŝegnajcie, skrzynie biegów,
przekładnie mechaniczne, hydrauliko. Witajcie, lekkie elektryczne silniki naszpikowane
elektroniką. JuŜ dziś wiele kombajnów bardziej przypomina wieŜę kontrolną lotniska niŜ
maszynę rolniczą.
28-VIII-2011
155. Wikitopia
Świat się spłaszcza. Dostęp do sieci wyrównuje szanse. Nagromadzona przez setki lat
wiedza stała się powszechnie dostępna. RównieŜ bieŜąca informacja jest na wyciągnięcie ręki,
niezaleŜnie od tego, gdzie się mieszka. Trudno dziś mówić o zagranicznej prasie. KaŜda
W krajach wiodących prym w produkcji rolnej pracuje się całkiem inaczej niŜ przez
poprzednie stulecia. Na przykład zasiew: siewniki otwierają bruzdę o odpowiedniej
gazeta jest w zasadzie wszędzie dostępna. RównieŜ te w nieznanych językach moŜna
przeczytać dzięki Google translate.
głębokości, wrzucają nasienie pojedynczo, pod ciśnieniem, wbijając je w glebę, dolewają
Doświadczenia i wiedza zdobyta przez innych wpływa na własne Ŝycie. Wielu ludzi
płynu chroniącego przez grzybicami, potem maszyna delikatnie zamyka bruzdę. Odległość
uniknie wyjazdu na wakacje do paskudnego hotelu dzięki komentarzom turystów, którzy juŜ
pomiędzy zasadzonymi ziarnami jest dopasowana do uprawy, do ziemi i do warunków
tam byli. Na zwykłą Ŝyciową wpadkę, taką jak zatankowanie samochodu z silnikiem diesel
klimatycznych. Inaczej na zacienionej stronie wzgórza, a inaczej na słonecznej. Dzięki temu
benzyną, interenet dostarczy kilka pomysłowych rozwiązań, jak z baku wypompować
rośliny będą miały podobne parametry. Gdy przyjdzie czas zbiorów, maszyna będzie ścinała i
nieodpowiednie paliwo.
zbierała na tej samej wysokości. Równocześnie dokładnie zmierzy produkcję. Dane te zostaną
Wikinomia to globalna współpraca. Zmienia ona metody funkcjonowania zarówno
firm, administracji publicznej, uczelni, jak i zwykłych osób. Potrafi zaangaŜować w pracę
komputerowo zbadane, co pozwoli, by kolejne zbiory były jeszcze lepsze.
tych, którzy z róŜnych przyczyn nie mogą wychodzić z domu. Jest w stanie wykorzystać
W produkcji Ŝywności dokonują się cuda. Nie moŜna tego postępu technicznego ani
wiedzę i umiejętności emerytów. Ten model ekonomiczny od lat funkcjonuje w branŜy
demonizować, ani kanonizować bez dokładnej analizy. Postęp stał się dziś tak rozległym
programistycznej, muzycznej wydawniczej, farmaceutycznej. Obecnie zaczyna wpływać na
zjawiskiem, Ŝe wszelka ogólna ocena łatwo popada w ideologię. Dla romantycznych jest to
całość gospodarki. Konsumenci stają się prosumentami. Nie ograniczają się juŜ do biernego
koniec tradycji. Dla dogmatycznych ekologów - zgwałcenie matki-natury. Dla homo sapiens
oczekiwania na produkty, mają swój udział w wytwarzaniu towaru i usług.
165
166
Spłaszczenie świata początku XXI wieku ma niestety ciemne strony. Niektóre z
organizację BHP nazywany jest kulturą bezpieczeństwa. Nie chodzi o to, by uniknąć
pogranicza świata przestępczego: kradzieŜe, wyłudzenia, zboczenia. Inne - wynikające ze
zagroŜenia integralności fizycznej lub zdrowotnej, lecz by miejsce pracy było przyjazne
spłaszczenia wartości. Zawodowi podglądacze grasują w sieci, kradną poufne i
rozwojowi człowieka.
kompromitujące informacje, sprzedając je do mediów. Tabloidyzacja juŜ dawno zagościła w
portalach internetowych. Jak to nazwać?
W ramach ulepszania kultury bezpieczeństwa pracy trzeba pamiętać o tym, Ŝe praca
nie powinna zagraŜać realizacji BoŜego powołania. KaŜdy więc powinien wypracować
Innowacja i rozwój nie wynikają tylko z intelektualnej ciekawości lub wymogów
osobisty standard „higieny i bezpieczeństwa", by nie osłabiać swej wierności. Na przykład
pragmatycznych. Motorem rozwoju cywilizacji było poszukiwanie prawdy. Od ponad wieku
ksiądz powinien znaleźć odpowiednie formy zachowania się wobec katechetek, organistek lub
pojęcie prawdy zostało zakwestionowane. Prawda jest do przyjęcia tylko w wersji
gospodyń, aby unikać sytuacji nie do pogodzenia z jego celibatem. Przyda mu się równieŜ
zrelatywizowanej. JuŜ nie jest doskonałością człowieka, ale niebezpieczną iluzją, przyczyną
mieć Ŝelazne normy w kontaktach z dziećmi: osobiste rozmowy prowadzić w
wszelkich dogmatyzmów i fundamenta-lizmów.
pomieszczeniach z drzwiami oszklonymi, nie przyjmować ich nigdy we własnym pokoju itp.
Nie dajmy się zwieść powstającej utopii - którą moŜna roboczo nazwać „wikitopią" -
Naiwnością jest myśleć, Ŝe sakrament małŜeństwa zapewnia wierność, niczym z
jakoby „zasieciowa-nie" świata było panaceum na wszelkie ludzkie bolączki. Bez otwarcia
automatu. Warunki pracy zawodowej nie mogą go naraŜać. Wyjazdy integracyjne czy
człowieka na Odkupiciela jego konstrukcje, choć rozległe, zawsze pozostaną płaskie,
nieroztropne przebywanie sam na sam z osobami innej płci powinny równieŜ przejść przez
niedające prawdziwego szczęścia.
swoisty BHP (Bezpieczną ocHronę Powołania).
11-IX-2011
4-IX-2011
156. BHP
157. Wirtuozi
Człowiek się uczy na cudzych błędach. Teoretycznie wie, jakich sytuacji powinien
Skutek jest powiązany z przyczyną. Stosowanie tych samych metod prowadzi do
unikać. W ostatnich dziesięcioleciach w sprawie bezpieczeństwa w pracy wiele się zmieniło.
podobnych wyników. Natomiast innowacyjne działania generują przełomowe zmiany.
Przyczyniły się do tego zarówno związki zawodowe, jak i lęk pracodawców przed
Specjaliści od zarządzania zbadali projekty, w których gra toczyła się o duŜą stawkę. Doszli
odszkodowaniami. Ze strony państwa na straŜy przestrzegania BHP (bezpieczeństwa i higieny
do wniosku, Ŝe sukces osiągnęły zespoły z gwiazdorską obsadą. Takie rozwiązania
pracy) stoi Państwowa Inspekcja Pracy.
uzyskujące wybitne wyniki moŜna dziś spotkać w biznesie, sztuce, nauce, sporcie lub
Profesjonalizm doprowadził do powstania odrębnej dziedziny wiedzy. W jej zakresie
polityce. Czy równieŜ w inicjatywach apostolskich i duszpasterskich?
znajdują się zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny, ekonomiki, psychologii,
Tak zwane „wirtuozerskie zespoły" róŜnią się istotnie od zwykłych grup roboczych.
technicznego bezpieczeństwa. Dziś kaŜde stanowisko pracy musi mieć określone reguły w
Są wyjątkowe, jeśli wziąć pod uwagę wielkość celów, do jakich dąŜą uczestnicy, siłę ich
formie regulaminu wewnętrznego. Określa się w nim dokładnie, w jaki sposób osoba tam
ducha i intelektu, intensywność prowadzonego przez nich dialogu oraz nadzwyczajne
pracująca powinna postępować, by nie naraŜać się na ryzyko. Równocześnie potrzebne są
rezultaty, jakie osiągają. Zwykle pracują w zawrotnym rytmie - aŜ gotuje się od energii, jaką
szkolenia. Bez takich szkoleń oraz certyfikatów potwierdzających, Ŝe pracownik w nich
emanują!
uczestniczył i zaliczył egzamin kończący, nie powinien on przystępować do pracy.
Wirtuozerskie zespoły działają na własnych zasadach. RóŜnią się od innych zespołów.
BHP-owcy mają trudne zadanie, bo są na styku człowieka z coraz bardziej
Począwszy od wyboru członków, kaŜdy ma do odegrania dokładną rolę, i tak się ich dobiera:
pragmatycznym światem. Bezpieczeństwo pracy wiele kosztuje, a przy kryzysie finansowym
sama śmietanka ekspertów! Nawiązują intensywne i zaŜyłe stosunki, najlepsze wyniki
tnie się koszty. Rozwiązanie tkwi w kształtowaniu odpowiednich postaw u pracowników i
osiągają, gdy muszą pracować pod presją czasu. Myśl ma prymat nad czynem, a kreatywność
pracodawców, aby oni byli pierwszymi zainteresowanymi. Szkolenia są skuteczniejsze niŜ
nad efektywnością. Zwykle odrzucają wydeptane ścieŜki, stereotypowe rozwiązania.
zakazy i nakazy. Stopniowo zmienia się teŜ nazewnictwo - wysoki poziom dbałości o
167
168
Niestety, gwiazdy zwykle współpracują między sobą jak pies z kotem. Wysokiej klasy
poprawiać kurs. Plan staje się podstawą do gospodarowania czasem. WaŜnym krokiem jest
eksperci bywają skrajnymi indywidualistami, mają zmienne nastroje i rozdęty egocentryzm.
branie odpowiedzialności poprzez podejmowanie decyzji. Podejmowanie trafnych decyzji to
Ryzyko związane z nimi jest nadmierne wysokie. Na skutek wypalenia lub pragnienia, by
najwaŜniejsza umiejętność na kaŜdym szczeblu.
stawić czoło nowym wyzwaniom, po realizacji celu trudno zatrzymać członków takiego
zespołu. Niełatwo nimi zarządzać. Z tej przyczyny większość firm wybiera standardowy tryb
pracy, dobierając ludzi, którzy się ze sobą dogadują. Ale skutek długiego stosowania takiej
strategii to mizerny wynik - miernota rodzi miernotę.
Ewangelia temperuje indywidualizm. Bóg działa, gdy jest pokora. Stąd inicjatywy
apostolskie zazwyczaj opierają się bardziej na zespołach rzemieślników niŜ wirtuozów.
Trudności nie mogą przesłaniać okazji. Sztuka kierowania polega na tym, by pomimo
nich znajdywać rozwojowe drogi. Ostatnie wymienione cechy skutecznego menadŜera są
fundamentem zaufania podwładnych. Ufa się przełoŜonemu, który przekłada potrzeby firmy
nad własne. Do tych ośmiu praktyk, na deser, Drucker serwuje jeszcze jedną: „Najpierw
słuchaj, zabieraj głos jako ostatni".
Niemniej jednak, aby sprostać wymaganiom trzeciego tysiąclecia, potrzeba innowacyjnych
Przedsięwzięcia apostolskie nie sprowadzają się do sprawnej organizacji, ale jej
pomysłów. Duch Święty je gwarantuje, a pasterze mają łaskę stanu, aby ukierunkowywać i
potrzebują. Bez niej marnują się ludzie i zaprzepaszczą się okazje do czynienia dobra. Nie
dodawać skrzydeł powstającym inicjatywom świeckich. Wiele obszarów świata wymaga dziś
było zmiłuj się dla sługi, który nie potrafił wykorzystać swojego talentu, pomimo jego
pracy wirtuozów, którzy przełamią stereotypowe formy działania i umieszczą Chrystusa na
usprawiedliwień: „Panie, wiedziałem, Ŝeś jest człowiek twardy: chcesz Ŝąć tam, gdzie nie
szczycie kaŜdej ludzkiej działalności.
posiałeś. Bojąc się więc, poszedłem i ukryłem twój talent w ziemi...".
18-IX-2011
25-IX-2011
158. Menadżer
Skuteczności moŜna się nauczyć - i trzeba na nią zasłuŜyć. MenadŜer nie musi być z
natury stereotypowym przywódcą. Peter Drucker, wybitny specjalista w temacie, twierdził, Ŝe
najlepsi dyrektorzy róŜnią się między sobą pod względem osobowości, postaw, wartości,
silnych i słabych stron. MoŜna wśród nich znaleźć ekstrawertyków i samotników,
wyrozumiałych i surowych, hojnych i skąpych. Źródłem ich efektywności jest to, Ŝe stosują
pewne sprawdzone praktyki postępowania. Drucker wylicza ich osiem: 1. Zadają pytanie: „Co
naleŜy zrobić?" 2. Stawiają równieŜ pytanie: „Co jest dobre dla firmy?" 3. Opracowują plan
działania. 4. Biorą na siebie odpowiedzialność za decyzje. 5. Biorą na siebie
odpowiedzialność za komunikację. 6. Skupiają uwagę bardziej na okazjach niŜ na
problemach. 7. Sprawnie prowadzą narady. 8. Myślą i mówią „my" zamiast „ja".
159. 20/80
Ponownie coś zawaliłem! Nie mam na nic czasu! - to codzienna udręka człowieka
XXI wieku. Otacza się on sprzętem, aby sobie poradzić. CóŜ by zrobił bez pralki, samochodu,
telefonu? Jednak kaŜde urządzenie jest w stanie przemienić się w poŜeracz czasu. MoŜe warto
więc wypracować instrukcje dla kaŜdego urządzenia, pod hasłem „przeciwdziałania": jak i
kiedy urządzenie to staje się czarną dziurą wchłaniającą czas. Telewizor do niedawna wiódł
prym w takiej kradzieŜy. Dlatego wiele młodych rodzin zdecydowało się nie wprowadzać go
do domu. Teraz jeszcze internet uwodzi ofertą łatwej pomocy: na niego nie ma mocnych! W
zamian jednak wystawia słony rachunek: kilkanaście razy na dobę sprawdza się pocztę, traci
się czas na banalne błogi i bezsensowne aukcje...
Uodpornienie się na poŜeracze czasu to pierwsze zwycięstwo. Kolejny krok to
Pytanie, co naleŜy zrobić, niemal zawsze obejmuje więcej niŜ jedno zadanie. JednakŜe
skuteczność w zarządzaniu czasem. Parkinson sformułował zasadę, Ŝe kaŜda czynność
skuteczni ludzie nie rozmieniają się na drobne. O ile to moŜliwe, skupiają się na jednym
zajmuje dokładnie tyle czasu, ile dostaliśmy na jej wykonanie. Czyli Ŝe czas jest jak gaz,
zadaniu. Drugie pytanie, co jest dobre dla firmy, samo przez się nie gwarantuje trafnej decyzji
który się rozchodzi w danym mu pojemniku. Presja czasowa motywuje. Chodzi o to, by
- kaŜdy moŜe się pomylić. Jednak zaniechanie zadawania sobie tego pytania przesądza w
samemu podnieść ciśnienie, dawać sobie krótkie terminy i ich przestrzegać. Punktualne
zasadzie, Ŝe jakąkolwiek decyzję się podejmie, będzie ona błędna. Zdobytą wiedzę trzeba
wykonanie własnych postanowień daje siłę, by zwycięŜyć w kolejnym wezwaniu.
przekuć w czyn. Plan działania jest deklaracją zamierzeń, a nie gorsetem. KaŜdy sukces
Zasada 20/80 głosi, Ŝe 20 proc. naszych działań przynosi 80 proc. efektów. Jest to
stwarza nowe moŜliwości. Potrzebne są punkty kontrolne, by w trakcie realizacji móc
oczywiste uproszczenie. Jednak wiemy, Ŝe przynoszą owoce te działania, w które
169
170
rzeczywiście się angaŜujemy. Wyznaczanie priorytetów to podstawa dla dalszych sukcesów.
wdrapaniem się na cokół i byciem podziwianym przez innych lub przerwaniem własną piersią
Odkładając coś waŜnego na później pokazujemy, co tak naprawdę nas interesuje. Pasjonaci
taśmy na mecie po wyczerpującym biegu.
lepiej organizują sobie czas, nadmiar zadań nie przeszkadza im w realizacji własnych
upodobań.
Według badań prowadzonych w środowisku ludzi biznesu, trwały sukces to
osiągnięcia w czterech segmentach: 1. szczęście, czyli odczuwalne zadowolenie; 2.
Teorie moŜna przekuć w czyn stosując kilka trików: 1. Mieć Ŝelazne punkty dnia:
osiągnięcia, czyli zwycięstwa nad innymi; 3. waŜność, przekonanie, Ŝe nasze działanie
godziny wstawania, modlitwy, rozpoczęcia pracy, posiłków etc. 2. Korzystać z kalendarza;
przyniosło korzyść ludziom, na których nam zaleŜy; 4. spuścizna, czyli system wartości lub
krótka lista zadań motywuje do działania. 3. Odkrywać i wykorzystywać martwy czas. 4.
zasobów doświadczeń, który w przyszłości pomoŜe innym osiągnąć sukces. Rozwój w tych
Wyznaczyć codziennie konkretny moment na takie sprawy jak odpisanie na maile, zapłacenie
segmentach powinien być zrównowaŜony. Cechy te są jakby filarami sukcesu i tworzą całość
rachunków itp. - nie będą rozpraszały przez cały dzień.
mocno ze sobą powiązaną.
Grzech pierworodny rozmazał granicę pomiędzy zmęczeniem a lenistwem. Brak czasu
„Sukces nie jest imieniem Pana Boga" - moŜna usłyszeć podczas niejednej homilii...
moŜe być wynikiem zewnętrznych okoliczności lub gorzkim owocem braku samodyscypliny.
Faktycznie, uczeń Jezusa jest gotów przyjąć krzyŜ, a ten moŜe być poraŜką. Niemniej jednak
Wykorzystanie czasu jest kluczem, by się dostać do nieba. Tam czas juŜ będzie inaczej płynął
przypowieść o talentach, nauczanie św. Pawła o zawodnikach, którzy szukają zwycięstwa, lub
- nie zabraknie go, by cieszyć się Bogiem i jego przyjaciółmi.
pochwała wytrwałości z Apokalipsy utwierdzają w przekonaniu, Ŝe w Ewangelii tkwi
2-X-2011
niezmiernie mobilizująca siła. Łaska BoŜa nie zabija ludzkich ambicji, lecz je uszlachetnia.
9-X-2011
160. Sukces
Dynamizm przemian społecznych sprawia, Ŝe nie da się z góry przewidzieć idealnej
161. Podpis
Ŝyciowej ścieŜki. WciąŜ pojawiają się nowe szanse. Trudno dziś powiedzieć, na czym ma
Przyroda nie lubi błądzić. Jej dynamizm rozwija się zgodnie z modelami. Naukowcy
polegać sukces. Czy jeszcze moŜna mówić o trwałości Ŝyciowych osiągnięć? DąŜenie do
twierdzą, Ŝe cała aktywność jest kierowana przez przechowaną informację. Taką terminologię
sukcesu przypomina ćwiczenia na strzelnicy z ruchomymi celami: trafisz jeden, a natychmiast
zaczęło się stosować w genetyce, a potem w fizyce i chemii. W interakcjach naturalnych
w róŜnych punktach pojawia się pięć innych. Osiągnąwszy jakiś cel, czujemy przymus
moŜna mówić o znakach, kodach, przechowywaniu, interpretowaniu i integrowaniu
podjęcia następnych, zmuszamy się do jeszcze cięŜszej pracy, Ŝeby więcej zarobić lub zdobyć
komunikatu. Informacja jest gromadzona w strukturach, których konfiguracja jest podobna do
większe wpływy.
instrukcji: określa, jak naleŜy działać względem kaŜdego sygnału. Odpowiednie informacje
W zmiennych warunkach moŜna popaść w złudzenie, Ŝe sekret sukcesu tkwi w tym,
wiąŜą w jeden jedyny rezultat.
by rzucić wszystko na jedną szalę - całość podporządkować jedynej słusznej sprawie i
Byty fizykochemiczne rozpoznają się i komunikują się: elektron „wie", Ŝe znajduje się
wytrwale iść wybraną drogą: kariery, wpływu na środowisko lub do innego mniej lub bardziej
w polu elektromagnetycznym, „poznaje" określone cechy pola i w konsekwencji jego
szlachetnego celu. Świadectwo tych, którzy tak zagrali, wskazuje, Ŝe osiągnięcie wybranego
moŜliwe sposoby zachowania. Tak samo jeŜeli jakaś cząsteczka dochodzi do atomu z pewną
celu nie zaspokaja złoŜonych ze swej natury potrzeb człowieka. Z czasem pojawiają się
określoną energią, atom „poznaje" ją, jej charakterystyki i reaguje zgodnie modelami
wątpliwości, czy wybór był rzeczywiście trafny, czy warto było, parafrazując ewangeliczną
odpowiednimi.
Wśród Ŝyjących istnieją procesy, które polegają na ciągu niesamowicie zgranych
przypowieść, sprzedać wszystko, aby kupić tę właśnie perłę, a nie inną.
Temat sukcesu jako takiego został dogłębnie zbadany nie tylko przez psychologię, ale
etapów. Spotykamy modele informacyjne, które zawierają cały program działania. Typowym
i przez nauki o zarządzaniu. Z ich analiz wynika, Ŝe poczucie sukcesu jest czymś
przypadkiem jest informacja genetyczna, będąca odpowiednikiem modelu informatycznego
subiektywnym i zmiennym podczas Ŝycia. Nie wiąŜe się jednoznacznie z osiągnięciami, czyli
zachowanego w modelu struktury przestrzennej DNA. Prowadzi ona rozwój szeregu modeli
dynamicznych: procesy transkrypcji i tłumaczenia DNA, mające jako rezultat produkcję
171
172
nowych modeli strukturalnych, które znowu rozwijają się w modele dynamiczne. Czy
Co do samego sposobu komunikacji moŜna podać równieŜ trzy punkty: 1.
„przypadek" połączony z „selekcją" jest rzetelnym naukowym wytłumaczeniem tej precyzji
Profesjonalizm. Przestrzeń publiczna ma własny język. Nowa ewangelizacja dokona się od
naturalnych procesów?
Wobec Boga jako
wewnątrz świata. To parlamentarzyści, biznesmeni, dziennikarze, profesorowie, reŜyserzy
ostatecznego
wyjaśnienia kosmosu zasadniczo
postawy
będą w stanie wprowadzić Dobra Nowinę we własnym środowisku. Nie moŜna oczekiwać, Ŝe
sprowadzają się do pięciu: ateizm, agnostycyzm, panteizm, deizm i teizm. Ateizm nie moŜe
cały cięŜar jej realizacji będzie spoczywał na hierarchii. 2. Przekrojowość. Gdy wartości
przedstawić na postawie istniejącego świata doświadczenia potwierdzającego nieistnienie
dotyczą spraw społeczno-politycznych, trudno je wprowadzić, jeśli łączy się je z jedną tylko
Boga. Agnostycyzm jest niekonsekwentny z naukową dociekliwością. Deizm twierdzi, Ŝe
grupą społeczną. 3. Stopniowość. Proces sekularyzacji trwa od ponad wieku, by więc
mocny i dobry Bóg stwarza świat, a potem go opuszcza. Panteizm utoŜsamia doskonałego
odwrócić taką tendencję, potrzeba wiele czasu i wytrwałości.
Boga z kaŜdym stworzeniem, które z natury jest ograniczone.
Do tych dziewięciu punktów moŜna dodać dziesiąty: typową dla chrześcijaństwa
Teizm to spójna opcja dla tego, kto szczerze szuka poznania rzeczywistości. Do Boga
caritas. Kościół rozwinął się w Imperium Rzymskim, bo tworzył przyjazne wspólnoty, gdzie
osobowego prowadzi refleksja metafizyczna, nie ściśle naukowa. Nauka ogranicza się do
była troska o dzieci, biednych, starych, chorych. A to w ówczesnym brutalnym świecie
pokazania racjonalności świata. Ale rozum niemający uprzedzeń pyta dalej: czy ta
niezmiernie przyciągało. Miłość jest treścią i stylem komunikowania wiary. Miłość nadaje
racjonalność nie jest podpisem Autora świata? A wiara dopowiada puentę Księgi Psalmów:
przekazowi pozytywne znaczenie, udziela wiarygodności, buduje empatię. Daje cierpliwość
„Wszystko, co Ŝyje, niech chwali Pana! Alleluja".
w działaniu. Miłość sprawia, Ŝe ewangelizacja rzeczywiście staje się nowa.
11-X-2011
15-X-2011
162. Komunikacja
163. Selekcja
Nowa Ewangelizacja moŜe się posłuŜyć wnioskami z zakresu badań o komunikacji
Ciekawość to potęŜna siła. Bez niej człowiek przestaje poszukiwać.
instytucjonalnej. Nauki te, jeśli chodzi o treści przekazu, wskazują na trzy elementy. Po
„Człowiek bez wiadomości to jak świat w ciemności." Dziś jednak zagraŜa nam
pierwsze, przekaz powinien być pozytywny. Owszem, odbiorca zapamięta protesty i krytyki,
potop informacji. Wiedza bez selekcji jest szkodliwa. Podstawowa wiedza pozwala
ale szczególnie przyjmie propozycje. Nauka Kościoła to nie zbiór zakazów, lecz przestrzeń
dla rozkwitu wolności. Chrześcijaństwo to wielkie TAK dla Ŝycia, pokoju, rozwoju,
solidarności. Po drugie, przekaz musi być ciekawy dla odbiorcy, a nie tylko dla nadawcy.
Warto włoŜyć wysiłek, aby dogłębnie zrozumiał on pytania, zanim zacznie dawać
hierarchizować kolejne dane. Ogólna kultura pełni rolę półek w bibliotece, które
pozwalają na ustawienie ksiąŜek we właściwym miejscu. Jeśli wszystko, czym
karmimy ducha, jest mało znaczące, powstaje nieuporządkowany skład, biblioteka
odpowiedzi. Inaczej przekaz jest skierowany do siebie samego, a to nie buduje dialogu. Po
bez półek. Nie wiadomo co, gdzie i po co. W języku informatycznym to wielkie
trzecie, trzeba pamiętać, Ŝe komunikacja to nie tyle to, co nadawca mówi, ale to, co odbiorca
zasoby pamięci, gdzie nie ma Ŝadnych funkcji wyszukiwania ani katalogów.
rozumie. Potrzebny jest stały wysiłek, by mówić w sposób dla odbiorcy zrozumiały! Nie
tworzyć bariery niezrozumienia, która nie pozwoli iść dalej.
Dostęp do tej swoistej biblioteki, jaką stanowi duch ludzki, jest ograniczony
przez zmysły. Zdobywanie wiedzy zajmuje wiele czasu. W ubiegłym stuleciu
Co do samej osoby przekazującej równieŜ moŜna sformułować trzy zasady: 1.
Wiarygodność. Na nią trzeba zasłuŜyć. W przestrzeni publicznej to dziennikarze tworzą
wiarygodność, trzeba więc ich zdobyć dla sprawy. Debata powinna być spokojna i pokorna. 2.
Empatia. Świat jest pełen zranionych serc i zagubionych umysłów. Empatia nie oznacza
rezygnacji z własnych poglądów, lecz próbę zrozumienia bliźniego. 3. Szacunek. Jasność nie
mówiło się, Ŝe student powinien przeczytać 12 ksiąŜek rocznie. Optymistyczna
liczba pozwala dokonać wymownej kalkulacji. JeŜeli osoba prowadzi od 70 lat
Ŝycie intelektualne i kaŜdego roku czyta 12 ksiąŜek, to wychodzi, Ŝe w ciągu
całego swego Ŝycia przeczytała 840 ksiąŜek, co oznacza 360 ksiąŜek do osiągnięcia
pełni dojrzałości intelektualnej i 480 aŜ do 80. roku Ŝycia. Czyli mniej niŜ tysiąc
jest sprzeczna z klasą i kulturą.
173
174
ksiąŜek w Ŝyciu. Jest to znikoma liczba, jeŜeli weźmie się pod uwagę, Ŝe główne
nieprzyjacielskiego ognia. W miarę rozwoju lotnictwa bombowego zaczęto stosować balony
biblioteki posiadają wiele milionów woluminów. Na pierwszej lepszej półce
zaporowe. Prócz bezzałogowych naukowych sond dziś znajdują zastosowanie jako
jakiejkolwiek z nich i moŜna znaleźć 840 ksiąŜek, które przeciętny student
powierzchnia reklamowa lub w celach rekreacyjnych.
MnoŜą się oferty turystycznych lotów balonami. Godzina kosztuje ponad tysiąc
przeczyta w ciągu całego Ŝycia!
PowyŜsze wyliczenia słuŜą temu, by wyciągnąć istotny wniosek. Nie
wystarczy duŜo czytać, naleŜy solidnie wybierać. Lektura na zaliczenie, czyli bez
złotych. Stawki zaleŜą od wielkości grupy, temperatury dnia, wagi pasaŜerów. Koszt się
równieŜ zmienia, jeŜeli pasaŜer przekracza ustaloną wagę. Po wylądowaniu dostaje się
dyplom „asa przestworzy" oraz lampkę szampana dla uczczenia wydarzenia. Okazji do lotu
refleksji, równieŜ nic nie daje. Czytanie moŜe stać się pasją o destrukcyjnych
jest wiele. MoŜna nawet zawrzeć ślub w balonie. „Nie moŜna sobie wyobrazić bardziej
konsekwencjach, jakby było narkotykiem zmuszającym do bezsensownego
romantycznego miejsca, aby przeŜyć te wspaniałe chwile. W chmurach, wysoko ponad
pochłaniania ksiąŜki za ksiąŜką.
ziemią, przy zachodzie słońca... Urzędnika USC zabieramy do balonu gratisowo" - czytamy w
Jakie wybierać ksiąŜki? Łatwiej powiedzieć, których na pewno nie czytać.
Nie warto sięgać po ksiąŜki, których wyłącznym atutem jest to, Ŝe zostały
wprowadzone do obiegu przez reklamę lub ideologiczną manipulację. Nie ma
reklamie.
Prasa nie informowała o wypadkach. Co do realnego ryzyka, moŜna zbadać, jakie są
stawki ubezpieczeniowe dla takich imprez. Wydaje się, Ŝe przy rozeznanym terenie, bez linii
wysokiego napięcia, wiatraków lub ruchu samolotowego i przy dobrych warunkach
Ŝadnej gwarancji, Ŝe będą lepsze niŜ pozostałe.
atmosferycznych nie ma większego zagroŜenia. Niebezpieczne natomiast są połączenia
MoŜna powiedzieć, Ŝe „nie wszystko dla wszystkich i w kaŜdym czasie". Do
wynikające z ułańskiej fantazji, na przykład grillowanie w chmurach z udziałem alkoholu.
tego potrzeba pokory, cechy rzadkiej w świecie, gdzie „kaŜdy wie lepiej". Jan
Balony pozostają ekstrawagancką rozrywką. Ich coraz częsta obecność moŜe
Paweł II pisał o niej pod koniec swego Ŝycia: „Zawsze miałem dylemat: co czytać?
przypominać o uwodzicielskiej mocy pozorów. śyciowa pielgrzymka dziecka BoŜego
Starałem się wybierać to, co najistotniejsze. Tyle rzeczy się publikuje. Nie
wymaga mocnego stąpania po ziemi. Praca ewangelizacyjna na burzliwe czasy neopogaństwa
wszystkie są wartościowe i poŜyteczne. Trzeba umieć wybierać i radzić się, co
nie moŜe ograniczać się do „dmuchania balonu" widowiskowych akcji. Balony są piękne, ale
czytać" („Wstańcie, chodźmy", s. 76).
daleko na nich nie zajdziemy. Balon moŜe łatwo pęknąć.
6-XI-2011
29-X-11
165. Kasa
164. Balon
Ich kolorowa sylwetka przykuwa wzrok. Zawieszone nad ziemią majestatycznie płyną
Pamiętaj: jesteś tylko człowiekiem. Podczas zwycięskiego pochodu wyznaczony
z wiatrem... Mowa o załogowych balonach, na które coraz łatwiej natrafić. Ich techniczna
niewolnik miał za zadanie szeptać takie słowa w ucho generała tryumfalnie wkraczającego do
nazwa to aerostaty bez silnikowego napędu. Wypracowana w XVIII wieku konstrukcja
Rzymu. W nieco zmienionej wersji z takim obrazkiem moŜna dziś się spotkać w
zasadniczo nic się nie zmieniła: lekka powłoka z nieprzepuszczalnej tkaniny, o duŜej
hipermarkecie. MąŜ popycha przeładowany wózek, Ŝona wciąŜ jeszcze coś dokłada. Ten
wytrzymałości, i zawieszona gondola. Do tego palnik do podgrzewania powietrza. Stare
cierpliwie przypomina: „Pamiętaj kochana, u wyjścia jest kasa". Takie są realia ludzkiej
ryciny uwieczniły pierwszą załogę takiego lotu: baran, kogut i kaczka wpisały się w historię
egzystencji: jesteś garstką prochu, ale jesteś odpowiedzialny za swe decyzje. Pod koniec
światowego baloniarstwa.
zostaniesz rozliczony z tego, jak wydałeś otrzymany kapitał.
Balony nie sprawdziły się w transporcie. Przez jakiś czas były wykorzystane do
potrzeb wojskowych. Pododdziały balonowe miały wtedy swoje pięć minut. Balony
stosowano do obserwacji i do kierowania ogniem artylerii. Oczywiście szybko stały się celem
175
U wejścia wielu starych kościołów umieszczano niegdyś - w celach pedagogicznych wykutą postać Chrystusa ze zbawionymi po prawej i potępionymi po lewej stronie. Człowiek
176
przypominał sobie sąd i jego uszczęśliwiające albo druzgoczące rozstrzygnięcie. Ten ostatni
W przyrodzie spotykany róŜne formy uporządkowania. MoŜna wymienić trzy
akord historii ludzkości stanowi wielki temat dla malarzy. RównieŜ dla poetów: Księgi się
poziomy: strukturyzację, modele i organizację. Strukturyzacja czasowo-przestrzenna jest
otworzą karty, I gdzie spis grzechów jest zawarty, I za co świat karania warty (Dies
wymiarem podstawowym. Byty naturalne mają konfiguracje przestrzenne, a procesy
irae).Wtedy kaŜdy będzie potępiony lub uniewinniony, i to na oczach całego świata!
rozwijają się w porządku czasowym. Nawet to, co wydaje się najbardziej nieuporządkowane,
w rzeczywistości jest podporządkowane relacjom przestrzennym i czasowym.
Ewangelia podkreśla BoŜe miłosierdzie. AŜ do ostatniej chwili człowiek moŜe z niego
korzystać. Z tej przyczyny Kościół nie zezwolił nigdy na sporządzenie listy potępionych.
Skoro nie ma pewności co do konkretnych ludzi, moŜna snuć teorie o pustym piekle. „Puste?
Owszem, ale moŜesz być pierwszy, który tam trafi!" Malarze i artyści nie mają wątpliwości
co do bezrobocia diabła. Z lubością przedstawiają róŜne potwory gnębiące potępionych.
Nawet sami się czasami na takich stylizują...
Kolejny krok to modele lub patrony. Są to powtarzające się struktury, konfiguracje
przestrzenne, które znajdują się w róŜnych systemach, lub rytm czasowy w róŜnych
procesach. Modele odgrywają kluczową rolę w przyrodzie. Z tej przyczyny nauki badają ich
tajniki. Postęp nauk przyrodniczych polega właśnie na ich odkrywaniu i opisywaniu.
Organizacja to kolejny stopień uporządkowania przyrody. Są to systemy, których
części realizują specyficzne funkcje. Te części kooperują ze sobą w utrzymaniu całości bytu
Niebo pozostaje trudnym tematem dla sztuki. Być moŜe wynika to ze słów św. Pawła:
„ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, ani serce człowieka nie zdołało pojąć, jak wielkie
rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłują" (1 Kor 2,9). W sukurs przychodzi zdrowa
tradycja katolicka z tajemnicami chwalebnym RóŜańca świętego, równieŜ kult świętych.
Sufity i sklepienia kościołów pełne są koloru i Ŝycia. Aniołowie i święci dają nadzieje w
w jego jedności i aktywności. Istoty Ŝyjące to przykład takiego stopnia uporządkowania. Ich
system fizyczny nazywamy organizmem. Ich złoŜoność w jedności jest tym, co najbardziej
fascynuje w materialnym świecie.
Do tego dochodzi przestrzeń ducha z wymiarem wolności. Ten wymiar takŜe
potrzebuje porządku wprowadzanego przez rozum. WyŜszy stopień organizacji i
podporządkowania pozwala na większe osiągnięcia. W takich strukturach to człowiek tworzy
zmaganiach tego świata: warto do tego radosnego grona dołączyć.
porządek. Nie oznacza to, Ŝe dowolności jest absolutna. Nie sposób wyobraŜać sobie
Bez prawd ostatecznych, bez ostatecznego spotkania z prawdą, bez odpowiedzialności
za osobiste decyzje Ŝycie staje się puste niczym przechadzka przez świat, gdzie wszelkie
organizacji bez regulaminu, bez pewnych wymagań i oczekiwań. MoŜna na te wymagania się
oburzać, ale de facto oznacza to oburzanie się wobec zastanego świata.
wybory mają podobne znaczenie jak decyzje podczas zakupów. A pod koniec i tak okazuje
Pismo Święte na pierwszych stronach mówi o spustoszeniu wynikającym z takiego
się, Ŝe trzeba za nie zapłacić... Jednak wolność człowieka nie jest fikcją. Pan Bóg traktuje nas
buntu. Człowiek dał się uwieść pokusie świata bez Boga ustalającego porządek Dobra.
powaŜnie!
Odkupienie, odzyskanie utraconego porządku, dokonało się poprzez posłuszeństwo
Chrystusa. W Nim posłuszeństwo zostało połączone z miłością. Bez posłuszeństwa nie da się
13-XI-2011
iść za Nim. A bez Niego świat popada w chaos.
20-XI-2011
166. Porządek
Chaos nie istnieje w czystej formie. Kiedy o nim mówimy, rozumiemy go zawsze w
sposób relatywny. Coś, co nie ma Ŝadnego elementu porządku, jest nie do pomyślenia.
Porządek ze swej strony ma róŜne formy. Na przykład ksiąŜki w bibliotece mogą być
uporządkowane według tematyki, autorów, kolorów, wielkości albo według kombinacji kilku
czynników. Kiedy chodzi o zbiory osobiste, to kaŜdy ma swój sposób porządkowania, który
osobie postronnej moŜe wydawać się wręcz nieporządkiem.
167. Fonoholizm
Długa trasa pociągiem, z wciąŜ dosiadającymi się nowymi pasaŜerami i z
przesiadkami,
to
gratisowa
lekcja
socjologii!
Próbka
społeczności
jest
na
tyle
reprezentatywna, a gwarantuje to plejada przewoźników, by wnioski były pewne z
naukowego punktu widzenia. Czym Polacy się zajmują w przymusowym wolnym czasie?
Wpatrują się, majsterkują, buszują... w telefonie!
177
178
MoŜna by duŜo mówić, a nawet mądrzyć się, na następujące tematy: telefon- -smycz,
telefon-ucieczka,
telefon-gadŜet,
telefon-praca,
telefon-śmieci,
telefon-
168. Nietolerancja
-grzech...
KaŜdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu - część ówczesnego świata,
Konwergencja mediów sprawia, Ŝe dla wielu telefon de facto zastąpił juŜ komputer, konsolę,
wielokulturowego i wielowyznaniowego, niechętnie słuchała tego głosu. Z tej przyczyny
telewizor, prasę i ksiąŜki. I będzie przyjmował inne funkcje: nauczyciela, lekarza, mentora.
uczniowie Jezusa często byli zmuszani do świadectwa krwi za tę prawdę. Ofierze
Czy zastąpi równieŜ przyjaciela i rodzinę, zaleŜy od siły woli uŜytkownika. Niestety,
towarzyszyło spełnianie przykazania miłości, dlatego ich świadectwo przemieniło świat.
jednostki słabe przepadną.
Współczesna ideologia relatywizmu twierdzi, Ŝe postawa osób wierzących, którzy
Gołym okiem widać, Ŝe zachciankom i sile marketingu dostawców usług niewielu
potrafi się oprzeć. Najtwardsze babcie drŜącymi palcami wybierają na zmianę numer córki,
wnuka i zięcia, z banal nym pytaniem, poradą kulinarną lub zdrowotną. Strach pomyśleć, co
będzie, gdy ten wiek osiągną ci, którzy juŜ w kołysce zamiast grzechotki dostali do zabawy
uznają jedyną Prawdę - Chrystusa, jest źródłem nietolerancji. W świecie multi- kulti takie
myślenie to zachęta do konfrontacji, utrudnianie dialogu i wspólnego poszukiwania razem z
innymi kompromisowych rozwiązań. Człowiek wierzący to potencjalny fundamentalista lub
fanatyk, w najłagodniejszej ocenie: sekciarz. Koronnym argumentem jest to, Ŝe na przestrzeni
dziejów dochodziło do powaŜnych naduŜyć zarówno w odniesieniu do koncepcji prawdy, jak
telefon.
i koncepcji monoteizmu.
Według badań co trzeci nastolatek nie wyobraŜa sobie dnia bez telefonu, a dwie
trzecie twierdzi, Ŝe jest on pierwszym źródłem rozrywki i utrzymywania kontaktów
towarzyskich. Niestety, technika wypiera rozmowę bezpośrednią. Zamiast patrzenia w oczy
rozmówcy, młodzi ludzie budują więzi za pośrednictwem SMS-a lub wpisu na portalu
społecznościowym, do którego mają dostęp za pośrednictwem komórki.
Przemocą da się narzucić zachowania, rytuały, działania, ale nie moŜna narzucić
prawdy. Prawda staje się dostępna tylko w warunkach wolności, wolnego przyzwolenia.
Wolność i prawda są wewnętrznie powiązane, jedna jest warunkiem istnienia drugiej. Zresztą
nikt nie chce być okłamywany. Nikt nie chce formalnych norm, narzuconych siłą. Dla
poszukiwania prawdziwych wartości, które dają Ŝycie i przyszłość, nie ma alternatywy.
Stosujmy domowe środki zapobiegawcze, nim nam zdiagnozują nieuleczalną chorobę
Panujący relatywizm etyczny postuluje, Ŝe wielkie problemy człowieka nie opierają się na
fonoholizmu i będziemy musieli uczestniczyć kosztownych terapiach. Oto kilka z nich: dzień
racjonalnej prawdzie, lecz na wypracowanym konsensusie. To jednak wystawia człowieka na
bez telefonu nie jest wyczynem tylko dla „olimpijczyków ducha". Nie zakładajmy smyczy na
samowolę sprawujących władzę. Demokratyczne procedury nie zabezpieczają przed
bliźnich. Nasz telefon moŜe być szkodliwy... zaborcze uczucia plus telefon równa się
naduŜyciami. Prócz tego, w imię czego uzasadnia się prawość tych procedur? Bez
zabójcza broń! Cieszmy się, jeŜeli ktoś nie odbiera telefonu: pomyślmy, Ŝe powaŜnie traktuje
autentycznych wartości one są równieŜ arbitralne.
aktualne zajęcie swoje lub rozmówcy. Nie dostawajmy drgawek, gdy słyszymy sygnał SMS-a
Szukanie prawdziwych wartości, podstawowego prawa ludzkiego, umoŜliwia dialog.
i nie moŜemy go natychmiast sprawdzić. Wypracujmy swoisty savoir-vivre w korzystaniu z
„Prawda jako taka jest dialogiczna" (Benedykt XVI), poniewaŜ szukający prawdy usiłuje
komórki.
lepiej poznać, lepiej zrozumieć i dąŜy do tego w dialogu z innymi. Dlatego szukanie, gdzie
Harmider zagłusza kaŜdy głos. Cisza i skupienie wprowadzą nas w nastrój pokoju i
pozwolą odkryć piękno w otaczającym nas świecie. Nie ma tego złego, co by na dobre nie
wyszło, a technika daje duŜe pole do umartwień i ćwiczenia ducha. Dobre postanowienie na
leŜy prawda i prawdziwa godność człowieka, jest najlepszą obroną wolności. „Prawda was
wyzwoli!"
Dialog prowadzony przez ignoranta prowadzi do zamętu. Otwartość wymaga rzetelnej
wiedzy. Wierność wobec Mistrza prowadzi do wsłuchiwania się w Jego słowa. Nie sposób,
adwent: oczekiwać na BoŜe sygnały, okiełznać ciekawość.
by dialog z niewierzącymi był owocny, jeŜeli dogłębnie nie poznało się nauczania Kościoła.
27-XI-2011
Na szczęście jest ono dostępne i klarowne. Wystarczy chcieć po nie sięgnąć. Szukać u źródeł,
a nie za pośrednictwem mainstreamowych mediów.
4-XI-2011
179
180
169. Narracja
170. Przedpola
Opowieści się nie starzeją, nie nudzą. Anegdota zapada w pamięć, często zawiera
Włoska sieć farmaceutyczna umieściła na swych reklamówkach „dekalog dla zdrowej
sporą dawkę mądrości. Lubimy wydarzeń z młodości. Wspomnienia tworzą naszą toŜsamość i
rodziny”. Inicjatywa była owocem troski właściciela sieci o pełne zdrowie duszy i ciała
pozwalają oswajać otaczający nas świat. MoŜemy podjąć próbę zrozumienia sensu własnej
swych klientów. Oto podane zasady: „ 1 . Grafik. Określone godziny posiłków. Nie
biografii. Zdaniem psychologów narracje chronią nas przed chaosem, przed zagubieniem,
zaczynać, zanim nie przyjdą wszyscy przewidziani uczestnicy. Zawiadomić, gdy nie zdąŜy się
destrukcyjną niepewnością i lękiem. Opowieści podpowiadają nam, jak Ŝyć, jakich wyborów
na czas. 2. Posiłki. Unikać telewizyjnego szumu. Nie odbierać telefonów. Nie czytać gazet,
dokonywać. Ich wielkość polega na tym, Ŝe nie formułują one swojego przekazu wprost.
magazynów ani ksiąŜek. 3. Słuchać. Unikać zaciętych dyskusji. Pozwalać, by kaŜdy wyraŜał
WciąŜ zachowując świeŜość i aktualność. Trzeba wsłuchać się w nie jeszcze raz.
swe opinie. Szanować odmienne zdania. 4. Goście. Rodzina otwarta na przyjaciół i dalszych
Najnowsze prace psychologiczne dzielą narracje na małe i wielkie. Narracje małe
krewnych. 5. Rozrywka. Proponować ciekawe filmy, wspólne wyjścia lub wycieczki. Od
pomagają przyswoić nowe informacje i je usystematyzować. Narracje wielkie to dzieła
czasu do czasu spędzać wspólnie czas przy grach planszowych. 6. Tradycje. Przekazywać
uniwersalne i ponadczasowe, konstytuujące wielkie religie, kulturowe mity. Dzięki nim
historie ojczyzny, rodziny lub środowiska. Świętować, co się da: rocznice, imieniny,
człowiek moŜe zbliŜyć się do spraw egzystencjalnych i metafizycznych. Wielkie narracje
urodziny. 7. Decyzje. Pozwalać, by wszyscy mieli wpływ na waŜne decyzje. 8. Zadania.
uzmysławiają człowiekowi, Ŝe cokolwiek waŜnego dzieje się w jego Ŝyciu, jest niejako
AngaŜować równieŜ małe dzieci w naprawy, dyŜury, pomoc. 9. Prywatność. Nie być
powtórzeniem archaicznego scenariusza.
zaborczym, szanować intymność kaŜdego członka rodziny (nie czytać SMS-ów, e-maili itp.).
Wielkie narracje kształtują nas od najmłodszych lat. Podania, legendy, bajki, historie,
10. Dialog. Podczas posiłków dzielić się wydarzeniami z dnia.”
mity, opowieści - poprzez wyrazistych bohaterów i ich pasjonujące zmagania, z ukaranym
Podobne inicjatywy są dziś potrzebne, aby umacniać przedpola podstawowych
złem i nagrodzonym dobrem - przekazują nam wartości i nakazy moralne. Stanowią podłoŜe
wartości. Niestety, mainstreamowe kanały kultury są pod wpływem ideologii otwartej na
do budowania narracji małych. Opowieści indywidualne osadzone są bowiem na wzorcach
wszystko - z wyjątkiem prawdziwych wartości. Przedstawiają świat w wypaczonych
obecnych w danym społeczeństwie. Małe i wielkie narracje splatają się z sobą.
proporcjach. Tym samym wręcz promują zachowania patologiczne. Dlatego trzeba szukać
Badaczy mówią o tym, Ŝe dziś mamy do czynienia z „przesunięciem narracyjnym”:
następuje słabnięcie wielkich narracji na rzecz narracji autobiograficznych, czasami nawet
egocentrycznymi, wręcz „narracyjnego narcyzmu”. Proces tego przesunięcia ma początek w
oświeceniu,
opiewającym
indywidualizm
człowieka.
Wielkie
narracje
tracą
innych sposobów oddziaływania i docierania ze zdrowym przekazem do wielkiej liczby
odbiorców.
Od ponad pół wieku dialektyka marksistowska obecna jest ze swą walką na terenie
moc
kultury. W wielu krajach rewolucja obyczajowa zmiata po kolei wszystkie pewne odniesienia:
podtrzymywania porządku społecznego, regulowania relacji międzyludzkich wskazywania
stabilną rodzinę, szacunek dla Ŝycia, wstydliwość, bogobojność, prawdomówność... Wobec
źródeł sensu Ŝycia.
tego potopu nie moŜemy pozostać bezczynni. Musimy pokazywać, gdzie tylko się da,
Historia Izraela i Ŝycie Jezusa z Nazaretu tworzą „wielka narracja” Odkupienia
normalne zachowania, czyli te zgodne z normą BoŜą, przykazaniami.
Świata. Dla wierzącego człowieka splata się ona z „małą narracją” własnego spotkania z
Pierwsi chrześcijanie poradzili sobie z nieprzychylnym światem. Ich siłą była pozorna
Jezusem Chrystusem. Do tej jednej Jedynej Opowieści stale powraca Kościół, by ją jeszcze
niemoc Boga urodzonego w stajence. Sól betlejemska była samą słabością. Tak Pan Bóg
raz przybliŜyć swoim wiernym. Ta historia pozwala z radością Ŝyć i umierać. W okresie
„Rozproszył dumne myśli głów pychą nadętych. Wyniosłych złoŜył z tronu, znikczemnił
Adwentu i świąt słuchajmy tej Opowieści, jakby to było po raz pierwszy. Tak słuchają dzieci.
wielmoŜne, bogaczów z torbą puścił i nędznie rozproszył" (Magnificat w starym
Pewno dlatego Jezus stawia jako warunek wejścia do Królestwa, byśmy się stali jak jedno z
tłumaczeniu). I dziś Bóg puści z torbami - moŜe z kartonami lub reklamówkami, jak kto woli
nich.
- mocnych tego świata.
18-XII-2011
17-XII-2011
181
182
171. Język
172. Omega
WieŜa Babel skutecznie nam namieszała. Megaprojekt pozostał na zawsze
KaŜda ideologia redukuje świat do wybranej idei. Materializm sprowadza wszystko do
niedokończony. Ludzie przestali się nawzajem rozumieć i musieli porzucić pomysł
materii, chociaŜ nie potrafi objaśnić, czym dokładnie ta materia jest. Dziś na jego miejsce
budowania „miasta z wieŜą, której wierzchołek sięgałby do nieba, i w ten sposób zdobycia dla
wchodzi konsumpcjonizm. Ma ułatwione zadanie, bo nikt nie oczekuje wyjaśnienia racji
siebie imienia zabezpieczającego przed rozproszeniem po całym świecie" (Rdz 11).
samej konsumpcji. Po co zadawać sobie pytanie, dlaczego człowiek ma jakieś potrzeby, które
Integracja na takich zasadach nie sprawdziła się. W międzynarodowych gremiach,
jakim jest np. Parlament Europejski, zdarza się, Ŝe podczas wystąpień jest więcej ludzi
musi zaspokoić? A jeŜeli takich potrzeb nie odczuwa, to moŜna je przecieŜ sztucznie
stworzyć... i świat dalej się kręci: „konsumujmy póki czas, bo za sto lat nie będzie nas!".
obsługujących tłumaczenia niŜ słuchających. A ci, którzy są obecni, czekają na swoją kolej do
Hasto „czas to pieniądz" przemieniło się w „czas to zabawa". Tabuny singli i
przemówienia. Na sporządzenie wielojęzykowej dokumentacji idą tony papieru. Z drugiej
wszelkich maści „globalnych sierot" świętują, jak świat długi i szeroki, nową porcję czasu,
strony uprzywilejowanie jakiegoś języka względem innych pozostawia posmak dyskryminacji
jaką przynosi Nowy Rok. Dlaczego się tak cieszą? Wygląda na to, Ŝe są głęboko przekonani
i utraty bogactwa kultur.
co do tego, Ŝe wszelkie „łzy i trudy na zawsze przeminęły". „Nowy" dostarczy kolejną dawkę
W XXI wieku mało kto pokłada nadzieję w sztucznie stworzonym języku. ChociaŜ
wspaniałej zabawy. PrzecieŜ przyszłość z definicji jest lepsza. Postęp techniczny zapewnia, Ŝe
pewno i tym razem Ojciec Święty skieruje kilka słów do garstki ludzi trzymających dziewięć
wszystko rozwija się ku lepszemu. A skoro będzie lepiej, cieszmy się aŜ do granic trzeźwości!
wielkich Ŝółtych liter na zielonym tle w układzie: E-S-P-E-R-A-N-T-O. Dziś uczenie się tego
Niestety, nie wszystkim się udaje. Kryzys, wypalenie, zmęczenie kaŜdego moŜe
języka to zajęcie dla hobbistów.
dopaść. Medycyna nie radzi sobie z biologią i na razie starość nie radość. JeŜeli brak ci sił na
Technologia wychodzi naprzeciw tym kłopotom. Programy typu Google translate
dalszą zabawę, moŜesz wycofać się z gry. Poszukać sobie jakieś dalekowschodniej
radzą sobie juŜ z językiem pisanym. Niestety - kosztem wyprania przekazu z wielu ludzkich
nihilistycznej
niuansów. Następny krok to translatory mowa-mowa. Dziś juŜ w uŜyciu dla wojska. Krótkie,
pankonsumpcjonizmu (nieznane jeszcze słowo: wszechkonsumpcjonizm).
filozofii
lub
zakończyć
Ŝywot.
Eutanazja
to
uboczny
produkt
jednoznaczne teksty na linii walki moŜna automatycznie przekazywać w róŜnych językach.
Taki schemat jest sprzeczny z Ewangelią. Dla ucznia Chrystusa czas to przestrzeń
Błędy mogą wiele kosztować, ale w sytuacjach dramatycznych moŜna takie koszty ponieść. Z
miłości. Liczymy go od Jego przyjścia na ten świat. Oczywiście, moŜna sobie ustalać inną
wojska urządzenia przeniosą się do słuŜb ratowniczych, na lotniska i do sklepów.
cezurę czasową: np. od Rewolucji Francuskiej, od wprowadzenia waluty euro, od zwycięstwa
„Wielokrotnie i na róŜne sposoby przemawiał Bóg do ojców przez proroków”
Legii w Lidze Europejskiej... Problem z takim datowaniem to bezsens tego czasu.
(Hbr1,1a). Uczynił to w wybranym kontekście kulturowym. Wybrał mały naród, który był
Chrześcijanie liczą od przyjścia Chrystusa, ale oczekując na Jego powtórne przyjście. „Jam
równieŜ pod wpływem innych otaczających go ludów. Z tej przyczyny znajomość tych
jest Alfa i Omega, Początek i Koniec" - trzy razy w księdze Apokalipsy pojawia się ten zwrot
staroŜytnych języków pozwala głębiej zrozumieć BoŜy przekaz. Do tego dochodzi greka i
wskazujący na kres, na sens czasu.
łacina, niezbędne ogniwa, by zachować ciągłość przekazu i zrozumieć okres wielkich
Nowy Rok sam z siebie nic nie zmieni. Nawet nie zmienia się sposób świętowania: te
same sceny, te same aktorskie twarze, te same maski. Czas ma sens, jeŜeli jest w nim BoŜe
interpretatorów, czyli Ojców Kościoła.
„W ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna” (Hbr 1,1 b). Dla swego
błogosławieństwo. Dlatego pierwsze czytanie mszalne pierwszego dnia roku o tym mówi.
przekazu wybrał język serca: „Dziecko owinięte w pieluszki, leŜące w Ŝłobie" (Łk2,12).
Cały pierwszy dzień jest poświęcony „Pierwszej Błogosławionej". Z tym ładunkiem nadziei
Przemawia w sposób zrozumiały dla wszystkich ludów wszystkich czasów. Aby je
moŜemy odwaŜnie wejść w Nowy Rok. Damy sobie rady z Anno Domini 20t2!
zrozumieć, trzeba się zatrzymać i nastawić duchowe ucho. Mówi nam o sensie Ŝycia
1-I-12
ludzkiego i o BoŜej dobroci. Jest to przekaz dla wszystkich ludzi dobrej woli.
25-XII-2011
183
184
173. Gwiazda
174. Filozofia
Od stuleci trwają dyskusje. CóŜ to była za gwiazda, którą ujrzeli mędrcy? A moŜe był
Jak odróŜnić jawę od snu? ChociaŜ „nauka odczarowała rzeczywistość" (Max Weber),
to meteoryt lub kometa albo pozorne połączenie Jowisza i Saturna? Dziś wielu się skłania, Ŝe
stare filozoficzne pytanie nie utraciło aktualności. Współczesność pojęcie „realnego świata"
była to „supernowa", to znaczy potęŜny wybuch kosmiczny, lub tylko „nowa", to jest jedna z
traktuje jako infantylne. Powinno on zostać poddane krytyce, aby nie dać się uwieść pozorom.
całkiem słabych gwiazd, których potęŜna wewnętrzna eksplozja wywołuje niesamowity blask.
Trzeba odróŜniać obraz od samych rzeczy. Jednak moŜna równieŜ popaść w pułapkę
Dyskusje interesujące, ale nie prowadzą do samego sedna wydarzenia. Bohaterami
skupienia się na obrazie i zapomnienia o rzeczywistości.
tekstu Mateusza nie są gwiazdy, ale mędrcy i ich poszukiwania śladów Boga w widzialnym
Dziś sieć reprezentacji świata podawanych przez nauki zastąpiła samą rzeczywistość.
świecie. Byli przekonani, Ŝe niebo głosi chwałę Boga, Ŝe On moŜe być dostrzeŜony w
Rzeczywistość stała się daleka, niemal nieosiągalna. Do tego dochodzi fakt, Ŝe obrazy świata
stworzeniu. Do tego nie potrzeba im było naszych potęŜnych teleskopów i komputerów o
moŜna łączyć ze sobą, obrabiać je. W ostateczności opinie i strategia korzyści określają i
wysokiej mocy obliczeniowej. Wystarczyła im „luneta serca" (Benedykt XVI) i pełna wiary
determinują naszą wizję rzeczywistości. Mówiąc językiem informatycznym: „wirtual
tęsknota, aby wyrwać się w kierunku Boga.
zastępuje real" - a przy wirtualu moŜna majsterkować.
Świat nie jest produktem przypadku i konieczności. Nie dajmy się omamić róŜnymi
W takiej wizji świata podmiot odgrywa juŜ inną rolę niŜ w przeszłości. Własne „ja"
teoriami, które mogą dojść tylko do pewnego punktu i nic więcej nam nie mogą powiedzieć.
przestaje być samopoznaniem duszy. Staje się enklawą reprezentacji i obrazów.
One nie są konkurencją dla wiary! MoŜemy - i powinniśmy - podziwiać piękno tego świata,
Rzeczywistość nie jest niczym innym jak wynikiem działania własnego „ja". To człowiek
wgryzać się w jego tajemnicę, jego potęgę, jego racjonalność. Ale to wszystko nie powinno
kreuje świat i jest dla niego ostatecznym punktem odniesienia. Tak dochodzimy do sedna
przesłaniać Tego, który jest samym Pięknem, Mocą i Rozumem. On przez ten świat wciąŜ do
relatywizmu: sen lub jawa to konwencja, wybór.
nas przemawia i nas prowadzi.
Do tego dochodzi materializm pojmujący rozum jako komputer. Maszyna sprawnie
Gwiazda nie tylko doprowadziła mędrców do konkretnego miejsca, Betlejem, ale
stosuje narzędzia matematyczne, ale nie jest w stanie poznawać. Operuje tylko konkretami,
równieŜ do Osoby, Jezusa. Gwiazdy, które w tradycji pogańskiej były obrazem ślepego
nie jest zdolna do abstrakcji. Tą drogą nie da się nic powiedzieć o istocie człowieka, o
przeznaczenia, w chrześcijaństwie stały się obrazem osobistego powołania kaŜdego
dobrym lub złym jego zachowaniu. Pojęcie prawa naturalnego staje się czymś
człowieka, aby spotkać się z Jezusem.
niezrozumiałym, skoro nie ma natury niezaleŜnej od wyborów, ideologii lub kontekstu
Odkrycie gwiazdy plus pragnienie dotarcia do nowonarodzonego Króla zmobilizowało
mędrców do porzucenia spokojnego Ŝycia. Nie powstrzymały ich trudy długiej podróŜy. Nie
kulturowego. Dlatego nie moŜna juŜ przyjąć moralności uniwersalnej, obowiązującej dla
kaŜdego człowieka.
zniechęcili się zniknięciem gwiazdy. Nie załamali się obojętnością, jaką zastali w Jerozolimie
Siła relatywizmu wynika ze słabej filozofii. Niestety, nauki filozoficzne zrezygnowały
ze strony moŜnych tego świata - władzy i kapłanów. A gdy dotarli do stajenki, zaczęła się
z szukania prawdy o świecie, zawęŜając swe zainteresowania do erudycji histograficznej,
druga droga. Droga wiary: przejścia od własnych oczekiwań i wyobraŜeń o zbawicielu do
refleksji wokół nauk pozytywistycznych, logiki lub innych narzędzi myślowych. Ostatnio do
BoŜego planu.
tych zainteresowań trzeba dołączyć modną - czy równieŜ intratną? - ideologię gender,
Dla zasiedziałego człowieka XXI wieku trudno przyjąć do wiadomości, Ŝe BoŜy
szczególnie w wersji krytyki wobec tradycyjnych pojęć seksualności i małŜeństwa.
scenariusz dla jego własnego Ŝycia moŜe być inny niŜ ten, który on sam napisał. Trudno
Filozofia zawsze była zwierciadłem kultury narodów. Filozofia, która rozwija się
przyjąć, Ŝe scenariusz ten jest jeden jedyny i wymaga szczerego poszukiwania, a potem
zachowując współbrzmienie z wiarą, stanowi część ewangelizacji kultury. Nowa
wierności. Jeszcze trudniej, Ŝe idzie on pod prąd róŜnym modom i otoczeniu. Niemniej
ewangelizacja wymaga „obudzenia" filozofii, jej wyjścia z utopijnych snów i ideologicznych
doświadczenie mędrców będzie z łaską BoŜą i naszym doświadczeniem!
zaczadzeń. Ponownego zafascynowania się samą rzeczywistością, a nie jej podróbkami.
15-I-2012.
185
186
175. Pięć umysłów
176. Dezintegracja
Dobry wybór nie wystarczy. Potrzeba teŜ odpowiednich zdolności, by realizować
Czy w tej nowej pracy są wyjazdy integracyjne? - zapytała młoda kobieta swego
szlachetne postanowienia. Umiejętności te, wrodzone lub nabyte, pozwalają prowadzić się
przyszłego szefa. Odetchnęła z ulgą, gdy się dowiedziała, Ŝe nie. Ze szczerością dodała: - Jak
dobrze. Tradycyjnie ten zespół nawyków określa się jako cnoty. Katechizm podkreśla ich
się cieszę! Mam wiele przyjaciółek, którym firmowa integracja zdezintegrowała małŜeństwo.
stabilność: „habitualna i trwała dyspozycja do czynienia dobra”. Dodaje jeszcze, Ŝe
Przytoczony dialog opisuje jeden z paradoksów współczesności. Nigdy człowiek nie
„pozwalają osobie nie tylko spełniać dobre czyny, ale dawać z siebie to, co najlepsze"
dysponował takimi środkami do komunikacji ani taką wiedzą teoretyczną na temat budowania
(KKK1803).
więzi międzyludzkich, a równocześnie tak boleśnie nie doświadczał poraŜki na tym polu.
Chrześcijańska antropologia wychodzi od pojęcia dobra. Ono musi być rozpoznane
Dezintegracja społeczeństwa, jaką niestety obserwujemy, wskazuje na kruchość kaŜdej
jako dobro dla mnie i ukierunkować moje zachowanie. W tych obszarach działa nawyk
konstrukcji pozbawionej fundamentów. Technokraci czy biurokraci nie są w stanie jednoczyć
roztropności. Późnej dochodzą relacje z innymi - kaŜdemu dawać to co mu się naleŜy, czyli
w sposób trwały ludzi. Ich misterne i skomplikowane pomysły w przyspieszonym świecie, w
być sprawiedliwym. Trzeba przezwycięŜać przeszkody na dobrej drodze, to znaczy być
jakim Ŝyjemy, rychło okazują się kolejną utopią.
męŜnym. Równocześnie poradzić sobie z popędami i emocjami, a tu wchodzi w grę
umiarkowanie. Wokół tych czterech filarów buduje się tradycyjny model człowieka dobrego.
Upadły stan człowieka sprawia, Ŝe nawet jego najszlachetniejsze działania łatwo się
wypaczają. Oczywiście, nie kaŜdy czyn niewierzącego człowieka jest zepsuty. Niemniej, bez
Empiryczne nauki o człowieku szukają modeli opisowych jego zachowania. Skoro a
pomocy łaski BoŜej trudno, by ułomność nie data o sobie znać. I tak na przykład ten, kto ma
priori nie moŜna mówić o dobru, bo byłoby to mieszanie jakiejś religijnej prawdy o
władzę, zaniedbuje słuŜbę, a kto się wzbogacił, puszcza w niepamięć odpowiedzialność za
człowieku, stosuje się inne ostateczne kryteria: zdrowie, rozwój intelektualny, sztuka
innych. Ewangelia, choć nie zawiera modelu Ŝycia społecznego, jest skutecznym lekarstwem
nawiązywania kontaktów. Mówi się o róŜnych umiejętnościach, zazwyczaj łączonych z
dla zranionego serca człowieka i daje mu impuls do działania.
mózgiem: róŜnorakie pamięci lub inteligencje. Takie modele, zwykle dość arbitralne, słuŜą
jako fundament do warsztatów edukacyjnych.
Człowiek nie jest w stanie kierować własnym postępem, poniewaŜ nie moŜe sam z
siebie ustanowić prawdziwego humanizmu. Ideologiczne zamknięcie się na Boga oraz
Ostatnio popularność wśród poradników zyskała tezy mówiące o wielorakich
obojętność ateizmu niosą niebezpieczeństwo lekcewaŜenia wartości ludzkich i przeszkadzają
sposobach korzystania z umysłu. 1. Umysł dyscyplinarny - opanowanie waŜnego przedmiotu i
autentycznemu rozwojowi. Tylko gdy uznamy, Ŝe jesteśmy powołani, jako pojedyncze osoby i
przynajmniej jednej dyscypliny zawodowej. 2. Umysł syntetyzujący - umiejętność
jako wspólnota, do uczestnictwa w rodzinie Boga, będziemy zdolni zrodzić nową myśl i
wyławiania koncepcji pochodzących z róŜnych dyscyplin i sfer, aby utworzyć spójną całość
zaangaŜować nowe siły w słuŜbę prawdziwego i pełnego humanizmu.
moŜliwą do przedstawiania innym ludziom. 3. Umysł kreatywny - zdolność odsłaniania i
Humanizm chrześcijański nadal jest główną siłą słuŜącą rozwojowi. OŜywia go miłość
wyjaśniania nowych problemów pytań i zjawisk. 4. Umysł respektujący - świadomość i
i kieruje się prawdą, przyjmując je jako trwały dar BoŜy. Dyspozycyjność wobec Boga
szacunek wobec róŜnic między ludźmi. 5. Umysł etyczny - wywiązywanie się z obowiązków
otwiera na dyspozycyjność wobec braci i wobec Ŝycia, pojmowanego jako odpowiedzialne i
pracowniczych i obywatelskich.
radosne zadanie. Mocne przekonanie co do nauki społecznej Kościoła da nam siłę, aby
Pragmatyczny świat szuka skutecznych metod, by poradzić sobie ze zmianami, z
wytrwale i bez kompleksów działać w Ŝyciu społecznym. A sól Ewangelii odegra rolę
jakimi człowiek boryka się w szkole, biznesie lub innej działalności zawodowej. Coraz
zachowującą od zepsucia. Inaczej piękne hasła łatwo w praktyce stają się zaprzeczeniem
częściej w tych teoriach pojawiają się wątki niematerialistyczne, nawiązujące do wartości
pierwotnego ich znaczenia: integracja - dezintegracja, wolność - zniewolenie, rozwój -
etycznych. Kiedy osoba wierząca czyta takie teksty, przychodzi pokusa powiedzenia: „A nie
regres...
29-I-2012
mówiliśmy! PrzecieŜ człowiek jest czymś innym niŜ zdolną małpą”.
22-1-2012
187
188
177. Cyfryzacja
178. Żonglerka
Digitalizacja na dobre wkroczyła do bibliotek i archiwów. KaŜdy świstek moŜe być na
zawsze
utrwalony.
Samo
skanowanie
jednak
nie
wystarczy.
Bitmapy
zajmują
nieproporcjonalnie duŜo miejsca w stosunku do treści istotnej z punktu widzenia
uŜytkownika. Do tego nie pozwalają na przeszukiwanie treści lub wyodrębnienie ilustracji.
Bardzo istotnym procesem po skanowaniu jest obróbka cyfrowa. Aby archiwa wprowadzić na
cyfrę, pracy starczy na kilkadziesiąt lat. NajwaŜniejsze to interpretacja i zrozumienie tego
ogromnego materiału.
Cyfryzacja ruszyła równieŜ w dziedzinie usprawnienia administracji publicznej.
KaŜdy ekran podłączony do sieci stanie się potencjalnym okienkiem do obsługi obywatela.
Ten zaś coraz więcej będzie „wklepywał" na swój temat. Zajmie mu to sporo czasu, ale zrobi
to chętnie. Szkoda takiego dobrowolnego pracownika nie wykorzystać... Biurokracja
przemieni się w sieciokrację lub jak tam zechcemy to nazwać.
Informatyka pod róŜnymi nazwami: cyfryzacja, digitalizacja - przedstawia się jako
panaceum na społeczne bolączki. W niezmiernie złoŜonej rzeczywistości konieczne jest stałe
odkrywanie nowych ścieŜek do rozwiązywania problemów. Faktycznie, dynamika nowego
społeczeństwa wymaga stałej innowacji. Inaczej przychodzi stagnacja, ryzyko przesycenia z
towarzyszącymi mu konfliktami. Dziś tkanka społeczna ogniskuje się wokół państwa, rynku i
środków komunikacji, a relacje między nimi moŜna usprawnić nowymi technologiami.
Warto pamiętać, Ŝe pragmatyzm na dalszą metę nie ma mocy oŜywczej. To miłość do
prawdy na przestrzeni wieków była bodźcem dla szukania nowych rozwiązań. Poszukiwanie
prawdy stanowiło dominującą pasję kaŜdego społeczności innowacyjnej. Niestety, od ponad
wieku samo pojęcie prawdy jest kwestionowane. Nie jest juŜ doskonałością osoby, lecz
niebezpieczną
iluzją
prowadzącą
do
szkodliwego
dogmatyzmu
lub
pozycji
fundamentalistycznych. Prawda jest przyjmowana tylko w formie zrelatywizowanej, czyli
Wyobraźmy sobie, Ŝe Ŝycie jest grą, podczas której Ŝonglujemy pięcioma piłeczkami.
Są to: praca, rodzina, zdrowie, przyjaciele i uczciwość. Przez cały czas staramy się utrzymać
je wszystkie w powietrzu. Pewnego dnia dochodzimy do wniosku, Ŝe praca to piłka z gumy.
Nawet jeŜeli się ją upuści, odbije się i wróci. Pozostałe cztery - rodzina, zdrowie, przyjaciele i
uczciwość - zostały wykonane ze szkła. Gdy któraś z nich upadnie, nieodwracalnie porysuje
się, pęknie lub, co gorsza, moŜe się nawet rozbić.
Historyjka o Ŝonglerce Ŝycia funkcjonuje w odmiennych wersjach, przypisana
róŜnym autorom. Pracę przedstawia się tam jako niezniszczalną piłeczkę, która zawsze wraca
cała i z którą człowiek łatwo sobie radzi. Pozostałe sfery są bardziej delikatne i moŜna coś w
nich nieodwracalnie zepsuć.
Ze względu na złoŜoność spraw, w trzecim tysiącleciu Ŝycie stało się trudniejsze.
Kiedyś wiele dziedzin przyjmowało się jako przeznaczenie - lub powołanie - i nikt nie
usiłował go zmieniać: dziadek był piekarzem, syn piekarzem, wnuk od kolebki wiedział, Ŝe
piekarzem zostanie... Dziś niewielu ma taki komfort. Piłeczek do utrzymania w powietrzu
przybywa i większość z nich jest kruchych. Sporo trzeba się natrudzić, aby utrzymać ten kram
w ruchu. Nie jest łatwo Ŝonglować taką liczbą przedmiotów. Dlatego niepotrzebne piłeczki
warto usuwać, a naleŜą do nich te, które zostały wytworzone przez egoizm, zmysłowość,
pychę...
Piłeczka pod nazwą „zdrowie” jest dziś wystarczająco wyeksponowana. Troszczą się
o to lekarze i koncerny farmaceutyczne, skutecznie przypominając, jak delikatną stanowi ono
sprawę. Paradoksem jest, Ŝe współczesna kultura masowa, ceniąc wysoko zdrowie,
równocześnie promuje ekscesy. PrzecieŜ szalona konsumpcja z pewnością nie wpływa
pozytywnie na zdrowie! Piłeczka zwana rodziną w ubiegłych pokoleniach mogła się wydawać
niezniszczalna. Dziś wielu ludzi nie radzi sobie z utrzymaniem jej w powietrzu. Niejednemu
ląduje na ziemi i tłucze się bezpowrotnie. Dlatego warto tę piłeczkę szczególnie trzymać na
oku. W codziennym rachunku sumienia w jakiś sposób temat rodziny powinien się pojawiać.
niepełnej lub fragmentarycznej.
Tylko wizja człowieka przekraczająca pragmatyczny materializm, który dziś wydaje
się całkowicie panować, pozwoli na odkrywanie tych nowych ścieŜek, na nasze czasy. Chodzi
o to, by wszelkie ośrodki kształcenia odnalazły swoją duszę, wyzwalając się ze
schizofrenicznego podziału przeciwstawiającego postęp naukowo-techniczny tradycji
humanistycznej. Same komputery niewiele zmienią w państwie i społeczeństwie. Ba! nawet
KaŜdy wie, Ŝe Ŝonglerka nie jest łatwa. Na szczęście moŜemy liczyć na BoŜe
miłosierdzie. Stłuczone kule da się posklejać. Z łaską BoŜą sprostamy Ŝyciowym zmaganiom.
Warto równieŜ pamiętać, dla kogo prowadzimy tę grę: to Bóg jest naszym widzem. My ze
swej strony szczerze powinniśmy stosować jego rady: „Bądź wola Twoja!”.
12-II-2012
179. Licytacja
wszystkich mogą bardziej ogłupić.
Rozpalić ambicje, podkręcić próŜność i... stawka szybuje pod niebiosa! System
5-II-2012
aukcyjny skutecznie działa w zbiórkach na szlachetne cele. Przedtem trzeba uzyskać dzieła
189
190
sztuki lub dziwne pamiątki. Zazwyczaj nie jest to problem, gdyŜ darczyńcę moŜna
zmotywować równieŜ grając na emocjach, pozytywnych lub negatywnych, wzbudzając
hojność lub próŜność.
180. Letniość
Czy mu się nie chce, czy nie potrafi? Szekspirowskie pytanie pojawia się niemal w
kaŜdym zadaniu, gdy człowiek musi dać siebie to co najlepsze, czyli zaangaŜować talenty,
System licytacji, przy odpowiedniej atmosferze i moŜe odrobinie alkoholu, pozwala na
rozum i wolę. Zestaw zdolności wrodzonych lub nabytych określa się jako kompetencje.
uzyskanie niezłych rezultatów. Przedmioty, często same w sobie mało wartościowe, stają się
Motywacje to wola działania. Wiele jest sytuacji granicznych, w których nie do końca da się
obiektem zaŜartych walk. Przekaz telewizyjny pokazuje promieniującą twarz zwycięzcy.
odróŜnić, czego brakuje lub czego jest za duŜo - lenistwa czy obojętności. Inne sytuacje są
Interesujące by było spotkać się ze szczęśliwymi nabywcami lub ich rodziną dzień po udanym
całkiem klarowne, na przykład, pomimo dobrej woli i zaangaŜowania, nie kaŜdy moŜe być
zakupie, gdy emocje opadły i wzrasta świadomość, co i za ile zostało zlicytowane. Czasami te
dyrygentem chóru lub baletnicą.
spotkania odbywają się z prawnikami - gdy delikwent chce się wycofać z zawartej ustnie
umowy.
Zagadnienie to moŜna opisać wykresem. Umieszczamy kompetencje (K) i motywacje
(M) na współrzędnych i dwiema przecinającymi się liniami wyodrębniamy cztery pola.
Systemem aukcyjnym od wieków sprzedaje się dzieła sztuki, kolekcjonerskie
Idealna przestrzeń jest tam, gdzie są kompetencje i motywacja (+K, +M) - im wyŜsze, tym
przedmioty, zwierzęta hodowlane lub inne rzadkie towary. W internecie równieŜ prosperuje
lepiej. Po przekątnej będziemy mieli najgorszą sytuację (-K, -M). Pozostałe pola to niska
ten system sprzedaŜy. W sieci emocje działają nieco inaczej. Wielu ludzi poświęca sporo
motywacja lub niska kompetencja. Specjaliści od zarządzania ludzkim kapitałem wiedzą, Ŝe
czasu, by z wypiekami na twarzy śledzić ceny i uczestniczyć w róŜnych licytacjach on linę. I
kluczem do wzmocnienia motywacji są nie tylko pieniądz i awans w firmie. Szukają róŜnych
w tym przypadku kij ma dwa końce: moŜe to być zarówno źródłem wielkich oszczędności,
sposobów, by przesuwać pracowników w stronę idealnego pola (+K, +M). Kursy szkoleniowe
jak i zmarnotrawienia pieniędzy i sporej ilości czasu.
to sposób na poprawę kompetencji. JeŜeli motywacje do nauki są wielkie, to kursy się
W relacjach rodzinnych równieŜ występuje pewien rodzaj licytacji, czyli emocjonalne
sprawdzają. Dość istotna w tej ćwiartce jest wcześniejsza selekcja przy naborze. W
podbijanie stawki. Na przykład: kto robi więcej na rzecz innych, kto się bardziej poświęca,
bezwzględnym świecie pracowników z najgorszej ćwiartki (-K, -M) zwalnia się lub odsyła do
kto ma trudniej lub kto więcej cierpi w Ŝyciu. Zwycięstwo w takich zawodach nie daje nic,
konkurencji.
absolutnie nic, i zatruwa rodzinną atmosferę.
W języku duchowym zaangaŜowanie to gorliwość, a jej brak to letniość. Kompetencje
Pismo Święte opowiada o licytacji w dół pomiędzy Abrahamem i Bogiem. Chodziło o
w działaniu to cnoty, a w aspekcie znajomości doktryny to formacja. Cechy te są głęboko ze
pośrednictwo wobec sprawiedliwych z Sodomy. Początkowo Abraham stawiał na
sobą splecione - znajomość Ewangelii powinna prowadzić do Ŝycia według niej. Kościół
pięćdziesięciu sprawiedliwych. Dalej argumentował: „Gdyby wśród tych pięćdziesięciu
poprzez stałą formację stara się podnosić zaangaŜowanie i kompetencje. Głoszenie Słowa ma
sprawiedliwych zabrakło pięciu, czy z braku tych pięciu zniszczysz całe miasto?". „A moŜe
na celu mobilizację do gorliwszej odpowiedzi. I tak samo jak w innych instytucjach nie
znalazłoby się tam czterdziestu?" Stawka się obniŜa aŜ do ostatniej prośby: „O, racz się nie
moŜna spocząć na laurach. Nikt nie ma zagwarantowanego na zawsze bycia w ćwiartce
gniewać, Panie, jeśli raz jeszcze zapytam: gdyby znalazło się tam dziesięciu?".
idealnej (+K, +M). Zresztą w tej przestrzeni zawsze moŜna wzrastać, czyli szukać na serio
Jezus zachęca do hojności bez targowania się. Kiedy kupiec znajduje piękną perłę,
idzie i z radością sprzedaje wszystko, aby ją nabyć. Kiedy w grę wchodzi miłość, nie ma
świętości.
RównieŜ Kościół ma problemy z tymi, którzy słabo się angaŜują i nie chcą się wysilać.
miejsca na licytacje, trzeba iść na całość! A Bóg w udzielaniu nagrody nie pozwala, byśmy
Z miłosiernej woli BoŜej nie moŜe się ich pozbyć lub być wobec nich obojętnym. Usilnie
Go prześcignęli w hojności (św. Teresa z Aviii).
proponuje im wejście na ścieŜkę nawrócenia. Wielki Post to czas dla poprawy parametrów
19-II-2012
zaangaŜowania i pogłębienia kompetencji miłowania. Podręcznik tego „kursu szkoleniowego"
to Męka Pańska. Nie zmarnujmy tej okazji, moŜe być ostatnia...
26-II-2012
191
192
4-III-2012
181. J@łmużna
Wydaje się dalece niestosowne, moŜe dla niektórych irytujące, łączenie słowa
182. Pokolenie LP
„jałmuŜna" z tym symbolem współczesnego świata, jakim jest internetowa „małpa". AŜ
Od marudnego kwękania do słów: nienawidzę cię - taki tytuł nosi ksiąŜka o
dziwne, Ŝe redakcyjna korekta „Idziemy" dopuściła do druku taki tytuł. Wielu czytelnikom
marketingu rynku dziecięcego opisująca „siedem stopni wymuszania zakupu". Tego typu
jałmuŜna kojarzy się moŜe ze stęchłą i mroczną atmosferą zakrystii. Jest dla nich owocem
publikacje uświadamiają, jak podatne są maluchy na manipulacje i jak bezwzględnie się te
słabej psychiki lub niejasnych intencji: chęci pozbycia się natrętnego Ŝebraka, wstydu z
słabości wykorzystuje w kampaniach reklamowych. Dzieci to łatwa grupa do uzaleŜnienia od
własnej pozycji lub pogoni za uznaniem innych.
marki i produktu. To grupa, w której nie zdarzają się nigdy bojkoty konsumenckie.
W wydaniu świeckim takŜe mamy objawy takich „słabości serca". Są one bardziej
sterylne i politycznie poprawne. Z wygodnej kanapy moŜna wysłać SMS wspierający chorych
na AIDS, ustawić stały przelew na konto Greenpeace lub przeznaczyć na wybraną instytucję
1 proc. przy wypełnianiu rozliczenia podatkowego - pieniądze, których i tak nie da się
odzyskać. Albo wybrać towar, którego producent zapewnia poszanowanie lasów w Amazonii
lub ochronę ginącego gatunku Ŝab na Mazurach. Zazwyczaj w jednym i w drugim przypadku
darowana kwota jest śmiesznie mała. Racjonalizuje się ten niedobór, mnoŜąc datek przez
domniemane wielkie liczby darczyńców: ileŜ moŜna by uzbierać, gdyby inni byli tak
wraŜliwi, jak my jesteśmy! Na szczęście jałmuŜna chrześcijańska nie sprowadza się do
dawania kilku miedziaków i starej odzieŜy. Chodzi o rozpoznawanie Jezusa w obliczu
cierpiącego i naśladowanie miłosierdzia Ojca.
Marketing dziecięcy stara się wkroczyć do przedszkoli. PoniewaŜ bezpośrednie
natarczywe działania są negowane przez rodziców, coraz częściej kampania określonego
produktu połączona jest z wartościami edukacyjnymi. Kampania typu „od ziemniaka do
frytki" oswaja z marką tych ostatnich, a producenci past do zębów uczą, jak dbać o higienę
jamy ustnej. Z okazji św. Mikołaja moŜna „hojnie" rozdać małe prezenciki, które się odzyska
z naddatkiem w okresie BoŜego Narodzenia.
Są teŜ kursy marketingu uczące, jak obejść kwestie prawne broniące praw rodziców.
Tym, czego nie mówi się głośno, jest to, Ŝe większość reklam ma na celu wywołać u odbiorcy
niskie poczucie wartości. I skompensować je zakupem reklamowanego produktu. Starsza
osoba jest bardziej odporna na takie bodźce. Dziecko, które marketingowcy często znają
lepiej od jego własnych rodziców, jest absolutnie bezbronne. Mały człowiek wychowany
przez reklamy wszelkie trudności rozwiązuje zakupami, co sprowadza się do wymuszenia ich
Skoro została poruszona wysokość przekazanej kwoty, warto się na tym zatrzymać.
na rodzicach. Tych rzadko stać na stanowcze „nie" i dla świętego spokoju ulegają kaprysom
DŜentelmeni nie mówią o pieniądzach, ale na pewno je liczą, inaczej trudno, by nadal
swych pociech. Sprawy bardziej się komplikują, gdy rodzice nie mają czasu dla dzieci i
pozostali dŜentelmenami. W świecie, w którym coraz więcej jest rozbieŜności miedzy
poprzez dogadzanie ich zachciankom starają się zdobyć ich miłość.
bogatymi i ubogimi, trzeba zadawać sobie pytanie, czy moja pomoc jest proporcjonalna do
Dziecko „mamokup" nie radzi sobie z trudnościami. Czy potem zmęŜnieje? Czy w
mojej pozycji i zarobków? Albo lepiej: z czego mogę zrezygnować, aby hojniej wspierać
młodości, gdy rodzice lub państwo nie będą w stanie odpowiedzieć na jego konsumpcyjne
kaprysy, będzie w stanie zacisnąć pasa? A moŜe wtedy wyjdzie na ulice, niszcząc co
potrzebujących?
popadnie, aby okazać swoje oburzenie? Na naszych oczach powstaje pokolenie, które moŜna
Na przykład na Wielki Post moŜna ograniczyć czas na oglądanie filmów i telewizji i
przeznaczać go na fundraising. Nie chodzi tu o wciskanie na siłę raz do roku nalepki z
roboczo nazwać „pokoleniem lelum-polelum" - czyli „sierot" niezdolnych do podjęcia
odpowiedzialności za Ŝycie.
czerwonym serduszkiem przypadkowo spotkanym ludziom ani o kwestowanie w Zaduszki na
Oczywiście, nie moŜna demonizować marketingu, ale równieŜ nie moŜna go
cmentarzach na remont zabytkowych grobów, ale o realne i trwałe wsparcie inicjatyw
kanonizować. Ani zostawiać waŜnego elementu, jakim jest umiarkowanie, w rękach tych,
charytatywnych lub apostolskich. Stać się natrętnym „Ŝebrakiem" wśród znajomych i
których specjalnie nie interesuje rozsądny konsument. Szukajmy sposobów, aby przekazać
krewnych nie dla własnego dobra, ale dla dobra bliźniego. Tłumacząc im w sposób
następnemu pokoleniu sens i wartość tej cnoty. Bez niej człowiek staje się zakładnikiem
zrozumiały, Ŝe nie mogą obojętnie zamykać się we własnym, konsumpcyjnym świecie.
świata.
193
194
183. Być i wyglądać
184. Praca
Powoli nie tak prędko / proszę się nie pchać / najpierw moŜna wyglądać na świętego
Działo się to na wielkim placu budowy. Zwiedzający zagadnął murarza, dopytując o
ale nim nie być / potem ani świętym nie być ani na świętego nie wyglądać / potem być
jego zajęcie. Ten pochmurnie odpowiedział, Ŝe stale układa cegły. Nieco dalej przybysz zadał
świętym tak Ŝeby tego wcale nie było widać / i dopiero na samym końcu / święty staje się
to samo pytanie kolejnemu robotnikowi. Ten z rezygnacją odparł, Ŝe zarabia na chleb dla
podobny do świętego (ks. Jan Twardowski, „W kolejce do nieba").
siebie i swoich bliskich. Gdy po raz kolejny skierował takie samo pytanie do jeszcze innego
Wiersz nawiązuje do tradycyjnej mądrości: iuvenes videtu sancti sed non sunt: senes
non videtur sed sunt (młodzi wyglądają na świętych, ale nie są, starzy nie wyglądają, ale są).
pracownika, ten wyprostował się i z nieukrywaną dumą odpowiedział: - No, jak widać,
uczestniczę w budowie tej wspaniałej katedry dla mego Boga!
Gorąca miłość tych, którzy idą za Jezusem juŜ we wczesnym wieku, jest jak piękne kwiaty.
Historyjka opowiadana w róŜnych wersjach uwypukla paletę motywacji przy
Ładnie wyglądają, ale na razie są tylko obietnicami. Potrzeba wiele lat wytrwałej pracy w
wykonywaniu takiego samego zajęcia. Perspektywa moŜe koncentrować się na samej
słuŜbie Pana, by pojawiły się dojrzałe owoce świętości.
Ŝmudnej czynności lub wznosić się do samej wieczności. MoŜna działać jak niewolnik lub
Piękny Ŝar młodzieńczych ideałów przemija. JeŜeli towarzyszy mu pokorne staranie o
przeŜywać wielką miłość. Ewangelia pracy, jak mawiał Jan Paweł II, wyzwala człowieka z
autentyczność, wprowadzi to duszę w kolejne etap wytrwałej walki o prawdziwą cnotę. Bez
ciasnej perspektywy i pozwala odkrywać w codziennych zajęciach nie tylko własne
tego naturalnego wzrostu moŜe spełnić się fraszka Sztaudyngera „Mistyk wystygł / Wynik:
człowieczeństwo, ale i Jezusa, a z Nim uczestniczyć w pojednaniu świata z Bogiem.
cynik". Cynizm to przykry stan zgorzknienia. Prowadzi często do szydzenia z tych, którzy
Dla osoby świeckiej praca zawodowa jest częścią BoŜego powołania. Takie podejście
nadal wierzą w moŜliwość Ŝycia według wymagań Jezusa. W skrajnych przypadkach
do spraw tego świata stanowi remedium na stereotyp, w którym to, co związane z
prowadzi do agresywnego krytykowania tego wszystkiego, co kiedyś stanowiło ideał
katolicyzmem, ze swej natury jest skazane na bylejakość; przecieŜ juŜ przysłowie głosi, Ŝe nie
własnego Ŝycia. Wiele krąŜącej literatury antykościelnej wynika z takiej „zawiedzionej
święci garnki lepią. Niektórzy opacznie tłumaczą w tym duchu napis z warszawskiego Traktu
miłości", która nie poradziła sobie z dojrzewaniem.
Królewskiego: Res sacra miser - Ŝe sprawa sacra jest zawsze mizerna (w rzeczywistości napis
Ciekawy w wierszu ks. Twardowskiego jest etap „bycia świętym tak, aby tego nie
oznacza: „Biedny to rzecz święta”).
było widać". Oczywiście nie chodzi o celowe wyglądanie na gorszego, niŜ się jest w
Gdy się pracuje dla Pana Boga, to oczywiste, Ŝe zadania powinny być dobrze
rzeczywistości lub afiszowanie się złym postępowaniem. Święci nigdy nie wyglądali na
wykonane. MoŜna to zawrzeć w punktach: 1. ZaangaŜowanie, czyli pracować z sercem. 2.
łajdaków, przynajmniej dla tych, którzy dobrze ich znali i oceniali ich zachowanie w sposób
Ambicja, czyli chcieć się doskonalić. 3. Inicjatywa, czyli mieć pomysły. 4. Spojrzenie
prawy. Chodzi o długi etap na drodze do świętości - oczyszczania intencji. Szukania
całościowe, by nie zaplątać się w drobnostkach zaniedbując ogół. 5. Duch słuŜby, aby egoizm
autentycznej miłości BoŜej, a nie własnej realizacji i chwały. Współpracy z łaską, aby dojść
nie zniszczył wszystkiego. 6. Dokładność, czyli dbałość o szczegóły. 7. Zawodowa
do tego, Ŝe juŜ „nie ja Ŝyję ale Ŝyje we mnie Chrystus" (Ga 2, 20).
fachowość. 8. Wytrwałość, czyli męstwo, by radzić sobie ze zniechęceniem. 9.
W świecie, gdzie pozory mocno się liczą i niemal wszystko jest na pokaz,
chrześcijański ideał świętości jest mocno naraŜony na wypaczenie. Walka wewnętrzna moŜe
Systematyczność i porządek. 10. Radość i spokój, bo pracowitość to nie to samo co
„stresowitość".
okazać się szukaniem samospetnienia - a nie woli BoŜej. W XXI wieku stara jak świat pokusa
Układać cegły dla Boga, ale układać je dobrze. Przynajmniej tak samo dobrze jak ci,
pychy przebiera się w miłą otoczkę medialnego sukcesu, korzystnych statystyk lub akceptacji
którzy układają je dla własnej chwały, dla pieniędzy lub innego mniej lub bardziej
ze strony wyznawców modnych trendów. Wzrost w pokorze daje gwarancję, Ŝe się nadal jest
szlachetnego celu. Od tego zaangaŜowania świeckich zaleŜy ich zawodowy prestiŜ, a od
niego skuteczność ich apostolstwa. Partanina w pracy zawodowej sprawia, Ŝe otoczenie nie
na dobrej drodze, czyli w „kolejce do nieba".
przyjmie ich świadectwa. Nie moŜna przecieŜ „ukryć miasta połoŜonego na górze”.
18-III-2012
25-III-2012
195
196
1-IV-2012
185. Przeszłość
George Orwell w powieści „Rok 1984" opisywał manipulacje dokonywane z
starymi gazetami, by dostosowywać historie, do panującej ideologii. Fakty, które miały
być dozwolone, to nie te, które miały miejsce, ale te, które pasowały do obowiązującej
narracji. W innej skali moŜna dziś pomyśleć o majsterkowaniu wokół własnej Ŝyciowej
historii. Dyskutuje się o prawie do usuwania osobistych informacji np. z Google lub
Facebooka oraz prawie do zatuszowania wpisu do ksiąg parafialnych tych, którzy chcą
186. Newsy i newsiki
Dziadek kolegi był człowiekiem starej daty. Do wszystkiego podchodził bardzo
solidnie. Chwalił się tym, Ŝe przez całe swe Ŝycie dzień w dzień czytał prasę od deski do
deski, bo przecieŜ trzeba się orientować, co na świecie się dzieje… Pod koniec Ŝycia
stwierdził, Ŝe nic mu to nie dało i była to jedna wielka strata czasu.
Dziadek kolegi miał duŜo szczęścia, gdyŜ za jego Ŝycia maszyna od produkcji
przestać być katolikami. Ale czy decyzje Ŝyciowe są zawsze odwoływalne?
Zarówno dowolność i zmienność świata wirtualnego, jak i łatwość wprowadzania
zmian w urzędach stanu cywilnego tworzą ułudę, Ŝe przeszłość nie obowiązuje, Ŝe o
wszystkim moŜna zapomnieć. śycie jednak pozostawia Cookiem bardzo trwałe, które
pojawiają się w pamięci społecznej, gdy najmniej tego oczekujemy. Nie da się przeszłości
usunąć tak prosto, jak na komputerze usuwamy historię zwiedzanych stron internetowych.
Sieci społeczne karmią się wpisami, które sam uŜytkownik, czasami nieroztropnie,
wiadomości była dopiero w rozruchu. Nikt wtedy jeszcze nie myślał o tabloidach,
portalach informacyjnych, twitterach, facebookach… Nie sposób, aby dziś ktoś mógł
śledził wszystko. Informacja stała się towarem do konsumpcji, często wytworzonym, aby
zaspokoić potrzeby rozbudzone sztucznie. Skoro jest tego tyle, trzeba dotrzeć do
konkretnego odbiorcy. Odbiorca ze swej strony szuka tylko tego, co go rzeczywiście
dotyczy.
wprowadził. RównieŜ „Ŝyczliwi przyjaciele" mogą rozpowszechniać, mniej lub bardziej
Piękne są niedziele bez natłoku informacyjnego, bez gazet, z wyciszonym
złośliwie, informację prywatną szkodliwą dla kariery zawodowej lub dla rodzinnych
dostępem do wiadomości. Gdy zaczyna się tydzień, newsowy aparat rusza. Wcześnie w
relacji. Do tego dochodzi fakt, Ŝe w sieci jest bardzo duŜo informacji rozproszonych.
poniedziałek produkt jest trochę schematyczny i szablonowy: coś trzeba przekazać, aby
Wyszukiwarki łączą te dane w często dziwacznych konfiguracjach: wypowiedź sprzed
zainteresować, aby zaistnieć. Podobnie dzieje się po świętach lub okresach odpoczynku.
pięciu lat o jakimś filmie z niezapłaconym mandatem i kompromitującym zdjęciem.
Warto by było przestudiować typ informacji o takiej samej porze roku, lud dnia tygodnia,
Informacja z sieci nie ma wymiaru czasowego. Sieci społeczne, z niemalŜe boską
niezaleŜnie od daty.
wszechwiedzą i wszechobecnością, utrzymują jako teraźniejsze fragmenty Ŝycia
Niedziela bez medialnego szumu pozwala powracać do prawdziwego Wydarzenia:
konkretnych ludzi w róŜnych rolach i okresach Ŝycia. Najbardziej dramatycznie pokazują
zmartwychwstanie Jezusa z Nazaretu. Ono dotyczy kaŜdego człowieka. To nie jakaś
to poraŜki małŜeńskie lub zgon. W wielu krajach łatwiej uzyskać rozwód lub zmienić płeć
efektowna reanimacja z przeszłości. Gdyby tak było, nie miałoby ono znaczenia
w urzędzie stanu niŜ usunąć z sieci profil zmarłej osoby.
większego niŜ reanimacja klinicznie martwych ludzi, dokonywana dzięki umiejętności
Te i inne trudności z wymazywaniem przeszłości przypominają o ograniczeniach
człowieka. „Kto z was przy całej swej trosce moŜe choćby jedną chwilę dołoŜyć do wieku
swego Ŝycia?" ( Mt 6, 27). Wolność człowieka, wbrew temu, co głosi modna ideologia,
nie jest absolutna. Człowiek nie jest w stanie zmienić swoich przodków, genetycznego
lekarzy. W świecie jako takim i w naszej egzystencji nic by to nie zmieniło. Byłoby
czymś podobnym do wskrzeszeń opisanych w Ewangelii. Po krótkiej przerwie tamci
ludzie wracali do swego dotychczasowego Ŝycia, Ŝeby później któregoś dnia na koniec
umrzeć.
zapisu swojej płci i wielu innych rzeczy. RównieŜ nie moŜe się pozbyć odpowiedzialności
Zmartwychwstanie Jezusa było przejściem do całkowitego innego rodzaju Ŝycia.
za własne czyny. MoŜe to czasami być cięŜar nie do zniesienia. Dla człowieka wierzącego
Do Ŝycia niepodlegającego juŜ prawu śmierci i stawania się. „W Zmartwychwstaniu
stanowi to o jego godności. Nawet nieudane odcinki mają bowiem sens, gdy się
Jezusa zostały zrealizowane nowe moŜliwości bycia człowiekiem, które mają znaczenie
przyjmuje BoŜe miłosierdzie.
dla wszystkich i otwierają przez ludźmi przyszłość, nowy rodzaj przyszłości” (Benedykt
XVI). Jest to News, który czyni nowy cały świat. Otwiera dostęp do Ŝycia wiecznego.
197
198
Tym nieprzemijającym Newsem Ŝyje wspólnota uczniów Jezusa od niedzielnego poranka
jak pokazuje Jezus swoją postawą wobec zagubionych i smutnych uczniów na drodze do
pierwszej Wielkanocy. Ta wiadomość daje prawdziwą radości i nadzieję.
Emaus w dniu Zmartwychwstania.
15-IV-2012
8-$-2012
188. Bezpieczeństwo
187. Non possumus
KaŜdy student inŜynierii wie, Ŝe podczas projektowa- nia wprowadza się
Internet utworzył bezgraniczną przestrzeń, aby zaspokajać potrzebę dzielenia się
przeŜyciami. Nie ma tam limitów ani ograniczeń co do formy. MoŜna produkować się w
przydługich tekstach lub króciuteńkich komentarzach. Wysłać emocjonalny e-mail - co ślina
na język przyniesie, ale w wersji zapisowej - lub leniwie wymieniać zdania na Gadu-Gadu.
Dziś sporo ludzi na ten cel poświęca multum czasu i energii; wprost nie mogą powstrzymać
się od przekazywania tego, co czują. Inna sprawa, czy ten potok przekazu ma równieŜ tak
współczynnik bezpieczeństwa,
poniewaŜ z reguły nie jest moŜliwe dokładne określenie
wszystkich moŜliwych obciąŜeń konstrukcji. Metody obliczeniowe zawierają pewien błąd,
materiały nie są idealnie jednorodne, ich parametry cechuje pewien rozrzut, mogą wystąpić
niedokładności związane z technologią wykonania, a elementy ulegają zuŜyciu, korozji itp.
Współczynnik bezpieczeństwa jest zmienny i uwzględnia wartości technologiczne, warunki
pracy i dopuszczalne błędy.
mocno zaangaŜowanych odbiorców.
W przypadku urządzeń zabezpieczających powiększa się ich skuteczność poprzez
Potrzeba dzielenia się Dobrą Nowiną leŜy u początków Kościoła. Po przeŜyciach
paschalnych apostołowie odczuwali wewnętrzne przynaglenie do głoszenia Chrystusa.
zwielokrotnienie ich liczby lub instalowanie róŜnego typu systemów. Szans e, by wszystkie
Czytamy w Dziejach Apostolskich, Ŝe gdy zakazano im w ogóle przemawiać i nauczać w
równocześnie zawiodły, są znikome. Po u pływie okresu gwarancji producenta, pomimo
imię Jezusa, Piotr i Jan odpowiedzieli: „Rozsądźcie, czy słuszne jest w oczach BoŜych
bardziej słuchać was niŜ Boga? Bo my nie moŜemy nie mówić tego, cośmy wi- dzieli i
Ŝe systemy te nadal są s prawne i moŜna by je eksploatować, usuwa się je i wymienia na
nowe.
Gdzie w grę wchodzi czynnik ludzki, w dziedzinie nie- zawodności mnoŜą się Ŝmudne
słyszeli". Nie moŜemy nie mówić, czyli non possumus trwać bezczynnie i siedzieć cicho.
Zestawienie tych dwóch tak odmiennych sytuacji, pierwszej ewangelizacji i
wyŜywania się na forach lub portalach społecznościowych, jest uzasadnione. OtóŜ dzielenie
się z innymi tym, co w sercu gra, jest ludzką potrzebą. Kto naprawdę odkrył ciepło i piękno
wiary, nie moŜe zachować tego dobra wyłącznie dla siebie. Apostolstwo nie jest jakimś
opcjonalnym dodatkiem dla grających w kościelnej champions teague. Brak gorliwości
apostolskiej u człowieka, który w innych sprawach, często błahych, nie moŜe oprzeć się
potrzebie dzielenia się nimi, wskazuje na niespójność jego zachowań, a w ostateczności na
letniość jego wiary. Niezrozumiałe jest, dlaczego w wielu obszarach nie moŜe nie mówić o
procedury. Zazwyczaj zo- stały one wypracowane na podstawie analizy wypadków
z
przeszłości. Opracowuje się takie metody, by nic nie za- leŜało od jednego tylko człowieka,
który z róŜnych przy- czyn moŜe zawieść. CięŜar zabezpieczeń przenosi się na pedantycznie
określone wymagania konkretnych procedur. Ich lekcewaŜenie ze strony personelu jest
traktowane jako powaŜny brak odpowiedzialności.
W krajach rozwiniętych pewne wypadki nie mogą mieć miejsca. Te zaś, które się
zdarzają, juŜ nigdy się nie powtarzają, bo się stosuje skuteczne środki zapobiegawcze.
RównieŜ odpowiedzialni za zaniedbania są odpowiednio karani. Powaga, z jaką się traktuje
tym, co przeŜywa, a w istotnych kwestiach - jak sprawy zbawienia duszy - zachowuje to tylko
normy bezpieczeństwa, świadczy o jakości instytucji i o jej szacunku wobec człowieka. To
dla siebie samego.
tak zwane republiki bananowe słyną z róŜnych katastrof, których łatwo moŜna było uniknąć.
Na początku trzeciego tysiąclecia nie moŜemy - non possumus - obojętnie patrzeć, jak
coraz większe rzesze Ŝyją daleko od Boga. Przekaz wiary trzeba łączyć ze świadectwem
autentycznej miłości okazywanej w bezinteresownej przyjaźni i trosce o bliźniego. A to
zazwyczaj wymaga bezpośredniego kontaktu z ludźmi „w realu". Dla skuteczności
apostolstwa nie wystarczy produkować się w internecie. Potrzebne są spotkania i rozmowy,
Największe dobra człowieka - a takimi są wiara, więzi rodzinne, zdrowie duchowe koniecznie trzeba zabezpieczać. W środowisku zlaicyzowanym wiarę moŜna stracić. Liczba
poraŜek małŜeńskich pokazuje, jak krucha i delikatna jest rodzina. RównieŜ nie ma mocnych
na choroby duchowe.
Jeśli w bezpieczeństwo się nie inwestuje lub lekcewaŜy się elementarne normy
roztropności, to nie naleŜy potem dziwić się, Ŝe mamy autentyczne katastrofy. Niektóre z
199
200
nich z wielką szkodą dla wspólnoty państwa lub Kościoła. śadnej pociechy nie daje
otoczenia wyczerpuje sens swego istnienia? Czy Ŝycie jest tylko wałęsaniem się po róŜnych
powiedzenie: mądry Polak po szkodzie, szczególnie gdy straty są nie do odrobienia. Mą- dry
opcjach? Wierzący człowiek wie, Ŝe piękno otoczenia odsyła do Tego, kto jest samym
człowiek inwestuje w bezpieczeństwo przed szkodą.
Pięknem. ŚcieŜki Ŝycia powinny prowadzić do Boga.
22-IV-2012
190. Plagiat
Słowo ze swej natury jest bezbronne. Współczesne narzędzia komunikacji
189. Street View
Kiedyś człowiek zazdrościł ptakom moŜliwości oglądania ziemi z nieba. AŜ do
paradoksalnie mogą niszczyć komunikację u samych podstaw. Prawdomówność i zaufanie są
czasu lotniczych fotografii mapy mogły być tylko rysowane. Pod koniec ubiegłego wieku,
warunkami sine qua non rzetelnego przekazu. Braku jakości nie nadrobi się ilością. Ogrom
dzięki Google Maps i Google Earth, moŜna było juŜ oglądać dowolne miejsce na ziemi z
dostępnego materiału na dany temat moŜe zniechęcać do głębszej refleksji. Jaki ma sens
lotu ptaka. Funkcje te wciąŜ są wzbogacane siatką zdjęć zbliŜeniowych. W niektórych
podejmować wysiłek intelektualny, jeŜeli jest tego tyle...? Przypomina się studencki Ŝart:
obszarach do płaskiego satelitarnego widoku dodaje się równieŜ rzut ukośny, pozwalający
karane są plagiaty, czyli ściąganie z jednego źródła. Kompilacje mogą przejść, jeŜeli zręcznie
podziwiać elewacje.
pomiesza się dwa teksty. Od trzech tekstów w górę są to juŜ prace badawcze cenione w
Google Street View spełnia następne marzenia: widoki z poziomu ulicy. Wyświetla
środowisku naukowym.
zdjęcia, wcześniej wykonane przez kamery zamontowane na samochodzie. Funkcja
W świecie nieoŜywionym istnieje pewien rodzaj komunikacji. Kamień „wie", gdzie
początkowo obejmowała tylko pięć amerykańskich miast, potem dołączyły waŜne stolice
jest ziemia i jak powinien upaść. Elektron „rozpoznaje" pole magnetyczne i porusza się w
światowe. Od niedawna równieŜ główne miasta Polski. MoŜna np. spacerować po Ostrowie
prawidłowy sposób. Świat oŜywiony ma jeszcze bogatszy i bardziej złoŜony system kodów
Tumskim w Poznaniu i podziwiać tamtejszą katedrę lub krąŜyć po gdańskiej starówce.
komunikacyjnych. Człowiek, równieŜ naleŜący do świata materialnego, posiada dzięki swej
UŜytkownik korzysta z myszki. MoŜe zmieniać kierunek i kąt patrzenia - program
duchowej duszy moŜliwość komunikowania się poprzez umowne znaki. Dar słowa pozwala
zapewnia niemalŜe panoramiczny, czyli 360°. WzdłuŜ ulic biegną na ekranie linie
mu nawiązywać kontakt z bliźnim na płaszczyźnie ducha. MoŜe dzielić się z innymi
pomocnicze wskazujące moŜliwy kierunek dalszego ruchu. RóŜnica w stosunku do
abstrakcyjnymi pojęciami i wzajemnie się wzbogacać.
zwykłego spaceru jest taka, Ŝe tu moŜna dokonywać zbliŜenia wybranego punktu. Ze
W przekazie informacji w świecie materialnym zdarzają się błędy. Wśród istot
względów prawnych są zamazane twarze przechodzących ludzi i numery rejestracyjne
oŜywionych błędy mogą być wewnętrzne, jak na przykład utrata informacji genetycznej, lub
samochodów. Dla miłośników architektury jest to istne cudo!
błędy w relacjach z otoczeniem. W świecie ludzkim, niezmiernie złoŜonym, nieporozumienie
Pozostaje chęć wejścia w boczne uliczki i zaułki. Prawdopodobnie będzie to
jest bardziej prawdopodobne. Pomieszanie języków to nie sprawa naleŜąca wyłącznie do
realizowane kamerami przenoszonymi pieszo. Kolejny krok w rozwoju programu pozwoli
prastarej
wejść do wybranych lokali. Wiele muzeów juŜ jest dostępnych w projekcie GoogleArt.
szerokopasmowego internetu.
MoŜna je dokładne zwiedzać, korzystając przy okazji z przewodników. Z czasem dołączą
historii
miasta
Babel.
Dotkliwie
dotyka
człowieka
równieŜ
w
erze
Do tego dochodzi wolność dająca człowiekowi moŜliwość celowego wypaczania,
kościoły i inne zabytki. Pewno kiedyś pojawi się moŜliwość wycieczek po miastach w innej
zamierzonego
epoce. A gdy minie wiele lat, będzie do dyspozycji materiał archiwalny, aby pokazywać
przypomina o wykroczeniach wobec prawdy. MoŜna tam wyczytać o fałszywych
wybrane miejsce sprzed np. 30 lat.
świadectwach, krzywoprzysięstwach, pochopnych sądach, obmowach i oszczerstwach. Nawet
kłamstwa.
Katechizm
Kościoła
Katolickiego
(2475-2487)
obszernie
Postęp techniczny umoŜliwił nam spacery niemal wszędzie. Jest to spacer wirtualny,
szlachetny cel nie usprawiedliwia korzystanie z dwuznaczności języka. Pochlebstwo i
ale bardzo zbliŜony do realnego. Idziemy na ten spacer nie ruszając się z fotela i za darmo!
słuŜalczość, czyli utwierdzanie drugiego człowieka w złych czynach i zachęcanie do nich,
Pozostanie pytanie: po co to wszystko? Dla wielu wystarczająca odpowiedź brzmi, Ŝe
równieŜ są naganne.
piękno jest celem samo w sobie. Ale czy człowiek w pielgrzymowaniu i podziwianiu
201
202
Parafrazując studencką definicję plagiatu, wydaje się, Ŝe kłamstwo jest dziś potępiane
Nie chodzi jednak o bierne oczekiwanie na upadek „materiali-stycznego relatywizmu".
wtedy, gdy tylko jedna osoba zostanie na nim przyłapana. Wystarczy pomnoŜyć podmioty i
Chrześcijaństwo zawsze się angaŜowało w budowanie cywilizacji. Nauka społeczna Kościoła
przedmioty, by kłamstwo zyskało inną nazwę: PR, śledztwo, wolność słowa... Diabeł się
nie jest sztuką dla sztuki lecz zadaniem, z którego kaŜdy uczeń zostanie rozliczony: „Jaki był
ubrał w ornat i ogonem na mszę dzwoni.
twój wkład w uzdrowienie Ŝycia społecznego?".
6-V-2012
Idziemy 13-V-2012
191. Gliniane nogi kolosa
192. Selekcja
Ludzkość dysponuje dziś kolosalnym potencjałem. Kiedyś ziemia, praca i kapitał były
Podania o pracę zalewają firmy ogłaszające nabór. Młodzi ludzie sprawni w
podstawowymi zasobami. Ich obecność lub brak warunkowały rozwój lub upadek. Obecnie
korzystaniu z narzędzi informatycznych, wysyłają CV w odpowiedzi na wszystkie oferty.
wiedza i technologia radykalnie zwiększyły wydajność, stając się kluczowym elementem
Wiele firm nie daje sobie rady z nadmiarem petycji i odpowiada ciszą na większość zgłoszeń.
organizacji Ŝycia społecznego. Poziom technologii i bogactwa poszczególnych gospodarek
Według statystyk, ponad połowa podań pochodzi od osób z kwalifikacjami nieodpowiednimi
świata jest na tyle wysoki, Ŝe efekt pracy zaledwie jednej trzeciej wszystkich organizacji
na aplikowane stanowisko. Ostatnio niektóre przedsiębiorstwa zaczęły stosować filtry
mógłby zapewnić całej ludzkości wysoki poziom dobrobytu.
informatyczne. Program komputerowy zatem jako pierwszy dokonuje naboru do pracy.
Niestety, doświadczana rzeczywistość kontrastuje z takim sielankowym obrazem.
Kiedyś programy stosowane w działach HR miały na celu stworzenie bazy
ZauwaŜamy znaczący wzrost poziomu dobrobytu i luksusu, lecz towarzyszy mu ostra
potencjalnych pracowników. Natłok danych spowodował, Ŝe programy te zostały zastąpione
tendencja do koncentrowania bogactwa. Pomimo nowoczesnych narzędzi wzrasta atomizacja
innymi, dokonującymi pierwszej selekcji. Odrzucają one podania o pracę, które nie zawierają
społeczeństwa. Globalizacja sprawiła, Ŝe cały świat znajduje się w zasięgu ręki. Technika
pewnych słów lub wyraŜeń, np. przykład nazw konkretnych miejsc, gdzie juŜ się pracowało,
umoŜliwiła szybkie podróŜe i komunikację, ułatwiła w ten sposób nawiązywanie i
renomowanych uczelni, lat doświadczenia itp. Punktując konkretne elementy, program
utrzymywanie relacji z kaŜdym miejscem na Ziemi. A jednak konkretny człowiek coraz
sporządza listę preferencyjną nadesłanych zgłoszeń.
bardziej traci umiejętność oraz chęć utrzymywania bezpośredniego kontaktu z innymi.
Osoby, które wiedzą o tych mechanizmach, szukają ścieŜek, by przechytrzyć maszynę,
Potęga współczesnego świata przypomina o kolosie z Księgi Daniela: „Posąg był
bardzo wielki, o nadzwyczajnym blasku. Widok jego był straszny. Głowa tego posągu była z
czystego złota, pierś jego i ramiona ze srebra, brzuch i biodra z miedzi, golenie z Ŝelaza, stopy
zaś jego częściowo z Ŝelaza, częściowo z gliny". Posiadamy wszystko, by się dobrze rozwijać
a prośba o pracę trafiła na biurko dyrektora HR. Jeden ze sposobów na to polega na włączeniu
do podania synonimów stów kluczowych, które są w opisie oferty. Jednak trzeba unikać
dokładnego ich powtarzania. Według ekspertów wpisanie słowo w słowo tekstu ogłoszenia
oznacza natychmiastowe odrzucenie podania przez program filtrujący.
i by rozwój ten prowadził do poczucia szczęścia. Dlaczego jednak podejmowane działania nie
MoŜna za to np. wpisać prestiŜową uczelnię, chociaŜ tylko się uczestniczyło na niej w
spełniają oczekiwań?
W latach 60. ubiegłego stulecia papieŜ Paweł VI przypominał, Ŝe samo pomnaŜanie
dobrobytu jest daleko niewystarczającym wyznacznikiem dla rozwoju. Rozwój słuŜy
człowiekowi, gdy towarzyszy mu miłość do prawdy. W przeciwnym wypadku prywatne
interesy i logika władzy zatruwają relacje społeczne. Bez wymiaru etycznego potęga rozwoju
jest tak pozorna jak siła kolosa z Księgi Daniela. Wystarczyło, by „kamień ugodził posąg w
jego stopy z Ŝelaza i gliny, i połamał je. Wtedy natychmiast uległy skruszeniu Ŝelazo i glina,
miedź, srebro i złoto - i stały się jak plewy na klepisku w lecie; uniósł je wiatr, tak Ŝe nawet
jakimś krótkim kursie. Niektóre bowiem programy skanują podania, szukając konkretnych
uczelni, i automatycznie pozytywnie punktują podania zawierające ich nazwy. Inny trick to
dostosowanie CV do wartości głoszonych przez firmę. Trzeba wejść na firmową stronę i
wczytać się - aŜ do zaraŜenia się kulturą korporacji. W rubryce „Zainteresowania" wpisać
takie rzeczy, które najbardziej pasują do stylu firmy. Nie chodzi o sprawienie dobrego
wraŜenia, ale o przejście przez bramkę zaporową, która moŜe właśnie tak została
oprogramowana.
ślad nie pozostał po nich".
203
204
Świat staje się pragmatyczny aŜ do bólu. Wszystko pięknie wygląda, dopóki
(magnalia Dei). Słyszą wezwanie do otwartości w duchu Pięćdziesiątnicy, czyli odwaŜnego
posiadamy odpowiedni „kod dostępu”. Strach pomyśleć, Ŝe selekcja mogłyby się oprzeć na
głoszenia pełnej prawdy o Zbawieniu. „Niech więc cały dom Izraela wie z niewzruszoną
innych kryteriach: zdrowie, rasa, religia... Oczywiste, Ŝe nie w sposób jawny, lecz ukryty w
pewnością, Ŝe tego Jezusa, którego wyście ukrzyŜowali, uczynił Bóg i Panem, i Mesjaszem” -
algorytmie. Zrozumiałe jest zatem, Ŝe Benedykt XVI przypomina o pilnej konieczności
mówi Piotr do zgromadzonych. Dziś to samo credo trzeba głosić światu tak samo lub bardziej
wprowadzania miłości do pragmatycznego świata. Takie zresztą jest kryterium selekcji, by
multi culti, jak ten opisany w drugim rozdziale Dziejów Apostolskich.
dostać się do Nieba: „pod wieczór będziemy osądzeni z miłości" (św. Jan od KrzyŜa).
194. Dieta informacyjna
20-V-2012
Radykalny relatywizm rodzi sceptycyzm. Skoro jest tak wiele sprzecznych narracji,
po co męczyć się poszukiwaniem tej prawdziwej? Do tego fajniej przecieŜ jest utwierdzać się
193. Otwartość
Pierwszą wizytówką Kościoła jest jego uniwersalność" (Joseph Ratzinger). Tak
co do własnych poglądów. Przyjmować taką wizję świata, jaka pasuje do własnych
Kościół zaprezentował się na samym początku. Łukasz, aby to wyrazić, sporządził listę
uprzedzeń. Po co szukać rzetelnej informacji, jeŜeli moŜna poprawić sobie samopoczucie,
dwunastu narodów: „Partowie (1) i Medowie (2), i Elamici (3), i mieszkańcy Mezopotamii
słysząc, Ŝe się ma całkowitą rację?
(4), Judei (5) oraz Kapadocji (6), Pontu (7) i Azji (8), Frygii (9) oraz Pamfilii (10), Egiptu
Media mają nas chronić przed takim subiektywizmem. Podejmują tematy, którymi
(11) i tych części Libii, które leŜą blisko Cyreny (12)". Lista ogranicza się do części Azji i
interesuje się społeczeństwo i dzięki temu obywatele mogą trafnie decydować. Czy jednak
północy Afryki, jest uporządkowana ze wschodu na zachód i z północy na południe. Autor
relatywizm nie niszczy tego mechanizmu? Ludzie dziś poznają wydarzenia poprzez media
prawdopodobnie przyjął ją z kalendarzy, łącząc ludy z gwiazdozbiorami - liczba dwanaście to
tradycyjne i społecznościowe. Rozproszenie i ekonomiczny kryzys przynagla do walki o
znak powszechności.
odbiorcę. Ta presja tworzy pokusę schlebiania mu: „damy ci takie wiadomości, jakie chcesz
Do wymienionych nacji Łukasz dodaje trzy człony. „Przybysze z Rzymu" to świat
zachodni aŜ po Brytanię i Germanię. „śydzi oraz prozelici” to nowa jedność złoŜona z Izraela
i ludów świata. Wreszcie „Kreteńczycy i Arabowie” jako symbol Zachodu i Wschodu, wysp i
lądów. Wszyscy oni słyszeli Galilejczyków - jak postrzegano do tej pory uczniów Jezusa - we
własnym języku ojczystym. Od tego dnia we wszystkich kręgach kulturowych Kościół staje
się katolicki; staje się domem dla wszystkich, w którym wszyscy się odnajdują i rozumieją.
usłyszeć, dla kaŜdego coś miłego!”. Dziś juŜ nikogo nie dziwi, Ŝe radio i antyradio, kanały
religijne i porno, czasopisma konserwatywne i libertyńskie mogą naleŜeć do tego samego
koncernu, ba, nawet nawzajem się promują!
Kiedy odbiorca tworzy sobie własne „menu informacyjne”, zgodne z osobistym
upodobaniem, łatwo traci równowagę. Korzysta wyłącznie z tych źródeł, które utwierdzają go
we własnych przekonaniach. Otacza się sieciami społecznymi, gdzie ludzie podobnie myślący
nawzajem się nakręcają. Internet, paradoksalnie, zamiast generować przestrzeń wymiany
Duch Święty wciąŜ „odnawia oblicze ziemi". On pozwala Kościołowi dziś
nawiązywać kontakt ze światem oddalonym juŜ nie geograficznie, ale ze względu na
sekularyzację. Tak jak tamtego dnia dziś takŜe da się usłyszeć drwiny: „Upili się młodym
winem”. Mają słabą głowę... Na co Piotr, nie bez pewnej dozy humoru, odpowiada: „Ci
ludzie nie są pijani, jak przepuszczacie, bo jest dopiero trzecia godzina dnia”, czyli o poranku
za wcześnie na pijaństwo. Owszem, wiele zarzutów wobec Kościoła moŜna tłumaczyć jako
„drwiny świata”. Nie zwalnia to jednak z nakazu dawania świadectwa. RównieŜ nie zwalnia
od pytania, dlaczego tak często jesteśmy postrzegani jako osoby zamknięte.
myśli, wytwarza zamknięte „bańki światopoglądowe”. Polaryzacja prowadzi do Ŝycia w
równoległych światach, między którymi nie ma Ŝadnego dialogu. Debata staje się pyskówką i
wzajemnymi pretensjami.
Mnogość moŜliwości wyboru nie zapewnia sama w sobie większego obiektywizmu, a
niezrównowaŜona „dieta informacyjna" prowadzi do upośledzenia zdolności poznawczych.
Stosowanie „diety" wymaga intelektualnej pokory, by własne „ja” nie zniekształcało odbioru
rzeczywistości, wymaga teŜ zdrowego dystansu względem własnych przekonań i uprzedzeń.
Wymaga nieulegania próŜności, tak podatnej na pochlebstwa, mody i kaprysy.
Uczniowie Jezusa tak samo jak dwa tysiące lat temu są wezwani do przezwycięŜania
Relatywizm sam przedstawia się jako obrońca otwartości. Według niego to człowiek
ciasnoty własnego serca i szukania zrozumiałego języka, aby głosić „wielkie dzieła BoŜe”
wierzący, uznający Prawdę zamyka się w swoich przekonaniach. Owszem, wiara moŜe stać
205
206
się zabobonem lub fanatyzmem. Jednak w wydaniu chrześcijańskim wiara potrzebuje
veritate - miłość i prawda - to dwa filary, z których nie moŜna zrezygnować. Miłość bez
rozumu. RównieŜ staje się bodźcem, aby nie pogubić się w meandrach subiektywizmu ani nie
prawdy dryfuje w tandetny sentymentalizm tolerujący niesprawiedliwość. Prawda bez miłości
dryfować w stronę cynizmu. Zdrowa „dieta informacyjna" nie oznacza głodówki, lecz
staje się pustosłowiem. Prawda ma się przejawiać nie tyko w głoszonej doktrynie, ale i w
wybieranie z głową źródła informacji.
autentycznym wysiłku, aby nią „być”, bez taryfy ulgowej na jakimkolwiek odcinku. Sto na
3-VI-2012
sto!
10-06-12
195. Być na sto procent
Nikt nie daje tego, czym nie jest! Jest to luźne tłumaczenie przysłowia: nemo det quod
196. Toksyczne luz
non habet (nie da, kto nie ma). Posiadać moŜna na róŜne sposoby, jest równieŜ wiele
Trudno być dzieckiem w XXI wieku. Obszernie udowadnia to Sue Palmer, brytyjski
moŜliwości przekazywania czegoś. MoŜna mieć duŜą wiedzę co do wartości, moŜna równieŜ
autorytet w pedagogice. Po długich badaniach doszła do wniosku, Ŝe coraz liczniejsze
„mieć gadane” na te tematy. Jednak gdy się jest - szlachetnym, prawdomównym, uczciwym -
przypadki zaburzeń emocjonalnych, uzaleŜnień od gier komputerowych, otyłości, depresji,
przekazuje się te wartości niczym przez osmozę, nawet wbrew woli, gdy się je chce ze
ADHD, dysleksji etc. wśród młodzieŜy wynikają z „toksycznego dzieciństwa". Pani pedagog
skromności ukrywać. Otoczenie z czasem, zawsze dosłyszy, co komu w duszy gra.
zachęca do odzwyczajania maluchów od niezdrowej Ŝywności, do organizowania im
W świecie marketingu i liftingu, gdzie przede wszystkim liczy się, jakie wraŜenie się
właściwych zabaw i wprowadzenia dyscypliny snu. Krótko mówiąc: stop kaprysom!
wywiera na innych, warto przypomnieć, Ŝe w stałym przebywaniu face to face trudno kogoś
Z pewnym patosem autorka wyodrębnia trzy podstawowe zasady, które stanowiły w
oszukać. Jak mawiał pewien psycholog, dziś problemy w relacjach nie wynikają z tego, Ŝe
historii ludzkości jądro cywilizacji. Po pierwsze: umiejętność skupienia uwagi takŜe na
jest deficyt komunikacji, ale z tego, Ŝe jest za dobry przekaz. Mówiąc inaczej, ludzie mają
czymś, co nie wzbudza specjalnego zainteresowania. Dziecko powinno stopniowo w miarę
swój rozum i zgadują, co kryje się za piękną fasadą. Nawet człowiek nie zbyt bystry szybko
socjalizacji nauczyć się skupiać na wyborach innych ludzi. Druga zasada to odsunięta w
wyczuje, kogo ma przed sobą, co ten ktoś sobą reprezentuje. Szczególnie, gdy chodzi o
czasie nagroda. Dziecko musi się nauczyć, Ŝe nagroda nie zawsze jest natychmiastowa.
rodziców, nauczycieli, przełoŜonych, kapłanów… Im wywyŜsza funkcja, tym bardziej osoba
Czasami trzeba wykonać jakąś okropnie nudną czynność, aby później cieszyć się zapłatą.
ta jest wystawiona na oceniające spojrzenie podwładnych, którzy coraz bardziej się
Trzeci filar - harmonia w grupie - jest moŜliwa, gdy własne potrzeby są zbilansowane z
uodparniają na jej PR-owe sztuczki.
potrzebami innych.
Chrześcijaństwo nosi autentyczność w genach. Ewangeliczny tak tak, nie nie, nie
W świecie o niezmiernie przyśpieszonym tempie, gdzie współzawodnictwo wcześnie
oznacza zacieranie niuansów, lecz alergia na wszelkie rodzaj kłamstwa, nieszczerości,
się zaczyna, zrozumiałe jest, Ŝe rodzice pragną złagodzić swoim pociechom trudności Ŝycia.
dwulicowości… Zdrowa wspólnota kościelna, wcześniej czy później, wyrzuca jako obce ciało
Dać im luz, nie wprowadzać niepotrzebnych wymagań, niech się cieszą, póki mogą...
obłudnika prowadzącego podwójne Ŝycie. Inaczej całe ciało zaczyna chorować. W piąty
Niestety, takie podejście nie sprzyja wpisanemu w dojrzewanie zrozumieniu, na czym polega
rozdziale Dziejów Apostolskich moŜna przeczytać budzącą dreszcze histoirę o tym, jak św.
prawdziwe dobro, oraz jak ukierunkowywać wolność, która stopniowo staje się Ŝyciowym
Piotr zareagował na kłamliwe działanie Ananiasza i Safiry: „ nie ludziom skłamaliście, lecz
zadaniem.
Z drugiej strony, w kulturze mylącej wolność z dowolnością lub wręcz zachcianką, nie
Bogu”.
Chrześcijaństwo w wersji light, nastawione wyłącznie na wywieranie dobrego
wraŜenia i nie sprawiania sobie i innym przykrości, szybko okazuje się mało przeciągające.
Swą letniością odrzuca młodych idealistów, a obojętnych wcale nie poruszy. Świadectwo
miłości połączone z prawdą to właśnie było „to coś” co przyciągało do Kościoła. Caritas &
207
sposób uzasadnić, dlaczego właśnie maluchom trzeba stawiać jakieś wymagania. MoŜe dzieci
są ciągle rozproszone, bo taki jest świat dorosłych? MoŜe ich zaburzenia w odŜywianiu czy w
odpoczynku wynikają z całkowitego braku samodyscypliny otaczających ich starszych? Jak
oczekiwać od dziecka szacunku dla innych, jeŜeli jest zanurzone w świecie samolubów?
208
Nie kaŜdy luz jest poŜądany, zarówno w urządzeniu technicznym, jak i w organizacji.
W precyzyjnej maszynie nie moŜna pozwolić na luźne części. W Ŝyciu człowieka toksyczny
jest luz nieumiarkowania i egoizmu, a wynikające zeń straty są nie do odrobienia, bo
ale równieŜ błędem jest unikanie go z tchórzostwa czy lenistwa. Nowa ewangelizacja musi
odrobić braki w tym temacie.
24-VI-2012
utrwalone wady stają się odporne. To dobre nawyki dają pozytywny luz: „człowiek cnotliwy
198. Wierzchołek góry lodowej
jest szczęśliwy" (KKK 1810). Nad nimi trzeba zacząć pracować niemalŜe od kolebki.
Ekspertów od gór lodowych jest multum, chociaŜ większość z nich na oczy nigdy nie
17-VI-2012
widziała prawdziwego iceberga. JuŜ w podstawówce niektórzy brylowali na lekcjach
197. Kontrrewolucja
geografii, pokazując wiedzę w tej wąskiej specjalizacji. Na blachę znali genezę gór lodowych
Pięćdziesiąt lat po rewolucji obyczajowej nadszedł czas na kontrrewolucję.
- oderwały się od lodowca i kształty gór lodowych - stołowe, piramidalne, kopułowate i
Pielęgnowanie cnoty czystości staje się pilnym zadaniem dla kaŜdego ucznia Jezusa. Nie
nieregularne. Oczywiście istotnym parametrem jest ich zanurzenie. Pod wodą moŜe nawet
moŜna zdezerterować. Zadanie to wymaga osobistej walki i odwaŜnego głoszenia zdrowej
być 90% masy lodowej! Na proporcje wynurzenia/zanurzenia wpływają trzy czynniki:
nauki. Do tego potrzeba determinacji nieraz na miarę męczenników. Siły charakteru i odwagi
gęstość lodu, wody, w której ów pływa, i jego kształt. Gęstość lodu zaleŜy od pochodzenia. W
apostoła pogan: „Nie łudźcie się! Ani rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołoŜnicy, ani
przypadku, gdy góra się wywróci, staje się „górą niebieską”. Ze względu na ciemny kolor
rozwięźli, ani męŜczyźni współŜyjący z sobą, ani złodzieje, ani chciwi, ani pijacy, ani
trudniej ją zobaczyć. Za to zjawisko odpowiada warstwa soli, która rozprasza padające
oszczercy, ani zdziercy nie odziedziczą królestwa BoŜego” (1 Kor 6, 9-10).
światło. Taka góra lodowa spowodowała katastrofę „Titanica”.
Teorie genderowskie przedstawiające się tęczowo są takimi tylko pozornie. Często za
W naszym codziennym Ŝyciu częstotliwość pojawiania się „gór lodowych” nie wynika
parawanem wesołkowatości kryją się dramaty, poranienia, Ŝale... Natomiast osoba Ŝyjąca w
z młodzieńczych zainteresowań, ale ze stereotypu, na który cierpią nawet fachowi
czystości zachowuje integralność sił miłości. Czystość chroni ją przed podwójnym Ŝyciem.
dziennikarze. Dla badaczy pokusą jest redukcja ogółu do studiowanego tematu. W przypadku
Ostatecznie nie ma wyjścia: albo człowiek panuje nad swoimi namiętnościami i osiąga
zatrudnionych przy informacji - odwrotnie: łatwo popaść w pułapkę przekonania, Ŝe to, o
pokój, albo pozwala zniewolić się przez nie i staje się nieszczęśliwy. Godność człowieka
czym akurat się informuje, jest obrazem całej rzeczywistości. Czyli, Ŝe trafiło się na ogromną
wymaga, aby działał z wolnego wyboru, a nie pod wpływem ślepego popędu.
ukrytą górę lodową, chociaŜ de facto ma się pewność tylko co do jej czubka. MoŜna tego
Czystość nie jest gratisowym dodatkiem do poboŜności. Osiągnięcie kaŜdego celu
wymaga stosowanie odpowiednich środków. Kto chce pozostać wierny obietnicom chrztu,
powinien „praktykować ascezę odpowiednią do spotykanych sytuacji” jak to pięknie ujmuje
Katechizm. Cnota czystości pozostaje w zaleŜności od cnoty umiarkowania, która zmierza do
wprost nie pisać, lecz między wierszami zasugerować: czytelniku, to tylko mała próbka tego,
o czym my w redakcji wiemy o wiele więcej.
Zniekształcenie nasila się, gdy chodzi o sensacje, gdy wmiesza się ideologia lub są
inne interesy. Wtedy proporcje jeden do dziesięciu nie wystarczają dla efektu informacyjnego.
A więc trzeba je wzmocnić: za kaŜdym opisanym przypadkiem jest kilka tysięcy
przeniknięcia rozumem uczuć i popędów ludzkiej zmysłowości.
nieopisanych... Oczywiście, nie odpowiada to juŜ proporcjom gór lodowych. Ale co z tego,
Czyli wszelkie ekscesy nie sprzyjają czystości. Warto pamiętać, Ŝe panowanie nad
sobą jest zadaniem długotrwałym. Trzeba walczyć o nie we wszystkich okresach Ŝycia.
Dlatego nigdy nie naleŜy uwaŜać, Ŝe pokusy nieczystości „juŜ mnie nie dotyczą”.
stereotypy właśnie tak działają i mocno się trzymają. Paradoks, Ŝe wielu z tych, którzy z nimi
walczą, ulega im.
Często opisanej góry lodowej po prostu nie ma, nie istnieje. Opisany przypadek był
ChociaŜ czystość jest zadaniem osobistym, zakłada wysiłek kulturowy. Rewolucja
wyjątkiem i nie wskazuje na inne. Czasami, na odwrót, smutny przypadek pokazuje ogrom
obyczajowa ubiegłego stulecia wyrządziła wiele szkód, równieŜ w środowiskach kościelnych.
dobrych sytuacji, na które zazwyczaj nie zwraca się uwagi. Oczywiście, mogą być sytuacje, w
Ile to przykrych spraw byśmy uniknęli, gdyby temat czystości był obecny na homiliach i
których ogrom zła jest całkiem ukryty. Jednak trzeba udowodnić, Ŝe tak jest. Sama
katechezie. Oczywiście, błędem jest obsesyjne stawianie czystości jako najwaŜniejszy temat,
209
210
podejrzliwość nie wystarczy. Stereotyp czubków gór lodowych moŜe teŜ wynikać z zwykłego
8-7-2012
lenistwa, któremu niestety czasami towarzyszy zła wola.
200. Dwusetny odcinek
śyczliwa osoba mówiła mi niedawno: „Regularnie czytam księdza felietony. Bardzo
199. W realu nie da rady
Na Facebooku non stop się wypowiada, ale gdy się z nim rozmawia to ani be ani me,
często ksiądz cytuje słowa Jana Pawła II z Westerplatte. Widać, Ŝe ksiądz bardzo je lubi …”
nic nie potrafi wykrzesać, ślizga się po powierzchni… Podobne skargi moŜna usłyszeć od
Komentarze tego typu pomagają utrzymać dystans do własnych tekstów. Unaoczniają, Ŝe
rodziców, wychowawców lub ojców duchownych. RównieŜ niejeden/a poszukujący/a drugiej
czytelnik nie zawsze jest uwaŜnym czytelnikiem. Utwierdzają w przekonaniu, Ŝe powtórki są
polówki rozczarował/a się, gdy miłego człowieka z portalu randkowego spotkał/a w realnym
jak najbardziej dozwolone. A więc, z okazji dwusetnego odcinka, powiedzmy raz jeszcze:
świecie A tak fajnie wyglądał/a na profilu!
„KaŜdy ma swoje Westerplatte… od którego nie moŜna się uchylić”.
Zdobyczy internetu doprowadziło do tego, Ŝe się go niemal ubóstwia. Dla wielu jest
Dziś nam nie brakuje usprawiedliwień, aby uchylać się od własnych powinności.
czymś prawie obrazoburcze powątpiewać w walory wychowawcze wirtualnych umiejętności.
„KaŜdy święty ma swoje wykręty”, równieŜ w XXI wieku. Współczesność tylko dała nam
Nie dajmy się omamić błyskającym ekranem, stąpajmy po ziemi! To w realu człowiek się
nowe argumenty, aby omijać szerokim łukiem to, co wymaga ofiary. PrzecieŜ świat Internetu,
rodzi, Ŝyje, kocha i umiera. Nie jest oczywiste, Ŝe brylowanie w netosferze jest zawsze
GPS, 3D, mp3, tanich lotów, Googla, Wikipedii to juŜ nie ten sprzed stuleci, ba -
poŜyteczne. Mało tego, w wielu wypadkach oczywista jest szkodliwość. Czy to jest bez
dziesięcioleci! Tak! Świat się zmienił, ale nie słabe serce człowieka.
znaczenia, Ŝe się fantazjuje bez umiaru podszywając się pod fikcyjną postać? śe ktoś jest
To, Ŝe dziś obrona Westerplatte inaczej by wyglądała, nie oznacza, Ŝe bohaterom
kimś całkiem innym? Np. dziewczyna, która występuje jako chłopak, dopisuje mu cały
dziękujemy. Człowiek musi zmagać się o dobre wybory. Świat pełen nowych przedmiotów i
Ŝyciorys: wiek, rodzinę, sukcesy sportowe i zawodowe, historie sercowe i ukochanego psa…
gadŜetów, o których nie marzyli futuryści z ubiegłego stulecia, nic nie zmienia pod tym
Czy agresywne wpisy, które dokonywane są pod pseudonimem zmniejszają ich skutki? Czy
względem. Westerplatte wciąŜ potrzebuje obrońców. Do tych zmagań jest wezwany kaŜdy
wirtualne wścibstwo, próŜność, zazdrość, przemoc są zawsze niewinną zabawą? Czy nie w
uczeń Jezusa Chrystusa. Potrzeba tylko młodego ducha: „KaŜdy z was, młodzi przyjaciele…”
tym tkwi przyczyna powstawania pokolenie BCB - Bardzo Cienkich Bolków - niezdolnych
(Jan Paweł II).
do podejmowania zwykłych trudów?
Obrona Westerplatte trwa, bo wolność człowieka pozostaje krucha. Na tym świecie
Osoba niezadowolona z Ŝycia łatwo ulega pokusie uciekania do nierealnego świata.
nie zaistnieje definitywnie ugruntowanie królestwa dobra. MiraŜ lepszego świata trwającego
Tym samem staje się dla niej trudniejsze podejmowanie BoŜych wymagań. Nawet nie zdaje
nieodwołalnie jest fałszywą obietnicą. „Wolność musi wciąŜ być zdobywana dla dobra”
sobie z nich sprawy. Serce moŜe się przywiązać nawet do fikcyjnych postaci. Zniewolone
(Benedykt XVI). Jeśli istniałyby struktury, które nieodwołalnie ustanowiłyby jakieś określony
serce, a moŜe splamione, nie jest w stanie wznosić się ku wyŜynom miłości. Realizacja
dobry stan świata, zostałaby zanegowana wolność człowieka, z tego powodu ostatecznie
BoŜego powołania do świętości oznacza rezygnację z egoizmu. Ten zaś bardzo dobrze
struktur takie nie byłyby dobre.
dostosowuje się do świata wirtualnego, gdzie kaŜdy jest bogiem dla siebie.
Choć nauka i jej zastosowania techniczne wiele wnoszą w humanizację świata, nie są
Umartwienia wewnętrzne to tradycyjna pozycja w rozwoju duchowym. Polega na
zbawienne. Narzędzia pozwalają na wiele, ale nie zastępują w zmaganiach o właściwe
porządku serca, aby unikać tego wszystkiego, co rozprasza w stałej świadomości obecności
wybory. Nie zwalniają od mniej lub bardziej bohaterskiego Westerplatte: nie pozwolić by
BoŜej. Dzięki tej ascezie zamyka się źródło wielu pokus: zmysłowość, próŜność, urazy …
rzeczy przesłaniały osoby, nie traktować ich instrumentalnie, jakby ludzie byli kolejnym
Gdy pozwala się by „domowa wariatka” szalała - tak św. Teresa nazywała nieokiełzaną
gadŜetem. Walka o Westerplatte ma sens, bo jest to walka o to, by wśród współczesnych
wyobraźnię - powstaje rozdwojenie pomiędzy światem wewnętrznym i Ŝyciem. W realnej
zabawek i niezmiernie rozwiniętych nauk humanistycznych nie dziczała dusza człowieka.
przestrzeni wykuwa się święty, w wirtualnej - co najwyŜej świątek.
211
212
Ona dziczeje, gdy się zapomina, gdzie znajduje się prawdziwe dobro, na czym polega miłość,
gdzie jest nasza nadzieja.
Parafrazując Jana Pawła II, moŜna powiedzieć, Ŝe „kaŜdy w Ŝyciu ma swój K2, od
którego nie moŜe zdezerterować”. Młodzieńcze ambicje są czymś dobrym,, bo wyzwalają
Ŝyciowe siły. Trzeba je tylko ukierunkować na odpowiednie tory, a te odnajdujemy, gdy
15-VII-2012
szczerze szukamy woli BoŜej.
201. K2
22-VII-2012
Wysokogórska wspinaczka to ikona wielkiego wezwania. Niestety, juŜ nie ma
niepokonanych szczytów, pozostaje kilka ośmiotysięczników niezdobytych zimą. K2 to
202. Syreny XXI wieku
najwyŜszy z nich. Nietypową swą nazwę zawdzięcza temu, Ŝe gdy w 1856 dokonano jego
Dyktatura liczb to uboczny produkt zwycięstwa nauk ścisłych. Technika wymaga
pomiaru, zgodnie z polityką Indyjskiego Urzędu Mierniczego starano się nazywać szczyty
wymierzenia, obliczenia, przewidzenia. Excel w swoich róŜnych mutacjach nieustannie gnębi
według ich lokalnych nazw. Ten jednakŜe, ze względu na wyjątkowe odosobnienie, nie był
człowieka: tabele, wykresy, raporty. Kolory i kształty nie zmieniają ich bezbarwności i
widoczny z Ŝadnych zamieszkałych okolic i nie miał miejscowej nazwy. Ostatecznie przejęto
bezduszności. Pracownicy zostali przeniesieni z taśmy produkcyjnej do klawiaturowej.
jego robocze określenie.
śmudna mechaniczna praca fizyczna zamieniała się na rutynowe wpisywanie cyferek w
K2 to legenda gór. Z powodu wysokiego odsetka śmiertelnych wypadków
odpowiedniej komórce AY325, czyli styk kolumny AY z wierszem 325.
bywa nazywany Górą Mordercą. Zdarzało się, Ŝe przez wiele lat nikt nie stawał na jego
Panowaniu cyfr towarzyszy tykający zegar. Czas to pieniądz, a pieniądz to inwestycje,
szczycie. Po pierwszych zdobywcach z roku 1954 następni ludzie stanęli na wierzchołku
procenty, zyski. Taki świat wymaga dokładności i czuwania nad wieloma sprawami. Nie
dopiero po 23 latach. Kilka polskich wątków wiąŜą się z tą górą. Wanda Rutkiewicz była
moŜna stracić kontroli ani na chwilę... a kontrola jest coraz trudniejsza. Wzrastają powiązania,
pierwszą kobietą, która ją pokonała. Polacy wytyczyli lub dokończyli cztery z dziewięciu
wzajemne relacje, wpływy kolejnych czynników. Trzeba te przyczyny określić, zmierzyć,
dróg wiodących na szczyt.
przewidzieć ryzyko, ubezpieczyć się. Zapanować nad Ŝywiołem, który sami wciąŜ
KaŜdy człowiek w dzieciństwie i w wieku dorastania, marzy o heroicznych
przygodach. Dojrzewanie polega na ukierunkowaniu tych ambicji na rzeczywiste Ŝyciowe
zmagania. Nie kaŜdemu pisane są kosztowne wyprawy, ale kaŜdy człowiek spotyka wezwania
o istotnym znaczeniu dla siebie i dla bliskiego otoczenia. Rolą rodziców i wychowawców jest
wpojenie tej podstawowej mądrości - nie bujaj w obłokach, weź się do tego, co jest w twoim
zasięgu! Pewna matka, aby motywować swe dorastające dzieci, ustanowiła rodzinną nagrodę
„zdobywca K2”. W taki to sposób zagrzewała do wysiłku - „Słuchajcie, jest to wasze K2; aby
wytwarzamy!
Z drugiej strony ten sam świat nieustannie coś oferuje i od nas oczekuje: spójrz tu,
posłuchaj tego, konsumuj tamto! Pikselowe błyski, reklamowe fajerwerki. Nie trać tej jedynej
okazji! MoŜliwości rozproszenia, zejścia na boczne tory, wejścia w szalenie ciekawe linki
czyhają przy kaŜdym kliknięciu i na kaŜde muśnięcie dotykowego ekranu. „Syreny XXI
wieku" nieustannie i wszędzie śpiewają. NiemoŜliwe jest dziś zatkać sobie woskiem uszy, aby
nie słyszeć ich czarującego głosu lub mieć odwagę Ulissesa i poprosić współtowarzyszy
Ŝyciowej Odysei, by przywiązali nas do okrętowego masztu. Taki to pomysł miał bohater
je zdobyć, potrzebne jest K razy dwa, czyli kompetencja i klasa”.
Homera, by nie ulec pokusom i szczęśliwie dotrzeć do Itaki.
Oczywistą sprawą jest, Ŝe wspinaczka wymaga kompetencji: bez nauki nie da się
daleko dotrzeć w Ŝyciu. ChociaŜ Ŝyjemy w świecie o mocnej konkurencji, nie zawsze
potrafimy od siebie odpowiednio wymagać. Wiele poraŜek jest skutkiem zwykłego lenistwa.
Druga cecha to klasa, czyli szacunek dla siebie i dla bliźniego, zachowanie Ŝyciowego fair
play. Troski o własny rozwój nie moŜna zabezpieczać kosztem zamknięcia się w egoistycznej
skorupie. Zwracanie uwagi na normy dobrego wychowania daje wraŜliwość na innych i na
ich potrzeby.
Czas wakacji to okazja, by odzyskać właściwą perspektywę, harmonię i równowagę.
Powrócić do początków, które nadają sens. Zastanowić się raz jeszcze, dlaczego Księga
Rodzaju juŜ na pierwszych kartkach opisuje odpoczynek Pana Boga i tym samym prawdziwy
odpoczynek człowieka - nicnierobienie, by cieszyć się radością Pana Boga. Taka postawa
pozwala odkrywać autentyczne piękno i cieszyć się nim.
Stałe łącza ze światem liczb zabijają zdolność kontemplowania i radość Ŝycia.
Patologiczne przypadki wymagają szokowej terapii Ulissesa. Całkowitego odłączenia od
213
214
kuszącego śpiewu syren - trzeba pozostawić w domu laptopa, komórkę... Ktoś zmęczony
opakowane w nowoczesność, napawa radością i nadzieją. Wiele spraw sprawia smutek i lęk:
tempem współczesnego świata tak sobie tłumaczył zalecenia Kazania na Górze:
rzesze, które Ŝyją, jakby Boga nie było, jakby grzechu nie było. I w takim świecie wezwani
„Błogosławieni, którzy nie mają stałych łączy, albowiem tylko oni potrafią odpoczywać".
jesteśmy do budowania Królestwa BoŜego. Zawsze budować, nie burzyć!
29-7-2012
5-VIII-2012
203. Budować
204. Życiowy test
Poczciwy inŜynier, Polak mieszkający od czasów wojny w Wenezueli, opowiadał ze
Męczennik nadziei - mówi się o człowieku, który przez całe lata oczekuje awansu i
łzami w oczach o swoim spotkaniu z Janem Pawłem II na amerykańskich ziemiach. Po
nie moŜe się doczekać zauwaŜenia ze strony przełoŜonych. Zwykle jest to jednostka, którą
przedstawieniu się i krótkim opisie losów emigranta papieŜ serdecznie zapytał: „Synu, coś
na początku kariery zaliczano do „młodych wilków". Ta niespełniona nadzieja doprowadziła
dobrego uczynił dla tych ludzi?". Szybko odpowiedział: „Ojcze Święty, jestem budowlańcem.
ją do stanu głębokiej frustracji. Przebiera postawę dystansu wobec tego wszystkiego, co
Ja buduję, ja nie burzę!". Na co otrzymał prostą i pełną treści radę: „Dobrze, bardzo dobrze!
kiedyś ją pasjonowało. Patrzy sceptycznie na pozytywne działania kolegów. Cechuje ją
Tak trzymać!".
ogólny stan zgorzknienia, a w skrajnych przypadkach - cynizmu. Badania socjologiczne
Budować, nie burzyć. W ostatnich latach jesteśmy świadkami upartego niszczenia
wskazują, Ŝe „męczenników nadziei" moŜna spotkać nie tylko w środowiskach pracy, lecz
świata opartego na tradycyjnych fundamentach. Rozprzestrzeniają się dziwaczne ideologie,
takŜe w innych strukturach: wśród polityków,
mniej lub bardziej owinięte w naukowy dyskurs,
prowadzące radykalną dekonstrukcję
Niektórzy odchodzą ze stanowiska „umęczeni nadzieją" i resztę swojej Ŝyciowej energii
zastanego porządku. Nie osądzając intencji konkretnych osób, de facto niszczy się sens i
angaŜują w krytykowanie tego, co kiedyś kochali. Tekst powyŜszy to hasło w opracowaniu,
relacje dotychczasowych pojęć.
na razie jeszcze nie umieszczone we słownikach frazeologicznych.
Nie chodzi o jakąś fragmentaryczną przebudowę, o
dostosowanie do nowych realiów pewnych aspektów Ŝycia społecznego, ale o zmianę u
działaczy społecznych czy sportowych.
Niestety, w świecie promującym indywidualizm, podany scenariusz coraz częściej się
samych fundamentów. Dekalog i inne zasady wypracowane przez staroŜytne kultury straciły
sprawdza. Taki jest końcowy
rezultat rozdętego ego plus nadziei zredukowanej do
swą aktualność.
zawodowego sukcesu. JeŜeli tylko oczekuje się zwycięstwa nad pozostałymi konkurentami,
Pierwsza tablica Dekalogu, tych przykazań bezpośrednio odnoszących się do Boga,
z oczywistych przyczyn moŜe ono naleŜeć do niewielu i na krótki czas. Natomiast prawdziwa
zaczyna być wymazywana poprzez stawianie ograniczeń Panu Bogu. śeby był tylko taki,
nadzieja nie zamęcza. To ona w Ŝyciowej pielgrzymce daje siłę, aby iść dalej aŜ do samego
jakim człowiek pozwala Mu być. Nie ma miejsca dla Boga śywego. Religia staje się sprawą
końca - usque ad mortem. Wyzwala od ciasnych oczekiwań, wprowadzając dystans do
prywatnych doznań, których nie naleŜy dzielić z innymi. KaŜda religia zinstytucjonalizowana
wszelkich awansów i sukcesów, jest lekarstwem na zawiść i niezdrowe współzawodnictwo.
to niebezpieczny fundamentalizm. Podstawowe pojęcia dobra, zła, grzechu, odkupienia tracą
Dla człowieka prawdziwie wierzącego na tym świecie celem nie jest szukanie własnej
swą treść. Objawiający się Bóg, wkraczający w historię świata, wzywający do nawrócenia
chwaty, lecz chwaty BoŜej. Teoretycznie jest to łatwe do zaakceptowania. W praktyce
jest nie do przyjęcia. Tak sprzeczny jak kwadratowe koło.
weryfikuje to Ŝycie, gdy przychodzi moment zejścia ze sceny i nauczenia się radości z tego,
Co do drugiej tablicy Dekalogu, pozostałych siedmiu przykazań, skutecznie są one
poddawane erozji. Trudno mówić o przykazaniu „czcij ojca swego i matkę swoją", gdy
Ŝe ktoś inny błyszczy. Nieunikniona konieczność przekazania następnemu pokoleniu kaŜdej
funkcji i zaszczytu jest więc naturalną okazją do oczyszczania intencji.
monogamiczne małŜeństwo zanika, gdy rodzicielstwo-gubi się w meandrach biologicznych,
ZbliŜający się kryzys ekonomiczny będzie dla wielu Ŝyciowym testem. Trzeba będzie
prawnych, uczuciowych. MoŜna po kolei opisywać podwaŜanie innych przykazań: brak
się nauczyć akceptować sytuacje obiektywnie trudne i upokarzające. Być moŜe akceptować
szacunku dla Ŝycia, promocja zgorszenia, kult pieniądza...
wezwania, aby podejmować zajęcia o mniejszym prestiŜu, i doświadczenia niezrozumienia
Dokument Soboru o Kościele w świecie współczesnym sprzed pół wieku zaczynał się
nawet wśród najbliŜszych: - „jak to moŜliwe, Ŝe nie daje sobie radę w Ŝyciu zawodowym,
słowami „Gaudium et spes (radość i nadzieja) smutek i lęk...". No właśnie, nie wszystko, co
215
216
pomimo ubiegłych sukcesów i wspaniałego CV?". Będzie to weryfikacja, czy szukamy
zaangaŜowania chrześcijan. Na polu jakości naszego świadectwa nie moŜna pozwalać sobie
„niewiędnącego wieńca chwały" (1 P 5,4), czy dymu ziemskiego uznania.
na fuszerkę.
12-VIII-2012
19-VIII-2012
206. Kultura osobista
205. Klarowny komunikat
Punkt widzenia zaleŜy od punktu siedzenia. Na ocenę zachowania konkretnego
Reklamowy potop - tak moŜna określić ostatnie pół wieku. Nadprodukcja dóbr
konsumpcyjnych i kryzys zbytu zmusiły do poszukania reklamowej perfekcji. Przekonać
kaŜdego potencjalnego klienta, aby w rosnącej palecie ofert wybierał nasz produkt. Zdobyć
jego serce, aby pokochał naszą markę, był jej zawsze wierny, nie dając się uwieść ofertami
człowieka wpływa nastawienie wobec niego. Z emocjonalnego dystansu ocenia się surowo.
O dziecku dłubiącym w nosie obca osoba powie: „źle wychowany, brudas!”. Dziadek lub
babcia: „Nasz maluch wszystkim się interesuje, gdy dorośnie pewno będzie naukowcem!”.
Serdeczne spojrzenie wiele usprawiedliwi, szczególnie wobec dzieci. Dla dorosłych
konkurencji.
W marketingu nie ma miejsca na improwizację. Dawno zniknęła prosta reklama.
Potrzeba dalekosięŜnej strategii - mądrej i spójnej. Nawet trwający kilkadziesiąt sekund spot
telewizyjny wymaga długiej i Ŝmudnej pracy. Pierwszy etap to sporządzenie kreatywnego
brieftu, czyli opisu głównego przekazu i określenia docelowej grupy. Powinien mieć mocny
RTB (Reason To Believe), czyli argumenty - emocjonalne lub naukowe - aby odbiorca
nie będzie zawsze takiej taryfy ulgowej. W świecie nauki, sportu lub wysokiej kultury
spontaniczność jest dozwolona dopiero po osiągnięciu wysokiego poziomu umiejętności.
Poszerzanie horyzontów i zainteresowania wymagają trudu. Czas poświęcony lekturze,
odpoczynkowi kształtuje gusty, pasje i motywacje. Sztuka z górnej półki staje się zrozumiała,
gdy mamy z nią bliski kontakt.
Paradoksalnie tym wysokim wymaganiom towarzyszy zjawisko tolerowania niemalŜe
uwierzył w wartość reklamowanego produktu. Siłą kaŜdej marki jest jej związek z konkretną
okazją do konsumpcji. Na przykład producenci piwa walczą o skojarzenie ich produktu z
kaŜdego zachowania w sprawach codziennych. Wiele zachowań, kiedyś negatywnie
ocenianych, dziś przyjmuje się jako „wychowanie inaczej”. W wielokulturowym świecie
zasłuŜonym relaksem po cięŜkiej pracy-jestem umęczony, naleŜy mi się piwo!
Zamawiający dopilnuje, aby produkcja spełniała zamierzenia. Przekaz mógłby się
pogubić w artystycznej formie. CóŜ z tego, Ŝe jest arcydziełem i realizator jest z niego dumny,
gdy nie ma klarownego komunikatu? W tym celu prowadzi się badania rzeczywistego
rzekomo juŜ nie ma miejsca dla starych norm dobrego wychowania. W imię kreatywności i
spontaniczności burzy się tradycyjne reguły. Niech kaŜdy rozwinie maksymalnie swój
potencjał i pokaŜe wszystkim, na co go rzeczywiście stać!
No właśnie, raporty oglądalności mediów wiele pokazują: czy to moŜliwe, Ŝe
wpływu spotu na wzrost sprzedaŜy. Niełatwe to badania, dział marketingu lub agencje
reklamowe nie są zbyt skłonne do uznania poraŜki, gdy się utopiło fortunę w nieskuteczną
teleśmieci mają najwyŜszą oglądalność? Czy ludzie nie mają lepszego pomysłu na
odpoczynek niŜ
kampanię.
Wydawane na reklamę na całym świecie miliardy dolarów pokazują przekonanie, Ŝe
oglądane obrazy i słuchane historyjki wpływają na zachowania rzesz. Na dobre i na złe,
otrzymany komunikat kształtuje wybory kaŜdego człowieka. Niestety, złe przekazy ubrane w
przyciągającą formę stają się czymś bardzo szkodliwym, tym bardziej, gdy docierają do
wielkiej liczby odbiorców. Jak moŜna twierdzić, Ŝe np. przemysł pornograficzny lub
podglądanie nieprzyzwoitych rzeczy? Wulgarność przebrana w szaty
nowoczesności wkroczyła na dobre do telewizji, do kina i do reklam. Stała się epidemią XXI
wieku.
Powiedzmy jasno: wulgarność w markowych ciuchach nowoczesności dalej pozostaje
wulgarnością. Szacunek wobec drugiego człowieka jest ponadkulturowy, a zachowania, które
zawsze ranią bliźniego, pozostają niezmienne. Czy lekcewaŜenie norm wychowania jest
„odwagą bycia sobą”? Niestety, często jest objawem egolatrii, egoizmu rozdmuchanego do
propagowanie narkotyków to sprawa obojętna i nieszkodliwa?
Bóg w swej dobroci zechciał, aby Najlepsza Nowina docierała do kaŜdego człowieka
poprzez Ŝywych świadków: oni są niczym „Ŝywa reklama". Odbiorcy zwracają uwagę na
całokształt przekazu. Musi on być spójny, powinien mieć argumenty budzące zaufanie (RTB).
Marka musi dobrze się kojarzyć... Oczywiście zaleŜy to od łaski BoŜej, ale teŜ od
217
granic uwielbiania siebie samego (ego-latria), patologicznego pragnienia zwracania na siebie
uwagi za wszelką cenę.
Miłość szuka znaków. Wzajemny szacunek wyraŜa się poprzez odpowiedni strój,
dobór tematów rozmów, zachowanie ducha radosnej słuŜby w domu, w pracy, miejscach
218
rozrywki i odpoczynku. Kultura osobista umoŜliwi innym oddychanie atmosferą bonus odór
zwycięstwa będzie dla tych, którzy walczyli ofiarnie kaŜdego dnia, aŜ do samego końca.
Christi (2 Kor 2,15) - miłej woni Chrystusa. Wymaga odwagi kroczenia pod prąd
Świadomość BoŜego zadania dodaje prawdziwej otuchy. Złudzeniem jest czerpać siły z faktu,
lansowanemu chamstwu. Jest waŜną częścią nowej ewangelizacji i jest w zasięgu kaŜdego
Ŝe za jakiś czas będzie kolejny urlop i wtedy sobie odbijemy...
chrześcijanina.
2-IX-2012
26-VIII-2012
208. Oczywiste oczywistości
207. Nowe rozdanie
DzierŜak, bijak, gązwa lub gacek - z czym się te słowa kojarzą? Niewielu odpowie
Wrześniowy dzwonek wzywa do pracy. ChociaŜ nowy rok rozpoczyna się w styczniu,
we wrześniu patrzymy dalej. Podejmujemy Ŝmudne długoterminowe zadania. Dochodzą nas
juŜ pierwsze powiewy jesieni, krótsze i chłodniejsze dni. W panującej kulturze konsumpcji i
ciągłego dogadzania sobie taka perspektywa przytłacza i zniechęca. Nic dziwnego, Ŝe stałą
prasową pozycją na ten okres są psychologiczne porady o pourlopowej depresji wynikającej z
ponownego narzucenia sobie rygoru. Logiczne, Ŝe powrót do szarej rzeczywistości po dwóch
czy trzech tygodniach urlopowania moŜe się okazać przykrym doświadczeniem.
prawidłowo. Paradoksalnie, większość z zapytanych zna zwrot: „proste jak budowa cepa".
Właśnie to narzędzie tworzą dwa kije, długi zwany dzierŜak i krótki, zwykle dębowy, bijak.
Cieńsze końce dzierŜaka i bijaka łączy się wysuszoną skórą z węgorza lub metalowym
przegubem nazywanym ósemką, gązwą lub gackiem. Inne pytanie z tego samego zestawu:
Dlaczego cep to pogardliwe określenie na człowieka głupiego i tępego?
Dziś równieŜ niewielu potrafi prawidłowo korzystać z tego prostego urządzenia.
Trzyma się cep za dzierŜak i uderza bijakiem w rozłoŜone zboŜe na klepisku lub innym
Rozgrzewka jest konieczna przed kaŜdym startem. Przedwakacyjny poziom
wydajności zawodowej osiągamy dopiero po trzech, czterech dniach od powrotu. Poleca się
więc nie iść do pracy prosto z urlopu, wracać z wakacji w piątek lub sobotę. Jeszcze przed
urlopem załatwić u przełoŜonych, by w pierwszych dniach pracy nie zlecano nam cięŜkich zadań lub spotkań. Wtedy moŜna zająć się czymś prostym i niewymagającym duŜej
koncentracji - porządkowaniem papierów na biurku, przeglądaniem notatnika, sprawdzeniem
maili. Zaległości urlopowe naleŜy nadrabiać pomału, bez stresu, ale za to systematycznie. Dać
sobie czas na powrót do pracy na normalnych obrotach i zaakceptować takie uczucia, jak
lekkie rozleniwienie, gorszy humor, spadek nastroju. Po pracy wypoczywać aktywnie: basen,
tenis, squash, rower lub spacer. Zaplanować następny krótki wyjazd juŜ na najbliŜszy czy
kolejny weekend.
twardym płaskim podłoŜu. Ale uwaga, trzeba tak machać, aby za kaŜdym razem bijak uderzał
całą swoją długością o podłoŜe, na którym zboŜe leŜy. W przeciwnym przypadku pojawiają
się mocne siły odbicia na dzierŜaku, boli łokieć i moŜna uszkodzić ziarna. A więc machanie
cepem nie jest wcale takie proste!
Utraciliśmy zdolność korzystania z pradawnych narzędzi rolniczych, bo nie są one juŜ
nam do niczego potrzebne. Proste umiejętności łatwo opanować Ŝyjąc wśród ludzi, którzy je
posiadają. Ale moŜna ich nigdy na dobre nie zdobyć. Na przykład coraz częściej moŜna
spotkać młodych ludzi, którzy nie radzą sobie z noŜem i widelcem przy posiłkach. Dla ich
usprawiedliwienia moŜna dodać, Ŝe pewno w dzieciństwie nikt im nie zwracał na to uwagi lub
w ich rodzinach nie było wspólnych posiłków...
Panująca ideologia relatywizmu sprowadza wolność do całkowitej dowolności.
Są to cenne i dość banalne porady, które niestety nie kaŜdy moŜe zastosować, bo nie
od niego wszystko zaleŜy. Uczeń Jezusa powinien jednak pamiętać, Ŝe mottem jego Ŝycia nie
moŜe być: „unikać szerokim łukiem kaŜdej ofiary". Dla przypomnienia nauki o miłości, w
połowie tego miesiąca obchodzimy święto KrzyŜa Świętego.
Rodzice z przekonania lub lęku nie zwracają uwagi swoim pociechom i tym samym - nie
przekazują im wielu podstawowych zasad współŜycia, jakimi są m.in. punktualność, dobre
maniery, dbałość o porządek, panowanie nad nastrojami itd. Z czasem, gdy dzieci dorosną,
będą zmuszone do nadrobienia braków, uczestnicząc w kosztownych kursach savoir-vivre'u,
Dopóki Ŝyciowa pielgrzymka trwa i do raju jeszcze daleko, trzeba się wysilać.
Zniechęcenie, a moŜe nawet i depresja, mogą wynikać z braku asymilacji tej podstawowej
nauki ewangelicznej - mądrości krzyŜa. Nowe rozdanie moŜe przynieść lepsze lub gorsze
karty. Jak w prastarym opisie: są okresy tłustych krów, ale i teŜ chudych, sytuacje prosperity i
sytuacje kryzysu. We wszystkich tych okolicznościach gromadzimy skarby w niebie. Wieniec
219
team-buildingu, wyrabiania charakteru.
Internet i jego wszelkie mutacje - portale społecznościowe, twittery itp. - nie przekaŜą
podstawowych zasady delikatności i szacunku wobec bliźniego. Po niespełna kilkunastu
latach istnienia sieci juŜ moŜna wysunąć tę tezę. Ekran, co najwyŜej, stworzy sprawnego
uŜytkownika - konsumenta. Tylko człowiek, który prawdziwie kocha, wychowa drugiego
220
człowieka na człowieka. Zwracajmy więc uwagę innym na ich zachowanie i przyjmujmy ich
z pozostałymi sposobami docierania do prawdy. Trzeba więc globalizować wiedzę i mieć
uwagi. Przekazujmy te' oczywiste oczywistości, inaczej grozi nam zalew „pokolenia cepów”.
odwagę mądrości - sapere audere.
16-IX-2012
Idziemy, 9-9-2012
210. Nieolimpijska dyscyplina
209. Otwartość rozumu
Mój skalpel nigdy nie natknął się na duszę". „Byłem w kosmosie i nie widziałem Pana
Zakończenie letnich igrzysk olimpijskich otwiera dyskusję dotyczącą dołączenia lub
Boga". Od ponad wieku, podobne teksty funkcjonują jako krytyka wiary. Dziś te same
usunięcia dyscyplin sportowych przy następnej edycji. Na razie uczestnicy olimpiady w Rio
argumenty, w wersji szyderczo-rozrywkowej, pojawiają się na ustach lansowanych
de Janeiro w roku 2016 będą rywalizować w 28 dyscyplinach. Do programu mają powrócić
celebrytow. Rzekomo nauka juŜ dawno ukazała fikcję istnienia Pana Boga, nieśmiertelności
rugby - w wersji siedmioosobowej - i golf. Nie znajdą się natomiast dyscypliny takie jak
duszy, godności nienarodzonego lub upośledzonego człowieka.
karate, squash i sporty wrotkarskie, które ubiegały się o włączenie w poczet sportów
Warto prowadzić kampanię uświadamiania ograniczeń nauk ścisłych: one nie
olimpijskich, oraz baseball i softball, które z programu usunięto po igrzyskach w Pekinie.
posiadają monopolu na obiektywność. MoŜna mówić o kilku poziomach tejŜe obiektywności.
Kitesurfing dołączy do konkurencji Ŝeglarskich, zastępując windsurfing. Te dyscypliny róŜnią
Pierwszy poziom to ten najbardziej oczywisty, wynikający z prostego doświadczenia. Nim
się tym, Ŝe zamiast klasycznego Ŝagla uŜywana jest odmiana latawca.
pojawi się wiedza o geografii, wiemy, czym jest góra, jezioro lub pogoda. De facto cała nasza
KaŜda dyscyplina stara się o włączenie w tę światową elitę. Są jednak takie, które
wiedza o rzeczywistości jest oparta na zwykłym doświadczeniu. Nawet nauki najbardziej
nigdy nie zostaną dopuszczone do tego ścisłego grona. A szkoda! Na przykład rozwoŜenie
abstrakcyjne muszą korzystać z prostych porównań, dostosowanych do tego podstawowego
dzieci do szkoły jest dla rodziny wielodzietnej niemałym wyzwaniem i z pewnością niejeden
poznania świata.
przebojowy singiel odpadłby przed startem. RównieŜ pójście na zakupy i powrót do
Następny stopień poznawania rzeczywistości to ten właściwy naukom ścisłym. W
mieszkania na czwartym piętrze bez windy dla matki z dwójką lub trójką maluchów jest nie
wielkiej mierze jest to obiektywność skonstruowana. Badacz nie jest juŜ wobec świata
lada wyzwaniem. I niestety nikt nie myśli o zawieszaniu jej medali i promocji w kolorowej
słuchającym uczniem, lecz przybiera postawę odpytującego nauczyciela. Prowadzi to do
prasie.
selektywnego poznawania. Obrany punkt widzenia i metodologia zawęŜają umysł. JeŜeli będę
Nieolimpijska dyscyplina posiadania licznych dzieci nie ma równieŜ sponsorów.
badał ryby Ŝyjące w jeziorze Śniardwy, korzystając z sieci mającej oczka na kilka
Wręcz przeciwnie, wydaje się, Ŝe rodzice pragnący podjąć takie wyzwania muszą dodatkowo
centymetrów, nie będę w stanie złapać mniejszych rybek. Oczywiście to nie pozwoli mi na
płacić za „fanaberię" rodzenia dla społeczeństwa. Z powodu tych i innych trudności, Polska,
twierdzenie, Ŝe takich rybek w jeziorze w ogóle nie ma. Tylko mogę stwierdzić, Ŝe obrana
katolicki kraj i - moŜna powiedzieć - wychowanek bł. Jana Pawła II, jest w światowym
metoda badawcza nie pozwala mi na ten temat się wypowiadać.
ogonie dzietności. Na wiele tych spraw zwykły obywatel niestety nie ma większego wpływu.
Trzeci poziom obiektywności nie jest ani „zastany", ani „skonstruowany", jest to
KaŜdy jednak moŜe być zagorzałym kibicem rodzin z małymi dziećmi.
poznawanej
Na pierwszym miejscu starsze pokolenie. Broń BoŜe, nie naleŜy zniechęcać młodych
rzeczywistości, szczególnie dotyczy człowieka i jego przeznaczenia. Wnika do tajników,
rodziców, sprzedając im przeróŜne czarne scenariusze, gdy mówią o kolejnym dziecku.
przekracza to, co natychmiastowe, dociera do samego sedna. To poznanie nie podlega
PowaŜne badania socjologiczne wskazują na negatywny wpływ pokolenia 50+ w promowaniu
weryfikacji technicznej, co nie oznacza, Ŝe opracowane pojęcia są fikcyjne. Prawda nie równa
dzietności. Być moŜe niektóre demobilizujące postawy teściów lub rodziców wynikają z
się weryfikacji. Jest wiele pojęć całkiem realnych, jak dobro, dusza lub Bóg, na które nie ma
własnej frustracji, bo im samym zabrakło hojności w odpowiednim czasie... W oczach
pomiarowych narzędzi.
BoŜych moŜna nadrobić hojnie przeznaczając czas, spokój (i pieniądze!) na rzecz wnuków.
„obiektywność
poszukiwana".
Usiłuje
odkryć
sens
całościowy
dla
Otwartość rozumu ludzkiego polega na współpracy wszystkich poziomów
KsięŜa równieŜ mogą mocno kibicować, odmieniając na wszystkie moŜliwe przypadki
poznawania. Do nich dochodzi wiara jako światło darowane od Pana Boga. Harmonizuje ona
słowa Jezusa: „pozwólcie dzieciom przyjść do Mnie i nie zabraniajcie im". Przy kaŜdej okazji
221
222
chwalić rodziców decydujących się na kolejne dziecko, mobilizować wspólnotę do
postawę normalności i równowagi. Bez Pana Boga, bez Jego łaski człowiek marnieje. Jego
solidarności z nimi. Bez dzieci nowa ewangelizacja staje się pustym hasłem.
Ŝycie staje się Ŝyciem bez Ŝycia.
23-IX-12
212. Trwała efektywność
Uskrzydlone jednostki kreują sukces zespołu. Bez wypalenia funkcjonują na wysokich
211. No Life
Normalne zachowanie? - takie pytanie stało się dziś tabu. Oderwanie wolności od
obrotach. Stan oŜywienia i chęci uczenia się to dwa skrzydła trwałej efektywności.
prawdy doprowadziło do całkowitej erozji pojęcia normalności. Ideologiczne mody wciąŜ
Emocjonalny stan podniecenia wyzwala entuzjazm. Wynika z przekonania, Ŝe to co się na co
zmuszają lekarzy psychiatrów do skracania listy patologicznych zachowań. Od ponad wieku
dzień robi ma wielkie znaczenie. Drugim skrzydłem jest rozwój wynikający z przyswajania
etyka, nauka o dobrym zachowaniu, skupiła się wyłącznie na aspektach społecznych. Tą
wiedzy i umiejętności. Nauka uruchamia pozytywną spiralę: ludzie, którzy wykształcili w
drogą doszliśmy do tego, Ŝe nie da się juŜ ocenić osobistych wyborów. KaŜde zachowanie,
sobie nowe wartości wierzą, Ŝe są w stanie dalej się rozwijać. Te dwa skrzydła wzajemnie się
które nie rani innych, jest równowartościowe. Pomimo całej tej retoryki osobiste wybory
uzupełniają. Potrzebują się nawzajem, jeden bez drugiego moŜe nawet wpłynąć negatywnie
wpływają na zachowanie społeczne. Dziwactwa, chociaŜ ukryte, są zawsze toksyczne.
na wynik zespołu.
MłodzieŜowy język określa jako „nolife'a" osobę dobrowolnie izolującą się od reszty
społeczeństwa. Rezygnacja z Ŝycia - ang. no life - by poświęcić się jednej jedynej czynności.
ChociaŜ takie przypadki zawsze się zdarzały, ostatnio cyfrowy świat umoŜliwił całkowite
porzucenie realnego świata na rzecz wirtualnego. Atrakcyjność gier komputerowych
namnoŜyła zawodowych graczy zdolnych do spędzenia długich okresów bez Ŝycia
społecznego. Wakacje są idealnym polem dla takich ekscesów. Gdy rówieśnicy spędzają
wspólnie czas, „noliferzy" zamykają się w swoich norach, ograniczają spanie i jedzenie, by
rozwijać swoją bezuŜyteczną pasję. Takie jednostki da się poznać po wyglądzie
zewnętrznym: bladość, przygarbienie, ponurość... „Nolife'y", jak sama nazwa wskazuje, są
bez Ŝycia - chodzącymi trupami.
MenadŜerowie głowią się, szczególnie w czasach kryzysu, jak uzyskiwać taki trwały
uskrzydlenie pośród pracowników. Dla poprawy zaangaŜowanie personelu wypracowano
cztery kroki. 1. UmoŜliwienie członkom zespołu samodzielnego podejmowania decyzji. 2.
Dzielenie się informacjami. 3. Minimalizowanie nieuprzejmości. 4. Przekazywanie opinii
zwrotnych na temat osiąganych wyników. Mechanizmy te w pewnym stopniu się zazębiają.
KaŜdy oddzielnie pozwala na wzrost zaangaŜowania, ale tylko wszystkie razem tworzą
kulturę uskrzydlenia.
Inicjatywy apostolskie, charytatywne lub wychowawcze prowadzone przez Kościół
róŜnią się od zwykłej firmy tym, Ŝe mają nadprzyrodzony wymiar. Dlatego ostatecznym
Kiedyś zdrowe środowisko pomagało wyrastać z młodzieńczych oryginalności.
Niestety, gdy zabraknie odniesienia do obiektywnej normy lub gdy ona buduje się wyłącznie
na podstawie zachowania większości, lub ulotnej mody arbitralnie wykreowanej, z biegiem
lat dziwactwa co najwyŜej mogą się zamienić na inne. W takim kontekście kulturowym
miernikiem ich efektywności jest stopień świętości osiągniętych nie tylko przez tych, do
których są ukierunkowane, ale równieŜ rozwój duchowy tych, którzy się w nich udzielają.
Niemniej jednak, doświadczenie kaŜdej zdrowej ludzkiej organizacji moŜna zastosować do
inicjatyw Kościoła, szczególnie do tych prowadzonych przez osoby świeckie.
zanika równieŜ pojęcie ludzkiej dojrzałości. Człowiek zmuszony jest do skupienia się na
kolejnych wyborach tak samo arbitralnych jak te młodzieńcze. śycie traci ciągłość i spójność.
Wyliczone mechanizmy uskrzydlania personelu mają posmak jak najbardziej
Mówiąc językiem współczesnym, wciąŜ trzeba naginać rzeczywistość, by wypełniać pustkę
ewangeliczny. Samodzielne podejmowanie decyzji zawsze towarzyszyło chrześcijańskim
własnej duszy.
inicjatywom. Nauka o wolności, odpowiedzialności i osobistej zasłudze temu sprzyja. Stała
Pismo Święte uczy, Ŝe normą dla człowieka i pełnią Ŝycia jest Pan Bóg. Stąd pierwsza
formacja we wszystkich aspektach pomaga w obiegu informacji, równieŜ atmosfera
i podstawowa zasada: kochać Pana Boga ponad wszystko. Szukać Go z całych sił. Ściśle
wzajemnego zaufania ułatwia zwrotną informację. Miłość, przebaczenie i duch słuŜby
połączona z tym przykazaniem jest miłość do bliźniego. Te dwa przykazania stanowią
minimalizują nieuprzejmości.
223
224
Słowem wszystkie te menadŜerskie chwyty moŜna spokojnie stosować. Nowa
ewangelizacja wymaga odnowionego entuzjazmu. Rolą Pasterzy i osób im pomagającym na
kierowniczych stanowiskach to uskrzydlanie wiernych. Przykład sprawnych organizacji XXI
spojrzenia. Zacina się funkcja zoom i człowiek staje się podatny na zauroczenie modnymi
ideologiami.
14-X-2012
wieku moŜe być materią rachunku sumienia i poprawy.
214. Skoki wzwyż
Sobór Watykański II postawił sobie cel duszpasterski: odpowiedź na pytanie, jak
213. Funkcja zoom
Wiedza stała się bardziej dostępna. Twardym danym towarzyszą róŜne punkty
głosić Ewangelię we współczesnym świecie. Przełom tysiącleci okazał się przełomem
widzenia i mniej lub bardziej arbitralne opinie. Pozwala to zauwaŜyć złoŜoność danej kwestii
cywilizacyjnym: oznaczają go mobilność i przemieszanie kultur, niebywały rozwój nauk i
i uniknąć stereotypowego podejścia. Wielość i rozbieŜność zdobytej wiedzy mogą teŜ stać się
techniki, zmiana paradygmatów ekonomicznych... Odpowiedzią na te wyzwania ma być
przeszkodami na drodze poznania rzeczywistości. Rzetelne poznanie nie jest ani wypadkową,
„nowa ewangelizacja". Ale jak zrobić, by nie stała się pustym, klerykalnym sloganem? Jakie
ani średnią zebranych informacji. Jak zbilansować i wywaŜyć róŜne podejścia? Jak nie popaść
zmiany wprowadzić, by moŜna było mówić o nowości, a jakie granice zachować dla
w sceptycyzm i nie zniechęcić się w dalszym poszukiwaniu w obliczu takiego zróŜnicowania?
wierności Ewangelii?
Na kaŜdą sprawę moŜna patrzeć bardziej ogólnie lub z bliska. Stosując analogię
W sporcie moŜna znaleźć analogię radykalnych zmian w ciągłości. Zerwanie ciągłości
cyfrówek, przycisk zoom umoŜliwia zobaczyć ten sam obraz z róŜnych perspektyw.
oznaczałoby porzucenie konkretnej dyscypliny. Na przykład w skoku wzwyŜ długo
PrzybliŜona perspektywa odkrywa szczegóły, ale odcina szanse zrozumienia całości.
dominował „styl noŜycowy”. Przypominało to skok w biegu z przeszkodami. Wszyscy
Oddalona perspektywa pozwala na pełny obraz, ale z ryzykiem przeoczenia subtelności i
stosowali technikę noŜycową, toteŜ wygrana oznaczała wierność metodzie. Miała ona
niuansów. Niektórzy wolą na wszystko patrzeć z bliska, inni zaś - z daleka. Obie te
powaŜne ograniczenia, gdyŜ środek cięŜkości skoczka musiał być umieszczony znacznie
perspektywy - z poziomu Ŝaby i z lotu ptaka - mają swoje zalety i wady.
powyŜej poprzeczki. Okazało się, Ŝe dla przełamania rekordów trzeba było stworzyć coś
Analogię funkcji zoom moŜna równieŜ stosować, aby opisywać strategię zarządzania.
nowego.
Przy zbliŜeniu wszystkie szanse wydają się duŜe i kuszące, choć brak szerokiego kontekstu.
Najpierw wymyślono „technikę obrotową”: skoczkowie odbijali się i lądowali na tej
Spojrzenie z dystansu jest istotne przy podejmowaniu decyzji z uwzględnieniem szerszego
samej stopie oraz tyłem do poprzeczki. Następnie odkryli styl przyrzutowy - skoczkowie
kontekstu. Poszczególne wydarzenia postrzega się jako elementy całej sekwencji wydarzeń,
odbijali się z jednej stopy i lądowali na drugiej przodem do poprzeczki. Wreszcie na
nie jako jednostkowe incydenty, nie patrzy się teŜ na nie przez pryzmat swoich interesów
olimpiadzie w 1968 r. Dick Fosbury stworzył zaskakujący „flop Fosbury'ego", który wymaga
osobistych. Ludzie umiejący obserwować świat z tej perspektywy umieszczają decyzje w
obrotu o 180 stopni i wylądowania na głowie. By odnieść sukces, Fosbury musiał zapomnieć
o wszystkim, czego nauczono go o prędkości, kącie podejścia i technice. KaŜdy nowy styl
odpowiednim kontekście i odwołują się do zasad.
Intelektualna pokora pozwala zachować szacunek dla świata. Odkrycie bogactwa
przekształcał branŜę skoków wzwyŜ. Innowatorzy musieli wypracować nowe nawyki. Ci,
rzeczywistości, odczytywanie szczegółów w szerszym kontekście, świadomość złoŜoności i
którzy kurczowo trzymali się dotychczasowych praktyk, tracili konkurencyjność. Nowość nie
dynamiczności zdobytego obrazu prowadzi do tej Ŝyciowej mądrości. Wielkość człowieka i
oznacza więcej tego samego, lecz radykalną zmianę dającą inną jakość.
jego osiągnięć wymaga rozwoju takiej postawy. Upojenie sukcesami prowadzi do pychy, jest
W przypadku ewangelizacji, nowej jakości moŜna szukać w poprawie więzi z
niczym zacięcie się funkcji zoomu, zawęŜenie całego świata do własnego punktu widzenia i
Chrystusem. Dla zjednoczenia z nim mamy zawsze te samy środki: Ewangelię, sakramenty i
do własnych proporcji. Oznacza utratę zdolności akomodacji.
KrzyŜ. MoŜna z nich korzystać w odnowiony sposób. Nowość moŜe być teŜ w metodach.
Dzięki pokorze intelektu człowiek zachowuje otwartość na Tego, którego nie da się
ogarnąć i który stworzył ten fascynujący świat. Paradoksalnie relatywizm, w swojej
Trzeba wypracować odpowiednie duszpasterskie „know-how" na wysoką poprzeczkę, jaką
dziś stawia nam świat.
rezygnacji z wszelkich odniesień do Boga i do ostatecznej prawdy, prowadzi do zawęŜenia
225
226
Dla prawdziwego odnowienia jakości w tych dwóch aspektach - więzi z Chrystusem i
podstępnych zakusów diabła. W kaŜdym połoŜeniu bierzcie wiarę jako tarczę, dzięki której
metodach - potrzeba mocnego zaangaŜowania. Bez ofiarnego nastawienia, ze zblazowanym
zdołacie zgasić wszystkie rozŜarzone pociski Złego. Weźcie teŜ hełm zbawienia i miecz
podejściem, świat nie będzie chciał nas słuchać. Mocna wola walki jest warunkiem, aby
Ducha. Przy kaŜdej sposobności módlcie się w Duchu!”.
sportowy potencjał przekuć w czyny i pokonywać niepokonane bariery.
28-X-2012
21-X-2012
216. Zeświecczenie
Technologia podkręciła Ŝyciowe tempo. NamnoŜyła się oferta świecidełek, eventów,
215. Sieć czy pajęczyna?
Internet osiągnął pełnoletność. Przyszedł na świat dwadzieścia lat temu i
newsów. IleŜ to jest ciekawych spraw, których współczesny człowiek nie powinien
błyskawicznie się rozwinął. Nadal zachowuje młodzieńcze cechy, rozszerzając wciąŜ swe
przeoczyć! Niestety, nie sposób wszystkiego ogarnąć: kaŜdy wybór to rezygnacja z wielu
moŜliwości. Obiecuje dać wszystko, czego tylko dusza zapragnie: najnowszy film, którego
innych. Poszukiwane doświadczenia moŜna tylko rozłoŜyć w czasie. A to wymaga ciągłych
jeszcze nie ma w kinach, dostęp do najwspanialszych kolekcji, bieŜącą informację na
zmian i niesie niebezpieczeństwo utraty toŜsamości. Wszystko moŜe stać się tymczasowe:
dowolny temat, muzykę ulubionych zespołów... Nie sposób tego wyliczyć, istne cudo!
wartości, rodzina, religia. MoŜna utracić egzystencjalny grunt i przemienić Ŝyciową
No właśnie, ale czy producenci i wykonawcy wyrazili zgodę na udostępnienie ich
pielgrzymkę w bezsensowne krzątanie.
prac? Czy opinie tam wyraŜane są sprawiedliwe? Czy nie dokonuje się tam manipulacja i
Ten zabiegany tryb Ŝycia doprowadził wielu do religijnej obojętności. Wymazał
celowe wprowadzanie w błąd? Czy sieć nie udostępnia kaŜdemu, w kaŜdej chwili wiele
świadomość podstawowych prawd z pierwszych stron Pisma Świętego: człowiek obrazem
śmieci i paskudztwa? Czy nie jest, jak to ktoś brutalnie wyraził, „darmowym całodobowym
Boga, tęskniący za utraconym Rajem, potrzebujący odkupienia. JeŜeli nie ma ostatecznego
burdelem bez ograniczeń wiekowych”? „Ale taki jest ten świat” - odpowiadają obrońcy status
celu w Bogu, równieŜ nie moŜna oceniać poszczególnych zachowań, nie ma grzechu ani
nawrócenia. Potrzeba zbawienia staje się czymś niezrozumiałym, jeŜeli juŜ to szuka się go w
quo. „Internet jest jak ulica, jest tam wszystko, jak w Ŝyciu - i dobre, i złe rzeczy”.
Tak, ale jest to ulica bez prawa i porządku. W wielu rzeczach przypomina słowa św.
przemijających sprawach.
Kościół ma zadanie głosić Ewangelię, teraz - w takim kontekście kulturowym. W
Pawła: „W tym, co złe - pomysłowi” (Rz 1,30).
Na razie nie zanosi się na koniec dyskusji dotyczącej regulacji w sieci. Debacie
historii przyjęciu wiary zawsze towarzyszyło nawrócenie, rozpoczęcie „nowego Ŝycia".
zazwyczaj towarzyszy podniesiona temperatura emocjonalna. Szczególnie intensywna ze
Poznanie dobroci Boga i zrozumienie marności doczesności, gdy ona oddala od Boga.
strony tych, którzy nie zgadzają się na wprowadzenie jakichkolwiek prawnych ograniczeń.
Radykalność chrześcijaństwa nie oznacza zobojętnienia wobec świata, lecz przyjęcie go jako
Mocne ich reakcje skłaniają do podejrzeń, Ŝe stali się takimi „wielbicielami sieci”, którzy nie
zadanie: pojednanie go z Bogiem. Wszelkie zdobycze ludzkie mają pozytywny sens, tylko
mogą zgodzić się na najmniejszy nawet cień na obiekcie swego kultu. A moŜe to cecha
jeŜeli wpisują się w porządek odkupienia. W Chrystusie Odkupicielu człowiek odkrywa
zwykłego uzaleŜnienia: nieokiełzana ciekawość, zmysłowość, lenistwo...
równieŜ wartość świata. Uczy się kochać świat - tak jak Bóg go kocha - i realizować tę miłość
W środowiskach kościelnych często słychać argument, Ŝe połączenie internetowe to
poprzez swe pozytywne działanie.
współczesna sieć rybacka. Niezmierne pole apostolskie, gdzie uczniowie Jezusa są wezwani
Dystans do świata wynikający z przyjęcia eschatologii chrześcijańskiej nie jest
do wypłynięcia na głębię. Nie ma wątpliwości co do szansy dostępu do religijnych treści i
odmianą nihilizmu, lecz przekonaniem, Ŝe świat w obecnym kształcie potrzebuje naprawy.
docierania z nimi do niezmiernej rzeszy dusz. Jednak te moŜliwości same z siebie nie
Wiara niesie ze sobą sprzeciw wobec zepsucia. Prowadzi ona do angaŜowania się w
„uświęcają” sieci w całości. Niestety, sieć dla wielu stała się pajęczyną, gdzie zatracili swą
rewolucję, głębszą i radykalniejszą od świeckich rewolucji. Do takiej wzywał Piotr w dniu
wolność dzieci BoŜych.
Pięćdziesiątnicy: „Nawróćcie się i niech kaŜdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na
Przy korzystaniu z sieci stają się aktualne porady z listu do Efezjan. „Błądźcie mocni
w Panu - siłą Jego potęgi. Obleczcie pełną zbroję BoŜą, byście mogli się ostać wobec
227
odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie w darze Ducha Świętego". I dodawał:
„Ratujcie się spośród tego przewrotnego pokolenia!”.
228
Duch Święty przekona świat o grzechu niewiary w Chrystusa. My równieŜ
Ten ambitny plan wymaga wytrwałej mobilizacji na wielu polach. Potrzeba
potrzebujemy tego przekonania, aby rzeczy tego świata były w naleŜącym do nich miejscu:
socjologów, psychologów, prawników, historyków, pedagogów myślących po katolicku i
one nie mają zbawiennej mocy. Bez tego nawrócenia Rok Wiary pozostanie tylko pięknym
gotowych podjąć wielkie wyzwanie, jakim jest obrona godności człowieka i jego duchowego
hasłem.
wymiaru. Oczywiście lista wymienionych zawodów jest otwarta na wiele innych
4-XI-2012
humanistycznych specjalizacji. Zadanie jest tak rozległe, Ŝe wymaga wielu tęgich umysłów i
duŜo serca do wytrwałej pracy.
217. Interdyscyplinarność
Nadzieja
i
optymizm
oraz
11-XI-2012
obawy
i
cierpienia
od
początku
towarzyszą
ewangelizacyjnej misji Kościoła. Pierwsze pokolenie chrześcijan nie mogło uniknąć
zderzenia z dekadencką atmosferą panującą w rzymskim imperium. Mocna wiara popychała
218. Fair play
Dwie cechy charakteryzują solidnego człowieka. Na zewnątrz - pełne oddanie
ich do odwaŜnego składania świadectwa Ŝycia. Stopniowo udało się uzdrowić ówczesny
obowiązkom. Wewnątrz - wymagająca prawość sumienia. Najbardziej widoczną jego cechą
klimat społeczny.
jest jego mocne poczucie obowiązku. Przejawia to się w solidnej pracy i realnym oddaniu
Optymizm i ufność w moc Ewangelii nie oznacza lekcewaŜenia obiektywnych
trudności, jakie dziś spotyka człowiek pragnący Ŝyć wiarą. W ostatnich dziesięcioleciach
innym. Wobec siebie samego człowiek solidny jest surowy, ale w sposób naturalny, bez
patosu. Nie Ŝąda dla siebie wiele, nie biega od razu po wypłatę za poniesione ofiary.
doświadczamy zalewu erotyzmu, a czasami nawet promocji rozwiązłości. Wśród powaŜnych
Osoba taka wykształciła w sobie poczucie sprawiedliwości. Objawia się to w mocnej
szkód, jakie powoduje ta sytuacja, rzuca się w oczy wzrost rozpadów związków małŜeńskich i
skłonności do spełniania tego, co zostało ustalone - szanuje reguły gry. Przyjmuje osobistą
narastające trudności, Ŝeby młodzi ludzie byli w stanie usłyszeć BoŜe wezwanie do
odpowiedzialność za wszystko, co zrobił lub w czym - w jakimś stopniu - uczestniczył.
całkowitego oddania w celibacie apostolskim. Z tej przyczyny pilne stają się wszelkie
Przyznaje się do własnych błędów oraz jest gotowy dźwignąć ich konsekwencje. W jego
inicjatywy „ekologii dla ducha", potrzebne do tego, by oczyścić społeczeństwo z moralnego
Ŝyciu „słowo to słowo". Jeśli dał słowo, to oddał samego siebie. Ta autentyczność przejawia
zaśmiecenia.
się w jego postawie: pokazuje się takim, jakim jest. Odczuwa wstręt do wszelkiego krętactwa,
Punktem wyjścia do tego zadania „oczyszczania klimatu społecznego" (KKK 2525)
jest delikatność w osobistym praktykowaniu cnoty czystości. Jest ona pozytywną i radosną
fałszywości i pozorów. Nawet się dziwi, gdy dostrzega u innych udawanie, przewrotności lub
kłamstwa, co przez wielu jest odczytywane jako naiwność.
cechą, dającą skrzydła dla prawdziwej miłości. Miłością przecieŜ Ŝyje się zarówno w
Do tych pozytywnych cech dochodzi solidarność ze wspólnotą, do której naleŜy. Ma
powołaniu małŜeńskim, jak i w celibacie dla Królestwa BoŜego! Osobisty przykład ma
mocne poczucie równości, dzięki któremu trafnie ocenia część zadań społecznych, które na
niezmierny wpływ na otoczenie, niczym ewangeliczna sól, chroniąca od zepsucia.
niego wypadają. Czuje się niewygodnie, dopóki nie spełni cięŜących na nim zobowiązań. Jest
Jednak dzisiejsza sytuacja wymaga o wiele więcej niŜ działania we własnym
wdzięczny i skłonny do wyrównania otrzymanych przysług. Nie lubi wykorzystywać
środowisku. W złoŜonym i mocno zatomizowanym świecie, w jakim przyszło nam Ŝyć,
przewagi, jeŜeli taka zaistnieje. Nie dąŜy do stawania ponad innymi i zwracania na siebie
okazuje się konieczny skoordynowany wysiłek i interdyscyplinarna praca dla uzdrowienia
uwagi. Czuje się zobowiązany do wyciągania innych z tarapatów, słowem: daje z siebie to, co
obyczajów. Potrzeba wypracowania nowych wzorców kulturowych, nowego prawa, nowej
najlepsze! Co ciekawe, wydaje się, Ŝe taka osoba nie widzi moŜliwości zachowania się w inny
wraŜliwości na ten waŜny aspekt Ŝycia człowieka, jakim jest porządek moralny. Potrzebna
sposób. To silne poczucie obowiązku jest często zainspirowane głęboką religijnością. A
jest nowość spojrzenia, która uwzględniałaby róŜne aspekty i niuanse wynikające z rozwoju
nawet gdy tak nie jest, ewangeliczne przykazanie miłości jest mu bardzo bliskie.
nauk humanistycznych i przemieszania się tradycji kulturowych. Interdyscyplinarność
Chrześcijański styl miłosierdzia napotyka na szczególnie dobrą glebę w jego osobowości.
zadania to nie tylko zbiór róŜnorakich analiz i argumentów, lecz takŜe spójnie przygotowany
Najlepsze w tym wszystkim jest to, Ŝe w realnym świecie takie solidne osoby istnieją.
Grzebiąc w pamięci, spotykamy wiele szlachetnych osób, które wspominamy po prostu jako
projekt pokazujący prawdę i piękno doktryny moralnej Kościoła.
229
230
„uczciwych ludzi". Trudne czasy sprzyjają wykuwaniu się takich ludzi, podczas gdy w epoce
się z dalszych pytań. Ale właśnie tu jest przestrzeń dla wiary. Wiara to nie religioznawstwo,
prosperity róŜnie bywa... Wynika to stąd, Ŝe wykształcenie takiej solidności Ŝycia wymaga
ale zbawienne doświadczenie spotkania z Bogiem otwierające na prawdziwe Ŝycie.
ofiary i wewnętrznej prawości. Takie osoby zasługują na niebieską nagrodę fair play, którą na
25-XI-2012
pewno dostaną, jeŜeli wytrwają aŜ do mety.
220. Parki i ogrody
Koniec jesiennego festiwalu kolorów. Codziennie, przez kilka miesięcy, roślinność
219. Nowa apologetyka
Czy wiara jeszcze ma sens w świecie, w którym nauka i technika otwarty horyzonty,
stroiła się w najróŜniejsze barwy. Dodatkowe zmiany wprowadzała pogoda i pory dnia o
które do niedawna były jeszcze nie do pomyślenia? - pytał Benedykt XVI podczas niedawnej
róŜnym świetle. KaŜda otwarta przestrzeń ukazywała swe estetyczne bogactwo. Trudno było
katechezy z okazji Roku Wiary. Bynajmniej nie jest to pytanie czysto retoryczne, gdy się ma
uwierzyć, Ŝe miejsca dobrze nam znane z powszedniej krzątaniny zawierają w sobie aŜ taki
na uwadze skalę wynikających z rozwoju nauki i techniki zmian w sposobie patrzenia na
potencjał piękna.
świat i organizowania codziennego Ŝycia. Dla wielu odpowiedź na pytanie Ojca Świętego jest
jednoznacznie negatywna: wiara jest przeŜytkiem!
Techniczny postęp ostatnich lat umoŜliwia odpowiedzialnym za zieleń realizowanie
najśmielszych pomysłów. Rzadkie gatunki stały się dostępne niemal dla kaŜdego. RównieŜ
Takie rozpowszechnione odejście od wiary wynika, przynajmniej częściowo, z faktu,
wiedza się spopularyzowała: jak dobrać kolorystycznie gatunki? Jakie wzory warto
Ŝe stereotypy scjentyzmu wciąŜ mają się dobrze. W swej pierwotnej wersji scjentyzm
naśladować? Dziś, przy stosunkowo niskich budŜetach, moŜna zatrudnić prawdziwych
przedstawiał naukę jako religię, a uczonych jako kapłanów. Nowoczesność to dla wielu
fachowców, aby zakładali domowe ogrody. Niebagatelne są równieŜ zmiany w ogrodniczym
sprawność w korzystaniu z narzędzi technicznych plus zawierzenie tym naukom
sprzęcie. Zbieranie liści, na przykład, to juŜ nie katorga sprzed lat. Dmuchacze z przemyślną
humanistycznym, które wykluczają wymiar duchowy. Człowiek teŜ musi podlegać
śrubą i obiegiem liści, które nie tylko wciągają, ale mielą i gromadzą. Specyficzny sprzęt, aby
racjonalnemu umysłowi, nie ma natury danej od Stwórcy, ale sam się tworzy. Religijność w
utylizować odcięte gałęzie. Praca w ogrodzie stała się samą przyjemnością, a ogrodnicy
tradycyjnym sensie jest kapitulacją takiego rozumu, wycofaniem się intelektualnym. NaleŜy
często wyglądają jak pracownicy jakiegoś kosmicznego laboratorium.
więc do przeszłości, wynika z lęków i kurczowego trzymania się starych przesądów.
Per saldo, dwudziesty pierwszy wiek przyniósł wielkie zmiany w jakości otwartej
Wiele jest dobrych stron świata stworzonego przez rozum techniczny. Ale ten dorobek
przestrzeni. Trzeba teŜ zwrócić uwagę na zmiany in plus, w tym co dotyczy zarówno
naleŜy do wszystkich, nie jest własnością umysłu zamkniętego na wiarę. Mało tego, warto
układania alejek, estetyki oświetlenia, jak i innych dodatków: placów zabaw, tablic z opisami,
dziś pokazywać, jak zamknięcie na Tajemnicę prowadzi do powstawania obszarów
ławeczek, ozdób... Tyle w wymiarze materialnym. Ale jak zrobić, by te przestrzeni nie
pustynnych, gdzie nie da się Ŝyć. Idee postępu i dobrobytu wykluczające Boga szybko
pozostały jedynie wielką makietą, w skali jeden do jednego, gdzie nie toczy się prawdziwe
ukazują swoje ciemne strony. Świat oparty wyłącznie na logice technicznej, czyli
ludzkie Ŝycie? Jak oderwać młodzieŜ od komputerów i innych gadŜetów, aby chciała się
funkcjonalnej i pragmatycznej, nie podąŜa ku zbudowaniu bardziej braterskiej i pokojowej
spotykać ze sobą i korzystać z tych pięknych otwartych przestrzeni? Co zrobić, aby te
wspólnoty. Pomimo wielkości odkryć nauki i pomimo sukcesów techniki nie wydaje się, Ŝe
wspaniałości nie pozostawały miejscem szybkiego przebiegu zaganianych dorosłych osób?
człowiek dzisiaj byłby naprawdę bardziej ludzki. Trwają nadal rozliczne formy manipulacji,
PrzecieŜ dziś wiele rodzin ma wspaniałe domowy ogrody, z których prawie nie moŜe się
przemocy, niesprawiedliwości... Mało tego, technika daje nowe narzędzia, które skuteczniej
cieszyć z braku wspólnego czasu.
mogą niszczyć człowieka.
Piękniejące zielone przestrzeni potrzebują równieŜ soli chrześcijaństwa. Wyrazi się to
Tradycyjna apologetyka broniła sensowności wiary wobec błędów doktrynalnych,
w dyskretnej obecności kapliczek lub krzyŜy. Ale jeszcze bardziej powinno się okazywać w
szczególnie tych wynikających z ateistycznych ideologii. Upadek tych doktryn doprowadził
sercach ludzi z nich korzystających. W ten sposób staną się one przestrzenią Ŝycia
do obojętności. Postęp pojmuje się wyłącznie jako mnoŜenie narzędzi lub zabawek, rezygnuje
społecznego, gdzie dzień po dniu praktykowana będzie autentyczna miłość. Są one więc
231
232
przestrzeniami dla wzrostu i dojrzewania relacji rodzinnych i przyjacielskich; gdzie nie
9-XII-2012
powinny zabraknąć głębokich, apostolskich rozmów.
222. Historia
3-XII-2012
Co daje dzieciom nauka historii? Paweł Skibiński podaje cztery powody, dla
których warto jej nauczać, nawet jeśli system edukacyjny to utrudnia. Znajomość
221. In vitro
Debata o in vitro ujawnia płytkość dyskursu społecznego, jak i słabą formację
własnych korzeni narodowych, jak i korzeni rodziny, zwiększa szanse poradzenia sobie w
wiernych. Większość argumentów za tą metodą opierają się na szlachetnym współczuciu
Ŝyciu. Historia ułatwia wewnątrzwspólnotowy kod porozumienia (1) i cementuje
wobec tych, którzy cierpią na niepłodność. Dlaczego nie ułatwić im Ŝycia, skoro nauka jest w
wewnętrzne więzi (2). Jest
stanie pomóc? Dlaczego Kościół trzyma się doktryny, Ŝe istnieją działania zawsze
szkołą wierności ideałom (4) w moŜliwych zawirowaniach dziejowych.
niegodziwe, chociaŜ moŜliwe? Czy dobre intencje, jakie niewątpliwie towarzyszą chęci
posiadania dziecka, nie usprawiedliwiają stosowania metody in vitro?
lekarstwem zapobiegającym indywidualizmowi (3), jest
W dobie zmiany cywilizacyjnej, dla zachowania moŜliwości porozumienia między
pokoleniami, trzeba wypracować i nauczyć się kodu kulturowego narodu i rodziny.
Szukając argumentów, aby pokazać niestosowność in vitro, łatwo się skupić na złych
ToŜsamość kulturowa potrzebuje pamięci, a ta - odpowiedniego języka. Bez wspólnego
skutkach wynikających z niedoskonałości stosowanych obecnie technik. Ale co będzie, gdy
zasobu pojęciowego nie ma zrozumienia wzajemnego. A do tego niezbędne są literatura i
zostaną one tak udoskonalone, Ŝe nie będzie zbytecznych zamroŜonych zarodków? Czy w
historia.
Zapewnienie nowym pokoleniom lepszej przyszłości zaleŜy nie tylko od strategii
takim hipotetycznym przypadku zapłodnienie pozaustrojowe stanie się czymś godziwym?
W panującej kulturze wolność nie ma innych barier jak moŜliwości techniczne i
ich indywidualnego rozwoju, wykształcenia, umiejętności praktycznych, nawet formacji
przewidziane złe skutki. To, co da się zrobić, moŜna wykonać pod warunkiem, Ŝe nie szkodzi
duchowej. Los przyszłych pokoleń zaleŜy od losu wspólnoty, chociaŜ ta teza jest
innym. Etyka pokrywa się z etyką społeczną: granice działania to prawa bliźniego. Ale jak
całkowicie politycznie niepoprawna. Wzmocnienie więzi wspólnoty polepsza szanse jej
ustalić te prawa? Czy chodzi tylko o jakiś konsensus tych, którzy obecnie mają prawo do
rozwoju. Do tego z kolei konieczna jest rzetelna świadomość historyczna zdobyta
głosu? Trudno taką drogą, unikającą pojęcia prawdy o człowieku, nie popaść w arbitralne
powaŜnym wysiłkiem edukacyjnym.
rozwiązania. A skoro Ŝycie dalej się toczy, trudno nie przyzwolić na rozwiązania typu: „nie
szukajmy dziury w całym, niech kaŜdy działa według swego sumienia”.
Dobro wspólnoty zaleŜy od bezinteresowności, ducha słuŜby, solidarności
jednostek tworzących daną wspólnotę. Młody pokolenia potrzebują dobrych przykładów z
KaŜde działanie, równieŜ techniczne, jest dobre na tyle, na ile słuŜy dobru człowieka.
przeszłości, które będą mogły naśladować i które będą im przypominać, Ŝe szlachetne
Szczególnie widać to w medycynie: ona moŜe się rozwijać tylko wtedy, gdy szanuje naturę
postawy są moŜliwe do realizacji. RównieŜ pouczający jest dramat mniej pięknych
człowieka. Leczenie ma odniesienie do dobra człowieka, jego szczęścia doczesnego i
postaci.
wiecznego. Leczenie płonności, jak kaŜde inne, nie moŜe skupić się tylko na rezultatach, ale
musi szanować pełną prawdę o człowieku równieŜ w wymiarze społecznym.
Nie jesteśmy w stanie zagwarantować młodzieŜy na przyszłość warunków jedynie
pomyślnych i dostatnich. Nauczanie historii jest konieczne, jeŜeli pragniemy, by młodzieŜ
Do pełnego zdrowia zarówno jednostki, jak i społeczeństwa rodzina jest niezbędnie
miała szeroką perspektywę i doświadczenie, które pomogą jej poradzić sobie we
potrzebna. Naruszenie podstawowych zasad ojcostwa i macierzyństwa poprzez techniki
wszystkich okolicznościach Ŝyciowych. Powinniśmy uświadomić młodym ludziom
pozaustrojowe przekracza bariery, które w historii ludzkości nigdy nie zostały dotknięte.
zmienność historycznych kolei losu i wskazać przykłady osób, które zdołały przetrwać
Podkopuje podstawowe relacje pokrewieństwa i promuje inne działania eugeniczne. Mówi
nawet najtrudniejsze warunki, godnie i zachowując wierność własnym ideałom.
się, Ŝe Bóg zawsze przebacza, ludzie czasami, a natura nigdy! Głoszenie Ewangelii śycia jest
Cztery argumenty, dla których warto uczyć historii, moŜna jak najbardziej
dziś pilnym zadaniem wiernych. Pogłębiajmy formację i szukajmy sposobów, aby bronić
zastosować w sprawach religijnych. Podstawą chrześcijaństwa to historia Zbawienia.
godność człowieka przy jego poczęciu, zanim natura zacznie wystawiać słony rachunki.
PrzedłuŜa się ona w dziejach Kościoła. Znajomość tej historii pozwala zrozumieć język
233
234
wspólnoty, a przykład świętych zachęca do wierności. Rok wiary jest okazją dla wielu
święta pozostają chłodne i puste, nawet gdyby obfitowały w emocjonalne i konsumpcyjne
inicjatyw w tym kierunku, tak aby poznać dzieje Kościoła powszechnego i na ziemiach
przeŜycia. Rok Wiary jest szczególną okazją, aby „w naszych czynach odbijało się
polskich.
światło, które przez wiarę jaśnieje w naszych duszach” (Kolekta z Mszy o świcie).
17-XII-2012
23/30 XII 2012
223. Szczelina nieskończoności
224. Innowacyjność
Dlaczego świętujemy BoŜe Narodzenie akurat 25 grudnia? Dość powszechna jest
Specjaliści od wizerunku nauczają, Ŝe pewne słowa nie powinny nigdy paść w oficjalnym
teza, Ŝe data wynika z rzymskiego pogańskiego święta Sol Invictus. Jednak twierdzenie,
przekazie. Dyskurs moŜe być absolutnie nijaki pod warunkiem, Ŝe uniknie się tych kilku wyrazów -
Ŝe Jezus urodził się 25 grudnia, znajdujemy po raz pierwszy w komentarzu do Księgi
tabu dla danej branŜy. I tak na przykład, gdy giełda leci na „zbity pysk”, odpowiedzialni za nią nie
Daniela Hipolita z Rzymu - duŜo wcześniej niŜ nakaz cesarza Aureliana, by obchodzić
mogą mówić o kryzysie, załamaniu lub bessie. PR-owcy doradzają, by prezes giełdy spokojnie
święto Słońca.
powtarzał, Ŝe giełda funkcjonuje prawidłowo i zgodnie z jej wewnętrznymi zasadami. Oczywiście nie
Ewangelia Łukasza łączy narodzenie Jezusa z narodzeniem Jana Chrzciciela. Był
pasuje, by się wtedy uśmiechał, ale nie powinien unikać kontaktu wzrokowego. Wypada, by patrzył
on synem Zachariasza, kapłana Ŝydowskiego. Podczas słuŜby w świątyni dowiedział się,
na ludzi łub do kamery, aby wszystkich uspokajać, gdy tracą swoje pieniądze... Powinien być
Ŝe zostanie ojcem. Łukasz informuje, Ŝe Jezus został poczęty pół roku po Janie. MoŜna
zrelaksowany i uwaŜać, aby krople potu nie pojawiły się na jego czole. To ostatnie jest moŜliwe
spróbować obliczyć datę urodzenia Jezusa na podstawie tego, Ŝe Zachariasz pełnił słuŜbę
przy dobrym treningu lub dobrym makijaŜu.
w oddziale Abijasza, ósmym z kolei. ZłoŜone obliczenia prowadzą do dwóch moŜliwych
Dla większości branŜ rozpoczynający się rok 2013 będzie bardzo trudny. Nasłuchamy się
dat marzec/kwiecień lub wrzesień/październik. Jak widać, tą drogą nie ma wytłumaczenia
pustej narracji naszpikowanej optymistycznymi akcentami bez większego oparcia w twardych
obranej daty grudniowej.
liczbach. Nie oczekujmy jednak, Ŝe usłyszymy wezwania do większej pracowitości, oszczędności i
Niektórzy bibliści wskazują, Ŝe św. Łukasz po prostu przyjmował dzień 25 grudnia
rezygnacji z konsumpcyjnego stylu Ŝycia - ponad stan i na kredyt. Takie teksty są wygłaszane, gdy
jako datę narodzin Jezusa, dlatego łączy opowiadania o dwóch narodzinach: Jana i Jezusa.
nie dotyczą bezpośrednio odbiorcy przekazu. Współczesny świat odrzuca tych, którzy od niego
W tym dniu, 25 grudnia, obchodzono Święto Poświęcenia Świątyni. Data narodzin Jezusa
wymagają poświęcenia i wytykają mu jego słabości i egoizm. Co najwyŜej, chętnie słucha o
miałaby zarazem symbolizować fakt, Ŝe wraz z Jezusem, światłem Boga, które rozbłysło
potrzebie nowych rozwiązań, aby wyjść z coraz bardziej pogłębiającego się kryzysu.
zimową nocą, dokonało się prawdziwe poświęcenie świątyni - przybycie Boga na ziemię.
Na szczęście Kościół nie musi unikać pewnych tematów, aby budować swój medialny
Ciekawszy argument to wyjście z najwaŜniejszego święta, jakim było od samego
wizerunek. Ba, istota jego autentycznego wizerunku polega na tym, by być znakiem sprzeciwu i
początku Zmartwychwstanie Jezusa. Nie polegało ono na zwykłym powrocie do Ŝycia, ale
odwaŜnie głosić niewygodne treści. MoŜe więc swobodnie przypominać o grzechu i wzywać do
wprowadzało człowieczeństwo w nowe Ŝycie. Stało się to moŜliwe dzięki wcieleniu
głębokiej przemiany i do nawrócenia. W dniu zmartwychwstania został obdarowany Duchem
Słowa BoŜego. Wcielenie i Zmartwychwstanie były dla świata dwie przełomowymi
Świętym, aby prowadzić rozległą katechezę o BoŜym przebaczeniu. Ten przekaz jest taki sam
chwilami. MoŜna by powiedzieć, Ŝe są to szczeliny otwierające stworzony kosmos na
zarówno dla tych z zewnątrz, jak i dla swoich wiernych.
nieskończoność. Te dwa święta we wczesnym chrześcijaństwie obchodzono 25 marca. W
Na wielki kryzys, jakim był bunt człowieka, Bóg odpowiedział innowacyjną drogą
tradycji judaistycznej data ta uznawana była za dzień stworzenia świata. A chrześcijanie
odkupienia w Jezusie Chrystusie. Ta radykalna odnowa realizuje się w czasie. Nowy rok będzie
obchodzili ten dzień jako wspomnienie poczęcia Jezusa (święto Zwiastowania) oraz jego
rzeczywiście pomyślny, nie dzięki optymistycznemu makijaŜowi speców od medialnego
męczeńskiej śmierci.
wizerunku, lecz dzięki BoŜemu błogosławieństwu. Ono towarzyszy ludziom dobrej woli, czyli tym,
Chrześcijaństwo nie jest religią kultu kalendarza, precyzji i cyferek. W Jezusie
Chrystusie czas stał się BoŜym czasem, czasem zbawienia i łaski. Bez BoŜego wymiaru
235
którzy szczerze szukają nawrócenia. Nowy rok to wezwanie do odnowionego zaangaŜowania we
współpracy z łaską. Ona jest źródłem prawdziwie innowacyjnych działań.
236
6-I-2013
Prawdziwego apostoła nie interesują pieniądze lub wpływy bliźniego. Interesuje go, aby
spotkał się z Jezusem i stał się szczęśliwym człowiekiem.
225. Acies bene ordinata
Zwycięstwo omija tego, komu brakuje ducha walki. Nadzieja na sukces jest
226. Bezrobocie
konieczna dla kaŜdego działania, równieŜ apostolskiego. Nowa ewangelizacja stanie się
Nawet firmowa gwiazda nie ma dziś pewności co do swojego miejsca pracy. Na
faktem, jeŜeli nie zabraknie mocnego przekonania, Ŝe Ewangelia takŜe dziś posiada
półkach w księgarniach zaroiło się więc od poradników, które piszą jak przygotować się
przemieniającą moc. Świat nie jest skazany na sekularyzację. Z pomocą BoŜą uda nam się
na taką ewentualność. Większość z nich krzyczy: „Zwolnili nas i to najlepsza rzecz, jaka
zahamować, ba, odmienić tendencje zmian kulturowych. Do tego jednak potrzeba
nam się przydarzyła!”. Eksperci od HR zwracają uwagę, Ŝe utrata pracy moŜe
mobilizacji wszystkich członków Kościoła.
paradoksalnie być okazją do zmiany na lepsze.
Ale uwaga - nie naleŜy mylić powszechnego wezwania do apostolstwa z
Porady, rodem ze sportu, moŜna sprowadzić do następujących: 1. Potrzebna
chaotycznym pospolitym ruszeniem. Zadania trzeba realizować w zgranych akcjach
kultura odejścia - nie palić za sobą mostów. Nie tracić panowania nad sobą i nie wygarnąć
wpisujących się w całościowy plan: „Idźcie na cały świat i nauczajcie wszystkie narody".
na poŜegnanie nielubianym kolegom lub szefom, co o nich akurat myślimy. Uwaga:
Jest to plan rozpisany na cały świat i całą historię! Tradycyjnie, aby mówić o dyscyplinie
ścieŜki zawodowe jeszcze mogą się spotkać… Zwykle nie ma sensu angaŜować się w
w Kościele, korzystało się z analogii do wojska, czego przykładem jest zaczerpnięty z
procesy, sądy pracy, złośliwe wpisy w Internecie. 2. Wychodzić do ludzi. Nie uŜalać się
Pieśni nad Pieśniami zwrot sicut acies ordinata -jak zbrojne zastępy (Pnp 6,4 i 6,10).
nad sobą. Nie tracić energii na rozpamiętywanie przyczyn pechowej sytuacji lub
Często tekst był uzupełniany słowem bene, aby podkreślić porządek.
popełnionych błędów. 3. Optymizm. Nie zatruwać sobie i innym Ŝycia. Unikać
Obraz sprawnego wojska - choć dziś mówilibyśmy raczej o rentownej korporacji
malkontentów, szczególnie tych, którzy doznali podobnych - prawdziwych lub urojonych
lub o skutecznej druŜynie Champions League - moŜna stosować do inicjatyw
- krzywd. 4. Samodyscyplina. Zainwestować w formę fizyczną i psychiczną. Unikać
apostolskich. Ich skuteczność wymaga czterech cech. Są to: mocna jedność (1), jasna
marnowania czasu na demobilizujących zajęciach jak długie spanie, bezcelowe
strategia, by dojść do celu (2), operatywność w działaniu (3) i waleczność kaŜdego
serfowanie w Internecie, oglądanie TV… i uwaga na alkohol! 5. Solidne szukanie pracy.
uczestnika, czyli przykład jego Ŝycia (4).
Przygotować profesjonalne CV i przekonać się, Ŝe ma się juŜ bardzo konkretną pracę
Mocna jedność wynika z realizacji przykazania miłości. Zaczyna się ona wobec
polegającą na „szukaniu pracy”.
braci i sióstr, z którymi się współpracuje lub nie. RóŜnorodność inicjatyw i działań,
W świecie kredytów i świata podwójnego obiegu, insiderów i outsiderów,
logiczna konsekwencja katolickości Kościoła nigdy nie moŜe prowadzić do szkodzenia
bezrobocie jest jednym z najpowaŜniejszych wezwań. Wpływa na tyle spraw, Ŝe nie da się
lub przeszkadzania sobie nawzajem. Inicjatywy, zachowując swoją róŜnorodność i
ich zawrzeć w prostej ksiąŜce samopomocy. Utrata pracy, szczególnie, gdy kariera
naleŜytą autonomię, powinny nawzajem się sumować.
stanowiła jedyny Ŝyciowy cel, jest „trzęsieniem ziemi” u samych fundamentów. Jak kaŜde
Nie moŜna nigdy tracić sprzed oczu poszukiwanych celów apostolskich. Z nich, w
powaŜne cierpienie jest okazją do tego, by przewartościować wiele spraw. TakŜe odkryć
jakiś sposób, warto się rozliczać. Raporty wewnętrzne róŜnych instytucji nie zostały
pokorę, tę staroświecką chrześcijańską zapomnianą cnotę. To właśnie ona pozwala
wymyślone po to, aby dokuczać pracownikom. Są potrzebne, aby nie popaść w
człowiekowi podjąć z radością i bez kompleksów zajęcia poniŜej własnych kwalifikacji i
bezczynność i by nie zatrzymać się na samym działaniu, na pokaz lub dla własnego
oczekiwań. „KaŜda praca przyciąga kolejną pracę” i jest sposobem, aby nie popadać w
zadowolenia.
niszczącą demobilizację.
Siłą apostolstwa świeckich jest bezpośredni kontakt osobisty z ludźmi o róŜnym
Bezrobocie jest równieŜ wezwaniem dla tych, których nie dotyka bezpośrednio.
nastawieniu do wiary. Jest drogą do prawdziwych „cudów łaski". Ze strony apostoła
Wzywa do solidarności i niesienia realnej pomocy. Przypowieść o dobrym Samarytanie
potrzeba otwartości na dialog. Niezbędna jest teŜ autentyczna bezinteresowność.
moŜna połączyć z przypowieścią o właścicielu winnicy. MoŜna tak jak on martwić się o
237
238
tych, których „nikt nie najął i stoją bezczynnie na rynku”. MoŜna robić naprawdę
przykład idąc za łacińskim virtus, vis moŜna, by spolszczyć angielski power i nazywać
wszystko, co w naszej mocy, by pomóc tym, którzy doświadczają tej trudnej próby.
cnote powerami, lub poszukać innego wyrazu typu aktywa, moce, operatory... Wybór
20-I-2013
naleŜy do polonistów i „marketingowców dobra”.
27-I-2013
227. Operatywność ku dobru
Czy jesteśmy skazani na równanie: „MoŜe być” = „byle jak”? Niestety, słabość
228. Odwaga
natury ludzkiej czyni, Ŝe człowiek obniŜa wymagania i zadowala się tym, co łatwiejsze. Z
Pikselowy świat non stop łudzi Ŝyciem bez trosk. Indoktrynuje wytrwale przez
tej przyczyny, pewien rzutki biznesmen, aby mobilizować swoich pracowników umieścił
róŜne media: wystarczy byś był bogaty, a wszystko pójdzie jak po maśle. Codzienne
na drzwiach wejściowych do biura przekreślony napis: BYLE JAK otoczony czerwonym
doświadczenie wskazuje jednak, Ŝe z raju zostaliśmy wygnani. Kolorowa sielanka w
kręgiem, czyli zakaz dostępu bylejakości.
zasięgu konsumenta jest współczesnym mitem, na który wielu daje się nabrać. JeŜeli
Miłość Boga równieŜ oczekuje mistrzowskiej klasy: „będziesz miłował, całym
sercem, całą duszą, całym umysłem…”. JuŜ w starym przymierzu wzywał Bóg do
człowiek w tę bajkę uwierzy, traci zdolności do kochania. Prawdziwa miłość jest ofiarna.
Kto nigdy nie cierpiał, prawdopodobnie nie nauczył się jeszcze kochać.
szukania dobra. „Przestańcie czynić zło! Zaprawiajcie się w dobrem!” (Iz 1, 16). Te
Odwaga chroni nas przed ucieczką w utopię łatwego Ŝycia. Jednak moŜe być źle
ostatnie słowa lubił św. Josemaria Escriva - discite benefacere. Nie wystarczy chcieć
wykorzystana. Odwaga staje się prawdziwą cnotą, gdy pomaga w podejmowaniu dobrych
czynić dobro, ale trzeba się nauczyć je czynić. Ta nauka trwa do końca Ŝycia, bo
wyborów. Ściśle mówiąc, nie jest odwaŜny gangster w swoich niecnych celach ani reŜyser
okoliczności się zmieniają.
przekraczający kolejny bariery obyczajowości. Odwaga powinna równieŜ być połączona z
Powtarzanie dobrych uczynków zostawia pozytywny ślad, czyli wypracowuje
roztropnością. Nie jest ona ucieczką w przyjemność podwyŜszonej adrenaliny. Dlatego
nawyk, który nazywamy cnotą. Niestety, to słowo wzbudza dziś negatywne skojarzenia.
brawurowa jazda samochodem, bijatyka pseudo kibiców czy pyskówka pieniacza to
Jaka reklama, aktor lub polityk pozwoli sobie na uŜycie tego staromodnego słowa? Czy
zachowanie pokazujące złe, a nie dobre cechy.
ostatnio czytaliśmy np. o cnotach obywatelskich, lub Ŝe jakiś celebryta posiada wiele
Odwaga jest potrzebna do przezwycięŜania róŜnych lęków i kompleksów. Instynkt
cnót? W słowniku moŜemy znaleźć, Ŝe to słowo równieŜ oznacza: „«dziewictwo,
samozachowawczy, sam z siebie dobry, często prowadzi człowieka do systematycznego
dziewiczość, niewinność, czystość» Panieńska cnota. Bronić swej cnoty. Trwać w cnocie.”
omijania wszelkich trudności na dobrej drodze. Ile to spraw pozostają niezakończonych,
Prawdziwa cnota ze swej natury jest bardziej operatywna niŜ zachowawcza. Jest
bo brakowało odwagi, aby je rozpocząć. A jakŜe często zostały pominięte z czystego
siłą wewnętrzna, która odkrywa prawdziwe dobro, i bodźcem do tego, by je wybierać. Jest
tchórzostwa. Mogą to być wielkie tchórzostwa - jak np. lęk młodego męŜczyzny przed
zaangaŜowanie rozumu, by odnajdywać jakość, i nastawieniem woli, aby konwertować
ślubem albo rodziców, przed kolejnym dzieckiem - lub małe tchórzostwa, gdy boimy się
teorię w konkrety. AngaŜuje psychikę i ciało, bo trzeba się ruszyć. Rzetelna cnota to nie
tego, co inni o nas powiedzą lub pomyślą.
automatyzm tresury. Rozpoznaję dobro w zmiennych sytuacjach Ŝycia i chcę je wybierać.
Człowiek, który rozwija cnotę odwagi, z czasem odnajduje radość w samej
Nie dlatego, Ŝe ktoś mi je narzuca lecz dlatego, Ŝe jestem głęboko przekonany o
trudności. Cieszy się, Ŝe ma przed sobą szczyt do zdobycia. Powtarza sobie: „to nie byle
wspaniałości mego wyboru. Jest on najbardziej korzystny dla mnie dlatego, Ŝe czyni mi
jaka góra, to jest Everest!” Okazji do tego swoistego „fitnessu ducha” jest wiele. W
odwadze ćwiczymy się, gdy przyznajemy się do niewygodnej prawdy o sobie. OdwaŜni
lepszym człowiekiem.
Cnoty nie blokują inicjatywy. Wręcz przeciwnie - przenoszą człowieka na wyŜszy
jesteśmy, gdy nie przyjmujemy nieuczciwej propozycji. Gdy nie rezygnujemy z naszych
poziom operatywności. Oczywistością jest, Ŝe kto nie ma garbu uzaleŜnień jest
praw, które są w rzeczywistości obowiązkami - na przykład: gdy w pracy oczekują byśmy
swobodniejszy w swych wyborach. A co dopiero ten, który stale trenuje dobre uczynki!
siedzieli za długo, potrafimy powiedzieć: - „mam rodzinę, cześć, idę do domu!”
Dlatego warto
wprowadzić nową terminologię dla tych pozytywnych nawyków. Na
„Nie lękajcie się” Jana Pawła II, dziś jest bardziej aktualne niŜ w październiku
239
240
1978. Świat się zmienił, ale to nie oznacza, Ŝe zniknęły trudności. Nowa Ewangelizacja
dlatego Ŝe nie jest zakotwiczony w prawdzie Boga Stwórcy i Jego Opatrzności, która kieruje
oznacza, Ŝe juŜ nie wystarczy bronić Westerplatte. Trzeba zdobywać nowe pozycje. A bez
drogami historii.
17-II-2013
walki „mały mięczak”, który kaŜdy niesie w sobie, staje się demobilizującym tyranem.
10-II-2013
230. Compelle intrare
Czy Bóg moŜe stworzyć kamień, którego potem nie udźwignie? - pytała
229. Intelektualne mody
Elegancja oznacza, Ŝe podąŜa się krok za tym, co akurat jest w modzie. Tak radzą
dwunastoletnia dziewczynka. Uśmiechała się, gdyŜ czuła, Ŝe katecheta nie wybrnie z
eksperci: to, co nowe, musi przejść przez swoisty filtr kanonów estetyki, praktyczności,
intelektualnej pułapki. - Tak! JuŜ to uczynił! - szybko odpowiedział młody duszpasterz. -
rozsądku. W ostateczności pełna dowolność zmieniających się mód zostaje ograniczona do
Stworzył ciebie, z twoją wolną wolą. Gdy się uprzesz, nikt nie potrafi cię ruszyć, abyś
kilkunastu stylów, które co jakiś czas się powtarzają. Na bok idą ekstrawaganckie dziwactwa,
zmieniła twe zdanie.
niepraktyczne rozwiązania i rozrzutne pomysły. Dobrobyt pozwala na to, by niemalŜe we
Faktycznie, takim kamieniem nie do ruszenia, nawet przez samego Boga, jest wolna
wszystkich sektorach pojawiły się mody: design samochodów, style architektoniczne,
wola człowieka. Pozostanie tajemnicą, jak pogodzić dobroć Boga ze złą decyzją człowieka.
literackie trendy.
Do jakiego stopnia Bóg moŜe nalegać, gdy człowiek uparcie Go odrzuca? Parafrazując
Nauki o człowieku równieŜ ulegają modom. Wynika to z bogactwa jego natury i z
Pascala, Bóg na tyle nalega, by pozostać Dobrym i Miłosiernym, i na tyle się wycofuje, aby
tego, Ŝe nauki humanistyczne nie podlegają takiej weryfikacji, jak nauki ścisłe. Daje to sporą
człowiek mógł go pokochać całkowicie dobrowolnie. Przypowieści o zaproszonych na ucztę
moŜliwość radosnej twórczości ekstrawaganckich teorii. Zwykła nowość i kontestacja tego,
obrazują napięcie pomiędzy dobrocią darczyńcy i niewdzięcznością zaproszonych.
co było, nie mogą być ostatecznym kryterium weryfikacji teorii o człowieku. Idąc tą drogą,
Łukasz obszernie opisuje jak ci, którzy mimo tak wielkiego honoru, jaki ich spotkał,
łatwo popaść w tak bardzo wychwalaną dziś pseudoodwagę, która w rzeczywistości jest
zaczęli się wymawiać. KaŜdy z nich ma jakieś wytłumaczenie. Gospodarz szuka więc innych
naiwnym flirtem z opinią publiczną. Jaka to odwaga: uderzać w ustalone kozły ofiarne, by
gości: „Wyjdź co prędzej na ulice i zaułki miasta i wprowadź tu ubogich, ułomnych,
potem wzajemnie sobie gratulować dzielności?
niewidomych i chromych!". To jednak nie wystarczy, bo jeszcze pozostają wolne miejsca.
Nieuniknione było dla pierwszej ewangelizacji zmierzenie się z ówcześnie modnym
pogaństwem. StaroŜytne religie juŜ dawno się skompromitowały na skutek zerwania z prawdą
Pada nakaz, aby poszukiwał dalej: „Wyjdź na drogi i między opłotki i zmuszaj do wejścia,
aby mój dom był zapełniony (Łk 14,23)”.
o człowieku nakreśloną w głębi duszy przez Boską Mądrość. Dlatego ich zmierzch był
Formuła łacińska compelle intrare - 'zmuszaj ich do wejścia!' - stała się przedmiotem
nieunikniony. Zostały sprowadzone do niejednorodnego zbioru ceremonii, konwencji i
sporów interpretacyjnych, gdyŜ niektórzy widzieli w niej usprawiedliwienie mocnego
zwyczajów. Pisarze chrześcijańscy dokonali wyboru na rzecz „prawdy bytu” w opozycji do
działania przeciw heretykom dla wzmocnienia Kościoła i teologiczną podstawę do
„mitu zwyczaju”. Tertulian tak to opisywał: Christus veritatem se, non consuetudinem,
przymusowych konwersji. Na jej podstawie Św. Augustyn, jako pierwszy z Ojców Kościoła,
cognominavit - Chrystus powiedział, Ŝe jest prawdą, a nie zwyczajem. Benedykt XVI zwracał
ukuł imperatyw stosowania pewnego przymusu wobec błądzących, aby weszli do arki
uwagę, Ŝe wyraŜenie consuetudo, uŜyte w odniesieniu do religii pogańskiej, moŜna
Kościoła, jedynej przystani zbawienia. Nie moŜna jednak posądzać tego wielkiego Doktora
przetłumaczyć we współczesnych językach jako „modę panującą w danej kulturze”.
Kościoła o niezrozumienie kluczowego znaczenia ludzkiej wolności.
Oblicze panującego dziś w kulturze relatywizmu nie róŜni się wiele od staroŜytnego
Compelle intrare jest wezwaniem skierowanych do sług, aby nie popadali w
pogaństwa. JeŜeli jedynym jego odniesieniem jest panująca moda, przeminie tak samo jak
obojętność wobec zagubionych dusz i aktywnie współpracowali w głoszeniu Dobrej Nowiny.
staroŜytne pogaństwo. W swej istocie mody są przemijające, szybko nudzą swych
Nie ma mowy o stosowania przymusu fizycznego lub psychicznego. Chodzi o obfitość
wyznawców. Jak długo, na przykład, moŜna słuchać genderowych bredni? Relatywizujmy
światła i doktryny poprzez naukę i przykład własnego Ŝycia. Dzielenie się radością płynącą z
siłę relatywizmu! Ten sposób wprowadzania w błąd tak wielu ludzi ostatecznie zawali się,
241
242
własnego doświadczenia. Oznacza takŜe powaŜne traktowanie pytań ludzi poszukujących i
lecz wiele drobnych spraw, które uruchomione w całości pozwolą nam pokazywać blask
ich obiekcje. Słowem jest to przymus miłości, która nie pozwala sobie na obojętność.
prawdy.
24-II-2013
232. Sede vacante
Na ostatnim swoim spotkaniu z duchowieństwem rzymskim, poniekąd poŜegnaniu z
231. Blask prawdy
„Prawda nie odnosi sukcesu, bo chodzi źle ubrana - mawiał pewien znajomy. I
klerem całego świata, papieŜ Benedykt XVI wskazał, jakie trudności napotkał sobór, aby stać
dodawał swoisty akt strzelisty: „Panie, przemień złych ludzi na dobrych, a dobrych na
się prawdziwą odnową Kościoła. „Sobór wirtualny był silniejszy niŜ sobór realny" - mówił
sympatycznych”. WciąŜ dręczyło go pytanie: „Dlaczego tak wielu nie lubi katolików?". Nie
PapieŜ. Świat pojmował Vaticanum II poprzez środki przekazu. To, co docierało do ludzi, to
zadowalał się odpowiedzią Apologety z trzeciego wieku: „Przestają nienawidzić, gdy lepiej
był „sobór mediów". Podczas gdy realne zgromadzenie Ojców Soborowych dokonywało się
poznają".
w obrębie wiary, to „sobór dziennikarzy” toczył się w hermeneutyce współczesnych mediów,
Kościół wciąŜ ma to samo zadanie - ukazywać piękno Ewangelii. Nadal jego
w języku polityki. Dla mediów zgromadzenie soborowe było walką o władzę w Kościele
wspaniała oferta nie jest znana. Są jednak tacy, którzy ją dobrze znają, ba, nawet
róŜnych nurtów. Media brały stronę tych, którzy odpowiadali ich sposobowi widzenia świata.
doktoryzowali się na uczelniach katolickich lub kiedyś na nich wykładali, a dziś zwalczają
Tydzień wcześniej, w podobnym poŜegnaniu z klerykami, Benedykt XVI odróŜniał
Kościół. No cóŜ, takie jest Ŝycie... śadna osoba lub instytucja nie moŜe podobać się
optymizm wiary od fałszywego. Błędny optymizm lat 60. polegał na tym, Ŝe „kiedy
wszystkim, Ŝadna nie stawia sobie tego za cel. KaŜda znajduje dezaprobatę lub nawet
zamykano klasztory i seminaria, mówiono: nic się nie dzieje, wszystko w porządku... Nie!
odrzucenie u niektórych osób lub środowisk. Im mocniejsza toŜsamość, tym bardziej zyskuje
Nie wszystko jest dobrze. Są równieŜ powaŜne, niebezpieczne upadki i musimy przyznać ze
szacunek i przyjaźń w pewnym sektorze społeczeństwa, a dystans i niechęć w innym. Osoby,
zdrowym realizmem, Ŝe nie jest dobrze, nie jest dobrze tam, gdzie popełnia się błędy. Ale
która siedzi cicho i nie wychyla nosa na ulicę, nikt nie odrzuci, ale równieŜ nie zyska ona
równocześnie trzeba mieć pewność, Ŝe jeśli tu czy tam Kościół umiera z powodu grzechów
zwolenników i przyjaciół.
ludzi, z powodu ich niewiary, to jednocześnie rodzi się na nowo". Optymizm wiary daje
Otwarte pozostaje pytanie: Jak atrakcyjnie ubrać naukę głoszoną przez Kościół? W
pewność co do tego, Ŝe „przyszłość naprawdę naleŜy do Boga: jest to wielka pewność
face-a-face nie jest to tak trudne zadanie - kto by nie chciał, aby jego dziecko załoŜyło
naszego Ŝycia, wielki, prawdziwy optymizm, jaki znamy. Kościół jest drzewem Boga, który
stabilną normalną rodzinę, by było człowiekiem o dobrym sercu, pracowitym, ofiarnym,
Ŝyje na wieki i niesie w sobie wieczność i prawdziwe dziedzictwo: Ŝycie wieczne”.
lojalnym? By w młodych latach dobrze się uczyło, angaŜowało się na rzecz potrzebujących i
Zarówno dla wielkich świętych róŜnych czasów, jak i dla wszystkich tych, którzy
radziło sobie w Ŝyciu. Dlaczego ten przekaz tak oczywisty w małym środowisku nie udaje się
głęboko kochali Kościół, okresy sede vacante byty wezwaniem do totalnej wierności.
w sprawach społecznych, w prawodawstwie, w masowej kulturze, w modzie?
Wynikało to z przekonania, Ŝe w Rzymskiej Stolicy w szczególnie wraŜliwy sposób styka się
Dla wielu takie wartości w Ŝyciu społecznym to skamieliny przestarzałej religii,
historia ludzka z Historią, pisaną wielką literą - BoŜym planem zbawienia. Parafrazując
promowane przez środowiska szarych ludzi, o wstecznej mentalności, którzy pragną narzucić
Benedykta XVI, moŜna mówić o „medialnym konklawe", które juŜ się zaczęło i które
wszystkim swą średniowieczną stęchłą ideologię. JeŜeli ktoś wychodzi z takimi
niekoniecznie odzwierciedla to rzeczywiste, prowadzone przez Pocieszyciela.
uprzedzeniami, trzeba będzie uzbroić się w cierpliwość, poświęcić mu sporo czasu i starać się
Opatrzność chciała, byśmy w tym Roku Wiary doświadczyli ogłoszenia sede vacanłe.
Optymizm wiary zapewnia, Ŝe Duch Święty poradzi sobie z wirtualnym konklawe. Nie
dotrzeć do jego głowy i serca, by cierpliwie pokazać mu jego stereotypowe myślenie.
Nowa Ewangelizacja wzywa do refleksji - jak to zrobić, by pokazywać Ewangelię
zwalnia nas to nas jednak z czujności, by nie popaść w pokusę patrzenia na Kościół jak na
jako dobrą nowinę, która zmienia świat na lepsze i daje szczęście? Czyli jako naukę, która
inne ludzkie instytucje. Jest to szczególny czas, by uświadomić sobie, co oznacza Credo in
swoim pięknem mobilizuje człowieka, szczególnie młodego, by nie zmarnował Ŝycia. Nie
unam, sanctam, całholicam et apostolicam Ecclesiam.
znajdziemy do jej uruchomienia jednego jedynego „klawisza Enter”, cudownego rozwiązania,
243
10-III-2013
244
233. Skała
234. Chrześcijański minimalizm
Warszawiacy juŜ przyzwyczaili się do tego, Ŝe co pewien czas przesuwa się termin
Następstwa trzęsienia ziemi z marca 2011 roku pomogły wielu Japończykom
oddania do uŜytku drugiej linii metra. Przyczyna, jaką się zwykle podaje, to nieodpowiedni
otrząsnąć się z materialistycznego patrzenia na Ŝycie. Rozwinął się tzw. świat Muji. Ta nazwa
grunt. Piaski i gliny okazują się czymś trudniejszym dla takich budowli niŜ lita skała. Tak
to skrót od japońskiego mujirushi ryohin - dobry produkt bez marki. Jakość liczy się bardziej
przynajmniej mówią eksperci, a tych ostatnio akurat nie brakuje. Tego typu problemy
niŜ marka, funkcja jest waŜniejsza od opakowania, a prostota - od dekoracji. Muji stało się
napotykamy równieŜ przy budowie innych pokaźnych inwestycji.
symbolem minimalizmu, zarówno w procesie produkcji, jak i dostawy oraz sprzedaŜy.
Pomimo wielkiego postępu technologicznego w dziedzinie projektowania i
Świetny wygląd połączony z funkcjonalnością. Muji określa równieŜ japońską pomysłowość
budowania, analogia przedstawiona niegdyś przez Jezusa, dotycząca dobrej i złej budowy,
oraz proekologiczne myślenie. Dla wielu stał się symbolem filozofii Ŝycia, bo zwraca uwagę
nadal zachowuje pełną aktualność. Mocny grunt jest nie do zastąpienia, a gdy go brak,
na potrzebę przekształcenia Ŝądzy posiadania w bardziej racjonalne działanie.
budowla się sypie. Kościół, jak kaŜda budowa istniejąca w świecie realnym, potrzebuje
Wzrost nadmiernej konsumpcji dóbr oraz coraz większy nacisk na ich promocję budzi
solidnego punktu oparcia. Z postanowienia ZałoŜyciela tej instytucji tym szczególnym
obawę, Ŝe pewnego dnia społeczeństwo skonsumuje samo siebie. Paradoksem jest przecieŜ,
punktem odniesienia jest Piotr i jego następcy. „Na tej skale zbuduję mój Kościół, a bramy
Ŝe produkty non-logo, jakim miało być Muji, stało się de facto na zachodzie cenną marką
piekielny go nie przemogą".
poszukiwaną przez bogatych snobów. Prostota i umiar tracą więc swój najgłębszy sens, gdy
Solidność tego fundamentu jest BoŜym darem. To Jezus wybiera, utwierdza i daje
stają się skomplikowanym sposobem zwracania na siebie uwagi lub środkiem poprawiania
moc. Piotr i jego następcy sami z siebie nie są w stanie takiego cięŜaru znieść ani takiej
sobie samopoczucia: jestem lepszy niŜ zwykły wyjadacz i konsument, którego po prostu nie
solidności osiągnąć. Wiara w Kościół nie wymaga pomijania świadomości kruchości kaŜdego
stać na takie kosztowne umiarkowanie.
ludzkiego fundamentu. To Jezus jest tym, który prowadzi swój Kościół i o niego się troszczy
Nie ma wątpliwości, Ŝe ponowne odkrycie umiaru przez niektóre obecne trendy
w kaŜdym czasie. KaŜdy następca Piotra jest nieuŜytecznym sługą, który staje się poŜyteczny
kulturalne jest pozytywnym zjawiskiem. Jednak bez odniesienia do trwałej antropologii
dzięki modlitwie Jezusa: „Ja prosiłem za tobą, Ŝeby nie ustała twoja wiara. Ty ze swej strony
mówiącej o naturze człowieka, o dobro i złu, odkrycie to jest powierzchowne. Umiar w wersji
utwierdzaj twoich braci" (Łk 12,32).
tradycyjnej nie jest wystawiony na niebezpieczeństwo takiej utraty toŜsamości. A to dlatego,
Rok Wiary okazał się rokiem lekcji o papiestwie. Papiestwo to fundament nadający
Ŝe dla uzasadnienia tej wartości nie ma obawy przed głoszeniem obiektywnej prawdy. Nie
siłę Kościołowi. PapieŜ nadaje „power katolicyzmowi", jak to ujmował pewien student. Siłę
wynika to z jakiejś mody, ale z poznania natury człowieka i jego zmagań o prawe Ŝycie.
doktrynalną, dyscyplinarną, duchową... Ma to teŜ wymiar uczuciowy - następca Piotra jest
Wiara dopełnia naturalne poznanie dobra przez człowieka. Umiarkowanie ma swoje
Ojcem Świętem. Kochamy go jak ojca! Kochamy go nie dlatego, Ŝe jest komunikatywny, Ŝe
dopełnienie w tajemnicy KrzyŜa. Zmagania z poŜądaniem stają się sposobem, by miłować
jest intelektualistą czy z powodu tego lub innego pochodzenia. Kochamy go niezaleŜnie od
Boga i bliźniego.
Zakończenie okresu pokuty nie powinno być przejściem do okresu „hulaj dusza, to ci
tego, czy wychował się i wzrastał w bliskiej nam duchowości, czy dalekiej.
Zwykła budowa opiera się na fundamencie i tyle. W przypadku budowy złoŜonej z
się naleŜy, przecieŜ juŜ zaliczyłeś twoje religijne zobowiązania". Laska nawrócenia
Ŝywych członków wymaga to stałego szukania tego fundamentu poprzez posłuszeństwo. Jest
wprowadza na wyŜszy poziom, gdzie moŜna w pełni docenić prostotę Ŝycia. MoŜna cieszyć
to dziś niemodna cecha, niezbędna jednak u naśladowców Jezusa. Te dni są okazją, by
się dobrami tego świata, odkrywając swoisty „minimalizm chrześcijański". Jest to elegancka i
zrewidować, czy nasze posłuszeństwo PapieŜowi jest nadprzyrodzone, czyli wynikające z
nieprzemijająca marka dająca szczęście tu na ziemi i ułatwiająca dostęp do Ŝycia wiecznego.
wiary, dobrowolne, inteligentne, radosne... Tylko wtedy zapełnią się sieci rybaków dla nowej
24-III-2013
ewangelizacji.
17-III-2013
245
246
235. Buenos Aires
236. Buona sera
Wywołuję w pamięci dalekie juŜ spotkania wielkanocne na Urbi et Orbi z Janem
Google translate, lvona lub podobne programy do tłumaczenia lub czytania nie
Pawłem II - oczekiwanie wszystkich na ostatnią część, bardziej związaną ze sprawami
zastąpią Ducha Świętego. On działa podczas całego procesu transmisji. Wspiera
bieŜącej historii świata: Solidarnością, wojną w Iraku, konfliktami w Ziemi Świętej. Potem
przekazującego, by nie zniekształcał przesłania; pomaga odbiorcy, by dobrze rozumiał, co mu
niekończące się pozdrowienia w róŜnych językach - znak katolickości Kościoła -
jest przekazywane. BoŜa asysta nie zwalnia jednak ucznia Jezusa od wysiłku doskonalenia
pozostawiające jednak pytanie, czy są aŜ tak potrzebne, skoro wszyscy odbierają transmisję z
swych metod. Dlatego Kościół na przestrzeni wieków niestrudzenie szukał sposobów, by
własnym tłumaczeniem.
wyraŜać orędzie Chrystusa za pomocą pojęć róŜnych ludów. Korzystał równieŜ z mądrości
Potem przyszedł pontyfikat Benedykta. Jego teksty z mocnym ładunkiem
filozofów, aby dostosować przepowiadanie Ewangelii zarówno do zdolności pojmowania
teologicznym: radość poranka Zmartwychwstania nie wynika z jakiegoś superefektu
ogółu, jak i do wymagań ludzi wykształconych. MoŜna powiedzieć, Ŝe poszukanie
specjalnego Pana Boga. To nie zwykły powrót do Ŝycia jakiegoś człowieka sprzed dwóch
odpowiedniego języka stanowi „prawo wszelkiej ewangelizacji”.
tysięcy lat. To wprowadzenie nas w Nowe śycie, to Nowy Adam. Poranek Niedzieli
Chrześcijaństwo trzeciego tysiąclecia przyjmuje oblicze wielu kultur, staroŜytnych i
Wielkanocnej to światło, które juŜ rozpraszało ciemności na BoŜe Narodzenie. Jest to światło
nowoŜytnych, których specyficzne wartości nie są odrzucane, ale oczyszczane i prowadzone
wiosny, budzące całe stworzenie do nowego Ŝycia. On Ŝyje i daje nam swoje Ŝycie.
do ich własnej pełni. W ten sposób ewangelizacja szanuje Ŝyciową wędrówkę kaŜdej osoby,
Co powie nam na Wielkanoc papieŜ Franciszek? Czy będzie mówił wieloma
językami? A moŜe da sobie spokój z tym trochę dziwacznym pobijaniem rekordów liczby
róŜniącą się od dróg innych ludzi. Zwraca uwagę na róŜnorodność, pozostając przy tym
całkowicie wierna własnej historii i tradycji - rozwój w ciągłości.
języków w pozdrowieniach wielkanocnych? Czy nawiąŜe do roŜnych punktów zapalnych na
Media sprawiły, Ŝe dziś wszystko jest natychmiast dostępne dla wszystkich. KaŜdy
ziemi, czy moŜe pozostawi to kaŜdemu, by sam się zreflektował: ile to niepokoju jest jeszcze
gest, kaŜdy znak dociera wszędzie. Paradoksalnie, ta ogólna dostępność moŜe sprawić wiele
na ziemi? Będzie czytał czy powie od serca, bez kartki? Inni będą pytali: Dlaczego załoŜył
kłopotów, jeŜeli się zapomni o tym, Ŝe znaki wymagają prawidłowej interpretacji. Ten sam
takie, a nie inne szaty liturgiczne albo czy okadził krzyŜ dwa lub trzy razy?
gest moŜe być dla jednych jest wyrazem bliskości i bezpośredniości, a dla innych -
Nie ma wątpliwości, Ŝe PapieŜ przybyły z Buenos Aires przyniósł ze sobą nowy
lekcewaŜenia i braku szacunku. Z takimi problemami borykają się od lat wielkie korporacje.
powiew, świeŜe powietrze. PrzecieŜ nawet nazwa tego miasta dosłownie to oznacza. Powiew
Wkładają wiele wysiłku w tworzenie własnego kodu kulturowego nie z fanaberii, ale aby
Ducha Świętego, który uwalnia nas od skoncentrowania się na formach - co nie oznacza ich
uniknąć jeszcze kosztowniejszych nieporozumień. RównieŜ szkoły biznesu organizują kursy,
lekcewaŜenia - a pozwala szukać treści. Dziś nowe formy niepozwalające widzieć
na których przekazuje się treści, które mogą się wydawać banalne: uczą odczytywać
rzeczywistości to poprawność polityczna. Pewnych rzeczy nie wypada mówić. PapieŜ
niewerbalne kody kulturowe.
Franciszek pomoŜe nam wyzwolić się z obłudy współczesnej kultury.
Wybór papieŜa Franciszka nie tylko zaskoczył wszystkich, ale i okazał róŜnice
W Buenos Aires przypominał wszystkim o wielkim procencie mieszkańców
kulturalne środowisk, w których wzrastali Karol (ur. 1920), Józef (ur. 1927) i Jorge (ur.
wykluczonych. Co dla nich robicie? - pytał rządzących i zwykłych obywateli. O aborcji jasno
1936). Buona sera to nie Sia lodato Gesu Cristo. W róŜniących się znakach zawiera się
mówił: „PrzecieŜ to nie usunięcie guza lub szczotki do zębów, to człowiek!", a o zmianach
podobna miłość do Jezusa i jego Ewangelii, podobny zapał apostolski z pragnieniem dotarcia
legislacyjnych wokół rodziny: „Nie oszukujmy się, za tym stoi diabeł". Niedawno powiedział
do serc wielkiej rzeszy odbiorców. Odkrywanie tych róŜnic kulturowych jest wezwaniem dla
do kardynałów: „Bez budowania na Jezusie będziemy tylko poboŜną NGO". To jest ten
wszystkich do niezaprzestawania nauki szukania porozumienia, aby dzielić się radosną
świeŜy powiew Wielkanocy Anno Domini 2013. Ale trzeba otworzyć na ościeŜ okna naszej
nowiną. Katoliku, bądź bardziej katolicki!
7-IV-2013
duszy!
31-III-2013
247
248
237. 153 wielkich ryb
238. Gasić światła
Chłodny poranek nad Jeziorem Galilejskim. Piotr mówi lakonicznie: idę łowić ryby.
Jednego z pierwszych dni zwykłej pracy papieŜ Franciszek przyszedł do biur
Jednomyślna odpowiedź pozostałych apostołów: i my idziemy z tobą. Powiew wiosny
sekretariatu stanu kilka minut po ósmej. O tak wczesnej dla włoskiego Ŝycia porze nie było
pozwala poczuć radość powstającego Kościoła. Wszystko tam jeszcze jest ruchem, Ŝyciem,
jeszcze Ŝadnego prałata ani pracownika niŜszego szczebla, zastał tylko portiera. Jednak
początkiem, nadzieją. Ewangelista przekazuje dokładną liczbę złowionych ryb. Numer 153
wszystkie światła juŜ były włączone. PapieŜ spytał, dlaczego światła niepotrzebnie się palą.
pewno nie jest wyłącznie anegdotyczny. Autor Ewangelii i Apokalipsy stale korzysta z
Na co usłyszał, Ŝe „tak zwykle jest". Franciszek odpowiedział, Ŝe „tymi zmarnowanymi
symboliki liczb. Pewno słusznie Ojcowie Kościoła szukali zakodowanej nauki w tej liczbie.
pieniędzmi moŜna by utrzymać jednego księdza" i zaczął wyłączać światła w pomieszczeniu.
Pewności co do interpretacji nigdy nie uzyskamy, na tym właśnie polega nauka przez
Anegdota szybko się rozeszła po watykańskiej kurii i doprowadziła do tego, Ŝe pracownicy
symbole. One słuŜą do przekazania tego, czego nie da się zamknąć w innych sposobach
zaczęli zwracać uwagę na oszczędzanie.
przekazu.
Biura kurii watykańskiej bynajmniej nie są odosobnione w marnotrawstwie.
Augustyn zwrócił uwagę, Ŝe 153 wynika z podsumowania pierwszych 17 liczb. Jest to
Wystarczy w godzinach nocnych pojeździć po Warszawie, by zauwaŜyć włączone światła w
liczba narodów, o której wspomina się w Dziejach Apostolskich w dniu Pięćdziesiątnicy.
wielkich biurowcach, moŜna równieŜ poszperać w budŜetach instytucji państwowych i
Liczba całości, pełni. Do tej liczby teŜ moŜna dojść: 3x3x17. Liczba wskazuje na rozległość
znaleźć tam spore sumy wydawane na przeróŜne, podejrzane akcje edukacyjne, absurdalne
Kościoła Jezusa Chrystusa, obejmując wszystkie rodzaje ryb. Inni zauwaŜają, Ŝe w
programy promocyjne, dziwaczne imprezy. Grzech marnotrawstwa nie jest tylko sprawą
staroŜytności sądziło się, Ŝe 153 to liczba róŜnych gatunków ryb. A więc Ewangelista
zasiedziałych urzędników kościelnych instytucji, jest problemem zmaterializowanego i sytego
obrazowo
samego
człowieka cywilizacji zachodu. A do tego nikt nie wychowuje w duchu oszczędności nowego
zmartwychwstania. Kościół wielu ryb, gdzie jest miejsce dla wszystkich. Tak wielka liczba
pokolenia, nikt dzisiaj juŜ nie słyszy od swych mam: synu, czy zgasiłeś światła? Czy
róŜnorodnych ryb nie rozrywa jednak sieci. Powszechność w jedności.
przekręciłeś kaloryfer?
mówi
o
katolickości
Kościoła,
o
jego
powszechności
od
Inna moŜliwa interpretacja pochodzi od pewnego uczonego Ŝydowskiego. Zwrócił
Czy to oznacza, Ŝe jesteśmy skazani na sknerstwo i dziadostwo? Czy trzeba pozbyć się
uwagę na to, Ŝe 153 jest sumą wartości liczbowych liter tworzących słowa Simon (76) i Ichtys
wszelkich samochodów, pałaców, dzieł sztuki etc? Dalekie jest chrześcijaństwo od ogólnego
(ryba 77). Taka lektura teŜ wskazuje na jedność Kościoła i jego katolickość, ale naświetla
potępiania dóbr doczesnych. Zmartwychwstanie Chrystusa od najwcześniejszego przekazu
dokładnie historyczny charakter tej jedności. Właściwą jednością Kościoła jest zawsze ta
związane było z pustym grobem. Nastąpiło zmartwychwstanie, czyli oŜywienie zwłok.
jedna Ryba, Jezus Chrystus. Ale on siebie samego i jedność swojego Kościoła związał z tym,
Oczywiście, nie oznacza to powrotu do tego samego śmiertelnego Ŝycia, ale wprowadzenie
którego nazwał Piotrem, skałą. Cały opis spotkania kończy się na odpytaniem Piotra co do
materii w nowy obszar Ŝycia. O to właśnie chodzi, o nowy sposób patrzenia na świat materii.
jego miłości i przekazaniu mu misji pasterskiej nad Jego trzodą.
Nie jest to potrzebne dla własnej chwały i próŜności, nie daje zbawienia. Trzeba się troszczyć
PapieŜ Franciszek często streszcza naukę w trzech słowach. MoŜna się pokusić o takie
streszczenie: 153 wielkie ryby, czyli połów, katolickość, jedność. Pierwszy punkt jest
o sprawy materialne, ale nie moŜna zapomnieć o tym, Ŝe pielgrzymujemy do ostatecznej
Ojczyzny.
niezbędny dla zaistnienia pozostałych. Jaki to Kościół, który nie apostołuje, nie wypływa na
Dobra materialne mają tę cechę, Ŝe gdy nie są dzielone z innymi, zagracają serce, stają
głębię? Jacy to uczniowie, którzy siedzą cicho, bo boją się popaść w niepoprawność
się przeszkodą. Pierwsze lekcje papieŜa Franciszka są dla nas wszystkich wezwaniem do
polityczną? Jaki to uczeń Chrystusa, który przechodzi obojętny wobec błądzącego brata lub
rachunku sumienia, który w tym przypadku zachęca do prowadzenia rachunków wydatków.
siostry? Zapał apostolski jest znakiem zdrowia i uzdrawia, czyli leczy z wszelkiego egoizmu.
Zastanowić się, ile i na co idą pieniądze. RównieŜ na co przeznaczamy nasz czas, szczególnie
ten, który ze względu na sprawiedliwość juŜ nie do nas naleŜy, ale do pracodawcy, rodziny,
bliźniego.
21-IV-2013
249
250
239. Rydwan zwycięzcy
240. Violenti rapiunt
Subirse al carro del vencedor - wejść na rydwan zwycięzcy. To argentyńskie
Kuria w Buenos Aires odebrała pismo od prawników Ŝądających 600 000 dolarów pod
przysłowie jest bardzo podobne do polskiego „sukces ma wiele ojców". Wersja latynoska jest
groźbą wejścia na drogę prawną. Pismo zawierało oskarŜenie dwóch kapłanów o czyny
dobitniejsza: chodzi o to, by wyczekać przejście generała wkraczającego do miasta w
lubieŜne wobec dzieci. Kardynał Jorge Mario Bergoglio dobrze znał księŜy i nie mógł
zwycięskim pochodzie i wdrapać się na jego wóz, aby razem z nim odbierać hołd tłumu, czyli
uwierzyć w takie ich zachowania. Wyczuł, Ŝe w sprawie tej chodzi o wyłudzenie
stać się ojcem sukcesu, niezaleŜnie od tego, czy jest się nim naprawdę. Kinomani pamiętają,
odszkodowania przy wykorzystaniu słabości niektórych hierarchów wobec szumu
jak filmowy Juda Ben Hur został zaproszony przez generała, którego ocalił na morzu, aby
medialnego. Jako wierny duchowy syn św. Ignacego miał odwagę podjąć wyzwanie i nie
razem z nim odebrać w Rzymie koronę zwycięstwa. A skoro o Argentynie mowa - teraz się
wchodzić na tchórzliwą drogę pasterzy biegnących szybko do kasy, aby zamieść po cichu
okazuje, Ŝe tam wszyscy byli przyjaciółmi i współpracownikami kardynała Bergoglio...
wszystko pod dywan. Sprawa była powaŜna i wymagała wyjaśnienia. Po rozmowie z
Ale Ŝarty na bok. KaŜdy wie, jak istotne jest, by w pracy czuć się docenianym przez
kapłanami, których poprosił o przysięgę co do swej niewinności, po rozmowie z innymi
przełoŜonych i mieć poczucie, Ŝe się ma realny wpływ na ostateczny sukces. W poradnikach
bliskimi świadkami kardynał osiągnął moralną pewność, Ŝe kapłani są niewinni. Wtedy
dla menedŜerów moŜna wyczytać, jakie zachowania sprawiają, Ŝe praca traci znaczenie dla
zaangaŜował prawników, by odpisali, Ŝe Kuria wytoczy proces o zniesławienie i wystąpi o
podwładnego, który przestaje się w nią angaŜować. Oto kilka konkluzji. 1. PrzełoŜeni
odszkodowanie wartości miliona dolarów. Wobec takiego obrotu sprawy oszczercy wycofali
lekcewaŜą znaczenie konkretnej pracy lub pomysłów pracowników. 2. Odbierają im poczucie,
się ze swoich zamiarów, a pasterz zyskał niesamowity mir wśród swoich księŜy.
Ŝe wykonywana praca jest równieŜ ich własnością; do takich efektów prowadzą częste i
Taka ojcowska troska ordynariusza wobec swoich kapłanów wpływa na ich wierność i
gwałtowne zmiany wyznaczonych zadań. Następuje utrata poczucia, źe „projekt jest twój;
wytrwałość na drodze kapłańskiego powołania. Wytrwałość nigdy nie była mocnym punktem
kiedy pracujesz nad czymś i gdy jesteś blisko końca, ci to odbierają. 3. MenedŜerowie
kleru latynoskiego. Statystki mówią jednak o jej znacznej poprawie w Buenos Aires na
komunikują, Ŝe praca wykonana przez podwładnych nigdy nie ujrzy światła dziennego. Mogą
przełomie tysiącleci. Wiele jest czynników wpływających na wierność księŜy. Bez wątpienia
to bezwiednie sygnalizować, zmieniając priorytety lub decyzje. „
szczera troska i serdeczność własnego biskupa, czyli realizacja w praktyce tego, co znajduje
PapieŜ Franciszek pewnie nie czyta poradników dla menedŜerów, ale na róŜne
się w dokumentach i nauczaniu Kościoła. Czasami oficjalna narracja moŜe nie pasować do
sposoby daje klarowne komunikaty dodające skrzydeł wszystkim wiernym, aby bardziej się
codziennych realiów. W krajach takich jak Argentyna, gdzie Kościół jest stosunkowo słaby,
angaŜowali. Na przykład ostatnio odwiedził Sekretariat Stanu i spotkał się z blisko trzystoma
usprawiedliwieniem moŜe być niemoŜność pomocy. W krajach, gdzie kapłanów jest duŜo,
pracownikami. Przyczynę wizyty sam wyjaśnił: „Dlaczego tutaj dzisiaj jestem? Aby wam
moŜna ich de facto lekcewaŜyć.
podziękować, poniewaŜ wiem, Ŝe w tych dniach - a jutro będzie juŜ miesiąc - mieliście bardzo
Aby innych wspierać, trzeba samemu być mocnym. I aby od innych wymagać, trzeba
duŜo pracy, wiele godzin dodatkowych, za które się nie płaci, poniewaŜ pracowaliście z serca,
od samego siebie wymagać. Męstwo jest potrzebne, by świadczyć w trudnych sytuacjach.
a za to płaci się tylko słowami "bardzo dziękuję-, ale teŜ płynącymi z serca. Dlatego chciałem
Jednak nie da się go zaimprowizować. Wynika z codziennego treningu. Na trudne czasy Duch
tutaj przyjść, by was pozdrowić i podziękować kaŜdemu z osobna za całą tę pracę, którą
Święty zechciał powołać na swe boisko na katedrze Piotra twardego zawodnika z Buenos
wykonaliście. Bardzo dziękuję, z całego serca!".
Aires. Naśladujmy jego przykład, promując, gdzie tylko się da, męŜne postawy. W Kościele
Generał musi pozwalać na to, by inni mogli wejść na jego zwycięski wóz... Jest to
świętym teŜ są potrzebne... Inaczej nowa ewangelizacja stanie się kolejnym pustym hasłem.
Violenti rapiunt! Królestwo niebieskie zdobędą gwałtowni (Mt 11, 12).
sztuka dla rodziców i przełoŜonych, by wszyscy odczuwali radość z sukcesu.
28-IV-2013
241. Niania
Zawołanie „Buonasera” z 13 marca 2013 r. było zwiastunem nowego języka na
katedrze świętego Piotra. Nie jest to język Karola z Wadowic czy profesora z Bawarii...
251
252
Dyskurs papieŜa Franciszka jest prosty w formie, ale niezmiernie zaskakujący w treści.
Collinsa analogia cech przywództwa. Autentyczny lider, gdy bada problemy swego teamu,
Typowy dla człowieka z Buenos Aires; porteńos ich nazywają. Jest to osobowość, którą
gdy poszukuje odpowiedzialnych za sprawy źle idące - spogląda w lustro, czyli wewnątrz
moŜna scharakteryzować jako mieszankę przedwojennego lwowiaka i warszawiaka: duŜa
siebie lub we własnej organizacji szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego sprawy nie idą
pewność siebie na granicy pychy, połączona z przenikliwym duchem obserwacji i dystansu do
dobrze. Rasowy lider analizując z kolei tajniki sukcesu i jego twórców - patrzy przez okno,
świata. Do tego dochodzi radykalna ignacjańska miłość do Jezusa i wraŜliwość na drugiego
czyli analizuje czynniki zewnętrzne, które do sukcesu doprowadziły. Lustro wskazuje na
człowieka, szczególnie tego spośród słabych i wykluczonych.
odpowiedzialność, a okno na zasługi. Przypomina teŜ Collins, Ŝe mierni przywódcy działają
Kilka tygodni temu PapieŜ nauczał, Ŝe Kościół nie moŜe pełnić roli „niani usypiającej
dokładnie odwrotnie: szukają w przyczynach zewnętrznych źródła własnych problemów i
dzieci". Gdyby tak było, to „Kościół stałby się uśpionym Kościołem". Ten, kto poznał Jezusa,
niepowodzeń, a sobie przypisują wszelkie zasługi co do sukcesów. Lustro jest obrazem ich
ma siłę i odwagę głoszenia Go wszystkim. Ten, kto otrzymał chrzest, ma siłę iść naprzód i
próŜności, a za oknem widzą winnych niepowodzeń. Jaki ja jestem wspaniały, a inni jacy
ewangelizować. Wtedy Kościół staje się matką, która rodzi dzieci zdolne do ponie- sienią
kiepscy!
Chrystusa w świat. Inaczej idzie za trendem zmaterializowanego świata, gdzie juŜ nie rodzą
Dla człowieka wierzącego wdraŜającego dzień w dzień swą wiarę w Ŝycie lustro jest
obrazem rachunku sumienia. Bez dokładnego badania własnego zachowania nie sposób
się dzieci...
Zanieść Chrystusa do świata! To wymaga otwartości wobec tego, co szlachetne we
postępować za Jezusem. Zaniedbanie rachunku sumienia nieubłaganie prowadzi do letniości.
współczesnej kulturze, a są to: poszanowanie kaŜdego człowieka, opieka nad przyrodą,
Popada się w daltonizm sumienia, nie odróŜnia się juŜ kolorów ani odcieni własnego
otwartość na racjonalne rozwiązania, powszechne uczestnictwo w Ŝyciu społecznym,
postępowania. Natomiast szczery rachunek sumienia pozwala mieć ostrą wizję własnego
przezwycięŜanie ciasnego widzenia własnych interesów rodzinnych, klanowych lub
postępowania, tak aby nie tracić kontaktu z rzeczywistością i nie odlatywać w wirtualny świat
narodowych etc. Chrystus jednak wymaga oczyszczenia tych rzeczywistości od grzechu.
wykreowany przez pychę.
Niestety, słabości ludzkie mają wielką zdolność adaptacyjną. Stare grzechy lubią robić sobie
Okno jest obrazem doceniania talentów i zasług innych. Nie jesteśmy pępkiem świata,
makijaŜ, by ukrywać swe paskudne oblicze. Zmysłowość moŜe nałoŜyć maskę wolności,
ani indywidualnie, ani grupowo. Moje dziedzictwo kulturowe jest wspaniałe, ale jest wiele
egoizm ukryć się pod samorealizacją, a pycha występować w stroju naukowości.
rzeczy do poprawy. Historia nie zaczęła się z nami, co najwyŜej na nas moŜe się skończyć.
Kluczem do nauczania papieŜa Franciszka nie jest lewicowość czy prawicowość,
Bez wkładu innych ludzi niewiele albo zgoła nic nie moŜemy zdziałać. Dostrzeganie wartości
liberalizm czy tradycjonalizm, postępowość czy wsteczność. To są stare schematy, całkiem
i komplementarności innych pozwala wkomponować nasze talenty i zadziałać synergicznie:
passe. Nie da się papieŜa Franciszka w nich zamknąć. Kluczem interpretacyjnym jego gestów
razem moŜemy o wiele więcej.
są słowa: Droga, Prawda i śycie. Droga, na której nie moŜna się zatrzymać; Prawda, którą
Rodzice, przełoŜeni i wychowawcy powinni wypracować ten dobry nawyk: poraŜki
trzeba szanować i nie naginać jej do własnych interesów; śycie, które jest pełnią i dla którego
naleŜą do mnie, zasługi do nich. Częściowo do tego nawiązuje włoskie przysłowie // sangue
del soldato fa grandę ii capitano - krew Ŝołnierza czyni wielkiego kapitana. JeŜeli przywódca
warto zostawić wszystko.
Niania opiekuje się dziećmi kilka godzin i zazwyczaj za pieniądze. Kościół jest matką.
o tym stale pamięta, podwładni ofiarnie walczą. Nic nie zniechęca bardziej niŜ nadęci i próŜni
Dobra matka nie pozwala na infantylizację swych dzieci, szuka ich wzrostu i dojrzałości. Czy
liderzy, chorzy na gwiazdorstwo: coraz bardziej zapatrzeni w lustro i obraŜeni na wszystko,
nauczanie papieŜa Franciszka mnie obudziło? Co się zmieniło w moim Ŝyciu od 13 marca
co dzieje się za oknem.
19-V-2013
2013?
242. Lustro i okno
243. Ekspansywność
W literaturze dla menedŜerów, aby opisywać fundamentalne cechy działania
KaŜde narzędzie działa sprawnie pod warunkiem, Ŝe się nie rozpadnie. W przypadku
kierowniczego, zazwyczaj podaje się przykłady. Powszechnie znana jest podana przez
prostych urządzeń, na przykład młotka, wystarczy, aby trzonek był połączony z obuchem;
253
254
obcęgi powinny sprawnie otwierać się i zamykać. Im bardziej skomplikowane narzędzie, tym
„kleju" spajającego wszystkich uczestników. Niemniej jednak w pracy zespołowej nie
trudniej
wystarczą mocne więzi, potrzebna teŜ jest inicjatywa zmiany, zdyscyplinowane realizacji tych
skoordynować
współgranie
jego
części.
W
sprzęcie
elektronicznym
niekompatybilność systemu oznacza po prostu, Ŝe są kłopoty z jednością działania.
ulepszeń, rodzaj „smaru" pozwalający na dynamiczny rozwój.
śywe istoty mają większe wymagania co do jedności niŜ sztuczne twory techniki.
Paradoks polega na tym, Ŝe klej i smar muszą współdziałać. Jedność i spójność
Choroby zaś to brak jedności. MnoŜące się komórki rakowe, choć niezmiernie witalne,
zespołu nie moŜe być budowana na zasadzie paraliŜującego ujednolicenia i usuwania
szkodzą całości organizmu. Dysfunkcji nie moŜna sprowadzać do zwykłych usterek jak w
wszystkich niewygodnych róŜnic. Równocześnie dynamika rozwoju i zmiany nie mogą
urządzeniu technicznym: wymiana części nie wchodzi w grę. Organy, choć mają własną
niszczyć ciągłości i własnej toŜsamości. Na przykład nie moŜna budować jedności rodziny
jedność, są czymś więcej niŜ częściami organizmu.
lub wspólnoty zabijając witalne elementy. Z drugiej strony witalność nie moŜe być
W
Ŝyciu
społecznym
skoordynowane
działanie
jest
o
wiele
trudniejsze.
niekontrolowana, byt by to rozwój nowotworowy, śmiertelnie niebezpieczny.
Doświadczamy, jak łatwo moŜe się rozpaść i stracić swą jedność rodzina lub wspólnota
We wspólnocie uczniów Jezusa wiele jest czynników odgrywających rolę kleju.
narodowa. Majstrowanie w tych sprawach za pomocą róŜnorakich ideologii ma opłakane
Mnóstwo zwyczajów przeŜywanych w przeszłości przez naszych przodków z całkowitą
naturalnością pełniło w ostateczności taką funkcję. Byta to wiara okazywana w konkretnej
skutki.
Jedność Kościoła nie wynika z pomysłowej organizacji, lecz jest owocem BoŜego
poboŜności - śpiewy, obrzędy, zwyczaje. Wspólna historia tworzona i przekazywana poprzez
działania, darem Ducha Świętego, wielkim cudem Pięćdziesiątnicy. Ciekawe, Ŝe ten sam
świętowanie. Pamięć, która umacniała toŜsamość. W naszym zatomizowanym świecie,
Duch jest sprawcą róŜnic i bogactwa, czyli charyzmatów, a równocześnie On jest tym, który
mocno sfragmentaryzowanym, klej jest szczególnie potrzebny, aby przekazać wiarę nowym
jednoczy. Kościół tak jak ludzkie ciało zachowuje swoją jedność dzięki oŜywiającej mocy
pokoleniom. Otwartość na nowe formy nie powinna prowadzić do lekcewaŜenia tego co
Ducha.
dawne, bo to niosłoby ryzyko takiego rozluźnienia więzi, który zabiłoby wspólnotę.
Dzisiejsza indywidualistyczna kultura podejrzliwie patrzy na mocne wspólnoty.
Kościół pielgrzymujący oznacza, Ŝe jest w ruchu. śle by się działo, gdyby się
Wytacza oskarŜenie o sekciarstwo lub posiadanie struktur niszczących ludzi. Oczywiście,
zatrzymał! - przypominał papieŜ Franciszek w pierwszej homilii po wyborze. Smar wtaśnie
mogą być sytuacje, w których naduŜycia się zdarzają, jednak pytania pozostają otwarte: czy
utatwia ruch. Zmiany cywilizacyjne, z jakimi musi się zmierzyć wspólnota uczniów Jezusa,
jedność Wieczernika jest sekciarstwem? Czy cena mocnego braterstwa wśród wierzących to
wymaga dziś sporo dobrego smaru. Na pierwszym miejscu, by przełamywać przyzwyczajenia
szkoda tych, którzy są poza wspólnotą? Jak chrześcijaństwo sobie radzi z dylematem:
dawnego człowieka. Bez własnego stałego nawracania się nie sposób dynamizować innych.
W języku chrześcijańskiej tradycji to olejek pełni rolę smaru. Balsam nie tylko dla
otwartość versus zachowanie toŜsamości?
Warto zwrócić uwagę, Ŝe od najwcześniejszych czasów Kościół był nazywany
chorych i słabych, ale równieŜ dla wszystkich, którzy podejmowali zmagania. Od początku
katolickim, czyli powszechnym. Sekty natomiast, pomimo początkowej witalności, stawały
mocna była świadomość, Ŝe uczeń Jezusa jest wezwany do takiej walki jak atleci na arenie.
się czymś zamkniętym w sobie. Witalność Kościoła wynika z mocy Ewangelii, nie pozwala
Przed walką nacierali swe ciata olejkiem dającym im moc i zwinność. RównieŜ nam potrzeba
na zakleszczenie się w ludzkich strukturach. Sekret ekspansywności tkwi w nakazie
wiele sit, aby nie skapitulować w wierze; potrzeba zwinności, aby nie dać się wplątać w
bezwarunkowej miłości, równieŜ wobec tych, którzy prześladują lub krytykują. Nakaz
pogański świat.
misyjny wymusza otwartość na wszelkie kultury, włącznie z rozsadzaniem ciasnych ram
2-VI-2013
własnych paradygmatów myślowych.
245. Translokacje
W środowisku kapłańskim funkcjonują słowa otoczone dla laika aurą tajemniczości:
244. Klei i smar
Zespól osiągnie lepsze wyniki, jeŜeli kaŜdy z uczestników traktować będzie wspólne
portator, sacelan, asysta... Większość pochodzi z łaciny. Są to określenia uŜywane w polskich
cele jako wtasne. Czyli trzeba wytworzyć pewną zbiorową ambicję, powinien zaistnieć rodzaj
seminariach. Panuje tam moda na nazywanie wszystkiego po swojemu: stołówka to refektarz,
255
256
sypialnia to dormitorium, portier to furtian, przerwa w pracy to rekreacja. Gdzieniegdzie,
jakim jestem ja? Podobne trudności mogą wynikać z refleksji nad czasem: czym jest czas
zaleŜnie od lokalnej tradycji, moŜna natrafić na takie cudactwa jak mówienie: tonsur na
Ŝycia człowieka w porównaniu z wiekiem Kosmosu?
fryzjera, coquus na kucharza, piktor na fotografa...
Do tych egzystencjalnie mocnych pytań, wynikających z nauk astrofizycznych,
Wśród dojrzałych księŜy największe emocje wywołuje słowo „translokacja". Określa
dochodzą kolejne niepokojące zagadnienia. Ostatnio- refleksja nad wielkimi zbiorami danych.
się w ten sposób personalne przenosiny w ramach kościelnych placówek. Nie ma
Na świecie powstaje codziennie około 2,5 eksabajtów danych. W internecie w kaŜdej
wątpliwości, Ŝe ma to ogromny wpływ na Ŝycie kaŜdego księdza - i dlatego wzbudza takie
sekundzie przepływa więcej danych, niŜ 20 lat temu zgromadzono we wszystkich zasobach.
poruszenie. To nie to samo: mieszkać w urządzonej i dobrze prosperującej parafii, mieć
Wielka sieć marketów gromadzi kaŜdej godziny ponad 2,5 petabajtów danych dotyczących
dobrych współpracowników - co klepać biedę w nieprzyjaznym środowisku i być skazanym
transakcji konsumenckich. Petabajty to tryliony bajtów, czyli inaczej około 20 milionów
na niezrównowaŜonego kolegę...
szafek wypełnionych dokumentami. Eksabajt to jednostka tysiąc razy większa, oznaczająca
Pewien biskup klasyfikował księŜy według czterech kategorii; tych, którzy
miliard gigabajtów.
odpowiadają: 1. Ślubowałem posłuszeństwo i zawsze mi to wyszło na dobre; idę tam gdzie
Telefony komórkowe, sklepy internetowe, sieci społecznościowe, komunikacja
ksiądz biskup wskaŜe! 2. Bardzo chętnie się przeniosę, ale jestem chory i muszę mieszkać w
elektroniczna, GPS i oprzyrządowane urządzenia - wszystkie te systemy generują strumienie
wielkim mieście, gdzie mam dostęp do lekarza. 3. Oczywiście, podjąłbym nowe zadanie, ale
danych jako produkty uboczny normalnego funkcjonowania. KaŜdy z nas jest dziś chodzącym
ksiądz biskup pewno nie wie, Ŝe mam rozpoczętą budowę (lub inne inicjatywy) i szkoda to
wytwórcą danych.
zostawiać rozbabrane. 4. Gdzie jest ta parafia o której ksiądz biskup mówi? Nie, nie interesuje
mnie, jest gorsza od tej, gdzie teraz pracuję.
Dostępne dane są często nieuporządkowane i trudne do zagospodarowania, ale w tym
szumie informacyjnym istnieje mnóstwo sygnałów, które czekają na rozszyfrowanie. A
Lata posoborowe zbiegły się z okresem powszechnej kontestacji wszelkiego
autorytetu. DuŜo się wtedy mówiło o kryzysie posłuszeństwa. Święty Josemaria Escńva,
pośród tego wszystkiego - kaŜdy konkretny człowiek. Czy jego Ŝycie, decyzje mają jakieś
znaczenie w tym oceanie danych?
załoŜyciel Opus Dei, zwykł poprawiać: „Jaki tam kryzys posłuszeństwa; niestety, jest to
Bóg jest całkiem inny. Jego nie dotyczy ani czas, ani przestrzeń, ani nasze algorytmy
kryzys wiary!". Posłuszeństwo wynika z naśladowania Jezusa, który stał się posłuszny aŜ do
informatyczne. On nie jest ani Wielkim Architektem, ani Wielkim Zegarmistrzem, ani Big
śmierci. Prawdziwa miłość szuka posłuszeństwa. Ile to „bezrozumnych rozumowań", by nie
Data Scientist. On jest sobą, czyli Bogiem miłości! Jego wielkość na tym polega, Ŝe
czynić tego, co Bóg od nas oczekuje i co dociera do nas poprzez przełoŜonych.
przekracza te nasze myślowe schematy i towarzyszy nam bliŜej nas niŜ my sami sobie. Aby
Posłuszeństwo nie jest artykułem luksusowym, zarezerwowanym na translokacje
księŜy. KaŜdy uczeń Jezusa na jakimś etapie Ŝycie spotyka się z powaŜniejszą alternatywą:
albo-albo. Albo idę za Jego wolą, albo moim widzimisię. Wola BoŜa zwykle dociera poprzez
stać się bardziej dostępnym, stał się człowiekiem, jednym z nas. A to oznacza, Ŝe cała BoŜa
miłość dociera do nas poprzez ludzkie serce Jezusa.
Podejmujmy często rozmowy z naszymi kolegami o sensie Ŝycia, śmierci, miłości. Po
rodziców, wychowawców lub poprzez wierność złoŜonych kiedyś ślubowań, np. małŜeńskich.
co i dla kogo Ŝyjemy? Czy tylko dlatego, Ŝe trzeba zaliczyć kolejny etap Ŝycia? MoŜe Ŝyjemy,
RównieŜ poprzez nauczanie Kościoła. Rok Wiary jest okazją do rachunku sumienia co do
jak kiedyś opisał CS. Lewis, wypełniając z zaangaŜowaniem jakieś Ŝyciowe zadania, aby
naszego posłuszeństwa.
otrzymać obiecaną nagrodę? A nagroda to... kolejne zadanie. Świat Big Data, bez Boga
miłości, jest przeraŜająco pusty!
9-IV-2013
246. W oceanie danych
247. Zdrowa młodzież
Uświadomienie sobie niezmiernych wymiarów Kosmosu połączone ze znikomością
Vittorio Messori zapytał kiedyś Jana Pawła II, czy aby na pewno młodzieŜ jest
naszej planety dla wielu stanowi powaŜne pytanie dla ich wiary. Czy Bóg moŜe się
nadzieją Kościoła. PrzecieŜ patrząc na pewne zachowania współczesnej młodzieŜy moŜna
interesować takim pyłkiem, jakim jest Ziemia, a na niej takim znikomym człowieczkiem,
dojść do wniosku, Ŝe sytuacja jest... beznadziejna! Dobry papa odpowiedział, Ŝe choć czasy
257
258
mocno wpływają na postawę młodzieŜy, jednak w młodym człowieku jest pewien
się zmotywowani, zaangaŜowani i szczęśliwi? Jak powinni ułatwiać im osiąganie
niezniszczalny potencjał. To bogactwo moŜna scharakteryzować jako pragnienie wielkich
codziennych postępów w pracy? Spece od zarządzania doradzają korzystaniu z tak zwanych
rzeczy, głód dobra i prawdy.
„katalizatorów ” i „odŜywek”.
Zachowanie młodzieŜy niemal całkowicie zaleŜy od przykładu i działania starszych.
„Katalizatory” to działania, które ułatwiają pracę. NaleŜą do nich: wytyczanie
Trudno, by nowe pokolenie nie powielało takich wzorców, jakie widzi. W egoistycznym,
konkretnych celów, przyznawanie pracownikom autonomii, zapewnianie im wystarczających
zapatrzonym w siebie środowisku egoistyczne postawy przekazują się niemal w genach. A
zasobów i czasu, pomoc w wykonywaniu pracy, otwarte wyciąganie wniosków z poraŜek i
młody człowiek je poprawia i rozszerza. Pozytywnie z kolei moŜna powiedzieć za Janem
sukcesów oraz umoŜliwianie swobodnego wymieniania się pomysłami. Ich przeciwieństwem
Pawłem II, Ŝe „święci rodzą świętych". Oddani rodzice, ofiarni nauczyciele, gorliwi
są „inhibitory”, takie jak brak wsparcia lub, o zgroza!, aktywne utrudnianie pracy.
duszpasterze budzą takie postawy w następnym pokoleniu.
„OdŜywki” to akty osobistego wsparcia, jak: szacunek i uznanie, poparcie, komfort
MoŜna zasygnalizować pięć istotnych cech młodego człowieka, które szczególnie
emocjonalny i moŜliwość nawiązywania bliskich więzi. W przeciwieństwie do nich „toksyny”
warto pielęgnować, aby wyrósł na ludzi i oddanego ucznia Jezusa, czyli by hojnie
objawiają się brakiem szacunku, zniechęcaniem, lekcewaŜeniem cudzych emocji i
odpowiedział na swoje powołanie: 1. Szlachetność. 2. Pracowitość. 3. Hojność. 4.
konfliktami między ludźmi. „OdŜywki” i „toksyny” bezpośrednio i natychmiast wpływaj ą na
Normalność. 5. PoboŜność.
wewnętrzne stan pracowników.
Niedzisiejsze stówo „szlachetność” jest antytezą popularnych i promowanych postaw
„Katalizatory” i „odŜywki” - oraz ich przeciwieństwa - oddziałują na jakość pracy
cwaniactwa, krętactwa, rozwiązłości. Szlachetność to poszukiwanie autentyczności, szczerość
ludzi, poniewaŜ wpływaj ą na to, jak postrzegają oni wykonywane zadania, a nawet samych
połączona z czystością serca. To, co kiedyś pozwalało określić człowieka formułą , Ŝe
siebie. Kiedy, na przykład, menedŜer dba o to, by jego pracownicy mieli potrzebne zasoby,
„dobrze mu patrzy z oczu”. Co wyrośnie z młodzieniaszka, który po kryjomu karmi się
sygnalizuje, Ŝe to, co robią, jest waŜne i cenne. Gdy chwali podwładnych za wykonywaną
pornografią, oczernia wychowawców na Facebooku i oszukuje rodziców?
pracę, sygnalizuje, Ŝe są oni waŜni dla firmy.
JeŜeli młodzieŜ potrafi się wysilić tylko wtedy, kiedy świetnie się bawi, łatwo
Poradniki dla menadŜerów są konkretne do bólu. MoŜna w nich znaleźć raporty do
przewidzieć, Ŝe na jakimś etapie Ŝycia zabawa ta się skończy albo inni będą mieli dość takich
codziennego wypełniania w celu doskonalenia pracy kierowniczej. Jest to rodzaj „rachunek
niedojrzałych ludzi. Natomiast pracowitość bez hojności prowadzi do zapatrzenia w siebie i
sumienia”, aby poprawiać własne działanie katalizatora i nawracanie się od zachowań
własny sukces. Zasila się wtedy oddziały współczesnej SS, czyli Sukces + Samotność. A
właściwych dla inhibitora. Umacnianie takich działań, który dodają podwładnym siły, czyli
zatem nie moŜna pozwolić młodemu człowiekowi, by zapomniał o innych.
stosowania odŜywek dla podwładnych dojących im skrzydła i tępienia wszelkich zachowań
O normalności dziś trudno mówić, gdy się lekcewaŜy wszelkie normy. Jest to
toksycznych, czyli demobilizujących.
równowaga emocjonalności, ducha sportowego, fantazji, sympatii. Zdolność zrozumienia
Porady ze świata menedŜerów moŜna zestawić z zakończeniem przypowieści o
innych, nie tylko z własnego środowiska. Dialogu ze starszymi lub tymi, którzy mają
obrotnym rządcu „Pan pochwalił nieuczciwego rządcę, Ŝe roztropnie postąpił. Bo synowie
odmienny sposób rozumienia świata.
tego świata roztropniejsi są w stosunkach z ludźmi podobnymi sobie niŜ synowie światłości”.
PoboŜność pozwala nawiązywać kontakt z Bogiem. Poznanie Jezusa i zawarcie z Nim
tak mocnej przyjaźni, by być w stanie, jeŜeli taka jest Jego wola, zostawić wszystko i pójść za
(Łk 16,8). Pozwoli nam stawiać sobie wysoko poprzeczkę co do własnych zachowań w
zadaniach jakich Pan nam powierza.
Nim. Warto iść na całość!
249. Hackathony
Podczas wakacji zmienia się rytm pracy. Lato to czas zaskarbiania pomystów, nowych
248. Katalizatory i odżywki
Nauka o zarządzaniu stawia ciekawe pytanie równieŜ dla innych zawodów: Co mogą
znajomości i energii na kolejny rok. Nowa Ewangelizacja wzywa do zadania sobie bardzo
robić menedŜerowie (czytaj przełoŜeni, wychowawcy, duszpasterzy), by ich podwładni czuli
osobistych pytań: Co jeszcze mogę zrobić, aby uczestniczyć aktywnie w chrystianizacji
259
260
rodzącego się nowego świata? Przekaz wiary wymaga dziś duŜo większej koordynacji działań
kultura, i odnalezienie na nie odpowiedzi. Dopracowanie języka trafiającego do serca i
niŜ w przeszłości, realnego zaangaŜowania wszystkich wiernych.
rozumu odbiorcy, ukazującego piękno i spójność BoŜej oferty.
Era samotnych wojowników dawno się zakończyła. Prorok wołający na pustyni dziś
Fakt, Ŝe to Jezus powołuje apostołów i On działa w duszach odbiorców, nie zwalnia
do nikogo nie dociera - po prostu nie słychać go, a jeŜeli juŜ, to dla większości jest
powołanych do apostolstwa od wysiłku, aby wciąŜ szukać sposobów, jak to zadanie najlepiej
niezrozumiały. Dzieje się tak w nauce, w polityce, w sporcie, równieŜ w informatyce. W tej
realizować. Apostołem się jest przez sam fakt bycia uczniem Jezusa, ale teŜ trzeba się
mocno rozwojowej gałęzi od początku tysiąclecia stały się powszechne zjazdy informatyków,
nauczyć bycia apostołem. Paradygmatem w tej nauce są święci, którzy doskonale spełnili
aby wspólnie pracować nad jakimś tematem. Firmy szybko odkryły je jako klucz do rozwoju
zadanie powierzone przez Jezusa.
innowacyjnych rozwiązań.
Od pewnego czasu w nauczaniu Kościoła pojawia się pojęcie „formacji apostolskiej",
Takie zgromadzenia „szalonych informatyków" to hackathony - nazwa to połączenie
czyli stałego uczenia się, jak głosić Ewangelię, jak spełniać tu i teraz zadanie bycia solą,
słów hack i marathon, gdzie hack jest uŜywane w sensie Ŝartobliwym na określenie
zaczynem i światłem. Takie studiowanie zakłada pokorę, przyjęcie do wiadomości, Ŝe
programowania odkrywczego, nie jako przestępczość komputerowa. Zazwyczaj organizuje
nieporozumienia z ludźmi niewierzącymi nie zawsze wynikają z niechęci odbiorcy; mogą być
się hackathon jako wydarzenie tylko dla wtajemniczonych, w którym programiści, graficy,
owocem braku wysiłku, aby zrozumieć współczesny świat i znaleźć sposób, jak przeŜywać w
projektanci interfejsów gromadzą się na ostrą współpracę. Niektóre hackathony mają cele
nim Ewangelię.
edukacyjne, choć w wielu przypadkach celem jest stworzenie uŜytecznego oprogramowania.
Studium potrzebuje sprzyjającego otoczenia. Gdy ludzie są zbyt zajęci lub nadmiernie
Takie zloty zwykle rozpoczynają się prezentacjami na temat zdarzenia. Następnie
obciąŜeniem stresem, mają mniejszą umiejętność analitycznego i kreatywnego myślenia.
uczestnicy sugerują pomysły i zespoły na podstawie indywidualnych zainteresowań i
Warto więc podczas wakacyjnej przerwy zastanowić się nad naszym działaniem apostolskim.
umiejętności. Główna praca moŜe trwać od kilku godzin do kilku dni. Jedzenie jest
Zadać sobie szczerze kilka pytań: dlaczego dane środowisko lub osoba nie chcą przyjąć
nieformalne, czyli „śmieciowe" - pizza i napoje energetyczne. Nocleg swobodny, na miejscu,
Dobrej Nowiny? Dlaczego nie są w stanie zrozumieć tego, co dla mnie i dla wielu innych
w śpiworach. O warunkach higieny lepiej nie wspominać... Hackathony kończą się
wierzących jest tak oczywiste? Jakie aspekty nauczania Kościoła odrzucają i dlaczego tak
demonstracją wyników i rozdawaniem nagród. Wszyscy obiecują przyjechać na następne
jest? Być moŜe nasz sposób przekazywania jest nieudolny, toporny, moŜe brakuje nam
spotkanie i powracają wyczerpani do swych miast.
wyczucia i pomysłów?
Wiele inicjatyw ewangelizacyjnych równieŜ ma taki model ostrej pracy: wyjazdy
Do wiernych świeckich naleŜy podejmowanie dialogu na samym froncie. Znają języki
formacyjne, konwiwencje, pielgrzymki etc. Zrozumiałe, bo czas przynagla. JeŜeli w winnicy
- nauki, biznesu, rozrywki, Ŝycia rodzinnego i społecznego. Znają świecki język, bo do świata
jest mało pracowników, a do tego pozwolą sobie na lenistwo, za kilkanaście lat zerwie się
naleŜą, ale znają teŜ język Ducha. Wytrwale powinniśmy więc poszukiwać sposobów, aby
przekaz wiary. Przy dzisiejszej perspektywie sekularyzacji szkoda czasu i pieniędzy na
głosić Ŝyciem i przykładem magnalia Dei - wielkie dzieła BoŜe. To pasjonujące zadanie
wyjazdy bezproduktywne. Jaki ma sens wyjazd konsumpcyjny do obcego kraju, z nieznanym
wymaga jednak szukania sposobów komunikacji. Wytrwałość w ich poszukiwaniu moŜe być
środowiskiem? Nikogo się nie pozna, nic specjalnego nie da się nauczyć. Miłość Chrystusa
motywowana miłością do Jezusa i do bliźniego.
przynagla nas do treściwych wakacji, pełnych inicjatyw apostolskich.
251. Powołanie
7-VI-2013
Lubimy doskonałość nie tylko w rzeczach. Zadziwia nas perfekcyjny sprzęt, ale
jeszcze bardziej mistrzostwo sportowca, kreatywność wynalazcy, talenty artystów. Chętnie
250. Formacja apostolska
Apostolstwo to nie powtarzanie wyuczonych tekstów czy stosowanie „religijnego
czytamy biografie ukazujące ścieŜkę bohatera na szczyt sukcesu, nawet gdy wiemy, Ŝe tekst
marketingu". Zmieniający się świat rzuca wciąŜ nowe wezwania dla przekazu wiary. Nie
jest koloryzowany. Przyciągają nas spójne Ŝyciorysy, gdzie kaŜda kartka biografii pasuje do
chodzi o redefinicję nauki Kościoła, ale o uchwycenie zastrzeŜeń, jakie stawia dominująca
całości, gdzie nie ma skoków w bok.
261
262
To „coś", co scala całe Ŝycie i pozwala na proste określenie Ŝyciorysu danego
szybko przemija czas - który moŜna stosować po pięćdziesiątce. Zaznacza się na taśmie
człowieka, potocznie nazywamy powołaniem. Mówimy na przykład o lekarzu z prawdziwego
średnią długość Ŝycia dla własnej płci, potem szuka się miejsca, w którym się jest, czyli swój
zdarzenia - czyli z powołania. Powołany to ten, kto znajduje swoje miejsce w świecie i wie,
wiek w centymetrach. Potem trzeba policzyć centymetry dzielące nas od zaznaczonego końca
po co i dla kogo Ŝyje. Człowiek nie moŜe się rozwijać we wszystkich kierunkach. Łączenie
- według statystyki pozostaje nam ten krótki odcinek. MoŜna odjąć ten segment od
róŜnych kierunków, na przykład muzyki i medycyny, rzadko pozwala na wybitne osiągnięcia.
posiadanego wieku i zastanowić się, jak szybko minął nam tamten czas. Okres dzielący nas
Często kończy się na tym, Ŝe jest się najlepszym muzykiem wśród medyków lub medykiem
do końca Ŝycia minie na pewno tak samo szybko lub jeszcze szybciej. Warto pamiętać, Ŝe
wśród muzyków, czyli przeciętniakiem w obu spra- wach. Prócz tego wiele kierunków
taśma moŜe nam się skończyć wcześniej...
wyklucza się nawzajem, nie da się równocześnie być mistrzem boksu i wybitnym chirurgiem.
Wagi nie da się oszukać. Ona przypomina o tym, Ŝe pozory mogą mylić. Waga
PapieŜ Franciszek w pierwszej encyklice zwraca uwagę, Ŝe wiara oznacza: zobaczyć,
szalowa o równych ramionach jest zaś obrazem sprawiedliwości. Liczy się cięŜar naszych
usłyszeć, dotknąć, spotkać - doświadczenie prowadzące do egzystencjalnego ukierunkowania.
czynów. Jest to znak przypominający o sądzie i porównanie czynów dobrych ze złymi: czego
Wiara jest więc tym pierwszym powołaniem, światłem, głosem, spotkaniem dającym sens
jest więcej? Wyrok będzie taki, jak wskaŜe igła wagowa.
całemu Ŝyciu. Człowiek wierzący w tych ramach odkrywa własną ścieŜkę. Inicjatywa
Świadomość przemijania czasu połączona z poczuciem odpowiedzialności prowadzi
pochodzi od Boga. To On, Bóg miłości, ma konkretny scenariusz dla kaŜdego z nas.
do refleksji i budzi z odrętwienia, przerywa działania powierzchowne. Nasz czas przeminie,
Rozpoznanie i hojna odpowiedź na tę BoŜą propozycję jest najlepszą rzeczą, jaka
ale od nas zaleŜy, czego w tym czasie dokonamy. Taka świadomość pomaga w nawróceniu
człowiekowi moŜe się zdarzyć. BoŜe powołanie staje się wtedy potęŜnym światłem, mocnym
się.
bodźcem, by odwaŜnie i z radością kroczyć przez całe Ŝycie. ChociaŜ nie zabraknie trudności,
Ŝycie staje się pasjonującą przygodą prowadzącą do poczucia spełnienia.
Sama wiara nie wystarczy - powinny towarzyszyć jej dobre uczynki. Wierność musi
być operatywna. Z taką samą pilnością - z jaką wiele ludzi codziennie sięga po centymetr i
Tajemnicą ludzkiej wolności jest to, Ŝe moŜemy się rozminąć z powołaniem. MoŜemy
wagę, aby utrzymać zgrabną sylwetkę - czyńmy odwaŜny rachunek sumienia. Nie jest on ani
nie chcieć zobaczyć tego, czego od nas oczekuje Bóg, lub świadomie powiedzieć Mu, Ŝe nie
zwykłą psychologiczną introspekcją, ani ekspertyzą techniczną, ani teŜ raportem dla
chcemy pełnić Jego woli. I chociaŜ, ściśle mówiąc, powołania nie moŜna utracić, bo Bóg jest
uspokojenia wewnętrznego. Chodzi o to, by w świetle wiary patrzeć na nasze codzienne
wierny i Jego dary są na zawsze, to człowiek moŜe zlekcewaŜyć BoŜy dar i zamienić go na
zachowanie, z miłości zwracać się z błędnych ścieŜek i z nadzieją podejmować skuteczne
miskę soczewicy jak nieszczęsny biblijny Ezaw. Nie dajmy się oszukać przez medialny szum
postanowienia.
- wierność powołaniu jest źródłem szczęścia, a niewierność zawsze jest Ŝyciową poraŜką!
28-VII-2013
252. Centymetr i waga
253. Autentyczność
By zachować szczupłą sylwetkę, nie wystarczą odpowiednia dieta lub ćwiczenia
Tak - tak, nie - nie. Poszukiwanie autentyczności jest zadaniem jak najbardziej
fizyczne - trzeba korzystać teŜ z centymetra i wagi. Paradoksalnie, czas zdrowego trybu Ŝycia
ewangelicznym. W świecie pełnym sztuczności tęsknota za prostotą jest całkiem uzasadniona.
moŜna mierzyć w centymetrach. Zdarza się, Ŝe nie potrzeba pomiaru, aby zauwaŜyć, jak wiele
Przerost technik wyuczonych zachowań i przeróŜnych chwytów marketingowych prowadzi
ubyło. Gdy spotykamy kogoś po dłuŜszym okresie niewidzenia, czasem mamy pokusę
do podejrzliwości wobec wszelkich form: czy aby na pewno wygląd zewnętrzny nie jest
przywitać go: „Cześć, dawno Ciebie nie widziałem - jakieś pięć kilogramów temu!”
pozorny? Czy otoczka i opakowanie odpowiadają wnętrzu? Czy TAK zewnętrzne jest TAK
MoŜna uŜywać taśmy centymetrowej takŜe do odmierzania czasu w inny sposób.
wewnętrznym, a NIE -NIE?
Czasami młode osoby odliczają dni do waŜnego wydarzenia, odcinając kaŜdego dnia po
Człowiek odczuwa w sobie wiele głosów - za którym iść? Czy za głosem lenistwa - i
centymetrze, np. dni do matury lub brakujące dni do ostatecznego opuszczenia koszarów.
nic nie robić, czy - wręcz przeciwnie - zmusić się odpowiedzialnie do pracy? Co jest bardziej
Istnieje równieŜ inny ciekawy sposób uŜywania centymetra - aby uświadomić sobie, jak
autentyczne: okazywać słabości czy odgrywać rolę bohatera i narzucać sobie pewne
263
264
zachowania? Sprawy bardziej się komplikują, jeŜeli wolność jest rozumiana wyłącznie jako
doświadczeniu, ale szukać dobrej rady. Ale, uwaga, trzeba jej szukać u takich ludzi, którzy
wolność wyboru, czyli wybór „tu i teraz", abstrahujący od wcześniejszych decyzji. Jak w
mają coś sensownego do powiedzenia: nie chodzi o szukanie wsparcia fajnego kumpla.
praktyce realizować: va dove ti porta ii chore, czyli iść, gdzie serce cię poprowadzi?
Niestety roztropność nie ma dziś dobrej prasy. Autonomiczna kultura przekonuje, Ŝe
JeŜeli autentyczność sprowadza się do podąŜania za kaŜdą zachcianką, człowiek staje
samemu trzeba decydować o wszystkim, wszystkiego spróbować, w kaŜdym błocie się trochę
się niewolnikiem okoliczności. Takie zachowanie jest jeszcze bardziej wzmacniane przez
potarzać i - broń Panie BoŜe - nie pytać autorytetów zakorzenionych w tradycji. U nich
dominującą mentalność pragmatyczną, która kaŜe maksymalnie wykorzystać zaistniałe
znajdziemy tylko ograniczenia, które odbierają radość Ŝycia. A pełnia Ŝycia polega na
okazje. Okazuje się, Ŝe bardziej autentyczny jest ten, kto na wyjazdach integracyjnych
maksymalizacji samowoli...
zapomina o swojej rodzinie i pozwala sobie na róŜne ekscesy, które kiedyś nazywano
cudzołóstwem, pijaństwem, hultajstwem.
Paradoksalnie, w innych sferach działania ludzkiego, takich jak nauka, sport, Ŝycie
zawodowe, roi się od podręczników i poradników. Wielcy guru sukcesu, gwiazdy salonów, ci,
ZawęŜenie wolności tylko do samego faktu wyboru sprawia, Ŝe cele wyborów stają się
którym „się udało", bezinteresownie dzielą się doświadczeniem, nota bene niekoniecznie z
niemal obojętne - wystarczy tylko szanować takie same prawa wyboru innych, nie wchodzić
tych dziedzin, na których się znają. Poradniki z górnej półki zazwyczaj są drogie, tak jak
im w drogę. Tym samym dobro traci siłę samo w sobie. NiezaleŜnie od tego, co się robi,
róŜne kursy treningowe prowadzone przez takich guru sukcesu.
waŜne, by się to robiło autentycznie. Z takim podejściem jaki sens ma wychowanie,
Na poszerzenie sposobu myślenia i otwarcie umysłu jeden z takich poradników
kierowanie innych na szlachetne cele? W imię czego zachęcić młodego człowieka, aby
proponuje metodę sześciu kolorowych kapeluszy. Reprezentują one róŜne sposoby myślenia.
podejmował trud pracy nad sobą, zaakceptował porządek, dyscyplinę etc? Wspólne cele tracą
Biały kapelusz wiąŜe się z myśleniem nakierunkowanym na docieranie do faktów. Czerwony
swój sens, społeczeństwo się rozluźnia i atomizuje. Nawet pojęcia takie jak tolerancja nie
kapelusz objaśnia reakcje emocjonalne na problemy. Czarny wiąŜe się z minusami danego
mają uzasadnienia: dlaczego tolerancyjne zachowania narzucać innym, jeŜeli ich wybór nie
pomysłu. śółty jest przeciwieństwem czarnego i jest to myślenie pozytywne, zaś niebieski
jest taki?
jest kapeluszem procesowym, przekształcania pomysłów w działanie.
Człowiek tylko wtedy moŜe być autentyczny, jeŜeli szuka Pana Boga i pragnie pełnić
Kapelusze moŜna zmieniać, ale głowa jest jedna. śycie teŜ jest jedno i trzeba się starać
Jego wolę. O tej potrzebie zmagania się pisał kiedyś Andre Forssard: „Człowiek to kopia stale
o to, by zawsze myśleć. Wakacje i lato nie mogą stanowić wyrwy w całości, powinno się je
poszukująca swego oryginału”. Tylko wtedy serce człowieka staje się wiarygodnym
wpisać w sensowną całość. Taką spójność w myśleniu daje światło wiary - lumen fidei.
drogowskazem: Dilige et quod vis fac. To św. Augustyn: kochaj i czyń, co chcesz!
Pomysły na odpoczynek, które nie pasują do naszej wiary, są szkodliwe i nie trzeba ich
5-VIII-2013
realizować, nawet jeśli są modne i mają dobrą prasę.
12-VIII-2013
254. Kolorowe kapelusze
Wakacyjne rozluźnienie przynosi róŜne owoce. Nie kaŜdy pomysł, jaki człowiek moŜe
255. Dobry wujek
mieć, jest sensowny. A juŜ młody człowiek jest szczególnie naraŜony na głupie pomysły. Do
Klepanie lekkiej biedy ma dobre strony. Dzieciom z ubogich rodzin niewiele potrzeba
tego ich realizacja moŜe go drogo kosztować. Czasem dopiero po czasie przychodzi refleksja,
do szczęścia. Sporo ludzi z nostalgią wspomina trudniejsze okresy dzieciństwa. Wśród
ale w wielu sprawach jest niestety za późno. śycie to nie gra komputerowa, nie da się jednym
radosnych wspomnień znajdą się w niejednej rodzinie prezenty „dobrego wujka Sama", który
kliknięciem zaczynać od nowa. Od kilku TAK i kilku NIE powiedzianych w odpowiednim
na święta przesyłał dziesięciodolarowy banknot. Wyobraźnia potęgowała oczekiwanie.
czasie zaleŜy przebieg całego Ŝycia.
Niestety, z roku na rok darowizna wujka okazywała się coraz mizerniejsza, a z czasem jego
Mądrość zastosowana w praktyce to roztropność. Ona jest odpowiedzialna za
panowanie nad emocjami. Zachęca do tego, by nie opierać się tylko na własnym
265
dobroć całkiem wyblakła. WciąŜ bowiem wysyłał dziesięć dolarów, które z czasem były juŜ
całkiem mizerne...
266
Od wujka z Ameryki wysyłka nie wymagała większej ofiary. Była to dla niego pestka.
Potrzeba teŜ pewnej dozy pewności siebie i przekonania, Ŝe jest się w stanie osiągnąć
- A niech się tam w kraju cieszą! - mówił w duchu. Wielką frajdę sprawiało mu odgrywać
zamierzony cel. Dla postronnego obserwatora taka postawa moŜe czasami być naiwnością i
rolę dobrego wujaszka. Tym gestem moŜna było przykryć i uzasadnić wiele posunięć
czystą iluzją. Zwykle jednak wielkie osiągnięcia Ŝyciowe to realizacja takich szalonych
Ŝyciowych niekoniecznie szlachetnych, na przykład opuszczenie rodziny i kraju.
marzeń z młodych lat. Na tym polega młodość, Ŝe zawiera w sobie zdolność do silnych
Nie doczekała się jeszcze naukowego opracowania postawa „dobrego wujka". Warto
pragnień mających moc ukierunkowania całego Ŝycia. Z biegiem lat człowiek rozumie, Ŝe nie
zachęcić socjologów, psychologów itp. do podjęcia prac w tym kierunku. Zresztą mając na
wszystkie pomysły da się zrealizować. MoŜe pozostać poczucie, Ŝe za wcześnie dzieliło się
uwadze, czym teraz się zajmują na uczelniach humanistycznych pod wpływem ideologii
skórę na niedźwiedziu, przedwcześnie cieszyło się osiągnięciami.
genderowych, taki temat naukowej rozprawy byłby przynajmniej nieszkodliwy.
Problem pojawia się, gdy ktoś tylko dzieli skórę, ale nie robi nic w kierunku realizacji
Postawa „dobrego wujka" nie zawsze jest bezinteresowna. Wujek z zagranicy,
zamierzonego celu. Takie scenariusze moŜna spotkać zarówno w Ŝyciu konkretnych ludzi, jak
wysyłający przez całe Ŝycie pieniądze, moŜe Ŝywić nadzieję, Ŝe na stare lata rodzina się nim
i we wspólnych przedsięwzięciach. Szczególnie łatwo znaleźć się w sytuacji, gdy
zaopiekuje. Skoro on tak hojnie wspierał wszystkich, to okaŜą mu się wdzięczni... Ale gdy
odpowiedzialność za upolowanie niedźwiedzia jest rozproszona i nie moŜna potem wskazać
wraca do kraju, pies z kulawą nogą juŜ o nim nie pamięta.
winnego zaniedbań. Są teŜ patologiczne sytuacje, w których skóra została podzielona
Jest teŜ „dobry wujek z rozmachem". Jego dzieło Ŝycia to coś w rodzaju domu opieki
niemalŜe na samym starcie. Profity zostały z góry rozdane i wyznaczone. MoŜe się to zdarzyć
społecznej we wsi, gdzie przyszedł na świat. Wspaniałe byłoby to dzieło, pod warunkiem
przy wielkich imprezach masowych, równieŜ przy realizacji bardzo szczytnych celów jak np.
jednak, Ŝe darczyńca faktycznie ma prawo do tego, by dysponować kapitałem w ten sposób i
powstanie edukacyjnego muzeum czy Światowe Dni MłodzieŜy.
Ŝe inwestycja ma sens. MoŜe się okazać, Ŝe dom będzie miał najnowszy sprzęt, ale będzie stał
pusty, bo nikomu to nie jest potrzebne.
Stała świadomość zamierzonego celu w osobistych i zbiorowych działaniach pomaga
uniknąć nie tylko stagnacji w działaniach, ale i zagubienia sensu całego przedsięwzięcia.
Kolejny to „wujek mafioso". Taki z filmów hollywoodzkich lub taki swojski, który
wpadł na pomysł wybudowania kościoła. Potem się okazuje, Ŝe on tylko daje teren, transakcja
Warto więc powracać często do podstawowych pytań: Po co to wszystko robimy? O co nam
w tym wszystkim chodzi? Jaki z tego ma być poŜytek? No i: Dla kogo to robimy?
jest łączona. Proboszcz musi mu pomóc, by odrolnić tereny przylegające do kościoła, aby tam
PapieŜ Franciszek w swoich porannych homiliach stawia takie radykalne pytania.
deweloper mógł postawić osiedle. Takimi „dobrymi" wujkami chętnie zajmuje się
Wszelkie działania w Kościele mają sens, jeŜeli prowadzą do zbawienia. To, co jest
prokuratura.
dodatkiem, być moŜe jest całkowicie niepotrzebne i trzeba się tego pozbyć. Osłabienie wiary
Puenta sugerowanej pracy naukowej to: „Dobro wymaga, by wszystkie jego składniki
byłe dobre. Dobre samopoczucie i kadzenie ze strony obdarowanych nie usprawiedliwiają
polega na tym, Ŝe traci się cel nadprzyrodzony, a w jego miejsce wkradają się inne cele:
pieniądz, kariera, uznanie, władza.
25-8-2013
czynu". To Jezus przenika serca i osądza czyny, a on ma wstręt do obłudy.
18-VIII-2013
257. Dynamiczny stabilizator
Aktywność jest oznaką Ŝycia. Jednak aktywność nie moŜe być dowolna, nie kaŜda jest
256. Skóra niedźwiedzia
Cel jest pierwszy w zamierzeniu, a ostatni w osiągnięciu - mawiają filozofowie.
poŜądana. Dynamika Ŝycia musi być skoordynowana z całością. Rewolucyjne zmiany są
Jednak wspaniały cel nie wystarczy, aby zmobilizować człowieka do działania. Przysłowiowe
poŜyteczne, jeŜeli przyspieszają bieg wydarzeń w odpowiednim kierunku. Istotną sprawą jest
dzielenie skóry na niedźwiedziu jeszcze przed upolowaniem jest czymś w pewien sposób
upewnienie się, czy rzeczywiście kierunek jest dobry. Zburzenie wszystkiego, co dotychczas
potrzebnym. Przy trudnym przedsięwzięciu człowiek zadaje sobie pytania: Po co ja się w to
się osiągnęło, nie zapewnia, Ŝe to, co wybuduje się na zgliszczach, będzie lepsze.
angaŜuję? Co ja z tego będę miał? Nadzieja posiadania skóry niedźwiedzia mobilizuje do
Dynamika jest wpisana w świat. Nie tylko poszczególny człowiek pielgrzymuje, ale i
cała wspólnota. Poszanowanie tradycji nie oznacza kanonizowania stagnacji. Zmiany są
wysiłku, by go upolować.
267
268
potrzebne i nie do uniknięcia. Ich wprowadzanie wymaga odwagi, aby porzucić
Hasła typu „bądź sobą i nie zmuszaj się do niczego" mogą funkcjonować tylko w
bezpieczeństwo tego, co juŜ się osiągnęło. Jak mawia papieŜ Franciszek, wyjście na ulice
dziecinnym świecie niedojrzałych osób. W rzeczywistym świecie tak moŜna funkcjonować
niesie ze sobą ryzyko wypadku lub krytyki, ale lepsze to niŜ siedzieć bezpiecznie w
tylko w okresie wakacyjnym. Reality check, rzeczywistość sprawdza. Sprawdza pod wieloma
egoistycznej izolacji.
względami: czy obietnice są wprowadzane w Ŝycie, czy rachunki się zamykają, czy podjęte
Obecny, dynamiczny świat ceni ludzi walczących o zmianę. Szczególnie nagłaśnia się
działanie tych, którzy demaskują niesprawiedliwość róŜnych instytucji. Media nadały sobie
postanowienia są na tyle mocne, by zmobilizować do ofiary.
Świat XXI wieku dodał do Ŝycia mocne tempo. Nie ma usprawiedliwień, aby iść przez
rolę dawania głosu tym, którzy juŜ nie mogą dłuŜej milczeć. Ba, niektóre media nawet kreują
Ŝycie własnym tempem. JuŜ nie moŜna się tłumaczyć, np. Ŝe nie odebrałem telefonu, bo
takich „zawodowych reformatorów", którzy są obecni przy wszystkich moŜliwych
przecieŜ nie wiedziałem, kto dzwonił; Ŝe byłem gdzieś daleko... Wszędzie dociera Internet i
awanturach. Z czasem w wielu przypadkach okazuje się, Ŝe taka „gwiazda reformatorska"
zasięg telefoniczny. Nie moŜna nawet powiedzieć, Ŝe o czymś zapomniałem - jak tu
była po prostu niezrównowaŜonym człowiekiem, który patrzył na cały świat przez pryzmat
zapomnieć przy tak bogatym asortymencie dodatkowych pamięci?
własnych niepokojów.
Ewangelia równieŜ mówi nam o BoŜym tempie. Gtos BoŜy i szybka odpowiedź
Ewangelia jest wielkim wezwaniem do działania. Pokój, który przynosi Jezus, nie jest
wiernych mu ludzi. Apostołowie działali „natychmiast" - zostawili wszystko i poszli za
świętym spokojem bezczynności i obojętności. Tym bardziej nie jest kompromisem z
Panem. Ten refleks na BoŜe wezwania w tradycji chrześcijańskiej został sformułowany jako
grzechem i własnymi słabościami. Królestwo niebieskie zdobędą gwałtowni (Mt 11,12).
hodie et nunc - dziś i teraz. Podejmować BoŜe wezwania, nie odkładając je na potem.
Violenti rapiuntl Ale gwałtowność łaski BoŜej idzie w parze z miłością i szacunkiem wobec
PrzecieŜ nie wiemy, czy do tego „potem lub później" doŜyjemy. Jednak nie chodzi o
bliźniego. Dlatego uczeń Chrystusa pełni zawsze rolę stabilizatora, generuje pokój i
przytłaczające poczucie obowiązku, krępujące nasze serce, wprowadzające w nieustanny
zrozumienie wokół siebie. Nie jest jednostką konfliktową.
stres. Chodzi o przynaglającą miłość, zdolną do wprowadzenia nas w ruch, zachowującą przy
Aby być takim „dynamicznym stabilizatorem", potrzeba wiele cnót. Roztropności, by
tym pokój serca.
odkrywać, gdzie jest prawdziwe dobro. Pokory, by nie wpaść w pułapkę „ja wiem lepiej od
Święto PodwyŜszenia KrzyŜa Świętego w samym środku września przypomina o
wszystkich" i nie dać się wrobić przez pierwszego lepszego klakiera. Wyczucia niuansów
sensie poświęcenia. Miłość do krzyŜa nie ma nic wspólnego z masochizmem. Jest
sprawiedliwości, aby dostrzec, co innym się naleŜy i pamiętać o podjętych kiedyś
świadomością tego, Ŝe upadły człowiek musi do dobra czasami się zmuszać. Ten wysiłek
zobowiązaniach. Męstwa, aby wytrwać na dobrej ścieŜce, która wymaga ofiary.
zbliŜa nas do Jezusa, a On uczy, Ŝe ofiarna miłość jest źródłem szczęścia. I, chociaŜ
Umiarkowania, by zapanować nad emocjami. Słowem, aby dziś bronić Westerplatte, nie
psychologowie radzą, aby po wakacjach za szybko nie wpadać w wir pracy, wrzesień to
wystarczy tylko bojowe nastawienie. Potrzeba mądrości i dojrzałości!
miesiąc, by zdecydowanie podejmować zwykły krzyŜ punktualności, nieodkładania trudnych
spraw na później, angaŜowania się w codzienne drobiazgi Ŝycia rodzinnego.
1-IX-2013
15-IX-2013
258. Hodie et nunc
Wrzesień wywołuje mieszane uczucia. Przepiękna aura, wypoczęte, radosne oblicza i
259. Tatuaże
kontrapunkt - powrót do kieratu Ŝycia. W tym miesiącu powracają spory polityczne,
-A co będzie, gdy minie moda na tatuaŜe?
zabieganie zawodowe, szkolne etc. Samo Ŝycie. Z tym trzeba się zmierzyć, bo pomimo
- Będzie za późno.
rozwoju cywilizacji nie da się tego uniknąć. Tęsknota za sielankowym światem prowadzi do
W świecie, gdzie wszystko jest tymczasowe - nawet to, co przez ostatnie wieki było
nostalgii lub nawet do stanu zniechęcenia, którą psychologowie określą jako „powakacyjną
trwałe jak rodzina, religia, zawód czy miejsce zamieszkania - dziwna wydaje się moda na
depresję".
tatuaŜe. Choć trzeba uznać, Ŝe na razie nie rozprzestrzenia się wśród populacji o bardzo
ciemnej karnacji, co zapewne jest wynikiem dyskryminacji ze strony natury. Pewnie rychło
269
270
coś w tej dziedzinie zostanie wymyślone, by równieŜ ludzie ciemnoskórzy mogli korzystać z
tej estetycznej zdobyczy XXI wieku.
Warto pamiętać, Ŝe równieŜ tam trzeba rozwijać chrześcijańskie cnoty. Nie chodzi
tylko o zachowanie jakiejś etykiety, lecz aby być człowiekiem uŜywającym rozumu,
Kiedyś tatuaŜe wykonywane byty tylko wśród pewnych warstw społecznych i
potrafiącym Ŝyć zawsze w BoŜej obecności. Świat wirtualny jest wspaniałym polem do
pewnych zawodów, w tym z marginesu społecznego: najemników i więźniów. Wydaje się, Ŝe
popisu dla cnót. Zwłaszcza dla umiarkowania, sprawiedliwości, roztropności, męstwa,
dziś moda na malowanie skóry rozlewa się wszędzie. Na szczęście jeszcze nie dotyka takich
skromności. Dla jasności warto wskazać konkretne zalecenia:
części ciała jak głowa i twarz, ale kto wie, jak to dalej się potoczy. Wyobraźmy sobie tatuaŜ
wielkiego pająka na wielkiej łysinie lub ślimaka na buzi dziewczyny.
a) unikać afiszowania się, próŜności i samochwalstwa na profilach czy blogach;
b) ćwiczyć się w zdolności koncentracji i skupieniu, zajmując się tym, czym akurat
Na razie nie spotykamy księŜy z tatuaŜami. Dobrze by było zawczasu wpisać w
dokumentach formacyjnych dla kapłanów pewne wskazówki, aby zapobiec temu dziwactwu.
„To, co dziwne, jest dziwne" - mawiał pewien doświadczony ojciec duchowny - kolczyki,
tatuaŜe, ekstremalne, dziwaczne sporty... Prócz tego, Ŝe te sprawy są kosztowne i zajmują
wiele czasu, często wynikają z psychiki ludzi chcących zwrócić na siebie uwagę za wszelką
musimy się zajmować (pomaga odłączenie komunikatorów, alarmów, dzwonków itp.
zwłaszcza podczas intensywniejszej pracy, nauki, modlitwy, waŜnych spotkań);
c) męŜnie zwycięŜać wewnętrzny niepokój, nie ulegać częstemu sprawdzaniu telefonu,
e-maila, wiadomości etc. (warto mieć wyznaczony na to oddzielny czas);
d) nabrać nawyku nieodbierania telefonu i nieodpowiadania na SMS podczas
waŜniejszych rozmów, posiłków, spotkań rodzinnych (chyba Ŝe chodzi o naprawdę waŜną
cenę. PróŜność niszczy kapłaństwo.
Niestety, taki zapis nie moŜe być wprowadzony dla całego Kościoła katolickiego. W
niektórych obrządkach wschodnich tatuaŜe na rękach naleŜą do zwyczajów związanych z
wejściem w stan kapłański. Tak jak na zachodzie była tonsura, czyli wycięcie i ogolenie
sprawę);
e) umiarkowanie korzystać z moŜliwości zdobywania newsów, przezwycięŜając chęć
bycia tym, „który wszystko zawsze wie";
ronda na głowie, na Bliskim Wschodzie przyszłym kapłanom tatuowano krzyŜ na
f) zachować intymność, pozostawić pewne sprawy dla rodziny i najbliŜszych, dotyczy
nadgarstkach. Takie nieusuwalne znaki prócz tego, Ŝe mają symboliczne znaczenie,
to zwłaszcza zdjęć i nagrań (udostępnianie wszystkim wszystkiego prowadzi do
nawiązujące do znamienia sakramentu kapłaństwa, przypominają księdzu, kim jest -
powszechnego plotkarstwa, moŜe nawet stać się patologicznym ekshibicjonizmem);
niezaleŜnie od ubrania. W przypadku tatuaŜu na nadgarstkach inni, patrząc kapłanowi na ręce,
mogą rozpoznać, Ŝe mają do czynienia z kapłanem. W okresach prześladowania takie tatuaŜe
są przyczyną męczeństwa.
g) ćwiczyć się w wewnętrznym skupieniu i umiłowaniu ciszy (stałe rozproszenie
uniemoŜliwia dialog z Bogiem i prowadzi do spustoszenia serca);
h) zadbać o samodyscyplinę, bo chaotyczny świat wirtualny dosłownie nas zdmuchnie
Chrześcijaństwo zawsze bardziej kierowało wysiłek formacyjny do serca. To nie
skóra, ale wnętrze ma być zaznaczone miłością do Chrystusa. To tam, w rozumie, woli, w
emocjach trzeba wpisywać nieusuwalne cechy, które upiększą naszą naturę i pozwolą nam nie
tylko być podobnym do Mistrza, ale działać jak On. Skóra przeminie, a święte znaki na duszy
niczym tsunami;
i) szanować czas innych, unikając wysyłania im pocztą elektroniczną rzeczy
niepotrzebnych lub banalnych.
j) dbać o czystość spojrzenia i przezwycięŜać niezdrową ciekawość; nie bądźmy
naiwni, kaŜdy z nas musi walczyć o czystość serca; siedzenie po nocach w Internecie,
pozostaną na wieczność.
surfowanie bez celu, szczególnie gdy jest się zmęczonym, jest ryzykiem zaśmiecenia serca.
260. Ryzyko
Rozdarcie osobowości moŜe wynikać z choroby lub uŜycia środków odurzających.
261. Portale społecznościowe
Gdy człowiek w swoim działaniu zapomina, kim jest, oszukuje siebie i innych. W tradycji
Postęp technologiczny środków do komunikacji międzyludzkich sprawił, Ŝe
chrześcijańskiej takie zachowanie jednoznacznie oceniane jest jako kłamstwo lub obłuda. Ta
socjologowie, psychologowie i pedagodzy mają nowe pole dla swych badań. Jak człowiek
podstawowa zasada dotyczy równieŜ świata wirtualnego.
zachowuje się na portalach społecznośćiowych? Jaki mają one wpływ na jego rozwój? Czy
takie narzędzia istotnie zmieniają społeczeństwa?
271
272
Chrześcijaństwo gtosi, Ŝe godność człowieka oznacza, Ŝe - niezaleŜnie od narzędzi, z
Dzisiaj sytuacja jest inna, to raczej pacjent wklepuje w Google opis własnych
jakich korzysta i co czyni - pozostaje on zawsze sobą i jest odpowiedzialny wobec Boga i
dolegliwości i szuka diagnozy, wybiera leczenie i odpowiednie leki. Czasami zdarza się, Ŝe
ludzi za swoje dobrowolne czyny. Oczywiście, są przestrzenie ludzkiego działania, w których
pacjent przychodzi do doktora i prosi o wypisanie recepty na konkretny lek, bo przecieŜ juŜ
panuje inna konwencja, np. rozrywka. Niemniej jednak nie oznacza to, Ŝe w tych obszarach
wszystko sam sprawdził w Google i nie interesuje go opinia lekarza. Sytuacje takie mogą
wszystko jest dozwolone, Ŝe tam nie obowiązują np. piąte i ósme przykazanie.
wynikać ze stanu słuŜby zdrowia, gdzie pacjent odczuwa samotność, będąc odsyłanym od
Z punktu widzenia moralnego portale społecznościowe wprowadzają kilka ciekawych
jednego specjalisty do drugiego. W Internecie przecieŜ kaŜdy moŜe znaleźć prostą receptę,
zagadnień. Warto zwrócić uwagę na kwestie związane z toŜsamością uŜytkownika. Dziś de
napisaną w zrozumiałym języku. Dostępność wiedzy medycznej ma teŜ inną stronę medalu:
facto portale stały się placem spotkań ludzi. Nie są one wyłącznie przestrzenią dzielenia się
hipochondrycy łatwo znajdą jakiś niepokojące objawy groźnej choroby.
myślami i informacjami. Są miejscem komunikacji człowieka z człowiekiem. Ogólnie
Pomimo swej nowoczesności doktor Google nie jest lekarzem godnym polecenia.
Nieroztropnością jest konsultować się wyłącznie z nim i oddawać się w jego ręce. W
mówiąc, tam teŜ trzeba być autentycznym, zachować się zgodnie z tym, kim się jest.
Nie mają więc sensu taki styl zachowania, taki język lub takie zdjęcia, jakich by nie
powaŜnych dolegliwościach nikt nie moŜe być lekarzem dla siebie samego. Niestety, Google
wypadało pokazać w innych sytuacjach. Dwuznaczność jest tak samo niepoŜądana w
zawsze ci powie to, co chcesz usłyszeć, i na pewno nie weźmie odpowiedzialności za twoje
Internecie jak w rzeczywistym Ŝyciu. Konkretnie: człowiek Ŝyjący w małŜeństwie nie
zdrowie i udzielone porady.
powinien sobie pozwalać na flirty lub inne podobne zachowania. Nierozsądne by było, aby
W sprawach zdrowia duszy równieŜ potrzebujemy konsultacji u dobrego lekarza.
nauczyciel, ksiądz lub inna osoba szczególnie powołana do dawania przykładu, wysyłała
„Musimy szeroko otworzyć duszę - pisał św. Josemaria Escriva - by przeniknęły ją BoŜe
mylne sygnały, kim jest i jak myśli.
słońce i jasność Miłości. Brak szczerości nie zawsze wynika z niskich pobudek. MoŜe tu
Nie ma wątpliwości, Ŝe sieć stała się przestrzenią do apostolstwa. MoŜna odnowić
czasem chodzić o błąd sumienia. Niektórzy tak je sobie ukształtowali - a raczej zdeformowali
stare kontakty lub nawiązać nowe, wyjaśnić nauczanie Kościoła lub wskazać na odpowiednią
- Ŝe zamknięcie się i brak prostoty uwaŜają za słuszne. Myślą, Ŝe milczenie jest dobrą rzeczą.
lekturę. Warto jednak pamiętać, Ŝe sieć nie zastąpi spotkania face to face, będzie tylko
Zdarza się to nawet ludziom o duŜej wiedzy religijnej. Być moŜe właśnie dlatego ulegają
dodatkiem do osobistego spotkania offline. TeŜ nie kaŜdy musi wszędzie działać. Warto się
przekonaniu, Ŝe lepiej zamilczeć. Mylą się jednak. Szczerość zawsze jest konieczna”.
zastanowić od czasu do czasu, jaki ma sens prowadzenie danego blogu lub uczestnictwo w
Duchowe sprawy wymagają większej szczerości niŜ te u lekarza ciała. Mówić na
jakiejś debacie. Być równieŜ świadomym dalszych skutków własnych zachowań: głupie
spowiedzi i kierownictwie duchowym wszystko, nawet to, o czym byśmy nie chcieli, aby o
zapisy mogą mieć bardzo gorzkie owoce.
nas się dowiedzieli. Tylko wtedy będą mogli nam poradzić. Taka szczerość będzie
W XXI wieku nadal potrzeba rozsądku i wiele pokory. Techniczne umiejętności
początkiem nawrócenia i powrotu do zdrowia. Słowem: mieć taką szczerość jak z doktorem
korzystania z narzędzi automatycznie nie zapewniają umiejętności moralnego ich
Google'em. Nikt przecieŜ przy klawiaturze nie wstydzi się wpisywać opisy swych
wykorzystania. Sposób zachowania się w sieci naleŜy do tematów rachunku sumienia. Mądry
dolegliwości, nawet gdyby były wstydliwe i paskudne.
człowiek potrafi się poradzić i co najwaŜniejsze - przyjąć uwagi, gdy jego zachowanie jest
13-X-2013
nieodpowiednie.
263. Grantoza
262. Doktor Google
Według słownika wyrazów obcych „grant" to „subwencja przeznaczona na projekt
Rysunkowy dowcip: sala operacyjna, na stole leŜy pacjent z otwartym brzuchem,
wokół kręci się kilkoro lekarzy i pielęgniarek. Chirurg mówi do swego asystenta: - Skocz do
komputera w moim pokoju i zobacz w Google'u, jak to trzeba zrobić i gdzie trzeba przyczepić
tę Ŝyłkę...
badawczy dotyczący konkretnego problemu naukowego, przyznawana w drodze konkursu”.
Przy obecnej, rozbudowanej biurokracji umiejętność zdobywania grantów jest cenioną cechą.
Naukowiec posiadający taką zdolność jest szanowany w swoim środowisku. To dzięki niemu
cały zakład moŜe prowadzić badania.
273
274
Niestety, system rozdawania pieniędzy poprzez granty ma drugą stronę medalu, którą
Zajęcia zawodowe kształtują i określają konkretnego człowieka. Księgowy uczy się
moŜna roboczo nazwać „grantozą". Na taką dolegliwość moŜna chorować indywidualnie lub
być dokładny w rachunkach, redaktor - piękny w ekspresji, a piłkarz uczy się łączyć
zbiorowo. Specjalista od zdobywania pieniędzy z róŜnych źródeł po jakimś czasie staje się
współzawodnictwo ze współpracą z kolegami. Poprzez wieloletni, wytrwały wysiłek, jeŜeli
ekspertem tylko w tej dziedzinie. Przestaje zajmować się nauką czy oryginalnym fachem.
człowiek nie ulegnie rutynie, utrwala konkretne umiejętności, aŜ osiąga poziom, który
Instytucja lub środowisko, dotknięte grantoza, zaczynają układać całe swoje działanie
pod zdobywanie kolejnych dotacji. Pieniądz zaczyna górować nad sprawami merytorycznymi,
pozwala mu być dumnym z własnego działania. Staje się specem, specjalistą, dobrym
fachowcem. Zaczyna kochać swój zawód i staje się pasjonatem swojej dziedziny.
do tego stopnia, Ŝe nawet rezultaty są naciągane do oczekiwań darczyńcy. Sprawa staje się
Praca zawodowa przekracza indywidualne działania i pozwala się włączać w Ŝycie
szczególnie trudna, gdy w grę wchodzą ideologie lub po prostu zwykłe układy biznesowo-
społeczne. Ba, z czasem otoczenie odbiera konkretnego człowieka poprzez pryzmat tego,
polityczne. Wtedy instytucja staje się trybikiem psującego się systemu.
czym się zajmuje; jest się stolarzem, sprzedawcą, lekarzem, księdzem... Poprzez te relacje
Świat „twardej rzeczywistości" eliminuje jednostki chore na grantozę stosunkowo
szybko. Pieniądze są rozdawane według klucza realnego postępu technicznego. Choroba jest
trudniejsza w naukach „miękkich", czyli humanistycznych. Sprawdzanie błędów następuje po
bardzo długim czasie, a za rachunki zwykle płaci następne pokolenie, i to słono.
osoba wchodzi w wymianę usług. MoŜe wtedy osiągnąć rezultaty daleko przekraczające to,
co udałoby się w pojedynkę. Mówiąc górnolotnie - uczestniczy w budowaniu cywilizacji!
Relacji zawodowych nie moŜna więc sprowadzać tylko do powiązań produkcyjnokonsumpcyjnych. Wielkim zadaniem współczesnych chrześcijan jest troska o to, by Ŝycie
Grantoza rozwija się, gdy środki zdobywa się poprzez dostosowywanie się do
zawodowe słuŜyło wzrostowi kaŜdego pracownika, by stawał się on lepszym człowiekiem.
panującej mody. Wiele projektów poprawnie politycznych (np. związane z ideologią gender)
Dobry pracownik to nie tylko ten, kto ofiaruje doskonałe usługi lub potrafi sprawnie wykonać
bez wysiłku zdobywa hojne poparcie róŜnych agend międzynarodowych. W tych instytucjach
jakieś zadania. Oczekuje się od niego umiejętności takich jak: uprzejmość, zdolność
choroba prowadzi do zaniedbania innych źródeł finansowania. Czasami łatwe pieniądze się
współpracy z innymi, empatia... Współczesne czasy są bardzo wraŜliwe na pozycję
kończą, co prowadzi do upadku danych projektów.
zawodową. Dla człowieka wierzącego taki prestiŜ jest równieŜ niezbędny, inaczej wypada z
Dziś inicjatywom broniącym Ŝycia, rodziny, moralności w przestrzeni publicznej,
gry, być moŜe teŜ i dlatego, Ŝe jest dyskryminowany ze względu na wyznawaną wiarę.
zdrowego wychowania młodzieŜy etc. nie grozi grantoza. Rzadko udaje im się uzyskać
Jednak dzieci BoŜe nie mogą zadowalać się tylko zdobyciem dobrej i komfortowej
poparcie z pieniędzy publicznych. Takie działania muszą szukać finansowania w innych
pozycji zawodowej. Poprzez pracę zawodową są wezwane do tego, by zmieniać środowisko.
miejscach - wśród wielu drobnych darczyńców - i wciąŜ udowadniać wartość własnego
Uczeń Jezusa, który uwielbia swoją pracę, z taką samą siłą pragnie, by jego środowisko
działania. Brak środków ma więc swoją dobrą stronę: prowadzi do stałego angaŜowania się i
odpowiadało BoŜym planom. Apostolstwo wśród kolegów po fachu jest szczególnie lubianym
oczyszczania intencji. Z takich działań nie ma kasy i zwykle pracuje się w jakimś stopniu za
polem jego działalności ewangelizacyjnej.
przysłowiowe „Bóg zapłać!"
20-X-2013
265. La Nonna
„Przede wszystkim to moja babcia, mama mego ojca, wpłynęła na moją wiarę - mówił
264. Zawodowy prestiż
Wykonywany zawód nie moŜe sprowadzać się wyłącznie do sposobu na Ŝycie. Praca
papieŜ Franciszek 18 maja 2013 r. - To ona opowiadała nam o Jezusie, uczyła nas
świadczy o godności człowieka i jego panowaniu nad stworzeniem. Pozwala rozwijać własną
Katechizmu. Pamiętam, Ŝe w Wielki Piątek brała nas na procesje z pochodniami. Pod koniec
osobowość, budować więzi z innymi ludźmi, dawać wkład w postęp całej ludzkości. Gdy do
było złoŜenie Jezusa do grobu. Babcia kazała nam klękać i mówiła: "Patrzcie, dzieci, jest
tego dochodzi perspektywa wiary, odkrywa się, Ŝe zajęcia zawodowe są środkiem i drogą do
martwy, ale pojutrze zmartwychwstanie". Pierwszy przekaz chrześcijaństwa otrzymałem
świętości, sposobem naśladowania pracy Jezusa.
właśnie od tej kobiety, od mojej babci. Czy to nie jest piękne? Pierwszy przekaz wiary w
275
276
domu, w rodzinie! Tak teŜ się działo w pierwszych czasach, kiedy św. Paweł mówił do
przysługuje biskupowi dla wypełnienia zadania opieki nad owczarnią. I ten znak wpisuje się
Tymoteusza: "Pamiętaj o wierze twojej babci i twojej matki-".
w perspektywę troski o świętość Ludu BoŜego. Pasterz ma bowiem czuwać i chronić,
Jorgito - bo pewnie tak nazywali PapieŜa, gdy był małym dzieckiem - do babci
prowadzić kaŜdą owcę »na zielone pastwiska« - na te pastwiska, na których odkryje ona, Ŝe
zwracał się pewno La Nonna. W Argentynie, gdzie jest duŜo ludzi o włoskich korzeniach, na
świętość nie jest zarezerwowana dla wybranej grupy geniuszów świętości. Dostrzegam w nim
babcie mówi się, uŜywając zarówno hiszpańskiego określenia abuela, jak i włoskiego nonna.
symbol trzech zadań: troski, przewodnictwa i odpowiedzialności. To nie jest znak władzy w
Rodzajnik la podkreśla wyjątkowość danej osoby. PoboŜność babć nie jest sprawą tak
zwykłym rozumieniu tego słowa. To nie jest znak pierwszeństwa czy panowania nad innymi,
oczywistą. Opowiadał biskup z Estonii, pierwszy od czasów reformacji, jak bardzo się
ale znak słuŜby. Biskup ma kierować i prowadzić".
zdziwił, gdy pierwszy raz odwiedził dom starców i zobaczył, Ŝe starsze panie nie miały
Mało znany jest stary tekst po łacinie, który tak opisywał znaczenie kaŜdej jego części:
obrazków, nie modliły się, nie byłe poboŜne... Przykry widok starszych ludzi bez nadziei. Ale
In baculi forma, praesne, datur haec tibi norma: I Attrahe per primum, medio rege, punge per
w wielu dawniej komunistycznych krajach to poboŜne babcie uratowały cerkiew lub kościół;
imam. I Attrahe peccantes, rege iustus, punge vagantes. I Attrahe, sustenta, stimula vaga,
one przekazały wiarę wnukom i prawnukom.
morbida, lenta. Przeczytajmy po polsku: „Kształt pastorału daje ci normę postępowania.
Odwiedziny grobów przodków w Roku Wiary są okazją do refleksji nad ich
Początkiem przyciągaj, środkiem utrzymaj, końcem zachęcaj. Odzyskaj tego, kto upada, rządź
przykładem wiary. Pewno o wielu z nich mamy podobne wspomnienia jak papieŜ Franciszek.
sprawiedliwymi, popychaj tych, co zostają w tyle”. A więc pętelka górna jest po to, by złapać
Dziadek, który długo klęczał na modlitwie; babcia, która w ostatnich latach ciągłe miała przy
owieczkę za nóŜkę i przyciągnąć do owczarni, środek - by pokazywać kierunek posłusznym
sobie róŜaniec; stary wujek, który ze względu na wiarę klepał biedę...
owieczkom, zaś ostry koniec - by odpędzać wilki i przynaglać ociągających się.
Cmentarze mają swój własny wymiar czasowy. Jaka to róŜnica, czy ktoś umarł w
Wielkie są oczekiwania wobec pasterza; nie ma miejsca na „ciepłe kluchy”. Dlatego w
ubiegłym stuleciu, czy w tym? Spacer po cmentarzu pozwala odzyskać prawdziwie realną
pierwszych wiekach w niektórych miejscach nie moŜna było znaleźć chętnych do pełnienia
ocenę. Liczy się ocena Boga, Jego sprawiedliwość i miłosierdzie. Tam, na BoŜym sądzie, juŜ
tej funkcji; podobnie jest dziś. Tak, jak się wydaje, trzeba rozumieć słowa św. Pawła do
nie ma moŜliwości manipulacji, propagandy i innych PR-owych chwytów.
Tymoteusza: „Jeśli ktoś dąŜy do biskupstwa, poŜąda dobrego zadania" (1 Tym, 1,3). Wielu
W takim kontekście zrozumiała jest mądrość poboŜnych starszych ludzi: „Człowieku,
bój ty się Boga!". Natomiast szokująca jest zatwardziałość agresywnych niewierzących. Gdy
egzegetów tłumacząc te słowa, wyjaśnia, Ŝe przyjęcie biskupstwa w dalszej perspektywie
równało się męczeństwu.
się juŜ pochylają nad grobem, najbardziej logiczne byłoby podjąć pokutę i nawrócenie, póki
I dziś zadania biskupa wymagają od niego szczególnie męstwa. Odwagi, by głosić
jeszcze czas. Głupotą jest starać się udowadniać za wszelką cenę własną wielkość i
pełną naukę i niemal codziennie naraŜać się na ostre krytyki mediów, i takich wiernych,
niezaleŜność od Boga i Jego Kościoła.
którym nie do końca są wiernymi... Módlmy się o dzielnych pasterzy dla naszej
zeświecczonej Europy.
3-XI-2013
10-XI-2013
266. Pastorał
Znak jest mocniejszy od ustnego przekazu. Tak działa Bóg przez sakramenty. Znaki
wybrane przez Jezusa dla sakramentów - na przykład obmycie wodą przy chrzcie - są
ponadczasowe. Inne znaki dodał Kościół: biała szata, świeca, sól. Te ostatnie mogą się
zmieniać, mogą teŜ znikać lub wymagać wytłumaczenia.
267. Nonkonformis
Fascynacja nowymi gadŜetami przeŜywa kryzys. Coraz częściej słychać głosy
niuansujące korzyści płynące z nowych urządzeń. Kończy się owczy pęd, by przyjmować
wszystko, co producenci rzucą na rynek. Oto syndromy wynikające z nieumiarkowania w
korzystania z telefonów, smartfonów, iPadów, laptopów eta:
Pastorał jest dziś uŜywany niemal wyłącznie przez biskupów. Jan Paweł II tak w
ksiąŜce „Wstańcie, chodźmy!" opisywał jego znaczenie: „Jest to znak władzy, jaka
277
Urojone telefony. Polega na przekonaniu, Ŝe telefon dzwoni, choć w rzeczywistości
tak nie jest. MoŜe to być urojone drganie komórki w kieszeni. Wynika z tego, Ŝe mózg
278
kojarzy z telefonem inne bodźce. Problem jest w niemal fizycznej potrzebie odebrania takiego
Nocne pianie koguta oznacza konieczność odróŜniania dobra od zła i nawracanie się.
kontaktu. Depresja facebookowa. Polega na doświadczeniu głębokiej frustracji i depresji, gdy
Nieprzypadkowo Jezus wybrał taką formę zapowiedzi. Nawiązał do symbolu obecnego w
kontakty nie odpowiadają na nasze publikacje, lub na chorobliwym pragnieniu, by inni nas
porannym błogosławieństwie, które mówi: „Bądź pochwalony, Panie, nasz BoŜe, Królu
włączali w swoje zainteresowania.
świata, który obdarzyłeś koguta umiejętnością rozróŜniania nocy od dnia”. Wydaje się, jakby
Nomofobia. Paniczny lęk przed wyjściem na ulicę bez komórki lub utratą zasięgu.
Jezus z bólem serca mówił do Apostoła: „Kogut ma zdolność odróŜniania dnia od nocy,
Objawy to niestabilność emocjonalna, agresywność, problemy ze skupieniem i stres. Wariant
światła od ciemności, czyli dobra od zła, niestety ty, Piotrze, nie masz tej umiejętności, ty,
tego schorzenia to kompulsywne sprawdzanie SMS-ów w komórce i poczty elektronicznej.
którego pomimo to uznałem za filar mojej wspólnoty, za jej trwały fundament”.
Lunatyczny SMS. Jest wiele badań, z których wynika, Ŝe coraz więcej ludzi wysyła
Kogucik często jest obecny na starych budynkach, gdzie występuje z hasłem: Qui
wiadomości w półśnie lub catkiem nieświadomie. Oczywiście to dotyczy tych, którzy śpią z
primus laudat Deum lub Primus sum qui Deum laudat. Pierwszy, który chwali Boga. Poranne
komórką. Zazwyczaj przekaz jest niezrozumiały lub wręcz kompromitujący.
pianie koguta uzmysławia, jaki jest sens czasu. Nowy dzień jest nam powierzany dla
Cyberchondria. Współczesna hipochondria. Urojone choroby wyczytane w
Internecie.
chwalenia Pana Boga. Chwalimy Go całym sobą: rozumem, sercem, wolą. Chwalimy
dobrymi uczynkami, dobrym słowem, dobrym przykładem. Poranny budzik powinien nam o
Googlowski zanik pamięci. Łatwość dostępu do wiadomości sprawia, Ŝe mózg nie
jest w stanie niczego zapamiętać. DuŜo się ogląda, nic się nie zatrzymuje, czyli mózg jak sito.
UzaleŜnienie od gier online. Najzwyklejsze zjawisko połączenia patologicznego
lenistwa z nowoczesną technologią. Najgorsze przypadki mogą być śmiertelne.
tym przypominać. Pierwsza myśl dla Pana Boga i pytanie, jak szukać chwały BoŜej tego dnia,
który zostaje nam darowany, absolutnie bez Ŝadnej naszej zasługi.
Będzie nam łatwiej rozpocząć w taki sposób dzień, jeŜeli ostatnia myśl poprzedniego
dnia była równieŜ dla Boga - dziękczynienie i skrucha za zmarnowane okazje czynienia
Problemy fizyczne. Problemy ze wzrokiem, kręgosłupem, słuchem etc. Uszkodzenia
te wynikają z długiego przybywaniu przy komputerze lub stałego słuchania muzyki.
dobra. Niestety, w rozpraszającym nas świecie zakończenie dnia moŜe zagospodarować
Internet, telewizja lub inna konsumpcja. Natomiast poranek moŜe zostać wypełniony pędem
Profilaktyka jest lepsza od leczenia. Lepiej zapobiegać, promując umiarkowanie. Oto
kilka sposobów:
za naglącymi obowiązkami, często połączonym z nerwowością i brakiem cierpliwości.
NiezaleŜnie od okoliczności, w których przyszło nam Ŝyć, wieczorna i poranna
Nie mieć urazów do tych, szczególnie mniej znanych nam osób, za to, Ŝe nie odbierają
modlitwa jest tym Westerplatte, które warto utrzymać. Przypomina podstawowe pytanie:
telefonu natychmiast lub nie odpowiadają na kaŜde zawołanie. Ustawiać sobie dłuŜsze okresy
czego szukamy? Deo omnis gloria - dla Boga cała chwała - taka powinna być odpowiedź
postu „gadŜetowego". Na wielkie święta nie wtaczać komputera, trzymać telefon w trybie
człowieka wierzącego. Nie wynika to z jakiegoś szczególnego powołania, lecz jest
samolotowym. Na wakacje nie sprawdzać poczty, nie brać ze sobą komórki. Nie tolerować,
podstawowym przekazem Biblii. Dobry początek dnia i zakończenie dadzą nam busolę, aby
by moda i producenci stwarzali nam sztuczne potrzeby. Odrzucać bez dialogowania
nie zbłądzić w meandrach codzienności.
superoferty zmiany sprzętu, gdy jesteśmy posiadaczami całkiem sprawnego urządzenia. Ciąg
24-XI-2013
dalszy uwag nastąpi.
268. Pianie koguta
269. Płytka dusza
Opowiada Klemens, Ŝe ile razy Piotr słyszał w nocy pianie koguta, tyle razy zrywał się
Za nami Rok Wiary. Darowany nam czas, by umocnić i oŜywić tę podstawową cnotę,
ze snu i głośno płakał Od kiedy na podwórzu Kajfasza po raz pierwszy zalał się łzami, nie
bez której nie moŜna podobać się Bogu (por. Hebr 11.6). Byt to okres dla zgłębiania nauki
utulił się, aŜ dotąd, gdy na krzyŜu zapłakał krwią. Jego oczy stały się jak dwie fontanny
naszej Matki Kościoła: zapoznania się z Jego podstawowym nauczaniem jak np. tajemnica
nieustannie cieknących łez, a od stałego płaczu wyryły mu się głębokie bruzdy w twarzy. Do
Boga Trójjedynego i Wcielenia Jednorodzonego Syna BoŜego lub aktualne tematy teologii
tego nieustającego Ŝalu Piotra nawiązuje Sienkiewicz w Quo vadis.
moralnej.
279
280
Współczesny świat spłyca umysł. Ostatnio tak się mówi o trwałych efektach Internetu.
przeszkadza w prowadzeniu wykładu, a was rozprasza w słuchaniu”. Na co sala spontanicznie
Niestety to, czym większość ludzi dziś karmi intelekt, szczególnie spłyca duszę. Szybki
odpowiedziała gromkim aplauzem. Po wykładzie podeszła do niej studentka i serdecznie
dostęp do wiedzy, natychmiastowe wraŜenia i przeŜycia nie sprzyjają spokojnej refleksji. A
podziękowała jej za odwagę.
tylko tą drogą osiąga się głębię, co ze swej strony zapewnia ciągłość i daje moŜliwość
Atmosfera naszych czasów niewiele się róŜni od tego, co opisywał św. Paweł w liście
wytrwania. Nie chodzi o popadanie w skrajny racjonalizm, jednak warto pamiętać, Ŝe
do Rzymian. Czytając ten tekst, ma się poczucie, jak mówił Andre Frossard, Ŝe to poranna
chrześcijaństwo od samego początku związało się z Prawdą i jej poszukiwaniem. Dzięki tej
prasa: „Znikczemniali w swoich myślach i zaćmione zostało bezrozumne ich serce. Podając
więzi udało się wchodzić w konstruktywny dialog z kaŜdą epoką.
się za mądrych, stali się głupimi. Prawdę BoŜą przemienili oni w kłamstwo i stworzeniu
Bez solidnej głębokiej formacji intelektualnej trudno, by nowa Ewangelizacja
oddawali cześć, i słuŜyli jemu zamiast słuŜyć Stwórcy. Dlatego to wydał ich Bóg na pastwę
przyniosła trwałe owoce. Wspólnoty protestanckie w Ameryce Łacińskiej nie zawracały sobie
bezecnych namiętności: mianowicie kobiety ich przemieniły poŜycie zgodne z naturą na
głowy jakąś konstrukcją doktrynalną, wystarczyło głoszenie kerygmatu. Ich sukces jest
przeciwne naturze. Podobnie teŜ i męŜczyźni, porzuciwszy normalne współŜycie z kobietą,
zarówno rozległy, jak i płytki... Same emocje nie dają paliwa, by wytrwać na długiej Ŝyciowej
zapałali nawzajem Ŝądzą ku sobie, męŜczyźni z męŜczyznami uprawiając bezwstyd i na
drodze. Ba, nawet nie ma prawdziwego trwałego nawrócenia: dalej Ŝyje się w grzechu,
samych sobie ponosząc zapłatę naleŜną za zboczenie. (...) Pełni są teŜ wszelakiej nieprawości,
chociaŜ się mówi, Ŝe spotkało się Jezusa i za nim poszło.
przewrotności,
chciwości,
niegodziwości.
Oddani
zazdrości,
zabójstwu,
waśniom,
Bez solidnej katechezy przekazującej pełne treści wiary, bez praktyki sakramentalnej,
podstępowi, złośliwości; potwarcy, oszczercy, nienawidzący Boga, zuchwali, pyszni,
BoŜych przykazań i Ŝycia modlitwą nie będzie autentycznego Ŝycia chrześcijańskiego,
chełpliwi, w tym co złe - pomysłowi, rodzicom nieposłuszni, bezrozumni, niestali, bez serca,
Samymi doświadczeniami wspólnoty, warsztatami lub kolorowymi prezentacjami na
bez litości. Oni to, mimo Ŝe dobrze znają wyrok BoŜy, iŜ ci, którzy się takich czynów
pikselowych megaekranach trudno o osiągnięcie głębi wiary. Umysł trzeba karmić solidną
dopuszczają, winni są śmierci, nie tylko je popełniają, ale nadto chwalą tych, którzy to
doktryną, trzeba mu nadać format katolicki. Na to potrzeba inwestycji czasowej. Materiału do
czynią" (Rz 1).
przerobienia jest bardzo wiele: Pismo Święte, dogmatyka, teologia moralna, historia Kościoła,
Św. Josemaria Escriva polecał taką taktykę apostolstwa: „Nie rozmawiaj nigdy, nawet,
by się poŜalić, o sprawach lub uczynkach nieczystych. Pamiętaj, Ŝe jest to temat bardziej lepki
prawo... no i, oczywiście, podstawy filozofii.
Kto nie poświęcił czasu na solidną naukę, trudno mu będzie potem przekazywać coś
głębokiego. Będzie miał gadane, ale nic konkretnego do powiedzenia. A co najgorsze, łatwo
niŜ smoła. Zmień przedmiot rozmowy, a gdyby się to nie udawało, prowadź ją dalej, mówiąc
o potrzebie i pięknie świętej czystości, cnoty ludzi, którzy znają wartość swej duszy".
moŜe dać się uwieść przez błędy „słabej myśli”. IluŜ to lekarzy popełnia autentyczne
Opanowanie Ŝądz wskazuje na godność człowieka: nie jest on tylko zwierzęciem.
zbrodnie, bo nie ma czasu zastanowić się nad aspektem moralnym własnego zachowania i
Czystość zawsze będzie piękna i atrakcyjna. Nie dajmy się zapędzić do naroŜnika przez
iluŜ dziennikarzy nie potrafi dojrzeć swojego braku spójności i całkowitej słuŜalczości wobec
agresywną kampanię promującą rozwiązłość we wszystkich moŜliwych odmianach.
panującej ideologii...
Niepokalana Dziewica wyprosi dla nas odwagę w tej tak potrzebnej kampanii promującej
czystość obyczajów.
270. Promocja czystości
Wydarzyło się to na uniwersytecie, na wydziale humanistycznym. Młoda pani doktor,
271. Prozopagnozja
gdy weszła na salę wykładową, zauwaŜyła obok tablicy wielki sprośny plakat. Nie zawahała
Człowiek potrafi wszystko nazwać. Internet natomiast ułatwia znalezienie tych
się zapytać, kto go tam umieścił. Jeden ze studentów, mocno zbudowany chłop, odpowiedział,
neologizmów. Na przykład wystarczy w Google wpisać „zapominanie twarzy", by zostać
Ŝe to on i zaczepnym tonem zapytał: „przeszkadza Pani?” Na co młoda naukowiec, odrywając
skierowanym na hasło „prozopagnozja" (z greckiego 'agnozja twarzy'). Jest to zaburzenie
plakat i dokładnie drąc go na małe kawałki, ze spokojem odpowiedziała: „Tak. Mnie
281
282
zdolności rozpoznawania twarzy znajomych lub widzianych juŜ osób, a takŜe ich wyrazu
emocjonalnego.
Czy nie jest absurdalna lub wręcz śmieszna przedświąteczna bieganina, która kończy
się całkowitym nicnierobieniem? Cały ten stres, by zdąŜyć z przygotowaniami i aby bardziej
Początkowo przypuszczało się, Ŝe przyczyną zaburzenia są uszkodzenia mózgu.
Najnowsze badania sugerują jednak, Ŝe choroba moŜe być dziedziczna. Osoby mające tę
zadbać o rodzinną atmosferę, sprawia, Ŝe równocześnie w tym całym sajgonie rani się innych
kąśliwymi uwagami, nerwowymi pretensjami lub podniesionym głosem.
dolegliwość generalnie nie mają kłopotów ze wzrokiem ani z zapamiętywaniem innych
Okres świąteczny kumuluje sprzeczności. Konsumpcyjny styl wzmocnił to jeszcze
faktów. Zwykle rozróŜniają teŜ poszczególne części twarzy, ale ich kształt i połoŜenie u
bardziej. Kupowanie prezentów i przygotowanie wyszukanych potraw lub ozdób, aby
wszystkich ludzi wydają się im jednakowe. Szacuje się, Ŝe na prozopagnozję o róŜnym
świętować przyjście Mesjasza, który rodzi się w prostocie i ubogim Ŝłóbku... Niestety, coraz
nasileniu moŜe cierpieć nawet do 2 proc. populacji.
częściej spełnia się to, o czym pisał ks. Twardowski: zamiast przeŜyć święta - przeŜuwamy
Być moŜe nasze problemy z nierozpoznawaniem twarzy znajomych, których dawno
święta. Skoro w. ostateczności kaŜdy robi, co chce, warto wyartykułować kilka jasnych
nie widzieliśmy, ma takie podłoŜe. Zainteresowanych szczegółami tej dolegliwości odsyłam
postanowień na dni, które jeszcze przed nami. Nasze Westerplatte moŜna sprowadzić do
do „doktora Google'a”. W felietonie tym chcę się skupić na innych twarzach - takich, których
trzech zasad.
w Ŝyciu nie widzieliśmy, ale warto je rozpoznawać. Jest to długi szereg tych, którzy
Pierwszeństwo bliźniego nad sobą. Wiele stresów wynika z chorobliwego szukania
oczekiwali na spełnienie obietnicy BoŜej: Czas Adwentu, w którym jesteśmy, przypomina
siebie samego w prezentach i przygotowaniach. Chcemy dobrze wypaść i udowodnić sobie i
nam o tych postaciach oczekujących.
innym naszą wartość; czasami nadrobić zakupami to, czego nie daliśmy w inny sposób. MoŜe
Adwent to wspomnienie długiego oczekiwania na Mesjasza. Tak intensywnie Kościół
warto zrezygnować z pewnych dóbr materialnych i dorzucić te prawdziwie z serca: uśmiech,
wspomina to pierwsze oczekiwanie, Ŝe moŜna mówić, iŜ staje się ono ponownie aktualne. W
zauwaŜenie bliźniego, delikatność w obcowaniu. MoŜe warto - rada szczególnie dla męŜczyzn
tym czasie oczekujemy na Zbawiciela razem z Patriarchami, królami, prorokami, razem z
- zamiast latać w ostatniej chwili za prezentami dorzucić taki osobisty dokument: „Ja, niŜej
całym Izraelem. Oczekujemy razem z Maryją. Uczestnicząc w przygotowaniu pierwszego
podpisany, zobowiązuję się w roku 2014 wracać dwa razy w tygodniu wcześniej do domu,
przyjścia Zbawiciela, odnawiamy gorące pragnienie Jego drugiego Przyjścia.
zobowiązuję się do oddanej opieki nad dziećmi i pracy nad charakterem”.
Jest to dobry czas, by zagłębić się w postaciach Starego Testamentu, od tych
Pierwszeństwo człowieka nad gadŜetami. śałosne są świąteczne spotkania rodzinne
najstarszych, jak Adam, Ewa czy Noe, do tych bliŜszych, które częściej pojawiają się w
wokół telewizji, aby oglądać po raz enty „Kevin sam w domu”; spotkania, w których świat
liturgii. Klasyczna sztuka sakralna przypisywała im konkretne twarze. Kiedyś artystom nie
wirtualny dominuje nad realnym, gdzie kaŜdy czegoś szuka w necie i nie ma czasu dla
mieściło się w głowie, Ŝe ich oblicze było nieczytelną plamą jak w niektórych współczesnych
Ŝywego człowieka. Warto pójść na całość i w tym okresie nie poświęcić ani minuty na
malowidłach... Dlatego wiele z tych twarzy kojarzy się z konkretnym dziełem, np. jak Adam z
bezsensowne gapienie się w ekran. To dopiero byłyby święta nic do zapomnienia!
Pierwszeństwo spraw duchowych. Nie zapominajmy, Ŝe - jak sama nazwa wskazuje
Kaplicy Sykstyńskiej.
Pamięć i wyobraźnia twarzy powinny odsyłać do ich przykładu i do nauki, jakiej Bóg
nam przez nich udziela. Twarz moŜe być zapomniana, ale nie treść przekazana: Bóg zawsze
- są to święta BoŜego Narodzenia. JeŜeli pozwolimy Bogu narodzić się ponownie w naszych
sercach, odkryjemy prawdziwą radość. Evangelii gaudium!
spełnia swe obietnice! Tobie Panie zaufałem, nie zawstydzę się na wieki!
272. Pamiętać o co chodzi
273. Orszak narodów
Ludzie są śmieszni - mawiał pewien znajomy. Jeszcze dodawał: „ostatecznie kaŜdy
„I pójdą narody do twojego światła, królowie do blasku twojego wschodu.” Wizja
robi to, co chce”. Tymi dwoma hasłami był w stanie opisać całe bogactwo ludzkich
proroka Izajasza dostrzega chwilę, w której narody przyjdą z krańców ziemi i ofiarują
zachowań. Wiele prawdy jest w tej prostej antropologii. Człowiek to istota pełna
Dziecięciu wszystkie kosztowności świata. Opisane przez Mateusza wydarzenie z Betlejem
sprzeczności, obdarzona wolnością.
robi mizerne wraŜenie na tle tej wizji. Nie przychodzą królowie ziemi i mocarze świata,
283
284
przybywa tylko paru mędrców. Jerozolima dowiaduje się o nowo narodzonym królu
Ŝycia, który pozwala na przeciwstawienie się wymaganiom mody i presji panujących
Ŝydowskim, ale nie uwaŜa za konieczne, aby wyruszyć w drogę. Nawet w samym Betlejem
ideologii i sprzeciwia się przedstawianiu ciała ludzkiego w pewnych reklamach posuwających
nikt zdaje się o niego nie troszczyć.
się za daleko w okazywaniu intymności człowieka; 3. Czystość chrześcijańska domaga się
Dlatego wiernych bardziej przyciągała wizja proroka niŜ suche opowiadanie
oczyszczenia klimatu społecznego; 4. NaleŜy wymagać od osób odpowiedzialnych za
ewangelisty. Nasze szopki są skierowane bardziej do Izajasza niŜ do Mateusza. Są w nich
wychowanie, by nauczanie młodzieŜy obejmowało poszanowanie prawdy, przymioty serca
wielbłądy, dromadery, władcy świata, którzy kłaniają się Dzieciątku i u jego stóp składają
oraz moralną i duchową godność człowieka.
skarby świata. Jak pisał Joseph Ratzinger, rodzi się pytanie, „czy sen nie zwycięŜa
Nowa Ewangelizacja powinna być nowa równieŜ w codziennym działaniu na rzecz
rzeczywistości, legenda nie wygrywa z historią, czy religia nie stała się tylko zwykłą grą
oczyszczenia klimatu społecznego. WyraŜajmy naszą operatywność przez promowanie stylu,
pięknych uczuć, które niosą nam pociechę, pozwalają na moment ucieczki od smutku i nędzy
który „nie daje się porwać modzie i chwilowym korzyściom”, jak mówił na ŚDM papieŜ
historii”.
Franciszek. Ta praca zaczyna się od osobistego Ŝycia i atmosfery, jaką się tworzy we
Na to pytanie odpowiadał przyszły papieŜ: „Opowieść Mateusza nie jest końcem, lecz
własnym domu.
początkiem: otwiera coś, co juŜ się nie zamyka. Ci mędrcy ze wschodu to nie ostatni, lecz
Paradoksalnie w rodzinie szczególny wpływ na modę mają męŜczyźni. Kobiety,
pierwsi, którzy idą w długiej niekończącej się i nieprzerwanej procesji. To procesja, która
chociaŜ do tego się nie przyznają, ze względów oczywistych zwracają uwagę na ich opinię.
idzie przez wszystkie stulecia. Procesja, która wciąŜ wyrusza, choć w kaŜdym pokoleniu
Naturalną rzeczą jest, by męŜowie pomagali w poprawie zachowania nie tylko swoim synom,
niewielu idzie za gwiazdą”.
ale teŜ Ŝonom i córkom. Tym ostatnim szczególnie w sprawach tak kobiecych jak styl ubioru.
Procesja trwa nadal i otwiera się na nowe ludy i kultury. Nasze czasy, szczycące się
W ten sposób „ich kobiety” będą punktem odniesienia dla innych.
szacunkiem wobec róŜnorodności, akceptacją „multi-kulti", teŜ są wezwane do tego orszaku
Odpowiedni komentarz męŜa lub ojca - „W tej bluzce nieco lepiej wyglądasz”; „Ale
narodów w całym ich bogactwie. Kościół, przyswajając sobie wartości róŜnych kultur, staje
dziś elegancko się ubrałaś!”; „Fajna ta twoja nowa sukienka, ale jest o dwa rozmiary za mała”
- moŜe wystarczyć, aby ukochane osoby były bardziej szanowane w środowisku, w którym
się sponsa ornatu monibilibus sui - oblubienicą strojną w swe klejnoty.
RóŜnorodność kulturowa nie zagraŜa jedności Kościoła. Nie jest ona nigdy czymś
przebywają. Ba, by one same bardziej się szanowały.
jednolitym, lecz wieloraką harmonią, która przyciąga. Ewangelizacja uznaje z radością te
Nie wolno przegapić wieku dorastania! Jest to okres krytyczny dla nauczenia się, Ŝe
wielorakie bogactwa. „Nie byłoby zgodne z logiką wcielenia myśleć o chrześcijaństwie
wygląd zewnętrzny ukazuje bogactwo duszy i określa osobowość. Staranny ubiór jest teŜ
monokulturowym i uniformistycznym” (PapieŜ Franciszek). Jedna kultura nie wyczerpuje
naturalną formą wyraŜania szacunku wobec innych. Czasami zwrócenie uwagi staje się
tajemnicy odkupienia Chrystusa. To Duch Święty, posłany przez Ojca i Syna, przemienia
powaŜnym obowiązkiem. ChociaŜ pierwszą reakcją często bywa bunt, doświadczenie
nasze serca i czyni nas zdolnymi do wejścia w doskonałą komunię Przenajświętszej Trójcy,
wskazuje, Ŝe z czasem docenia się miłość i zainteresowanie tatusia lub starszego brata. Miłość
gdzie wszystko znajduje swoją Jedność. To, co zagraŜa tej jedności, to obojętność wobec
nie jest kompatybilna z obojętnością!
posłanego nam Syna, która sprawia, Ŝe nie ruszamy w drogę za światłem gwiazdy.
275. Focus
274. Zadanie dla mężczyzn
Sobór Watykański II głosi: „Dobra nowina Chrystusowa odnawia ustawicznie Ŝycie i
kulturę upadłego człowieka oraz zwalcza i usuwa błędy i zło płynące z ciągle groŜącego
człowiekowi zwodzenia przez grzech. Nieustannie oczyszcza i podnosi obyczaje ludów,
skarby i przymioty ducha kaŜdego ludu czy wieku”. A Katechizm Kościoła konkretyzuje: 1.
Permisywizm opiera się na błędnej koncepcji wolności ludzkiej; 2. Wstydliwość inspiruje styl
285
Masz dwie minuty na Youtube'a? Problem jednak nie tkwi w tych zmarnowanych
dwóch minutach, lecz w tym, Ŝe przyzwyczajamy się, aby odpowiadać na kaŜdy bodziec
pochodzący z otoczenia. Odrywamy się od zajęć, które w danej chwili realizowaliśmy, i
przerywamy skupienie, co niesie za sobą trud powrotu. Coraz częściej słyszy się, Ŝe per saldo
hiperlącza niszczą naszą skuteczność i operatywność.
286
Sygnał z smartfona, wszędzie i co chwilę wołający do ostatniej wiadomości na
Facebooku, do nowego podglądacza na Twitterze, przekaz z WhatsAppa czy poczta
Ameryki Północnej w latach 50. przeciętny czas pracy wynosił dwa tysiące godzin rocznie.
Obecnie ta średnia spadła o ponad 10 proc.
elektroniczna... Wszyscy Ŝebrzą naszej uwagi, jak królik Alicji, kuszą nas, aby za nimi pobiec
Oczywiście, średnia istnieje tylko na papierze i nie opisuje całej rzeczywistości.
do krainy czarów. Mówi się o nowej obsesji - to chorobliwa potrzeba zaspokajania głodu
Paradoksalnie ogólnemu spadkowi godzin poświęcanych pracy towarzyszy mocny wzrost
newsowego, czasami jako wręcz fizyczna konieczność skupiania uwagi równocześnie na
czasu pracy w konkretnych sektorach. W zarządzaniu wielkimi firmami, w konsultingu,
wielu sprawach. Konkret pojedynczego zajęcia nudzi!
usługach prawnych, informatyce, finansach - by wyliczyć tylko niektóre branŜe - pracuje się
Daniel Goleman znany z bestseleru „Inteligencja emocjonalna" wydał ostatnio ksiąŜkę
„Focus". Poświęca ją sku- pieniu, niedocenionej cechy w świecie, w którym liczą się
coraz więcej. MoŜna więc powiedzieć, Ŝe dla wybranych zawodów nie ma pośredniej sytuacji
- albo bezrobocie, albo niezdrowa przesada w zajęciach zawodowych.
ilościowe wyniki. Goleman dowodzi, Ŝe skupienie jest potrzebne teŜ dla poczucia szczęścia.
Przedtem niŜsze szczeble „tyrały” w nadmiarze, ostatnio sytuacja diametralnie się
Człowiek zanurzony w czasie przeŜywa i rozwiązuje sprawy po kolei, jedną po drugiej.
zmieniła. W niektórych dziedzinach, np. w informatyce, dochodzi do ponad 70 godzin pracy
Dlatego potrzebuje zdolności skupiania się na nich, łączenia i rozłączania uwagi na konkretną
tygodniowo. Słynna jest opowieść o tym, Ŝe Apple Inc. w celu mobilizacji rozdawało swoim
sprawę. „Fokusować" uwagę, a potem ją rozpraszać. JeŜeli posiada się zdolność do skupiania
pracownikom koszulki z nadrukiem 90 HRS/WK AND LOVING IT, co znaczy - w
się, zaangaŜowanie w działanie będzie jakościowo lepsze. Sukces idzie za zdolnością
swobodnym tłumaczeniu - 90 godzin pracy w tygodniu i kocham to!
„przełączania" uwagi.
W wielu środowiskach punktualne zakończenie pracy i takiŜ powrót do domu są
Według Golemana skupienie jest jak mięsień, który trzeba ćwiczyć. Choć bodźce
niespotykane. Ciekawe, Ŝe zwykle nie wynika to z odgórnego wyzysku. Wielu młodych ludzi
wpływają na wszystkich, kaŜdy człowiek ma moc, by kierować uwagę tam gdzie chce.
dobrowolnie składa swe Ŝycie w ofierze na ołtarzu sukcesu zawodowego. A starsi nie mają
Ludzki umysł ma dwa nurty: wznoszący się (szybki, intuicyjny, nieświadomy) i schodzący
innego wyjścia - muszą starać się dotrzymywać im kroku, by nie wypaść z gry i nie zostać
(wolniejszy, dobrowolny i wymagający wysiłku). By opierać się kulturze pośpiechu i
zwolnionym przy pierwszej restrukturyzacji. Przy panującym pragmatyzmie spirala ta coraz
zachcianki, powinniśmy pracować nad tym drugim nurtem.
bardziej będzie się nakręcała.
Skupienie jest teŜ niezbędne dla relacji międzyludzkich. Pozwala zrozumieć kontekst,
Często brakuje odwagi, by wyznać, Ŝe więcej godzin pracy niekoniecznie oznacza
w którym się Ŝyje, i okoliczności, w których widzimy innych ludzi. Osoby, które to potrafią,
lepszą produktywność. DłuŜszemu przesiadywaniu w biurze zwykle towarzyszą okresy
mają większą inteligencję społeczną, odkrywają aspekty niezauwaŜone przez innych.
mizernej pracy. Za pozorami aktywizmu lenistwo potrafi świetnie się zakamuflować.
Liderami XXI w. będą ci, którzy odnajdą złoty środek pomiędzy nadmiarem informacji i
Przesadnie długi czas w pracy moŜe wynikać z kiepskiej organizacji, przerostu biurokracji,
superfokusalizacją. Oczywiście, nie wszystkie zadania wymagają takiego samego
niepotrzebnych
zaangaŜowania.
szkoleniowych eic.
No cóŜ, stare zasady wychowania i ascetyki chrześcijańskiej okazują się wciąŜ
Wielkim
procedur,
niekończących
poszkodowanym
takiej
się
nasiadówek,
cywilizacyjnej
bezsensownych
ewolucji
jest
kursów
rodzina
z
macierzyństwem na czele. Taki system jest oczywiście sprzeczny z mainstream gender, bo
aktualne: „czyń, coś powinien, skupiony na tym, co czynisz".
wyklucza te kobiety, które chcą rodzić i wychowywać dzieci. Im równieŜ szkodzi, gdyŜ czyni
z ich męŜów i ojców „wiecznych nieobecnych” w domu.
276. Ile godzin w pracy?
Cywilizacja
leniuchowania
dla
bezrobotnych
jest
smutną
rzeczywistością.
Pozostawiając na boku takie przypadki, moŜna stwierdzić, Ŝe czas poświęcony pracy ogólnie
się zmniejsza. Warto zaznaczyć, Ŝe dzieje się tak niezaleŜnie od recesji. W krajach Europy i
26-I-2014
277. Naturalna dyskrecja
WaŜne, by o tobie mówiono, niezaleŜnie od tego, co mówią - dziś to hasło przez wielu
jest gorliwie wcielane w Ŝycie. Skutek takiego myślenia to zalew pajaców wszelkiej maści,
287
288
nie wykluczając tych na eksponowanych stanowiskach. PróŜność popycha wielu do
mniejszości. I chociaŜ poruszali się w takich samych warunkach jak poganie, w sprawach
angaŜowania talentów i sil, by jeszcze bardziej się wyróŜniać. Tym samym spirala promująca
dotyczących rodziny szli pod prąd.
róŜne dziwactwa sama się nakręca: im bardziej skandalicznie, tym lepiej!
Imperium Rzymskie wpadło w demograficzny dołek. By przeciwdziałać śmiertelności
śycie Jezusa kontrastuje z tą patologiczną potrzebą zwracania na siebie uwagi. Przez
powodowanej przez epidemie, aborcje i dzieciobójstwa, otwarto granice dla mieszkańców
trzydzieści lat Jezus nie robił nic nadzwyczajnego. Kiedy leczył osoby opanowane przez
barbarzyńskich kolonii. MałŜeństwo było lekcewaŜone, dlatego wielu obywateli z wyŜszych
złego ducha, które wolały: „Ty jesteś Syn BoŜy", On surowo ich przestrzegał, Ŝeby Go nie
sfer wolało nie zakładać rodziny. Wolało do tego stopnia, Ŝe cesarz August nałoŜył podatek
ujawniały. Gdy krewni namawiali Go, by dokonał cudów w Jerozolimie wobec wszystkich,
na singli powyŜej 25 lat. Kara ta dotyczyła tylko nieŜonatych męŜczyzn, a nie niezamęŜnych
odmawiał. Udał się na święto jako jeden z wielu, nie robił wokół siebie szumu.
kobiet.
Uczy, Ŝe jego naśladowcy powinni Ŝyć wśród innych ludzi, we własnym środowisku
W takim otoczeniu byłoby czymś bardziej poprawnym politycznie i bardziej
społecznym, bez zwracania na siebie uwagi, jak jedni z wielu. Nie chodzi o to, by nie
naturalnym, aby chrześcijańskie pary dostosowały się do pogańskich zwyczajów. Zaś w
wyróŜniać się dobrą pracą czy talentami, lecz nie ma potrzeby, by środowisko wiedziało
przypadku mieszanych małŜeństw - by strona chrześcijańska została wciągnięta przez
wszystko o ich pragnieniu radykalnego podąŜania za Nim. „Niech tego doświadczą, niech
niewierzącą w styl pogański. A jednak pośród swych wiernych Ŝyjących w rodzinie powstały
czują, Ŝe ktoś pomaga im być czystymi i szlachetnymi, niech widzą wasze postępowanie
„domowe kościoły", w których waloryzowały się wierność małŜeńska i dzietność.
pełne szacunku wobec uprawnionej wolności wszystkich, niech słyszą z waszych ust doktrynę
Całkowitą nowością na tle pogańskiej kultury była symetria wymagań niezaleŜnie od
popartą spójnością waszego przykładu. Jednak niech wasze oddanie w słuŜbę Bogu
płci. Podnosiło to znacząco status kobiet, a nawet chroniło ich zdrowie. Rozwiązłość w
pozostanie ukryte, niezauwaŜone, jak minęło niezauwaŜone Ŝycie Jezusa podczas Jego
owych czasach nie sprzyjała zdrowiu, w większym stopniu niŜ dziś. Dla kobiet było to
pierwszych trzydziestu lat" (św. Josemaria Escriva).
szalenie pociągające. Ich status w subkulturze chrześcijańskiej był o niebo wyŜszy niŜ w
Nie mówić tego, czego nie trzeba mówić, a mówić to, co trzeba mówić. Zdrowy
pogańskiej. Z tego wynikało, Ŝe więcej było kobiet wśród tzw. pierwotnych nawróceń - takie
rozsądek wraz ze zmysłem nadprzyrodzonym podpowiedzą nam, jak naśladować Chrystusa,
przeŜywali ci, którzy nie mieli chrześcijan w rodzinie. „Wtórne nawrócenia" to męŜowie,
kiedy trzeba mówić i kiedy lepiej milczeć. Chodzi o delikatną i roztropną naturalność, o którą
dzieci i dalsi krewni, którzy podąŜali za wierzącą kobietą. Co więcej, w środowiskach
powinniśmy prosić Boga: „Postaw, Panie, straŜ moim ustom i wartę przy bramie warg moich"
Kościoła była przewaga kobiet niezamęŜnych, a w pogańskich - na skutek dzieciobójstwa
(Ps 141,3).
dziewczynek - brakowało kobiet. Piotr i Paweł akceptują całkowicie mieszane małŜeństwa i
Takie zachowanie równieŜ jest potrzebne do tego, by talenty, cnoty, sukcesy
radzą: „Przez samo postępowanie Ŝon dla wiary zostali pozyskani męŜowie" (por. 1 P3,l).
zachowały delikatną wartość wyłącznej ofiary Bogu, bo od Boga pochodzą i do Niego naleŜą.
Kobiety mają kluczową rolę w ewangelizacji. Ich wkład chrześcijański jest
Intymność osobistego oddania Bogu oraz intymność Ŝycia własnej rodziny to nie są rzeczy do
niezastąpiony dla świata pracy, komunikacji, mody, polityki, nauczania, rodziny... Mogą dziś
ogłaszania na ulicy ani do zaspokajania ciekawości pierwszego lepszego, który napatoczy się
o wiele więcej niŜ w czasach staroŜytnego Rzymu, bo mają do tego świata łatwiejszy dostęp.
do drzwi. Prostolinijność musi iść w parze z roztropnością. Gazety, błogi, Facebook, opinia
Kibicujemy ich działaniu! Kobiety, błądźcie sobą!
publiczna nie zastąpią dobrego przyjaciela, kierownictwa duchowego i spowiedzi.
279. Mobilizować chłopaków
2-2-2014
Liczby nie kłamią. W większości krajów Europy studia wyŜsze kończy więcej
dziewcząt niŜ chłopców. Wśród chłopców liczba szkolnych poraŜek wciąŜ wzrasta. W
278. Kibicujmy niewiastom
Współczesny świat to nie Imperium Rzymskie. Sposób pojmowania rodziny w
niektórych krajach staje się to zauwaŜalnym problemem. Chłopcy i dziewczęta zwykle na
tamtych czasach sporo się róŜnił od dzisiejszego. MoŜna jednak wskazać spore analogie,
testach sprawdzających zdolności uzyskują podobne rezultaty. Dlaczego więc chłopcy pod
zwłaszcza w kontekście Ŝycia chrześcijańskiej rodziny. Wtedy chrześcijanie byli w
289
290
koniec szkoły raŜąco spadają, skoro startowali z takiego samego poziomu co dziewczęta?
A jednak wydaje się, Ŝe układ, gdzie do bólu są wyrównane szanse, jest bardziej
Wychowawcy, zwykle kobiety, wskazują, Ŝe problem tkwi w gorszym zachowaniu chłopców.
sprawiedliwy. Oczywistą sprawą jest, Ŝe skoro róŜnice pozostają, to kaŜdemu czego innego
Eksperci zgadzają się co do tego, Ŝe zdolnościom musi towarzyszyć cała gama innych
potrzeba do szczęścia. Społeczeństwo, gdzie nikt nikogo nie potrzebuje i kaŜdy sam powinien
cech: umiejętność skupiania się, wytrwałość w wysiłku, chęć uczenia się, opanowanie
sobie radzić, prowadzi do rozluźnienia więzi społecznych. Samotność staje się codziennością.
impulsywności. Dziewczynki uczą się tego wcześniej niŜ chłopcy i przychodzi im to w
Chrześcijaństwo wychodzi z podstawowej prawdy, Ŝe człowiek jest istotą słabą,
sposób bardziej naturalny. Z badań wynika teŜ, Ŝe te róŜnice pojawiają się juŜ w pierwszych
potrzebującą miłosierdzia Boga, pomocy Kościoła i bliźniego. WraŜliwość na potrzeby
klasach szkoły podstawowej. Do tego dochodzi fakt, Ŝe zachowanie często wpływa na ocenę.
bliźniego zajmuje istotne miejsce w realizacji Ewangelii. Trzeba rozwinąć zdolności
Zdolni i rozbrykani chłopcy są gorzej oceniani niŜ tak samo zdolne dziewczęta.
zrozumienia odmiennej sytuacji bliźniego i jego sposób przeŜywania wydarzeń. Nie jest to
Rodziny w przeszłości bardziej inwestowały w wychowanie synów niŜ córek. Zaczęto
łatwa sprawa, nawet w tych róŜnicach najbardziej podstawowych jak płeć.
się to zmieniać w latach 70. Rodzice zaczęli tak samo cenić wychowanie swoich córek, a do
Kryzys rodzin zmobilizował do głębszej refleksji na temat ról małŜonków. Niektóre
tego doszły zmiany na rynku pracy. Wpłynęło to na wyrównanie szans. W wielu krajach
badania zwracają uwagę na to, Ŝe kobiety doświadczają czasu w inny sposób niŜ męŜczyźni.
pierwszego świata pod koniec ubiegłego stulecia liczba dziewcząt kończących studia zaczęła
Szczególnie dotyczy to opieki nad dziećmi. JeŜeli kobiety pracują tę samą liczbę godzin poza
przewyŜszać liczbę chłopców. Obecnie na wielu uczelniach więcej kobiet uzyskuje stopień
domem co ich męŜowie, mają stałe poczucie, Ŝe dźwigają cięŜar duŜo większy niŜ oni. Czas
doktora.
poświęcony jednemu zajęciu niekoniecznie jest równy pod względem wysiłku czasowi
Wielu pedagogów twierdzi, Ŝe panujący styl nauczania nie zachęca chłopców do
poświęconemu innemu. Opieka nad dziećmi generuje większy stres niŜ inne zajęcia czasowo
nauki, a wręcz przeciwnie - demobilizuje ich. Opiera się on bowiem coraz bardziej na
podobne. MąŜ poświęca kilka minut zmywaniu, a w tym czasie Ŝona kładzie dzieci do snu. To
uczuciach, unikaniu ryzyka, ponadto proponuje zasiedziały i spokojny tryb Ŝycia, co jest
nie jest taki sam czas. Talerze nie stawiają takiego oporu jak dzieci. Wielkim tematem są
niezgodne z wraŜliwością chłopców. W Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Australii moŜna
przerywane noce w okresie po narodzinach dziecka, co bardziej dotyczy matek niŜ ojców. Do
otwarcie o takich sprawach mówić i ten problem podejmować. Są wdraŜane programy
tego matki pracujące w domu przy dzieciach kilka razy dziennie mają deadline, czyli
ukierunkowane na dopingowanie chłopców do lepszego wykorzystywania okresu edukacji.
nieprzekraczalne granice czasowe: przygotować dzieci do szkoły lub dotrzeć punktualnie na
Wybiera się odpowiednie dla nich lektury, wprowadza się więcej ruchu i, co najwaŜniejsze,
zajęcia pozalekcyjne. Są to chwile pełne napięć, które wzmacniają poczucie przeciąŜenia.
szuka się moŜliwości zwiększenia liczby nauczycieli męŜczyzn. Równocześnie zwraca się
uwagę na kształcenie ich charakteru.
Dziś potrzeba odkrycia, Ŝe „sprawiedliwość ojców teŜ musi być nierówna”. XXI wiek
wzywa ich do większego zaangaŜowania w opiece nad dziećmi, wstawania do nich w nocy,
Niestety, efekty ignorowania róŜnic płci w okresie wychowawczym wychodzą na jaw,
gdy jest juŜ za późno, by im zaradzić. Mobilizować więc chłopaków - póki czas! W
udziale w odrabianiu lekcji, uczestnictwa w wywiadówkach... Bez tej zmiany paradygmatu
nie odrobimy demograficznego dołka.
przeciwnym razie kobiety będą musiały się nimi opiekować nie tylko w dzieciństwie, ale i
przez dorosłe Ŝycie. Zagorzałe, walczące feministki mają ciemny scenariusz przed sobą...
281. Projekt rodzina
280. Nierówność miłości
Zaczęli wcześniej. Tak piszą we wszystkich Ŝyciorysach wybitnych sportowców,
Sprawiedliwość matek jest nierówna - głosi mądrość ludowa w wielu krajach. Miłość
aktorów, naukowców. Za ich zaangaŜowaniem stała determinacja rodziców. Zwykle
nie lubi kalkulacji ani aptekarskiej wagi. Zasady „jednakowo” i „po równo dla wszystkich”
rodzicielska presja jest usprawiedliwiona - no, czasem, w skrajnych przypadkach, mówi się o
okazują się nieludzkie. Ludzie róŜnią się między sobą wiekiem, płcią, wychowaniem,
skradzionym dzieciństwie. Normalną rzeczą jest, Ŝe w środowisku rodzinnym przekazuje się
tradycją, religią. Jedni są hiperaktywni, inni - flegmatyczni. Grubas nie przeŜyje na diecie
Ŝyciowe pasje. Mówi się o „biologicznych” architektach, lekarzach, prawnikach. Jako księŜa
kanarka. Starszy pragnie świętego spokoju, gdy młody chce się wyszumieć.
teŜ zwykle mamy wujków lub stryjów „w zawodzie”.
291
292
W Izraelu, jak w kaŜdej nowo ewangelizowanej nacji, rodzina była uprzywilejowanym
w Kansas z kolei wskazuje, Ŝe za oceanem nie jest inaczej. Pracownik z USA poświęca
środowiskiem dla przekazu wiary. Realizowała praktycznie Evangelii gaudium. Radosna
średnio 60-80 proc. czasu w miejscu pracy sprawom niemającym nic wspólnego z jego pracą.
atmosfera przyciągała innych. Tam teŜ rodziły się autentyczne powołania do słuŜby Panu
Z czego wynika ten szkodliwy brak opanowania wśród dobrze wykształconych,
Bogu. Atmosfera gorliwej miłości rozpala szlachetne serca do szaleństwa całkowitego
dojrzałych ludzi? Wydaje się, Ŝe nadmiar informacji doprowadza do czegoś, co moŜna by
oddania się Bogu i bliźniemu. RównieŜ do tego, by zakładać mocne i dzietne rodzi- ny.
nazwać nadwagą umysłu. Staje się on ocięŜały i niezdolny do refleksji. Odreagowuje jeszcze
Docenienie celibatu dla BoŜej miłości zawsze idzie w parze z szacunkiem wobec rodziny.
większą zachłannością w pochłanianiu kolejnych porcji informacji. Jedyny sposób, by
Rodzina będzie dla dzieci szkolą wielkoduszności, jeŜeli rodzice sami tak Ŝyją. Wtedy
przerwać ten niszczący proces, to zastosowanie twardej diety informacyjnej.
nie zabraknie im pomysłów, by zaszczepić w dzieciach Ŝywą wiarę wpływającą na
Choć brzmi jak paradoks, pojawiło się wiele aplikacji, których celem jest... chronić
poboŜność, pracowitość, umiarkowanie. Potrafią je uodpornić przed materialistycznym
przed aplikacjami. Zestaw pomocowy działa na zasadzie kija. Na przykład dieta 5:02, która
podejściem do Ŝycia. Nauczą, Ŝe szczęście nie tkwi w kolejnych gadŜetach, kosztownych
wyłącza na dwa dni w tygodniu dostęp do konkretnego adresu. Są liczniki na ekranie, które
wyjazdach, luksusie. „Święci rodzą świętych” - mawiał Jan Paweł II. Niestety, moŜna dodać,
pokazują, ile czasu pracujemy, a po ustalonym czasie licznik pozwala na krótką przerwę.
Ŝe egoiści rodzą egoistów.
Działanie aplikacji podobne jest trochę do szkolnego dzwonka. Inne pomoce działają na
Sedno chrześcijaństwa z trudem przekazuje się poza rodziną. W atmosferze
zasadzie marchewki: wpisuje się zamierzone cele, a pomoc pokazuje, ile udało się wykonać
prawdziwej miłości człowiek uczy się troski o innych. Rozumie, co to jest dialog,
dzięki samodyscyplinie. Dla kochających liczby i wykresy stworzono aplikacje pokazujące,
poszanowanie wolności, podkreślanie wartości kaŜdego członka rodziny. W rodzinie otwartej
gdzie spędziliśmy czas w internecie. System pomocowy porównuje wpis z innymi dniami i
na potrzeby innych zdobywa się wraŜliwość serca. Tam teŜ da się przekazać fundamentalne
pokazuje, gdzie udało się poprawić wynik. Aplikacje, rzecz jasna, pochłaniają wiele czasu na
wartości: centralne miejsce Eucharystii, synostwo BoŜe jako fundament pewności siebie,
studiowanie własnych rezultatów.
miłość do Ŝycia jako BoŜy dar, wierność, znaczenie zaangaŜowania, wspólnej modlitwy, sens
Nadwaga ciała jest łatwiejsza do zwalczania niŜ ocięŜałość umysłu. W tej przestrzeni
nie ma cudownej diety. Do leczenia ocięŜałości umysłu potrzeba pokory. Dziś oferta
i znaczenie skromności i czystości.
Parafia i szkoła mogą pomóc w przekazie wiary młodym pokoleniom, ale
śmieciowej potrawy dla ciekawości nie ma granic. KaŜdy ma swój Trójkąt Bermudzki, nad
prawdziwym protagonistą wciąŜ pozostanie rodzina. Tylko tam będzie wzrastała duchowo
którym lepiej nie latać, jeŜeli się nie chce polec. MoŜe to być Facebook, Gmail, Twitter lub
bogata młodzieŜ, zdolna do przyjęcia pokoleniowej schedy. Wymaga to od rodziców
Filmweb, SportoweFakty, VaticanServis... - dla kaŜdego coś szalenie ciekawego, jak i akurat
obecności w domu, pokory, męstwa i kreatywności. W wydaniu chrześcijańskim rodzina
teraz niepotrzebnego.
oznacza duŜo więcej niŜ zwykły zapis prawa cywilnego lub lekarstwo na samotność
W kaŜdej pracy nic tak nie mobilizuje jak spojrzenie szefa za plecami. Dla wierzących
zagubionego singla XXI wieku. Rodzina pozostaje BoŜym projektem na wzór Trójcy Świętej.
Bóg jest tym dobrym pracodawcą, który oczekuje, byśmy wykorzystali nasze talenty i wciąŜ
czynili postępy. On teŜ docenia nasze drobne wewnętrzne zwycięstwa, by się nie rozpraszać i
trzymać ciekawość w ryzach.
282. Otyłość umysłu
Z jakich stron internetowych korzystają parlamentarzyści Wielkiej Brytanii?
Niedawno takie dane zostały podane do publicznej wiadomości. O dziwo, gusta
parlamentarzystów nie róŜnią się od gustów pozostałej brytyjskiej populacji: Twitter,
Facebook, Gmail, YouTube, Amazon, eBay, Flickr, TripAdvisor... Zapewne nie trzeba
zaznaczać, Ŝe pomiary zostały dokonane na stanowiskach pracy. Opracowanie Uniwersytetu
293
283. Zadanie świeckich
Zaczyn pełni swoją funkcję, gdy jest zmieszany z ciastem. Sól nadaje smak tylko
wtedy, gdy się rozpuszcza. Świeccy muszą tkwić w społeczeństwie obywatelskim, jeŜeli mają
je przemienić. Nie wpłyną na świat, siedząc za biurkiem jakiejś agendy kościelnej. Chodzi o
294
to, aby byli realnie obecni we wszystkich dziedzinach ludzkich, wszędzie tam, gdzie jest jakaś
się pierwszym dwóm lub trzem linijkom tekstu. Następnie schodzą nieco w dół, aby przejrzeć
dusza do zbawienia, z otwartością wobec wszystkich i wszystkiego, co szlachetne.
do połowy kilka kolejnych wersów. Wreszcie przeglądają się pobieŜnie dalszym częściom
Dobre przygotowanie zawodowe, wysoka kultura i zrozumienie mentalności własnego
tekstu, zwłaszcza po lewej stronie.
środowiska są niezbędne do tego, by w sposób jasny przekazywać naukę Chrystusa
Litera F symbolizuje angielski słowo fast, czyli szybko. Właśnie w ten sposób czyta
wszystkim ludziom, z którymi się stykają. Święty Paweł naucza, Ŝe „róŜne są dary łaski, lecz
się na interenecie wszystkie teksty, równieŜ te bardziej wymagające. Według badań
ten sam Duch, róŜne teŜ są rodzaje posługiwania, ale jeden Pan; róŜne są wreszcie działania,
większość stron internetowych jest oglądana przez najwyŜej 10 sekund. Jak uŜytkownicy
lecz ten sam Bóg, sprawca wszystkiego we wszystkich. Wszystkim zaś objawia się Duch dla
czytają teksty zamieszczone w sieci? - pytał autor badań Jakob Nielson we wcześniejszym
wspólnego dobra" (1 Kor 12,4-7). Świeccy mają dar od Boga, aby wziąć udział w budowaniu
opracowaniu z 1997 roku. Wtedy jego odpowiedź brzmiała: nie czytają wcale! W sieci nie
Kościoła przy wykorzystaniu pracy i działalności w świecie.
istnieje coś takiego jak surfowanie bez pośpiechu. UŜytkownik pragnie gromadzić jak
Chrześcijanie Ŝyjący i pracujący wśród ludzi są obywatelami społeczności Kościoła, a
najwięcej informacji tak szybko, jak tylko są w stanie poruszać się jego oczy i palce.
jednocześnie społeczeństwa obywatelskiego - mają te same prawa i obowiązki, co pozostali
Środowisko cyfrowe zachęca ludzi do zapoznania się z większą liczbą róŜnych
ludzie. Ich zadaniem jest stawiać czoła laickiej mentalności, która usiłuje zamknąć Boga i
tematów, ale w sposób bardziej powierzchowny. Hiperlinki przeszkadzają ludziom w
Kościół w granicach Ŝycia prywatnego i nie pozwala na to, aby wiara i moralność
czytaniu i w głębokiej refleksji. Oczywiście, nie ma niczego złego w przeglądaniu i
chrześcijańska wpływały na Ŝycie publiczne.
przeszukiwaniu słów. Od zawsze raczej przerzucaliśmy gazety i czasopisma, niŜ je
Wszystko, co uczciwe i szlachetne, ma takŜe BoŜy sens, gdyŜ od Boga pochodzi i ku
czytaliśmy, aby zorientować się w ich zawartości. Zdolność przebiegania wzrokiem tekstu
Bogu jest skierowane. Unika się w ten sposób źle rozumianego podziału na sprawy BoŜe i
jest równieŜ waŜna jak zdolność głębokiej lektury. Problem jednak polega na tym, Ŝe ten
sprawy Cezara. Chrystus rozróŜnił pola jurysdykcji Kościoła i państwa, a tym samym
pierwszy sposób czytania zaczyna absolutnie dominować. Stanowi w pewnym sensie
zapobiegł negatywnym skutkom cezaryzmu i klerykalizmu. Ustanowił doktrynę zdrowego
odwrócenie wczesnego etapu biegu cywilizacji. Od pogłębionej wiedzy ze spokojną
antyklerykalizmu będącego prawdziwą miłością do kapłaństwa, by nie umniejszać go do
stacjonarną refleksją przemieniamy się wałęsających się zbieraczy i łowcy w lesie
jakiegoś czysto ludzkiego działania polityczno- partyjnego. Jednak podział ustanowiony przez
elektronicznych danych.
Chrystusa nie oznacza, Ŝe religia powinna się usunąć do świątyń ani Ŝe kwestie społeczne
mają być regulowane bez brania pod uwagę prawa BoŜego.
Czy utrata zdolności głębszej refleksji idzie w parze z otępieniem na głos sumienia?
Czy szum informacyjny przeszkadza w odkrywaniu śladów BoŜej obecności w otaczającym
Zaczyn i sól ze swej natury oddziałują na otoczenie. Przesłanie Chrystusa rzuca nowe
nas świecie? Odpowiedź na te i podobne pytania moŜna zamknąć w prostej tezie: człowiek
światło na całe Ŝycie człowieka, a nie tylko na wąskie pole jego subiektywnych praktyk
głęboko wierzący to ten, który znajduje w religii odpowiedzi na prawdziwie głębokie pytania:
poboŜności. Laicyzm jest negacją wiary popartej czynami, wiary świadomej, Ŝe autonomia
jaki jest sens cierpienia, miłości, Ŝycia śmierci? Dlaczego istnieje coś? Dlaczego i po co
świata jest względna i Ŝe wszystko na tym świecie ma swój ostateczny sens - chwałę BoŜą i
jesteśmy my? 23-III-2014
zbawienie dusz.
285. Powołanie, zakochanie
16-III-2014
W poboŜnej rodzinie zdarza się, Ŝe dzieci pytają starszych o powołanie. Da się odczuć,
Ŝe nie chodzi o jedno pytanie więcej wśród tysiąca, jakie są w stanie zadać. Mimo wczesnego
284. Nie lękaj się myśleć
Śledzenie ruchów gałek ocznych u internatów pozwala zbadać sposób czytania stron
wieku moŜna wyczuć powagę egzystencjalnej rozterki. Bł. Jan Paweł II podczas wizyt w
internetowych. Prawi Ŝaden z uŜytkowników nie czyta tekstu w sposób systematyczny, linijka
parafiach zawsze znajdował czas na spotkania z dziećmi. Te spotkania traktował powaŜnie.
po linijce, jak zazwyczaj czyta się tekst w ksiąŜce. Ogromna większość szybko muska tekst
Często na nich padało pytanie: „Dlaczego zostałeś księdzem?”. Ciekawe, Ŝe niezmiennie
wzrokiem, oczy zaś przeskakują w dół jakby po kształcie litery F. Zaczynają od przejrzenia
odpowiadał w podobny sposób: „To nie był mój pomysł”.
295
296
Tajemnica BoŜej dobroci zawiera się równieŜ w tym, Ŝe Bóg ma dokładny scenariusz
dla kaŜdego człowieka. Nie pozostawia go ślepemu losowi. Dla kaŜdego jest wyznaczona
droga do szczęścia, która zaspokoi najszlachetniejsze ambicje. W dokładnym wypełnianiu
woli BoŜej człowiek realizuje siebie i odnajduje szczęście.
swoją wolę, aby z łaską BoŜą stała się mocna jak stal. Tylko ten, kto posiada silną wolę,
potrafi przemóc się, gdy trzeba być posłusznym”.
Jednak nie wszyscy tak myślą. „Niech będą posłuszni, ci, co nie potrafią rządzić” mówi ksiąŜę Yorku w sztuce „Henryk VI” Szekspira. Napoleon pisze do swego brata Józefa:
Najmłodszy ze wszystkich apostołów, gdy pod koniec Ŝycia spisywał Ewangelię,
„Nie wierzę w przysłowie, Ŝe aby umieć rządzić, trzeba umieć być posłuszny” (1807). Nikt
dokładnie pamięta chwilę pierwszego spotkania z Chrystusem, dzień, w którym Go poznał i
nie wątpi, Ŝe Napoleon miał talent do rozkazywania. Mało ludzi potrafili tak jak on wpłynąć
odkrył swoją drogę. Jan Chrzciciel przebywał nad Jordanem z dwoma swoimi uczniami,
na Ŝycie całej Europy przez tak długi czas. Potrafił rządzić, bo miał do tego zestaw zdolności:
Janem i Andrzejem. Zobaczył przechodzącego Jezusa i rzekł: „Oto Baranek BoŜy”. Dwaj
zmysł praktyczny, przebiegłość, przeciągająca osobowość, zdolność skupiania się nad tym, co
uczniowie usłyszeli, jak to mówił, i poszli za Jezusem. Dwaj młodzieńcy pozwalają, by Pan
waŜne, pewność siebie, obojętność wobec cierpienia własnego i innych, moc wpływania na
ich prowadził. Czują się poruszeni łaską, która przychodzi do nich przez Jezusa. Pewnie oni
otoczenie, umiejętność wykorzystania lęków i ambicji podwładnych…
sami nie potrafiliby wytłumaczyć, dlaczego poszli za Mistrzem. Kiedy Jezus zapytał: „Czego
Pytanie pozostaje otwarte: Czy sztuka rządzenie jest autonomiczną zdolnością? Czy
szukacie?”, nic nie odpowiadają. WyraŜają tylko pragnienie przebywania z Nim, poznania Go
posłuszeństwo jest znakiem słabości? Czy moŜna podzielić ludzi na tych, którzy są
lepiej: „Rabbi, gdzie mieszkasz?”.
predestynowani do posłuszeństwa, i tych, którzy mają rządzić? Czy moŜe rozkłada się to w
Ta scena znad Jordanu powtarza się wciąŜ we wszystkich zakątkach świata, gdy
czasie: przez jakiś czas się jest posłusznym, aby potem rządzić?
młody człowiek zbliŜa się do uczniów Jezusa. MoŜe to być jakaś wspólnota, inicjatywa
Rządzenie jest realnym kierowanie innymi i ma swoją własną dynamikę. Jednak, z
apostolska lub charytatywna. Bóg posługuje się środkami ludzkimi jak przyjaźń, pociągająca
punktu widzenia chrześcijańskiego, ten kto rządzi, równocześnie powinien być posłuszny.
atmosfera pracy i troska o bliźnich, jak zaraźliwa radość środowiska - Evangelii gaudiwn.
Matka, pracodawca lub przełoŜony, gdy rozkazują innym, powinni pamiętać, Ŝe oni nie są
Czego szukają ci, którzy czują się przyciągnięci do Jezusa? Z pewnością jest w ich duszy
ostateczną instancją władzy. To Bóg staje się obecny przez ich rozporządzenia. „KaŜdy niech
niepokój, moŜe niezbyt konkretne pragnienie oddania się, zmiany Ŝycia, znalezienia
będzie poddany władzom, sprawującym rządy nad innymi. Nie ma bowiem władzy, która by
sensownego projektu na całe Ŝycie.
nie pochodziła od Boga, a te, które są, zostały ustanowione przez Boga. Kto więc
Powołanie jest jak zakochanie. To serce odkrywa, Ŝe to jest to! W XXI wieku Jezus
przeciwstawia się władzy - przeciwstawia się porządkowi BoŜemu” (Rz, 13,1)
wciąŜ wzywa młodych ludzi, by poszli na całość. Wzywa równieŜ w wieku dorastania, gdy
Człowiek naduŜywa władzy, gdy zapomina o Bogu i o jego prawie. Nie szanuje się
serce budzi się do wielkich pragnień, do prawdziwej miłości. Nie gaśmy Ŝarliwości młodych
ludzi, gdy całkowicie się ich podporządkowuje logice skuteczności. Natomiast rządzenie w
serc postawami lękliwego starego człowieka. Cieszmy się z ich hojności i módlmy się, by
duchu Chrystusa to słuŜba, która pamięta o wspólnym dobru i o rozwoju osobistym tych
młodzi ludzie potrafili zawsze mówić Bogu „tak”.
konkretnych podwładnych. „SłuŜyć rządząc i rządzić słuŜąc” (Jan Paweł II, Wstańcie
chodźmy, 45)
30-III-2014
286. Władza i posłuszeństwo
287. Zdążyć ze wszystkim
Tylko ten moŜe bez szkody rozkazywać, kto nauczył się być posłuszny - nauczał
Leniwy nie nadąŜa. Nie traktuje powaŜnie budzika, dlatego przy samym starcie traci
Tomasz a Kempis. Podobnie twierdził Ciceron: Qui modest paret, videtur qui aliquando
synchronię. Od pierwszej chwili aŜ do zakończenia dnia nie potrafi odrobić straty. Nie udaje
imperet dignius est (Ten, kto pokornie jest posłuszny, kiedyś będzie mógł rozkazywać
mu się wpisać się we współrzędne czasoprzestrzeni. Jego świat rozmija się z realnym. Ma
innym). BliŜej naszych czasów pisał św. Josemaría Escrivá „Hartuj swoją wolę, umacniaj
inną prędkość. Dzieje się z nim jak z pociągiem, który opóźnia się i wypada z grafiku. „Czas
oczekiwania moŜe ulec zmianie” - oczywiście, moŜe tylko się zwiększyć.
297
298
Spóźnianie się moŜe teŜ wynikać z braku szacunku wobec bliźniego. Punktualność to
cnota solidarna. Pokazuje wraŜliwość człowieka na Ŝycie innych. Jednak wysiłek, aby być
kłamstwem, fałszem i pochlebstwem, i zaprowadził ją do Epimeteusza. Ten pojął ją za Ŝonę
wbrew ostrzeŜeniom swojego brata Prometeusza.
punktualnym, nie moŜe stawać się cichym zarzutem wobec tych, którzy z róŜnych przyczyn
Pandora otrzymała w posagu szczelnie zamkniętą puszkę. Z ciekawości razem z
nie przyszli na czas. Miłość prowadzi mnie samego do punktualności i równieŜ ta sama
męŜem ją otworzyli. Znajdowały się w niej wszelkie nieszczęścia, które rozeszły się na cały
miłość budzi wyrozumiałość wobec tych, którzy kaŜą mi czekać. MoŜe nawet być
świat. Na dnie była jednak, zgodnie z wolą Zeusa, nadzieja. Według innej wersji mitu to
podejrzenie, Ŝe inni wykorzystują moją cierpliwość. Takie są jednak reguły miłości,
Pandora sama otworzyła puszkę, gdy męŜa nie było w domu. Nieszczęścia uleciały, nadzieja
nastawianie drugiego policzka.
zaś została uwięziona, gdyŜ Pandora zatrzasnęła wieko. Trzecia wersja podaje, Ŝe puszka była
Planujemy, programujemy, wyliczamy, ale nie zapominajmy, Ŝe w ostateczności
darem od Zeusa dla męŜa Pandory. Zawierała wszelkiego rodzaju dobro. Pandora niebacznie
człowiek nie jest panem czasu. Czas jest BoŜym darem i tak go trzeba przeŜywać. Szanować
otworzyła wieko, przez co zawartość poleciała do siedziby bogów, a ludziom pozostała tylko
czas to szanować ten dar. W przestrzeni czasu uczymy się i zdobywamy doświadczenie,
nadzieja.
dlatego czas, jest wielkim wychowawcą. W czasie dojrzewamy. W czasie równieŜ
Dla Greków nadzieja nie miała znaczenia większego niŜ tylko pocieszenie dla
odkrywamy i realizujemy wolę Boga. Ona nas przynagla, bo tempus breve est (1 Kor 7,29) -
śmiertelnych. Przyszłość nie róŜniła się od przeszłości, była tylko jej powtórką. Ten sposób
czas jest krótki, by kochać i dawać siebie. Gdy Bóg wzywa, nie wypada kazać Mu czekać.
myślenia pojawia się w mądrości Koheleta: „To, co było, jest tym, co będzie, a to, co się
RównieŜ bliźni w potrzebie nie powinien czekać.
stało, jest tym, co znowu się stanie: więc nic zgoła nowego nie ma pod słońcem”.
Bóg jest Panem czasu. On go stworzył - przed dziełem stworzenia czasu nie było - a
Chrześcijaństwo zrywa z takim tokiem myślenia. Przyszłość róŜni się od przeszłości,
mówiąc precyzyjniej, stworzył On niezmierną ilość istot, które realizują się w czasie. Dla
bo Bóg dał swoje słowo. Obiecał nowe Ŝycie w Jezusie Chrystusie. W Nim zostaje nam dane
chrześcijanina czas nie jest tylko chronos - czas przemijania - i pleroma - pełnią ostateczną
nowe ostateczne Ŝycie. Ale jak solidnie zakotwiczyć te wielkie oczekiwania? Jak
czasu, lecz takŜe kairos, czyli odpowiednią chwilą. Bóg punktualnie - w odpowiednim czasie
odpowiedzieć człowiekowi XXI wieku, gdy - znudzony technologicznymi lub innymi
- dział w Ŝyciu ludzi i zmienia bieg historii. Ale czyni to, licząc się z wolną wolą człowieka.
nowinkami - powraca do postawy Greków: nic juŜ się nie wydarzy, nie ma Ŝadnych
Styk Boga z naszym przeŜywaniem czasu jest tajemnicą, która nie przeraŜa, bo Bóg jest
oczekiwań.
naszym dobrym Ojcem.
StaroŜytni nie ufali bogom, bo ich bogowie byli zmienni, zazdrośni, mściwi.
StaroŜytni mówili, Ŝe czas wszystko poŜera. Natomiast chrześcijanin wie, Ŝe czas to
Chrześcijanin całkowicie ufa Bogu, który jest wszechmocny, miłosierny i wierny.
dar BoŜy, aby doprowadzić wszystko do pełni. Potencjał i talenty rozwijają się w czasie.
Zmartwychwstanie Jezusa jest tym wydarzeniem, które radykalnie zmieniło sytuację
Trzeba jednak zdąŜyć i synchronizować własną wolę z BoŜymi planami. „W czasie
człowieka. Dzięki niemu Jezus stał się kryterium, któremu moŜna zaufać. Znakiem, Ŝe Bóg
pomyślnym wysłuchałem ciebie, w dniu zbawienia przyszedłem ci z pomocą». Oto teraz czas
naprawdę się objawił. Stanowi postawę naszej nadziei. Bóg uczynił Jezusa Ŝyjącym na nowy
sposób i na zawsze. Poranek wielkanocny otwiera nowe rozdanie. Jest pierwszy dniem
upragniony, oto teraz dzień zbawienia” (2 Kor 6,3).
Nowego Stworzenia, a nie powtórką tego, co juŜ było.
13-IV-2014
288. Nowe rozdanie
289. Dlaczego „wielki”?
Myśl grecka nie zna refleksji o nadziei, aczkolwiek pojawia się ona w micie o
Jan Paweł II Wielki. Minęło ponad 35 lat od jego wyboru na Stolicę Piotrową.
Pandorze. Zeus zesłał Pandorę na ziemię jako karę dla ludzi za to, Ŝe Prometeusz wykradł
Perspektywa niewielka, gdy się patrzy oczami historyka, ale wystarczająca, aby pozwolić
bogom ogień z Olimpu. Boginie ładu pięknie ją przyodziały, Atena nauczyła prac domowych,
sobie na skromną analizę. Szybkie tempo świata wygasza - równieŜ szybko - powierzchowne
Afrodyta obdarowała urodą, a Hermes podzielił się z nią swoimi cechami charakteru:
emocje. Szczególnie wtedy, gdy oczekiwania są bardzo wielkie - jak w przypadku
299
300
najwyŜszego pasterza największej wspólnoty religijnej na świecie. Przez ponad ćwierć wieku
(Biblii Tysiąclecia, uŜywanej w naszych kościołach). Jednak w sześciu greckich kodeksach
pontyfikatu nie brakowało okazji do wielu sytuacji bardzo trudnych, a takŜe do moŜliwych
uncjalnych i niektórych minuskułowych znajdziemy informację o 160 stadiach. Czy litera grecka
wpadek. Wścibski świat mediów czuwał, by takie sytuacje odpowiednio nagłośnić i
oznaczająca 100 została skreślona w pierwotnym tekście i w ten sposób powstała liczba 60, czy teŜ
skrytykować.
ją tam dodano, przez co powstała liczba 160?
Nikt nie oczekuje, by kaŜda decyzja, wypowiedź, działanie konkretnego człowieka
Która dzisiejsza miejscowość odpowiada dawnemu Emaus? Jest to stary problem,
zawsze były optymalne i bezbłędne. Jedna z trudności zarządzania wielką wspólnotą wynika z
który odŜył w naszych czasach. Od czasu krucjaty wskazywano co najmniej cztery miejscowości
wyboru współpracowników; oczekuje się, Ŝe oni równieŜ będą odpowiednio pracowali.
jako ewangeliczne Emaus. Dziś mówi się tylko o dwóch: Nikopolis/Amwas i el-Qubeibeh. Przed
Wybór moŜe być trafny, ale wybrani ludzie nadal powinni wzrastać, by sprostać
krucjatami zaszczyt ten przypisywano tylko Nikopolis/Amwas. Była to tradycja palestyńska
oczekiwaniom. Osoby z natury dobre i prawe często patrzą na drugiego człowieka przez
mająca takich reprezentantów jak Orygenes czy Hieronim oraz pielgrzymi, którzy pozostawili
pryzmat własnej prostolinijności. Dobry święty papieŜ Jan Paweł II myślał, Ŝe wszyscy tacy
nam swe pamiętniki. Z Jerozolimy do Emaus (Nikopolis/Amwas) moŜna było iść róŜnymi
są...
drogami, które wynosiły 144, 152 i 160 stadiów.
Na pewno oczekuje się od świętego Pasterza, by zawsze szukał takich rozwiązań,
Z Jerozolimy do el-Oubcibeh jest około 70 stadiów. Franciszkanie wybudowali tam
które są najkorzystniejsze dla owczarni. By pozostawił po sobie tę owczarnię umocnioną.
sanktuarium Fractio panis (łamanie chleba). Zwolennicy tego miejsca mówią o drugiej lokalizacji,
Bardzo długi pontyfikat Jana Pawła II, mimo mocnych ograniczeń fizycznych w ostatnich
Ŝe uczniowie nie mogliby odbyć w jednym dniu tej drogi tam i z powrotem, bo droga ta wynosiłaby
latach, nie zakończył się schyłkowe. Pierwsza część i Rok Jubileuszowy odmłodziły cały
około 60 km. Ale problem ten nie jest aŜ tak wielki, bo w drodze powrotnej dwaj uczniowie
Kościół i nadały mu mocny impuls. Jan Paweł II utwierdził wspólnotę w przekonaniu, Ŝe
mogliby iść drogą krótszą lub dosiąść jakiegoś zwierzęcia. śywe pragnienie podzielenia się jak
Jezus Chrystus jest ten sam wczoraj, dziś i na wieki.
najprędzej dobrą nowiną dodawało im sił w powrotnej podróŜy. Do tego mieli jasną noc
Jego nauczanie dało klucz interpretacyjny dla Soboru Watykańskiego II, którego
wszystkie dokumenty zostały obszernie omówione podczas pontyfikatu papieŜa Wojtyły.
wynikającą z pełni wielkanocnej. Poza tym ponowne spotkanie z Jezusem, razem z całą
wspólnotą, niekoniecznie musiało odbyć się tego samego dnia.
Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego wprowadził pokój i ład. Katechizm Kościoła
JeŜeli uczniowie szli do Nikopolis/Amwas, to gdzieś w okolicach wioski Abu Gosz (15 km)
Katolickiego przedstawił syntezę nauki. Prawda Ewangelii została okazana jako Światło i
zaczepił ich Jezus pytaniem: „CóŜ to za rozmowy prowadzicie z sobą w drodze?”. Tam z kolei
śycie, a sakramenty, w sposób szczególny Eucharystia, jako niestarzejący się BoŜy lek dla
powstaje dom formacyjno-rekolekcyjny Saxum - marzenie św. Josemarii Escrivy. Kiedyś tak
słabości człowieka. PapieŜ umocnił jedność Kościoła, zarówno przez pielgrzymki, nauczanie,
komentował ów fragment Ewangelii Łukasza: „Dwaj uczniowie szli do Emaus. Krok ich był
jak i podejmowanie trudnych spraw. Misyjność! Kościół nie moŜe być milczącym świadkiem.
zwykły, jak wszystkich innych, którzy tamtędy przechodzili. Tam teŜ, w sposób najzupełniej
Dziękujemy Ci, Święty PapieŜu! Z okna z Nieba pobłogosław nasz wysiłek, by
naturalny, pojawia się przy nich Jezus i idzie wraz z nimi, prowadząc rozmowę, która uśmierza
wiernie iść za Jezusem i naśladować twoje radosne oddanie. Na twoje wezwanie: „Wstańcie
zmęczenie. [...] Droga do Emaus. JakąŜ słodyczą napełnił Bóg tę nazwę. A Emaus lo cały świat,
Chodźmy!”” wypowiedziane, gdy juŜ korzystałeś z wózka inwalidzkiego, odpowiadamy:
gdyŜ Pan otworzył BoŜe drogi na ziemi".
„Idziemy!.
27-IV-2014
291. Dobry i zły humor
290. 160 czy 60?
Tego samego dnia dwaj z nich byli w drodze do wsi, zwanej Emaus, oddalonej 60
Czy Bóg ma poczucie humoru? Jesteśmy skłonni szybko odpowiedzieć twierdząco.
stadiów od Jerozolimy - tak, za większością staroŜytnych tekstów, czytamy w „Tysiąclatce”
Jednak Pismo mówi nam, Ŝe Bóg jest wszechmogący, miłosierny, wszechwiedzący,
301
302
ojcowski. Nic nie wspomina o poczuciu humoru. Nie jest prawidłowo myśleć, Ŝe skoro
raz. I - chociaŜ moŜna zmieniać kurs - są takie poraŜki, które zostawiają trwale poranienia.
człowiek posiada poczucie humoru, to Pan Bóg równieŜ. To człowiek został stworzony na
Niestety, kultura masowa proponuje dziś młodemu człowiekowi - jako ideał spełnionego
obraz i podobieństwo Boga. Tych relacji nie moŜna odwracać.
Ŝycia - maksymalizację przyjemności.
Łatwiej coś powiedzieć o poczuciu humoru Pana Jezusa. Ewangelie nie wzmiankują
Konsumowanie doświadczeń nie zaspokoi pragnienia ludzkiego serca. Rychło
o jego śmiechu, opisują natomiast jego łzy. Pewno dlatego, Ŝe nie przywiązują do uśmiechu
odczuwa się niedosyt. Po kolejnych poszukiwaniach doświadcza się znudzenia, bezsensu i
takiego znaczenia jak do płaczu. Zapewne poczucie humoru było u Niego czymś całkowicie
zawodu. Utrwala się egoizm niszczący w zarodku wszelkie zrywy hojności. Zaczyna panować
normalnym i codziennym. Oczywiście, nie mógł się śmiać ze swoich wad, bo po prostu ich
logika: „co ja z tego będę miał?”. Własna korzyść, w postaci przyjemności, władzy lub
nie miał. Nie mógł się śmiać z wad cudzych, poniewaŜ jest nieskończenie miłosierny. Nie
zaspokojonej próŜności, staje się ostatecznym horyzontem. Obumiera w człowieku to, co w
mógł równieŜ doświadczać innych nieopanowanym śmiechem. Ale radość i humor nie
nim najlepsze - zdolność ponoszenia ofiar dla większych spraw. Człowiek, zamiast unosić się
wyczerpują się w tych moŜliwościach.
do wyŜszych ideał?, grzęźnie w błocie tego świata.
Istnieją dwa szczególne powody, dla których poczucie humoru powinno przenikać
Wśród zmysłowych bodźców popęd seksualny moŜe okresami zajmować pierwsze
Ewangelie. Z jednej strony Pan Jezus, jak nikt inny, miał świadomość relatywności spraw
miejsce. Podporządkowanie go rozumowi i woli. czyli cnota czystości, odgrywa kluczową
doczesnych. Z drugiej strony, Jego słowa mają niezgłębiony sens, który moŜna odczytywać
rolę w procesie dojrzewania. Czystość nie jest najwaŜniejszą z cnót, ale jest niezbędna. To
na róŜnych poziomach znaczeniowych. Oba te czynniki są składnikami poczucia humoru.
ona pozwala zachować serce zdolne dla autentycznych miłości. Jak mówić o czystości w
Ciekawą sprawą jest, Ŝe osoby w róŜnych okresach historii, znane ze swego poczucia
obecnym świecie, gdy rozwiązłość przedstawiana jest jako szczyt rozwoju i kultury?
humoru to zazwyczaj chrześcijanie lub śydzi. Pełni nie tylko radości z przekonania, Ŝe Bóg
Potrzeba nowych pomysłów, aby pomóc młodym ludziom rozwijać skrzydła dla
zbawia, lecz takŜe dobrego humoru. Woody Allen, niewierzący śyd, mawiał, Ŝe poczucie
miłości i odkrywać pozytywne aspekty cnoty czystości. W tym kontekście warto rozwijać u
humoru jest wynikiem tragedii i czasu. Z biegiem czasu tragedie widzi się w innym świetle,
nich wraŜliwość kulturalną o treści chrześcijańskiej. Promować wśród nich wartościową
relatywizuje się ją. Chrześcijanin nazwałby to Opatrznością. Wobec tego, co ostateczne, nie
literaturę, teatr, kino, aby na zasadzie kontrastu odrzucili wszystko to. co obniŜa i niszczy
ma humoru. Dla chrześcijanina lub wierzącego śyda nic nie jest absolutem, tylko Bóg.
obraz człowieka jako dziecka BoŜego. Uczyć młodzieŜ oceniać świat i jego sprawy przez ich
MoŜemy ze wszystkiego się śmiać, ale nie z tego, co BoŜe.
prawdziwe dobro, a nie ze względu na ich aktualność czy emocje, jakie akurat budzą.
Nie śmiejemy się równieŜ z tego, co jest BoŜym działaniem wśród ludzi. Nie jest teŜ
Dojrzałość zawsze wymaga zdolności do refleksji. Dzięki niej moŜna wpisywać
w dobrym tonie śmiać się z ubogich, pokrzywdzonych i słabych, bo Jezus nauczył nas być
własne decyzje w szerszy ideał. Kierować własnym Ŝyciem w taki sposób, by maksymalnie
blisko nich. Ale z pozostałych rzeczy moŜemy się śmiać dowolnie. Dlatego ßmiertelna
wykorzystać otrzymane talenty. Natomiast nieumiarkowana zmysłowość prowadzi do
powaga wręcz sakralizacja pewnych tematów przez poprawność polityczną i róŜne inne
niszczących uzaleŜnień i do głębokiej Ŝyciowej frustracji. Cnota czystości nigdy nie będzie
współczesne ideologie jest wielkim paradoksem: absolutyzuje się pewne wybrane tematy,
passe, chyba Ŝe człowiek w niczym nie róŜni się od zwierząt. JeŜeli tak jest, to „.uŜywać póki
które akurat są na topie. Co ciekawe, wyznawcy takiej sakralizacji poprawności kpią ze
czas, bo za sto lat nie będzie nas”.
wszystkich pozostałych spraw, z religią na czele. Taki humor nie jest daleki od cynizmu.
293. Problem zła
Bóg jest miłością. Skoro jest Stwórcą świata i jest wszechmogący, to dlaczego istnieje
292. Niech rozwiną skrzydła
Czy jest coś wspanialszego niŜ odnalezienie sensu Ŝycia we wczesnej młodości? Czy
zło? W środowisku chrześcijańskim - częściowo teŜ w judaistycznym i muzułmańskim - to
moŜna Ŝyczyć człowiekowi czegoś lepszego niŜ właśnie trafnego ukierunkowania Ŝycia od
zagadnienie staje się dramatem, wręcz zgorszeniem. Dlaczego doświadczamy milczenia Boga
samego startu, tak by uniknął powaŜnych błędów? PrzecieŜ dobrze wiemy, Ŝe Ŝyje się tylko
wobec tych niesprawiedliwości, które wołają o pomstę do nieba?
303
304
W innych religiach problem zła nie jest aŜ tak istotną sprawą. Na przykład w
niŜ przekonanie, Ŝe sami zdobyliśmy wszystko. Zapomina się o trudzie dziewięciu miesięcy
staroŜytnej Grecji wierzono w skomplikowaną mitologię, w której bogowie z banalnych
ciąŜy znoszonej przez własną matkę, o dorobku kultury, w której się wzrastało, o tych, co
przyczyn walczyli między sobą. Cierpienia śmiertelników to skutek ich kaprysów i
pisali podręczniki czy - dziś - programy komputerowe, z których się korzysta, o
współzawodnictwa. Wobec zmiennych i frywolnych bogów nie moŜna było powaŜnie
nauczycielach, o trenerach... Do tego dodać trzeba bezinteresowną miłość, której z pewnością
traktować sprawy zła.
kiedyś doświadczyliśmy. A zapomina się o tym wszystkim nieprzypadkowo. Gdyby o tym
Dla chrześcijan sam Bóg umiera na krzyŜu i uczestniczy w ludzkich cierpieniach. Gdy
doświadczamy milczenia Boga, wydaje się, Ŝe słychać skargę Jezusa: „BoŜe mój, BoŜe mój
wszystkim się pamiętało, to trzeba zgodzić się na własną niesamowystarczalność.
Niewdzięczność to po prostu ukryta pycha.
czemuś mnie opuścił?”. Ciekawe, Ŝe Jezus nie odkupił nas, usuwając całkowicie cierpienie ze
Poczucie krzywdy, prawdziwej lub urojonej, zwykle jest źródłem niewdzięczności.
świata. W zmartwychwstaniu jest obietnica zwycięstwa nad złem, jednak dopiero pod koniec
Karmi się ją poprzez prowadzenie spisu doznanych krzywd, który utwierdza postawę
czasów będzie ono całkowite. W drodze do tego celu wszelkie cierpienie znajduje swój sens
niewdzięczności. Prowadzi do mentalności ofiary, stałego uŜalania się nad sobą, a w
w odniesieniu do Zbawiciela.
ostateczności - o wyłącznym pamiętaniu złych doświadczeń: inni tylko rzucali kłody pod
Zmartwychwstały Pan przekonuje uczniów, Ŝe Jego męka miała sens. „CzyŜ Mesjasz
moje nogi, tylko utrudniali mi Ŝycie!
nie miał tego cierpieć, aby wejść do swej chwały?” - mówi na drodze do Emaus. Potem w
Wdzięczność natomiast jest postawą wielkoduszną, której towarzyszy wyrozumiałość
wieczerniku powtarza: „Musi się wypełnić wszystko, co napisane jest o Mnie w Prawie
i przebaczenie. Uznanie, Ŝe od wielu ludzi się zaleŜy, Ŝe przez wiele osób zostało się
MojŜesza, u Proroków i w Psalmach. Mesjasz będzie cierpiał i trzeciego dnia
obdarzonym. Prowadzi do przekonania, Ŝe Ŝaden rewanŜ nie wyrówna rachunku wobec
zmartwychwstanie, w imię Jego głoszone będzie nawrócenie i odpuszczenie grzechów
innych. Dług wdzięczności i zaleŜności pozostaje na zawsze. Paradoksalnie, ten dług nie
wszystkim narodom”. Apostołowie zrozumieli, Ŝe taką samą drogą równieŜ oni będą musieli
przytłacza, dobrze się z nim Ŝyje. Wdzięczność szuka znaków, języka, chce się wyrazić. Robi
podąŜać, dlatego potem radowali się, gdy mogli cierpieć dla Pana.
to na tysiąc sposobów: przez uśmiech, gest, pamięć. Takie znaki bardzo cieszą, choć niczego
Co zaś dotyczy zła moralnego, wszyscy w pewnym sensie jesteśmy uwikłani w zło
jednak nie wyrównują.
świata, bo nikt nie jest wolny od grzechu. Błędem jest manicheistyczne dzielenie świata na
Wdzięczność cechuje się właśnie tym, Ŝe nie moŜna jej zamknąć - bo trwa i tworzy.
dobry i zły, w tym ludzi na dobrych i złych i - oczywiście - szukanie winnych zła moralnego
Zostawia poczucie niedopłacenia za to, co się otrzymało, i jednocześnie mobilizuje do
zawsze po tej drugiej stronie. Zanim tak zrobimy, zastanówmy się nad tym, co mówił
obdarzania innych. Dzieci nie rewanŜują się rodzicom, ale oddadzą następnym pokoleniom.
Sokrates: „Lepiej cierpieć zło niŜ je wyrządzać”. Czy aby na pewno jesteśmy po tej dobrej
Uczniowie nie rewanŜują się nauczycielom. JeŜeli rzeczywiście czegoś się nauczyli, mogą to
stronie?
przekazać innym. Ktoś nam ustąpił miejsca, ktoś nam coś dał, ktoś nam pomógł, ktoś
Spotkanie ze złem jest waŜnym doświadczeniem w dojrzewaniu człowieka. Zło
poświęcił swój czas - my oddajmy innym.
pozwala odkryć moralny wymiar naszej egzystencji. Ci, którzy Ŝyją wyłącznie dla własnego
Człowiek wdzięczny przyjmuje Ŝycie ze wszystkimi okolicznościami jako bonus. Dar
szczęścia, de facto Ŝyją poza realną historią. Walka o dobro w świecie i zwalczanie zła
i tajemnica lub dar i zadanie - powiedziałby św. Jan Paweł II. Wprowadza w zdumienie:
wprowadza konkretnego człowieka w epiczny wymiar historii ludzkości. Wtedy staje się on
cośmy zrobili, Ŝe zostaliśmy tak obdarzeni? Serce odczuwa potrzebę śpiewu. Chce się Ŝyć i
protagonistą historii świata - historii jego zbawienia.
dziękować Panu za dar Ŝycia, za braci i siostry, za cały świat.
294. Wdzięczność
295. Braterstwo stadionowe
Sam zdobyłem wszystko! Nic nikomu nie zawdzięczam! Taki obraz świata jest mocno
Co daje wspólne kibicowanie? Dlaczego tysiące męŜczyzn i kobiet są w stanie
unieszczęśliwiający dlatego, Ŝe zamyka człowieka na bliźniego. Nie ma nic bardziej błędnego
wydawać sporo pieniędzy, podejmować trud i niewygodne podróŜe, godzinami przebywać na
305
306
słońcu, w deszczu lub na mrozie, by potem do upadłego skakać i wrzeszczeć banalne
przyśpiewki? Co ich mobilizuje do przygotowania dziwacznych strojów, malowania włosów,
twarzy, namiętnego dyskutowania, a czasem wdawania się w nieracjonalne bójki?
296. Uczciwość w pracy
Czy milczeć o nieetycznych zachowaniach, czy otwarcie je zwalczać? Większość
argumentów za postawą bierną moŜna sprowadzić do następujących: 1) Taka praktyka to
Zdolność do takich zrywów moŜna znaleźć nawet wśród tych, którzy ogólnie są bierni
standard, „u nas tylko ryby nie biorą”; 2) Drobiazg, „nie róbmy widły z igły”; 3) Nie moja
i mało aktywni. RównieŜ stale przegrywające druŜyny mogą mieć bardzo licznych i wiernych
odpowiedzialność, „nie pchaj się do nie swoich spraw”; 4) Lojalność, przede wszystkim
kibiców. U kibica wierność wobec druŜyny bywa często mocniejsza niŜ w innych wymiarach
lojalność, „jeśli wpadłeś między wrony, musisz krakać, jak i one”.
jego Ŝycia, takich jak: rodzina, obowiązki zawodowe, przyjacielskie. Wierność, którą
Dla wielu ludzi ujawnienie problemu natury etycznej jest czymś trudniejsze niŜ
zachowuje się pomimo tego, Ŝe ulubiona druŜyna całkowicie zmienia skład, trenera, koszulki,
przeciwstawienie się kolegom w innych sprawach, które uwaŜają za ściśle zawodowe. Stąd
stadion, a czasami nawet i nazwę.
wniosek, Ŝe zagadnienia moralne i etyczne trzeba traktować jak inne kwestie zawodowe. To,
Przedstawiciele antropologii, socjologii, psychologii i inni eksperci, których nie brak
Ŝe sprawa jest natury etycznej nie oznacza, Ŝe retoryka przestaje być istotna. Nadęta tyrada
w naszych czasach na pewno potrafią wiele nam wyjaśnić i wytłumaczyć tę ludzką potrzebę
nie odniesie takiego skutku, jak precyzyjnie dobrane argumenty, poparte głosami
przynaleŜności. Pomimo mocnego indywidualizmu, człowiek zawsze będzie odczuwał chęć
sojuszników. Pytanie o wartości to zarazem pytanie o biznes, dobro konkretnych ludzi, pokój
przeŜywania swojego uczestnictwa w wielkiej i mocnej grupie. Skoro osłabione są więzi
społeczny, itd. Etyka, uczciwość i dobre praktyki są jak najbardziej poprawne politycznie,
narodowe, słabe jest przywiązanie do miejsca zamieszkania i zakładu pracy, głębokie
trendy, potrzebne i uŜyteczne.
zapotrzebowanie na przynaleŜność moŜna zaspokoić na stadionach. Przy okazji jest to interes
dla wielu, na igrzyskach od zawsze się zarabiało.
Pytania etyczne i moralne są częścią pracy. Nie są to sprawy, które
odciągają od pracy i zajmują niepotrzebnie czas. Mało tego, pójście na skróty zwykle jest
BoŜe działanie nie jest wbrew naturze ludzkiej. Zachowuje to, co u człowieka jest
szlachetne i wynosi na wyŜszy poziom. Zesłaniu Ducha Świętego towarzyszyło powstanie
masowego zgromadzenia uczniów Jezusa. Pod działaniem Ducha powołani z wielu nacji stali
się jednym ludem w jednym Kościele BoŜym. ZaangaŜowali się w tak głęboki sposób, Ŝe byli
wierni, pomimo trudności i prześladowań. Więzi wspólnoty świętych, „świętych obcowanie”
przekraczało wszelkie granice społeczne i rasowe.
bardzo kosztowne: latanie po prawnikach, tłumaczenie się w mediach, płacenie odszkodowań,
odsiadywanie wyroków… Wymiar etyczny jest nieodłączną częścią zadań. Takie podejście
pozwoli wygasić emocje, nie uŜywać w debacie argumentów obraźliwych, podchodzić do
spraw jako czegoś normalnego, z czym trzeba się zmierzyć i przestudiować. Przy poruszaniu
takich tematów trzeba równieŜ być sobą. Nie ma potrzeby przełączać z „trybu profesjonalnozawodowego” na „tryb religijno-etyczny”.
Wiara pozwalała nawróconym nabrać zdrowego dystansu do innych więzi,
odróŜniając te istotne od tych niepotrzebnych lub szkodliwych. W pierwszych wiekach
nawróceniem było zaprzestanie uczestnictwa w igrzyskach, widowiskach, pochodach na cześć
władzy. Wydarzenia sportowe, polityczne, narodowe przestawały dla nawróconych mieć
By wpływać i zmieniać nieetyczne nawyki, warto więc podwaŜać cztery
racjonalizujące argumenty podane na początku. Nieuczciwe praktyki, które stały się
standardem powinny być zmienianie. Nieprzypadkowo zwykle takie zachowania są ogólnie
krytykowane. To, Ŝe ktoś jest nowy i dopiero co z takim zachowaniem się spotkał, jest
wymiar sakralny.
Dziś chce się czasami krzyknąć: Ludzie, „piłka” nie jest wszystkim! Oczywiście,
właśnie atutem, by pewne rzeczy kwestionować. Stosunkowo łatwo jest ukazać jak małe, niby
nieistotne sprawy w perspektywie czasu stają się czymś zasadniczym. Równocześnie zawsze
zamiast „piłka” moŜna napisać bieganie, polityka, korporacja...
naleŜy pokazywać sposoby wyjścia, aby rozwiązania były w pełni uczciwe. Pragnienie
8-VI-2014
czynienia dobra jest kreatywne i zawsze znajdzie ścieŜki dla uzdrawiania środowiska.
15-VI-2014.
307
308
297. Szkodliwe okulary
Niektórzy twierdzą, Ŝe świat dzieli się na dwie części, z których kaŜda mówi źle o
drugiej. Niestety, ludzie często krytykują. Systematycznie atakują dobre imię, podwaŜają
nawet nienaganne postępowanie. Taką zajadłą i dotkliwą krytykę znosił sam Pan Jezus. Nie
298. Cierpliwość
Panie daj mi cierpliwość, ale daj mi jej juŜ teraz, natychmiast, bo nie mogę dłuŜej
czekać!
dziwić się zatem, Ŝe niektórzy stosują tę samą metodę wobec tych, którzy pragną naśladować
Oczywistą sprawą jest to, Ŝe niecierpliwość w działaniu na rzecz dobra równieŜ jest
Nauczyciela. Doświadczenie tych rzeczywistości nie powinno jednak prowadzić ich do
zła. Dusze potrzebują czasu, aby się uświęcić, a Bóg ma nieskończoną cierpliwość,
usprawiedliwiania grzechów języka, które z podejrzaną wyrozumiałością nazywają drobnymi
nieustannie przebacza i daje potrzebne łaski i siły. Wytrwałość wymaga od ucznia Jezusa, by
plotkami lub gadulstwem.
się nauczył cierpliwie czekać. Przyjmować, Ŝe wszystko na tym świecie ma swój czas,
Skąd bierze się taka niesłuszna ocena innych? Wydaje się, jakby niektórzy nosili
równieŜ poprawa i wzrost duchowy - własny i innych.
okulary, które psują im wzrok. Z zasady uwaŜają, Ŝe niemoŜliwa jest prawość albo
Cierpliwość jest częścią kardynalnej cnoty męstwa. Kto potrafi być męŜny, nie będzie
przynajmniej ciągła walka o to, by dobrze postępować. Odbierają wszystko – jak mówi dawna
się spieszył, by zbierać owoce. Nie moŜe być pośpiechu i nerwowości nawet w samym
sentencja filozoficzna – na sposób odbierającego: poddawszy to własnej deformacji. Dla nich
pragnieniu poprawy i większej skuteczności. Cierpliwość ukazuje się w spokojnym
nawet to, co najbardziej prawe, odzwierciedla mimo wszystko postawę fałszywą, która
nastawieniu. Lecz nie spokojem człowieka, który kupuje go za cenę obojętności wobec swych
obłudnie przyjmuje pozory dobra. „Kiedy odkryją w sposób oczywisty dobro badają je
braci albo wobec tej wielkiej sprawy, jaką jest szerzenie po całym świecie dobra bez granic -
dociekliwie, Ŝeby sprawdzić, czy jest w nim jeszcze jakieś ukryte zło (św. Grzegorz Wielki).
Ewangelii.
Trudno jest przekonać te osoby, u których takie zniekształcenie staje się niemal drugą
MoŜemy zachować pokój ducha, poniewaŜ zawsze jest przebaczenie, poniewaŜ na
naturą, Ŝe dobre myślenie o bliźnich jest bardziej ludzkie i zgodne z prawdą. Św. Augustyn
wszystko jest lekarstwo, z wyjątkiem śmierci, ale ona dla dzieci BoŜych to samo śycie! Tylko
dawał radę, która w świecie szybkiej komunikacji nadal jest aktualna: „starajcie się zdobyć
zachowując pokój serca, będziemy mogli rozumnie postępować. Człowiek spokojny potrafi
cnoty, których – jak sądzicie – brakuje waszym braciom, a juŜ nie będziecie dostrzegać ich
rozwaŜać „za” i „przeciw”, rozsądnie oceniać konsekwencje swych zamierzeń, a potem
wad, gdyŜ sami nie będziecie ich mieli”. Trochę inaczej zawiera to przysłowie latynoskie: el
rozwaŜnie i zdecydowanie działać.
Zachowamy pokój, gdy będziemy patrzeć na wszystko oczami wieczności. Dla
ladrón cree que todos son de su condición - myśli złodziej, Ŝe wszyscy tacy jak on.
Co przeszkadza w okazywaniu wyrozumiałości? Odpowiedź jest prosta: śmierdząca
pycha, miłość własna! Im bardziej się jest skoncentrowanym na sobie, tym mniej jest się
wraŜliwym na problemy innych. I wtedy z łatwością formułuje się o innych sądy, choćby
tylko wewnętrznie, w których słychać tylko jeden głos – głos oskarŜyciela. Są to często sądy
człowieka wierzącego to, co się dzieje w jego Ŝyciu i w otoczeniu ma znaczenie względne.
śycie wiary daje mu nowy sposób rozumowania, siłę by przeczekać i wygasić emocje.
Słowem, zdrowy dystans. Dzięki niemu człowiek wiary moŜe umieścić kaŜdą sprawę we
właściwym miejscu i trafnie ocenić jej rozmiary. Postępując w ten sposób, będzie mógł
działać zawsze sprawiedliwiej, dodając do wszystkiego plus miłości. Przy okazji zaoszczędzi
wynikające z własnych kompleksów i poraŜek.
Pycha to największa przeszkoda, aby zrozumieć drugiego człowieka. To ona zatruwa
język. Widząc natomiast własne słabości, potrafimy rozumieć słabości innych. Wraz z
miłością potrzeba tych cnót, które zapewniają dobre relacje, dzięki którym będziemy w stanie
ofiarować Bogu z radością małe spięcia spowodowane róŜnicą charakterów, mentalności,
gustów. Wtedy będziemy nosicielami radości i pokoju - ewangelizatorami szczęścia.
sobie i otoczeniu wiele przykrości i goryczy.
Trzeba umieć widzieć pozytywną stronę kaŜdej rzeczy. Nawet to, co wydaje się w
Ŝyciu straszne, nie jest takie czarne, nie jest całkowicie ciemne. Podobnie jak lekarz po
zbadaniu pacjenta nie mówi, Ŝe wszystko w nim jest chore. Nigdy nie powinniśmy tracić
ufności, nawet najtrudniejsza sytuacja ma drugą, lepszą stronę. Chory nie jest od razu ciałem
przeznaczonym na cmentarz. Starajmy się więc cierpliwie i wytrwale stosować odpowiednie
22-o6-2014
lekarstwa, które mamy w aptece Kościoła na kaŜdą bolączkę człowieka i świata.
309
310
odpoczynku! A w Piśmie Świętym szóstka to znak niedoskonałości, zaś trzy razy sześć - 666
- liczba przeklęta. Sama praca, stres i nadaktywność.
299. Stres na zamówienie
John Keynes zapowiadał w 1928 roku, Ŝe w bliskiej przyszłości postęp technologiczny
zwiększy produktywność w takim stopniu, Ŝe pełny etat pracy będzie wynosił tylko trzy
300. Trzysetny odcinek
godziny dziennie. Według brytyjskiego ekonomisty, wyzwaniem byłby wtedy wolny czas - co
Daliśmy się oszukać. Technologia sprawia, Ŝe mamy do czynienia z ułuda nowości.
z nim robić? Pierwsza część przepowiedni, dotycząca postępu technologicznego się spełniła;
Faktycznie, są nowe rzeczy, ale nie są one prawdziwie nowe. Są to te same stare fanty w
co do drugiej części, czyli czasu wolnego, jakim pracownik dysponuje dla siebie, kaŜdy
nowym opakowaniu: nowe gry, nowe filmy, nowe narzędzia komunikacji... Niestety, często
widzi... Jak to moŜliwe, Ŝe pomimo tak wielkiej zmiany w produktywności, tylu ludzi czuje
teŜ stare grzechy upadłego człowieka w nowych, czasami tęczowych, szatach.
niezmiernie przeciąŜenie?
Człowiek ze swymi „radościami i nadziejami, smutkami i lękami”, by powiedzieć to
Oczywiście, jedną z przyczyn braku czasu wolnego jest wzrost kosztów Ŝycia.
Wychowanie, opieka nad dziećmi lub opieka medyczna stały się droŜsze. Paradoksalnie
jednak w zamoŜnych krajach to osoby biedniejsze odczuwają mniejsze przeciąŜenie trudem
Ŝycia niŜ bogatsi. WyŜsza pozycja w statusie społecznym nie zawsze oznacza mniej stresu i
niepokoju. Z róŜnych badań wynika, Ŝe poczucie przeciąŜenia jest większe u ludzi
słowami dokumentu Soborowego Gaudium et spes, pozostaje wciąŜ taki sam. Jest biednym
pielgrzymem na tym łez padole, jakim jest świat daleki od Boga. Jest wygnańcem szukającym
drogę, by powrócić do utraconego Raju. WciąŜ dręczony tymi samymi starymi pytaniami o
sens Ŝycia, cierpienia i śmierci; o to, gdzie kryje się prawda, dobro i piękno, i jak to zrobić, by
miłość była wieczna.
zamoŜniejszych i bardziej wykształconych.
Badacze wskazują na to, Ŝe zwykle poczucie przeciąŜenia wynika z uwarunkowań
osobistych. W niektórych środowiskach być hiperzajętym jest sprawą dodającą prestiŜu.
Często za skargą na to, Ŝe nie ma się „ani minuty czasu wolnego" kryje się próŜność i chęć
zwrócenia na siebie uwagi. W takich środowiskach poświęcać czas na coś „niepoŜytecznego”
Nowość Ewangelii polega na jej odnawiającej mocy, wynikającej z nadprzyrodzonego
pochodzenia: jest Słowem Boga śywego! Nie są to słowa do zwykłego powtarzania. Mają
moc przemieniającą, zarówno tego głoszącego, jak i słuchacza. Słowo wciąŜ wzywa do
przemiany, nawrócenia. A więc powtórki w zachęcie do zmagania ze złem, do stawiania sobie
postanowień są jak najbardziej dozwolone - ba - są one wpisane w logikę Ewangelii! Jakie to
jest oznaką słabości.
Mamy do czynienia ze swoistą ironią dobrobytu. Nadmiar oferty prowadzi do
frustracji z braku czasu, by cieszyć się Ŝyciem. Mieć świadomość tego, Ŝe jest dziesięć
programów telewizyjnych do obejrzenia, dziewięć ksiąŜek wspaniałych do przeczytania,
sześć sposobów, aby spędzić weekend, sporo imprez kulturalnych, które koniecznie trzeba
chrześcijaństwo bez duchowej walki? A więc, z okazji trzysetnego odcinka, powiedzmy raz
jeszcze za św. Janem Pawłem: „KaŜdy ma swoje Westerplatte… od którego nie moŜna się
uchylić”.
Od pierwszej ewangelizacji tak było: nie brakowało w staroŜytności bałwochwalstwa,
rozpusty czy chciwości. Pierwsze pokolenia chrześcijan wcale nie dostosowały przesłania
zaliczyć... Tyle fajnych rzeczy, a ja biedny, nie mam na to czasu!
Tyrania dobrobytu prowadzi do błędnego koła: kosztem czasu wolnego, zwiększyć
Jezusa do modelu społeczeństwa panującego w otaczającym świecie, nie tworzyły wspólnot
jeszcze zarobki, by móc bardziej się cieszyć tą szeroką ofertą. A skoro jest mniej czasu, to
rozbójników, złodziei, czy bałwochwalców. Radykalizm był tak mocny, Ŝe składali
odpoczynek trzeba intensywniej konsumować. Wtedy staje się on kolejnym męczącym
świadectwo krwi. Bez zacietrzewienia czy zamykania się na świat. Równocześnie bronili
zadaniem.
Westerplatte i zdobywali świat!
Błędem Johna Keynesa była myśl, Ŝe gdy ludzie zaspokoją swe potrzeby materialne,
Krew męczenników stała się nasieniem chrześcijan. Gdy tylu męŜczyzn, kobiet i
zaczną się cieszyć z wolnego czasu. OtóŜ, jeŜeli człowiek nie odpowie sobie na podstawowe
dzieci oddało swoje Ŝycie, pierwsze wspólnoty jeszcze bardziej się umocniły. Po latach
pytanie - po co Ŝyje, nie potrafi świętować. Jego tydzień staje się sześciodniowy - bez
Tertulian napisze: „Przyszliśmy wczoraj, a juŜ wypełniliśmy świat i wszystkie wasze rzeczy:
311
312
miasta, wyspy, osiedla, domostwa, wioski, wojsko, pałace, senat, forum. Wam
pozostawiliśmy tylko wasze świątynie...” ( Apologetyk, 50).
A my co? Jak jest u nas z tymi zadaniami, które trzeba podjąć i wypełnić? Z tą
sprawą, o którą nie moŜna nie walczyć? Jak z obowiązkami, powinnościami, od których nie
moŜe się uchylić? Powtórki do stawiania sobie pytań i postanowień są jak najbardziej
dozwpole, bo są wpisane w logikę Ewangelii.
313

Podobne dokumenty