przesilenie wiosenne
Transkrypt
przesilenie wiosenne
JOGA – HARMONIA DUSZY I CIAŁA Znajdźmy czas na relaks KUPUJ Z GŁOWĄ Jak rozsądnie wydawać pieniądze ZDROWE OCZY O wzrok dbajmy szczególnie UCZYMY DZIECKO ZASYPIAĆ Praktyczna metoda dająca efekty foto: Getty Images\Flash Press Media ŻYWIENIE W CUKRZYCY Komponujemy zdrowe posiłki NR 3 (57) MARZEC 2007 Czasopismo pacjentów aptek www.dbamozdrowie.pl infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] Zbliża się przesilenie wiosenne OBUDŹ ORGANIZM PO ZIMIE…1 www.dbamozdrowie.pl 2 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 1 Aktualności KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA DBAM O ZDROWIE Zapraszamy Państwa do zapoznania się z ofertą księgarni wysyłkowej programu Apteki Dbam o Zdrowie, a zwłaszcza do zakupu Książki Miesiąca „Naucz małe dziecko myśleć i czuć”, która ukazuje jak w formie zabawy można rozwijać inteligencję u małych dzieci. Zamawiając Książkę Miesiąca otrzymują Państwo 10 punktów w programie Apteki Dbam o Zdrowie (szczegóły wewnątrz numeru). W TYM NUMERZE POLECAMY PAŃSTWU RÓWNIEŻ KOLEJNE NOWOŚCI: • „Stany nagłe w okulistyce” – to publikacja, w której są opisane przyczyny, objawy przedmiotowe i podmiotowe, diagnostyka oraz leczenie m. in. urazów oka, gwałtownie przebiegających chorób infekcyjnych narządu wzroku, jaskry, nagłego zaniewidzenia. • „Dziecko nadpobudliwe” - poradnik napisany przez Cordulę Neuhaus, uznaną w Niemczech autorkę prac o ADHD (zespole nadpobudliwości psychoruchowej), przeznaczony głównie dla rodziców, lecz zainteresuje również psychologów, pedagogów, studentów pedagogiki specjalnej i psychologii. Zamówienia prosimy przesyłać na formularzu zamieszczonym wewnątrz gazetki lub na stronie internetowej www.dbamozdrowie.pl 2 Od redakcji SZANOWNI CZYTELNICY Nadchodzi czas, w którym nasze organizmy po zimie „budzą się do życia”. Przełom zimy i wiosny to, obok jesieni, okres nienajlepszego samopoczucia większości z nas. Jesteśmy wtedy zmęczeni mało ruchliwym trybem życia, niedoborem światła słonecznego i zimnem. Jest to tzw. przesilenie wiosenne. Jak można ograniczyć jego wpływ – o tym możecie Państwo przeczytać w artykule „Zbliża się przesilenie wiosenne”. Znaczną część miejsca marcowego numeru Czasopisma Pacjentów Aptek „Dbam o Zdrowie” poświęciliśmy na relaks. Według nas bardzo dobrym pomysłem może być uprawianie jogi. Jest ona świetną propozycją dla zabieganych, rozkojarzonych, niepewnych siebie i zagubionych ludzi. Nie staje się obowiązkiem, ale przyjemnością, która kształtuje nasze ciało oraz wnętrze. W marcowym numerze „Dbam o Zdrowie” kontynuujemy publikację stałej pozycji cieszącej się dużym zainteresowaniem - odpowiedzi na pytania Czytelników, których udziela lekarz medycyny i doktor nauk farmaceutycznych Jacek Owczarek z Zakładu Biofarmacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Zapraszamy do lektury Redakcja Przewodnik po aptece „Dbam o zdrowie” - czasopismo pacjentów aptek Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. (spółka Polskiej Grupy Farmaceutycznej), 91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3, tel. (0 42) 613 34 44, fax (0 42) 640 71 43, Prezes wydawnictwa: Wojciech Rosicki, tel. (0 42) 613 35 64. Redakcja: adres jak wyżej, Redaguje zespół: Redaktor naczelny: Krzysztof Chrzanowski, tel. (0 42) 613 35 81, Sekretarz Redakcji: Grzegorz Dróżdż, tel. (0 22) 510 41 17, Redaktor Graficzny: Izabela Raduszewska, tel. (0 42) 613 35 84, Dział Reklamy: Tomasz Cieślak, tel. (0 42) 613 35 83, 0 601 075 736, e-mail: [email protected], Skład: JURCZYK DESIGN, www.jurczykdesign.com, Zdjęcia: FPM, Indigo, Nadzór farmaceutyczny: Jerzy Stasiak, Druk: Drukarnia Prasowa SA, Łódź Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów redakcyjnych, nadawania tytułów i śródtytułów. Za treść opisów preparatów odpowiedzialność ponoszą Zleceniodawcy. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl SPIS TREŚCI Z OKŁADKI: ZBLIŻA SIĘ PRZESILENIE WIOSENNE 6 JOGA – HARMONIA DUSZY I CIAŁA 22 KUPUJ Z GŁOWĄ 30 ŻYWIENIE W CUKRZYCY 38 JAK POMÓC NIEMOWLĘCIU ZASNĄĆ 48 CHOROBY OCZU 54 ATRYBUT KOBIECOŚCI - JAK UDOSKONALAĆ I LECZYĆ PIERSI 14 LISTA LAUREATÓW 57 KIEDY SWĘDZI I PIECZE 60 BYĆ PIĘKNĄ W CIĄŻY 66 KRZYŻÓWKA 72 PORADNIA 76 KSIĘGARNIA 80 3 Wyrób medyczny 334 sugerowana cena w aptece 99 CIŚNIENIOMIERZ ELEKTRONICZNY OMRON M6 COMFORT Op. 1 szt. z komfortowym mankietem (do obwodu 42 cm). Urządzenie przeznaczone dla profesjonalistów oraz osób prywatnych, wyposażone w największy wyświetlacz umożliwiający łatwe odczytanie wyniku pomiaru. Technologia IntelliSense™ zapewnia łatwość i wygodę obsługi, a funkcja uśredniania pozwala wyznaczyć średnią z ostatnich trzech wyników. Wyposażony w wygodny rękaw dla średnich, jak i większych ramion (22-42 cm). Posiada największy wyświetlacz z ciśnieniomierzy dostępnych na rynku. Ciśnieniomierz wskazuje także wszelkie poruszenia ciała lub nieregularności w pracy serca, które mogą mieć wpływ na dokładność pomiaru. Pamięć ciśnieniomierza pozwala zapisać wyniki 90 badań. Produkt przebadany klinicznie zgodnie z zasadami międzynarodowego protokołu badań. HORNMEDICAL Szampon i żel zapobiegające wypadaniu włosów 24 sugerowana cena w aptece DERMENA Szampon op. 200 ml Żel op. 100 ml 49 Cena dotyczy szamponu 28 sugerowana cena w aptece 49 Cena dotyczy żelu DERMENA •zapobiega wypadaniu włosów • stymuluje odrost włosów DERMENA to innowacyjne produkty zapobiegające wypadaniu włosów o skuteczności potwierdzonej badaniami klinicznymi. DERMENA dzięki zawartości chlorku 1-metylonikotynamidu - metabolidu witaminy PP (B3) wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwłojotokowe. Regeneruje mieszek włosowy poprawiając jego ukrwienie. Szampon DERMENA przezanczony jest do codziennej pielęgnacji włosów. Kurację szamponem można wspomagać równoczesnym stosowaniem żelu DERMENA. Wskazania: • nadmierne wypadanie włosów o różnym podłożu • stany zapalne głowy, również ze współistniejącym łupieżem Skład: substancja czynna: chlorek 1-metylonikotynamidu Działania niepożądane: w wielomiesięcznych testach nie zaobserwowano działań niepożądanych 4 W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE PHARMENA Działa przeciwzapalnie i przeciwalergicznie 7 14 sugerowana cena w aptece 99 sugerowana cena w aptece Cena dotyczy maści 15 g Cena dotyczy maści 30 g 49 FLEXIDERM® Op. maść 15 g lub 30 g Maść Flexiderm® posiada nowoczesną formułę skojarzenia sylimaryny z fosfatydylocholiną. Sylimaryna ma właściwości przeciwzapalne i zdolność wychwytywania wolnych rodników. Fosfatydylocholina zwiększa wchłanianie sylimaryny, przez co podnosi jej szybkość i siłę działania. Te dwa składniki wiąże Lekobaza – uniwersalne podłoże maściowe o właściwościach leczniczych. Dzięki tym 3 składnikom maść Flexiderm® skutecznie działa przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. Flexiderm® pomaga w: atopowym zapaleniu skóry; wyprysku; rumieniu; nadmiernym wysuszeniu skóry; oparzeniach i odmrożeniach; łuszczyca. Maść Flexiderm® jest lekiem przyjaznym – ma ten sam współczynnik pH, co Twoja skóra. Skład: 1 g preparatu zawiera: kompleks sylimarynowo- fosforanowy 10 mg HERBAPOL POZNAŃ Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Preparat wspomagający pracę wątroby 8 sugerowana cena w aptece 49 SYLIMAROL® Op. 30 drażetek Wątroba to największe laboratorium naszego organizmu, pełni blisko kilkaset różnych funkcji. Przetwarza składniki odżywcze, rozsyła je, magazynuje, produkuje żółć potrzebną do prawidłowego trawienia, syntezuje białka niezbędne organizmowi i konieczne do utrzymania odporności. Pomaga w usuwaniu toksyn. Jest jednak bardzo delikatna. Nietrudno ją przeciążyć. Łatwo ulega uszkodzeniom. Sylimarol® wspomaga pracę wątroby oraz regeneruje jej komórki. Wskazania: W przewlekłych stanach zapalnych wątroby; stłuszczeniu wątroby; zaburzeniach trawienia, wywołanych spożywaniem ciężkostrawnych pokarmów; w przypadkach uszkodzenia wątroby przez leki, alkohol i substancje toksyczne. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek ze składników. ZALECANE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI: dzieci poniżej 12 roku życia. W czasie ciąży i karmienia piersią stosować wyłącznie z przepisu lekarza. Skład: Sylimarol® 70 mg – 1 drażetka zawiera 70 mg sylibiny. Gdy coś Ci leży na wątrobie HERBAPOL POZNAŃ Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. W TWOJEJwww.dbamozdrowie.pl APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] 5 foto: Getty Images\Flash Press Media ZADBAJ O SIEBIE Zbliża się przesilenie wiosenne 6 PORĄ ROKU, KTÓRA ZAZWYCZAJ NAJBARDZIEJ SIĘ DŁUŻY JEST ZIMA, A NAJTRUDNIEJSZE DO PRZETRWANIA SĄ JEJ OSTATNIE TYGODNIE. JESTEŚMY WTEDY ZMĘCZENI MAŁO RUCHLIWYM TRYBEM ŻYCIA, NIEDOBOREM ŚWIATŁA SŁONECZNEGO I ZIMNEM. JEST TO TZW. PRZESILENIE WIOSENNE. lek. med. Ewa Pakuła infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 7 ZADBAJ O SIEBIE Przesileniu wiosennemu towarzyszą: spadek ogólnej kondycji i gorsze samopoczucie, osłabienie, bóle głowy i kończyn, senność, łatwe męczenie, trudności z koncentracją, chwiejne nastroje i rozdrażnienie. Przesilenie wiosenne może również zwiększać naszą podatność na różne infekcje wirusowe i bakteryjne, zwłaszcza górnych dróg oddechowych. Dlatego między innymi szczyt zachorowań na grypę przypada na miesiące luty i marzec. PRZYCZYNY PRZESILENIA WIOSENNEGO • Brak regularnego ruchu i ćwiczeń powoduje gorszą kondycję – odczuć to można przy próbie podbiegnięcia do autobusu albo wchodzeniu po schodach jako zadyszkę. • Wzmożony apetyt na jedzenie, zwłaszcza kaloryczne, sprzyjające przyrostowi masy ciała, który dodatkowo osłabia naszą kondycję. • Mniejsza ilość witamin w diecie spowodowana mniejszym spoży- 8 ciem świeżych warzyw i owoców, odpowiedzialna jest za niedobory witaminowe. • Niedobór światła słonecznego pogarsza samopoczucie i nastrój w wyniku niedoboru serotoniny, która reguluje nastrój człowieka i do której wytwarzania w mózgu niezbędne jest światło dzienne. • Niekorzystne warunki atmosferyczne (częste zmiany temperatury, ciśnienia atmosferycznego i wiejące wiatry), zaburzają nasz komfort cieplny, pogarszają nasze samopoczucie. JAK PRZETRWAĆ OSTATNIE TYGODNIE ZIMY? W czasie przedwiośnia należy przede wszystkim zwrócić uwagę na swój tryb życia, bo od niego w dużej mierze zależy nasze samopoczucie. • Mrok za oknem nie zachęca do porannego wstawania informując nasz mózg, że jest jeszcze noc i pora snu. Dlatego pozwól swojemu organizmowi obudzić się powoli. Poleż w łóżku przez kilka minut przeciągając się, co uaktywni mięśnie po nocnym odpoczynku. • Gdy wstaniesz z łóżka otwórz okno i wykonaj kilka głębokich, ale powolnych oddechów. W ten sposób dotlenisz się po całonoc- nym śnie. • Bardzo ważne jest śniadanie, które zimą powinno być szczególnie pożywne, ponieważ dostarcza organizmowi energii nie tylko do działania, ale i do zapewnienia uczucia ciepła wewnętrznego. Wartościowe są: mleko z płatkami lub muesli, ciemne pieczywo z wędliną, jajka i ser. Do śniadania nie może zabraknąć surowych warzyw np. pomidorów, ogórków, papryki, sałaty i kiełków, które są źródłem witamin oraz odrobiny masła roślinnego ułatwiającego przyswajanie witamin z warzyw. • Zwróć uwagę na swój ubiór, gdy wychodzisz na dwór. Ubranie powinno być kilkuwarstwowe, ponieważ powietrze znajdujące się pomiędzy poszczególnymi elementami garderoby dodatkowo zabezpiecza przed utratą ciepła. Nie zapominaj o czapce, szaliku i rękawiczkach. Należy pamiętać, że najwięcej ciepła uchodzi przez skórę głowy, toteż jej ochrona jest niezmiernie istotna. A komfort cieplny jest jedną ze składowych dobrego samopoczucia • Zima nie zachęca do aktywności fizycznej, warto jednak w czasie przedwiośnia rozruszać swój organizm. Regularny ruch usprawnia nas i dotlenia. Jednocześnie wydzielane w czasie wysiłku przez mózg endorfiny i serotonina poprawiają nastrój, a nawet mogą wprowadzić w stan błogości. Aktywność fizyczną infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 9 ZADBAJ O SIEBIE trzeba jednak wprowadzać stopniowo w zależności od własnej wydolności, gdyż nadmierny wysiłek może po prostu zaszkodzić. Każdy trening należy zaczynać od kilkuminutowej rozgrzewki. Dla zdrowia najlepsza jest aktywność stymulująca układ krążenia np. marsz, bieganie, jazda na rowerze (np. stacjonarnym) i pływanie. Ćwiczyć należy minimum 30 minut i co najmniej 3 razy w tygodniu. • Palenie papierosów nasila niedotlenienie organizmu i spadek kondycji spowodowane brakiem ruchu, dlatego końcówka zimy może być dobrym pretekstem do rzucenia tego nałogu, choć wymaga to silnej motywacji i wytrwania w postanowieniu. Nagrodą będzie lepsze samopoczucie i kondycja oraz poprawa wyglądu, zauważalne już po kilku tygodniach niepalenia. • Chłoń każdy promień słońca – w domu i w pracy w ciągu dnia odsuwaj zasłony i żaluzje, żeby jak najwięcej światła dziennego wpadało do pomieszczeń. • Wysypiaj się, ponieważ sen najlepiej regeneruje organizm. Aby dobrze zasypiać, unikaj picia po południu napojów pobudzających np. mocnej herbaty, kawy albo coca-coli. Kolację jedz lekką i w oparciu o produkty bogate w tryptofan (aminokwas, który 10 wykazuje działanie uspokajające) takie, jak: biały ser, mleko, mięso z indyka, ryby i banany. • Przesilenie wiosenne może osłabiać odporność na stres. Dlatego w tym okresie warto nieco zwolnić tempo w pracy i w domu rozdzielając sprawy na ważne i nie ważne oraz pilne i nie pilne. Rozluźniająco może działać muzyka relaksacyjna lub uprawianie jogi albo aromaterapia, którą w warunkach domowych może być wieczorna ciepła kąpiel z dodatkiem olejku lawendowego lub różanego albo ulubionych ziół. Odczuwając silnie stresy, niepokój czy złe samopoczucie warto zwrócić uwagę na zioła. Herbatka z melisy skutecznie łagodzi napięcie i niepokoje, a wypita przed snem dodatkowo ułatwia zasypianie. • Unikaj dużych skupisk ludzkich (w autobusach, tramwajach, w hipermarketach), bo tam możesz „złapać” przeziębienie lub grypę. Zapobiegawczo przed infekcjami dróg oddechowych możesz sięgnąć do starych, domowych sposobów wzmacniania odporności i pić herbatę z sokiem malinowym, mleko z miodem, sok z cebuli lub z cytryny albo spożywać masło czosnkowe. W aptekach dostępne są gotowe preparaty ziołowe pobudzające układ immunologiczny, a tym samym stymulujące naturalną odporność organizmu. Do najpopularniejszych należy jeżówka purpurowa, ziele pokrzywy, preparaty z żeń-szenia i miłorzębu japońskiego. Dodatkowo można przyjmować mikroelementy (zwłaszcza preparaty magnezu i cynku). Wszystkie one dostępne są bez recepty w każdej aptece. • Wczesną wiosną wciąż jemy jeszcze ubiegłoroczne warzywa i owoce, które zubożone są już w wartości odżywcze ponieważ mają mniej witamin. Warto pamiętać wówczas o mrożonkach, gdyż zachowują one większość niezbędnych dla nas witamin. Przedwiośnie jest tym okresem kiedy można zastosować 1-2 miesięczną kurację preparatem wielowitaminowym, jakich jest wiele w aptekach. Jest to szczególnie wskazane dla osób aktywnych zawodowo , które nie są w stanie odżywiać się racjonalnie, a także dla ludzi starszych, którzy z różnych względów nie mogą jeść wszystkiego. Farmaceuta jest w stanie doradzić każdemu odpowiedni preparat w zależności od wieku, płci i stanu zdrowia. Wprowadzenie choć części tych zaleceń w praktykę, daje dużą szansę na poprawę samopoczucia w ciągu najbliższych tygodni i powitanie wiosny w dobrym nastroju. Jakie korzyści odniesiesz dzięki Karcie Podarunkowej? STWORZYLIŚMY DLA PAŃSTWA KARTĘ PODARUNKOWĄ, DZIĘKI KTÓREJ MOŻNA PODAROWAĆ KOMUŚ RZECZ NAJCENNIEJSZĄ, A MIANOWICIE ZDROWIE. OSOBA OBDAROWANA TĄ ELEGANCKĄ KARTĄ MAGNETYCZNĄ BĘDZIE MOGŁA WYBRAĆ DLA SIEBIE DOWOLNE PRODUKTY W APTEKACH DBAM O ZDROWIE, DO WYSOKOŚCI KWOTY ULOKOWANEJ NA KARCIE. Karta Podarunkowa pozwoli zadbać o zdrowie twoich: • bliskich Karta Podarunkowa może być wspaniałym prezentem, będącym wyrazem sympatii i przejawem troski o zdrowie osoby bliskiej. • klientów Sskorzystaj z Karty zamiast tradycyjnych upominków i nagród jako skuteczne narzędzie promocji oraz wsparcia sprzedaży. • pracowników Efektywnie wykorzystaj środki ZFSS, motywuj pracowników oraz efektywnie ich premiuj i wynagradzaj. • partnerów handlowych Znakomity prezent na każdą okazję. • podopiecznych Karta Podarunkowa to wygodny instrument zapewniający właściwą alokację środków przez instytucje społeczne refinansujące wydatki na leki lub inne produkty służące ochronie zdrowia. • Możliwość wykorzystania Karty w dogodnym dla Ciebie momencie - długi termin realizacji, standardowo 6 miesięcy. • Gwarancja zadowolenia odbiorcy nagrody - swoboda wyboru prezentu oraz czasu i miejsca jego zakupu • Kartę można realizować na okaziciela w Aptekach Dbam o Zdrowie na terenie całego kraju. Lista punktów akceptujących znajduje się na stronie www.doz.pl. • Zakupu za pomocą Karty można dokonywać wielokrotnie, aż do wykorzystania przypisanego do niej limitu. • Bezpieczna realizacja Kart odbywa się za pomocą terminali do kart płatniczych. W jaki sposób realizujemy zamówienie? • Aby złożyć zamówienie wystarczy wejść na stronę www.doz.pl i wypełnić formularz. • Karty zostaną wysłane po dokonaniu wpłaty zgodnie z wartością zamówienia. • Karty wysyłamy w estetycznym opakowaniu wraz z ulotką informacyjną. Istnieje również możliwość zamówienia ekskluzywnego opakowania odpowiedniego na specjalną okazję. Więcej informacji uzyskasz odwiedzając stronę internetową www.doz.pl infolinia: [278-354] DOZ S.A.0-800 Łódź APTEKI ul. Zbąszyńska 1 www.dbamozdrowie.pl 11 Infolinia 0800 278 354 12 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 13 foto: Getty Images\Flash Press Media Atrybut kobiecości jak udoskonalać i leczyć piersi BIUST, ZWŁASZCZA ZDROWY I ZADBANY JEST PRAWDZIWĄ OZDOBĄ KOBIECEGO CIAŁA. CZĘSTO JEST RÓWNIEŻ ŹRÓDŁEM KOMPLEKSÓW, CO SKŁANIA KOBIETY DO SKORZYSTANIA Z INTERWENCJI CHIRURGA. PROBLEMY ESTETYCZNE STAJĄ SIĘ JEDNAK NIEISTOTNE, GDY POJAWIAJĄ SIĘ OBAWY O ZDROWIE. Lek. med. Aniela Głowacz 14 WARTO WIEDZIEĆ Dolegliwości, takie jak ból, zaczerwienienie, czy zgrubienie piersi lub wyciek z brodawki sutkowej mogą być objawem poważnej choroby, dlatego warto wiedzieć, kiedy należy zasięgnąć porady lekarza. Trzeba pamiętać o regularnym samobadaniu piersi i badaniach kontrolnych. Nie wolno lekceważyć niepokojących objawów, ponieważ wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej umożliwia skuteczne leczenie. WIELKOŚĆ PIERSI Powiększanie piersi Żadne ćwiczenia, masaże ani kremy nie powiększają piersi. Czasem obserwuje się zwiększenie ich objętości w ciąży lub podczas leczenia hormonalnego. Jedyną skuteczną metodą jest jednak operacja powiększająca z użyciem implantów. U większości kobiet piersi różnią się wielkością, czasem dysproporcja ta jest tak znaczna, że wymaga korekcji chirurgicznej. Implant (zawierający żel silikonowy lub roztwór soli) jest umieszczany za tkanką gruczołową, a przed mięśniami ściany klatki piersiowej. Nie dochodzi więc do zaburzenia czynności piersi i możliwe jest ewentualne karmienie niemowlęcia. Po zabiegu w fałdzie infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] skórnej pod piersią pozostaje blizna, która blednie zazwyczaj w ciągu roku. Po operacji często występuje ból lub dyskomfort, zwłaszcza podczas ruchów kończyną górną, który mija po 1-2 tygodniach. Implanty produkowane są w różnych rozmiarach, możliwe jest więc wyrównanie dysproporcji piersi oraz dobór rozmiaru do danej sylwetki. Należy pamiętać, że podczas badania mammograficznego implant jest widoczny jako zacienienie, utrudniając ocenę sutka. Duże piersi Nieproporcjonalnie duże piersi mogą być źródłem problemów estetycznych, a także zdrowotnych. Mogą powodować ból pleców, uniemożliwiać uprawianie sportów i sprawiać problemy z doborem ubrania. W przypadku dużego rozmiaru piersi podstawą jest dobrze dopasowany biustonosz, a jeżeli to nie rozwiązuje problemu - można rozważać przeprowadzenie zabiegu ich pomniejszania. Operacja ta jest znacznie bardziej skomplikowana niż wszczepienie implantów, polega bowiem na usunięciu tkanki gruczołowej. Po zabiegu pozostają blizny wokół brodawki, w fałdzie pod piersią oraz w linii łączącej te dwa miejsca. Nacięcia te mogą się długo goić, sprawiając znaczne dolegliwości bólowe. Karmienie piersią po zabiegu często jest niemożliwe. Zmiana kształtu piersi Z wiekiem, kiedy tkanki stają się mniej elastyczne, piersi tracą swój www.dbamozdrowie.pl pierwotny kształt i stają się obwisłe. Piersi nie zawierają żadnych mięśni, więc ćwiczenia nie poprawiają ich wyglądu. Preparaty ujędrniające napinają tylko skórę, więc efekt działania jest krótkotrwały. Jedynym skutecznym sposobem poprawy wyglądu biustu jest zabieg chirurgiczny, polegający na wycięciu skóry i tkanki podskórnej. ZACZERWIENIENIE POD PIERSIAMI Czerwona, bolesna lub swędząca wysypka pod biustem to tzw. wyprzenie. Zwykle jest spowodowana obecnością drożdżaków Candida. Szczególnie często schorzenie to pojawia się w przypadku nadwagi, dużych piersi lub uszkodzenia skóry. Leczenie polega na noszeniu bawełnianego, dobrze unoszącego biust stanika, dokładnym osuszaniu fałdu skórnego pod piersiami. W razie utrzymywania się zmian należy udać się do lekarza, który przepisze miejscowo działający środek przeciwgrzybiczy. BÓL PIERSI U wielu kobiet przed miesiączką piersi stają się obrzęknięte, ciężkie i bolesne. Spowodowane jest to wrażliwością sutków na zmiany hormonalne. Ulgę w dolegliwościach może przynieść zakładanie miękkiego biustonosza na noc, unikanie przed miesiączką intensywnych ćwiczeń fizycznych oraz odstawienie leków hormonalnych (doustnych środków antykoncepcyjnych lub hormonalnej terapii 15 Energia na zimowe dni 5599 sugerowana cena w aptece BIO 21 (ENRICHING GREENS) ekstrakt z fitozomami Op. 90 kapsułek Suplement diety Zawiera doskonałą kombinację wyciągów z warzyw, owoców, ziół, zbóż, traw, pochodzących z najczystszych regionów świata. • BIO 21 to źródło witamin, enzymów roślinnych, składników mineralnych i białka, przychylnych bakterii, dzięki fitozomom podanych w łatwo przyswajalnej postaci. • BIO 21 działa globalnie, uzupełnia niedobory witamin i minerałów, pomaga w problemach z niedoborem energii, brakiem odporności, spowolnioną przemianą materii, jasnością myślenia, układem, krążenia, odtruwaniem ustroju. • BIO 21 to między innymi: pędy jęczmienia i pszenicy, sok z buraka, błonnik z jabłek, lecytyna, sok z marchwi, likopen, korzeń mniszka lekarskiego, żeń-szeń syberyjski, soja, spirulina, chlorella, miłorząb, wyciąg z pestek winogron, czarna borówka, żurawina. GINSENG POLAND Energia, Witalność, Odporność 79 sugerowana cena w aptece 99 GIGAMAX 60+ Op. 120 tabletek Suplement diety Gigamax 60+ zawiera standaryzowany ekstrakt z korzenia białego żeń-szenia Panax Ginseng C. A. Meyer w połączeniu ze specjalnym kompleksem witamin i składników mineralnych. Jego skład bezpośrednio odpowiada na potrzeby seniorów, znajdziemy w nim między innymi: wapń, witaminę D – czyli substancje wspomagające regenerację układu kostnego, a także witaminy C i E, które są cenionymi przez naukę antyoksydantami, to właśnie ich działaniu przypisuje się spowolnienie procesów starzenia. 16 W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE GREENMED WARTO WIEDZIEĆ zastępczej). Spotyka się opinie, ze kofeina nasila ból piersi, warto więc unikać kawy i coca-coli. Bardzo nasilony ból piersi można leczyć hormonalnie, obniżając stężenie prolaktyny (hormonu stymulującego wzrost tkanki gruczołowej piersi). Jednak terapia ta wiąże się z nieprzyjemnymi skutkami ubocznymi (nudności, bóle i zawroty głowy). Istnieją doniesienia, że wcieranie w piersi żelu z ibuprofenem (niesterydowy lek przeciwzapalny) prowadzi do znacznego zmniejszenia dolegliwości. UWAGA! Ból piersi pojawiający się bez związku z cyklem miesiączkowym, o charakterze ostrym, piekącym jest zazwyczaj wynikiem urazu, infekcji (ropień, półpasiec), zapalenia stawów żeb ro w o -m o st k o w y ch (zespół Tietza), zapalenia opłucnej i innych chorób. Istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że taki ból jest związany ze zmianami nowotworowymi, ale warto wówczas zasięgnąć porady lekarza. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] WYCIEK Z BRODAWKI SUTKOWEJ Wydzielina z brodawki sutkowej pojawiająca się u kobiety po okresie karmienia nie zawsze jest oznaką choroby, ale wymaga konsultacji z lekarzem. Małe ilości wydzieliny o wyglądzie mleka lub surowicy często pojawiają się u kobiet przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne lub inne leki, w tym uspokajające. Najczęściej mlekotok jest spowodowany hiperprolaktynemią, która jest objawem mikrogluczolaka przysadki mózgowej. Krwisty wyciek z brodawki jest najczęściej objawem brodawczaka lub raka. Brązowa lub zielona wydzielina zdarza się wśród kobiet z torbielowato-włóknistą chorobą sutka. W razie wycieku z brodawki sutkowej konieczna jest wizyta u lekarza ginekologa i ustalenie przyczyny dolegliwości oraz rodzaju leczenia. ZAPALENIE GRUCZOŁU SUTKOWEGO Schorzenie to pojawia się najczęściej w pierwszych tygodniach karmienia noworodka. Bakterie wnikające w głąb piersi przez uszkodzenia brodawki sutkowej, przy równoczesnym zaleganiu mleka, doprowadzają do rozwoju stanu zapalnego. Pojawia się gorączka, ból, zaczerwienienie i obrzęk piersi. Leczenie polega na podawaniu antybiotyku. www.dbamozdrowie.pl W przypadku powstania ropnia lub ropowicy piersi konieczne jest nacięcie i drenaż ropnia. ZMIANY ŁAGODNE W SUTKU Nie każdy guz piersi jest rakiem, tj. nowotworem złośliwym. Na jeden nowotwór złośliwy przypada dziesięć innych łagodnych i niegroźnych. Łagodne zmiany w sutku są bardzo częste i pojawiają się już o kobiet przed dwudziestym rokiem życia. Jedną z najczęstszych zmian łagodnych są gruczolakowłókniaki, które powstają w wyniku rozrostu tkanki gruczołowej i włóknistej. Zmiany te umiejscowione są najczęściej w górnych kwadrantach sutka. Mają postać dobrze odgraniczonego, elastycznego, bezbolesnego, łatwo przesuwalnego guzka o średnicy 1-3 cm. Gruczolakowłókniaki nie zwiększają ryzyka zachorowania na raka piersi, jednak zaleca się ich usunięcie, ponieważ mogą osiągnąć wielkość 10-20 cm (w czasie ciąży lub przyjmowania środków antykoncepcyjnych). U kobiet w wieku 45 - 55 lat często występuje dysplazja torbielowato-włóknista, charakteryzująca się występowaniem licznych lub pojedynczych torbieli w miąższu sutka. Większość z nich jest bezobjawowa, niektóre mogą objawiać się niewielkimi dolegliwościami bólowymi lub wzmożoną tkliwością piersi 17 WARTO WIEDZIEĆ przed miesiączką. Choroba ta jest efektem przewlekłych zaburzeń hormonalnych, stąd konieczne jest wykonanie badań stężenia hormonów (m.in. estradiolu, progesteronu, testosteronu, prolaktyny, hormonów tarczycy). W sutku mogą również pojawiać się torbiele, które są wyczuwalne zazwyczaj jako elastyczny guz. W razie potwierdzenia obecności torbieli badaniem USG, należy ją nakłuć, a uzyskaną treść zbadać pod kątem obecności komórek nowotworowych. W zmianach drobnotorbielkowych, jak i w dużych torbielach może rozwijać się rak sutka. RAK PIERSI Rak piersi jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych nowotworów złośliwych u kobiet. Ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta wraz z wiekiem, a najwięcej zachorowań występuje pomiędzy 50 a 70 rokiem życia. Główne czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi to: • mieszkanie w mieście • wczesny wiek pierwszej miesiączki (przed 12 r.ż.) • późny wiek menopauzy (po 55 r.ż.) • wysoki status socjoekonomiczny, • pierwszy poród po 30 r.ż. • otyłość • łagodne zmiany w sutku, • niezachodzenie w ciążę • rak sutka u najbliższych krewnych, • napromienianie 18 Przed rozwojem raka piersi chroni karmienie (nawet krótkotrwałe) piersią. Stosowanie hormonalnej terapii zastępczej zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi o około 6% a przy okresie stosowania ponad 10 lat ryzyko wzrasta do 30%. DIAGNOSTYKA GUZÓW PIERSI • Mammografia Mammografia jest metodą badania sutka promieniami rentgenowskimi wykorzystującą różnicę pochłaniania promieniowania przez tkankę gruczołową i tłuszczową stosowaną w celu wykrycia i rozpoznawaniu zmian w piersi. Za pomocą mammografii można wykryć guzki lub inne zmiany i nieprawidłowości w piersi w bardzo wczesnym etapie. Przesiewowe badania mammograficzne wykonuje się u kobiet: • w wieku 35 - 50 lat co 2 lata • po 50 r. ż co roku • jeśli rak piersi wystąpił u krewnej pierwszego stopnia przed 35. r. ż.- mammografię należy wykonać wcześniej • otrzymujących hormonalną terapię zastępczą - mammografia co rok. W przypadku stwierdzenia w mammografii podejrzanej zmiany w sutku należy wykonać nakłucie (biopsję) guzka. • Badanie USG USG pozwala na odróżnienie litego guzka od torbieli i jest przydatne w przypadku trudności w zlokalizowaniu guzka, kiedy tkanka gruczołu piersiowego jest zbyt gęsta, aby można było wykonać mammografię. USG sutków zalecane jest : • u kobiet młodych, z obfitym utkaniem gruczołowym piersi, • u kobiet w ciąży, w okresie laktacji (w celu uniknięcia napromieniowania), • u chorych, u których wyczuwalny palpacyjnie guz piersi nie uwidocznił się w badaniu mammograficznym, • jako badanie pomocnicze w różnicowaniu między guzem litym a torbielą sutka. • przy wykonywaniu biopsji sutka. • Samobadanie piersi Badanie palpacyjne powinno obejmować zawsze oba sutki i węzły chłonne po obu stronach ciała. Szczególną uwagę należy zwrócić na górny i boczny kwadrant gruczołu piersiowego, ponieważ około 50% złośliwych nowotworów sutka jest zlokalizowanych właśnie tam. Najlepiej (u kobiet miesiączkujących) badać piersi w pierwszym tygodniu po zakończeniu miesiączki. Szczególną uwagę podczas badania piersi należy zwrócić na: • bardziej niż dotychczas widoczne przez skórę naczynia żylne • zmiany w kolorze lub struktu- rze skóry • zmiany wielkości lub kształtu jednej z piersi • dołki, zaciągnięcia lub owrzodzenia brodawki bądź skóry na piersi, • zmiany kształtu lub zarysu brodawki • zmiany w wyglądzie brodawek, takie jak np. zaczerwienienia, strupki, wciągnięcia, łuszczenia naskórka • krwawienie lub wyciek wydzieliny z brodawek • obrzęk ramienia • skóra podobna do „skórki pomarańczy” • obecność nowego guzka, który nie znika po miesiączce i nie reaguje na zmiany hormonalne cyklu menstruacyjnego NALEŻY PAMIĘTAĆ, ŻE: • pierś w dotyku powinna mieć konsystencję (strukturę) rozluźnionego pośladka • torbiel piersi przypomina konsystencją i sprężystością gałkę oczną • guzek piersi z ograniczoną ruchomością skóry nad nim przypomina chrząstki nosa Zmiany, które wymagają pilnej konsultacji lekarskiej, choć nie muszą oznaczać nowotworu, to: • guz piersi nie zmieniający się w trakcie cyklu miesiączkowego, • guz w dole pachowym. W przypadku wykrycia guzka w piersi trzeba skontaktować się z lekarzem i przedstawić mu swoje wątpliwości. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 19 SAMOBADANIE PIERSI SKŁADA SIĘ Z KILKU ETAPÓW: 1. Oglądanie się w lustrze, które obejmuje sylwetkę co najmniej do pasa. Piersi należy oglądać z rękami na biodrach, z rękami podniesionymi do góry, z rękami opuszczonymi wzdłuż tułowia i w pozycji pochylonej. Oceniamy kształt i symetrię całych piersi i dołów pachowych. Należy obejrzeć skórę, kształt i wielkość brodawek i ich otoczki. 2. Badanie dotykiem należy przeprowadzić leżąc na plecach, z prawą ręką podłożoną pod głowę (dzięki temu część piersi przesunie się w kierunku mostka, dając lepszy dostęp do całego gruczołu). Kobiety o dużym biuście powinny podłożyć poduszkę pod lewy bark. Należy badać pierś opuszkami palców; Badanie prawej piersi wykonuje się lewą ręką. Badanie rozpoczyna się od zatoczenia największego koła po obwodzie piersi, wykonując przy tym małe kółka prostopadle do kierunku ruchu i przesuwając się ruchem spiralnym zgodnie z ruchem wskazówek zegara aż do brodawki. Następnie należy podzielić pierś podobnie do tarczy zegara i przesuwać dłoń od brodawki w kierunku godziny 12, a następnie 1, 2, 3 itd., zataczając niewielkie koła aż zostanie zbadana cała pierś. 3. Należy również zbadać okolicę nadobojczykową oraz okolicę pachową w poszukiwaniu powiększonych węzłów chłonnych. Po zakończeniu badania prawej piersi należy powtórzyć całą procedurę dla lewej piersi. 20 ARTYKUŁ SPONSOROWANY Zapalenie Układu Moczowego ZUM ZUM to reakcja zapalna na zakażenie bakteriami układu moczowego. Może ono dotyczyć całego układu moczowego począwszy od pęcherza a skończywszy na nerkach. Nieleczone prowadzi do nawracających powikłań, a nawet ciężkich schorzeń. Odpowiedzialne za ten stan są m.in. Escherichia coli, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus haemolyticus, Klebsiella spp., Bacteroides fragilis, Staphylococcus hominis. Suplement diety Stany zapalne pęcherza wywoływane są nie tylko przez bakterie ale również inne czynniki jak piasek czy kamienie w drogach moczowych. Aby wspomóc sobie skuteczną terapię należy zastosować preparat działający kompleksowo na całe drogi moczowe, a nie tylko na pęcherz. Przynajmniej raz w życiu, co druga kobieta choruje na zapalenie pęcherza moczowego. Co czwarta z kolei cierpi na nawracające dolegliwości związane z infekcjami dróg moczowych. Występują one u kobiet blisko ośmiokrotnie częściej niż u mężczyzn. Ma to związek z różnicami w budowie anatomicznej układu moczowego. Dolegliwości zapalne dróg moczowych objawiają się najczęściej problemami z oddawaniem moczu: uczucie wypełnienia, częste parcie na pęcherz, ograniczony strumień moczu. Tym symptomom towarzyszy ból w dole brzucha, pieczenie, swędzenie, ból pleców i podwyżinfolinia: 0-800 APTEKI [278-354] URONAT – lekko dla pęcherza szona temperatura. Nawracające zapalenie pęcherza moczowego to jedno z nielicznych schorzeń, w którym stosuje się tzw. leczenie profilaktyczne. 1. Pij tak dużo płynów, jak to tylko jest możliwe. 2. Nie powstrzymuj oddawania moczu, gdyż wraz z nim wypłukuje się czynniki chorobotwórcze (bakterie i piasek) z dróg moczowych. 3. Stosuj zioła lub leki z nich wyprodukowane, które wspomagają leczenie nerek i pęcherza moczowego. JAKIE ZIOŁA SĄ STOSOWANE W STANACH ZAPALNYCH DRÓG MOCZOWYCH? Między innymi: • Ziele nawłoci pospolitej - o bardzo silnych właściwościach moczopędnych i odtruwających. Działa również odkażająco, przeciwkamiczo i przeciwzapalnie. • Liść brzozy - wyciąg z liści znacznie zwiększa wydalanie moczu. Zapobiega kamicy moczowej. www.dbamozdrowie.pl Dr n. med. Elżbieta Zamęcka • Ziele pokrzywy - wyciąg z ziela wykazuje działanie odwadniające, odznaczające się zwiększonym wydalaniem z organizmu mocznika i innych szkodliwych produktów, co zostało potwierdzone badaniami klinicznymi. Przykładem produktu, w którym zastosowano ekstrakty roślin kompleksowo leczących stany zapalne pęcherza jest URONAT ZDROVIT w postaci kapsułek. • Mnie się pojawia to cyklicznie, co jakiś czas, bo chodzę w krótkich spódnicach; • U mnie to było w okresie przejściowym, zimowo-wiosennym, kiedy każdy zrzuca za wcześnie ubrania; • Mam niechęć do pójścia do łazienki, bo jest to bolesne; • To jest krępujące; • Ja miałam taki atak podczas wyjazdu w góry, to było bardzo nieprzyjemne; • Ciągle się biega do toalety. 21 foto: Image Source/Indigo Joga – harmonia 22 WARTO WIEDZIEĆ duszy i ciała JOGA OZNACZA ŁĄCZYĆ, INTEGROWAĆ, SKUPIAĆ UWAGĘ. NIE JEST TYLKO ZESTAWEM ĆWICZEŃ, ALE HOLISTYCZNYM SYSTEMEM FILOZOFII INDYJSKIEJ, PROWADZĄCYM DO ZJEDNOCZENIA CIAŁA, UMYSŁU, ŚWIADOMOŚCI I DUCHA. Katarzyna Sosińska infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl Współcześnie słowo joga jest niezwykle popularne. O jodze czytamy w książkach i czasopismach, słyszymy w radiu lub podczas rozmów z przyjaciółmi, którzy ją praktykują. Przeważnie kojarzymy ją z niezwykle gibkimi, elastycznymi pozycjami oraz spokojem i medytacją. W gruncie rzeczy joga jest bardzo trudna do zdefiniowania. Joga wywodzi się z Indii, jest obecna w różnorodnych odmianach od ponad 4000 lat. Jest to starożytny system holistyczny definiujący sposób widzenia i pojmowania życia. Prowadzi do jedności osoby na płaszczyźnie fizycznej, psychicznej, duchowej i emocjonalnej. Joga nie jest religią i nie pozostaje w sprzeczności z innymi religiami świata. Oryginalnością jej jest to, że zawiera w sobie podstawowe zasady moralne wszelkich religii świata: pomoc, przebaczenie, miłość, odrzucenie przemocy, dobro i pokój. Prowadzi do ujarzmienia zachcianek i popędów, które zaczynają służyć rozwojowi człowieka. Fundamentem jest uniwersalne prawo do życia, prawdy i cierpliwości. Na tej podstawie pracuje się nad zrównoważonym oddechem i spokojnym umysłem. 23 WARTO WIEDZIEĆ PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA JOGI TO: • SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA, • ZDROWIE PSYCHICZNE, • WEWNĘTRZNY SPOKÓJ, • ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SPOŁECZNOŚĆ, • REALIZACJA SIEBIE, • POKÓJ I HARMONIA. ZATRZYMAJ SIĘ NA CHWILĘ Medytacja jest elementem składowym jogi. Pozwala człowiekowi poznać siebie samego, przeanalizować i zastanowić się nad sobą. To z kolei daje nam możliwość kontrolowania siebie i rozwijania. Joga jest polecana osobom pełnym kompleksów, nerwowym, zaganianym i zazdrosnym. Dzięki niej często odkrywamy siebie, zaczynamy siebie rozumieć. Cała ta postawa skutkuje dobrymi relacjami z otoczeniem i innymi ludźmi. SZKOŁY JOGI Przez wieki wykształciły się różne szkoły, które posiadają wspólny fundament – zjednoczenie świadomości człowieka ze świadomością otoczenia. Niektóre z nich to: Karma joga – skupia się na ludzkim działaniu, bezinteresownej pracy oraz wypełnianiu obowiązków, Bhakti joga – miłość i szacunek do wszelkich żyjących stworzeń, Gnanaja joga – dążenie do wy- 24 zwolenia (mokszy) przez mistyczne poznanie Raja joga – zwana jest także jogą królewską, jest to ścieżka samodyscypliny i ćwiczeń, zawiera w sobie osiem części: • zasady moralne – jama • samooczyszczenie, asceza – nijama • określone pozycje ciała, rozwijające sprawność fizyczną i wytrzymałość – asana • kontrola oddechu – pranajama • wstrzymanie wrażeń zmysłowych, skupienie się na swoim wnętrzu – pratjahara • koncentracja myśli na określonym punkcie – dharana • medytacja – dhajana • ostateczny cel jogi, którym jest spokój wewnętrzny i harmonia ze światem zewnętrznym – samadhi, Hatha joga – jest to jedna z najpopularniejszych współczesnych ścieżek jogi. Składa się z dwóch stopni: asana (ćwiczenia fizyczne) i pranajama (ćwiczenia oddechowe). Celem jest wyzwolenie przez ćwiczenia fizyczne, tak zwane asany. Jest to praca nad własnym ciałem i oddechem. WYGIMNASTYKOWANE CIAŁO Pozycje, które wzmacniają nasze zdrowie i sprawność fizyczną nazywają się asany. Istnieje wiele rodzajów asan, wiele z nich jest zaczerpniętych z naturalnych pozycji i ruchów zwierząt. Przy systematycznym powtarzaniu pozycji na widoczne efekty nie trzeba długo czekać. Przede wszystkim asany mają zbawienny wpływ na nasze zdrowie fizyczne: • pozytywnie wpływają na siłę mięśni i ścięgien, • poprawiają funkcjonowanie układu krwionośnego oraz systemu limfatycznego, • wzmacniają i równoważą system nerwowy, • uelastyczniają kręgosłup, • wzmacniają system odpornościowy, • oczyszczają skórę. Natomiast na poziomie psychicznym: • dają relaks i odpoczynek, • opanowanie, wewnętrzny spokój, • prowadzą do równowagi i harmonii, • osobom znerwicowanym dają uspokojenie, zaś w stanach depresji dodają energii. Podstawowe pozycje w jodze można podzielić w następujący sposób: Postawa stojąca – zalecana jest na poziomie początkującym. Pozytywnie wpływa na wzmocnienie całego ciała, koryguje wady i płaskostopie, uczy równowagi oraz sprawia, że ciało staje się bardziej elastyczne. Opanowanie tej postawy jest podstawą przy dalszym ćwiczeniu. Postawa relaksowa – daje wypoczynek fizyczny i psychiczny, odrywa od codziennych problemów i pomaga w zregenerowaniu sił. Skłony do przodu – rozciągają mięśnie oraz ścięgna, wzmacniają mięśnie brzucha i pleców. Dobrze wpływają na niestrawność i pobudzają proces trawienia. Wygięcia do tyłu – są to pozycje energiczne, dające pobudzenie oraz chęć do życia. Wykształcają w nas zaufanie do samych siebie oraz przezwyciężanie strachu. Skręty – mają świetny wpływ na kręgosłup, polecane są dla tych, którzy prowadzą siedzący tryb życia lub cierpią na artretyzm. Uelastyczniają plecy, kolana i barki. Wskutek określonych pozycji znikają bóle kręgosłupa i bioder oraz zostają wzmocnione mięśnie szyi. Niektóre postawy są dobrą propozycją dla cierpiących na niewydolność wątroby, trzustki czy śledziony. Pozycje odwrócone – są zaawansowane i przeważnie polegają na staniu na głowie. Występują różne poziomy trudności, które są dobierane indywidualnie. Efektem systematycznych ćwiczeń jest odmłodzenie ciała oraz wzmocnienie organizmu. Wykształcają równowagę oraz stabilność, także emocjonalną. Uelastyczniają kręgosłup i poszczególne partie mięśni, a także zwiększają krążenie krwi. Ćwiczenia wykonuje się powoli, niejako przemyślając każdy ruch i oddech. Nie dają uczucia zmęczenia, wręcz przeciwnie, ciało jest wypoczęte i przepełnione energią. Aby poszczególne pozycje efektywnie wpływały na nasz organizm muszą być poukładane w odpowiednie zestawy, dopasowane do konkretnej osoby. Bierze się pod uwagę przede wszystkim wiek, płeć, stan zdrowia, kondycję fizyczną oraz samopoczucie. Dlatego program ćwiczeń powinien być prowadzony pod okiem specjalisty. ODETCHNIJ PEŁNĄ PIERSIĄ Drugim elementem składowym hatha jogi jest ćwiczenie oddechu. Odgrywa on bardzo ważną rolę podczas ćwiczeń fizycznych. Wiele ludzi ma problemy z prawidłowym oddychaniem. Nieświadomie spłycamy nasz oddech, co powoduje niedotlenienie organizmu i w konsekwencji problemy ze zdrowiem. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 25 WARTO WIEDZIEĆ Joga pozwala w sposób świadomy i kontrolowany ćwiczyć oddech. Głównym efektem jest oczyszczenie mózgu i ciała z toksyn. Na gruncie psychicznym człowiek zaczyna panować nad swoimi emocjami oraz potrafi wsłuchać się w siebie samego. Ćwiczenia oddechowe pomagają również tym, którzy chorują na astmę lub zapalenie oskrzeli. W ćwiczeniu jogi bardzo ważna jest koordynacja ćwiczeń fizycznych i oddechowych. W momencie wdechu stosuje się ruchy rozszerzające klatkę piersiową i brzuch, natomiast przy wydechu te, które je zwężają. WIDOCZNE EFEKTY Hatha joga jest przeznaczona z zasady dla każdego człowieka. W zależności od potrzeb daje imponujące efekty. Ćwiczenia fizyczne wzmacniają ciało fizycznie, zwiększają naszą odporność, dają siłę oraz równowagę. Joga pomaga w walce z bólem głowy, stawów, a także skutecznie zwalcza nadwagę. Pozytywnie wpływa na układ nerwowy i krwionośny. Opanowany i świadomy oddech nie tylko dotlenia nasze komórki, ale przede wszystkim wpływa na pracę serca. Badania wykazują, że joga łagodzi objawy astmy, zmniejsza ciśnienie krwi oraz pomaga w czasie menopauzy. Z kolei efektów na poziomie psychiki człowieka trudno jest zliczyć: wewnętrzna harmonia i spokój, redukcja stresu, opanowanie, kon- 26 trola nad zmysłami, poznanie własnego ciała itd. PRAWIDŁOWO JEŚĆ I PIĆ Joga jest systemem, który obejmuje całość zagadnień związanych z człowiekiem i jego prawidłowym funkcjonowaniem. Podstawową formą pozyskania energii potrzebnej do odpowiedniego działania jest jedzenie. To, co jemy, wpływa nie tylko na nasz wygląd zewnętrzny, ale także na samopoczucie i postrzeganie siebie. Dzięki temu możemy niejako doładować nasze „akumulatory”. Podstawową zasadą jest wybieranie zdrowych potraw, które będą urozmaicały nasz posiłek. Powinny być to dania proste, nietłuste, bogate w witaminy i węglowodany. Nasz posiłek jest nie tylko przeżuwany, ale i przeżywany. Bardzo istotne jest przeżuwanie jedzenia powoli, gdyż wtedy wytwarza się ślina rozpuszczająca pożywienie. Trzymając jedzenie dłużej w jamie ustnej przybiera ono temperaturę ciała. Dzięki spokojnemu jedzeniu skrobia zamienia się w cukier, zaś jelita bez problemu mogą strawić małe kawałki połykanego jedzenia. Nie można przesadzać ze słodyczami, które powodują uczucie ciężkości i lenistwa. Warto postawić na wszelkiego rodzaju owoce, warzywa, ryby oraz produkty białkowe. Woda jest niezbędnym produktem naszego organizmu. Potrzebujemy jej do życia, jest niezbędna do prawidłowego krążenia krwi, oczyszcza jelita z nieczystości oraz zmniejsza metabolizm. Powinno się wypijać około 8-10 szklanek wody dziennie. Obowiązuje zasada taka sama, jak w jedzeniu: mniej, ale częściej. Zaleca się wypijanie szklanki wody zaraz po przebudzeniu i przed snem. JOGA DLA DZIECI Joga może być praktykowana przez dzieci w wieku szkolnym. Są one pełne energii, lubią ruch i różnorodność, którą dają asany. Zajęcia różnią się od ćwiczeń dla dorosłych, muszą być dopasowane do psychiki i charakteru dziecka. Początkowo zajęcia prowadzone są dynamicznie, zaś stopniowo naucza się dokładności i poprawności. Program powinien być dopasowany indywidualnie do każdego dziecka. Zaczyna się zawsze od najprostszych pozycji i z czasem różnicuje się program nauczania. Ogromną rolę odgrywa nauczyciel, który ma za zadanie zainteresować dziecko, zbudzić w nim chęć do nauki i nauczyć koncentracji. Powinien pokazywać, w jaki sposób prawidłowo wykonuje się dane ćwiczenie, ponieważ dzieci uczą się najczęściej przez patrzenie i naśladowanie. Dzięki określonym pozycjom dziecko zyskuje radość z samego ćwiczenia. Poprawnie rozwija się fizycznie: ma odpowiednią postawę ciała, kręgosłup, mięśnie i stawy zostają wzmocnione, poprawia się krążenie krwi. Poza tym joga wzmacnia u dziecka układ odpornościowy, poprawia koncentrację oraz zmysł równowagi i koordynacji ruchu. Ważnym efektem ćwiczeń jest umiejętność poprawnego oddychania, co skutkuje prawidłowym rozwojem dziecka. JOGA DLA KOBIET W CIĄŻY Ciąża jest najpiękniejszym czasem w życiu każdej kobiety. Niestety posiada także skutki uboczne. Zwiększona masa ciała obciąża kręgosłup i stawy, rozrastająca się macica uciska inne narządy wewnętrzne oraz skóra ulega ogromnemu rozciągnięciu. Do tego dochodzą jeszcze wahania nastroju wywołane zmianami hormonalnymi. Warto więc w tym pięknym okresie praktykować ćwiczenia, które przygotują nasze ciało na większy ciężar. Zestaw ćwiczeń musi być dobrany przez specjalistę odpowiednio do każdej kobiety w ciąży. Praktyka jogi zapewnia dobry dopływ tlenu do płodu, z kolei kobiecie odciąża serce, reguluje ciśnienie krwi oraz proces trawienia. Przyszła mama w spokoju może cieszyć się z nadchodzącego życia. Po porodzie organizm szybciej się odnawia. Niektóre badania potwierdzają, że dzieci kobiet praktykujących jogę szybciej się rozwijają, są bardziej opanowane i samodzielne. PORADY PRAKTYCZNE • Mata - przed rozpoczęciem swojej przygody z asanami warto zaopatrzyć się w matę do jogi. Mają one właściwości antypoślizgowe, które zapewniają bezpieczeństwo podczas ćwiczeń. Na rynku znajdziemy wiele rodzajów i odmian syntetycznych mat, które różnią się grubością, długością, fakturą, kolorem, wytrzymałością oraz ceną. Najważniejszym wyznacznikiem jakości maty są jej parametry antypoślizgowe. Aby wybrać dobrą matę, warto poprosić o pomoc osoby, która się na tym zna. Jeżeli chodzi o wymiary, mata standardowa ma 175-180 cm długości, infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 27 WARTO WIEDZIEĆ foto: Image Source/Indigo dla osób wyższych (powyżej 180 cm wzrostu) powinna być dłuższa. Grubsze maty są przeważnie droższe, ale wygodniejsze, cieńsze są lżejsze i tańsze. Za dobrą matę zapłacimy w granicach 70-190 zł. • Inne pomoce - dodatkowe przyrządy do jogi nie są wymagane podczas ćwiczeń, ale pomagają w wykonywaniu niektórych pozycji. Pomoce są bardzo różne: są to paski, krzesła, stoliki, koce, jaśki, liny. Występują także specjali- 28 styczne pomoce, takie jak: tresler (do pozycji stojących i wygięć do tyłu), wałki pod kręgosłup, kostki i inne. Niektóre przyrządy są konieczne do wykonania danego ćwiczenia, ze względu na określoną figurę czy możliwości. Celem jednak ćwiczenia jest wykonywanie pozycji klasycznych bez użycia pomocy. • Strój – nie ma określonego, z góry nałożonego obowiązku konkretnego ubioru. Ważne jest, aby strój był wygodny, nie krępował ruchów i był wykonany z bawełny. Najlepiej wybrać tradycyjny dres lub legginsy, do tego koszulkę na ramiączka lub z krótkim rękawem. Buty nie są potrzebne, gdyż ćwiczy się boso. Można jedynie zaopatrzyć się w klapki do przejścia z szatni do sali ćwiczeń. • Wybór miejsca – jogę możemy praktykować w szkole, w fitness klubie lub indywidualnie pod okiem instruktora. Wybierając miejsce warto zwrócić uwagę na dyplomowanych nauczycieli. Powinni posiadać odpowiednie kwalifikacje oraz predyspozycje. Weryfikacja następuje przy osobistym spotkaniu na pierwszych zajęciach. Inne ważne elementy to wyposażenie sali, jej powierzchnia, liczba uczestników, wentylacja itp. • Ceny – są różne w zależności od danej szkoły, jej prestiżu, tradycji i proponowanej jakości usług. Dla początkujących proponuje się około 3-miesięczną praktykę. Cena pojedyńczych zajęć to wydatek ok. 30-50 zł. Większość szkół i fitness klubów proponuje promocyjne karnety miesięczne za ok. 150-300 zł (zajęcia 2 razy w tygodniu). • Jogę ćwiczy się o pustym żołądku. Ostatni posiłek należy spożyć 2-3 godziny przed ćwiczeniami. Po zajęciach trzeba powstrzymać się od jedzenia przez co najmniej pół godziny. • Przed zajęciami nie zaleca się korzystania z solarium czy sauny. • Warto przyjść ok. 15 minut przed rozpoczęciem zajęć – ten czas wykorzystuje się na przebranie, sprawy formalne, i ewentualne pytania. • Podczas zajęć nie wolno prowadzić rozmów z innymi uczestnikami. Joga polega na wsłuchaniu się w swoje wnętrze. Joga jest świetną propozycją dla zabieganych, rozkojarzonych, niepewnych siebie i zagubionych ludzi. Nie jest obowiązkiem, ale przyjemnością, która kształtuje nasze ciało oraz wnętrze. Wyrób medyczny 282 sugerowana cena w aptece 99 Zasilacz GRATIS! CIŚNIENIOMIERZ NARAMIENNY BM20 CERTYFIKAT NIEMIECKIEGO STOWARZYSZENIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO - CERTYFIKAT KLINICZNY NIEPOWTARZALNA SZATA GRAFICZNA • automat - pomiar na przedramieniu • 2 x 30 pamięci pomiaru z datą i godziną • sygnał wizualny • inteligentna funkcja Fuzzy-Logic • bardzo duży wyświetlacz z jednoczesnym wskaźnikiem wszystkich wartości danego pomiaru • mankiet nowej generacji, bardzo wysokiej jakości 22-32 cm • baterie 4 x R6 (na wyposażeniu) • opcja dodatkowa: możliwość dokupienia extra-dużego mankietu 32-42 cm • etui na ciśnieniomierz • Extra: możliwość kasowania pojedyńczych wyników z pamięci • JEDYNY TAKI CIŚNIENIOMIERZ NA RYNKU infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE BEURER 29 foto: Image Source/Indigo Kupuj z głową 30 PSYCHOLOGIA NA CO DZIEŃ PRODUCENCI RÓŻNEGO RODZAJU DÓBR STARAJĄ SIĘ BARDZO WYPROMOWAĆ KONSUMPCYJNY STYL ŻYCIA – TAKI, W KTÓRYM JAK NAJWIĘCEJ CZASU SPĘDZALIBYŚMY NA WYDAWANIU PIENIĘDZY. POWSTAJĄ WIĘC PYTANIA: CZY JESTEŚMY ŚWIADOMI TEGO, CO SIĘ WOKÓŁ NAS DZIEJE, CZY ROZSĄDNIE KUPUJEMY, CZY JESTEŚMY SKŁONNI DO PODDAWANIA SIĘ RÓŻNEGO RODZAJU MANIPULACJOM? Urszula Borawska - Kowalczyk JAK KUPUJEMY? Typy klientów Każdy z nas jest wyjątkowy pod względem podejmowania decyzji o zakupie jakiegoś produktu. Jedna osoba kupuje nowe buty wtedy, kiedy stare już mają dziury i nie można w nich chodzić. Natomiast druga podąża za modą i każdego sezonu ma inną parę. Różnimy się osobowością, doświadczeniami i potrzebami. Niektórzy wolą rzeczy sprawdzone, bezpieczne, na które dostaną gwarancję, a inni chętnie sięgają po nowe, nieznane produkty. Około 2,5% wszystkich kupujących to innowatorzy, ludzie lubiący ryzyko, kupujący nowe towary, gdy tylko pojawią się na półkach. Po nich wyróżnić można grupę wczesnych naśladowców (ok. 13,5%). To oni tworzą opinię o produkcie. Kiedy wypadnie ona infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] dodatnio, po produkt zaczyna sięgać coraz więcej osób – tzw. wczesna większość czyli ok. 34%. Dopiero kiedy dany towar naprawdę się sprawdzi i jest już powszechnie znany kupują go klienci nazywani późną większością – ok. 34%. Na końcu pojawiają się maruderzy (16%) czyli ci, którzy go nabywają nawet wtedy, gdy jest on już powoli wycofywany ze sprzedaży (np. z powodu pojawienia się innych, nowszych produktów). Ciekawa jest próba odpowiedzenia sobie na pytanie, do której grupy ja się zaliczam? Czy jestem innowatorem i ryzykuję sięgając po rzeczy zupełnie nowe? Czy raczej czekam aż wypróbują go inni i wydadzą swoją opinię? Każda branża (żywieniowa, kosmetyczna, odzieżowa) stworzyła na własne potrzeby typy konsumentów. Ułatwia im to planowanie www.dbamozdrowie.pl strategii marketingowych. Inaczej wyglądają reklamy skierowane do poszczególnych grup. Dla przykładu przedstawiam trzy typy klientów branży spożywczej: I typ (tradycjonaliści) – osoby w wieku średnim i starsze, z dość niskim dochodem pieniężnym. Osoby te przygotowują posiłki głównie w domu, nie kupują żywności przetworzonej. Tradycyjny zestaw artykułów żywnościowych, dieta raczej monotonna. Nie są zainteresowane nowościami, nie ufają reklamom. Głównym czynnikiem decydującym o zakupie towaru jest jego cena. II typ (racjonalni) – osoby w wieku średnim, średni lub dość wysoki dochód pieniężny. Sporadycznie jadają poza domem, raczej nie kupują żywności przetworzonej. Poza tradycyjnymi artykułami żywnościowymi sięgają również 31 PSYCHOLOGIA NA CO DZIEŃ po owoce, warzywa i ryby. Podczas zakupów nie liczą się wyłącznie czynniki ekonomiczne, ale również preferencje smakowe. III typ (innowatorzy) – osoby w wieku średnim i młodym, o wysokim dochodzie pieniężnym. Częściej spożywają posiłki poza domem, mają większą skłonność do kupowania żywności przetworzonej. Kupują różnego rodzaju produkty, nie biorą pod uwagę ceny a raczej takie czynniki jak wartości odżywcze i smakowe. Bardzo wysoki stopień zainteresowania nowościami na rynku. Kupowanie racjonalne (refleksyjne) Producentom zależy na tym, abyśmy kupili produkt ich marki i kupili go jak najwięcej. Stosują różnego rodzaju strategie, aby nas do tego nakłonić. Jedną z nich są promocje, czyli sprzedaż produktu po niższej cenie. My kiedy zobaczymy, że coś jest trochę tańsze reagujemy w różny sposób. Możemy na przykład zacząć zastanawiać się, jak dużo zyskamy kupując ten produkt w promocji. I istnieje duża szansa, że dojdzie do zakupu tej rzeczy. Ale możemy również zapytać siebie, czy potrzebujemy tego produktu. Wtedy odpowiedź rzadziej będzie prowadziła do decyzji o kupnie. Wiadomo już, że ludzie dokonują zakupów w różny sposób, czasem zastanawiają się zanim podejmą decyzję, biorą pod uwagę różne alternatywy - czyli kupują refleksyj- 32 nie. Jednak zdecydowanie częściej kupujemy bezrefleksyjnie, pod wpływem impulsu. Dzieje się tak, kiedy zobaczymy jakiś przedmiot i nagle zapragniemy go mieć (np. przechodzimy koło cukierni i zapragniemy ciastko) lub pod wpływem różnego rodzaju manipulacji stosowanych przez producentów mających na celu skłonienie nas do zakupu ich towaru. Spośród metod prowadzących do racjonalnego kupowania jest najprostszy sposób polegający na porównywaniu ze sobą różnych produktów, którymi jesteśmy zainteresowani. Na przykład kiedy chcemy kupić buty, oglądamy kilka różnych par i te buty, które będą miały najwięcej pozytywnych cech zostaną przez nas kupione. Ale może się tak zdarzyć, że nie do końca znamy się na towarach, które zamierzamy nabyć, np. kiedy zdecydowaliśmy się na nowy telewizor. Możemy wtedy wypisać na kartce minimalne kryteria, na których nam zależy i które muszą być spełnione, np. cena do 4 tys. zł, płaski ekran, wielkość 32’, łatwość w programowaniu i obsłudze, rzetelna marka. Mając tak sprecyzowane kryteria testujemy po kolei różne telewizory i pierwszy z nich, który spełni nasze wymagania zostanie zakupiony. Najbardziej czasochłonną, ale zarazem chyba najlepszą, jest zasada kompensacji czyli podsumowania zysków i strat. Z każdym zakupem wiążą się jakieś dobre i złe strony, im lepszy samochód kupię tym więcej za niego zapłacę. Kierujemy się tą zasadą bardzo często, np. zazwyczaj nie kupujemy ubrań najmodniejszych projektantów w ekskluzywnych butikach i nie płacimy za nie niebotycznych kwot, a zadawalamy się ubraniami mniej eleganckimi, ale za to tańszymi. Podobną metodą posługujemy się szukając miejsca na plaży czasami wolimy poświęcić więcej czasu i wysiłku i przejść się kawałek, ale za to mieć więcej miejsca i swobody. Kupowanie nieplanowane (impulsywne) Badania pokazują, że ponad połowa wszystkich zakupów dokonywana jest pod wpływem impulsu. Czasami widząc coś na półce przypominamy sobie, ze właśnie tego potrzebujemy. Często reagujemy na widok wystawionych towarów, odczuwamy ochotę, żeby je posiadać. Ogólnie mówiąc idziemy do sklepu zupełnie nie planując kupna tych rzeczy. Można to porównać do zachowania typu bodziec – reakcja. Zazwyczaj impuls do zakupu jest nagły i nieoczekiwany, zobaczymy czekoladę i ją chcemy. Z drugiej strony charakterystyczna jest również ochota do jak najszybszego spełnienia tej potrzeby. Nie wystarczy mi pomysł, że kupie ją sobie jutro. Chcę mieć ją natychmiast. Część towarów jest częściej niż inne kupowana w sposób impulsywny, są to między innymi odzież i biżuteria. Samochody i mieszkania kupujemy raczej w sposób bardziej racjonalny. Pewne motywy kierują nami podczas podejmowania decyzji o zakupie pod wpływem impulsu, a zupełnie inne kiedy świadomie go planujemy. Racjonalne planowanie wiąże się z tym, że zastanawiamy się czy produkt wart jest swojej ceny, czy faktycznie go potrzebujemy. Natomiast działając impulsywnie chcemy np. poprawić sobie humor. Lojalność Przeciętnie decyzja o wyborze artykułu spożywczego trwa ok. 13 sekund – tak wynika z badań. Wybieramy zazwyczaj te same produkty, sprawdzonej przez nas marki, które odpowiadają nam smakowo, cenowo i pod innymi względami. W ten sposób stajemy się stałymi (lojalnymi) klientami pewnych firm. Producentom bardzo zależy żebyśmy się przywiązali właśnie do ich (a nie konkurencyjnej) marki. Są stosowane wszelkiego rodzaju metody mające na celu zatrzymanie klienta jak najdłużej przy sobie. Należą do nich przede wszystkim programy, w których zbiera się punkty poprzez zakupy w określonym sklepie (lub stacji benzynowej), nabywanie towarów wybranej marki itp. Punkty można później na coś wymienić, lub uzyskać rabat przy kolejnych zakupach. Wszystko to jest formą nagrody za lojalne zachowanie. Zdarza się tak, że kupujemy coś jednej marki lub w określonym sklepie ponieważ w okolicy nie ma nic konkurencyjnego, np. tylko jeden supermarket. Wtedy również jesteśmy lojalnymi klientami, ale z innej przyczyny, po prostu nie mamy wyboru. Istnieje wówczas duże prawdopodobieństwo, że nasza lojalność się skończy w momencie otwarcia nowego sklepu lub wprowadzenia nowej marki. Czy to była dobra decyzja? Zdarza się, że po zakupieniu jakiegoś towaru nie jesteśmy do końca pewni czy postąpiliśmy słusznie, jest to pewnego rodzaju mieszanka uczuć pozytywnych i negatywnych nazywana dysonansem poznawczym. Pojawia się szczególnie w sytuacjach, kiedy wybór nie był prosty. Miałam kilka bardzo podobnych alternatyw i teraz nie jestem pewna infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 33 czy wybrałam właściwie. Może też zapłaciłam bardzo dużo za piękną sukienkę, a mogłam kupić skromniejszą i tańszą. Dysonans może się powiększyć, kiedy wiemy, że nie mamy szansy zwrócenia towaru. Jak sobie z tym radzimy? Szukamy dodatkowych informacji na temat zakupionego produktu, aby utwierdzić się w swojej decyzji lub doszukujemy się w nim nowych wartościowych cech. Mechanizm dysonansu poznawczego zaczęły wykorzystywać firmy określając tę strategię metodą „stopy w drzwiach”. Załóżmy, że mamy obojętny albo wręcz nieprzychylny stosunek do jakiejś marki. Jeżeli firmie tej uda się wręczyć nam jakiś upominek, zaprosić na mały poczęstunek, itp. (zrobić mały gest w naszą stronę) to w ten sposób wywołują w nas dysonans poznawczy (z jednej strony nie lubimy ich, ale z drugiej przyjęliśmy coś od nich). Pragnąc zmniejszyć tę mieszankę różnych uczuć jesteśmy skłonni przyjąć bardziej pozytywną postawę wobec marki, a w rezultacie zwiększa się prawdopodobieństwo, że zakupimy ich produkt. je. W tym celu przeprowadzane są badania marketingowe. Sprawdza się, czego oczekują poszczególne grupy klientów, jakie są ich potrzeby, co sprawi, że produkt będzie dla nich atrakcyjny. Dopiero po dokładnym rozeznaniu następuje planowanie nowego produktu, który jak najbardziej będzie się zbliżał do ideału pożądanego przez klientów. STRATEGIE I SPOSOBY PRODUCENTÓW Ogólne założenie jest takie, że im lepszą mamy postawę wobec produktu, tym większe jest prawdopodobieństwo, że go kupimy. Dlatego firmy stosują różnego rodzaju strategie, aby przekonać nas do siebie. Oto niektóre z nich: 1. Strategia polegająca na przekonaniu nas, że produkt posiada Badania marketingowe Obecnie, w czasach tak ogromnej konkurencji, prawie żadna firma nie wprowadza nowego produktu, zanim go dokładnie nie przetestu- 34 Nasza postawa wobec produktu Kiedy pomyślimy o jakimkolwiek produkcie np. telefonie komórkowym firmy X, to automatycznie nasuwa nam się ocena, postawa jaką mamy wobec tej rzeczy. Na tę postawę składa się wiele czynników, jak na przykład: • czy podoba nam się ten przedmiot wizualnie • co myślimy ogólnie o firmie X, czy jest ona według nas rzetelna, solidna • czy oglądaliśmy reklamę tego produktu i czy nam się ona podobała • co myślimy o jego cenie • czy uważamy go za rzecz użyteczną • czy jest dla nas dostępny. foto: Getty Images\Flash Press Media PSYCHOLOGIA NA CO DZIEŃ ważne dla nas cechy. Załóżmy, że ogólnie dobrze oceniamy telefony firmy X, podobają nam się wizualnie, reklama również do nas przemawia, uważamy tę markę za godną zaufania. Jednak wydaje nam się, że ten aparat ma zbyt wygórowaną cenę. Jeżeli takie opinie dotrą do producenta to zrobi on wszystko, żeby przekonać nas, że cena jest odpowiednia. Może poprzez reklamę pokazywać nam, że jest to produkt luksusowy, który wart jest, aby zapłacić za niego aż tyle lub inaczej pokazywać nam, że cena jest adekwatna do jakości. W ten sposób buduje naszą postawę poprawiając swój wizerunek w tym w czym nie byliśmy do końca przekonani. 2. Producenci podkreślają szczególnie te cechy, które różnią go od innych. W przypadku aparatu firmy X producent może szczególnie podkreślać funkcjonalność i łatwość w obsłudze swojego telefonu. Tu należy podkreślić, że im ważniejsza jest dla nas cecha, która jest w danej strategii podkreślana, tym bardziej nasza postawa może się polepszyć. Gdyby np. firma promowała swój aparat i szczególnie kładła nacisk na jego kolor (a dla mnie kolor telefonu jest mało istotny) to taka reklama nie poprawiłaby znacznie mojej oceny. 3. Dodanie nowej cechy, która dotąd nie była brana pod uwagę. Na ogólną ocenę produktu może wpłynąć dołączenie do niego czegoś nowego. Na pewno bardziej infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 35 PSYCHOLOGIA NA CO DZIEŃ będzie mi się podobał telefon z aparatem fotograficznym. Szczególnie jeśli inne telefony takiego aparatu nie mają. Tą strategię wykorzystują również producenci proszków do prania i past do zębów, dodając ciągle nowe składniki mające lepiej usuwać plamy, czy wybielać zęby. Pozycjonowanie Dlaczego kiedy myślimy o restauracji przychodzi nam do głowy tylko kilka i czemu właśnie te? Gdyby ktoś poprosił nas o wymienienie nazw proszków do prania, to jedne podamy na początku, inne na końcu, a jeszcze innych nie wymienimy wcale. Skąd się bierze ta kolejność? Polega to na tym, że mamy w głowach pewną mapę produktów i marek i z niej korzystamy. Dlatego firmy walczą o to, by ich produkty znajdowały się na najlepszym miejscu na naszej mapie. Nazwane jest to procesem pozycjonowania produktu lub marki na rynku. USTAWIENIE W SKLEPIE Cały ogrom strategii jest wykorzystywanych podczas rozstawiania towaru w sklepie. Ogólne założenie jest takie, że im więcej czasu klient spędza w sklepie, tym więcej kupi. Dlatego też tak ustawia się regały, aby jak najdłużej nas zatrzymać. Nie bez powodu działy z pieczywem, mięsem i warzywami są w supermarketach na 36 samym końcu. Chodzi o to abyśmy planując zakupy wyłącznie spożywcze przeszli jeszcze obok półek z innymi towarami a przy okazji coś wrzucili do koszyka. Również z tego powodu gumy do żucia i batoniki leżą przy kasach. Na ogół nie przychodzi nam do głowy, żeby w całym supermarkecie szukać gum do żucia i pewnie byśmy ich nie kupowali, ale skoro już leżą koło kasy to stwierdzamy, że się przydadzą. Słodycze wpływają też na dzieci stojące w kolejce, kiedy zaczynają marudzić, mały batonik z pewnością załagodzi sytuację. Centrum sklepu często jest strefą największych atrakcji i promocji. Tutaj klient podejmuje decyzje impulsywne, także zazwyczaj ten rejon wygląda bogato, kolorowo i przyjemnie (pobudza nasze zmysły). ZASADA OGRANICZENIA ILOŚCI I CZASU Ludzie mają tendencję do pożądania rzeczy unikalnych, wyjątkowych. Im coś jest bardziej niedostępne, tym bardziej nam na tym zależy. Ten mechanizm często wykorzystują sprzedawcy podkreślając, że tego towaru jest na rynku bardzo mało. Myślę, że wielu osobom przytrafiła się taka sytuacja, że zaplanował sobie jakiś zakup i po przyjściu do sklepu okazało się, że tej rzeczy już nie ma. Nasze rozczarowanie jest ogromne, jednak jeśli sprzedawcy uda się gdzieś znaleźć jeszcze jeden egzemplarz, jesteśmy bardzo szczęśliwi. Nawet bardziej niż gdybyśmy przyszli i po prostu kupili tę rzecz od razu. Drugą zasadą jest ograniczenie czasowe. Często zdarza się, że produkt jest oferowany w bardzo atrakcyjnej cenie, ale wyłącznie w określonym czasie. Kiedy wiemy, że musimy zdecydować się natychmiast, nie mamy kiedy dobrze się nad tym zastanowić. Często zdarza się, że kupimy coś zupełnie niepotrzebnego. Także jeżeli widzimy jakąś ofertę aktualną tylko chwilowo, warto wtedy zapalić ostrzegawczą lampkę, uważnie się przyjrzeć, a przede wszystkim zapytać siebie, czy faktycznie tego potrzebujemy. Podsumowując czasami warto jest zastanowić się nad motywami, którymi się kierujemy sięgając po produkt. Postarać się dojrzeć jego plusy i minusy (zasada kompensacji) i rozsądnie podjąć decyzję. Literatura: Falkowski, T. Tyszka Psychologia zachowań konsumenckich (2006) GWP R. Cialdini Wywieranie wpływu na ludzi (2004) GWP S. Smyczek, I. Sowa Konsument na rynku (2005) Difin infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 37 Żywienie foto: Image Source/Indigo w cukrzycy WRAZ Z ROZWOJEM CYWILIZACJI WZROSŁA RÓWNIEŻ LICZBA CHORÓB CYWILIZACYJNYCH. DO TAKICH CHORÓB ZALICZA SIĘ M.IN. CUKRZYCA TYPU II. CZY CUKRZYCA ZAWSZE OZNACZA WYROK? Z PEWNOŚCIĄ WYMAGA OD CHOREGO ZMIAN W TRYBIE ŻYCIA A W SZCZEGÓLNOŚCI W ŻYWIENIU. W PRZYPADKU CUKRZYCY TYPU I KONIECZNE JEST STOSOWANIE PREPARATÓW INSULINY. JEDNAK, ABY LECZENIE ŻYWIENIOWE BYŁO SKUTECZNE, NALEŻY SIĘ NAUCZYĆ TAK KOMPONOWAĆ POSIŁKI, BY DOSTARCZAŁY ONE ORGANIZMOWI WSZYSTKICH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH I PRZEDE WSZYSTKIM NORMOWAŁY POZIOM GLUKOZY. Monika Mielus 38 PORADNIK PACJENTA Cukrzyca jest chorobą układową w której dochodzi do zaburzeń przemian węglowodanów, spowodowanych względnym lub bezwzględnym niedoborem insuliny – hormonu wytwarzanego przez komórki trzustki. Dochodzi wtedy do zwiększania ilości glukozy we krwi, co w następstwie prowadzi do uszkadzania naczyń krwionośnych i układu nerwowego. PODZIAŁ Klasyfikacja kliniczna rozróżnia różne postacie choroby, najczęstsze to: 1. Cukrzyca typu I – insulinozależna – spowodowana jest bezwzględnym niedoborem insuliny, wskutek czego dochodzi do zniszczenia komórek trzustki. Ten typ cukrzycy wymaga stałego stosowania preparatów insuliny. Występuje skłonność do ostrych powikłań np. śpiączki cukrzycowej, jeżeli leczenie insuliną jest niedostateczne lub nieprawidłowe, przy nieodpowiedniej diecie czy nawet wypiciu znacznej ilości alkoholu. 2. Cukrzyca typu II – nieinsulinozależna – u chorych występuje zmniejszenie ilości uwalnianej insuliny, często jest to wynikiem otyłości. W początkowym okresie choroby uzyskuje się poprawę przy pomocy samej diety cukrzycowej, infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] dostosowując podaż węglowodanów do możliwości przetworzenia przez organizm. Istnieje wiele odmian cukrzycy nieinsulinozależnej, do najczęstszych zaliczają się: cukrzyca skojarzona z otyłością, nadciśnieniem tętniczym czy związana z zaburzeniami przemian lipidowych. 3. Cukrzyca ciężarnych – jest to postać cukrzycy, która może pojawiać się w czasie ciąży i zazwyczaj mija po porodzie. Ważne jest więc monitorowanie poziomu glikemii podczas ciąży, przynajmniej 3-krotnie, aby wcześnie rozpoznać i leczyć zaburzenia tolerancji glukozy. Objawy wskazujące na możliwość rozwoju cukrzycy: • zmniejszenie masy ciała, • wzmożone pragnienie, • wielomocz, • osłabienie, • pojawienie się zmian ropnych na skórze oraz stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych. POSTĘPOWANIE DIETETYCZNE Założenia diety cukrzycowej polegają na ograniczeniu poziomu węglowodanów prostych oraz tłuszczów. Zalecane jest natomiast zwiększenie udziału węglowodanów złożonych, szczególnie z produktów zawierających błonnik (przetwory zbożowe, warzywa, niektóre owoce). Dieta charakteryzuje się względnie niskim poziomem białka. Zasady ustalania diety: • Dieta powinna być ustalana dla www.dbamozdrowie.pl każdego chorego indywidualnie w zależności od masy ciała, wzrostu, wieku, aktywności fizycznej. Niezwykle istotne jest, aby żywienie współgrało z ewentualnymi preparatami farmakologicznymi. • Dieta chorego na cukrzycę powinna być zgodna z założeniami diety zdrowego człowieka, tzn. powinna spełniać zalecenia dietetyczne zdrowego żywienia. • W przypadku otyłości (BMI >= 30) podstawą jest redukcja masy ciała. Podstawową metodą zmniejszania masy ciała są lecznicze zmiany stylu życia, które obejmują obniżenie podaży kalorii lub zwiększenie aktywności fizycznej; umiarkowane zmniejszenie bilansu kalorycznego (500-1000 kcal/d.) spowoduje wolną, ale postępującą utratę masy ciała (ok. 1 kg/tydzień); większość chorych stosujących diety odchudzające powinna dostarczyć swemu organizmowi co najmniej 1000-1200 kcal/d w przypadku kobiet i 1200-1600 kcal/d w przypadku mężczyzn. • Spożywanie posiłków musi być rozłożone równomiernie w ciągu dnia, aby harmonizowało z nasileniem działania insuliny lub leków. • Liczba posiłków powinna wynosić 5- 6 na dobę, powinny być zjadane w małych ilościach, spożywane o ustalonych porach i regularnie oraz urozmaicone. • Zalecane są 3 główne posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) oraz 3 lekkie (II śniadanie, podwieczorek, druga kolacja). • Przerwy między posiłkami nie 39 40 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 41 PORADNIK PACJENTA powinny być krótsze niż 2 godziny i dłuższe niż 3. • W leczeniu cukrzycy nie zaleca się stosowania diet ubogowęglowodanowych. Zalecenia dietetyczne dotyczące chorych z cukrzycą typu I: • regularność trybu odżywiania jako warunek wyrównania metabolicznego • zazwyczaj zwiększone zapotrzebowanie energetyczne u tych chorych • konieczność równomiernego rozłożenia węglowodanów na posiłki • konieczność uwzględniania przekąsek między posiłkami i przed snem • ustalenie czasu przyjmowania posiłków szczególnie w przypadku stosowania insuliny długo działającej • uwzględnienie dodatkowej podaży energii w przypadku wysiłku fizycznego o większym nasileniu Leczenie żywieniowe w cukrzycy typu II: • zwykle zmniejszone zapotrzebowanie energetyczne spowodowane przez otyłość • wyrównanie metaboliczne uzyskiwane głównie w wyniku leczenia żywieniowego • ograniczenie przekąsek między posiłkami i przed snem – dotyczy otyłości • wskazany ustalony czas posiłków Zapotrzebowanie energetyczne: Kaloryczność diety zależy od masy ciała, płci, aktywności fizycznej, 42 stanu fizjologicznego i ewentualnych schorzeń. Przyjęto, że dieta dla osób chorych na cukrzycę powinna spełniać następujące wymogi (wg M.Tracza): • dla osób otyłych: 1000-1300 kcal • dla chorych z nadwagą, osób niepracujących lub lekko pracujących: 1500 – 1800 kcal • dla chorych z prawidłową masą ciała oraz niezbyt ciężko pracujących: 2000 – 2200 kcal • dla chorych z niedowagą, młodzieży, osób ciężko pracujących: 2400 – 3000 kcal WĘGLOWODANY Zawartość węglowodanów w diecie chorego powinna stanowić 50-60% zapotrzebowania energetycznego. Aby dokładnie kontrolować ilość spożywanych węglowodanów zostało wprowadzone pojęcie wymiennika węglowodanowego, które jednocześnie pozwala na urozmaicenie diety. 1 wymiennik węglowodanowy (1 WW) jest to taka ilość produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych przez organizm (co odpowiada 10 g czystego cukru). Węglowodany przyswajalne to np. skrobia, sacharoza, cukier mleczny (laktoza). Błonnik pokarmowy należy do węglowodanów nieprzyswajalnych. Ilość spożywanych wymienników powinna być zawsze ustalona przez lekarza lub dietetyka, którzy będą brali pod uwagę: poziom cukru we krwi, ewentualne dawki insuliny, wysiłek fizyczny, choroby towarzyszące. Po ustaleniu ilości WW na poszczególne posiłki, należy tak komponować posiłki aby każdego dnia zawierały taką samą ilość WW, dzięki czemu można zapobiec wahaniom poziomu cukru. W celu ułatwienia komponowania posiłków należy korzystać z tabel wymienników weglowodanowych. Ważne jest, aby wymieniać produkty z tej samej grupy produktów np. warzywa na warzywa, produkty mleczne na produkty mleczne. Przykładem takiej tabeli jest Tabela 1. Jak wcześniej zostało wspomniane ważną rolę w grupie węglowodanów odgrywa błonnik pokarmowy. Dieta bogata w błonnik sprzyja redukcji glikemii poposiłkowej oraz m.in. obniża stężenie lipidów. Zalecane jest spożywanie produktów pełnoziarnistych (otręby, pieczywo, kasze), warzyw (brokuły, marchew, bakłażany) oraz w ograniczonej ilości owoców (jabłka, gruszki, maliny, śliwki). INDEKS GLIKEMICZNY Ważnym sposobem oceny pożywienia jest określenie, jak szybko po jego spożyciu wzrasta poziom glikemii. Stwierdzono bowiem, że taka sama ilość węglowodanów w obrębie różnych produktów może powodować różny wzrost stężenia glukozy. Opracowany został tzw. indeks glikemiczny, który określa szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi. Dla glukozy wy- TABELA 1. Przykłady wymienników węglowodanowych („Cukrzyca bez porażek”, PZWL 1999, Pańkowska E., Pawełczak S.) RODZAJ NAZWA PRODUKTU PRODUKTU Mleko i produkty mleczne Owoce Warzywa Mąka, kasza i ryż Pieczywo 1 WW ILOŚCI W MIARACH DOMOWYCH Mleko 2%, 1,5% 250 ml 1 szklanka Kefir 250 ml 1 szklanka Jogurt naturalny 170 ml 2/3 szklanki Mleko w proszku 22 g 3 łyżeczki do herbaty Chudy biały ser 60 g Plaster o wym.: 11 cm x 3 cm x 2,5 cm Maliny 150 g 1 szklanka Pomarańcza 100 g 1 mała sztuka Porzeczki czarne i jagody 100 g ¾ szklanki Śliwki węgierki 80 g 6 małych sztuk Truskawki 120 g 8 sztuk Winogrona 70 g 10 sztuk Wiśnie 100 g 25 sztuk Banan 70 g ½ sztuki Jabłko 100 g 1 średnia sztuka Gruszka 100 g 1 mała sztuka Kiwi 120 g 2 średnie sztuki Mandarynki 170 g 3 sztuki Ziemniaki 65 g 1 średnia sztuka Marchew 100 g 2 duże sztuki Kalafior 100 g ¼ średniego Kalarepa 100 g 1 średnia sztuka Groszek konserwowy 150 g ¾ szklanki Kukurydza 40 g 3 łyżki Kapusta biała i czerwona 100 g ¼ małej główki Mąka 15 g 1 i ½ łyżki stołowej Ryż i kasze po ugotowaniu 15 g 1/3 szklanki Płatki kukurydziane 15 g 4 płaskie łyżki stołowe Płatki owsiane 20 g 2 płaskie łyżki stołowe Makaron ugotowany 45 g 1/3 szklanki Chleb pszenny 25 g Kromka o wym.: 11cm x 6,5cm x 1cm Bułka paryska 25 g Kromka o wym.: 9cm x 7cm x 1,5cm infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 43 Pieczywo Słodycze Kajzerka 25 g ½ sztuki Chałki 21 g 1 średnia kromka Chleb razowy 30 g Kromka o wym.: 7cm x 7cm x 1cm Pumpernikiel 25 g 1 kromka Chleb chrupki 15 g 1 i ½ kromki Krakersy 15 g 3 sztuki Paluszki 15 g 10 sztuk Chrupki kukurydziane 15 g 10-15 sztuk Babka piaskowa 22 g Kawałek o wym.: 11cm x 9cm x 1cm Baton typu „Mars” 16 g 1/3 batonika Cukier 12 g 2 łyżeczki do herbaty Czekolada pełna 16 g 1/6 czekolady o masie 100 g Dżem niskosłodzony 25 g 3 łyżeczki do herbaty Jogurt owocowy 70 ml 1/3 szklanki Krówki 10 g 1 duża sztuka Lody 50 g 2 średnie kulki Pączek 20 g ½ pączka nosi on 100% i w porównaniu do niej został opracowany dla innych produktów. W tabeli 2 zostały zestawione wartości indeksu glikemicznego. Odpowiedni dobór produktów ma wpływ na poposiłkowe glikemie. Należy tak komponować posiłki, aby wymieniać składniki o wysokim indeksie glikemicznym na te o niskim indeksie. BIAŁKA Udział energetyczny białek w diecie powinien wynosić 12-15%, przy czym stosunek białka zwierzęcego do białka roślinnego powinien wynosić co najmniej 1:1. U chorych z wyrównaną cukrzycą typu II spożywanie białka nie powoduje wzrostu glikemii, natomiast u chorych z niewyrównaną cukrzycą zapotrzebowanie na białko może być większe niż u chorych charakteryzujących się prawidłową glikemią (nie większe jednak niż 44 w ogólnych zaleceniach dietetycznych). O należnej ilości białka powinien zadecydować lekarz. Białka zwierzęce zalecane w diecie chorych na cukrzycę to: chude mięso (cielęcina, wołowina, królik), drób (kurczak, indyk – jedzone bez skóry), chude ryby (np. dorsz), chude gatunki wędlin, białko jaj, chudy twaróg, mleko, kefir, jogurt. Bogatym źródłem białek roślinnych są rośliny strączkowe (fasola, soja, groch). W makaronie, kaszach, ryżu i pieczywie również znajdziemy białko roślinne. TŁUSZCZE Nie powinny stanowić więcej niż 30% energii w diecie. Kontrola przyjmowanego tłuszczu powinna dotyczyć przede wszystkim osób z nadwagą lub otyłością. Tłuszcze nasycone (smalec, masło, śmietana) powinny stanowić mniej niż 10% ogółu energii, tłuszcze zawierające kwasy tłuszczowe jednonienasycone (np. oliwa z oliwek) 10-15%, tłuszcze zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe (olej sojowy, słonecznikowy) do 7%. Tłuszcze jedno- i wielonienasycone obniżają stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL oraz trójglicerydów, podwyższając jednocześnie tzw. „dobry cholesterol” – HDL. Spożycie cholesterolu powinno zostać ograniczone do 200 mg na dobę u pacjentów z podwyższonym stężeniem frakcji LDL, co oznacza, że podroby, jaja, sery żółte powinny zostać mocno ograniczone, na korzyść zwiększonego spożycia dwóch – trzech porcji ryb morskich w tygodniu. Należy również pamiętać, iż cukrzyca zwiększa ryzyko miażdżycy, w związku z tym wymagana jest kontrola poziomu lipidów i cholesterolu we krwi. PORADNIK PACJENTA TABELA 2. Wartości indeksu glikemicznego (wg. A. Bartnik-Mikuty) POPOSIŁKOWY WZROST GLIKEMII PRODUKTY SPOŻYWCZE 100% glukoza 90-100% coca-cola, płatki ryżowe i kukurydziane, ziemniaki puree, miód, ryż preparowany 70-90% pieczywo pszenne, pszenno-żytnie, chleb chrupki, mąka pszenna, proszek budyniowy, ryż gotowany, babka piaskowa, herbatniki, biszkopty 50-70% płatki owsiane, kukurydza, sacharoza, banany, niesłodzone soki owocowe, chleb gruboziarnisty 30-50% mleko, jogurt naturalny, owoce, makaron, lody, rośliny strączkowe do 30% marchew, warzywa zielone, fasola, bób WITAMINY I SKŁADNIKI MINERALNE Zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne u chorych na cukrzycę jest takie samo jak u osób zdrowych. Ważne jest położenie nacisku na spożywanie większych ilości produktów bogatych w witaminy antyoksydacyjne - takie jak witaminy A, C i E, które odgrywają ważną rolę w zapobieganiu miażdżycy. ALKOHOL U chorych na cukrzycę nie poleca się spożywania alkoholu ze względu na ryzyko wystąpienia hipoglikemii a dodatkowo jest on wysokokaloryczny. Jeżeli zaistnieje sytuacja spożycia alkoholu nie należy przekraczać dawki 15-20 gramów czystego alkoholu, czyli taką ilość znajdziemy w 100 ml wytrawnego wina, 330 ml piwa czy 40 ml brandy. SŁODKOŚCI Ciastka, cukierki czy inne słodkości powinny być wyłączone z diety chorego na cukrzycę. Jeżeli już infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] dojdzie do takiej sytuacji, należy te produkty dokładnie uwzględnić w zapotrzebowaniu kalorycznym i wyliczyć należną ilość wymienników węglowodanowych. Dopuszczalne jest też stosowanie sztucznych środków słodzących takich jak aspartam, który jest 180 razy słodszy niż cukier. Nie można go dodawać do pieczenia ciast, ponieważ rozkłada się dopiero w temperaturze 200°C. Do najstarszych słodzików należy sacharyna – maksymalna dawka na dobę wynosi 200 mg. Jest przeciwwskazana w okresie ciąży i karmienia piersią. Fruktoza powinna być stosowana pod kontrolą i nie powinna być przekroczona dawka 40-60 g na dobę, gdyż powoduje przyrost glikemii. WYSIŁEK FIZYCZNY Nie ma potrzeby rezygnowania z aktywności fizycznej, istnieje wręcz konieczność podejmowania wysiłku, który jest integralną częścią w postępowaniu leczniczym w cukrzycy. Każde działanie powinno jednak zostać uzgodnione z lekarzem. www.dbamozdrowie.pl KILKA UWAG PRAKTYCZNYCH Przy przygotowywaniu posiłków należy uwzględnić: • gotowanie na wodzie lub przyrządzanie na parze, pieczenie, duszenie z dodatkiem niewielkiej ilości tłuszczu; • smażenie nie jest zalecane; • warzywa i owoce powinny być zjadane na surowo, gdyż rozgotowanie powoduje wzrost glikemii; • należy ograniczać stosowanie soli, w zamian używać przypraw ziołowych; • zupy i sosy podprawiać zawiesiną z chudego mleka lub kefiru. Leczenie dietą chorych na cukrzycę stanowi podstawę w wyrównaniu metabolicznym cukrzycy i zapobiega jej późnym powikłaniom. Konieczna jest także prawidłowa edukacja pacjentów oraz uzyskanie wsparcia od zespołu diabetologicznego w zakresie praktycznego stosowania wymienników węglowodanowych i ustalania posiłków. 45 46 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 47 Jak pomóc niemowlęciu zasnąć? 48 foto: Getty Images\Flash Press Media KĄCIK RODZICA Kiedy zostaje się matNIE MIAŁAM ką czy ojcem po raz POJĘCIA, ŻE pierwszy, nic się nie USPOKOJENIE wie o zachowaniach dziecka. Gdy płacze I NAUCZENIE sądzisz, że coś mu doNIEMOWLĘCIA lega. Większość ludzi ZASYPIANIA twierdzi, że dziecko to najszczęśliwsza chwila JEST TAKIE w życiu. TRUDNE. WYOBRAŻAŁAM SO- Na pewno, ale jest to również bardzo duże wyzwanie. NajważBIE, ŻE DZIECniejsza dla każdego rodzica jest KO, PO WYJŚCIU miłość do dziecka. Po okazaniu uczucia trzeba je nakarmić i uspoZE SZPITALA, koić gdy płacze. Czasami maluch ma sucho, jest najedzony, a mimo ZAŚNIE PO NAto płacze. Płaczące dziecko jest KARMIENIU bardzo frustrujące, szczególnie I PRZYTULENIU dla matki. Matka myśli, że robi coś nie tak, że jest złą matką. Nikt, JAK ANIOŁEK. kto nie odczuł tego, nie wie jakie to przykre uczucie. A TYMCZASEM NIE ZAWSZE SEN TO ZDROWIE Sen dla każdego jest bardzo ważny. JEST TAK Wszyscy go potrzebujemy, a dla PROSTO. niemowląt jest on głównym zajęMałgorzata Lewandowska-Zielińska infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl ciem. Zdarza się, że w pierwszym tygodniu noworodek przesypia 23 godziny w ciągu doby. Sen jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju dziecka - umysłowego, fizycznego i emocjonalnego. Maleństwa, które zdrowo śpią są podobnie jak dorośli, zrelaksowane, wypoczęte, gotowe do prawidłowego reagowania w ciągu dnia. Co więcej wyspane nie- 49 KĄCIK RODZICA mowlę jest wesołe, ma apetyt, niewiele płacze. Pociechy, które mało śpią, mają problem z zaśnięciem nie posiadają wystarczającej energii do badania świata. Zmęczone dziecko nie może zasnąć. Swoje zmęczenie afiszuje płaczem, często wielogodzinnym. Bardzo stresujący jest dla rodziców widok malucha całkowicie wytrąconego z równowagi, zanoszącego się, przelewającego się. Dziecko, które chce spać, często płacze do nieprzytomności. Zasypia dopiero w stanie całkowitego wyczerpania. JAK USPOKOIĆ NIEMOWLĘ? I tak było z moją Julką w wieku pięciu miesięcy. Kiedy nadchodził wieczór, godzina 19.00 dziecko płakało, wrzeszczało. Nocne zaśnięcie było okupowane godzinnym, czasami dwugodzinnym płaczem. Wreszcie mała noszona na rękach zasypiała i można ją było odłożyć do łóżeczka. A mój mąż i ja, po takim płaczu codziennie wieczorem, byliśmy wykończeni i zdruzgotani. Nie wiedzieliśmy co robić z taką sytuacją. Na początku tłumaczyliśmy sobie, że większość dzieci płacze przed zaśnięciem. Kiedy jednak ataki płaczu nasiliły się, a wieczorne usypianie dziecka stało się koszmarem postanowiliśmy, że udamy się z Julką do lekarza, by wyeliminować ewentualne przyczyny chorobowe. Lekarz stwierdził, że dziecko jest zdrowe. I że przyczyną takiego płaczu może być kolka. 50 Zaczęłam zbierać informacje, co można robić, żeby dziecko nie płakało. Sięgałam po różne podręczniki, poradniki, podpytywałam znajome, szukałam rozwiązania na forach dyskusyjnych. Mąż przyniósł od koleżanki z pracy film „Szczęśliwe niemowlę”, w którym amerykański lekarz Harvey Karp pokazuje pięć sposobów pozwalających uspokoić płaczące dziecko. Rodzice często słyszą, że dziecko płacze z powodu kolki jelitowej. A tak naprawdę, jak twierdzi H. Karpp, niewiele dzieci cierpi z powodu gazów. Przemawiałby między innymi za tym fakt, że często dzieci rozpaczliwie płaczą chociaż im się już odbiło. Każda matka instynktownie próbuje uspokoić płaczące dziecko. Jednak nie wszystkie wiemy jak to zrobić. Jest to sztuka. Istnieją ponoć kultury, gdzie dziecko płacze bez przerwy średnio 30-60 sekund. Ich matki natychmiast reagują i wiedzą co zrobić. Musi zatem być jakiś skuteczny sposób, by pomóc płaczącemu maluchowi. W swoim filmie, tenże amerykański pediatra, podaje pięć łatwych technik uspakajania dziecka. Opiera on je na twierdzeniu, że odruch uspakajania się jest odruchem bezwarunkowym, tak jak odruch ssania, płaczu. Aby ten odruch zadziałał trzeba zastosować odpowiednie techniki. Dr Karpp jako pierwszą podaje owijanie dziecka. Ciasne owinięcie z rękoma wzdłuż ciała w kokon ponoć nieraz wystarczy. Technika ta u niektórych dzieci sprawdza się nawet do 8 miesiąca. Jednakże w większości przypadków dziecko po zawinięciu nie uspokaja się i trzeba zastosować inne techniki. Drugim sposobem wymienionym przez doktora jest położenie zawiniętego w kokon dziecka na boku i poruszanie nim, delikatne potrząsanie. Trzecią techniką, którą wymienia, jest uspakajanie dźwiękiem (powinno to być szumienie. Jeśli płacz jest bardzo głośny i dziecko nie słyszy naszego „szszz…” możemy włączyć odkurzacz lub suszarkę. Są to dźwięki zbliżone do tych, które dziecko słyszało w łonie matki. Czwartą metodą wyróżnioną przez H. Karppa jest huśtanie i kołysanie, a ostatnią ssanie (smoczek). W przypadku naszego dziecka sprawdziło się oddziaływanie dźwiękiem, czyli robienie szszsz…. nad uchem dziecka. Julka przestawała histerycznie płakać, ale niestety swoje zasypianie dalej okupowała płaczem. Zatem szukaliśmy dalej. Tak naprawdę jest wiele metod i teraz wiem, że należy próbować każdej, która do nas trafia i jest zgodna z naszym systemem wartości i intuicją. Zaczęliśmy próbować, żeby przekonać się, na którą dziecko zareaguje z pozytywnym skutkiem. RÓŻNE SCHEMATY USYPIANIA Można powiedzieć o dwóch skrajnych sposobach myślenia na temat usypiania dzieci. Pierwszy to koncepcja „łóżka rodzinnego” zwana metodą Searsa. Nazwa pochodzi od nazwiska kalifornijskiego pediatry doktora Williama Searsa. Idea ta głosi pochwałę spania wspólnie dzieci i rodziców, dopóki dzieci same nie poproszą o przeniesienie do własnego łóżeczka. Według tej koncepcji najlepszą metodą na zaśnięcie jest trzymanie dziecka na rękach, kołysanie, masowanie i przytulanie aż zaśnie. Tę koncepcję, zupełnie nie mając świadomości o jej istnieniu, stosowaliśmy w przypadku naszej córeczki do trzeciego miesiąca. Na początku wydawało nam się, że będzie to idealne rozwiązanie, szczególnie dla mnie wygodne, bo infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] karmię piersią. Poza tym, odczuwaliśmy wewnętrzną potrzebę bliskości z dzieckiem. Ale Julka rosła, przybierała na wadze. Poza tym zaczęliśmy dostrzegać, że w ten sposób rezygnujemy z czasu dla siebie, prywatności oraz potrzeby snu (dziecko zaczynało się wiercić). Drugie podejście do usypiania dzieci to tak zwana ferberyzacja. Nazwa pochodzi od nazwiska twórcy doktora Richarda Ferbera, dyrektora Pediatrycznego Ośrodka Zaburzeń Snu w Bostonie. Zakłada on, że zaburzenia snu są wyuczone i dlatego też można ich oduczyć. Ferberyzacja polega www.dbamozdrowie.pl na układaniu niemowląt w ich łóżeczkach, kiedy są jeszcze w stanie czuwania i zasypiania. Sugeruje on pozostawienie płaczącego dziecka na 5, 10, 15 minut. Tą koncepcję zupełnie odrzuciliśmy. Wydaje się ona bezduszna, nie bierze zupełnie pod uwagę uczuć dziecka. „SEN ROZSĄDNY” I tak, szukając dalej, znaleźliśmy złoty środek – filozofię, która zawiera pewne aspekty obu tych podejść, ale nie jest bezduszna jak ferbreryzacja, ani nie naraża rodziców na stres związany ze spaniem 51 Preparaty do higieny i nawilżania nosa 23 22 sugerowana cena w aptece 49 sugerowana cena w aptece Cena dotyczy Tonimer baby Cena dotyczy Tonimer żel 49 TONIMER BABY Spray do nosa Op. spray 100 ml Sterylizowany, izotoniczny roztwór wody morskiej o lekko zasadowym pH. Dzięki specjalnej budowie aplikatora oraz łagodnemu działaniu rozpylającemu jest szczególnie wskazany do codziennej higieny nosa niemowląt i małych dzieci, zwłaszcza w przypadku wysuszonych śluzówek. TONIMER Żel nawilżający do nosa Op. żel 20 ml Długotrwale nawilża i szybko regeneruje wysuszone śluzówki. Zmniejszając obrzęk błony śluzowej nosa skutecznie go udrażnia. Doskonale przylega do ścianek błony śluzowej i nie wypływa z nosa. Może być stosowany często i przez długi czas bez żadnych ograniczeń ani przeciwwskazań w każdym wieku. ISTITUTO GANASSINI Spraye do higieny uszu 19 28 sugerowana cena w aptece 99 sugerowana cena w aptece Cena dotyczy Otomer baby Cena dotyczy Otomer 99 OTOMER BABY Op. spray 20 ml Izotoniczny roztwór wody morskiej przeznaczony do bardzo łagodnego i w pełni bezpiecznego czyszczenia uszu niemowląt i małych dzieci. Delikatnie usuwa nadmiar woskowiny z uszu. Zapobiega tworzeniu się czopów woskowinowych bez konieczności stosowania patyczków higienicznych. Preparat można stosować od 3 miesiąca życia dziecka. OTOMER Op. spray 100 ml Izotoniczny roztwór wody morskiej przeznaczony do czyszczenia uszu. Stosowany regularnie zapobiega tworzeniu się czopów woskowinowych i ułatwia usunięcie już powstałych. Nie podrażnia ścianek przewodu słuchowego. Preparat przeznaczony dla osób dorosłych i dzieci od 36 miesiąca życia. 52 W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE ISTITUTO GANASSINI KĄCIK RODZICA razem z dzieckiem. U podstaw tej koncepcji leży przekonanie, że to rodzice powinni nauczyć dziecko zasypiać, dając mu poczucie bezpieczeństwa we własnym łóżku. Koncepcja snu rozsądnego jest autorstwa angielskiej położnej Trecy Hogg. Opiera się ona na kilku prostych zasadach, których należy się trzymać. Pierwsza podstawowa zasada jest taka, żeby nie zaniedbywać dziecka ucząc je samodzielnego zasypiania. Chodzi o to, by brać na ręce i uspokoić płaczące dziecko. Gdy przestanie płakać można je odłożyć do łóżeczka. Zanim dziecko tego się nauczy kilkakrotnie należy powtarzać czynność. Następną zasadą jest obserwowanie, a nie interweniowanie. Zapadanie w sen to powolny cykl, nie należy go zakłócać, co pozwoli samodzielnie dziecku zasnąć. Traccy Hogg nie jest zwolenniczką „ułatwiaczy”, jeśli nie możemy opanować sytuacji. Chodzi o to, by w celu uciszenia dziecka np. nie wpychać w usta smoczka lub piersi. Stosowanie tego typu „ułatwiaczy” pozbawia malca szansy rozwinięcia umiejętności samouspokajania. Ważną zasadą jest stworzenie rytuału zasypiania. Zapadając w sen dziecko przechodzi przez trzy fazy: pierwsza faza to oznaki senności, druga zasypianie, a ostatnia to początek snu. Sam proces zasypiania trwa około 20 minut i nie należy starać się go przyspieszać. Często przy pierwszym dziecku trudno jest nam stwierdzić czy malec jest senny. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] JAK ROZPOZNAĆ SENNOŚĆ U MALUCHA? tyk, twierdzi pani Hogg, dziecko nie czuje się bezpieczne w swoim łóżeczku. I coś w tym jest. Maluch, który zasypia na ręku, odłożony do łóżeczka budzi się z płaczem, niespokojnie śpi. I jeszcze jedno, nie należy zapraszać znajomych w porze układania do snu. Kładąc maluszka, delikatnie odkładamy maleństwo na bok, jeśli płacze poklepujemy po pleckach. Gdy przestaje nie głaszczemy, aby uniknąć uzależnienia dziecka w procesie zasypiania od poklepywania. Przy wkładaniu szepczemy miłe słówka „Dobranoc kochanie. Teraz pośpisz sobie w swoim łóżeczku. Wiesz jak dobrze się w nim czujesz po obudzeniu”. Oczywiście przy pierwszej próbie odłożenia Julka płakała. Gdy poklepywanie nie pomagało, braliśmy ją na ręce. Gdy tylko uspokajała się odkładaliśmy ją. I powtarzaliśmy tę czynność. Po trzecim ataku płaczu córeczka uspokoiła się i zasnęła. A z każdym dniem było coraz lepiej. Aż w końcu zasypianie nie sprawia jej żadnego problemu. Nie ma narzekań, ani płaczu. Mała, układana w łóżeczku, zasypia. Początek był bardzo trudny. Ale z zaskoczeniem obserwowaliśmy coraz to mniejsze ataki płaczu i złości. Teraz możemy powiedzieć, że metoda ta pozwoliła nam nauczyć naszą Julcię, jak zasypiać bez stresu i płaczu. Czego życzę każdemu z rodziców. www.dbamozdrowie.pl 53 Jedną z oznak senności jest ziewanie. Po trzecim należy dziecko położyć do łóżeczka, inaczej zacznie płakać. U niemowląt, które unoszą główki jedną z oznak senności jest odwracanie twarzy od osób i przedmiotów. Dziecko na rękach wtula głowę w pierś trzymającej go osoby. Niemowlę leżące wykonuje bezwładne ruchy rękoma i nogami. Maluchy, które już kontrolują ręce i nogi, gdy są senne trą oczy, pociągają swoje uszy, drapią się po twarzy. Oznakami senności u dzieci, które raczkują lub chodzą jest trudniejsze przemieszczanie się, takie maluchy mają problem ze skoordynowaniem ruchów. Takie dzieci trzymane na rękach usztywniają się. Jeśli już potrafimy rozpoznać oznaki senności u naszego dziecka powinniśmy zacząć działać. W przypadku nocnego zaśnięcia przed układaniem do snu robimy kąpiel. Po kąpieli należy wyciszyć dziecko, zatem możemy poczytać bajeczkę (od 6 miesiąca młody człowiek już jest w stanie skupić się na tej czynności). Dostrzegając zawieszony wzrok lub przymykające się powieki delikatnie układamy naszą pociechę do łóżeczka. Maleństwo powinno znaleźć się w nim zanim zaśnie. Wcześniej robiliśmy z mężem ten błąd, że odkładaliśmy Julkę do łóżeczka, gdy głęboko zasnęła. W następstwie takich prak- foto: Getty Images\Flash Press Media NAJWIĘKSZY PROBLEM - JASKRA Obecnie dużym problemem okulistycznym jest jaskra, o której mówi się coraz częściej, że jest to choroba cywilizacyjna XXI wieku. Jaskra jest chorobą oczu charakteryzującą się postępującym zanikiem nerwu wzrokowego, któremu towarzyszą zmiany na dnie oka (obejmujące tarczę nerwu wzrokowego) wraz z postępującym ograniczeniem pola widzenia 54 Choroby wzroku oraz bardzo często zbyt wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Jeśli jaskra nie jest leczona, zanik nerwu wzrokowego doprowadza w końcu do nieodwracalnej utraty wzroku, a jaskra jest jedną z głównych przyczyn ślepoty na świecie. Uważa się obecnie, że jaskra to nie jest jedna choroba, lecz pod tym pojęciem mieści się cała grupa schorzeń, dających te charakterystyczne zmiany w narządzie wzroku. Dlatego funkcjonują różne podziały jaskry, ale najczęściej używa się dwóch z nich: • ze względu na miejsce blokady odpływu cieczy wodnistej z oka tj. na: - jaskrę otwartego kąta - jaskrę zamkniętego kąta, • ze względu na współistnienie innych schorzeń oczu tj. na: - jaskrę pierwotną, w której nie stwierdza się innych przebytych lub współistniejących chorób oka - jaskrę wtórną, która towarzyszy innym schorzeniom narządu wzroku. PORADNIK PACJENTA O WZROK WARTO DBAĆ SZCZEGÓLNIE, PONIEWAŻ JEST JEDNYM Z NASZYCH NAJWAŻNIEJSZYCH ZMYSŁÓW, UMOŻLIWIAJĄCYM SPOSTRZEGANIE ŚWIATA I WŁAŚCIWE REAGOWANIE NA TO, CO DZIEJE SIĘ WOKÓŁ NAS. JEDNOCZEŚNIE CHORÓB OCZU JEST BARDZO WIELE I NIEKTÓRE Z NICH DAJĄ OBJAWY SZYBKO, A INNE ROZWIJAJĄ SIĘ PODSTĘPNIE I POWOLI. DLATEGO WARTO OKRESOWO PODDAWAĆ SIĘ BADANIU OKULISTYCZNEMU, KTÓRE NIEJEDNOKROTNIE UMOŻLIWIA WCZEŚNIEJSZE WYKRYCIE SCHORZENIA OCZU. lek. med. Ewa Pakuła Najczęstszą postacią jaskry jest jaskra pierwotna otwartego kąta, które ma powolny i często początkowo bezobjawowy przebieg. Wynikiem tego jest pojawienie się pierwszych zauważalnych przez pacjenta niepokojących objawów (ubytków w polu widzenia) dopiero, gdy zmiany zanikowe w nerwie wzrokowym są zaawansowane. Zwykle dzieje się to po 40 roku życia, a ryzyko zachorowania wzrasta wraz z kolejnymi latami życia. U krótkowiinfolinia: 0-800 APTEKI [278-354] dzów natomiast jaskra może pojawiać się wcześniej, już ok. 30- 35 roku życia. Czynniki ryzyka rozwoju jaskry to: • bóle gałek ocznych • objaw „ kół tęczowych” • krótkowzroczność • nadwzroczność • jaskra w rodzinie • bóle głowy • niskie ciśnienie tętnicze • nadciśnienie tętnicze www.dbamozdrowie.pl • cukrzyca • zaburzenia gospodarki lipidowej • niewydolność krążenia mózgowego • objaw zimnych dłoni i stóp • astma • nadczynność tarczycy • palenie tytoniu. Fakt stwierdzenia u siebie jednego lub więcej z w/w czynników powinien skłaniać do kontroli okulistycznej oczu. Jest to obec- 55 PORADNIK PACJENTA nie zdecydowanie łatwiejsze niż jeszcze rok temu, ponieważ Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje od 2006 r. bezpłatny program profilaktyczny wczesnego wykrywania jaskry. Program ten wdrożono z uwagi na powagę problemu zdrowotnego, jakim jest jaskra i ma on na celu zwiększenie wczesnego wykrywania choroby wśród Polaków oraz zwiększenie możliwości specjalistycznej opieki nad pacjentami z rozpoznaną jaskrą. Program ten skierowany jest do osób powyżej 35 roku życia, które w ciągu ostatnich 2 lat nie były badane okulistycznie w ramach NFZ i nie mają rozpoznanej jaskry. Warto z niego skorzystać, żeby poznać zagrożenie jaskrą, bo przecież wzrok jest bezcenny i żadna proteza go nam nie zastąpi. WADY REFRAKCJI WZROKU W przeciwieństwie do jaskry, rozwijającej się długo bezobjawowo, wady refrakcji wzroku na tyle utrudniają funkcjonowanie, że szybko skłaniają do wizyty u okulisty. Krótkowzroczność jest to wada układu optycznego oka, polegająca na ogniskowaniu równoległych promieni światła przechodzących przez źrenicę przed siatkówką. Obraz przedmiotów odległych jest niewyraźny i zatarty, natomiast przedmioty bliskie – w zależności od stopnia wady 56 – mogą być widziane wyraźnie. Krótkowzroczność najczęściej rozwija się w okresie dojrzewania płciowego. Przy krótkowzroczności wysokiej powyżej –6.0 dioptrii w późniejszym okresie życia mogą wystąpić zmiany zwyrodnieniowe naczyniówki, siatkówki i ciała szklistego oka. Nadwzroczność (lub dalekowzroczność) jest wadą wzroku, w wyniku której utrudnione jest ostre widzenie przedmiotów bliskich. Przyczyną jest zbyt mała głębokość gałki ocznej, w skutek czego promienie świetlne po przejściu przez źrenicę i soczewkę ogniskują się za siatkówką. Wada ta nasila się wraz z wiekiem lub może ujawniać się w wieku średnim (jako tzw. starczowzroczność) wskutek postępującego osłabienia akomodacji oka. Astygmatyzm (czyli niezborność oka) powstaje w oku z nieregularną krzywizną rogówki lub soczewki, które kształtem przypominają wycinek piłki do rugby. Promienie świetlne załamywane są wówczas pod różnymi kątami i skupiają się na siatkówce w różnych punktach, co powoduje powstanie nieostrego obrazu. Najprostszym i najstarszym sposobem korekcji wymienionych wad wzroku jest noszenie szkieł korygujących, wśród których są do wyboru okulary i soczewki kontaktowe. Okulary nie zawsze są wygodne: utrudniają uprawianie sportów, zsuwają się z nosa, a zimą pokrywają się parą wodną po wejściu do ciepłych pomieszczeń. Soczewki kontaktowe mogą wywoływać dyskomfort oka, chwilowe pogorszenie widzenia, pieczenie, swędzenie lub kłucie. Na okulary można uzyskać refundację NFZ. Natomiast soczewki kontaktowe są z reguły pełnopłatne. NFZ refunduje zakup soczewek kontaktowych jedynie w przypadku dużej różnowzroczności (tj. dużej różnicy w wadzie wzroku pomiędzy jednym i drugim okiem) oraz w przypadku stożka rogówki. Dlatego kuszącą alternatywą korekcji wad refrakcji staje się laserowa korekcja wzroku. Zastosowanie lasera excimerowego umożliwia zmianę krzywizny przedniej powierzchni rogówki w wyniku usunięcia warstwy rogówki cieńszej niż włos ludzki. Zmiana krzywizny przedniej powierzchni rogówki powoduje, że wpadające do oka promienie świetlne skupiane są na siatkówce, a ostrość widzenia poprawia się. Laser ten umożliwia korekcję wad refrakcji w zakresie: • krótkowzroczności od -0,75 dioptrii do -13,0 dioptrii • nadwzroczności od +0,75 dioptrii do +6,0 dioptrii • astygmatyzmu do 6,0 dioptrii. Laserowa korekcja wad wzroku jest szybka, bezpieczna i skuteczna. Przeprowadzana jest ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym, a efekty są trwałe i odczuwalne już w kilka dni po Laureaci krzyżówki Rozwiązaniem krzyżówki z numeru 2 (56) sponsorowanej przez ISTITUTO GANASSINI było hasło: CZYSTY NOSEK I USZY MALUSZKA Upominki wylosowali pacjenci następujących aptek uczestniczących w programie „Dbam o Zdrowie” 0309985 0313368 0459636 0622768 0720056 0753997 0812668 0959711 1118682 1124868 1128481 1208673 1278019 APTEKA „MELISSA BIS” 60-239 Poznań, ul. Morawskiego 1/2 APTEKA „HERBA” 80-299 Gdańsk, ul. Mickiewicza 1/3 APTEKA PRYWATNA 42-100 Kłobuck, ul. 11 Listopada 7a APTEKA „VERBENA” 93-219 Łódź, ul. Brzechwy 5 APTEKA „MIĘTOWA” 72-510 Wolin, ul. Słowiańska 5 C APTEKA „PRZY BROWARZE” 84-300 Lębork, ul. Wolności 40 APTEKA „REMEDIUM” 14-260 Lubawa, ul. Rzepnikowskiego 20 APTEKA „ARNICA” 16-300 Augustów, ul. Hoża 2b APTEKA „ZIELONA” 75-453 Koszalin, ul. Śniadeckich 7b 7a/c APTEKA 20-049 Lublin, Al. Racławickie 27 APTEKA 30-504 Kraków, ul. Kalwaryjska 94 APTEKA „VENA” 48-300 Nysa, ul. Zjednoczenia 8/1 APTEKA „POD WAGĄ” 59-700 Bolesławiec Śląski, ul. Starzyńskiego 6e infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] 1339576 1384621 1396362 1454115 1456709 1478973 1544936 1554056 1615714 1641143 1687668 1791647 www.dbamozdrowie.pl APTEKA „ OLMED” 92-413 Łódź, ul. H. Brodatego 2 APTEKA „ASPIRYNKA” 85-133 Bydgoszcz, ul. Lenartowicza 4 APTEKA 98-300 Wieluń, Os. Im. Kar. St. Wyszyńskiego 41 APTEKA 97-300 Piotrków Trybunalski, ul. Garbarska 10/12 APTEKA „POD ORŁEM” 62-240 Trzemeszno, ul. Kilińskiego 5 APTEKA „PRZY KOŚCIELE” 62-400 Słupca, ul. Warszawska 11 APTEKA „PRZY RYNKU” 87-890 Lubraniec, ul. Mickiewicza 37 APTEKA 95-200 Pabianice, ul. Popławska 4/20 APTEKA 10-541 Olsztyn, ul. Dąbroszczaków 34 APTEKA 93-008 Łódź, ul. Rzgowska 51 APTEKA „OMEGA” 38-600 Lesko, ul. Krasickich 6 APTEKA 31-860 Kraków, ul. Bieńczycka 168 57 PORADNIK PACJENTA zabiegu. Laserowa korekcja nie likwiduje starczowzroczności, która rozwija się po 40 roku życia, kiedy soczewka stopniowo staje się mniej elastyczna i oko traci zdolność akomodacji czyli możliwości dobrego widzenia zarówno z daleka, jak i z bliska. Dlatego u osób powyżej 40-50 roku życia występuje zwykle konieczność używania okularów do czytania. Laserowa korekcja wzroku jest tylko płatna. NFZ nie refunduje tych zabiegów. ZAPALENIE SPOJÓWEK Innym rodzajem schorzenia oczu, które daje duże dolegliwości, jest zapalenie spojówek. Najczęściej rozwija się w wyniku infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Objawy ostrego zapalenia zaczynają się od zaczerwienienia i pieczenia spojówek, które po obudzeniu są często sklejone wydzieliną. W przebiegu wirusowego zapalenia wydzielina jest wodnista, a przy infekcji bakteryjnej ropna. Czasem towarzyszy temu światłowstręt. Leczenie ostrego wirusowego zapalenia spojówek polega foto: Getty Images\Flash Press Media 58 na częstym przemywaniu oczu jałową solą fizjologiczną w celu usuwania wydzieliny. Jeśli przekrwienie spojówek jest znaczne i towarzyszy mu silny dyskomfort można zakraplać oczy kilka razy dziennie dostępnymi w aptece bez recepty kroplami z lekiem obkurczającym naczynia krwionośne. W przypadku podejrzenia zakażenia bakteryjnego spojówek konieczne jest zastosowanie miejscowe kropli z antybiotykiem lub sulfonamidem. Kurację taką może zalecić tylko lekarz, dlatego jeśli po 1-2 dniach samoleczenia nie ma poprawy, konieczna jest wizyta u okulisty. Dość często zdarza się przewlekłe zapalenie spojówek, które charakteryzuje się zaostrzeniami i okresami poprawy pojawiającymi się naprzemiennie przez długi okres czasu. Przyczyny przewlekłego zapalenia spojówek to m. in.: • odwinięcie lub podwinięcie brzegu powiek, • zapalenie brzegów powiek, • przewlekłe zapalenie woreczka łzowego, • infekcja chlamydiami, • miejscowa nadwrażliwość na leki, • przewlekłe narażenie na czynniki drażniące, • alergia. Objawy przewlekłego zapalenia spojówek są podobne do ostrego, tylko o mniejszym nasileniu. Zaobserwować można przekrwienie spojówki i czasem obecność wydzieliny. Chory może odczuwać kłucie lub podrażnienie spojówki. Alergiczne zapalenie spojówek najczęściej występuje w okresie maja i czerwca, kiedy głównymi alergenami są pyłki traw i drzew oraz późnym latem, gdy pylą chwasty. Występuje też postać całoroczna związana z uczuleniem na alergeny domowe: kurz, roztocza, sierść psa, pierze. Głównym objawem alergicznego zapalenia spojówek jest uczucie świądu oczu, a także ich przekrwienie lub obrzmienie oraz łzawienie. Objawy oczne często współistnieją z objawami ze strony nosa: kichaniem, wodnistą wydzieliną i świądem. Leczenie przewlekłego zapalenia spojówek powinno być prowadzone przez okulistę i uzależnione jest od przyczyny. Jeśli są nią czynniki drażniące, to należy je wyeliminować z otoczenia. W przypadku tła alergicznego można stosować dostępne w sprzedaży odręcznej krople obkurczające naczynia krwionośne, a do zapobiegania objawom choroby - kromony w kroplach, które hamują reakcję alergiczną. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 59 foto: Getty Images\Flash Press Media Kiedy swędzi 60 PORADNIK PACJENTA i piecze WYSYPKA U DZIECI WYSTĘPUJE BARDZO CZĘSTO. NA OGÓŁ JEST OBJAWEM CHORÓB SKÓRY LUB TOWARZYSZY CHOROBOM ZAKAŹNYM. CZASEM ROZPOZNANIE CHOROBY JEST PROSTE, BO DZIECKO MIAŁO KONTAKT Z OSOBĄ CHORĄ, NIEKIEDY JEDNAK DOSZUKANIE SIĘ KONKRETNEJ PRZYCZYNY ZMIAN SKÓRNYCH JEST BARDZO TRUDNE I WYMAGA ZARÓWNO OD RODZICÓW JAK I OD LEKARZA DUŻEJ SPOSTRZEGAWCZOŚCI. Lek. med. Aniela Głowacz Różne rodzaje wysypki, w zależności od przyczyny, różnią się wyglądem. Najczęściej wysypka wygląda jak czerwone plamki. Może mieć również postać bąbli, krostek, pęcherzyków, itd. Wysypce często towarzyszy swędzenie lub pieczenie. Podobne do wysypki są tzw. wybroczyny - drobne, punkcikowate wylewy krwi do tkanek z naczyń infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl włosowatych, występują w następstwie urazu, skazy krwotocznej, w gnilcu, w niektórych zatruciach i chorobach zakaźnych. Od wysypki są ciemniejsze i nie swędzą. Pojawienie się wybroczyn wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. PRZYCZYNY WYSYPKI Objawy towarzyszące zmianom skórnym zależą od ich przyczyny. Często występuje zaczerwienienie i swędzenie skóry. Choroby zakaźne zazwyczaj przebiegają z go- 61 PORADNIK PACJENTA rączką i złym samopoczuciem. Niektóre wykwity skórne, jak wysypka w przypadku różyczki lub gorączki trzydniowej, nie sprawiają żadnych dolegliwości. Najczęściej przyczynami wysypki skórnej są: 1. choroby zakaźne: • gorączka trzydniowa • odra • ospa wietrzna • płonica • różyczka 2. rumień pieluszkowy 3. potówki 4. alergia • Gorączka trzydniowa (rumień nagły) Gorączka trzydniowa to łagodna infekcja wirusowa. Najczęściej występuje u dzieci między 6 a 36 miesiącem życia. Okres jej wylęgania (czas od zakażenia do wystąpienia objawów) wynosi od 5 do 15 dni. Rozpoczyna się nagłym wystąpieniem wysokiej temperatury i nie jest poprzedzona żadnymi innymi objawami. Trwa około 2-3 dni. Gdy temperatura zaczyna spadać, na tułowiu, szyi, rękach i nogach dziecka pojawia się plamista, czerwona wysypka, która szybko znika. W chwili pojawienia się wysypki dziecko przestaje być źródłem zakażenia dla innych. Leczenie polega na obniżaniu gorączki i podawaniu dużej ilości płynów do picia. • Odra Odra jest chorobą wirusową. Źródłem zakażenia jest inne chore dziecko, a przenosze- 62 nie infekcji odbywa się drogą kropelkową (kaszel, kichanie). Ze względu na obowiązkowe szczepienia przeciw odrze, występuje rzadko. Okres wylęgania wynosi od 9-14 dni. Największa zakaźność występuje na 5 dni przed pojawieniem się wysypki oraz do 4 dni od chwili jej ukazania się. Objawy to gorączka, zaczerwienienie oczu, światłowstręt, zapalenie spojówek, katar, ból gardła i kaszel. Kaszel jest często bardzo męczący i suchy. Następnie pojawia się gruboplamista wysypka, a poszczególne wykwity zlewają się ze sobą. Początkowo umiejscawia się ona za uszami, następnie przechodzi na twarz i szyję, a potem na tułów i kończyny. Śluzówki jamy ustnej są zaczerwienione. Od chwili ukazania się wysypki (po 4-5 dniach) temperatura spada i dziecko powoli wraca do zdrowia. W niektórych przypadkach, zwłaszcza u dzieci ze zmniejszoną odpornością, odra może mieć przebieg szczególnie ciężki. Najczęstszym powikłaniem jest zapalenie ucha, krtani lub płuc, zapalenie mięśnia sercowego oraz najgroźniejsze - odrowe zapalenie mózgu. • Ospa wietrzna Ospa wietrzna jest łagodną chorobą wirusową, przenoszoną drogą kropelkową. Wirus wnika do organizmu przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Okres wylęgania ospy wynosi 14 - 21 dni. Dziecko zaraża na 24-48 godzin przed pojawieniem się zmian na skórze, aż do przyschnięcia wy- kwitów. Objawy choroby to wysypka, ewentualnie gorączka. Wykwity wyglądają jak plamki i grudki, które zmieniają się w pęcherzyki o wielkości łepka szpilki do wielkości grochu, wypełnione surowiczym płynem. Następnie płyn mętnieje i pęcherzyki zmieniają się w krosty, które po 6-7 dniach przysychają i powstają strupki. Wysypka pojawia się najpierw na tułowiu, a następnie na twarzy, ramionach, skórze głowy, udach i w okolicy oczu, ust i krocza. Dzieci chore na ospę wietrzną powinny być izolowane. Powikłania ospy wietrznej u dzieci występują rzadko, może to być: zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych, zapalenie móżdżku lub mózgu, zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie stawów. Można odpłatnie zaszczepić dziecko przeciwko ospie wietrznej. Leczenie polega na smarowaniu wykwitów preparatami zmniejszającymi świąd (np. Pudrodermem lub roztworem gencjany). Jeśli swędzenie jest bardzo dokuczliwe, lekarz może zlecić leki przeciwhistaminowe i uspokajające. U dzieci z osłabioną odpornością można podać preparat immunologiczny. Kiedy pęcherzyki pojawią się w buzi i dziecko nie chce jeść, należy podawać mu chłodne lekko osłodzone napoje i pokarmy płynne. • Płonica (szkarlatyna) Płonica jest chorobą bakteryjną, wywoływaną przez paciorkowce. Zakażenie jest przenoszone drogą kropelkową. Okres wylęgania szkarlatyny to 2 do 4 dni. Pierwsze objawy choroby to wysoka gorączka i ból gardła. Następnie na skórze klatki piersiowej i szyi pojawia się drobna, czerwona wysypka, zlewająca się na tułowiu, w zgięciach łokciowych i pod kolanami. Najwyraźniejsza jest na piersiach, brzuchu, pośladkach i w pachwinach. Wysypka wygląda tak, jakby ktoś pokaleczył skórę uderzając w nią szczotką. Na policzkach jest rumień, jednak skóra wokół ust i nosa pozostaje blada. Po 2 - 3 tygodniach od ustąpienia wysypki występuje łuszczenie się skóry, najwyraźniejsze na stopach i dłoniach Płonica wymaga bezwzględnie leczenia antybiotykiem przez 10-14 dni. Zapobiega to możliwym powikłaniom: zapaleniu ucha środkowego, zapaleniu nerek, gorączce reumatycznej i zapaleniu mięśnia sercowego. • Różyczka Różyczka jest chorobą wirusową, przenosi się drogą kropelkową, a okres wylęgania trwa 14-21 dni. Dziecko zakaża już na 7 dni przed wystąpieniem wysypki i trwa jeszcze 14 dni od momentu jej pojawienia się. Objawy to gorączka i drobna, różowa, grudkowa wysypka na całym ciele. Charakterystyczne jest powiększenie węzłów chłonnych potylicznych oraz powiększenie śledziony. Przebieg choroby najczęściej jest lekki i nie wymaga leczenia. Zapobiegać różyczce możemy skutecznie tylko przez szczepienia, dlatego obecny kalendarz szczepień uwzględnia szczepienia wszystkich dziewczynek w 13 roku życia. • Pieluszkowe zapalenie skóry Pieluszkowe zapalenie skóry to zmiany skórne pojawiające się w okolicy krocza u dzieci do 3 roku życia. Najczęściej choroba ma postać rozlanego zaczerwienienia lub wysypki o wyglądzie grudek i pęcherzyków. Czasem przebiega z uszkodzeniem naskórka i sączeniem surowiczego płynu lub krwawieniem, czy też z wysuszeniem i łuszczeniem się naskórka. Wszystkim postaciom choroby towarzyinfolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 63 foto: Getty Images\Flash Press Media PORADNIK PACJENTA 64 szy pieczenie i swędzenie. Zmiany obejmują powierzchnie pośladków, krocza i wewnętrznych powierzchni ud i mogą przypominać kształt litery W. Czasem zmiany nasilają się i mogą dotyczyć skóry okolic sąsiadujących (podbrzusze, plecy, uda). Uszkodzenie naskórka ułatwia zakażenie bakteryjne i grzybicze (tzw. nadkażenie); objawia się to nasileniem zmian i nie ustępowaniem mimo intensywnej pielęgnacji. Główną przyczyną dolegliwości jest kontakt skóry z kałem i moczem, stała wilgoć, tarcie, brak dostępu powietrza. Na nasilenie zmian wpływają błędy pielęgnacyjne, zbyt rzadka wymiana pieluszek, nie stosowanie maści ochronnych. Postać alergiczną pieluszkowego zapalenia skóry wywołuje kontakt czynnika uczulającego (alergizującego) ze skórą, którym może być preparat kosmetyczny. Większą skłonność do rumienia pieluszkowego mają dzieci z zakażeniem dróg moczowych, z biegunką, czy u których stosuje się antybiotyki. Ryzyko powstania odparzenia u dziecka zmniejszają: właściwa pielęgnacja, częsta zmiana pieluch, częste obmywanie skóry okolicy „pieluszkowej”, ograniczenie stosowania mydła (zaburza naturalne mechanizmy ochronne skóry), dokładne i delikatne osuszanie po kąpieli i obmywaniu. Zaleca się także okresowe „wietrzenie” – zdejmowanie pieluszki na kilka- kilkanaście minut kilkakrotnie w ciągu dnia, oraz stosowanie kremu ochronnego na bazie związków cynku lub wazeliny, pudru lub oliwki niemowlęcej. Leczenie pieluszkowego zapalenia skóry polega głównie na właściwej pielęgnacji. Zmiany średnio i znacznie nasilone można pędzlować wodnym roztworem fioletu gencjanowego, który wysusza zmiany, powoduje ich złuszczenie, działa odkażająco. Przy zmianach sączących zaleca się kąpiel w nadmanganianie potasu. Na skórę zmienioną chorobowo, po umyciu wodą, nakłada się specjalne środki przeznaczone do leczenia odparzeń, w postaci tłustych maści. W uzasadnionych przypadkach lekarz może przepisać miejscowy lek przeciwbakteryjny lub przeciwgrzybiczy. • Potówki Potówki to małe, różowe krostki, występujące na szyi, plecach i klatce piersiowej. Przyczyną ich powstawania jest przegrzanie. Zapobieganie potówkom polega na nie ubieraniu dzieci zbyt ciepło. Noworodek powinien mieć tylko o jedną warstwę odzieży więcej, a niemowlę nie musi być ubrane cieplej niż dorosły. Potówki można osuszać zasypką lub przemywać je roztworem nadmanganianu potasu (woda powinna być lekko różowa). Potówki nie są groźne i szybko znikają. • Alergia Jedną z najczęstszych przyczyn wysypki jest alergia. Uczuleniowe zmiany na skórze mogą się pojawić, gdy skóra dziecka ma kontakt z drażniącą substancją (np. składnikiem infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] proszku do prania) lub w wyniku alergii pokarmowej lub wziewnej. Wysypka alergiczna może pojawić się kilka sekund lub kilka dni po kontakcie z uczulającą substancją, dlatego czasem trudno jest stwierdzić co jest jej przyczyną. Wysypka może być objawem takich chorób, jak: • Atopowe zapalenie skóry Na zaczerwienionej skórze pojawiają się grudki, skóra jest sucha, łuszczy się i bardzo swędzi. Dziecko rozdrapuje krostki i wtedy tworzą się ranki. Zmiany umiejscowione są zwykle na policzkach, w zgięciach łokci i kolan. U kilkulatków mogą też zajmować kark, grzbiety dłoni i stóp. • Wyprysk kontaktowy (kontaktowe zapalenie skóry) Na skórze powstają wyraźnie oddzielone skupiska drobnych swędzących grudek i pęcherzyków, a po rozdrapaniu sączące się ranki przysychające w strupki. Pojawia się po 12-24 godzinach od zetknięcia się z drażniącą substancją. Wyprysk kontaktowy pojawia się najczęściej w miejscu zetknięcia skóry z alergenem (np. metalowym guzikiem). • Pokrzywka Jest zwykle skutkiem gwałtownej reakcji organizmu na kontakt z alergenem. Objawia się czerwonymi bąblami podobnymi do tych, które pojawiają się po oparzeniu pokrzywą. Najczęściej wywołują je pokarmy, takie jak truskawki, orzeszki, czekolada oraz leki. Zmiawww.dbamozdrowie.pl ny na skórze pojawiają się w ciągu zaledwie kilku minut i zwykle znikają po kilku lub kilkunastu godzinach. CZY WYSYPKA POZOSTAWIA TRWAŁE ŚLADY? Przeważnie wykwity skórne nie pociągają za sobą żadnych powikłań. Jeśli wysypka ma charakter pęcherzyków wypełnionych płynem, niekiedy może dojść do dodatkowej infekcji bakteryjnej lub grzybiczej. Zdrapanie strupków w ospie wietrznej powoduje trwałe blizny. KIEDY NALEŻY UDAĆ SIĘ DO LEKARZA? W każdym przypadku pojawienia się wysypki wskazany jest kontakt z lekarzem w celu rozpoznania choroby. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy np. w przedszkolu panuje epidemia ospy, a dziecko ma charakterystyczne zmiany skórne. Wówczas ze względu na wysoką zakaźność lepiej unikać kontaktu dziecka z innymi osobami. Wizyta u pediatry jest konieczna, gdy wysypka: • przebiega z wysoką gorączką • ma charakter sączący lub przypomina ogniska zapalne • w ciągu kilku dni nie znika lub jej stan ulegnie pogorszeniu. 65 foto: Getty Images\Flash Press Media Być piękną w 66 ZADBAJ O SIEBIE ciąży! Ciąża CIĄŻA TO OKRES, KIEDY KOBIECE CIAŁO PRZECHODZI PRAWDZIWY TEST Z TEGO, JAK PRZYGOTOWAŁO SIĘ NA TAKIE WYDARZENIE. JEST TO PRAWDZIWY CUD NATURY, WYMYŚLONY I ZAPLANOWANY PRZEZ NIĄ TAK, ŻE DAJE KOBIECIE CZAS NA PRZYGOTOWANIE SIĘ FIZYCZNIE I PSYCHICZNIE DO BYCIA MAMĄ, A MĘŻCZYŹNIE DO BYCIA TATĄ. Ewa Marańda infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl to okres planowania, dokonywania zmian w życiu, okres oczekiwania i nadziei. Bez wątpienia dla wielu najpiękniejszy okres w życiu. Ale dla wielu także czas wielu pytań, wątpliwości i chwiejności emocjonalnej, poczucia bycia nieatrakcyjną fizycznie i duchowo. Dlaczego tak się dzieje? Elementów składowych wpływających na taki stan rzeczy jest kilka, w dużej mierze wiele zależy do wsparcia jakie otrzymuje przyszła mama od otoczenia, ale w dużej mierze za nasze zachowanie i samopoczucie zaczynają odpowiadać hormony, a dokładnie burza hormonalna jaką wzbudzają od momentu zapłodnienia. Mają one wpływ nie tylko na ciało ale i na ducha. Wpływając na wygląd naszego ciała wpływają tym samym na obraz nas samych i na to jak siebie same postrzegamy. Wiedząc co dzieje się z naszym ciałem i dlaczego tak jest, łatwiej będzie zrozumieć zachodzące zmiany. Sama natura zaplanowała przebieg ciąży i wszystkie te procesy są naturalne i pojawiają się u każdej przyszłej mamy. Warto jest pamiętać o tym, gdyż każda kobieta w ciąży jest wyjątkowa i piękna. 67 ZADBAJ O SIEBIE ACH TE HORMONY Estrogeny - to one odpowiedzialne są u kobiet za utrzymanie charakterystycznej dla nas sylwetki „wazy greckiej”, za łagodne rysy twarzy, za gładką cerę, no i łagodny charakter oraz ,co najważniejsze, za płodność. Mają wpływ także na rozciągliwość i delikatność włókien kolagenu i elastyny. Wpływają na odkładanie się tkanki tłuszczowej jako magazynu energii w razie ciąży, to dzięki nim mamy cellulit i tendencje do tycia oraz talie i ładnie zarysowane biodra. Kobieta z dużą ilością estrogenu ma ładnie zarysowaną linię tali i bioder i bez względu na to jaki nosi rozmiar, to mężczyzna jako „przedstawiciel testosteronu” rozpozna te proporcje i instynkt podpowie mu, że taka kobieta jest bardziej płodna, a zatem ewolucyjnie bardziej atrakcyjna. Estrogeny są przeciwieństwem męskiego hormonu - testosteronu. Jego działanie znamy choćby z pewnej piosenki i wiemy już , że to on napędza mężczyzn i powoduje, że czasem nie umiemy się z nimi porozumieć. A mówiąc poważniej - to dzięki niemu mężczyźni mają silniejsze mięśnie, mocny zarost, charakterystyczną budowę żuchwy i w większości wypadków cerę tłustą lub mieszaną. I tyle - jeden hormon i to na stałym poziomie przez całe życie. A my kobiety mamy ich kilka! I to dzięki temu mamy huśtawki 68 CIĄŻA TO STAN SZCZEGÓLNY, DLATEGO SZCZEGÓLNIE POLECAM KOBIETOM W CIĄŻY: • spacery • ćwiczenia w klubach fitness dla przyszłych mam (przygotowują mięśnie do porodu) • urozmaicenie diety • dużo wypoczynku • mało stresów • nabycie nawyku regularnej pielęgnacji domowej ciała i twarzy • wizyty u kosmetyczki • dużo spokoju i „wrzucenie na luz” nastrojów i raz czujemy się jak słodkie kobietki, a raz jak waleczni mężczyźni. A co się dzieje w ciąży? To istne szaleństwo. Nasze ciało pokazuje wówczas, na co je stać. Dzięki estrogenom znajdująca się pod skórą właściwą tkanka łączna (czyli włókna kolagenu i elastyny) staje się bardziej rozciągliwa i skóra staje się bardziej elastyczna. Męski testosteron sprawia, że tkanka łączna mężczyzn jest bardzo mocno zbita i mało rozciągliwa przez co jest bardziej odporna na uszkodzenia takie jak rany, co ma oczywiście swe ewolucyjne uzasadnienie dla naszych zdobywców. Z tą rozciągliwością naszej skóry jednak nie należy przesadzać. Jeśli za bardzo nadmuchamy balon też pęknie. W miejscach, w których przez dłuższy czas utrzymuje się wysokie napięcie skóry, zaczynają pękać włókna kolagenu i elasty- ny, nadające skórze elastyczność, jędrność, sprężystość. Tak powstają rozstępy, których ciężko się pozbyć, a ich całkowite usunięcie jest niemożliwe. Występują u większości kobiet ciężarnych głównie na brzuchu i piersiach, udach i pośladkach. Pierwsza faza powstawania rozstępów to widoczne czerwone pasemka. Leczenie i pielęgnacja podjęta już na tym etapie daje szansę na całkowite wyleczenie i pozbycie się rozstępów, natomiast w momencie kiedy pasma zmniejszają się, rozjaśniają i bliznowacieją – ich usunięcie staje się bardzo trudne o ile w ogóle możliwe. Rozstępy stają się widoczne zwykle między szóstym, a ósmym miesiącem. A że łatwiej zapobiegać niż leczyć, polecam pielęgnować skórę już od pierwszych miesięcy ciąży. Regularnie pielęgnowana skóra staje się dobrze odżywio- na, nawilżona, bardziej elastyczna i odporna. Poprawia się jej ogólny wygląd. Kolejnym często towarzyszącym ciąży zjawiskiem jest cellulit, gdyż bardzo lubi on estrogeny, których teraz ma pod dostatkiem. Dochodzi do przerostu komórki tłuszczowej (może ona powiększyć się nawet do 60 razy), uciska ona na naczynia włosowate zaburzając krążenie i skóra ma upośledzony metabolizm komórkowy – czyli jest słabiej dotleniona i nie ma jak usuwać toksyn. A tak nie powinno być w ciąży. Dodatkowo wstrzymywana przez organizm woda ( tu znów działanie estrogenów) bardzo często powoduje obrzęki kończyn dolnych. Kobiety w ciąży i to głównie te, które przechodzą ciążę latem, narzekają na nabrzmiałe kostki, stopy, kolana, również dłonie. Aby pokazać, jaki wysiłek stanowi dla ciała kobiety ciąża dodam, że często pierwsze problemy z żylakami pojawiają się właśnie w ciąży, zwykle w drugim lub trzecim trymestrze. Oczywiście najbardziej narażone są kobiety, które mają do nich pewne predyspozycje jak np. kruchość naczyń krwionośnych. Bezpośrednią jednak przyczyną jest zwiększona masa ciała i brak ruchu. Aby zapobiegać żylakom należy jak najczęściej wypoczywać z nogami ułożonymi lekko powyżej linii infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] ciała, ale też nie za wysoko, gdyż zaburzamy krążenie. Dobrze jest unikać ciasnych ubrań (zwłaszcza pończoch ) oraz długotrwałego stania czy siedzenia. A jeśli już tak jest, warto co pół godziny zmienić pozycję, przejść się kawałek lub kręcić stopami kółka tak, aby pobudzić krążenie krwi. Dobrze jest unikać wysokiej temperatury, która sprzyja obrzękom. Wstrzymywanie wody w trakcie ciąży oraz opuchlizna jest nie tylko przypadłością kończyn dolnych. Ponieważ zaburzone jest krążenie w całym ciele dochodzi do pojawienia się sińców pod oczami, opuchniętych powiek. Pod koniec ciąży nawet do opuchnięcia policzków oraz szyi. Zmiany zachodzące w całym ciele wpływają także na stan naszej skóry twarzy. Nie wiem czy dziewczynka zabiera mamie urodę a chłopak dodaje, szczerze mówiąc mocno w to wątpię. Szybciej skłoniłabym się ku temu, jak wyglądał profil hormonalny kobiety zanim została mamą i wówczas można łatwo przewidzieć, jak będzie zachowywać się skóra twarzy. Jeśli estrogeny wpływają na zmniejszenie wydzielania łoju to w przypadku cer tłustych czy mieszanych poprawi to wygląd skóry, natomiast kiedy mama ma cerę suchą, dodatkowo to przesuszy skórę i pogorszy jej wygląd. W ciąży często dochodzi do przebarwień pigmentacyjnych - ostuda jest naturalną reakcją na zmiany www.dbamozdrowie.pl hormonalne i w większości przypadków sama znika po porodzie, a już najpóźniej po zakończeniu karmienia. Aby nie dochodziło do przebarwień oraz aby nie podrażniać dodatkowo skóry, należy unikać słońca i opalania w ogóle (także w solarium). Często u kobiet w ciąży na skórze twarzy czy dekoltu pojawiają się krosty, wykwity skórne. Może dojść nawet do wystąpienia trądziku, ale to zdarza się rzadko. Ważna staje się wówczas prawidłowa pielęgnacja skóry kosmetykami dobranymi do powstałego problemu, jednak nie należy stosować kosmetyków z silnie działającymi środkami przeciwtrądzikowymi. Najlepiej stosować kosmetyki łagodzące, nawilżające i matujące. Ciąża i związana z nią burza hormonalna wpływa na stan naczyń krwionośnych, często je osłabiając. Jest to związane z wrodzoną skłonnością (warto podpytać własną mamę, jak przebiegała jej ciąża) oraz z wzrastającą masą ciała, zaburzonym krążeniem, zatrzymywaniem wody w organizmie. Nie bez znaczenia jest też fakt, kiedy jesteśmy w ciąży (głównie 3 trymestr), jeśli latem to grożą nam nie tylko żylaki, ale pajączki na policzkach (czyli teleangiektazje). WŁAŚCIWA PIELĘGNACJA Wiedząc już, co może nas czekać w okresie ciąży, powinnyśmy zdać 69 ZADBAJ O SIEBIE NIE WOLNO WYKONYWAĆ ZABIEGÓW: • pobudzających krążenie • zabiegów rozgrzewających • zabiegów z użyciem prądu • zabiegów z użyciem lasera • masaży mocno pobudzających skórę • gorących kąpieli • przebywania latem na słońcu w godzinach jego szczególnej aktywności • nie należy stosować kosmetyków z kwasami owocowymi, z retinoidami • nie wolno korzystać z solarium • nie polecałabym zabiegów body-wraping, czyli z zawijaniem ciała, chyba, że działanie kosmetyku nie jest rozgrzewające i skrócimy czas zabiegu do 10 minut. • nie należy korzystać z sauny sobie sprawę z tego, że właśnie w tym okresie należy się nam i naszemu ciału specjalna pielęgnacja i to nie tylko ze względów estetycznych czy kosmetycznych, ale przede wszystkim zdrowotnych. Rozstępy, cellulit, opuchnięcia, żylaki, słabe naczynka - to wszystko są zaburzenia równowagi naszego ciała, które wpływają na nasze zdrowie. Ja jestem zwolenniczką, że w ciąży kobieta powinna dbać o siebie stokroć mocniej, gdyż ma to dodatkowy wymiar psychologiczny. Te wszystkie zmiany, jakie zachodzą w ciąży (wyglądu, poczucie nieatrakcyjności, obawy przed nieznanym, lek o poród) -to jest duży stres dla kobiety i konieczność dbania o siebie każdego dnia daje jej to poczucie niezależności, utrzymuję ją z myślą, że ja 70 to wciąż ja, osoba która ma swoje własne potrzeby. Chwila spędzona we własnej łazience czy u kosmetyczki tylko ze sobą (w sensie duchowym, bo fizycznie jest to niemożliwe) pozwala odetchnąć, złapać oddech i skupić się tylko na sobie. To nie jest egoizm - to dbanie o własne dobro i zdrowie. Uważam, że szczęśliwa mama to szczęśliwe dziecko, więc nie ma w tym nic złego. PIERWSZY TRYMESTR I skoro już wiemy, z jakimi problemami możemy się spotkać w czasie ciąży, naturalnym staje się to, że o skórę zaczynamy dbać od samego jej początku. W pierwszym trymestrze możemy spodziewać się nudności i gorszego samopoczucia, nasz organizm już przestawił się na inne tory i działa niczym super fabryka, która potrzebuje dużo substancji odżywczych. W tym okresie proponuję nie eksperymentować z żadnymi nowymi kosmetykami czy nowymi zabiegami w gabinecie, gdyż przez te pierwsze trzy miesiące nasz organizm jest bardzo wrażliwy na zmiany i łatwo może dojść do podrażnień, uczuleń. Bardzo ważna jest właściwa dieta i duże ilości niegazowanej wody mineralnej, soków, zrezygnowanie z herbaty (ewentualnie ziołowe) i kawy. Dieta powinna być bogata we wszystkie składniki odżywcze w tym także w tłuszcze. Korzystajmy z kosmetyków które już znamy, aby mieć pewność, że nas nie uczulą, choć i tak może się tak zdarzyć. Do pielęgnacji skóry twarzy warto zaopatrzyć sie w mleczko kosmetyczne, tonik, krem nawilżający i tłusty (odżywczy), w peelingi - ale delikatne np. enzymatyczne, w maski nawilżające i odżywcze. Warto zmywać skórę twarzy mleczkiem i tonikiem rano i wieczorem bez względu na to, czy wykonałyśmy makijaż czy nie. I zawsze aplikujmy krem, a raz w tygodniu wykonajmy peeling i nałóżmy maskę. W pielęgnacji ciała warto stosować także już od początku peelingi (raz w tygodniu) i balsamy (co dzień nawet po dwa razy) dla kobiet w ciąży. Zawierają one składniki sprawdzone dermatologicznie, nawilżają skórę, odży- wiają ją. Taka pielęgnacja już od początku ciąży sprawi, że skóra wzmocni się i kiedy zacznie rosnąć brzuszek, skóra będzie na to przygotowana. Nie polecam długich gorących kąpieli, w ogóle nie polecam gorących kąpieli. A to ze względu na krążenie, naczynka i żylaki oraz opuchliznę. Warto pod koniec kąpieli schłodzić ciało chłodnym strumieniem wody, zwłaszcza nogi od kolan w dół. Hartuje to naczynia i zapobiega obrzękom. Warte polecenia są kąpiele, ale nie dłuższe niż 15-20 min. Kąpiel taka powinna być we właściwej temperaturze, ani za gorąca ani zbyt chłodna, a dodanie do niej olejków (ale sprawdzonych i poleconych przez lekarza lub farmaceutę) sprawi, że kąpiel będzie cudnym relaksem i wypoczynkiem. DRUGI TRYMESTR W drugim trymestrze ciąży burza hormonalna lekko sie wycisza, większość kobiet w ciąży właśnie teraz czuje sie najlepiej i teraz już można spokojnie udać sie do gabinetu kosmetycznego. Aby zapobiegać cellulitowi i opuchliźnie warto stosować masaże dla kobiet w ciąży. Na takie zabiegi należy udać się do dobrego salonu kosmetycznego. Masaż taki musi być delikatny, wykonywany spokojnymi ruchami i przy doborze właściwych kosmetyków. Pozwoli on nam także doskonale się zrelaksować. A ponieważ rozwijający się malec zaczyna rosnąc i poinfolinia: 0-800 APTEKI [278-354] większa się brzuch, właśnie teraz warto zwrócić szczególną uwagę na zabiegi pomagające skórze zachować elastyczność i nawilżenie głównie w okolicach skóry brzucha, piersi, pośladków, ud. Ważna jest pielęgnacja twarzy. Jeśli mamy problem z wykwitami skórnymi osobiście nie polecam oczyszczania twarzy, choćby delikatnego. Uważam, że dobrze dobrany zabieg pielęgnacyjny także pomoże, a nie zaszkodzi. W kosmetyki do stosowania w domu najlepiej zaopatrywać sie po konsultacji ze swoim lekarzem. TRZECI TRYMESTR W trzecim trymestrze ciąży oprócz zabiegów pielęgnacyjnych i masaży warto zadbać o nogi i o stopy. Masaż połączony z kosmetykami chłodzącymi zniweluje opuchliznę i poprawi krążenie. Jeśli mamy masażer wodny w domu dobrze wykonywać takie zabiegi z wykorzystaniem chłodnej wody. Jeśli jesteś u kosmetyczki lub u lekarza (choćby dentysty, na zdjęciu Rtg), a twoja ciąża nie jest jeszcze widoczna lub podejrzewasz ciążę, powiedz o tym koniecznie, gdyż u kobiet w ciąży nie wolno wykonywać niektórych zabiegów i zawsze kosmetyczka czy lekarz powinien Cię o tym poinformować. wizyty w gabinecie kosmetycznym. Na koniec chciałabym jeszcze dodać, że nie należy obawiać się stosowania antyperspirantów, składniki w nich zawarte działają powierzchownie zwężając ujścia gruczołów potowych, więc ich używanie jest bezpieczne. Warto wybierać te w sztyfcie, bezzapachowe, hipoalergiczne, bez alkoholu czy aluminium. Natomiast jeśli chodzi o różnego rodzaju środki chemiczne stosowane w domu do czyszczenia czy dezynfekcji, to warto zawsze podczas ich stosowania zakładać na dłonie gumowe rękawiczki i w miarę możliwości przewietrzyć mieszkanie po użyciu środka z chlorem czy amoniakiem. A najlepiej poprosić o pomoc męża, często jest to dobry sposób „poduczenia” go, jak się sprząta a taka umiejętność przyda się kiedy będziesz już w domu z maleństwem. Być piękną w ciąży to przede wszystkim być zadowoloną, szczęśliwą i pewną siebie przyszłą mamą. Każda z nas ma na to swój sposób - czasem na chandrę pomaga dobre jedzenie, spotkanie z przyjaciółmi, a czasem chwila tylko dla siebie w zaciszu własnego domu lub w gabinecie kosmetycznym. Bez względu na to gdzie, ważne aby pielęgnacja była systematyczna, wówczas efekt będzie gwarantowany. Zawsze najlepiej skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym ciążę i poinformować go o zamiarze www.dbamozdrowie.pl 71 podwarszawskie miasto w powiecie grodziskim KRZYŻÓWKA broń nęka dłużnika zwykle na szczycie wulkanu 20 ktoś doświadczony, wyjadacz 9 bije wszystkie karty chińczyk pląs nóż szewski 17 przeciwieńchroniła stwo pokoju rycerza dach nad przystankiem 7 16 27 największa ropucha 2 26 rekompensowana przez ubezpieczyciela miasto pierwsza lub partia drzewo Piłsudskiego lina na jachcie jak Wisła szeroka 18 wyciskany z wiśni język zachodniopapuaski 21 24 8 4 ważny posiłek 5 11 28 utrata pamięci trunek marynarzy dusiciel 1 2 3 4 5 6 21 22 23 24 25 26 15 krewny w linii męskiej z łaciny: w różnych miejscach dawny samorządowiec figiel coś niezwykłego uczy religii 1 wezuwian Zygmunta na Wawelu Gold z Herbatki u Tadka 31 komórka płciowa 13 czasem kręci się w oku 10 miesiąc z ostatkami monosacharyd 12 chrześcijanin Saturninus dla lub Żyda Bazylides 30 niemiecki obóz jeniecki dla szeregowców 3 23 gaz szlachetny 14 25 na muchy marka z Formuły 1 22 Jezioro łabędzie z rzędu latawców stop żelaza z węglem drewniana łyżka dolar 29 Turku dla Szwedów kanapa bez oparcia 6 GALANEA okowy do przewozu aut popularny smar minus na koncie kość z kratami zamiast firanek Sponsorem krzyżówki jest producent dermokosmetyków dawny napój chłodzący bada język i literaturę żelazo 7 8 27 9 28 29 10 11 30 31 12 13 19 14 15 16 17 18 19 20 WYGRAJ TERAZ! Dla dwudziestu pięciu osób, które przyślą na adres redakcji (91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3) prawidłowe rozwiązanie, sponsor krzyżówki przygotował nagrodę w postaci zestawu dermokosmetyków GALANEA: Nawilżający krem matujący na dzień + Relaksujący krem nawilżający pod oczy + Pianka do mycia twarzy 72 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 73 74 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 75 PORADNIA zapytaj lekarza NA WASZE PYTANIA ODPOWIADA NASZ EKSPERT: LEKARZ MEDYCYNY I DOKTOR NAUK FARMACEUTYCZNYCH JACEK OWCZAREK Z ZAKŁADU BIOFARMACJI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI. 76 J akim badaniom profilaktycznym powinna się poddać 50-letnia kobieta? W edług definicji profilaktyka obejmuje wszelkie działania mające na celu zapobieganie chorobie bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem się. Wyróżnia się trzy fazy profilaktyki: Profilaktyka wczesna obejmuje utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia i zapobieganie szerzeniu się niekorzystnych wzorców zachowań. Profilaktyka wczesna dotyczy osób zdrowych. Profilaktyka pierwotna ma na celu zapobieganie chorobie poprzez kontrolowanie czynników ryzyka, w odniesieniu do osób narażonych na czynniki ryzyka. Profilaktyka wtórna dotyczy zapobieganiu konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie. W zakresie profilaktyki wtórnej znaczącą rolę odgrywają przesiewowe badania skriningowe. Są to zorganizowane działanie polegające na wczesnym wykryciu w populacji chorób lub stanów patologicznych za pomocą stosowanych masowo prostych, bezpiecznych i wiarygodnych testów diagnostycznych. Profilaktyka III fazy, obejmuje działanie ukierunkowane na zahamowanie postępu choroby oraz ograniczeniu powikłań choroby. Nie ulega wątpliwości, że naleinfolinia: 0-800 APTEKI [278-354] ży zapobiegać chorobom, które są główną przyczyną zgonów. Od wielu lat wskaźniki zgonów w Polsce nie zmieniają się. Najczęstszą przyczyną zgonów w naszym kraju (około 50%) od wielu lat są choroby układu krążenia, w tym oczywiście zawały mięśnia sercowego oraz udary mózgu. Nie mniejszą rolę ze względu na komfort życia oraz trudności leczenia ma niewydolność serca. Dlatego też nie tylko kobiety, ale także mężczyźni powinni prowadzić profilaktykę chorób układu krążenia. Profilaktyka ma obejmować nie tylko ocenę lekarską i kontrolę wskaźników ryzyka chorób układu krążenia, ale także modyfikację zachowań zdrowotnych np. zaprzestanie palenia papierosów, odpowiedniego odżywiania się i utrzymywania aktywności fizycznej. W zakresie profilaktyki chorób układu krążenia wykonuje się następujące badania: badanie lekarskie podmiotowe (wywiad lekarski) oraz przedmiotowe; badania biochemiczne krwi (cholesterolu całkowitego, LDL cholesterolu, HDL - cholesterolu, trójglicerydów i poziomu cukru we krwi), pomiar ciśnienia tętniczego krwi, określenie wskaźnika BMI, wykonanie badania EKG. Drugą, co do częstości przyczyną zgonów w Polsce (około 20%), są nowotwory złośliwe. Wśród kobiet najwyższy wskaźnik zgonów nowotworowych występuje z powodu raka sutka. Prawie 80 % www.dbamozdrowie.pl zgonów z powodu nowotworów złośliwych występuje w wieku powyżej 55 roku życia. Głównym celem profilaktyki jest zmniejszenie umieralności kobiet z powodu raka piersi. W zakresie profilaktyki raka sutka wykonuje się następujące badania: Badanie lekarskie podmiotowe (wywiad lekarski) oraz przedmiotowe; wykonanie zdjęć mammograficznych. Nie mniej ważna u kobiet jest profilaktyka raka szyjki macicy. Profilaktyka obejmuje: przeprowadzenie wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego (w tym badania ginekologicznego oraz pobranie materiału do badania). Istotny probleme zdrowotny na terenie Polski zaczyna stanowić liczba zachorowań na gruźlicę płuc. W zakresie profilaktyki niezbędną rolę odgrywa zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej jest również bardzo cennym badaniem w diagnostyce nowotworów płuc. Z zakresu układu oddechowego należy ponadto wymienić konieczność profilaktyki obturacyjnej choroby płuc. Podstawowym elementem profilaktyki obturacyjnej choroby płuc jest zaprzestanie palenia papierosów oraz unikanie miejsc, gdzie jest narażenie na czynniki szkodliwe (gazy, pyły oraz oczywiście dym tytoniowy - palenie bierne). W profilaktyce obturacyjnej choroby płuc ważną rolę odgrywa ponadto badanie spirometryczne. 77 PORADNIA C oraz więcej słyszy się o przypadkach sepsy. Jak można jej uniknąć? S epsa stanowi jedną z głównych przyczyn umieralności i chorobowości w oddziałach intensywnej terapii na całym świecie. Może wystąpić u osób w każdym wieku, zarówno zdrowych jak i cierpiących wcześniej na inne choroby. Sepsa to zespół objawów wynikających z ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS), wywołany w odpowiedzi na zakażenie bakteryjne, wirusowe lub grzybicze. Duże ryzyko uszkodzeń i niewydolności wielu narządów w sepsie (MODS), daje obraz ciężkiej sepsy, co w konsekwencji często prowadzi do wstrząsu septycznego oraz śmierci. Obraz kliniczny sepsy nie zależy od rodzaju drobnoustroju. Nie zawsze udaje się też wykryć rodzaj drobnoustroju oraz lokalizację zakażenia. Zakażenia i stany zapalne, które mogą spowodować sepsę pierwotnie są zlokalizowane w wielu różnych narządach np. w otrzewnej, w drogach żółciowych, układzie moczowym. Przyczyną sepsy może być również: zapalenie płuc, zapalenie ośrodkowego układu nerwowego, wsierdzia, skóry. Ponadto przyczyną sepsy mogą być ogniska zakażenia w odleżynach, w zatokach przynosowych oraz w tkance okołozębowej itp. Czynnikami ryzyka wystąpienia sepsy są uprzednie zabiegi operacyjne, oparzenie, uraz, uprzednie 78 leczenie lekami immunosupresyjnymi, współistniejące choroby przewlekłe. Ryzyko wystąpienia sepsy zwiększa się także przy cewnikowaniu naczyń, cewnikowaniu pęcherza moczowego, drenowaniu jam ciała, mechanicznej wentylacji płuc. Sepsa jako ogólnoustrojowa reakcja z udziałem szeregu mediatorów procesu zapalnego (w odpowiedzi na różnorodne czynniki wyzwalające, między innymi na czynniki zakaźne: bakterie, wirusy i grzyby) w sytuacji uaktywnienia się, jest bardzo trudna do przewidzenia. Leczenie jest objawowe i przyczynowe pod warunkiem, że zidentyfikujemy czynnik wywołujący i jego lokalizację. Ostatnio bardzo groźna jest sepsa wywołana przez meningokoki. Są to bakterie, które normalnie znajdują się w jamie ustno-gardłowej chorego lub nosiciela. Pojawienie się w Polsce typu „C”, spowodowało, iż normalnie nieprzenosząca się drogą kropelkową (przez kichanie i kasłanie) bakteria może szerzyć się epidemicznie i w niektórych przypadkach spowodować sepsę. W tej chwili w Polsce można zaszczepić się przeciwko tej bakterii. Obecnie dostępne są dwie szczepionki, obydwie równie skuteczne. Trudno jednak jest się zaszczepić przeciwko wszystkim zakażeniom, które mogą wywoływać sepsę. Generalnie zapobieganie wystąpienia sepsy polega na standardowej profilaktyce zakażeń (sprzęt jednorazowy, dezynfekcja). Szanowni Czytelnicy. Odpowiedzi udzielane w Poradni DoZ mają jedynie charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie stanowią ostatecznej diagnozy problemów naszych Czytelników. Staramy się tu opisywać problemy najczęściej poruszane przez Was w listach, jednak nie jesteśmy w stanie podać ostatecznej diagnozy. W celu jej postawienia w większości wypadków konieczna jest osobista wizyta u specjalisty. Z tego też względu nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie Wasze pytania. infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 79 KSIĘGARNIA W POTOCZNYM MNIEMANIU DYSLEKSJA TO ZABURZENIE UJAWNIAJĄCE SIĘ POD POSTACIĄ PISANIA Z LICZNYMI BŁĘDAMI ORTOGRAFICZNYMI, A NAJPROSTSZYM SPOSOBEM RADZENIA SOBIE Z TYM PROBLEMEM JEST ZAŚWIADCZENIE O DYSLEKSJI, DZIĘKI KTÓREMU PRZY OCENIANIU UCZNIA NIE BIERZE SIĘ POD UWAGĘ JEGO ORTOGRAFII. TYMCZASEM DYSLEKSJA JEST JEDNYM Z WIELU RÓŻNYCH RODZAJÓW TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ, CHOĆ WYRÓŻNIANYM ZE WZGLĘDU NA JEJ SPECYFIKĘ DOTYCZĄCĄ TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU. cena 27,00 zł, Nr kat. 050 Terapia dysleksji Ryzyko dysleksji u dziecka można rozpoznać bardzo wcześnie, ale konieczne do tego jest minimum wiedzy o tym zaburzeniu. Dużą pomoc może w tym oddać książka „Dysleksja” autorstwa Wojciecha Brejnaka, dostępna w ofercie Księgarni Wysyłkowej Dbam o Zdrowie. Jak pisze autor ”Dzieci ryzyka dysleksji nie powinno się traktować jako chore, kalekie czy niezdolne, ale powinno traktować się je jak owoce, które dojrzewają nieco wolniej, które na jakimś etapie swego krótkiego życia miały niesprzyjającą aurę dla właściwego dojrzewania i rozwoju”. Z lektury tego właśnie poradnika rodzice dowiadują się, które dzieci mają trudności z nauką, jakie postawy rodzicielskie są wówczas najczęstsze i jakie są przyczyny trudności w nauce, a także co powinni wiedzieć o dysleksji. Autor omawia także rolę rodziny i obowiązkowej klasy zerowej dla sześciolatków w przygotowaniu dziecka do nauki 80 czytania i pisania. Wyjaśnia co to jest gotowość szkolna i co powinno umieć dziecko sześcioletnie. Jednocześnie proponuje wiele zabaw tematycznych służących wielokierunkowemu rozwojowi dziecka. Z poradnika rodzice dowiedzą się o symptomatologii ryzyka dysleksji w zależności od wieku dziecka oraz ich roli w rozpoznawaniu ryzyka tego zaburzenia. W celu ułatwienia rodzicielskiej obserwacji dziecka autor zamieścił listę wskaźników dojrzałości szkolnej sześciolatka. Taka ukierunkowana obserwacja daje szansę na wychwycenie w porę nieprawidłowości i podjęcie odpowiedniej terapii. Dużą część poradnika poświęcono diagnostyce i terapii dysleksji. Diagnostyka dysleksji zaczyna się od wykluczenia lub stwierdzenia wad np. wzroku, słuchu czy zgryzu i obejmuje diagnostykę pedagogiczną oceniającą poziom lek. med. Ewa Pakuła sprawności dziecka w czytaniu oraz pisaniu w stosunku do wymagań programu szkolnego. Dalej opisywana jest terapia dysleksji wymagająca współpracy z rodzicami i zrozumienia ze strony szkoły. Autor podkreśla, że na wynik terapii trzeba poczekać, ale codzienna praca z dzieckiem daje efekty i podpowiada jak pozytywnie do niej motywować dziecko. Lektura kończy się opowieściami rodziców dzieci dyslektycznych i osób, które mają za sobą terapię dysleksji. „Dysleksja” jest niewątpliwie ciekawą i wartościową pozycją poradnikową godną polecenia wszystkim rodzicom, zwłaszcza tym, na których dzieci skarżą się nauczyciele w szkole. Być może w trakcie lektury poradnika odniosą wrażenie, jakby czytali o własnym dziecku i wówczas poszukają pomocy, o której autor pisze szeroko. Zaletami poradnika jest przejrzysty i czytelny układ treści, a poszczególne akapity zaopatrzone są na marginesach w krótkie podsumowania. Dodatkowo autor dołączył listę książek, które mogą być pomocne dziecku z trudnościami w nauce, a w aneksie przedstawił przykładowe opinie poradni psychologiczno-pedagogicznych o dysleksji oraz akty prawne dotyczące dysleksji. Zapamiętajmy, że im wcześniej dysleksja będzie u dziecka wykryta i podjęte działania terapeutyczne, tym lepsze dadzą wyniki. WIEDZA TO NAJWIĘKSZA BROŃ W WALCE Z KAŻDĄ CHOROBĄ! DRODZY CZYTELNICY! Wiedząc, że łatwiej zapobiegać niż leczyć, systematycznie wprowadzamy do naszej oferty nowe tytuły, które cieszą się Państwa zainteresowaniem i uznaniem. W tym numerze również zapraszamy do zapoznania się z ofertą nowości Księgarni Wysyłkowej programu Apteki Dbam o Zdrowie. Jednocześnie przypominamy, że nasza oferta skierowana jest wyłącznie do Uczestników programu Apteki Dbam o Zdrowie. Zamówienia można składać na stronie internetowej www.dbamozdrowie.pl lub wypełniając formularz zamówienia umieszczony na stronach gazetki i wysyłając na adres księgarni. Prosimy również o wskazanie ilości zamawianych książek i złożenie podpisu na formularzu. Złożenie zamówienia na książki z określonej oferty nie obliguje do zamawiania książek w kolejnych wydaniach. Książki wysyłamy do Państwa za pośrednictwem Poczty Polskiej, zgodnie z obowiązującym cennikiem. Życzymy miłej lektury i dużo zdrowia Zespół księgarni Apteki Dbam o Zdrowie pomoże zrozumieć Twoje dziecko! NOWOŚĆ!!! Stany nagłe w okulistyce Jerzy Szaflik , Iwona Grabska-Liberek , Justyna Izdebska W poszczególnych rozdziałach książki są opisane przyczyny, objawy przedmiotowe i podmiotowe, diagnostyka oraz leczenia m. in. urazów oka, gwałtownie przebiegających chorób infekcyjnych narządu wzroku, jaskry, nagłego zaniewidzenia. W wielu przypadkach szybkie postawienie diagnozy i rozpoczęcie leczenia zapobiega ślepocie. Książka ma na celu ujednolicenie procedur diagnostycznych i terapeutycznych w naszym kraju, wzorem procedur stosowanych w krajach zachodnich. Przejrzyste i zwięzłe informacje zawarte w książce ułatwią lekarzowi właściwe postępowanie z pacjentem na ostrym dyżurze okulistycznym. Format: 145 x 205 mm, 216 stron, oprawa broszurowa, cena 48,00 zł Nr. kat. 065 Dziecko nadpobudliwe. Jak zrozumieć objawy i znaleźć odpowiednie rozwiązania Cordula Neuhaus Dzieci nadpobudliwe już od samego urodzenia różnią się bardzo od innych niemowląt i mogą nieprzygotowanych na to rodziców doprowadzić do rozpaczy. Ten poradnik będzie Ci służył pomocą. Poradnik ten napisany został przez Cordulę Neuhaus, uznaną w Niemczech autorkę prac o ADHD (zespole nadpobudliwości psychoruchowej), cieszącą się uznaniem w świecie nauki i popularnością wśród czytelników. Poświęca ona tę publikację głównie dzieciom w okresie wczesnodziecięcym, lecz uwzględnia także problemy, jakie stwarza to zaburzenie osobom dorosłym. Pubikacja przeznaczona głównie dla rodziców, lecz zainteresuje również psychologów, pedagogów, studentów pedagogiki specjalnej i psychologii. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa, 164 strony, cena 27,00 zł Nr. kat. 064 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] chroń Swoje oczy! www.dbamozdrowie.pl NOWOŚĆ!!! 81 Krem do skóry skłonnej do podrażnień i alergii 23 sugerowana cena w aptece 49 ALLERCO Krem op. 40 ml Krem allerco to innowacyjny preparat oparty na substancji czynnej pochodzenia witaminowego o potwierdzonym klinicznie działaniu przeciwzapalnym. Przeznaczony jest do pielęgnacji skóry wrażliwej, skłonnej do podrażnień i alergii. Chroni przed powstawaniem zmian zapalnych. Zapewnia długotrwałe nawilżenie i natłuszczenie, przeciwdziałając wysuszeniu skóry. Działa ochronnie na warstwę lipidową naskórka. Jest produktem hipoalergicznym, nie zawiera substancji zapachowych i barwników. Wskazania: Pielęgnacja skóry suchej, wrażliwej, skłonnej do podrażnień i alergii (alergia kontaktowa, wyprysk, atopowe zapalenie skóry, zapalenie skóry wieku starczego). Sposób stosowania: Krem nanosić na zmienioną powierzchnię skóry kilka razy dziennie. Stosować profilaktycznie jako środek pielęgnacyjny, również u dzieci. Działanie niepożądane: W wielomiesięcznych testach klinicznych nie zaobserwowano działań niepożądanych. Skład: metabolit witaminy PP (1-metylonikotynamid), witamina E, gliceryna PHARMENA Płyn nawilżający do gardła 18 sugerowana cena w aptece 49 TONIMER Op. spray 15 ml Długotrwale nawilża błony śluzowe jamy ustnej i gardła. Skutecznie likwiduje uczucie suchości spowodowane np. stanami zapalnymi gardła lub krtani, suchym powietrzem, intensywnym wykorzystywaniem głosu. Działa łagodząco i regenerująco. Nie powoduje skutków ubocznych, dlatego może być stosowany bez ograniczeń czasowych zarówno przez dorosłych jak i dzieci. 82 W TWOJEJ APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE ISTITUTO GANASSINI Jak powiedzieć dziecku NIE. Rady dla rodziców dzieci od 2 do 12 lat. Cynthia Whitham, tłumaczenie z angielskiego Anna Redlicka Format: 145 x 205 mm, 240 stron, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 026 Dziecko. Rozwój w pierwszym roku życia tydzień po tygodniu Penny Warner Format: 16,5 x 23,5 cm, 220 stron, oprawa broszurowa, cena 27,00 zł Nr. kat. 012 Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia u dziecka Christoph Perleth, Tanja Schatz, Martina Gast-Gamp Format: 145 x 205 mm, 180 stron, oprawa broszurowa cena 27,00 zł Nr. kat. 025 Chcę karmić piersią Grażyna Rybak Format:145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 17,00 zł Nr. kat.058 Dieta bezglutenowa i bezmleczna dla dzieci i dorosłych Jolanta Rujner, Barbara A. Cichańska Format: 145 x 205 mm, 112 stron, oprawa broszurowa cena 23,00 zł Nr. kat. 028 Dieta łatwo strawna Anna Szczepańska Format: 205 x 145 mm, 282 strony, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 034 Alergie pokarmowe Przyczyny, rozpoznawanie, prawidłowe odżywianie Gaby Schwarz, Sonja Carlsson Format: 14,5 x 20,5 cm, 164 strony, oprawa broszurowa, cena 23,00 zł Nr. kat. 008 Jak kształtować charakter nastolatka Michael S. Josephson, Val J. Peter, Tom Dowd Format: 145 x 205 mm, 240 stron, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 027 *w zestawie taniej o 3000 Cena zestawu Dysleksja Wojciech Brejnak Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 27,00 zł Nr. kat. 050 W oczekiwaniu na dziecko Eisenberg A. i inni. Przekład: zespół lekarzy pod kierunkiem prof. dr hab. Zbigniewa Słomko Pierwszy rok życia dziecka Eisenberg A., Hathaway S., Murkoff H. przekład: M.Czubak, H.Elandt-Pogodzińska Wyczerpujące źródło informa- Zawiera niemal wszystko, co cji na temat diagnostyki prena- powinni wiedzieć rodzice Narkomania. Podręcznik talnej, przebiegu porodu, ciąży o pierwszym roku życia dziecdla nauczycieli, wychowawców i rodziców wysokiego ryzyka, diety ciążo- ka – rozwoju, karmieniu pierwej, karmienia piersią. sią, odżywianiu i pielęgnacji. Zygfryd Juczyński Format: 170 x 235 mm, 624 Format: 171 x 244 mm, 736 Format: 145 x 205 mm, strony, oprawa broszurowa stron, oprawa broszurowa oprawa broszurowa cena 50,00 zł* Nr. kat. 038 cena 55,00 zł* Nr. kat. 036 cena 29,00 zł Nr. kat. 051[278-354] infolinia: 0-800 APTEKI www.dbamozdrowie.pl Drugi i trzeci rok życia dziecka Eisenberg A. i inni Nieocenione źródło informacji na temat: rozwoju dziecka, odżywiania, pielęgnacji, chorób wieku dziecięcego, rozwiązywania problemów wychowawczych dziecka. Format: 168 x 235 mm, 768 stron, oprawa broszurowa 83 cena 55,00 zł* Nr. kat. 037 84 Chcę mieć zdrową tarczycę Tadeusz Górowski Autor wyjaśnia na czym polegają choroby tarczycy, jak się je rozpoznaje i leczy. Format: 14,5 x 20,5 cm, 144 strony, oprawa broszurowa, cena 24,00 zł Nr. kat. 009 Kalorie na wodzy Ingeborg Wipler W ponad 100 zestawach obiadów i kolacji oraz 20 śniadań obliczono wartość energetyczną 1000 kcal, 1300 kcal dla dziennych racji pokarmowych, w zależności od wskazań. Zawarte w tej książce propozycje mogą być pomocne w takim doborze potraw, aby jadłospis był akceptowany przez całą rodzinę. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa, 164 strony cena 19,00 zł Nr. kat.059 Pokonać stres Siegfried Brockert Nużąca praca, zestresowany szef, mobbing, konieczność szybkiego podejmowania decyzji, lęk związany z utratą pracy – to czynniki zagrażające naszemu zdrowiu. Czym jest stres? Jak go niwelować? Jak określić swoją sytuację życiową? Zabiegani, w pracy i w życiu, często nie potrafimy zareagować właściwie na stres. Pomogą nam w tym liczne przykłady zamieszczone w książce. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat. 061 Hemoroidy Grzegorz Krasowski, Marek Kruk Kobieta po czterdziestce. Obawy i nadzieje Lila Nachtigall, Robert D. Nachtigall, Joan Rattner Heilman Płeć serca. O chorobach układu krążenia u kobiet Krystyna Rożnowska Książka nie tylko wyjaśnia, jakie są przyczyny choroby hemoroidalnej, lecz i w sposób fachowy, choć bardzo przystępny, omawia objawy, profilaktykę, sposoby leczenia zachowawczego i chirurgicznego, a także ewentualne komplikacje. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa, cena 14,00 zł Nr kat. 041 Jak długo Twoja gospodarka hormonalna jest prawidłowa, tak długo „kwitniesz”. Większości chorób, które mogą nękać kobietę w tym wieku, można zapobiec. Wciąż możesz - i powinnaś - być atrakcyjna. Format: 145 x 205 mm, 372 strony, oprawa broszurowa cena 25,00 zł Nr. kat. 032 Serce kobiety pracuje inaczej niż serce mężczyzny, co wynika z różnic w funkcjonowaniu układu hormonalnego. W naszej książce znajdziesz odpowiedzi na wiele pytań dotyczących przyczyn, objawów i przebiegu chorób serca i układu krążenia u kobiet. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa, infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] cena 29,00 zł Nr kat. 040 Miażdżyca i inne choroby tętnic obwodowych Wojciech Noszczyk Poradnik jest źródłem cennych informacji dla tych, którzy mają już problemy z tętnicami, a także dla wszystkich, którzy chcą uniknąć takich problemów. Przekonuje do zdrowego trybu życia; Format: 145 x 205 mm, 156 stron, oprawa broszurowa, www.dbamozdrowie.pl cena 22,00 zł Nr. kat. 045 85 100 roślin w Twojej kuchni. Wykorzystaj moc natury! Maria Szustakowska –Chojnacka Naucz małe dziecko myśleć i czuć Katarzyna Rojkowska Nowatorska książka na rynku polskim, ukazująca jak w formie zabawy można rozwijać inteligencję u małych dzieci. Konkretne metody dotyczące matematyki, czytania, muzyki i rozwoju emocjonalnego i ruchowego. Pamiętajmy, że to, co my nazywamy nauką, dla małych dzieci jest fascynującą zabawą. Format: 143 x 204 mm, oprawa broszurowa Nr. kat.053 Skazy krwotoczne Jerzy Windyga Zdobądź +10 90 1990 dodatkowych punktów! 17 KUPUJĄC KSIĄŻKĘ MIESIĄCA ZYSKUJESZ 10 DODATKOWYCH PUNKTÓW W PROGRAMIE DBAM O ZDROWIE! Punkty będą dodane do twojej karty w momencie realizacji zamówienia.* *Uwaga! W przypadku zwrotu książki punkty będą automatycznie odejmowane. O depresji, o manii, o nawracających zaburzeniach nastroju... Poradnik dla chorych i ich rodzin Iwona Koszewska, Ewa Habrat-Pragłowska Nasz poradnik będzie osobom cierpiącym na skazę krwotoczną służyć pomocą w codziennych zmaganiach z chorobą. Autor omawia różne rodzaje skaz krwotocznych oraz ich leczenie. Odpowiada także na pytania najczęściej nurtujące pacjentów i ich rodziny. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 22,00 zł Nr. kat. 060 Choroby reumatyczne Witold Tłustochowicz, Małgorzata Tłustochowicz, Anna Raczkiewicz-Papierska Autorzy poradnika przekazują rzetelną wiedzę na temat tych chorób, wyjaśniają przyczyny ich powstawania, a także przedstawiają nowoczesne sposoby leczenia i rehabilitacji. Format: 14,5 x 20,5 cm, 100 stron, oprawa broszurowa, cena 17,00 zł Nr. kat. 020 W poradniku znajdują się rzetelne informacje o przyczynach, przebiegu i metodach leczenia, oraz wskazówki jak postępować z osobą chorą. Format: 14,5 x 20,5 cm, 112 stron, oprawa broszurowa, cena 12,00 zł Nr. kat. 019 Osteoporoza pod redakcją Ewy Marcinowskiej-Suchowierskiej 86 Książka zawiera informacje o 100 popularnych roślinach, które mają zastosowanie w kuchni, ich właściwościach odżywczych i prozdrowotnych, a także praktyczne porady i przepisy kulinarne. Format: B5, oprawa twarda cena 64,00 zł Nr. kat.054 Jak rozwija się ta choroba? Jak można jej zapobiec? Jak można ją leczyć? – to pytania, na które czytelnicy znajdą odpowiedź w tej książce. Format:14,5 x 20,5 cm, 132 strony, oprawa broszurowa, cena 24,00 zł Nr. kat. 015 Kamica żółciowa. Porady lekarzy i dietetyków Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski Kamica żółciowa w większości przypadków nie wywołuje żadnych objawów i może pozostać nierozpoznana – bez żadnych niekorzystnych dla zdrowia skutków. Format: 145 x 205 mm, 120 stron, oprawa broszurowa cena 18,00 zł Nr. kat.057 Udar mózgu Krystyna Rożnowska Medycyna chińska Duo Gao (red.) Książka w przystępny sposób omawia, jak zmniejszyć zagrożenie udarem, jak rozpoznać zwiastuny choroby, a wreszcie - jak za pomocą rehabilitacji wrócić do sprawności, jeśli do udaru już doszło. Format: 145 x 205 mm, oprawa miękka cena 29,00 zł Nr. kat. 048 Jest to bogato ilustrowany przewodnik po 4 głównych dziedzinach chińskiej medycyny: akupunkturze, leczeniu dotykiem, uzdrawiającej żywności i ziołolecznictwie, przygotowany przez zespół lekarzy pod redakcją doktora Duo Gao. Format: 194 x 260 mm, 212 stron, oprawa broszurowa cena 39,00 zł Nr. kat.056 Podręcznik pierwszej pomocy M. Buchfelder, A. Buchfelder Celiakia Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski W książce omówiono zasady udzielania pomocy, uwzględniając wszystkie podstawowe zagadnienia niezbędne do wykonywania prawidłowych czynności przed przybyciem lekarza. Ze względu na przejrzystą formę oraz czytelny sposób przedstawienia informacji zainteresuje szeroki krąg czytelników. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 34,00 zł Nr. kat. 062 W naszym poradniku Czytelnik znajdzie rady, jakie produkty spożywcze nie zawierają glutenu, jak komponować dietę bezglutenową, aby zapewnić organizmowi niezbędne składniki odżywcze, a także jakie leki oraz preparaty witaminowe i mineralne można bezpiecznie zażywać. Format: 145 x 205 mm, oprawa miękka cena 16,00 zł Nr. kat. 063 FORMULARZ ZAMÓWIENIA KSIĄŻKI Formularz bez numeru karty pacjenta jest nieważny Numer Karty Pacjenta Imię Nazwisko Ulica Nr. Domu Kod Pocztowy Miasto ZAMAWIAM Opłata przerzucona na adresata, umowa z ORCUP Łódź nr 00893/A/HH-Ł/2005 z dnia 26.07.2005 r Tel. Kontaktowy Nr. Mieszkania Uwaga! Koszt wysyłki zgodny z cennikiem Poczty Polskiej Nr Katalogowy Tytuł Cena Ilość KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA PROGRAMU DBAM O ZDROWIE Jeżeli masz wątpliwości - zadzwoń pod bezpłatny numer infolinii 0 800 278 354 Upoważniam firmę PGF S.A. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. PGF S.A. zapewnia, że dane osobowe pacjentów będą wyłącznie wykorzystywane do działań marketingowych realizowanych dla potrzeb pacjentów korzystających z programu Dbam o Zdrowie. Informujemy, że zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych, mają Państwo prawo do wglądu do swoich danych i ich poprawienia. DATA PODPIS ZAMAWIAJĄCEGO infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl Oferta dla uczestników programu DBAM O ZDROWIE UL. ZBĄSZYŃSKA 3 91-342 ŁÓDŹ 87 88 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 89 Encyklopedia zdrowia Rajendra Sharma Format 19,5 x 26 cm, 736 stron, oprawa twarda, cena 89,10 zł / 79,20 zł* Nr. kat. 001 *cena Encyklopedii przy zakupie innej książki radź sobie z migreną! Astma i alergia. Postępowanie z dziećmi. Allen J. Dozor, Kate Kelly Format: 14 x 21 cm, 471 stron, oprawa broszurowa cena 29,70 zł Nr. kat. 007 Sen J. Paul Caldwell Format: 14 x 21 cm, oprawa broszurowa cena 29,00 zł Nr. kat.052 Migrena Joan Raymond Dzięki książce dowiemy się m.in. jak rozpoznawać objawy migreny, jak sporządzić kalendarz bólów głowy, jak uzyskać prawidłowe rozpoznanie oraz jak nauczyć się (a także swoich bliskich) radzić sobie z migreną. Format: 14 x 21 cm, 240 stron, oprawa broszurowa cena 23,40 zł Nr. kat. 003 Cukrzyca Paul Heltzel Format: 14 x 21 cm, 264 strony, oprawa broszurowa cena 23,40 zł Nr. kat. 002 Zapalenie stawów John Marcus Thompson Format: 14 x 21 cm, 376 stron, oprawa broszurowa cena 26,10 zł Nr. kat. 004 Choroby serca Rob Myers Format: 14 x 21 cm, 224 strony, oprawa broszurowa cena 22,50 zł Nr. kat. 006 Rak jelita grubego Mark Bennet Pochapin M.D. Format: 14 x 21 cm, 352 strony, oprawa broszurowa cena 25,20 zł Nr. kat. 005 Leczenie lęków i depresji Daniel G. Amen i Lisa C. Routh Format: 13,9 x 20 cm, 456 stron, oprawa broszurowa cena 28,50 zł Nr. kat. 043 Żywienie w chorobach nowotworowych Zofia Wieczorek-Chełmińska Format: 205 x 145 mm, oprawa broszurowa cena 39,00 zł Nr. kat. 049 Zaburzenia lipidowe Barbara Cybulska , Longina Kłosiewicz-Latoszek, Aleksandra Cichocka Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa, 90 cena 19,00 zł, Nr kat. 039 Żylaki i inne choroby żył Wojciech Noszczyk Format: 145 x 205 mm, 132 strony, oprawa broszurowa cena 18,00 zł Nr. kat. 024 Chory na Alzheimera. Poradnik dla rodziny i opiekunów William Molloy, Paul Caldwell Format: 145 x 205 mm, 272 strony, oprawa broszurowa cena 30,00 zł Nr. kat. 022 Szampon przeciwłupieżowy 29 25 sugerowana cena w aptece 99 sugerowana cena w aptece Cena dotyczy saszetek Cena dotyczy szamponu 99 SEBIPROX ZAWIERA 1% CICLOPIROXI OLAMINUM Op. butelka 60 ml Op. saszetki 6 x 10 ml (6+4 ml) NOWOŚĆ!!! Podwójne saszetki - kompletna pielęgnacja Twoich włosów Skutecznie eliminuje przyczyny i objawy łupieżu. Posiada doskonałe walory kosmetyczne. Sebiprox to nowy szampon przeciwłupieżowy charakteryzujący się wysokim profilem skuteczności. Zawiera innowacyjną formułę opartą na aktywnej substancji – CYKLOPIROKSOLAMINIE (CPO), która skutecznie i szybko zwalcza przyczyny i objawy łupieżu. Sebiprox hamuje rozwój Malassezia furfur i chroni skórę przed pojawieniem się mikroorganizmów, które mogą być przyczyną innych chorób owłosionej skóry głowy. Dzięki nowatorskim rozwiązaniom posiada właściwości łagodzące świąd i stany zapalne. Sebiprox to również precyzyjnie dobrana kompozycja substancji myjących, odżywczych i pielęgnujących oraz regulujących pH, które w wyjątkowy sposób dbają o piękny i zdrowy wygląd włosów. Wskazania: Pielęgnacja włosów i skóry owłosionej głowy zmienionej chorobowo, na której występuje łupież i towarzyszące mu często stany zapalne. Profilaktyka łupieżu. Korzystając z wieloletniego doświadczenia budowanego na współpracy z dermatologami na całym świecie zalecamy: dla uzyskania szybkiego i trwałego efektu Sebiprox należy stosować dwa do trzech razy w tygodniu, a każde mycie powinno składać się z dwóch etapów. KROK 1: należy zmoczyć włosy wodą, wmasować Sebiprox w owłosioną skórę głowy i we włosy tak by powstała obfita piana. Piana powinna pozostać na włosach około 3 minut, a następnie być dokładnie spłukana wodą. KROK 2: należy powtórzyć wszystkie czynności opisane wcześniej, nie zapominając o dokładnym spłukaniu włosów na koniec. STIEFEL W TWOJEJwww.dbamozdrowie.pl APTECE CENY MOGĄ BYĆ JESZCZE NIŻSZE infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] 91 Cholesterol pod kontrolą Sven-David Müller, Katrin Raschke Dzięki książce czytelnik dowie się, jakie są mechanizmy przemiany tłuszczów i cholesterolu w organizmie, jaką rolę odgrywa zwiększona aktywność fizyczna i jak skomponować prawidłową dietę, zmniejszającą stężenie cholesterolu. Format: 16,1 x 21,5 cm, 80 stron, oprawa broszurowa, cena 19,00 zł Nr. kat. 018 nocny problem... Poradnik zawałowca Peter Mathes Chrapanie Małgorzata M. Tafil-Klawe, Jacek J. Klawe Osobom mającym kłopoty z chrapaniem autorzy udzielają praktycznych wskazówek, które pozwolą wyeliminować lub ograniczyć tę przykrą dolegliwość. Format: 145 x 205 mm, oprawa miękka, cena 15,00 zł Nr kat. 043 W poradniku w przystępny sposób przedstawiono, jak oszacować ryzyko zawału serca, jak zmniejszyć zagrożenie, jak wcześnie rozpoznać chorobę, a wreszcie - jak wrócić do zdrowia fizycznego i psychicznego, jeśli do zawału już doszło. Format: 145 x 205 mm, oprawa broszurowa cena 33,00 zł Nr. kat.055 Twoja prostata Chet Cunningham Bóle kręgosłupa Pod redakcją Jerzego Kiwerskiego i Romana Fiutko Sposoby leczenia chorób gruczołu krokowego oraz najnowsze techniki nieoperacyjnego leczenia gruczolaka stercza. Format: 14,5 x 20,5 cm, 128 stron, oprawa broszurowa, cena 24,00 zł Nr. kat. 011 Zaparcia. Porady lekarzy i dietetyków Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski W naszym poradniku Czytelnik znajdzie rady, jak zmienić dietę i tryb życia, jakich potraw należy unikać oraz z jakich produktów spożywczych przyrządzać posiłki, by pozbyć się zaparć. Format: 145 x 205 mm, 164 strony, oprawa broszurowa 92 cena 16,00 zł Nr. kat. 031 Autorzy radzą, jak uniknąć przykrych dolegliwości bólowych kręgosłupa i jak z nimi żyć. Format: 14,5 x 20,5 cm, 220 stron, oprawa broszurowa, cena 25,00 zł Nr. kat. 017 Gazy jelitowe. Porady lekarzy i dietetyków Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski Nasz poradnik pokazuje, jak zmodyfikować sposób żywienia - co jeść, a jakich potraw unikać - aby złagodzić przykre objawy lub nawet całkowicie im zapobiec. Format: 145 x 205 mm, 116 stron, oprawa broszurowa cena 16,00 zł Nr. kat. 029 infolinia: 0-800 APTEKI [278-354] www.dbamozdrowie.pl 3 4