writing continuum - Bonnie Campbell Hill

WRITING CONTINUUM
☺
Faza wstępna
Faza wyłaniająca
Faza rozwoju
Faza początkowa
Faza rozszerzająca
Wiek 3–5
Wiek 4–6
Wiek 5–7
Wiek 6–8
Wiek 7–9
Używa głównie rysunków, by przekazać znaczenie.
Używa rysunków i liter , by przekazać znaczenie.
Pisze jedno/dwa zdania na dany temat.
Pisze kilka zdań na dany temat.
Z pomocą pisze krótkie opowiadania i wiersze.
Zaczyna oznakowywać swoje rysunki i dodaje do nich słowa.
Używa słów, żeby opisać lub uzupełnic (wesprzeć) rysunek.
Kopiuje, przepisuje znaki, nazwy, imiona, słowa
(environmental print – symbole, nazwy, liczby, które
codziennie otaczają dziecko np. nazwy produktow, marki).
Wykazuje znajomość związku między literami a dźwiękami.
Pisze dużymi literami.
Dopasowuje litery do dźwięków.
Używa początkowych spółgłosek (głosek), żeby stworzyć
słowo.
Używa początkowych i końcowych spółgłosek (głosek), żeby
stworzyć słowo.
Udaje, że czyta to, co napisało.
Uważa, że umie pisać.
Nie boi się pisać.
Pisze imiona i znajome słowa.
Tworzy własne pomysły dotyczące pisania.
Pisze od gory do dołu, od lewej do prawej, od przodu strony
do tyłu.
Łączy małe i duże litery.
Eksperymentuje z dużymi literami.
Eksperymentuje z interpunkcją.
Zaczyna używać przerw między wyrazami.
Używa coraz większej wiedzy o dźwiękach (fonemach,
sylabach, rymach) do zapisywania słów.
Literuje słowa, nieużywając przy tym powszechnych reguł
literowania.
Używa początkowych, środkowych i końcowych dźwięków,
żeby zapisać słowa.
Zaczyna czytać to, co napisało.
Pisze o tym, co zaoobserwowało i czego doświadczyło.
Pisze swoje imię.
Jest świadome tego, że druk zawiera znaczenie.
Oprócz rysunków zaczyna tworzyć inne znaki (bazgranie).
Pisze przypadkowe, rozpoznawalne litery, żeby przedstawić
słowo.
Opowiada o tym, co napisało i narysowało.
Pisze krótkie teksty nie będące fikcją (np. rozprawka na dany temat,
listy).
Pisze z głównym wątkiem.
Pisze używając pełnych zdań.
Z pomocą tworzy teksty (fikcje i nie będące fikcją), które cechuje
logiczny układ.
Zaczyna dostrzegać interesujący język i używać go w swoich
tekstach.
☺
☺
☺
☺
☺
Z pomocą pisze krótkie teksty (proste fakty o przedmiocie,
temacie).
Samo wybiera temat, na który pisze.
Czyta własne teksty i z pomocą zauważa swoje pomyłki.
Z pomocą prawia tekst dodając do niego więcej szczegółów.
Systematycznie używa przerw między wyrazami.
Czytelnie pisze większość liter.
Pisze teksty, ktore mogą odczytać inni i ono samo.
Używa pisowni fonetycznej, pomagajac sobie w
samodzielnym pisaniu.
Poprawnie literuje proste słowa i niektóre powszechnie
występujące słowa.
Zaczyna poprawnie używać przecinków i dużych liter.
Dzieli się swoimi tekstami z innymi osobami.
Z pomocą używa kilku strategi wspomagających pisanie (np. sieć,
burza mózgu).
Słucha tekstów innych osób i oferuje swoją opinię.
Zaczyna rozważać porady i opinie innych o swoich tekstach.
☺
Faza przejściowa
Faza płynności
Faza biegłości
Faza scalająca
Wiek 8–10
Wiek 9–11
Wiek 10–13
Wiek 11–14
Pisze o uczuciach, wyraża w tekstach opinie.
Tworzy fikcję z jasnym wstępem, rozwinięciem i
zakończeniem.
Z pomocą tworzy teksty poetyckie, używa starannie
dobranego jezyka.
☺
Z pomocą tworzy uporządkowane teksty niebędące fikcją
(listy, raporty).
Zaczyna stosować akapity, by zorganizować tekst.
Z pomocą używa mocnych czasowników, interesujacego
języka i dialogów.
Szuka informacji zwrotnej o swoich tekstach.
Z pomoca poprawia jasność i przejrzystość swoich tekstów.
Koryguje i pogłębia temat, dodając detale i opisy.
Z pomocą używa żródeł (np. thezaurs, listy słów), żeby
poprawić efektywność swojego pisania.
Koryguje interpunkcję, składnię i gramatykę.
Z pomocą publikuje swoje teksty w dopracowanej formie.
Coraz czesciej chcac pisać prawidłowo, używa strategii
wizualnych, reguł pisowni i wiedzy o częściach mowy.
Z pomocą używa prawidłowo przecinków i apostrofów.
Z pomocą używa regul efektywnego pisania, żeby ustalić
własne cele dotyczące pisania.
Typy tekstów
Treść i cechy
Procesy
☺
Zaczyna pisać uporządkowane teksty, fikcje i niebędące fikcją
(reportaże, listy, biografie i autobiografie).
Pisze przekonująco o swoich opiniach, uczuciach, pomysłach.
Z pomocą tworzy fabułę, w której występuje problem i jego
rozwiązanie.
Zaczyna tworzyć główne postacie, opisuje szczegółowo
scenerię.
Z pomocą wprowadza postacie do swoich opowiadań.
Zaczyna pisać uporządkowane i płynne teksty niebędące
fikcją, w tym proste bibliografie.
Z pomocą pisze krótkie teksty, które zawierają argumenty i
przykłady.
Używa zdań łączących poszczególne akapity.
Używa różnych typów zdań, wprowadzeń i zakończeń.
Zaczyna używac opisowego języka, detali i porównań.
Używa głosu narratora, żeby wywołać emocjonalną reakcję u
czytelników.
Zaczyna gromadzic informacje o temacie z różnych źródeł.
Zaczyna poprawiac poszczególne cechy tekstu
(tematy/argumentację, układ, dobór słów, płynność tekstu,
styl, konwencję).
Używa narzędzi (słowniki, listy słów, funkcji sprawdzania
pisowni), żeby samodzielnie edytować tekst.
Samodzielnie wybiera i publikuję niektóre swoje teksty w
dopracowanym temacie.
Zaczyna prawidłowo używac złożonej interpunkcji (przecinki,
dwukropki, średniki, znaki zapytania).
Zaczyna ustalać własne cele i znajduje sposoby aby poprawić
swoje umiejętności pisania tekstow w różnych gatunkach
literackich.
Pisze poezję używając starannie dobranego języka.
Zaczyna eksperymentować z długością zdań i ze zdaniami
zlożonymi.
Z pomocą używa różnego typu wprowadzeń i zakończeń.
Z pomocą używa opisów, detali, porównań.
Z pomocą wprowadza do swoich tekstów dialogi.
Używa różnego rodzaju strategii wspomagających pisanie.
Z pomocą dostosowuje swoje teksty do różnych odbiorców i
okoliczności.
Z pomoca koryguje poszczególne elementy swoich tekstów
(tematy, układ, dobór słów, logiczny układ zdań, styl,
konwencję).
Z pomocą stosuje się do sugestii innych o jego tekstach.
Coraz dokładniej koryguje interpunkcję, pisownię i gramatykę.
Z pomocą używa narzędzi do edycji ( słownik, listy słów,
funkcja sprawdzania pisowni)
Z pomoca rozwija kryteria efektywnego tworzenia rożnego
rodzaju tekstow.
Umiejętności i reguły
☺
Tworzy fabuły, które zawierają problem i rozwiązanie.
☺
Postawa i samoocena
Z pomocą dodaje opisy i detale.
Z pomocą poprawia interpunkcję i użycie dużych liter.
Z pomocą publikuje swoje teksty.
Pisze czytelnie.
Literuje najczęściej używane słowa prawidłowo, zaczyna
literować według powszechnie przyjętych reguł.
Z pomocą używa własnych strategii pisania, ustala sobie cele.
Faza samodzielności
Pisze uporządkowane, płynne, poprawne i pogłębione teksty
niebędące fikcją, zawierające przypisy i bibliografie w
prawidłowym formacie.
Tworzy samodzielnie różne formy i gatunki tekstów dla różnych
odbiorców i celów.
Tworzy fabuły z punktem kulminacyjnym.
Tworzy szczegółowe, wiarygodne scenerie i postacie w
opowiadaniach.
Samodzielnie pisze uporządkowane, płynne, szczegółowe teksty
niebędące fikcją, w tym bibliografie w prawidłowym formacie.
Pisze zwarte, spójne krótkie teksty, zawierające argumenty i
przykłady.
Używa opisowego języka, detali, porównań i metafor, by ulepszyć
swoje koncepcje/pomysły.
Zaczyna używac dialogów, żeby ulepszyć rozwój postaci.
Coraz częściej włącza do swoich tekstów narrację w pierwszej
osobie.
Łączy informacje na dany temat pochodzące z różnych źródeł.
Gdy konieczne, tworzy wykresy, diagramy i tabele, żeby przekazać
informacje.
Skutecznie używa różnych strategi wspomagających pisanie, żeby
zorganizować i ulepszyć swoje teksty.
Koruguje poszczegolne elementy tekstu (tematy/argumentację, układ,
dobór słów, płynność tekstu, styl, konwencję).
Dołącza skreślenia do swoich strategi poprawiania tekstu.
Samodzielnie stosuje się do sugestii innych osób o swoich tekstach.
Z coraz większą dokładnością używa złożonej interpunkcji
(przecinków, dwukropków, średników i znaków zapytania).
☺
☺
☺
Pisze spójne, płynne teksty poetyckie i prozę.
Stosuje jasny układ akapitów z prawidłowymi przejściami.
W swoich tekstach stosuje narzędzia literackie (metafory,
symbole, personifikacje, sugerowanie przyszłych zdarzeń).
Efektywnie wplata do swoich opowiadań dialogi.
Efektywnie rozwija fabułę, postacie, scenerie i nastroje
(elementy literackie).
Zaczyna rozwijać indywidualny styl pisania.
Samodzielnie edytuje wielokrotnie swoje wstępne wersje
tekstu.
Szuka informacji zwrotnej u innych osob, używa ich sugestii,
żeby wzmocnić swoje umiejetnosci pisania.
Samodzielnie publikuje swoje dopracowane teksty,
dostosowując je do różnych odbiorców i celów.
Uwewnętrznia proces pisania.
Konsekwentnie pisze gramatycznie (np. odpowiednia forma
podmiotu i orzeczenia, odpowiedni czas)
Pisze kompetentnie i z pewnością siebie na rożnego rodzaju
tematy.
Udaje mu się wykonać złożone i ambitne projekty.
Samodzielnie ustala sobie cele dotyczące pisania, analizując i
oceniając swoje teksty.
Developmental Continuums – Copyright © 2001 Christopher-Gordon Publishers