Pobierz nr 41/2013 [format PDF]

Transkrypt

Buski Kwartalnik
EDUKACYJNY
Kwartalnik Powiatowego Ośrodka Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju
ISSN 1730-3095
Nr 41/2013 styczeń, luty, marzec
Szkoła Podstawowa
nr 1 w Pińczowie
W numerze:
Anna Kosela
SPÓJNOŚĆ PROGRAMOWA NA III I IV POZIOMIE
EDUKACYJNYM W NAUCZANIU BIOLOGII
Lidia Soja
SZEŚCIOLATKI DO SZKOŁY – SYLWETKA DZIECKA
SZEŚCIOLETNIEGO
Lidia Soja
X „MAŁY” POWIATOWY KONKURS RECYTATORSKI
„WSZYSTKIE DZIECI NASZE SĄ: BASIA, MICHAEL,
MAŁGOSIA, JOHN…” – REGULAMIN NA ROK
SZKOLNY 2012/2013
Anna Masłowska
POWIATOWY KONKURS „MOJE PONIDZIE” 2012/2013
Agnieszka Kaszewska
POWIATOWY KONKURS LITERACKI „SKRZYDŁEM
WIATRU PISANE”
Małgorzata Bębenek
PROJEKT LITERACKI „WĘDRUJĄC PRZEZ WIEKI
W POSZUKIWANIU POETY – ARTYSTY”
Agata Cygan
WPŁYW AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ NA ZDROWIE
I ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY
Katarzyna Nowacka
SKUTECZNY NASTOLATEK
Lucyna Kula
„NIE MA DZIECI – SĄ LUDZIE”, CZYLI ECHA
OBCHODÓW ROKU JANUSZA KORCZAKA
Agnieszka Jasińska
POWSTANIE 1863 ROKU
ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W OPARCIU O MATERIAŁY
BIBLIOTEKI PEDAGOGICZNEJ W BUSKU-ZDROJU
Barbara Żurek
Z ŻYCIA DZIECI Z SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA
W PACANOWIE
Włodzimierz Zmarzlik
LIST Z PODLASIA
Jan Chruśliński
GRÓB NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA W WARSZAWIE
Barbara Burzawa, Agnieszka Poros, Edyta Jaklewicz-Orzeł
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 W PIŃCZOWIE
Szanowni Państwo!
W ostatnim czasie – do
czego już chyba przywykliśmy – przetaczają się przez
media dyskusje związane
z Kartą Nauczyciela i relacjami
szkół z samorządami, które dla
większości polskich placówek
są organami prowadzącymi.
Pochłania to wiele emocji, tym
bardziej, że Karta Nauczyciela
to dokument – z kilkoma nowelizacjami – z 1982 roku
i wszyscy do niego przywykli.
Ja jednak w słowie wstępnym do tego numeru
chciałabym zwrócić uwagę nauczycieli na niezwykle
ciekawą prezentację sir Kena Robinsona dotyczącą zmiany paradygmatu edukacji. Autor – cytując za
Wikipedią – jest uznanym na świecie liderem w dziedzinie rozwoju innowacyjności i zasobów ludzkich.
Współpracował z rządami państw w krajach Europy
i Azji, z międzynarodowymi agencjami, firmami z Fortune 500, narodowym i stanowym systemem edukacji, organizacjami non-profit i z niektórymi wiodącymi światowymi organizacjami kulturowymi. Polecam
prezentację do obejrzenia i do refleksji pod adresem
https://www.youtube.com/watch? v=_wxcXd5Cnv8
Na co ciekawego zwraca uwagę autor? Robinson
dostrzega niebezpieczeństwa testowania i standaryzacji. Wyraża obawy związane z tym, że człowiek im dłużej
jest w szkole, tym bardziej uśpiona zostaje w nim pomysłowość i kreatywność. Autor mówi o tym, że w świecie
diametralnie zmieniającej się gospodarki i technologii
szkoła nie może młodego człowieka nauczyć gotowej
wiedzy, którą zastosuje po studiach. To „kamyczek” do
naszego edukacyjnego ogródka. Już dawno postawiono bowiem problem, że szkoła realizuje materiał, podstawy, a nie uczy konkretnego ucznia, szacując jego
możliwości, wkład pracy, predyspozycje. Dobrym argumentem jest tu przykład związany z wiekiem i przydziałem do klas mimo, że dojrzałość psychiczna i intelektualna dzieci w wieku szkolnym jest bardzo różna,
a jednak w większości państw „oświeconych” uczeń trafia do danej klasy ze względu na wiek.
Z poważaniem Teresa Wójcik
Wydaje: Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju
Redaktor naczelny: Teresa Wójcik
Zespół redakcyjny: Jolanta Maślicha, Teresa Wójcik, Marta Nowak, Anna Bątkowska, Ewa Guździoł.
Adres redakcji: 28-100 Busko-Zdrój, Al. Mickiewicza 21, tel. (41) 378 18 56
www.podidnbusko.pl
e-mail: [email protected]
Skład i druk: Kazimierska Agencja Drukarska, ul. Przemysłowa 9, 28-500 Kazimierza Wielka, tel. 41 350 2002,
www.drukarniakw.pl, e-mail: [email protected]
Redakcja nie zwraca materiałów i nie wprowadza merytorycznych zmian w opublikowanych artykułach.
Buski Kwartalnik Edukacyjny
1
Anna Kosela
• Autorka jest nauczycielką w I Liceum Ogólnokształcącym w Busku-Zdroju
oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju
SPÓJNOŚĆ PROGRAMOWA NA III I IV POZIOMIE
EDUKACYJNYM W NAUCZANIU BIOLOGII
W roku szkolnym 2009/2010 wprowadzona została do przedszkoli, klas pierwszych szkół podstawowych i klas pierwszych gimnazjów nowa
podstawa programowa kształcenia ogólnego (Rozporządzenie MEN z 23 grudnia 2008 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół. Dz. U. z 2009 r. nr 4, poz. 17).
Jednym z podstawowych założeń nowej podstawy programowej jest spójność kształcenia,
w tym odejście od powtarzania nauczanych treści na poprzednim etapie kształcenia, na rzecz ich
pogłębiania i poszerzania. Wymaga to znajomości
przez nauczycieli podstawy programowej nie tylko
nauczanego przedmiotu na jednym etapie kształcenia, ale także etapu poprzedniego i następnego
oraz przedmiotów pokrewnych.
W celu zapewnienia ciągłości realizacji podstawy programowej na III i IV etapie edukacyjnym
Kuratorium Oświaty w Kielcach we współpracy
z Samorządowym Ośrodkiem Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Kielcach
oraz Powiatowym Ośrodkiem Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju zorganizowało cykl regionalnych konferencji metodycznych dla
nauczycieli przedmiotów, których liniowa realizacja podstawy programowej kształcenia ogólnego
rozłożona jest na dwa etapy edukacyjne – gimnazjum i szkołę ponadgimnazjalną.
Podczas prowadzonych konferencji dla biologów dokonano wnikliwej analizy treści podstawy
programowej pod kątem spójności III i IV etapu
kształcenia, uwzględniając również zadania szkoły,
cele ogólne, cele szczegółowe, zalecane warunki
i sposoby realizacji oraz komentarze do podstawy
programowej. Szczególna uwaga została zwrócona także na kompetencje kluczowe kształcone
u uczniów wspólne do III i IV etapu kształcenia.
Z analizy podstawy programowej wynika, iż
cele kształcenia ogólnego na wszystkich etapach
edukacji są identyczne:
2
1. Przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii
i praktyki.
2. Zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów.
3. Kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiednie funkcjonowanie
we współczesnym świecie.
Również umiejętności zdobywane przez uczniów
w trakcie kształcenia ogólnego na wszystkich etapach kształcenia są wspólne.
Podstawa programowa z biologii na poziomie
podstawowym na IV etapie kształcenia (szkoła ponadgimnazjalna) jest realizowana tylko podczas
nauki w pierwszej klasie i obejmuje zagadnienia
z biotechnologii i inżynierii genetycznej, różne
aspekty bioróżnorodności i jej zagrożenia oraz formy ochrony przyrody krajowe i międzynarodowe.
Omawiane treści są uzupełnieniem wiadomości
dla absolwentów szkół gimnazjalnych. Są, więc
liniową kontynuacją nauczania biologii. W przypadku nauczania tego przedmiotu na poziomie
rozszerzonym na IV etapie kształcenia nauczanie
ma charakter koncentryczny tzn. pogłębia wiadomości i poszerza oraz doskonali posiadane umiejętności ucznia. Szczegółowe cele kształcenia, czyli
wymagania ogólne na III etapie edukacji (szkoła
gimnazjalna) to:
1. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych.
2. Znajomość metodyki badań biologicznych.
3. Poszukiwanie, wykorzystywanie i tworzenie informacji.
4. Rozumowanie i argumentacja.
5. Znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka.
IV etap kształcenia obok w/w wymagań z III etapu
edukacyjnego obejmuje dodatkowy, kolejny punkt:
6. Postawa wobec przyrody i środowiska.
Wnikliwa analiza podstawy programowej (tom 5),
ze szczególnym uwzględnieniem komentarzy pozwala nauczycielom dokładnie realizować i różnicować treści nauczania wymagane odpowiednio na III
i IV etapie edukacyjnym. Dlatego też podczas zajęć
warsztatowych w czasie prowadzonych konferencji
nauczyciele szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych wspólnie sprawdzali i omawiali różnice wynikające z nowej podstawy programowej dotyczące
szczegółowych treści merytorycznych nauczanego
materiału. Wskazywali także metody, formy pracy
oraz sposoby oceniania przydatne w realizacji wymagań programowych oraz kształtowaniu kompetencji i umiejętności ucznia.
Analizowano także warunki i sposoby realizacji
treści programowych. Zalecane jest stosowanie
w nauczaniu biologii metod aktywizujących ze
szczególnym uwzględnieniem metody projektu,
organizowanie wycieczek edukacyjnych oraz zajęć
terenowych, a także wykonywanie doświadczeń
i eksperymentów.
Kształcenie ogólne na III i IV etapie edukacyjnym, chociaż realizowane w dwóch różnych szkołach tworzy programowo spójną całość i stanowi
fundament wykształcenia.
Zgodnie z nową podstawą programową realizacja treści programowych ma nie tylko dostarczyć
uczniom wiadomości i kształcić cenne umiejętności, ale także ma kształtować uczniowskie postawy,
co ma ogromne znaczenie w późniejszym życiu.
Lidia Soja
• Autorka jest nauczycielką w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Wiślicy
SZEŚCIOLATKI DO SZKOŁY – SYLWETKA
DZIECKA SZEŚCIOLETNIEGO
Zbliża się małymi kroczkami 1 września 2014 r.
czyli kolejny etap reformy edukacji – obniżenie
wieku szkolnego. Wdrażana reforma jest konsekwencją założenia, że polska szkoła dojrzała już
do tego, aby objąć opieką i nauką także dzieci
sześcioletnie.
2 marca 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia
27 stycznia 2012 r. zmieniająca ustawę o systemie
oświaty, według której obowiązek szkolny dla
sześciolatków przesunięty został na 1 września
2014 r. W latach szkolnych 2012/2013 i 2013/2014
naukę w I klasie szkoły podstawowej mogą rozpocząć dzieci, na wniosek rodziców, które w danym roku kalendarzowym kończą 6 lat (urodzone
w roku 2006 i 2007). Dzieci sześcioletnie, które
w okresie przejściowym nie rozpoczną spełniania
obowiązku szkolnego kontynuują przygotowanie przedszkolne. Nauczyciele w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub
innej formie wychowania przedszkolnego rozwijają wiedzę i umiejętności dzieci, uwzględniając ich
potrzeby rozwojowe. Nowelizacja zachowuje obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci pięcioletnich. Tak więc dzieci uro-
dzone w roku 2008 r. – z dniem 1 września znajdą
się w klasie pierwszej szkoły podstawowej.
Zadaniem szkoły jest stworzenie takich warunków, aby sześciolatki mogły dobrze w niej
funkcjonować. Do szkoły oprócz ucznia chodzi
także dziecko. Niektóre dzieci od razu stają się
uczniami, a niektóre pozostają dziećmi do końca
szkoły podstawowej. Każde dziecko bowiem rozwija się w swoim tempie. Większość dzieci gubi
się, chcąc połączyć rolę dziecka i ucznia.
Czy dzieci sześcioletnie są zatem gotowe do
sprostania szkolnym obowiązkom? Warto przeanalizować jaki jest sześciolatek?
W połowie 6 roku życia zaczyna się ostatnia faza wieku przedszkolnego, która kończy
się z chwilą podjęcia nauki w szkole. Sześciolatek
interesuje się światem i zjawiskami w nim zachodzącymi. Zapoznaje się z konkretnymi właściwościami przedmiotów i z zaciekawieniem, chłonie
informacje o bliższym i dalszym otoczeniu. Dziecko w tym okresie powinno być przystosowane do
pracy w zespole oraz do większego wysiłku i skupienia uwagi. Podstawową i ulubioną formą jego
działania jest zabawa, która staje się urozmaicona
i dobrze zorganizowana. W środowisku domo-
3
wym i przedszkolnym dziecko powinno spełniać
dużo drobnych zadań np. pomagać w utrzymaniu
porządku, podlewać kwiaty, opiekować się młodszym rodzeństwem, kolegami. Chociaż sześciolatek jest bardziej opanowany i mniej impulsywny
od młodszych dzieci, przy niedużych trudnościach,
drobnych problemach często wpada w złość, płacze, tupie nogami. Sześciolatek powinien dobrze
rysować i malować, może mieć jednak trudności
z pisaniem, co jest związane z nie w pełni ukształtowanymi kośćmi nadgarstków. Powinien rozróżniać prawą i lewą stronę, układać puzzle, rozumieć
pojęcie czasu, przestrzeni, koloru, liczb, rozumieć
pojęcia związane z odległością, znać dni tygodnia,
nazwy miesięcy, pór roku, bawić się w zabawy
z podziałem na role, interesować się przyrodą i jej
zjawiskami, swobodnie prowadzić rozmowy i starać się uzasadniać swoje decyzje.
ROZWÓJ RUCHOWY
Rozwój sprawności ruchowych odbywa się
w ścisłym związku z dojrzewaniem układu nerwowego i narządów ruchu. Sześciolatek sprawnie
i samodzielnie wykonuje czynności samoobsługowe. Szybko rozwija się jego zwinność, natomiast
słabiej siła fizyczna, może się szybko męczyć, ale
też bardzo szybko regeneruje siły. Sześciolatek jest
dość zręczny, jego ruchy stają się skoordynowane, płynne i harmonijne. Potrafi podrzucić i złapać
piłkę, skakać, pokonywać przeszkody i wykonywać
ćwiczenia równoważne, sprawnie jeździ na rowerze dwukołowym. Dzieci sześcioletnie chętnie
współzawodniczą ze sobą, a to wpływa pozytywnie na ich rozwój społeczny.
ROZWÓJ MOWY I MYŚLENIA
Dziecko w wieku 6 lat posługuje się swobodnie mową potoczną i bez problemu potrafi
przekazać swoje myśli, pragnienia, żądania,
uczucia i emocje. Zaczyna mówić pełnymi i złożonymi zdaniami. Mowa sześciolatka jest coraz
bardziej poprawna gramatycznie a jej rozwój
związany jest z rozwojem myślenia i narządów
mowy. Dziecko jest ciekawe świata, dąży do jego
poznania i zrozumienia praw w nim rządzących,
często pyta, mówi i ustosunkowuje się do tematu.
Wzrasta zdolność do dokonywania analizy i syntezy oraz abstrahowania, myślenie sześciolatka
jest jeszcze myśleniem konkretno-wyobrażeniowym a rozwiązywanie problemów następuje przypadkowo na zasadzie prób i błędów.
4
Myślenie abstrakcyjne (słowno-pojęciowe) zaczyna się dopiero kształtować, występują początki uogólniania i tworzenia pojęć.
ROZWÓJ WRAŻEŃ I SPOSTRZEŻEŃ
U sześciolatka wzrasta wrażliwość zmysłów
na bodźce: lepiej odbierają bodźce z otoczenia i reagują na złożone sygnały. W poszerzaniu
orientacji dziecka szczególną rolę spełnia zmysł
wzroku i słuchu. Wrażliwość wzrokowa sześciolatka wzrasta, potrafi on rozróżnić barwy
i ich odcienie i nazwać je. Większa jest ostrość
wzroku, co pozwala dostrzec położenie i wielkość przedmiotów oraz ich cechy i jakość. Wzrasta
wrażliwość słuchowa, rozwija się słuch werbalny
(wrażliwość na dźwięki mowy) i słuch muzyczny (poczucie rytmu, melodii, harmonii). Dzieci
rozróżniają tony pod względem ich wysokości, siły
i barwy. Ruch ciała jest coraz lepiej dostosowany
do charakteru muzyki. Doskonali się kinetyka,
co pozwala dziecku wykonywać ciągły i płynny
ruch w takt muzyki. U dzieci w tym wieku przeważa spostrzeganie globalne, mogą już dokonać
analizy i syntezy danego materiału np. rozpoznać
kształty przedmiotów, figury geometryczne, układać obrazki z części.
ROZWÓJ UWAGI, WYOBRAŹNI, PAMIĘCI
Funkcje te są ze sobą powiązane. Uwaga dziecka jest skoncentrowana na bodźcach silnych
i atrakcyjnych. Potrafi się skoncentrować na około 15 minut, uwaga ma charakter mimowolny,
jest nietrwała, posiada ograniczony zakres,
jest chwiejna i łatwo ulega rozproszeniu, nie
ma rozdzielności. Gdy dziecko zaczyna się nudzić
przenosi zainteresowanie na inną czynność czy
zabawę. Czas trwania wykonywanych przez dzieci
czynności wydłuża się. Świadczy to o kształtowaniu się uwagi dowolnej, która jest warunkiem
osiągnięcia przez dziecko dojrzałości szkolnej.
Dominującą w tym wieku jest pamięć konkretno-obrazowa, a pamięć słowna zaczyna się
dopiero rozwijać. Mimowolny charakter pamięci powoduje to, że jest mało pojemna, nietrwała
i niedokładna, dziecko zapamiętuje wiele szczegółów, ale pomija cechy istotne i sens ogólny. Powoli
zaczyna kształtować się pamięć dowolna, czyli
świadoma chęć zapamiętywania i przypominania.
Typowa dla sześciolatka jest pamięć mechaniczna, czyli dosłowne zapamiętywanie tekstu,
szczególnie rymowanego i rytmicznego. Rozwija
się pamięć logiczna, która polega na rozumieniu
materiału i umiejętności opowiedzenia go własnymi słowami.
ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY
Pod koniec wieku przedszkolnego dziecko
zdolne jest przeżywać uczucia wyższe bardziej
świadomie i głęboko. Dzieci dojrzewają emocjonalnie, uczą się opanowywać swoje reakcje oraz ich
przejawy zewnętrzne – ruchowe i słowne. Dziecko
w tym wieku potrafi opiekować się młodszym rodzeństwem lub słabszym rówieśnikiem. Jego nastroje i uczucia są jeszcze zmienne i gwałtowne,
emocje szybko przeradzają się w inne, np. śmiech
w płacz, radość w smutek. Dojrzewając emocjonalnie sześciolatek zaczyna rozumieć emocje innych.
Duże znaczenie ma dla niego grupa rówieśnicza,
w której zawiera pierwsze przyjaźnie, w której
współdziała i współzawodniczy. Może mieć czasem kłopoty ze współdziałaniem z rówieśnikami,
ponieważ ma silną potrzebę rywalizacji i zwyciężania. Kiedy jest w dobrym nastroju pomaga
kolegom i nauczycielowi, potrafi podporządkować
się wymaganiom innych i przestrzega określonych
norm postępowania. Sześciolatek zaczyna przewidywać intelektualne i emocjonalne skutki
swego działania. Jest bardzo czuły na krytykę,
czasem oszukuje i ma problem z przyznaniem się
do winy. Dziecko w tym wieku zazwyczaj posiada
przyjaciela, ale przyjaźni się i bawi głównie z osobami tej samej płci. Dla sześciolatka autorytetem
są rodzice i nauczyciele.
Otoczmy dziecko mądrą opieką, bo tylko ona
spowoduje, że dziecko będzie kiedyś pozbawionym
egoizmu, umiejącym się cieszyć z życia dorosłym
człowiekiem. Warto również zastanowić się jakie
są nasze sześciolatki i pomóc rodzicom w podjęciu
słusznej decyzji posłania do klasy pierwszej czy pozostawienia w oddziale przedszkolnym.
Czy sześciolatki sprostają zadaniom w klasie
pierwszej, czy podołają obowiązkom w następnych
latach nauki szkolnej? Dziś trudno odpowiedzieć
na to pytanie? Odpowiedź poznamy za lat kilka.
Literatura:
Wilgucka – Okoń B., „Gotowość szkolna dzieci
sześcioletnich”.
Przetacznik – Gierowska M., Makieło – Jarża G.
– „Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku
dziecięcego”.
Lidia Soja
• Autorka jest nauczycielką w Zespole Szkolno-Przedszkolnym
w Wiślicy oraz doradcą metodycznym w PODiDN w Busku-Zdroju
X „MAŁY” POWIATOWY KONKURS RECYTATORSKI:
„WSZYSTKIE DZIECI NASZE SĄ: BASIA, MICHAEL,
MAŁGOSIA, JOHN…”
Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju zaprasza uczniów
klas „0”, I, II, III oraz nauczycieli i opiekunów do
wzięcia udziału w X – jubileuszowej edycji „Małego” Powiatowego Konkursu Recytatorskiego.
W bieżącym roku mottem przewodnim konkursu są słowa piosenki Majki Jeżowskiej: „Wszystkie dzieci nasze są, Basia, Michael, Małgosia,
John…” – dzieci całego świata, ich marzenia, pasje i pragnienia. Konkurs ma na celu rozwijanie
zainteresowań i wrażliwości dzieci, stwarza także
uczestnikom możliwość prezentacji własnych talentów na scenie przy udziale publiczności. Zapraszamy dzieci wraz z opiekunami do wzięcia
udziału w X edycji „Małego” Powiatowego Konkursu Recytatorskiego.
REGULAMIN na rok szkolny 2012/2013
Cele konkursu:
Popularyzacja literatury dziecięcej.
Rozwijanie dziecięcych talentów i zdolności.
Rozwijanie ekspresji i wrażliwości estetycznej.
Doskonalenie wyrazistej mowy, rozwijanie pamięci, kształcenie odwagi i śmiałości.
•• Doskonalenie prawidłowego interpretowania
utworu.
••
••
••
••
5
•• Podnoszenie poziomu kompetencji językowych
oraz zasobu słownictwa.
•• Uświadomienie konieczności respektowania reguł konkursu.
•• Integrowanie dzieci z różnych szkół i placówek.
Tematyka:
Dowolny dobór utworów z całego bogactwa
poezji dla dzieci i młodzieży, a także twórczość
własna.
Uczestnicy:
Do konkursu przystępują uczniowie klas„0”–I–II–
III Przedszkoli i Szkół Podstawowych z Gmin:
Busko-Zdrój, Chmielnik, Gnojno, Kazimierza Wielka, Nowy Korczyn, Opatowiec, Pacanów, Pińczów,
Solec-Zdrój, Stopnica, Tuczępy, Wiślica.
Warunki konkursu:
Każda gmina wyznacza miejsce eliminacji gminnych.
Uczestnicy w konkursach gminnym i powiatowym podzieleni będą na dwie grupy wiekowe:
1. dzieci z klasy „0” i I
2. dzieci z klas II i III
Każdy uczestnik zaprezentuje jeden utwór
w czasie nie przekraczającym 5 minut.
•• Rozpoczną dzieci z klas „0”, następnie z klas
I–II–III.
••
••
••
••
••
••
••
••
Patronat medialny: „Buski Kwartalnik Edukacyjny”, „Moje Ponidzie”.
••
••
••
Etapy konkursu:
I etap – szkolny przeprowadzony w poszczególnych placówkach (szkołach, przedszkolach).
II etap – gminny, w którym biorą udział uczniowie ze szkół i przedszkoli w danej Gminie:
•• Komisja Gminna wyłoni 3 uczniów z każdej grupy wiekowej, którzy najlepiej zaprezentowali
swoje wiersze i zakwalifikuje ich do III etapu –
finałowego.
•• Protokoły Komisji Gminnych prosimy składać
do PODiDN w Busku-Zdroju w terminie do
26.04.2013 r.
III etap – finałowy – powiatowy:
•• Konkurs finałowy odbędzie się w maju 2013 r.
Informacje o terminie i miejscu etapu finałowego zostaną przekazane koordynatorom gminnym z dwutygodniowym wyprzedzeniem oraz
zostaną zamieszczone na stronie internetowej Ośrodka www.podidnbusko.pl.
•• Uczestnicy w kolejności alfabetycznej będą prezentować wybrany utwór.
6
Kryteria oceny:
odpowiedni dobór tekstu,
staranne pamięciowe opanowanie tekstu,
intonacja i modulacja głosu,
interpunkcja, artykulacja,
tempo recytacji,
postawa recytatora,
strój uczestnika,
ogólne wrażenie estetyczne.
••
••
••
••
••
••
Dodatkowe informacje:
W konkursie finałowym wezmą udział uczniowie wyłonieni w eliminacjach gminnych (maksymalnie sześć osób z gminy).
Wszystkich uczestników oceniać będzie profesjonalne jury.
Koordynatorów Gminnych prosimy o składanie zgłoszeń uczestników do konkursu finałowego do 26.04.2013 r. według załączonego
wzoru na adres: Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli, 28-100 Busko-Zdrój, al. Mickiewicza 21, lub e-mailem:
[email protected], bądź faxem:
(41) 378 18 56.
Szkoły biorące udział w konkursie zobligowane
są do uzyskania zgody od rodzica lub opiekuna
prawnego na przetwarzanie danych osobowych
dzieci biorących udział w konkursie.
Regulamin konkursu zamieszczony jest na stronie PODiDN.
Na dzieci czekają nagrody.
W sprawach dotyczących organizacji i przebiegu
konkursu, zapraszamy gminnych koordynatorów „recytatorskich talentów” do PODiDN na
spotkanie, o którym zostaną Państwo poinformowani.
Termin spotkania koordynatorów gminnych
zostanie zamieszczony na stronie internetowej
Ośrodka www.podidnbusko.pl.
Informacji na temat przygotowań do konkursu
udzielają koordynatorzy powiatowi:
Lidia Soja tel. 605 362 844.
Agnieszka Kaszewska tel. 509 596 856
Zapraszamy do udziału!
Anna Masłowska
• Autorka jest wicedyrektorem Zespołu Placówek Oświatowych nr 1 w Busku-Zdroju
POWIATOWY KONKURS
„MOJE PONIDZIE” 2012/2013
Zapraszamy młodzież szkół podstawowych i ich
opiekunów do udziału w X edycji konkursu „Moje
Ponidzie”, którego celem jest upowszechnianie
wiedzy o najbliższym regionie, tradycji, historii,
formach ochrony przyrody, znanych i cenionych
postaci Ponidzia.
Konkurs uczy, bawi, odkrywa najciekawsze,
barwne, czasami zapomniane zakątki regionu.
Oprócz wiedzy dydaktycznej organizatorzy zapewniają program artystyczny w postaci spektaklu w wykonaniu zespołu „Zlepce”, a także
prelekcje pracowników Nadnidziańskich Parków
Krajobrazowych z wykorzystaniem środków audiowizualnych.
Cennym aspektem konkursu jest promocja
aktywnego wypoczynku na ścieżkach Ponidzia,
adresowana nie tylko do młodzieży, ale także do
rodziców.
Zmagania uczestników oceniać będzie jury,
w skład którego zasiądą znawcy tematyki ponidziańskiej, sfery ekologicznej naszego regionu,
PODiDN, Parków Krajobrazowych Ponidzia. Rzeczowość, skrupulatność oceny pracy jest szczególnie istotna i rzutuje na wysoki poziom organizacyjnej płaszczyzny konkursu.
Regulamin konkursu:
I. Cele konkursu:
•• popularyzacja wiedzy o Ponidziu;
•• rozwijanie postaw patriotycznych związanych
z tożsamością kultury regionalnej;
•• kształtowanie postaw proekologicznych;
•• rozwijanie umiejętności zespołowej współpracy.
II. Organizacja konkursu:
1. Organizator:
Powiatowy Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia
Nauczycieli w Busku-Zdroju.
Współorganizatorzy:
Zespół Placówek Oświatowych nr 1 w BuskuZdroju.
Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.
2. Patronat medialny:
Buski Kwartalnik Edukacyjny, Tygodnik Ponidzie.
3. Konkurs kierowany jest do uczniów szkół podstawowych (kl. IV–VI).
Organizacją i przebiegiem konkursu kieruje
Komisja Konkursowa, którą powołuje Dyrektor
PODiDN w Busku-Zdroju. W skład Komisji wchodzą
nauczyciele doradcy metodyczni z PODiDN w Busku-Zdroju.
4. Ustala się zespołowe uczestnictwo w konkursie.
•• Zespół stanowi 2 osobowa grupa uczniów.
•• Zespół pracuje pod opieką jednego nauczyciela.
•• Każdą szkołę może reprezentować tylko jedna drużyna.
5. Konkurs przebiegać będzie w 2 etapach.
I etap – gminny:
•• Reprezentujące szkołę zespoły uczniowskie
rozwiązują test przygotowany przez Komisję
Konkursową.
•• Zestawy pytań dla wszystkich gmin są identyczne.
II etap – powiatowy:
Dwuosobowe zespoły wyłonione w I etapie
wykonują następujące zadania:
a) Opracowują pracę konkursową – poster (plakat naukowy) w formacie A1/B1. Technika
dowolna. Temat pracy konkursowej „Aktywny wypoczynek na ścieżkach Ponidzia”.
b) przystępują do sprawdzianu wiedzy z zakresu:
•• znajomości walorów przyrodniczych,
kulturowych i historycznych Ponidzia;
•• ukształtowania terenu;
•• form ochrony przyrody na Ponidziu;
•• charakterystycznej flory i fauny;
•• zabytków kultury materialnej;
•• legend Ponidzia;
7
•• tradycji regionalnych (kuchni, ubioru,
budownictwa, obrzędów);
•• ludzi zasłużonych dla Ponidzia;
•• znajomości mapy Ponidzia i heraldyki
miast.
Zgłoszenia o przystąpieniu do konkursu wg
załączonego wzoru należy nadsyłać do dnia
28.02.2013 r. na adres:
Powiatowy Ośrodek
Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli
28-100 Busko-Zdrój
al. Mickiewicza 21
Eliminacje gminne – 12.04.2013 r. godz. 1000.
Wyniki eliminacji gminnych zostaną zamieszczone na stronie internetowej PODiDN:
www.podidnbusko.pl.
Finał powiatowy – maj 2013 r.
Miejsce: Zespół Placówek Oświatowych nr 1
w Busku-Zdroju, ul. Kościuszki 1.
Termin nadsyłania prac konkursowych upływa
z dniem: 15.05.2013 r.
6.
7.
8.
9.
III. Uwagi końcowe:
1. We wszystkich sprawach związanych z konkursem można zwracać się do nauczycieli doradców metodycznych:
•• Ewy Charczuk – nr telefonu 509 515 654
•• Barbary Galant – nr telefonu 515 175 078
•• Anny Masłowskiej – nr telefonu 507 117 623
2. Informacje na temat konkursu można uzyskać
również na stronie internetowej:
PODiDN www.podidnbusko.pl lub pod numerem telefonu 41-378-18-56.
3. Dostarczone prace pozostaną do dyspozycji
organizatora, który ma prawo do wykorzysta-
nia ich na wybranych przez siebie polach eksploatacji w nieograniczonym zakresie.
4. Organizator zastrzega sobie prawo do publikacji nadesłanych prac konkursowych oraz do
przetwarzania danych osobowych uczestników konkursu.
5. Szkoły biorące udział w konkursie zobligowane
są do uzyskania zgody od rodzica lub opiekuna prawnego na przetwarzanie danych osobowych dzieci biorących udział w konkursie.
••
••
••
••
••
••
Literatura:
K. T. Zającowie – Zespół Parków Krajobrazowych
– Informator przyrodniczo-krajobrazowy, Kielce
2001 r., wznowiony w 2007 r.
F. Rusak – „Buskie legendy”, Busko-Zdrój 2002 r.
M. Jurecki – „Ponidzie, w świętokrzyskim stepie”,
Kraków 2005 r.
Rozdział II. Część krajoznawcza:
–– Ukształtowanie terenu;
–– Budowa geologiczna;
–– Hydrografia;
–– Przyroda;
–– Dzieje regionu;
–– Kultura regionu;
–– Kuchnia regionalna;
–– Ponidziańskie legendy;
–– Kraina oczyma mieszkańców;
–– Ochrona dziedzictwa przyrodniczego (tylko
Zespół Parków Krajobrazowych Ponidzia).
Wiadomości dotyczące Szlaku Nadnidziańskich
Zamków oraz miejscowości: Busko-Zdrój, Stopnica, Nowy Korczyn, Wiślica, Pińczów, Jędrzejów.
Mapa powiatu buskiego.
Materiały zamieszczone na stronie PODiDN.
Agnieszka Kaszewska
• Autorka jest nauczycielem bibliotekarzem w Zespole Szkół Specjalnych
w Busku-Zdroju oraz nauczycielem konsultantem w PODiDN w Busku-Zdroju
Barbara Galant
• Autorka jest nauczycielką w I Liceum Ogólnokształcącym w Busku-Zdroju
POWIATOWY KONKURS LITERACKI
„SKRZYDŁEM WIATRU PISANE”
Nauczycieli w Busku-Zdroju oraz Pedagogiczna
Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Filia w BuskuZdroju zapraszają do udziału w I Powiatowym Konkursie Literackim pt. „Skrzydłem wiatru pisane”.
8
Konkurs został skierowany do uczniów szkół
podstawowych klas IV–VI. Głównym przesłaniem
konkursu jest kształcenie umiejętności przedstawiania swoich myśli, odczuć i pragnień za pomocą słowa pisanego. Tegoroczny temat prac „Moje
marzenia” ma skłonić młodych ludzi do podjęcia
w swej twórczości literackiej, tematu związanego
z wyrażeniem osobistych przemyśleń, które zostaną zawarte w opowiadaniach i wierszach. Serdecznie zapraszamy do udziału w konkursie dzieci
uzdolnione literacko.
Cele konkursu:
•• Rozbudzanie zainteresowań i twórczego myślenia uczniów.
•• Kształtowanie wrażliwości twórczej.
•• Stwarzanie uczestnikom konkursu możliwości
prezentacji własnych uzdolnień.
•• Motywowanie nauczycieli do podejmowania różnorodnych działań w pracy z uczniem zdolnym.
•• Promowanie osiągnięć uczniów i ich nauczycieli.
Regulamin konkursu:
1. Temat przewodni tegorocznej edycji Odkrywania Talentów „Moje marzenia”.
2. Konkurs odbędzie się 13 maja 2013 r. o godzinie
1100 w sali konferencyjnej Biblioteki Pedagogicznej w Busku-Zdroju, ul. Armii Krajowej 19.
3. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół podstawowych klas IV–VI.
4. Szkoła dokonuje weryfikacji prac uczestników
i ustala listę uczniów zakwalifikowanych do
konkursu.
5. Każda placówka ma prawo do nadesłania
4 prac wybranych po eliminacjach szkolnych.
6. Jako zgłoszenie uczestnictwa w konkursie
traktuje się przesłanie tekstu wiersza lub opowiadania (maksymalnie 2 strony A4, czcionka
Times New Roman, rozmiar 12, interlinia 1,5)
wraz z danymi uczestnika na adres:
Biblioteka Pedagogiczna
ul. Armii Krajowej 19, 28-100 Busko-Zdrój
e-mail: [email protected]
z dopiskiem: „Skrzydłem wiatru pisane”
7. Dane adresowe uczestnika powinny zawierać:
imię i nazwisko autora, klasę, szkołę oraz imię
i nazwisko opiekuna.
8. Szkoły biorące udział w konkursie, zobligowane są do uzyskania zgody rodzica lub opiekuna prawnego na przetwarzanie danych osobowych dzieci biorących udział w konkursie.
9. Nadesłany wiersz lub opowiadanie powinny
być odczytane przez autora lub osobę przez
niego wskazaną podczas konkursu.
10. Ogłoszenie wyników konkursu i wręczenie nagród nastąpi podczas Festiwalu Twórczości, który odbędzie się 27 maja 2013 r. o godzinie 1200
w Bibliotece Pedagogicznej w Busku-Zdroju.
11. Podczas Festiwalu Twórczości laureaci konkursu, raz jeszcze zaprezentują swoje prace
zaproszonym gościom oraz publiczności. Lista
laureatów zostanie zamieszczona na stronie
internetowej PODiDN w Busku-Zdroju: www.
podidnbusko.pl.
12. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do nieodpłatnej publikacji nagrodzonych i wyróżnionych wierszy oraz opowiadań.
13. Termin nadsyłania zgłoszeń oraz prac upływa
30 kwietnia 2013 roku.
14. Dane organizatorów:
Nauczycieli w Busku-Zdroju
tel. 41 378-18-56
Biblioteka Pedagogiczna w Busku-Zdroju
tel. 41 378-39-27
15. Koordynatorzy konkursu:
Barbara Galant tel. 515 175 078
Agnieszka Kaszewska tel. 509 596 856
Małgorzata Bębenek
• Autorka jest nauczycielką w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym
dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku-Zdroju
PROJEKT LITERACKI „WĘDRUJĄC PRZEZ WIEKI
W POSZUKIWANIU POETY – ARTYSTY”
Na lekcjach języka polskiego zrodził się pomysł,
aby w sposób wizualny, obrazowy i humorystyczny powtórzyć i usystematyzować zdobyte w szkole
średniej wiadomości z literatury. Ostatecznie pomysł przybrał kształt projektu klasowego, w którym
każdy uczeń miał swój udział. Można było wybrać
dla siebie jedną epokę literacką. Uczniowie klasy
II Uzupełniającego Liceum Ogólnokształcącego
szybko i sprawnie podzielili się ulubionymi epokami. Jedynie o romantyzm darli koty Karol z Krzysz-
9
Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim
tofem. Trzeba było przekonywać Karola, że Krzyśkowi do twarzy z romantyczną miłością, a do niego
z kolei pasuje jak ulał właśnie dekadencki splin
modernizmu (którego nikt jeszcze nie wybrał). Na
szczęście Karol połknął haczyk i szybko zakopał topór wojenny. Wszyscy mieli miesiąc czasu na przygotowanie inscenizacji literackiej pt. „Wędrując
przez wieki w poszukiwaniu poety – artysty”. Dzięki
burzy mózgów wybraliśmy najlepsze pomysły na
jej realizację. Każdy musiał wskazać w swojej epoce
jednego reprezentatywnego poetę oraz nauczyć
się na pamięć jego najbardziej znanego wiersza.
Ale to nie wszystko. Aby móc poczuć klimat epoki,
dobrze byłoby recytować poezję na tle ówczesnej
muzyki. Tu przydała się konsultacja z nauczycielem
muzyki, aby dowiedzieć się, jacy wielcy kompozytorzy tworzyli w poszczególnych epokach. Potem
przesłuchanie na You Tube paru „kawałków” i wybranie tego jednego, który pasuje do roli. Następnie nagranie odpowiednich fragmentów na płytę,
w czym pomocą służył nauczyciel informatyki. Ale
jak wyglądać ma poeta antyczny, średniowieczny,
humanista renesansowy czy szlachcic Sarmata?
I znowu każdy zanurkował w Internecie poszukując
w grafice Googli stroju dla swego poety. Gdy już
wizja artysty przybrała konkretny kształt, przyszedł
Nierządem (._.) Polska stoi
Ja kocham cały naród (._.)
10
Święta miłości kochanej ojczyzny
Evviva larte!
więcej niż pewne, że nie wróci tak szybko. Milena,
grająca poetę średniowiecznego, rozchorowała się
równie nagle. Trzeba było gonić w piętkę, szukając zastępców. Wreszcie przyszła ta wiekopomna
chwila, gdy w nastrojowej scenografii Krzysztof
powitał zgromadzonych na widowni gości i zainaugurował spektakl, zapraszając widzów do odgadywania nazwisk prezentowanych poetów. Kolejne epoki zmieniały się jak w kalejdoskopie. Przed
każdą z nich przechadzała się w glorii i chwale Aneta w powłóczystej jedwabnej sukni, niosąc przed
sobą kartę z jej nazwą. Operator muzyki, kamery
i fotograf mieli pełne ręce roboty. W świetle jupiterów dała o sobie jednak znać trema. Piotrek, który
zastępował Karola, zapomniał zupełnie wychylić
puchar przy słowach: „Choć życie nasze splunięcia
niewarte, evviva l´arte!” Nie mogąc sobie tego wydarować, wtargnął jeszcze raz na scenę i wysuszył
kielich do dna za zdrowie dyrekcji, nie zważając na
okrzyki reszty klasy, żeby zostawił po łyku dla nich.
Z największym rozmachem odgrywał swą rolę romantyczny Krzysztof, gdy wyrzucając w górę ramiona wołał z patosem „Ja kocham cały naród!(…)
Chcę go dźwignąć, uszczęśliwić, chcę nim cały
świat zadziwić”. Wszyscy zresztą otrzymali rzęsiste
oklaski. Ostatecznie ciało pedagogiczne wyglądało
na raczej usatysfakcjonowane obejrzaną „sztuką”,
klasa II ULO uznała, że było cool i full wypas, a co
najdziwniejsze, materiał literacki w główkach sam
się jakoś poukładał…
I tak oto, niczym Wenus z morskiej piany, narodził się nam szkolny „Kabaret Niemoralna Propozycja”, co było niewątpliwie wartością dodaną tego
projektu.
czas na kompletowanie kostiumów, co okazało się
prawdziwym wyzwaniem. Szczęściem większość
z nich udało się znaleźć w przepastnej szafie naszej polonistki. Teraz już każdy ćwiczył recytację
własnego wiersza, wszystkich pochłonęła sztuka…
Piotruś plótł wieniec laurowy i przymierzał powłóczysty chiton, Piotr wciskał na głowę kudłatą perukę
Melpomeny, a Aneta plątała nogi w powłóczystej
albie i trydenckim ornacie pożyczonym w parafii.
Na próbach było tyleż śmiechu i beztroskiej radości, co mrówczej pracy nad
dykcją, gestem i mimiką. Trzeba było
się przecież wczuć w swojego poetę…
Najokazalej prezentował się chyba
Marcin z sumiastym wąsem, w futrzanej czapie, w barwnym sarmackim kontuszu, z szablą przy słuckim pasie. Czuł
się w tej roli, jak pączek w maśle, tak
też zresztą wyglądał… Do prezentacji
zostało już parę dni, klasa przygotowała zaproszenia dla dyrekcji, nauczycieli
i wychowawców, gdy nad inscenizacją
zawisły czarne chmury. Karol cierpiący
na chroniczny ból zębów, zdesperowany ruszył na poszukiwanie dentysty,
który założy plombę na Fundusz. Było Kabaret Niemoralna Propozycja
11
Agata Cygan
• Autorka jest studentką Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
WPŁYW AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ
NA ZDROWIE I ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY
W ostatnich dziesięcioleciach jesteśmy świadkami dynamicznego rozwoju nauki i techniki. Ludzie
pochłonięci troską o wygodne życie, coraz częściej
zapominają o swej biologicznej egzystencji. Technika ułatwia człowiekowi życie, czyni je bardziej
wydajnym, jej postęp jest nieodwracalny. Jednak
rozwojowi techniki towarzyszą również niestety
zjawiska niekorzystne dla ludzkiego życia, które polegają na eliminowaniu ruchu i pracy fizycznej, co
ujemnie wpływa na zdrowie i rozwój fizyczny człowieka. Udogodnienia cywilizacji, środki komunikacji, automatyzacja, komputeryzacja zmniejszają do
minimum aktywność fizyczną w życiu codziennym
ludzi. Również środki masowego przekazu, zwłaszcza telewizja, zabierają człowiekowi coraz więcej
czasu i zmuszają go do siedzącego trybu życia.
Efektem tych przemian jest szerzenie się chorób
cywilizacyjnych (głównie układu krążenia i nerwic),
a także niekorzystnych zjawisk społecznych wśród
młodzieży.
Jednym z najważniejszych czynników powodujących choroby cywilizacyjne jest zmniejszona
aktywność ruchowa, siedzący tryb życia, a także
brak kontaktu z przyrodą i nadmierne przeciążenie
układu nerwowego. Wśród młodzieży szkolnej co
czwarty uczeń wykazuje odchylenia od prawidłowego stanu zdrowia. Plagą stają się coraz częściej
występujące u dzieci i młodzieży wady postawy
ciała, pojawiają się problemy chorób nowotworowych. Badania Lubelskiej Akademii Medycznej
wykazały, że już u 17-19-latków występują podstawowe czynniki decydujące o zawałach serca, 7%
nastolatków ma nadciśnienie tętnicze, 3% podwyższony procent cholesterolu, 1% cierpi na otyłość. W starszych grupach wiekowych wskaźniki te
wzrastają dwukrotnie.
Nic więc dziwnego, iż profilaktyka chorób cywilizacyjnych za pomocą ruchu jest tematem szeroko
dyskutowanym przez lekarzy, pedagogów i psychologów. Zwiększona i systematyczna aktywność
ruchowa może łagodzić lub usuwać występowanie wielu czynników chorobotwórczych. Praca
fizyczna, uprawianie sportu i turystyki, rekreacja,
wychowanie fizyczne, a także wszelka codzienna
12
aktywność ruchowa stają się dziś
koniecznością. Doskonałą okazją dostarczania
dzieciom i młodzieży odpowiedniej dawki ruchu
stwarzają zajęcia wychowania fizycznego w szkole,
a także sport i rekreacja w ramach zajęć pozalekcyjnych. Zwłaszcza szkolne lekcje W-F powinny mieć
decydujące znaczenie w zapewnieniu uczniom dostatecznej dawki ruchu i ukierunkowaniu na samodzielną działalność w tym zakresie.
Zmiany jakie zachodzą w organizmie pod wpływem systematycznej aktywności ruchowej są
ogromne. Wiele z nich objawia się już na pierwszy
rzut oka. Są to prosta, szczupła sylwetka, lepsze
umięśnienie, sprężysty chód, brak objawów zmęczenia przy pracy fizycznej, lepsze samopoczucie
w dniach, w których inni czują się gorzej. W wyniku
treningu uzyskuje się wyraźną poprawę podstawowych cech motorycznych, takich jak: siła, szybkość,
wytrzymałość.
Ruch, wysiłek fizyczny powoduje wiele korzystnych zmian wewnątrz poszczególnych układów
człowieka:
1. w układzie ruchu – aktywność fizyczna wpływa na mineralizacje kośćca; wzrastanie kości u dzieci i młodzieży; zapobiega i koryguje
wady postawy; wzmacnia i stabilizuje stawy;
wzmacnia przyczepy, ścięgna i wiązadła; zwiększa przekrój i objętość włókien mięśniowych;
zwiększa napięcie, siłę i sprężystość mięśni,
dzięki czemu organizm lepiej przystosowuje
się do różnych obciążeń.
Poprawa umięśnienia ma wielkie znaczenie dla
stabilizacji układu kostnego, systematyczne
ćwiczenia mięśni grzbietu i brzucha prowadzą
do wzmocnienia tzw. gorsetu mięśniowego, co
likwiduje bądź łagodzi dolegliwości kręgosłupa zaliczane także do chorób cywilizacyjnych.
2. w układzie krwionośnym – systematyczny
trening zwiększa liczbę erytrocytów i hemoglobiny; zwiększa liczbę leukocytów; zwiększa
pojemność tlenową krwi; powoduje zwolnienie tętna do 40–50 uderzeń na minutę; zmniejsza ciśnienie skurczowe krwi; kształtuje ekonomiczniejszą pracę serca.
Serce zmuszane do częstszego wysiłku dostosowuje się do większych wymagań, rozrasta się,
poprawia zdolność do transportowania krwi.
Człowiek z wytrenowanym sercem nie męczy
się z byle powodu i jest w stanie w każdej chwili podjąć i dobrze znieść każdy wysiłek.
3. w układzie oddechowym – aktywność ruchowa zwiększa pojemność życiową płuc; zwiększa głębokość oddechu a także zużycie tlenu
i pułap tlenowy o około 25%; zmniejsza liczbę
oddechów na minutę; zmniejsza wielkość długu tlenowego.
4. w układzie nerwowym – ćwiczenia fizyczne
pobudzają dojrzewanie ośrodków ruchowych
w mózgu przyspieszając tym rozwój motoryczności; powodują wzrost szybkości przewodzenia bodźców nerwowych; polepszają
koordynację ruchową; zmniejszają poziom
lęku; obniżają stany depresyjne oraz poprawiają jakość snu.
5. w układzie hormonalnym – aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na budowę i czynność
przysadki mózgowej, przez co może odgrywać
rolę czynnika intensyfikującego rozwój fizyczny.
6. w układzie immunologicznym – wysiłek fizyczny wpływa na poprawę systemu obronnego i wzrost odporności na zachorowania.
Warto jeszcze przypomnieć, że uprawianie sportu powoduje zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej,
co ma istotne znaczenie w profilaktyce otyłości.
Wychowanie fizyczne i sport są również czynnikami wspomagającymi rozwój u dzieci i młodzieży cech o charakterze społeczno-wychowawczym:
uczy dokonywania wyboru i krytycznego patrzenia na siebie oraz podporządkowania celów jednostki – celom grupy; uczy właściwie przeżywać
sukcesy i porażki; uczy dyscypliny; kształci życzliwy stosunek do ludzi; przyczynia się do wzrostu
zainteresowania współzawodnictwem, ale też
i współdziałaniem, kształci silną wolę; uczy konsekwencji w osiąganiu celów; wpływa na prawidłowe kształtowanie się takich cech psychicznych,
jak: refleks, inteligencja – prawidłowe rozumowanie, poprawna ocena sytuacji, zdolność przewidywania i podejmowania decyzji; wpływa na samodzielność i inicjatywę; zwiększa odporność na
zmęczenie itd.
Jak więc widać aktywność fizyczna ma wręcz
zbawienny wpływ na zdrowie i rozwój człowieka. Zwłaszcza dzieci i młodzież, których potrzeby
ruchowe są wielkie (średnio 5 godzin dziennie),
powinny wykorzystywać każdą okazję do uprawiania różnego typu ćwiczeń. Niewątpliwie W-F
w szkole daje takie możliwości i częściowo zaspokaja potrzeby ruchowe młodych ludzi. Niestety,
niektórzy uczniowie z różnych przyczyn unikają
udziału w zajęciach fizycznych, a ich stosunek do
ruchu i wysiłku fizycznego jest niechętny. Świadczy to o niskim poziomie świadomości młodzieży
szkolnej, co do roli aktywności ruchowej w naszym życiu. Dotyczy to również rodziców, którzy
często przymykają oczy na mało aktywny tryb
życia swych pociech, wyrządzając im w ten sposób wielką krzywdę. Ogromną rolę w rozwiązaniu
tego problemu odgrywają nauczyciele W-F i wychowawcy. Ich zadaniem jest wyrobienie nawyku
ruchu u swych podopiecznych oraz wyposażenie
w taką wiedzę i umiejętności, żeby dbali o swe ciało, sprawność i zdrowie przez całe życie.
BIBLIOGRAFIA
Bielski J.: Życie jest ruchem, Agencja Promo-Lider, Warszawa 1996.
Cendrowski Z.: Przewodzić innym, Agencja Promo-Lider, Warszawa 1997.
Chromiński Z.: Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
Katarzyna Nowacka
• Autorka jest zastępcą dyrektora oraz nauczycielką w Szkole Podstawowej
nr 1 w Pińczowie
SKUTECZNY NASTOLATEK
Okres dorastania to trudny czas dla każdego
człowieka. Wiąże się on z wieloma zmianami w budowie fizycznej i funkcjonowaniu na poziomie
emocjonalnym i społecznym.
Zmieniająca się w zawrotnym
tempie rzeczywistość sprawia, że młodzi ludzie
mają trudności z obraniem właściwego kierunku
życia. Zabiegani rodzice zbyt mało czasu poświę-
13
cają na rozmowy wspierające dzieci w tym trudnym, ale bardzo ważnym okresie życia.
Rozmowy z uczniami na lekcjach WDŻ ujawniają ich wielką potrzebę wsparcia i pomocy w budowaniu poczucia własnej wartości, dobrych relacji
z rówieśnikami, rodzicami oraz w rozwiązywaniu
problemów związanych z dorastaniem i kształtowaniem cech charakteru.
Lektura książek Stvena Covea „7 nawyków skutecznego działania” oraz Seana Coveya „7 nawyków skutecznego nastolatka”, były dla mnie inspiracją do wzbogacenia lekcji WDŻ o nowe treści
i ćwiczenia, wspierające uczniów w budowaniu
samooceny, dobrych relacji z rodzicami, rówieśnikami, nawiązywaniu i podtrzymywaniu przyjaźni,
kształceniu umiejętności odmawiania, określania
kierunku własnego rozwoju, a przede wszystkim
możliwość odnajdywania w sobie siły, która pozwala podejmować słuszne decyzje w każdym
momencie życia.
Dorastającym ludziom potrzebny jest kompas,
który będzie stale wskazywał właściwy kierunek
i tym samym będzie pomagał im odnaleźć właściwą drogę. Takim kompasem może okazać się
7 nawyków skutecznego działania, które zostały
opisane w w/w przewodnikach. Mogą one okazać
się skutecznym narzędziem w pracy każdego nauczyciela-wychowawcy.
Dzięki znajomości 7 nawyków można kształtować wiele
umiejętności, które mają znaczący wpływ na efektywność
oddziaływań dydaktycznowychowawczych oraz jakość
życia każdego ucznia. Poprzez
kształtowanie 7 nawyków skutecznego działania
możemy w znaczący sposób wesprzeć dorastających ludzi w kształtowaniu obrazu samego siebie
oraz pomóc im odnaleźć się w podlegającej ciągłym zmianom rzeczywistości, a w szczególności:
•• kształtować umiejętność organizowania swojego życia, czyli skupić się na tym, co jest najważniejsze oraz asertywnie odrzucać to, co jest stratą czasu;
•• uczyć odróżniania ważności i pilności codziennych spraw oraz planowania działania;
•• wzmocnić systematyczność (np. stawianie sobie
celów i ich weryfikacja);
•• rozwijać charakter;
•• nauczyć współdziałania z rówieśnikami;
•• odkrywać swój unikalny potencjał;
14
••
••
••
••
nauczyć się bycia osobą wiarygodną;
poprawić relacje z rodzicami;
wzmocnić poczucie własnej wartości;
zwiększyć aktywność uczniów w czterech obszarach życia: fizycznym, umysłowym, duchowym
i emocjonalnym.
Nawyk 1
Bądź kowalem swojego losu
Nawyk ten, jest kluczem do rozwijania wszystkich innych nawyków. Daje moc wyboru i kształtuje odpowiedzialność za swoje szczęście i nieszczęście, sukcesy i porażki. Pomiędzy
bodźcem a reakcją jest czas na
odzyskanie kontroli nad sobą,
zastanowienia się nad wyborem reakcji. W tym krótkim czasie człowiek może wykorzystać
umiejętność obserwacji samego siebie (samoświadomość),
sumienie, wyobraźnię i siłę woli,
a następnie dokonać wyboru reakcji. Uświadomienie młodym ludziom posiadania w swoich zasobach takich narzędzi jest źródłem mocy, która pozwala im podejmować słuszne decyzje w każdym
momencie życia.
Nawyk 2
Zaczynając coś określ sobie cel działania
Kształtowanie nawyku określania celów życiowych tych bliższych i tych dalszych daje obraz
tego, co zrobić z własnym życiem. Młodzi ludzie
mają problem z określeniem ważnych celów życiowych. Pokazanie im możliwości określania bliższych celów, związanych z ich aktualnym życiem
tj. decyzje w sprawie wyboru przyjaciół, osiągnięć
szkolnych, relacji z rodzicami, nauczycielami, pracy nad swoim poczuciem wartości uczy ich wybiegania myślami poza
dzisiejszy dzień i podejmowania decyzji w sprawie swojego życia na właściwą drogę. Daje im to
też poczucie panowania
nad swoim postępowaniem, a tym samym kształtuje poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie.
Wartościowym ćwiczeniem w zakresie nawyku
2 jest pisanie własnej misji życiowej. Otwiera ono
oczy młodych ludzi na sprawy naprawdę ważne,
pomaga w podejmowaniu słusznych decyzji oraz
daje poczucie stabilności.
Nawyk 3
Najpierw rzeczy najważniejsze
Organizując swój czas w pierwszej kolejności
powinniśmy zajmować się rzeczami o największym
znaczeniu, czyli sprawami ważnymi ale niepilnymi.
Ćwiczenia w zakresie tego nawyku uczą poko-
nywać lęki i bycia silnym w trudnych sytuacjach.
Ucząc się nawyku 2 młodzi ludzie uświadamiają
sobie, co jest najważniejsze, natomiast Nawyk 3
polega na nadawaniu rzeczom najważniejszym
pozycji spraw priorytetowych.
Ćwiartki czasu
PILNE
W
A
Ż
N
E
N
I
E
W
A
Ż
N
E
I „Wiecznie zagoniony”
• Sprawdzian na jutro
• Chory przyjaciel
• Zdążenie na czas do szkoły
III „Zawsze chętny”
• Niezbyt ważne telefony
• Rzeczy, które odrywają od nauki i pracy
• Drobne problemy innych
• Presja otoczenia
Tempo życia sprawia, że przestajemy odróżniać
wagę i pilność spraw. Nadmierne spędzanie czasu w ćwiartce I powoduje zdenerwowanie, stres,
pośpiech, panikę, bóle głowy. Z kolei długie przebywanie w III ćwiartce powoduje brak samodyscypliny, obniżenie poczucia własnej wartości. Jeśli
zbyt dużo czasu poświęcamy na sprawy z ćwiartki
IV prowadzi to do słabości psychicznej, powoduje
brak sukcesów i odpowiedzialności.
Najwięcej czasu powinniśmy spędzać w ćwiartce II. Są to sprawy ważne lecz nie naglące. Regularne spędzanie czasu w tej ćwiartce prowadzi do
kontroli nad własnym życiem, daje poczucie rów-
NIEPILNE
II „Rozsądny organizator”
• Planowanie, wyznaczanie celów
• Wypracowanie na przyszły tydzień
• Ćwiczenia fizyczne
• Pielęgnowanie przyjaźni
• Odpoczynek
IV „Obibok”
• Zbyt dużo czasu przed telewizorem
• Zbyt wiele grania na komputerze
• Gadanie przez telefon
• Maratony po sklepach
nowagi i przynosi osiągnięcia w wielu dziedzinach.
Działania w tej ćwiartce są kluczem do pozytywnych zmian.
Nawyk 4
Przyjmuj strategię „wygrana – wygrana”
Najczęściej przyjmowane strategie to:
Wygrana – przegrana – to postawa życiowa,
która mówi, że sukces należy tylko do jednej osoby, dlatego należy walczyć. Relacje międzyludzkie,
przyjaźnie, lojalność schodzą na drugi plan. Najważniejsze jest, aby wygrać i być najlepszym. Strategia ta prowadzi najczęściej do poczucia porażki.
15
Możemy znaleźć się na szczycie, ale będziemy tam
sami, bez przyjaciół.
Przegrana – wygrana – taką postawę przyjmują najczęściej osoby mało ambitne, zgadzają się na
to, co dostają, poddają się presji otoczenia. Osoby
przyjmujące często taką postawę czują się wykorzystywane, głęboko skrywają swoje prawdziwe
uczucia. Ta postawa jest niezdrowa.
Przegrana – przegrana – postawę taką przyjmują osoby, które dążą do zemsty, chcą walczyć
z innymi, odgrywać się, kłócić się. Burzą takim zachowaniem swoje relacje z ludźmi.
Wygrana – wygrana – to postawa godna polecenia młodym ludziom. Chodzi w niej o to, aby być
miłym i stanowczym jednocześnie. Ludzie, którzy
przyjmują tę strategię wierzą, że każdy może wygrać. Aby nauczyć się przyjmowania tej postawy
trzeba zadbać o kształtowanie wiary w siebie,
swój potencjał, dbać
o poczucie własnej wartości, unikać rywalizacji
i porównań. Strategia wygrana – wygrana jest zaraźliwa. Jeśli okazujesz innym zainteresowanie, jesteś pomocny, wyrozumiały, pomagasz w osiągnięciu sukcesu, tym samym
powodujesz, że stajesz się magnesem dla innych
ludzi. Zaczynasz poszerzać krąg ludzi darzących
cię sympatią, zaufaniem, troską, chęcią pomocy
i wspierania. Warto tej postawy uczyć młodych ludzi i dążyć do utrwalenia jej i stosowania w życiu.
Nawyk 5
Staraj się najpierw zrozumieć, potem być zrozumianym
Każdy z nas pragnie być zrozumianym. Żeby kogoś zrozumieć trzeba nauczyć się słuchać. Słuchanie jest obok czytania, pisania i mówienia formą
porozumiewania się. Nasze słuchanie często zakłóca obmyślanie odpowiedzi, osądzanie lub filtrowanie przez własny pryzmat. Takie zakłócenia słuchania powodują brak poczucia zrozumienia osoby
mówiącej, wycofywanie się
z rozmowy, ograniczanie
wypowiedzi do zdawkowych
i powierzchownych.
Tylko 7% wypowiedzi to są
słowa, 40% można wyczytać
z tonu głosu i sposobu mówienia, 53% z języka ciała.
16
Każdy może nauczyć się bycia wspaniałym słuchaczem poprzez ćwiczenie w słuchaniu empatycznym. Zamiast interpretować to, co inni mówią,
słuchajmy z otwartym umysłem, z nastawieniem na
zrozumienie. W tej ważnej umiejętności możemy się
doskonalić codziennie i możemy zostać mistrzami
słuchania empatycznego. W konsekwencji nasze relacje z ludźmi będą stawały się coraz dojrzalsze.
Kiedy już nauczymy się słuchać, postarajmy się,
aby inni nas rozumieli. Tłumienie emocji sprawia,
że rodzice nie mają nawet szansy na zrozumienie
swojego dziecka. Trudne uczucia nie umierają, przeciwnie – rosną do wielkich rozmiarów i wybuchają
jak balon. Zrozumienie tej drugiej części nawyku
– postaraj się być zrozumianym, pozwala dorastającemu człowiekowi zrozumieć konieczność
mówienia o swoich emocjach i z czasem poprawia,
być może nadszarpnięte relacje z rodzicami.
Nawyk 6
Dąż do synergii
Synergię osiąga się wtedy, gdy zespół ludzi
łączy swe siły po to, aby osiągnąć coś więcej niż
w pojedynkę. Synergia jest podziwianiem tego co
inne, pracą zespołową, otwartością na nowe pro-
pozycje, znajdowaniem nowych, lepszych rozwiązań. Nawyk ten prowadzi do podziwiania różnic
między ludźmi, podziwiania własnej oryginalności
i tolerancji dla odmienności. Poradnik zawiera konkretne przykłady działania, które w sposób praktyczny pokazują jak osiągnąć synergię. Ubocznym
skutkiem synergii i pracy zespołowej są wspaniałe
relacje międzyludzkie.
Nawyk 7
Pamiętaj o ostrzeniu piły
„Ostrzenie piły” to relaks i regenerację sił, które
pozwalają efektywnie radzić sobie z codziennymi
sprawami i problemami.
Każdy człowiek składa się z serca, ciała, umysłu
i duszy. Każdej z tych części trzeba poświęcić czas
i uwagę.
Wymiar fizyczny jest
równie ważny jak pozostałe wymiary życia. Zmiany
hormonalne, zmiana głosu,
pojawiające się krągłości,
mięśnie powodują, że nastolatek nie zawsze czuje się dobrze we własnym
ciele. Każdy powinien wybrać dla siebie ulubioną
formę aktywności fizycznej. Ćwiczenia służą nie
tylko ciału, w zadziwiający sposób dodają energii,
zmniejszają napięcie i rozjaśniają umysł. Podobnie
działa zdrowe, racjonalne odżywianie.
W wymiarze umysłowym „ostrzenie piły” może
odbywać się poprzez: czytanie, naukę, pisanie,
zdobywanie nowych umiejętności, gry logiczne,
dyskusje, podróże, grę w szachy.
Dbałością o dobre relacje z innymi, wzmacnianie poczucie własnej wartości, wyświadczanie innym przysług, pielęgnowanie radości życia „ostrzymy piłę” w wymiarze emocjonalnym.
W wymiarze duchowym może dokonać tego
poprzez pisanie pamiętnika, modlitwę, czytanie
wartościowych książek, czasopism, oglądanie war-
tościowych filmów, rozmowy z przyjaciółmi, rysowanie, słuchanie optymistycznej muzyki, gra na
instrumencie muzycznym.
Codziennie, każdy człowiek powinien zadbać
o wszystkie cztery wymiary swojego życia. Ucząc
młodych ludzi 7 nawyków skutecznego działania
nie mamy pewności, że nagle ich problemy znikną.
Wprowadzenie do życia nawet niewielkich zmian
stopniowo zwiększa wiarę w siebie, poczucie radości, a zamierzenia stają się bardziej realne, poprawiają się relacje z innymi ludźmi. Zmiany zaczynają
się od jednego małego kroczku.
„A zatem krocz z pewnością. Krocz z dbałością
i taktem. I wiedz, że życie jest Wielkim Aktem Równowagi. A czy ci się uda? Tak! Uda się! Naprawdę! Na 98
i ¾ procent! Człowieku możesz góry przenosić!
(dr Seuss z Oh, the Place You’ll Go).
Bibliografia:
1. S. Covey „7 nawyków skutecznego nastolatka”.
2. S. Covey „7 nawyków skutecznego działania”.
Lucyna Kula
• Autorka jest nauczycielką w Szkole Podstawowej nr 2 w Busku-Zdroju
„NIE MA DZIECI – SĄ LUDZIE”, CZYLI ECHA
OBCHODÓW ROKU JANUSZA KORCZAKA
16 września 2011 roku Sejm Rzeczypospolitej
Polskiej przyjął uchwałę w sprawie ustanowienia
roku 2012 Rokiem Janusza Korczaka.
Janusz Korczak – postać znana wszystkim, zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Lekarz z wykształcenia i zawodu, pisarz z talentu, wychowawca
i pedagog z powołania i wyboru. Był człowiekiem
skromnym i wrażliwym, idealistą wiernym najwyż-
szym wartościom. Sam o sobie
mówił „Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam
obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka”.
Większość swojego życia poświęcił dzieciom i walce o ich prawa. Swoim przykładem uczył pracy nad
sobą, szacunku dla innych, zachęcał do wysiłku, by
stawać się coraz lepszym. Choć dziś pozostały już
tylko wspomnienia, to idee Janusza Korczaka są
nadal żywe.
W ramach obchodów Roku Janusza Korczaka
Szkoła Podstawowa nr 2 w Busku-Zdroju, która od
trzech lat nosi imię tego wielkiego człowieka, zrealizowała szereg przedsięwzięć mających na celu
zapoznanie uczniów z życiem i twórczością ich
patrona oraz wykorzystanie jego twórczości i spuścizny pedagogicznej w projektach edukacyjnowychowawczych placówki w roku 2012.
17
Aby bliżej poznać życiorys Janusza Korczaka
i jego twórczość, wychowawcy poszczególnych
klas oraz nauczyciele języka polskiego zorganizowali w styczniu Tydzień Czytania Dzieciom
połączony z czytaniem i opowiadaniem treści
i przesłań książek J. Korczaka adresowanych do
najmłodszych.
Projekcje filmów: „Król Maciuś I” (dla klas 0–V)
oraz „Korczak” A. Wajdy (dla klas V–IV), które miały
miejsce w lutym, przybliżyły dzieciom postać patrona szkoły, a także rozbudziły w nich zainteresowanie jego utworami oraz historią Polski w czasach, w których żył.
W marcu uczniowie w ramach zajęć świetlicowych przygotowali wraz z opiekunami wystawki
na szkolnym holu prezentujące sylwetkę J. Korczaka i cytaty z jego utworów oraz pism pedagogicznych, obrazujące sposób postrzegania i rozumienia świata przez niego.
W kwietniu uczniowie klas IV–VI wzięli ponadto
udział w szkolnym konkursie wiedzy o J. Korczaku
i jego twórczości na tle historii Polski czasów międzywojennych i II wojny światowej oraz o prawach
dziecka.
W maju odbył się szkolny konkurs plastyczny
„Janusz Korczak – patron naszej szkoły”. Celem konkursu było przybliżenie sylwetki Janusza Korczaka
i jego nowatorskich założeń pedagogicznych, zachęta młodzieży do czytania książek jego autorstwa,
rozwijanie wyobraźni i aktywności plastycznej oraz
wrażliwości estetycznej dzieci. Konkurs zakończył
wernisaż wyróżnionych prac na holu szkolnym.
Dzień Sportu w naszej szkole również przebiegał
pod honorowym patronatem Janusza Korczaka.
Bazując na tej wiedzy na temat Starego Doktora, członkowie koła polonistycznego klasy szóstej
wraz z opiekunem przygotowali w kwietniu spektakl teatralny dla nauczycieli i dzieci z klas 0–VI pt.
„Janusz Korczak – Nasz Patron”. W sugestywny sposób, poprzez wzruszające wiersze, piosenki i scenki
uczniowie opowiedzieli o jego szczęśliwym dzieciństwie, trudnej młodości i szlachetnej postawie
jako pedagoga i doktora, a także „lekarza dziecięcych dusz” w czasie II wojny światowej.
Do projektu o J. Korczaku włączyła się także
szkolna biblioteka, w której uczniowie wraz z opiekunem zaprojektowali i wykonali albumy o patronie szkoły, oprócz tego przygotowali wystawkę
jego publikacji. Również uczniowie klas I–III oraz
klas IV–VI z wychowawcami opracowali albumy
i księgę sławnych cytatów pisarza, które następnie
zostały zaprezentowane na szkolnym holu.
Nauczyciele j. polskiego przygotowali dyktando szkolne – tekst o Patronie szkoły (odrębny dla
18
kl. I–III oraz IV–VI), który w krótkiej formie, aczkolwiek najeżonej trudnościami ortograficznymi, nawiązywał do Roku Korczaka, przypominał postać
patrona, tematykę jego utworów poznanych przez
uczniów oraz mówił o jego przyjaźni z dziećmi.
Jeszcze jednym, małym akcentem obchodów
Roku Janusza Korczaka była inscenizacja utworu
„Król Maciuś Pierwszy” przygotowana przez panią
Lucynę Kulę oraz uczniów klasy III c i zaprezentowana 17 grudnia 2012 r. dzieciom z klas 0–III.
Blisko 100 lat temu Janusz Korczak powołał do
życia Maciusia, małego chłopca, który po śmierci
ojca – króla, musiał stanąć na czele państwa. Sam
autor twierdził, że to powieść dla dzieci i dla dorosłych. Najmłodszych ma zachęcać do zmieniania
świata, ale też uczyć, że każda decyzja ma konsekwencje – dla starszych jest jak zwierciadło, w którym odbijają się wyolbrzymione wady dorosłości.
„Król Maciuś Pierwszy” – to najbardziej znany
utwór tego pisarza, który w formie baśniowo-fantastycznej powieści przygodowej mówi o problemach filozoficznych i dylematach władzy małego
króla – reformatora. W rolę tytułowego bohatera
wcielił się Karol. Pięknie prezentował się na scenie
w otoczeniu swoich sług i ministrów.
Odbywał wiele zagranicznych podróży swoją
piękną karetą, którą powozili Daniel i Maksymilian.
Spotykał się z innymi królami (Bartosz, Jakub),
aby zdobyć pieniądze na swoje reformy.
Dostojnie prezentował się król – Bartosz w otoczeniu pięknych księżniczek.
Król Maciuś miał również rozliczne przygody
w egzotycznych krajach. Z prośbą o pieniądze pojechał nawet do dzikiego króla Bum – Druma (Filip), którego księżniczki – murzynki (Natalia i Luiza)
wyglądały wprost niesamowicie.
Gdy już Maciuś zdobył złoto ogłosił, że wprowadza swoje trzy reformy, i że jeszcze wiele innych
reform będzie chciał wprowadzić.
Ale los reformatorów nigdy nie jest lekki… Tak
kończy się ta ironiczna i całkowicie, jak na baśń
przystało, realistyczna opowieść o marzeniach
małego władcy. A wszystko to przyśniło się zmęczonemu uczniowi (Hubert), za sprawą pięknej
czarownicy, w rolę której wcieliła się Klaudia.
Młodzi aktorzy zachwycili publiczność nie tylko
swoją grą, ale też pięknymi strojami.
Za swój występ otrzymali gromkie brawa i podziękowanie od pani wicedyrektor Małgorzaty
Chrzanowskiej.
Przez cały rok szkoła realizuje akcje charytatywne, których podmiotem są dzieci jak – „Świąteczna
paczka”, udział w WOŚP, wspieranie dzieci z Afryki
(z Burundi), udział w „Górze Grosza”. Chcemy w ten
sposób sprawić radość dzieciom potrzebującym
pomocy, a w działaniach na ich rzecz przyświeca nam myśl Korczaka: „Kiedy śmieje się dziecko,
śmieje się cały świat”.
W dniach 17–18 września w Kielcach odbył się
Ogólnopolski Zlot Szkół Imienia Janusza Korczaka.
Impreza wpisuje się w działania związane z obchodami Roku Janusza Korczaka. Uczestniczyło
w niej 125 uczniów z 12 województw naszego
kraju. Uczennice Szkoły Podstawowej nr 2 z Buska-
19
Zdroju: Michalina i Zuzanna znalazły się wśród reprezentantów województwa świętokrzyskiego.
W Polsce istnieje 248 szkół imienia Janusza Korczaka. Ogólnopolski Zlot Szkół Imienia Janusza
Korczaka stał się okazją do spotkania oraz wymiany doświadczeń szkół noszących Jego imię i wcielających w życie Jego idee.
Podsumowując I Ogólnopolski Zlot Szkół Imienia
Janusza Korczaka, Pani Kurator Małgorzata Muzoł
stwierdziła, iż w pełni zostały zrealizowane wszystkie zamierzone cele. Wyraziła serdeczne i szczere
podziękowania wszystkim instytucjom i osobom,
które wsparły to wielkie przedsięwzięcie.
Z okazji Roku Korczakowskiego został wydany
specjalny numer gazetki szkolnej podsumowujący działania szkoły dla uczczenia patrona szkoły.
Prowadzona jest również strona internetowa do-
kumentująca działania związane z Rokiem Janusza
Korczaka – sp2busko.hostit.pl.
Podsumowaniem projektu o patronie jest prezentacja multimedialna, obrazująca działania Szkoły Podstawowej nr 2 w Roku Janusza Korczaka
Realizacja podjętych działań w Roku Janusza Korczaka połączyła uczniów w różnorodnych
działaniach środowiska szkolnego wokół sylwetki
patrona, rozbudziła wśród nich zainteresowanie
twórczością patrona oraz historią Polski w czasach,
w których żył, wpłynęła na podniesienie poziomu
wiedzy na temat życia i dokonań Janusza Korczaka, posłużyła do kształcenia u uczniów umiejętności ekspresyjnego wyrażania swoich myśli, emocji
poprzez tworzenie ról w spektaklu oraz prac plastycznych.
Połączyła dzieci we wspólnej zabawie i pracy, posłużyła zdobywaniu umiejętności współpracy w grupie, uczyła odpowiedzialności za siebie i innych.
„Bądź sobą-szukaj własnej drogi.
Poznaj siebie, zanim zechcesz
dzieci poznać.
Zdaj sobie sprawę z tego,
do czego sam jesteś zdolny
zanim dzieciom poczniesz wykreślać
zakres ich praw i obowiązków”
J. Korczak.
Agnieszka Jasińska
• Autorka jest nauczycielem bibliotekarzem w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Kielcach,
Filii w Busku-Zdroju
POWSTANIE 1863 ROKU
ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W OPARCIU O MATERIAŁY
BIBLIOTEKI PEDAGOGICZNEJ W BUSKU-ZDROJU
W 2013 roku przypada 150 rocznica wybuchu
Powstania Styczniowego, największego polskiego powstania narodowego. Miało ono charakter
wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200
bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów
zakończyło się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych, straconych,
lub zesłanych na Syberię. Pamięć o tych wydarzeniach uczcił Senat Rzeczypospolitej Polskiej
20
uchwalając 2013 rok Rokiem Powstania Styczniowego. Poniższe zestawienie bibliograficzne zostało sporządzone w oparciu o zbiory Biblioteki
Pedagogicznej w Busku-Zdroju. Zawiera 92 opisy
wydawnictw zwartych i artykułów z czasopism,
dotyczących bogatej historii Powstania Styczniowego z wyszczególnieniem regionu kieleckiego
i buskiego.
Pozycje o charakterze ogólnym:
1. Bohun, Tomasz: Partyzanci Powstania Styczniowego / Tomasz Bohun // „Mówią Wieki” – 2003,
nr 1, s. 46–50
2. Borejsza, Jerzy W.: Powstania nie można było
uniknąć / Jerzy W Borejsza; rozm. przepr. Wojciech Kalwat // „Mówią Wieki”. – 2013, nr 1, s. 6–9
3. Bortnowski, Władysław: O Powstaniu Styczniowym: wybrane dokumenty, odezwy i wyjątki z opracowań i pamiętników / Władysław
Bortnowski. – Warszawa: Wydawnictwo „Prasa
Wojskowa”, [b.r.w.]. – s. 93, [2] Sygn. 531 Wypożyczalnia
4. Czajkowski, Marcin: „Prezes” ze Smolnej / Marcin Czajkowski // „Mówią Wieki” – 2013, nr 1,
s. 20–19
5. Dąbkowski, Witold: Powstanie Styczniowe
w Puszczy Kozienickiej / Witold Dąbkowski. –
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
1974. – s. 436, [3] Sygn. 17161 Wypożyczalnia
6. Demokracja polska w Powstaniu Styczniowym:
wybór źródeł / pod red. Emanuela Halicza. –
Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk,
1961. – 168 s. Sygn. 5118 Wypożyczalnia
7. Garlicki, Andrzej: Historia 1815–1939: Polska
i świat. Podręcznik dla liceów ogólnokształcących i liceów profilowanych / Andrzej Garlicki.
– Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, 2002. – s. 109–136: Powstanie styczniowe
Sygn. S/624 Czytelnia
8. Gierowski, Józef: Historia Polski: 1492–1864 / Józef Gierowski. –Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967. – s. 246–256: Powstanie
styczniowe Sygn. 9175 Wypożyczalnia
9. Gierowski, Józef Andrzej: Historia Polski: 1505–
1864 / Józef Andrzej Gierowski. –Warszawa:
Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978. –
s. 404–439: Powstanie styczniowe Sygn. 21806
Wypożyczalnia
10. Gocławska, Luiza: Szeptem i wierszem. Tajna
walka w postyczniowym Królestwie Polskim /
Luiza Gocławska // „Mówią Wieki”. – 2005, nr 2,
s. 20–25
11. Grabiec, J: Powstanie Styczniowe 1863–1864 /
J. Grabiec. – Wyd. 2. – Warszawa – Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, 1921. – s. 217, [5] Sygn.
6016 Wypożyczalnia
12. Groniowski, Krzysztof: Historia Polski 1795–
1914 / Krzysztof Groniowski, Jerzy Skowronek.
– Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1977. – s. 169–193: Powstanie Styczniowe 1863–64 Sygn. 20890 Wypożyczalnia
13. Grot, Zdzisław: Rok 1863 w zaborze pruskim.
Udział społeczeństwa polskiego w Powstaniu
Styczniowym / Zdzisław. Grot. – Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1963. – s. 238 Sygn.
5330 Wypożyczalnia
14. Halicz, Emanuel: Kwestia chłopska w Królestwie
Polskim w dobie Powstania Styczniowego /
Emanuel Halicz. – Warszawa: Książka i Wiedza,
15. Jurkiewicz-Zejdowska, Alina: Muzeum Wojska
Polskiego w Warszawie. W 150 rocznicę Powstania Styczniowego / Alina Jurkiewicz-Zejdowska // „Mówią Wieki”. – 2013, nr 2, s. 55
16. Kaleta, Tomasz: Tajemnica starego drzeworytu,
czyli pułapki ikonografii Powstania styczniowego / Tomasz Kaleta // „Świętokrzyskie. Środowisko. Dziedzictwo kulturowe. Edukacja regionalna”. – 2011, nr 4, s. 38–43
17. Kąkolewski, Igor: Europa wobec Powstania
Styczniowego / Igor Kąkolewski // „Mówią Wieki” – 2003, nr 4, s. 12–16
18. Kieniewicz, Stefan: Manifest 22 stycznia 1863
roku / Stefan Kieniewicz. – Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989. – s. 163 Sygn. 33038;
33344 Wypożyczalnia
19. Kieniewicz, Stefan: Polskie straty w Powstaniu
Styczniowym / Stefan Kieniewicz // „Mówią
Wieki” – 2003, nr 1, s. 44–45
20. Kieniewicz, Stefan: Powstanie Styczniowe / Stefan Kieniewicz. –Wyd.2. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. – s. 799, [1]
Sygn. 27036 Wypożyczalnia
21. Kieniewicz, Stefan: Powstanie styczniowe / Stefan Kieniewicz. – Warszawa: Krajowa Agencja
Wydawnicza RSW „Prasa Książka Ruch”, 1987. –
s. 80. –il. – (Dzieje Narodu i Państwa Polskiego)
Sygn. 31872 Czytelnia
22. Kieniewicz, Stefan: Warszawa w Powstaniu
Styczniowym / Stefan Kieniewicz. – Wyd. 4. –
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza
Powszechna”, 1983. – s. 239 Sygn. 27056 Wypożyczalnia
23. Koberdowa, Irena: Powstanie Styczniowe
1863 r. / Irena Koberdowa. – Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1959.
– s. 56. – (Teksty źródłowe do nauki historii
w szkole) Sygn. 3073 Wypożyczalnia
21
24. Kozłowski, Eligiusz: Historia oręża polskiego
1795–1939 / Eligiusz Kozłowski, Mieczysław
Wrzosek. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1984. – s. 307–379:
Powstanie Styczniowe 1863–1864. Emigracja
Postyczniowa i Komuna Paryska. Sygn. 28221
Czytelnia
25. Łubieński, Tomasz: Gra na śmierć i życie / Tomasz Łubieński // „Mówią Wieki” – 2003, nr 1,
s. 34–37
26. Marciniec, Leszek: Więzi i korzenie. T.1 / Leszek
Marciniec. – Busko-Zdrój: PHW „Ponidzie Press”,
1997. – S. 13–17: Generał Marian Langiewicz
Sygn. 37290; 37291; 36475; 39548 Wypożyczalnia Sygn. 36133 Czytelnia
1997. – S. 17–18: Porucznik Aleksander Uchnast
Sygn. 36133 Czytelnia Sygn. 37290; 37291;
36475; 39548 Wypożyczalnia
1997. – S. 34: Henryka Pustowójtówna Sygn.
36133 Czytelnia Sygn. 37290; 37291; 36475;
39548 Wypożyczalnia
1997. – S. 61–63: Adam Chmielowski – św. Brat
Albert Sygn. 36133 Czytelnia Sygn. 37290;
37291; 36475; 39548 Wypożyczalnia
30. Michalska-Bracha, Lidia: Styczniowa legenda /
Lidia Michalska-Bracha; rozm. przepr. Jerzy Daniel // „Teraz”. – 2013, nr 1, s. 3–4
31. Michalska-Bracha, Lidia: Szablą i piórem. Opowieść o Walerym Przyborowskim / Lidia Michalska-Bracha // „Mówią Wieki”. – 2008, nr 3,
s. 58–61
32. Osiecki, Jerzy: Powstańcze krajobrazy / Jerzy Osiecki // „Świętokrzyskie. Środowisko.
Dziedzictwo kulturowe. Edukacja regionalna”.
– 2011, nr 4, s. 44–46 Życie i działalność artystyczna Ludomira Benedyktowicza.
33. Petrozolin-Skowrońska, Barbara: Bądźmy przynajmniej razem. Opowieść o Edwardzie Jurgensie / Barbara Petrozolin-Skowrońska // „Mówią
Wieki” – 2006, nr 1, s. 24–29
34. Petrozolin-Skowrońska, Barbara: Normalizacja
i terroryzm 1862 / Barbara Petrozolin-Skowrońska // „Mówią Wieki” – 1988, nr 6, s. 43–46
35. Petrozolin-Skowrońska, Barbara: Normalizacja
i terroryzm 1862 /Część II/ / Barbara Petrozo-
22
lin-Skowrońska // „Mówią Wieki” – 1988, nr 7,
s. 31–34
36. Petrozolin-Skowrońska, Barbara: Wierni do
końca / Barbara Petrozolin-Skowrońska // „Mówią Wieki” – 1983, nr 6, s. 1–6
37. Piłsudski, Józef: Rok 1863 / Józef Piłsudski. –
Warszawa: Książka i Wiedza, 1989. – s. 211, [3]
Sygn. 33268 Wypożyczalnia
38. Polak, Bogusław: Wielkopolanie w Powstaniu
Styczniowym 1863–1864 / Bogusław Polak. –
Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1982.
– s. 45, [3] Sygn. 27486 Wypożyczalnia
39. Poprzęcka, Maria: W krwawym polu srebrne
ptaszę / Maria Poprzęcka // „Mówią Wieki” –
2003, nr 1, s. 52–56
40. Proces Romualda Traugutta i członków Rządu
Narodowego: akta audytoriatu polowego z lat
1863/1864. T. 1 / pod red. Emanuela Halicza. –
1863/1864. T. 2, część 1 / pod red. Emanuela
Halicza. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960. – s. 344, [1] Sygn. 7394
Wypożyczalnia
1863/1864. T. 2, część 2 / pod red. Emanuela
Halicza. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960. – s. 345, [1] Sygn. 7395
Wypożyczalnia
45. Ratajczyk, Leonard: Tradycje walk partyzanckich 1863 roku / Leonard Ratajczyk // „Mówią
Wieki” – 1973, nr 3, s. 9–13
46. Rusin, Joanna: Traugutt-bohater narodowego
mitu / Joanna Rusin // „Mówią Wieki” – 2003,
nr 1, s. 38–43
47. Sikorska-Kulesza, Jolanta: Murawiew – kat Litwy i zbawca Rosji / Jolanta Sikorska-Kulesza //
„Mówią Wieki” – 2003, nr 1, s. 26–31
48. Sokołowski, August: Powstanie Styczniowe
(1863–1864) / August Sokołowski. – Poznań:
Wydawnictwo Kurpisz, 2002. – s. 345 Sygn.
S/1375 f Czytelnia
49. Szczechura, Tomasz: Ruch chłopski w walce
o ziemię 1861–1864 / Tomasz Szczechura. –
Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza,
50. Szwarc, Andrzej: Czy Wielkopolski miał szansę?
/ Andrzej Szwarc // „Mówią Wieki” – 2003, nr 1,
s. 18–23
51. Szwarc, Andrzej: Czy Wielkopolski miał szansę?
/ Andrzej Szwarc // „Mówią Wieki” – 2013, nr 1,
s. 10–14
52. Szwarc, Andrzej: Powstanie najmniej romantyczne / Andrzej Szwarc, Tomasz Łubieński;
rozm. przepr. Jarosław Krawczyk, Bogusław Kubisz, Piotr M. Majewski // „Mówią Wieki”. – 2003,
nr 1, s. 6–13
53. Wiącek, Tadeusz: Powstańcze bitwy / Tadeusz
Wiącek // „Ikar” – 2003, nr 1, s. 4–5
54. Zacharz, Sylwia: Idea walki o niepodległość
Polski w twórczości Stefana Żeromskiego /
Sylwia Zacharz // „Świętokrzyskie. Środowisko.
Dziedzictwo kulturowe. Edukacja regionalna”. –
2011, nr 6, s. 51–56
55. Zgórniak, Marian: Polska przed powstaniem
styczniowym // W: Wielka historia Polski. T. 7,
Polska w czasach walk o niepodległość (1815–
1864) / pod red. Stanisława Grodziskiego, Jerzego Wyrozumskiego i Mariana Zgórniaka.
– Kraków: Fogra Oficyna Wydawnicza, 2001. –
S. 249–290 Sygn. 38200 Czytelnia
56. Zgórniak, Marian: Polska przed powstaniem
styczniowym // W: Wielka historia Polski. T.4 /
pod red. Stanisława Grodziskiego, Jerzego Wyrozumskiego i Mariana Zgórniaka. – Kraków:
Fogra Oficyna Wydawnicza, 2003. – S. 255–296.
Sygn. 40320; 40321 Wypożyczalnia
57. Zgórniak, Marian: Powstanie styczniowe // W:
Wielka historia Polski. T. 7, Polska w czasach
walk o niepodległość (1815–1864) / pod red.
Stanisława Grodziskiego, Jerzego Wyrozumskiego i Mariana Zgórniaka. – Kraków: Fogra
Oficyna Wydawnicza, 2001. – S. 291–328. Sygn.
38200 Czytelnia
58. Zgórniak, Marian: Powstanie styczniowe // W:
Wielka historia Polski. T.4 / pod red. Stanisława
Grodziskiego, Jerzego Wyrozumskiego i Mariana Zgórniaka. – Kraków: Fogra Oficyna Wydaw-
nicza, 2003. – S. 297–334. Sygn. 40320; 40321
Wypożyczalnia
59. Zielińska, Marta: Od pięciu ofiar do pięciu szubienic / Marta Zielińska // „Mówią Wieki” – 1985,
nr 16, s. 6–12
60. Zdrada, Jerzy: Tajemne państwo polskie 1862–
1864 / Jerzy Zdrada // „Mówią Wieki” – 2013,
nr 1, s. 15–19
Region kielecki i buski.
61. Caban, Wiesław: Powstańczy matecznik / Wiesław Caban; rozm. przepr. Wojciech Kalwat //
„Mówią Wieki” – 2007, nr 12, s. 60–64
62. Caban, Wiesław: Z dziejów Powstania Styczniowego w rejonie gór świętokrzyskich / Wiesław,
Caban. – Warszawa – Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe; Kieleckie Towarzystwo
Naukowe, 1989. – s. 217, [19] Sygn. 33608
Czytelnia
63. Chruśliński, Jan: Działalność Generała Mariana
Langiewicza w Powstaniu Styczniowym na Kielecczyźnie w 1863 roku / Jan Chruśliński //„Buski
Kwartalnik Edukacyjny”. – 2010, nr 32, s. 16–21
64. Dąbrowski, Andrzej: Testament Deskurów /
Andrzej Dąbrowski // „Świętokrzyskie. Środowisko. Dziedzictwo kulturowe. Edukacja regionalna”. – 2011, nr 4, s. 49–50
65. Dąbrowski, Dariusz: Jadwiga Prendowska łączniczka Langiewicza / Dariusz Dąbrowski // „Świętokrzyskie. Środowisko. Dziedzictwo kulturowe.
Edukacja regionalna”. – 2011, nr 4, s. 47–48
66. Domagała, Ewa: Powstanie Styczniowe w rejonie Małogoszcza / Ewa Domagała // „Świętokrzyskie. Środowisko. Dziedzictwo kulturowe.
67. Dulęba, Maria: Styczniowa legenda / Maria Dulęba // „Przemiany”. – 1983, nr 1, s. 17–20
68. Kalwat, Wojciech: Małogoszcz 1863 / Wojciech
Kalwat // „Mówią Wieki”. – 2013, nr 2, s. 50–54
69. Kalwat, Wojciech: Powstanie styczniowe w Łysogórach / Wojciech Kalwat // „Mówią Wieki”. –
2005, nr 1, s. 46–51
70. Kalwat, Wojciech: Straszny starzec / Wojciech
Kalwat // „Mówią Wieki”. – 2008, nr 3, s. 52–57
71. Kowalczyk, Jerzy: Miejsca pamięci Powstania
Styczniowego 1863–1864 w Kielcach (cz.1) / Jerzy Kowalczyk // „Świętokrzyskie. Środowisko.
Dziedzictwo kulturowe. Edukacja regionalna”.
– 2012, nr 7, s. 30–41
72. Kowalczyk, Jerzy: Miejsca pamięci Powstania
Styczniowego 1863–1864 w Kielcach (cz.2) / Je-
23
rzy Kowalczyk // „Świętokrzyskie. Środowisko.
2012, nr 8, s. 34–46
73. Kowalczyk, Jerzy: Okres powstania styczniowego 1863–1864 w Bliżynie / Jerzy Kowalczyk
// „Świętokrzyskie. Środowisko. Dziedzictwo
kulturowe. Edukacja regionalna”. – 2011, nr 4,
s. 23–37
74. Marciniec, Leszek: Od Wykusu do Grochowisk
/ Leszek Marciniec // „Biblioteczny Biuletyn Informacyjny”. – 1992, nr 1, s. 8–10
75. Marciniec, Leszek: Pomnik na mogile powstańców 1863 roku w Kamedułach / Leszek Marciniec. – Busko-Zdrój: Agencja Reklamowo –
Wydawnicza Studio ScriptGraf, 2004. – 44 s.: il.
– Bibliogr. Sygn. 41772 Czytelnia
76. Marciniec, Leszek: Por. Aleksander Uchnast –
młodociany powstaniec 1863 r. / Leszek Marciniec // „Buskie Źródła”. – 1993, nr 1, s. 11–13
77. Michniewska, Jolanta: Zadarnowscy w Powstaniu Styczniowym / Jolanta Michniewska
s. 39–43
78. Obcowski, Henryk: Buski wajdelota / Henryk
Obcowski // „Buskie Źródła”. – 1993, nr 1, s. 15–
18. Sylwetka Wacława Żelichowskiego – fundatora i opiekuna społecznego grobu powstańców styczniowych w Grochowiskach.
79. Osiecki, Jerzy: Powstanie 1863 / Jerzy Osiecki
s. 10–16
80. Osiński, Robert: Bitwa pod Chrobrzem – 17 marca 1863 roku / Robert Osiński // „Buskie Źródła”.
– 1994, nr 1, s. 15–19
81. Osiński, Robert: Bitwa pod Grochowiskami –
18 marca 1863 rok / Robert Osiński // „Biblioteczny Biuletyn Informacyjny”. – 1992, nr 1, s. 12–15
82. Osiński, Robert: Bitwa pod Grochowiskami –
18 marca 1863 roku / Robert Osiński // „Święto-
24
krzyskie. Środowisko. Dziedzictwo kulturowe.
83. Osiński, Robert: Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Pułk Żuawów Śmierci” / Robert Osiński
s. 80–83
84. Osiński, Robert: Mieszkańcy Buska w Powstaniu Styczniowym 1863 r. / Robert Osiński //
„Buskie Źródła”. – 1993, nr 1, s. 6–10
85. Osiński, Robert: Pierwszy pułk żuawów śmierci”
/ Robert Osiński // „Świętokrzyskie. Środowisko.
2010, nr 3, s. 59–61
86. Osiński, Robert: Z dziejów powstania styczniowego w powiecie buskim / Robert Osiński.
– Busko-Zdrój: [Nakład własny autora], 2003. –
59 s.: il. – Bibliogr.
87. Osiński, Robert: Powstańcze losy Adama Chmielowskiego / Robert Osiński // „Świętokrzyskie.
Środowisko. Dziedzictwo kulturowe. Edukacja
regionalna”. – 2011, nr 5, s. 37–39
88. Osiński, Robert: Żandarmeria powstańcza powiatu stopnickiego / Robert Osiński // „Świętokrzyskie. Środowisko. Dziedzictwo kulturowe.
89. Saletra, Wojciech: Produkcja broni na Kielecczyźnie w okresie powstań listopadowego
i styczniowego / Wojciech Saletra // „Studia
Kieleckie”. – 1984, nr 2, s. 41–58
90. Wadowski, Andrzej: Kolejna rocznica bitwy pod
Grochowiskami / Andrzej Wadowski // „Buskie
Źródła”. – 1994, nr 1, s. 14
Scenariusze zajęć
91. Grzymała, Jolanta: Program poetycko-muzyczny związany z rocznicą Powstania Styczniowego
1863 r // W: Scenariusze na cały rok… część II /
pod red. Elżbiety Doroszkiewicz i Krystyny Staszewskiej”. – Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 1995. – s. 7–19 Sygn. 36347 Czytelnia
92. Rolf, Barbara: „Wodzem ich był człowiek świętego imienia”. Scenariusz apelu poświęconego
Romualdowi Trauguttowi oraz bohaterom powstania styczniowego 1863 roku / Barbara Rolf
// „Poradnik bibliotekarza”. – 1998, nr 3, s. 23–26
INFORMACJA
Pedagogiczna Biblioteka w Kielcach, Filia w Busku-Zdroju informuje, że od dnia 7 stycznia 2013 r.
urzęduje w nowej siedzibie.
Adres: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
w Kielcach, Filia w Busku-Zdroju 28-100 BuskoZdrój ul. Armii Krajowej 19 (budynek dawnego
Studium Medycznego) Tel. 41 378 39 27
Godziny otwarcia: Poniedziałek, Wtorek, Środa, Piątek: 900–1700 Czwartek: biblioteka nieczynna
(dzień pracy wewnętrznej) Sobota: 900–1300
Barbara Żurek
• Autorka jest nauczycielką w Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie
Z ŻYCIA DZIECI Z SAMORZĄDOWEGO
PRZEDSZKOLA W PACANOWIE
„NAJPIĘKNIEJSZY STROIK ŚWIĄTECZNY…”
Samorządowe Przedszkole w Pacanowie od
10 lat organizuje aukcje świąteczne. Tym razem
w dniu 18 grudnia 2012 r. odbył się kiermasz stroików, które zostały wykonane przez dzieci wspólnie z rodzicami, dziadkami i opiekunami w ramach
przedszkolnego konkursu: „Najpiękniejszy stroik
świąteczny”. Organizatorkami były nauczycielki: L. Bartusiak, E. Kapusta i B. Żurek. W tym roku
przedszkolaki przygotowały 61 stroików i ozdób
świątecznych. Pomysły i materiały z których zostały wykonane były naprawdę ciekawe. Stroiki i dekoracje miały różne formy, a wykorzystane w nich
materiały to: mech, papier, aksamitny materiał, kolorowe wstążki, świece, szyszki, kora, sizal, bombki
ręcznie ozdabiane koralikami, suszone pomarańcze, laski pachnącego cynamonu oraz zielone gałązki jodły i świerku. Dominowały kolory złota, srebra, szafiru, bieli i czerwieni. Ozdobą całej wystawy
były żywe kwiaty gwiazdy betlejemskiej. Wszystkie
te „dzieła sztuki” zgłoszone do konkursu zostały
wystawione na aukcję. W pięknie udekorowanej
sali przedszkolnej, przy cichym brzmieniu kolęd
i aurze zbliżających się świąt można było podziwiać barwy i kolory, którymi mieniły się wszystkie
25
Fundusze zebrane podczas kiermaszu zostaną
przeznaczone na potrzeby naszego przedszkola.
Spotkanie to przybliżyło atmosferę Świąt Bożego
Narodzenia, a dzieciom pozwoliło radośnie uczestniczyć w przygotowaniu do tych szczególnych
świąt. Aukcja cieszyła się dużym zainteresowaniem
i uznaniem z czego bardzo wszyscy się cieszymy.
Wszystkim gościom dziękujemy za przybycie,
życzliwość i ciepłe słowa – te przekazane ustnie i te
wpisane do przedszkolnej kroniki.
wystawione cudeńka. Galeria świąteczna prezentowała się wspaniale, a zaproszeni goście: przedstawiciele władz samorządowych, powiatowych,
lokalnych firm, mieszkańcy naszej gminy oraz
przyjaciele przedszkola z trudem wybieral, i każdy
coś dla siebie, bo wszystko bardzo się podobało
i zdecydować było niełatwo.
Impreza zakończyła się słodkim poczęstunkiem,
który przygotowała Rada Rodziców.
„SZLACHETNA PACZKA! – ZOSTAŃ DARCZYŃCĄ!”
Podaruj potrzebującym radość, nadzieję i realną pomoc na święta. Zrób Paczkę!
Pod takim hasłem w Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie nauczycielki: L. Bartusiak,
E. Kapusta i B. Żurek zorganizowały świąteczną
zbiórkę żywności dla dzieci uczęszczających do
przedszkola z rodzin znajdujących się w ciężkiej sytuacji materialnej. Dzięki
dobrym sercom darczyńców zebrałyśmy produkty żywnościowe, a także
higieniczne i chemiczne,
które zostały podzielone
i przydzielone przez Radę
Pedagogiczną dla dzieci, które potrzebują takiej
pomocy. To dzięki WAM drodzy darczyńcy pięć
rodzin miało „słodsze” święta. W imieniu własnym
i tych obdarowanych serdecznie dziękujemy.
Każdy w swym sercu pragnie dobra dla siebie
i innych, dążymy do dobra, oczekujemy dobra,
podziwiamy umiejętność czynienia dobra, odczuwamy radość
z otrzymywania, ale i bezmierne
szczęście z obdarowywania innych bezinteresowną dobrocią.
„BAL NAD BALE”
W dniu 30.01.2013 r. w Samorządowym Przedszkolu w Pacanowie
odbył się wielki bal postaci bajkowych. Organizatorkami tej imprezy były nauczycielki: L. Bartusiak,
E. Kapusta i B. Żurek. Od samego
rana w przedszkolu panował wesoły nastrój i wszyscy niecierpliwie
czekali na rozpoczęcie zabawy. Kiedy nadszedł ten moment kolorowy
korowód złożony z przeszło 80 po-
26
staci: księżniczek, wróżek, piratów, spidermanów,
rycerzy, królów, biedronek, pszczółek, syrenek,
czerwonych kapturków, motylków, dżina, dam
dworu i wielu, wielu innych ciekawych bajkowych
postaci podążył za panią dyrektor Zdzisławą Belon, która po przecięciu wstęgi i otwarciu wielkim
srebrnym kluczem sali balowej sprawiła, że zabawa
się rozpoczęła. Od tej chwili były tańce, konkursy
i wspólna zabawa, którą poprowadził oczywiście
nasz kochany Koziołek Matołek. W tej roli wystąpił
pan Mariusz Maliga. Razem z przedszkolakami bawiła się pani dyrektor i wszystkie nauczycielki, któ-
re także przebrane były za postacie z bajek. Przedszkolaków odwiedziła w tym dniu pani Karolina
Kępczyk – dyrektor Europejskiego Centrum Bajki.
Podczas całej imprezy przedszkolakom piękne pamiątkowe zdjęcia wykonał pan Robert Gwóźdź. Na
koniec została wybrana z każdej grupy przedszkolnej para: królowa i król balu. Wybór był naprawdę trudny, bo wszystkie dzieci prezentowały się
wspaniale. Przedszkolaki fantastycznie się bawiły,
konkursy sprawiły im wiele radości i pozostawiły
niesamowite wrażenia. Był to naprawdę w naszym
przedszkolu dzień niezwykły i wspaniały.
27
„DZIEŃ BABCI I DZIADKA”
Dzisiaj wszystkie smutki – precz!
Święto Dziadków – ważna rzecz!
Dzień Babci i Dziadka to uroczystość na którą
tradycyjnie co roku zapraszają swoje ukochane
babcie i dziadziusiów przedszkolaki z Samorządowego Przedszkola w Pacanowie. Mimo późniejszego terminu obchodów tego święta goście nie
zawiedli i przybyli licznie do Europejskiego Centrum Bajki w dniu 12.02.2013 r. Był to szczególny
dzień pełen uśmiechów, wzruszeń
i radości. Uroczystość rozpoczęła pani dyrektor Zdzisława Belon
składając wszystkim zebranym
najserdeczniejsze życzenia. Jako
pierwsze wystąpiły „Krasnoludki”
w tańcu „Czarownice z Łysej Góry”
a następnie razem z „Muchomorkami” recytowały wiersze i śpiewały piosenki. Było też tradycyjne
„Sto lat” przy którym niejednej
babci i dziadziusiowi zakręciła się
w oku łezka wzruszenia. Występ
tych grup zakończyły tańce zaprezentowane do melodii: „Ai se eu
te pego” i „Gangnam style”. Gorące
brawa były największym uznaniem
dla dzieci. Kolejnym punktem programu było przedstawienie „Czerwony Kapturek” w wykonaniu starszych przedszkolaków. Mali artyści
z przejęciem odtwarzali swoje role.
Występy dzieci z grup: „Biedronek”
i „Żabek” zakończyły tańce prezentujące nazwę grupy. Poprzez wiersze, piosenki i tańce przedszkolaki
wyraziły swą wielką miłość płynącą z małych serduszek. Następnie
każdy przedszkolak wręczył swojej
babci i dziadziusiowi drobny upominek składając życzenia z mocnymi całuskami. Imprezę zakończył
wspólny słodki poczęstunek.
Wszystkim Babciom i wszystkim
Dziadkom życzymy dużo zdrowia
i nieskończonej radości płynącej
z obcowania z wnukami!
28
LIST Z PODLASIA
Pragnę serdecznie podziękować za przesłanie
mi na Podlasie, gdzie obecnie mieszkam, kwartalników (nr 37/2012 i 38/2012) Powiatowego Ośrodka Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Busku-Zdroju – „Buskiego Kwartalnika Edukacyjnego,
i jednocześnie pogratulować Pani i zespołowi redakcyjnemu za piękną szatę graficzną periodyku,
a nade wszystko za jakże ważną tematykę prezentowaną w publikacjach na łamach Waszego wydawnictwa.
Dzielę się tymi tematami w tutejszym środowisku z czynnymi jeszcze moimi przyjaciółmi – pedagogami. Wszyscy oni wskazują na wysoki profesjonalizm w popularyzacji wieloletnich doświadczeń
placówek oświatowych, metodyki pracy, wydarzeń, wybitnych postaci Ponidzia itp. Szczególne
zainteresowania budziły tematy: metodyka pracy
nauczyciela (Jolanta Maślicha, Zofia Dybała-Nowak, Danuta Groniec-Rzepa, Agata Cygan, Marzena Jasiukowicz, Barbara Galant); ekologia – ochrona środowiska (Anna Masłowska, Jadwiga Lewicka,
Wioletta Kumor); o Przedszkolu w Pacanowie (Barbara Żurek).
Jestem rodowitym busczaninem. W Busku przeżyłem dzieciństwo, okupację hitlerowską, trudne
lata powojenne. Los rzucił mnie jednak na Białostocczyznę. Wszystko, co dotyczy Buska jest mi
nadal bardzo bliskie. Toteż, gdy czytam w „Kwartalniku” o bohaterach Ponidzia autorstwa Janka Chruślińskiego: o egzekucji w czasie okupacji
słynnego buskiego gestapowca (byłem naocznym
świadkiem tego wydarzenia), o ks. Ściegiennym,
a ostatnio o symbolach narodowych, cieszę się, że
podejmowane są tak ważne tematy. Stałe przypominanie młodemu pokoleniu o znaczących wyda-
rzeniach z przeszłości, pogłębianie wiedzy o sławnych Polakach, wskazywanie na wartości symboli
narodowych (dzisiaj jeszcze w tej dziedzinie jest
dużo do zrobienia) to m.in. budzenie w nim dumy
narodowej, patriotyzmu.
Ze wzruszeniem przeczytałem publikację Jolanty Maślichy „Wspomnienie o Leszku Marcińcu”. Kilka
miesięcy przed jego śmiercią, latem 2009 r., spotkaliśmy się w Zdroju. Przyszedł do mnie, przyniósł mi
kilka swoich książek o Busku. Długo rozmawialiśmy,
snuliśmy plany edukatorskie. Byliśmy swoimi losami zauroczeni. Prosił mnie o materiały o mojej siostrze Halinie (absolwentka Liceum Pedagogicznego
w Busku) – po studiach aktorce Teatru Muzycznego
w Krakowie, primadonnie Operetki Śląskiej w Gliwicach. Zamierzał napisać książkę o trzech artystkach
– pieśniarkach z Buska-Zdroju.
Niestety zdążył tylko zamieścić część materiału w Internecie. Odszedł „wielki piewca” społeczności buskiej… Cisną mi się na usta sławne słowa
ks. Twardowskiego: „Śpieszmy się kochać ludzi tak
szybko odchodzą…”.
W głęboką zadumę wprowadził mnie artykuł
pana Bartłomieja Grzegorza Sala: „Po Busku-Zdroju
i Ponidziu z Wojtkiem Belonem”. Odżyły we mnie
młodzieńcze lata. Odniosłem wrażenie, jakbym
z autorem kroczył po opisywanych zaułkach Ponidzia, bo przecież… prawie wszędzie tam byłem!
[…]
Przepraszam za tak obszerne moje osobiste wywody, ale to refleksje po czytaniu Waszych ostatnich kwartalników. Życzę dalszych sukcesów!
Z poważaniem
Włodzimierz Zmarzlik
Jan Chruśliński
• Pułkownik w stanie spoczynku, historyk
GRÓB NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA
W WARSZAWIE
Tym artykułem kończymy cykl poświęcony symbolom narodowym.
Pomysł oddania hołdu poległym w walkach
nieznanym żołnierzom narodził się bezpośrednio po I wojnie światowej we Francji. Pierwszy na
świecie Grób Nieznanego Żołnierza powstał w Paryżu w 1920 roku. Upamiętnia on 1 500 tysięcy
żołnierzy, poległych na polach bitew pierwszej
wojny światowej w latach 1914–1918. W Paryżu
pod Łukiem Tryumfalnym złożono zwłoki poległego w I wojnie światowej nieznanego z nazwiska żołnierza i mogiłę opatrzono napisem: „Tu leży
Nieznany Żołnierz”.
29
Miejsce to stało się przedmiotem kultu
i symbolem ofiarnego męstwa i wszelkich cnót
żołnierskich, nie tylko Francuzów, lecz i cudzoziemców, którzy zwiedzając Łuk Tryumfalny,
uważają za swój obowiązek złożyć hołd cichego poświęcenia, bezinteresownej ofiary krwi
i życia dla dobra Ojczyzny.
Dnia 4 kwietnia 1925 roku w Warszawie,
w gmachu Ministerstwa Spraw Wojskowych,
w sali Rady Wojennej przy gabinecie Ministra,
odbyła się uroczystość wylosowania pobojowiska, z którego miały być ekshumowane zwłoki
Nieznanego Żołnierza i złożone w mogile pod
arkadami Pałacu Saskiego.
Uroczystość losowania rozpoczął minister
Spraw Wojskowych, generał dywizji Władysław Sikorski – przemawiając między innymi
powiedział:
„Zebrani tu dziś przedstawiciele rządu, wojska
i społeczeństwa mają ten wysoki zaszczyt, że będą
świadkami losowania pobojowiska, które uznamy za symbol wielu naszych pobojowisk. Z całej
ziemi mogił i krzyżów wybranym zostanie jedno
miejsce, jako krwawe znamię walk kilku pokoleń
o wolność, całość i niepodległość narodu. W pokorze i czci chyląc czoło przed dostojeństwem
męki narodowej z ubiegłych lat dumni jesteśmy,
że tym razem nad grobem Nieznanego Żołnierza, który poległ za Ojczyznę, rozbrzmi zwycięska
fanfara polska i majestat prochów Jego czczony
będzie przez rodaków jawnie i dumnie. Wiele bowiem krwi przelaliśmy na pobojowiskach Europy
i całego świata. Ale najwięcej na własnej ziemi
i w ostatniej wojnie zwycięskiej – przeto naszym
nieznanym żołnierzem będzie jeden z tych, co
polegli w okresie starcia się mocy całego narodu polskiego z mocą wroga. Proszę pana szefa
sztabu generalnego, żeby wymienił te pobojowiska, które w czasie wojen z lat tysiąc dziewięćset
osiemnaście do tysiąc dziewięćset dwadzieścia
były dość krwawe.”
Szef sztabu generalnego, generał dywizji
Józef Haller, zabierając głos stwierdził: „Wybór
jest trudny, armia bowiem nasza organizowała
się w ogniu walk, każdy możliwie gotowy batalion z potrzeby bojowej rzucano na front. Dlate30
go wszystkie granice Rzeczypospolitej znaczy nić
serdeczna krwi żołnierskiej, na każdym szlaku
marszowym znajdują się pojedyncze i zbiorowe
mogiły. Jednak w niektórych bitwach i starciach
ponieśliśmy straty bardzo poważne, a nawet
masowe. (…)”
Następnie wręczył księdzu biskupowi polowemu, generałowi Stanisławowi Galowi, piętnaście kartek z nazwami pobojowisk, który
włożył je do urny, po czym szef sztabu generalnego wezwał najmłodszego kawalera orderu Virtuti Militari, by wystąpił w celu dokonania
losowania.
Zameldował się ogniomistrz 14. Pułku Artylerii Polowej Józef Buczkowski, instruktor
szkoły podchorążych i wśród uroczystej ciszy
wyciągnął z urny kartkę; przekazał ją ministrowi spraw wojskowych, generałowi dywizji Władysławowi Sikorskiemu, który odczytał
z niej na głos: „Pobojowisko lwowskie z roku
tysiąc dziewięćset osiemnaście – tysiąc dziewięćset dziewiętnaście łącznie z pobojowiskiem nad
Wereszycą, to jest Gródka Jagiellońskiego, na
którym krwawo i ofiarnie biła się z Ukraińcami
Piąta Dywizja Piechoty. Długotrwałość, zaciętość
walk, moment poświęcenia występuje tutaj w całej pełni. Za zgodność – szef Biura Historycznego,
Kukiel, generał brygady”.
Kończąc uroczystość Sikorski powiedział:„(…)
Nie mógł lepiej paść wybór pobojowiska. Ślepy los
oddał hołd krwi najbardziej ofiarnej (…)”
W dniu 29 października 1925 roku we Lwowie, na cmentarzu Obrońców Lwowa, odbyła
się ekshumacja i wybór zwłok bezimiennego
żołnierza. Rozkopano trzy mogiły żołnierskie.
Na sznurach podniesiono na zewnątrz pierwszą
trumnę. Komisja stwierdziła że nie są to szczątki
żołnierza. To samo druga i trzecia trumna. A komisja żądała dowodu, że to był żołnierz.
Trzy dalsze wydobyte z grobów trumny były
wszystkie zwłokami, żołnierzy: szeregowca,
sierżanta i kaprala. Stwierdzono przepisowy
mundur, metalowe guziki z orłami polskimi,
czapki maciejówki pod pachą lub na kolanach,
u dwóch dystynkcje sierżanta i kaprala – stanowczo stwierdzały, że owe trzy trumny zawieBuski Kwartalnik Edukacyjny
rają szczątki żołnierzy liniowych. Wszystkie trzy
zamknięte trumny ustawiono przed kaplicą
cmentarną. Wówczas pani Jadwiga Zarugiewiczowa – matka, żołnierza poległego na polach
Zadwórza i pochowanego w nieznanym miejscu, kładąc dłoń na jednej z trumien, dokonała wyboru. Po otwarciu trumny okazało się, że
wybór padł na żołnierza bez stopnia wojskowego, z maciejówką. Ustalono, iż był on w wieku
około 14 lat. Wieczorem trumnę przeniesiono
do kaplicy obrońców Lwowa i zaciągnięto przy
niej wartę honorową.
W dniu 30 października 1925 roku, w uroczystym kondukcie z trumną na lawecie armatniej, w asyście orkiestry konnej Ułanów Jazłowieckich i oddziałów piechoty oraz kawalerii,
przeniesiono ciało bezimiennego żołnierza
do bazyliki archidiecezjalnej. Trumna została
wyniesiona za pomocą specjalnej windy na
pięciopiętrowy, potężny katafalk. Katafalk był
ogrodzony płotem karabinów i szabel ułańskich; w czterech rogach spoczywały zbroje
husarskie. Na bieli i purpurze złote emblematy
rycerskie. Po obu stronach katafalku wartę honorową pełniło po dwóch: oficerów, podoficerów i szeregowców.
Następnego dnia 31 października, w ładny
jesienny słoneczny dzień, Lwów odprowadził
Bezimiennego Bohatera z bazyliki na dworzec
kolejowy.
Ośmiu podoficerów zdjęło trumnę z katafalku i przez szpaler pochylonych sztandarów
wojskowych oraz cywilnych, przeszło ze zwłokami do lawety armatniej, oczekującej przed
katedrą. Z chwilą, gdy trumna ukazała się
przed wejściem do katedry, odezwał się z cytadeli wystrzał armatni, a na to hasło rozległ
się dźwięk dzwonów we wszystkich kościołach
lwowskich. Na dwie minuty ustał wszelki ruch
kołowy, w fabrykach włączono syreny.
Uformowany kondukt ruszył spod katedry i ulicami Lwowa: Rutowskiego, Legionów,
Jagiellońską, pl. Smolki, Mickiewicza, Marszałkowską, Kopernika, Sapiehy i Dojazdową,
skierowano się na dworzec kolejowy. Na czele
konduktu jechał na koniu generał dywizji Jan
Thullie, za nim 14. Pułk Ułanów, poczty sztandarowe, duchowieństwo trzech obrządków, laweta armatnia z trumną, dostojnicy wojskowi
i cywilni, orkiestra wojskowa, kompania honorowa, a kondukt zamykał oddział policji konnej.
Lwów na czas przejścia konduktu był odświętnie udekorowany, a na ulicach towarzyszył mu
szpaler mieszkańców i żołnierzy.
Na noc trumnę złożono w salonie recepcyjnym dworca, który został na tę okazję przystrojony przez lwowskich kolejarzy. Trumnę
zamiast na katafalku złożono na karabinach
maszynowych. Na noc przy trumnie stanęła
warta honorowa – obok żołnierzy stanęli także
kolejarze. Całą noc, przez dworzec przewijał się
tłum ludzi składających bezimiennemu żołnierzowi ostatni hołd.
Pożegnanie zwłok na dworcu odbyło się
w dniu 1 listopada z taką samą podniosłością
i okazałością jaka cechowała, przebieg uroczystości lwowskich. O godzinie 8:48 nastąpił odjazd ze Lwowa do Warszawy pociągu nadzwyczajnego. Pociąg prowadzony był parowozem
udekorowanym emblematami narodowymi
i żałobnymi. Trumna spoczywała w ostatnim
wagonie – tym samym, którym do kraju przyjechały zwłoki Henryka Sienkiewicza. Drzwi
wagonu pozostawały otwarte na oścież, aby
podczas przejazdu trumna była dla wszystkich
widoczna. Wagon poprzedzający był wypełniony ponad setką wieńców ofiarowanych przez
lwowian. Trzy pozostałe wagony zajmowała 56
– osobowa eskorta honorowa z komendantem
pociągu gen. bryg. Walerym Maryańskim.
Trasa pociągu wiodła przez Żółkiew, Rawę
Ruską, Bełżec, Krasnystaw, Lublin i Garwolin.
Na trasie przejazdu planowano liczne postoje
po około 15 minut. Zapadający mrok potęgował podniosły nastrój. Wzdłuż torów rozbłysły
smolne łuczywa lub stosy drewna, a przy torach
na całej trasie towarzyszyły mu nieprzebrane
tłumy. Na stacjach, które pociąg mijał i gdzie
się zatrzymywał, orkiestry grały pieśni patriotyczne i żałobne, śpiewały chóry miejscowe.
Późne godziny nocne nie położyły kresu tych
31
manifestacji. Droga Nieznanego Żołnierza była
więcej, niż królewski pochód tryumfalny.
Pociąg wiozący szczątki Bezimiennego
Bohatera, po 22 godzinach jazdy ze Lwowa,
2 listopada o godzinie szóstej rano wjechał
na Dworzec Główny w Warszawie. Lokomotywa przyozdobiona była w barwy narodowe
z wielką tarczą z Orłem Białym na przedzie.
Generał Maryański przekazał trumnę oraz 126
wieńców generałowi Sikorskiemu i generałowi
Suszyńskiemu. Trumna przykryta szkarłatnym
całunem atłasowym z wyhaftowanym godłem
państwowym, została złożona na lawecie armatniej zaprzężonej w szóstkę koni. Kondukt
z Dworca Głównego prowadził ksiądz prałat
Niewiarowski. Przed konduktem szła orkiestra, za nią pododdziały 30. Pułku Piechoty.
Za trumną szli przedstawiciele rządu i wojska.
Trasa wiodła, Alejami Jerozolimskimi, Nowym
Światem i Krakowskim Przedmieściem przez
plac Zamkowy do katedry świętego Jana.
Wszystkie domy na trasie pochodu były ozdobione flagami o barwach narodowych.
Przed katedrą na kondukt oczekiwał ksiądz
biskup polowy, generał Stanisław Gall, który
następnie wprowadził trumnę po czerwonym
kobiercu na katafalk ustawiony na środku katedry. Do godziny 11:00, kiedy rozpoczęło się
nabożeństwo, do katedry przybywali oficjele:
prezydent Rzeczypospolitej Stanisław Wojciechowski, marszałkowie Sejmu i Senatu, premier Władysław Grabski, generał Władysław
Sikorski, generalicja. Przybył także nuncjusz
papieski Lorenzo Lauri.
Podczas mszy przy katafalku stanęła warta
honorowa – cztery posterunki oficerskie. Miejsca najbliżej katafalku zajęte były przez matki
poległych żołnierzy, wdowy i sieroty po żołnierzach oraz przez inwalidów wojennych.
Uroczystą mszę celebrował metropolita warszawski, ksiądz kardynał Aleksander Kakowski,
zaś patriotyczną homilię wygłosił ksiądz prałat
Antoni Szlagowski. Wzruszył wszystkich zebranych. Zwrot do matek, których synowie polegli
w walce i spoczywają jako nieznani, wywołał
łzy i łkania. Pełnym napięcia głosem wołał:
32
„…Kim jesteś ty? Nie wiem. Gdzie dom twój
rodzinny? Nie wiem. Kto twoi rodzice? Nie wiem
i wiedzieć nie chcę i wiedzieć nie będę, aż do dnia
sądnego. Wielkość Twoja w tem, żeś nieznany.
W bratniej, wspólnej mogile zagubił imię, zagubił rodzinę, spadło z niego, co osobiste, z grobu
narodził się na nowo, z grobu, gdyby z matki-ziemi, wyszedł nieznany, zapomniany, bezimienny
[…] Czymże na Boga jesteś, szary żołnierzu, zapomniany, bezimienny?
Ty jesteś odwieczny geniusz bojowy narodu,
zowiesz się Męstwo, ty jesteś niespożyta, niezmożona moc ideałów narodowych, zowiesz się Poświęcenie. Ty jesteś wszechzwycięska niepodległość ducha narodowego, zowiesz się Wolność.”
Po nabożeństwie trumna została zdjęta z katafalku przez ośmiu podoficerów – kawalerów
krzyża Virtuti Militari, wyniesiona przed katedrę wśród szpaleru pochylonych oddających
honory sztandarów i złożona na armatniej lawecie. Sformowano kondukt według ustalonego porządku. Na czele maszerował pododdział piechoty konnej, następnie pododdziały:
piechoty, artylerii, kawalerii, sztandary armii
polskiej, dalej duchowieństwo wszystkich
wyznań, laweta z trumną, a tuż za nią matki,
wdowy i inwalidzi. W dalszej kolejności w kondukcie szli: prezydent Rzeczypospolitej, przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wojskowych,
generalicja, przedstawiciele Sejmu i Senatu
oraz wysocy urzędnicy, korpus oficerski i delegacje zagraniczne. Kondukt zamykał oddział
policji konnej.
Przy dźwiękach rozbrzmiewających wszystkich dzwonów kościelnych, kondukt przemaszerował Krakowskim Przedmieściem, na plac
Saski. Po drodze konduktowi towarzyszyły tysiące warszawiaków.
W lożach przy Pałacu Saskim zasiedli prezydent Rzeczypospolitej z towarzyszącym mu
pierwszym marszałkiem Polski Józefem Piłsudskim, premier i marszałkowie Sejmu i Senatu,
po lewej stronie duchowieństwo rzymskokatolickie, arcybiskup Kościoła prawosławnego
i główny rabin warszawski.
Laweta z trumną zatrzymała się przed pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego. Przy
pomniku stali żołnierze w historycznych mundurach wojsk polskich z czasów Księstwa Warszawskiego. Kawalerowie Virtuti Militari przenieśli trumnę przed salutującymi oddziałami
i złożyli obok miejsca spoczynku. Punktualnie
o godzinie 13:00 rozległ się strzał armatni,
wzywający stolicę, a z nią cały naród, do jednej
minuty ciszy i skupienia. Odkryły się głowy, zamarł ruch… Przy biciu dzwonów kościelnych
trumna została opuszczona do grobowca. Nad
zgromadzonymi tłumami rozległ się warkot
przelatujących eskadr samolotów.
Minister spraw wojskowych złożył do grobowca akt erekcyjny oraz 14 żalników z ziemią z pozostałych pobojowisk, a także srebrny wieniec od prezydenta Rzeczypospolitej
i jedwabny całun z wizerunkiem orła białego.
Minutę po złożeniu trumny do grobowca,
przestały bić dzwony i oddano 24 wystrzały
honorowej salwy armatniej. Grobowiec nakryto płytą nagrobną.
Akt erekcyjny złożony w grobowcu Nieznanego Żołnierza polskiego, miał następującą treść:
„Naród i rząd Najjaśniejszej Rzeczypospolitej
Polskiej z jej prezydentem Stanisławem Wojciechowskim na czele przy udziale przedstawicieli
izb ustawodawczych, duchowieństwa wszech
wyznań, wojska, władz państwowych i samorządowych, stowarzyszeń społecznych i licznych
tłumów ludu złożył w grobowcu na placu Saskim
w stołecznym mieście Warszawie wzniesionym,
wydobyte ze wskazanego losem pobojowiska
lwowskiego zwłoki żołnierza polskiego, który poległ za Ojczyznę, składając w ten sposób wspólny hołd tysiącom bohaterów, którzy w ciągu stutrzydziestoletniej walki o wolność legli na polu
chwały za sprawę narodu.”
Gdy zawarła się płyta nad szczątkami Nieznanego Żołnierza, prezydent Wojciechowski jako
pierwszy oddał honory Grobowi Nieznanego
Żołnierza i złożył wieniec od narodu, a następnie zapalił wieczny znicz. Przy grobie została
zaciągnięta warta honorowa wystawiona przez
żołnierzy z 36. Pułku Legii Akademickiej.
Ideą warszawskiego Grobu Nieznanego Żołnierza jest uczczenie pamięci poległych w walce o niepodległość. Grób zaliczany jest do narodowych imponderabiliów, symbolizujących
największe poświęcenie.
Barbara Burzawa
• Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 w Pińczowie
Agnieszka Poros
• Nauczyciel bibliotekarz oraz opiekun SU w Szkole Podstawowej nr 1 w Pińczowie
Edyta Jaklewicz-Orzeł
• Pedagog szkolny oraz opiekun SU w Szkole Podstawowej nr 1 w Pińczowie
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 W PIŃCZOWIE
Szkoła Podstawowa nr 1 jest najstarszą placówką oświatową w Pińczowie, sięgającą swymi tradycjami połowy XV stulecia. W obecnym
budynku nauka rozpoczęła się we wrześniu
1931 roku i trwa do dzisiaj. W naszej szkole tradycja łączy się z nowoczesnością.
Bazę szkoły stanowi 9 sal nauczania zintegrowanego i 8 sal dydaktycznych dla klas
IV–VI wyposażonych w niezbędne pomoce
dydaktyczne do realizacji nowej podstawy
programowej. 11 sal posiada zestawy multimedialne (projektory i ekrany), 1 tablicę interaktywną, a cała szkoła objęta jest dostępem
do Internetu.
Szkoła posiada 2 pracownie informatyczne dla klas I–VI – 35 stanowisk (15 komputerów
stacjonarnych oraz 20 netbooków z projektów
unijnych) oraz wyposażenie multimedialne.
Zajęcia sportowe odbywają się w 2 salach
gimnastycznych: dużej (otwartej w 2010 r.)
33
z nowoczesnym zapleczem sportowym i sanitarnym (pełnowymiarowe boiska do piłki siatkowej, koszykówki, tenisa ziemnego),
z możliwością podziału na dwie części (kotara), z widownią (117 miejsc) posiadającej
zaplecze przystosowane do potrzeb osób
niepełnosprawnych (winda, podjazdy, sanitariaty) oraz małej dla klas 1–3 (także na zajęcia
gimnastyki-korekcyjnej). Przy sali znajduje się
boisko sportowe do piłki nożnej oraz zeskok
do skoku w dal.
Bazę szkoły stanowią także: świetlica; stołówka szkolna; obserwatorium astronomiczne; gabinety: pedagoga szkolnego, logopedy,
terapii pedagogicznej, higienistki oraz pokój
spotkań z rodzicami.
Biblioteka szkolna swoim bogatym księgozbiorem (ponad 15 tys. woluminów) służy dzieciom, nauczycielom i rodzicom. Każdy
może skorzystać z czytelni oraz Internetowego
Centrum Informacji Multimedialnej. Młodsze
dzieci chętnie spędzają przerwy śródlekcyjne w kąciku czytelniczym. Stałym elementem
działalności biblioteki jest organizacja spotkań
w ramach akcji Cała Polska Czyta Dzieciom.
W Szkole Podstawowej nr 1 w Pińczowie
pracuje 38 wykwalifikowanych nauczycieli. 34
posiada stopień nauczyciela dyplomowanego, a 4 mianowanego. Wielu ukończyło studia
podyplomowe, kursy kwalifikacyjne oraz elearningowe z różnych dziedzin.
Uczniowie pod kierunkiem nauczycieli zdobywają czołowe lokaty w konkursach
przedmiotowych i sportowych na wszystkich
szczeblach (szkolnym, gminnym, powiatowym
i wojewódzkim). Biorą udział w ogólnopolskich
konkursach przedmiotowych: „Kangur matematyczny”, „Oxford”, „Omnibus”, „Pingwin”.
W roku szkolnym 2011/2012 dwoje uczniów
zostało laureatami Wojewódzkich Konkursów:
Matematyczno-Przyrodniczego oraz Humanistycznego. W bieżącym roku szkolnym do finału Konkursu Matematyczno-Przyrodniczego
dostała się jedna uczennica.
34
W ramach przeprowadzanych egzaminów
i sprawdzianów zewnętrznych absolwenci SP1
osiągają wyniki przekraczające średnią w rejonie OKE w Łodzi.
Oferta edukacyjna i kulturalna szkoły jest
bardzo bogata dając możliwość uczestnictwa
każdemu dziecku w wybranych przez siebie
formach.
W szkole aktywnie działa Samorząd
Uczniowski. Od 20 lat organizowane są Sejmiki Samorządów Uczniowskich Szkół Podstawowych Gmin Powiatu Pińczowskiego (informacje
przedstawione jako dobra praktyka są dostępne na stronie Kuratorium Oświaty w Kielcach).
Samorząd wraz z opiekunami wykonuje prace plastyczne promujące szkołę i miasto. Fundusze uzyskane ze sprzedaży wspierają szkolne akcje charytatywne oraz bibliotekę szkolną
(zakup nowych pozycji książkowych).
Samorząd Uczniowski podejmuje także
działania na rzecz ekologii (akcje: zbierania
zużytych baterii, płyt CD i DVD, tonerów, makulatury itp., „Dzień Ziemi”, „Sprzątanie Świata”,
„Oszczędzamy nie tylko pieniądze”).
Prężnie rozwija się działalność Szkolnego
Koła PCK, które rozbudza w dzieciach potrzebę pomocy słabszym i bardziej potrzebującym.
Koło co roku organizuje zbiórki funduszy i darów dla Domu Dziecka w Pacanowie, z którym
współpracujemy od roku 1992.
Od 1956 roku nieprzerwanie działa u nas
Szkolna Kasa Oszczędności. Edukacja ekonomiczna przynosi efekty w postaci wysokich lokat w konkursie „Dziś oszczędzam w SKO, jutro
w PKO” na szczeblu regionalnym i ogólnokrajowym.
Od 2 lat prowadzimy Szkolnego Bloga SKO,
który dwukrotnie został wyróżniony jako Najlepszy Blog Miesiąca. Dzięki temu szkoła wzbogaciła się o nowoczesny projektor multimedialny oraz laptopa.
Szkolny Klub Europejski „Euroklub” aktywnie uczestniczy w propagowaniu idei integracji europejskiej w środowisku szkolnym
i lokalnym.
Uczniowie mają możliwość rozwijania swoich pasji w licznych kołach zainteresowań (np. teatralnym,
plastycznym, wokalnym, informatycznym itp.) oraz na zajęciach sportowych (SKS – piłka nożna, piłka
siatkowa, pływanie).
W ramach lekcji wych. fizycznego, uczniowie klas V i VI objęci są
programem nauki pływania (zajęcia
na pływalni miejskiej „Delfinek”).
Nauczyciele prowadzą zajęcia
z uczniami zdolnymi oraz przygotowują dzieci do sprawdzianu po kl. 6,
okolicznościowe, a fundusze przekazywane
są potrzebującym. Działania te prowadzone
są jako imprezy otwarte – biorą w nich udział
członkowie społeczności lokalnej.
Uczniowie uczestniczą również w ogólnopolskich akcjach charytatywnych np. „Góra Grosza”,
„WOŚP”, „Magiczna plastikowa zakrętka”.
Szkoła uczestniczyła w realizacji unijnych
projektów edukacyjnych Sokrates Comenius
(2004–2007) i Comenius (2008–2010). Programy unijne realizowane w szkole to także:
„Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą
do wiedzy”, „Radosna Szkoła”, „Owoce i warzywa w szkole”, „Mleko w szkole” oraz „Indywidualizacja procesu nauczania”.
Pińczowska „Jedynka” brała udział w tworzeniu Literackiego Atlasu Polski poprzez dwa
egzaminu na kartę rowerową (Bezpieczeństwo w Ruchu Drogowym),
konkursów z zakresu komunikacji.
Uczniowie mający problemy
w nauce korzystają z zajęć terapii
pedagogicznej. Szkoła realizuje program Ortografitti. Wychowankowie
SP 1 objęci są opieką i pomocą pedagogiczną, logopedyczną i terapeutyczną.
Tradycją szkoły są organizowane
koncerty charytatywne:„Dzieci Dzieciom”, „Ulica Śnieżynkowa”. Podczas
ich trwania odbywają się kiermasze
35
projekty: „Przechadzka po
Atenach Sarmackich” oraz
„Wspaniały świat Ponidzia
Adolfa Dygasińskiego”. Jesteśmy także posiadaczem certyfikatu „Szkoła z Klasą”.
Od lutego 2013 r. SP1 stara
się o certyfikat biorąc udział
w projekcie „Bezpieczna szkoła – bezpieczny uczeń”.
Realizujemy autorskie programy: Cała Szkoła Czyta, Savoir vivre na co dzień, Metoda
ruchu rozwijającego (kl. I–III),
O Unii Europejskiej z pasją.
Szkoła Podstawowa nr 1
aktywnie współpracuje ze
środowiskiem
lokalnym,
organizując i uczestnicząc
w przedsięwzięciach kulturalnych. Posiada wielu przyjaciół szkoły i stałą grupę sponsorów wspomagających jej
działania. Niekwestionowaną
wartością szkoły jest działająca w niej Rada Rodziców dzięki której udaje się zrealizować
wiele akcji i projektów.
Od początku 2013 r. nauczyciele i rodzice korzystają
z dziennika elektronicznego.
Bieżące informacje z życia
szkoły oraz dokumenty i galerię zdjęć można znaleźć na:
www.sp1.pinczow.com. Nasza witryna posiada Certyfikat
Fundacji Kidprojekt.pl jako
„Strona Przyjazna Dzieciom”.
Zdjęcia:
Agnieszka Poros, Paweł
Rutkowski
36
Szkoła Podstawowa nr 1 w Pińczowie
➢
•
•
•
•
•
Kursy kwaliﬁkacyjne:
Oligofrenopedagogika.
Pedagogika opiekuńcza.
Pedagogika lecznicza.
Terapia pedagogiczna.
Zarządzanie oświatą.
➢ Kursy doskonalące (w ramach, których uczestnik zostanie objęty dodatkowo szkoleniem
ICT – pakiet 2 szkoleń):
• Techniki plastyczne w edukacji.
Technologie informacyjno-komunikacyjne.
• Jak radzić sobie z uczniami przejawiającymi zaburzone zachowania?
Multimedia w dydaktyce.
• Warunki dobrej diagnozy u dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Komputer w edukacji wczesnoszkolnej.
• Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
E-nauczanie.
• Pedagogika zabawy.
• Skuteczna komunikacja w szkole z wykorzystaniem alternatywnych i wspomagających
metod porozumiewania się.
E-learning
• Metoda projektu jako narzędzie integracji międzyprzedmiotowej.
Multimedia w dydaktyce.
• Psychologia rozwojowa dziecka.
• Stres w pracy nauczyciela w kontekście wypalania zawodowego.
E-nauczanie.
• Doskonalenie kompetencji nauczycieli do pracy z rodzicami uczniów.

Pobierz nr 41/2013 [format PDF]

Transkrypt

Podobne dokumenty

Buski Kwartalnik

Szkoła Podstawowa im. K. Makuszyńskiego w Siesławicach

Pobierz nr 43/2013 [format PDF]