Historia Ziemi - BEZ
Transkrypt
Historia Ziemi - BEZ
I. Wiek Ziemi. - geologia historyczna – nauka zajmująca się badaniem dziejów Ziemi - wiek względny – określenie kolejności powstawania skał - wiek bezwzględny – określenie wieku skał (Ziemi) w latach - wiek bezwzględny Ziemi to 4,6 miliarda lat II. Metody określania wieku względnego skały: - metoda stratygraficzna – polega na ustaleniu wieku skał na podstawie ich wzajemnego położenia (tylko na obszarach spokojnych tektonicznie) - metoda petrograficzna – polega na odtwarzaniu wydarzeń w dziejach Ziemi na podstawie rodzaju skał - metoda geomorfologiczna – polega na odtwarzaniu wydarzeń w dziejach Ziemi na podstawie rzeźby terenu - metoda paleontologiczna – polega na określeniu wieku skal na podstawie zawartych w nich skamieniałości, szczególnie skamieniałości przewodnich - metoda tektoniczna – polega na określaniu wydarzeń na podstawie niezgodności w układach warstw skalnych III. Metody określania wieku bezwzględnego: - metoda radiometryczna – oparta na rozpadzie pierwiastków promieniotwórczych; okres połowiczego rozpadu uranu wynosi ok. 4,5 miliarda lat, a izotopu węgla C-14 5570 lat IV. Prekambr - era najstarsza, najdłuższa w dziejach Ziemi (4,4 miliarda lat) - dzieli się na okresy: 1) ARCHAIK · powstanie skorupy ziemskiej · silna działalność wulkaniczna, wylewy lawy, która tworzyła wielkie pokrywy · atmosfera Ziemi prawdopodobnie beztlenowa, dużo Fe2+ w oceanach · pojawiają się pierwsze bakterie 2) PROTEROZOIK: · pojawia się tlen w atmosferze, systematyczne utlenianie Fe2+ do osadów Fe(OH)3 · pod koniec okresu kontynenty prawdopodobnie scalone w jeden (Pangea); klimat zmienny · liczne orogenezy (karelska, bajkajska, gotyjska, assyntyjska, grenwilska) · pojawiają się pierwsze organizmy przypominające sinice (początek fotosyntezy), a pod koniec pojawiają się wielokomórkowce (glony, proste bezkręgowce) - skały prekambryjskie tworzą fundamenty kontynentów, tzw. tarcze kontynentalne V. Paleozoik - era trwała ok. 327 milionów lat - dzieli się na okresy: 1) KAMBR 2) ORDOWIK 3) SYLUR 4) DEWON 5) KARBON 6) PERM - całkowity rozpad Pangei - transgresje i regresje morza - fałdowanie kaledońskie (sylur/dewon) - fałdowanie hercyńskie (karbon/perm) - intensywne procesy denudacji - zmiany klimatyczne - powstanie wielu surowców mineralnych (węgiel kamienny – zwłaszcza w karbonie, ropa naftowa, sól kamienna, rudy metali, gips, sól potasowa) - rozwój życia organicznego - rozwój fauny morskiej (ślimaki, skorupiaki, małże, gąbki, koralowce) - w sylurze pojawiają się pierwsze ryby - rozwija się fauna lądowa (owady, płazy, gady) - intensywny rozwój roślinności (szczególnie w karbonie – paprotniki i permie – nagonasienne) - skamieniałości przewodnie: trylobity, graptolity bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy... VI. Mezozoik - era trwała ok. 165 milionów lat - dzieli się na okresy: 1) TRIAS 2) JURA 3) KREDA - transgresje i regresje morza - typowe skały dla mezozoiku to osadowe organiczne pochodzenia zwierzęcego (np. kreda) - ogólnie spokój tektoniczny, dopiero w kredzie wstęp do fałdowania alpejskiego - powstaje Atlantyk - częste zmiany rozkładu lądów i mórz - rozpad Gondwany i Laurazji - era panowania płazów: wodne (Ichtiozaury), lądowe (Dinozaury, Stegozaury), powietrzne (Archeopteryx – przodek ptaków) - pojawiają się pierwsze ssaki - rozwój fauny morskiej (małże, gąbki, jeżowce, głowonogi, koralowce, otwornice) - dalszy rozwój roślinności – pojawiają się okrytonasienne - skamieniałości: amonity, belemnity VII. Kenozoik - trwał 65 milionów lat - dzieli się na: 1) TRZECIORZĘD · okresy: paleocen, eocen, oligocen, miocen, pliocen · fałdowanie alpejskie (Alpy, Karpaty, Pireneje, Atlas, Himalaje, Andy, Kordyliery) · intensywna działalność wulkaniczna · zjawiska sejsmiczne · zmiany klimatu (ochłodzenie z końcem trzeciorzędu) · intensywne procesy denudacji · różnorodność skał 2) CZWARTORZĘD · okresy: plejstocen, holocen (okres polodowcowy) · zlodowacenie półkuli pn. · rozkład kontynentów i mórz tak jak obecnie · ustalają się współczesne strefy zwierzęce i roślinne - nastąpił rozwój ptaków oraz ssaków - w paleocenie pojawiają się prymitywne naczelne, a w pliocenie australopiteki - w plejstocenie pojawia się człowiek - rozwój roślinności (pierwsze trawy) VIII. Główne formy ukształtowania powierzchni lądów - lądy zajmują 149 milionów km2 , czyli 29% powierzchni Ziemi; oceany 361 milionów - niziny – są to tereny o wys. do 300 m n.p.m.; zajmują 33% powierzchni lądów; mogą być płaskie, faliste lub pagórkowate; powstają w wyniku: · akumulacji osadów rzecznych · akumulacji osadów polodowcowych · jako pozostałość po dnach morskich · stare powierzchnie równania - największa depresja: Nadkaspijska (710 tys. km2) - najniżej położona: Rów Jordanu z Morzem Martwym (404m p.p.m.) - wyżyny – są to obszary powyżej 300m n.p.m.; przeważnie słabo rozczłonowane, często równinne, występują u podnóża gór i wewnątrz kontynentów; najwyższa wyżyna: Tybet (4505 m n.p.m.) - góry – są to obszary wysoko wzniesione, rozczłonowane, o dużych różnicach wysokości i dużych nachyleniach stoku IX. Rzeźba dna oceanicznego - szelf (platforma kontynentalna) – występuje na głębokości od 0 – 200 m; jest minimalnie nachylony; otacza szerszym lub węższym pasem kontynenty - stok kontynentalny – na głębokości 200-3000 m; lekko nachylony; urozmaicony przez doliny podwodne - baseny oceaniczne – występują na głębokości 3000-6000 m; są płaskie i rozległe; zajmują 73% dna oceanów; zbudowane głownie z bazaltu; dna basenów urozmaicają grzbiety śródoceaniczne, w których znajdują się ryfty - rowy oceaniczne – poniżej 6000 m p.p.m; o wysokim przebiegu zapadliskowym ciągną się równolegle do łańcuchów górskich; występują na wybrzeżach: mariański (11022 m), japoński, kurylski, filipiński, tonga bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy...