I. Zadania IOŚ w zakresie transgranicznego przemieszczania

Regulacje w prawodawstwie polskim
w zakresie transgranicznego przemieszczania
odpadów – cele, skutki, przewidywane zmiany
Dr inŜ. Zbigniew Lewicki
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
I. Zadania IOŚ w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów
1. Przeciwdziałanie nielegalnemu transgranicznemu przemieszczaniu odpadów
(współdziałanie WIOŚ, organów celnych, StraŜy Granicznej, Inspekcji Transportu
Drogowego, Policji i Prokuratury)
Ujawnianie sprawców nielegalnego importu, eksportu oraz tranzytu odpadów,
zapewnienie wykonania decyzji Głównego Inspektora Ochrony Środowiska nakazujących
zwrot nielegalnie przywiezionych odpadów do kraju, wysyłki lub zagospodarowania ich na
terenie kraju.
2. Zapewnienie prawidłowości funkcjonowania instalacji przetwarzania odpadów,
które planują odbierać odpady z zagranicy
Kontrola podmiotów oraz instalacji wskazanych w dokumentach zgłoszeniowych jako
odbiorcy odpadów lub instalacje odzysku bądź unieszkodliwiania odpadów, które będą
przetwarzać odpady sprowadzone z zagranicy (kontrole realizowane przed wydaniem
zezwolenia na przywóz odpadów do Polski - sprawdzenie czy podmiot lub instalacja
posiada warunki techniczne i organizacyjne do przyjęcia odpadów z zagranicy).
I. Zadania IOŚ w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów
3. Zapewnienie prawidłowości funkcjonowania instalacji przetwarzania odpadów,
które planują odbierać odpady z zagranicy
Kontrola podmiotów, instalacji i przewoźników odpadów, posiadających stosowne
zezwolenia, realizujących określone zadania w zakresie międzynarodowego obrotu
odpadami (szczególnie - przestrzeganie warunków określonych w decyzjach
zezwalających na przywóz odpadów niebezpiecznych).
4. Współdziałanie z krajowymi i zagranicznymi kompetentnymi organami w zakresie
kontroli prawidłowej realizacji przemieszczania odpadów
Wymiana informacji i dokumentów niezbędnych dla prawidłowej realizacji procedury
zgłoszenia wysyłki odpadów.
Organizowanie wspólnych (w obrębie UE) akcji kontrolnych transgranicznego
przemieszczania odpadów - współdziałanie na poziomie krajowym IOŚ, organów celnych,
StraŜy Granicznej, Inspekcji Transportu Drogowego, Policji.
Kontrole weryfikujące sposób zagospodarowania odpadów - na prośbę innych
kompetentnych organów.
II. Wybrane aspekty transgranicznego przemieszczania odpadów
Rok 2004 - pierwszy rok gospodarki odpadami wg regulacji prawa polskiego i Unii
Europejskiej.
Podstawy prawne w zakresie gospodarki odpadami w prawodawstwie UE:
• Dyrektywa Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów (tzw. Dyrektywa Ramowa),
• Dyrektywa Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych.
Podstawowe akty w polskim prawie regulujące zagadnienia gospodarki odpadami:
• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z p.zm.),
• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z p.zm.),
• ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy
o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100 poz. 1085),
• ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132
poz. 622 z p.zm.),
• ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63 poz. 638
z p.zm.),
• ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63 poz. 639),
• ustawa z dnia 30 lipca 2004 r. o międzynarodowym obrocie odpadami (Dz. U. Nr 191 poz. 1956).
II. Wybrane aspekty transgranicznego przemieszczania odpadów
Otwieranie rynku polskiego dla odpadów przeznaczonych do odzysku - 3 etapy:
• z chwilą przystąpienia do UE,
• z dniem 31.12.2007 r.,
• z dniem 31.12.2012 r.
Okresy te odnoszą się tylko do przemieszczeń do Polski odpadów, które podlegać mają procesom
odzysku.
W przypadku wywozu odpadów z terytorium Polski ma w pełni zastosowanie Rozporządzenie Rady
(EWG) Nr 259/93 w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania odpadów w obrębie, do Wspólnoty
Europejskiej oraz poza jej obszar.
Doświadczenia WIOŚ w Zielonej Górze - nieprawidłowości w transgranicznym
przemieszczaniu odpadów.
• Sytuacja powinna ulec poprawie – w fazie końcowej porozumienia:
• WIOŚ ze SłuŜbą Celną i StraŜą Graniczną,
• WIOŚ z Inspekcją Transportu Drogowego.
Intensyfikacja szkoleń i zacieśnianie współpracy w/w organów kontrolnych:
Konieczność poprawy znajomości przepisów prawnych dotyczących międzynarodowego obrotu
odpadami wśród przedsiębiorców (wytwórców odpadów).
II. Wybrane aspekty transgranicznego przemieszczania odpadów
Uczestnictwo pracowników WIOŚ w Zielonej Górze (od 2004 r.) w cyklu szkoleniowym
(Program twiningowy PHARE 2002 „Kontrola przemieszczania odpadów” nr 05.04) – wdraŜanie oraz
egzekwowanie Rozporządzenia Rady UE (EEC) nr 259/93 w sprawie nadzoru i kontroli
przemieszczanie odpadów w obrębie, do oraz na zewnątrz Wspólnoty Europejskiej.
Działania kontrolne WIOŚ w Zielonej Górze w zakresie tansgranicznego przemieszczania
odpadów - akcje przeprowadzane z udziałem przedstawicieli SłuŜb Celnych, StraŜy Granicznej,
Policji oraz Inspekcji Transportu Drogowego na punktach w obrębie przejść granicznych w Świecku,
Olszynie, Gubinku oraz w pobliŜu przejść w Kostrzynie, Łęknicy i Przewozie (grupy mobilne).
Kontrola przewoŜonych ładunków oraz dokumentów przewozowych.
Ujawniane nieprawidłowości – najczęściej brak stosownych zezwoleń na przywóz odpadów
(zawracanie transportów na przejściach granicznych).
Próby nielegalnego wwozu do kraju następujących odpadów:
•
•
•
•
•
uŜywane opony,
niesortowana odzieŜ,
nadmiernie zuŜyte i uszkodzone pojazdy samochodowe,
niesprawny, nadmiernie zuŜyty sprzęt elektroniczny,
złomu róŜnego rodzaju metali (w tym kolorowych).
Wyniki działań kontrolnych wskazują na potrzebę „uszczelnienia” granicy
polsko-niemieckiej przed napływem róŜnego rodzaju odpadów.
III. Warunki przywozu do Polski odpadów w postaci paliwa alternatywnego
(zatwierdzone przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w sierpniu 2005 r.)
1. Sposób wykorzystania paliwa alternatywnego:
bezodpadowy proces spalania w celu odzysku energii np. przy produkcji cementu,
proces spalania w celu odzysku energii przy całkowitym zagospodarowaniu odpadów
powstałych w wyniku spalania np. popiołów.
2. Wyłączenie moŜliwości przywozu paliwa
z następujących grup i rodzajów odpadów:
alternatywnego
przetworzonego
odpady niebezpieczne (bez względu na klasyfikację),
odpady komunalne,
odpady posortownicze z odpadów komunalnych o kodzie 19 12 12.
3. Wyłączenie moŜliwości przywozu paliwa alternatywnego, w którego skład wchodzą:
odpady ulegające biodegradacji i szkło: powyŜej 5%,
odpady metalowe: powyŜej 3 %,
odpady mineralne (w tym budowlane): powyŜej 7%
niepalne odpady wielkogabarytowe.
4. Konieczność wskazania źródła pochodzenia paliwa alternatywnego
(np. odpady poprodukcyjne, odpady z rozbiórki i remontów etc.)
III. Warunki przywozu do Polski odpadów w postaci paliwa alternatywnego
5. Paliwo alternatywne nie moŜe być wytworzone z więcej niŜ 10 rodzajów odpadów
rozumianych jako rodzaje odpadów określonych 6-cyfrowym kodem zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie
katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112/2001, poz. 1206).
6. Paliwo alternatywne powinny być rozdrobnione lub w postaci brykietów albo
granulatu
7. Paliwo przywoŜone do Polski musi wypełniać następujące parametry:
Wartość opałowa:
Zawartość popiołu:
Zawartość wilgoci:
Zawartość siarki:
powyŜej 15 MJ/kg
poniŜej 20 %wagowych
poniŜej 25 %wagowych
poniŜej 0,5 %wagowych
(dla instalacji stosujących odsiarczanie spalin maksymalna
zawartość siarki w paliwie moŜe wynosić do 3 %wagowych)
8. Odpady paliwa alternatywnego o kodzie 191210 stanowią odpad nieujęty na Ŝadnej
z list odpadów (zielonej, bursztynowej, czerwonej) stanowiącej załącznik do
Rozporządzenia Rady Nr 259/93, w związku z powyŜszym ich transgraniczne
przemieszczanie objęte jest procedurą określoną w art. 10 Rozporządzenia Rady EWG Nr
259/93.
IV. Projekt ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów
Zmieniona - nowa ustawa powinna obowiązywać od 12.07.2007 roku. Proponowane zmiany
dotyczą m.in. wysokości kar pienięŜnych wymierzanych przez WIOŚ.
Propozycje kar pienięŜnych z tytułu nielegalnego przemieszczania odpadów:
25000-50000 zł –gdy odbiorca jest winien nielegalnemu przemieszczeniu odpadów,
25000 – 50000 zł - gdy wysyłający jest winien nielegalnemu przemieszczeniu odpadów,
10000 – 35000 zł – w przypadku niedopełniania określonych obowiązków przez odbiorcę
odpadów,
5000 – 25000 zł – kara wymierzana przewoźnikowi gdy on jest winny naruszeń.
Przewiduje się równieŜ nakładanie kar finansowych w przypadkach gdy wysyłka odpadów
nastąpiła bez powiadomienia państw wysyłki i przeznaczenia.
Kara finansowa ma być równieŜ wymierzana w przypadku gdy jest stwierdzone fałszerstwo,
oszustwo, wprowadzenie w błąd.
Nakładanie kar finansowych przez WIOŚ ma obejmować swoim zakresem działania podmioty
winne nielegalnym przemieszczeniom do Polski z całego świata – nie tylko z Unii
Europejskiej.
Decyzje karne wystawiane będą zawsze w języku polskim.
Dziękuję bardzo!