Wydział Promocji Handlu i Inwestycji

Bezpieczeństwo żywnościowe Egiptu1
Będąc największym na rynku światowym importerem pszenicy Egipt dąży do
zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. W tym celu podejmowane są działania na
rzecz zwiększenia podaży pszenicy, w tym poprzez wzrost jej krajowej produkcji,
skutkujący zmniejszeniem zależności od niestabilnych rynków zagranicznych i
zaspokojeniem rosnącego popytu ok. 85 mln populacji kraju. Niemniej spodziewany jest
wzrost egipskiego importu pszenicy w okresie najbliższych 3 lat, gdyż nie jest
prawdopodobne, aby większa produkcja mogła pokryć rosnącą konsumpcję krajową.
Państwowa instytucja ds. zakupów zboża, Generalny Zarząd Zaopatrzenia
Surowcowego /General Authority for Supply Commodities – GASC/ poinformowała, że
do początku czerwca 2012 r. zakupiła 2,6 mln ton pszenicy pochodzącej ze zbiorów
krajowych w sezonie 2011/12 /tj. o 400 tys. ton więcej niż w 2011 roku/. Bieżący sezon
zbiorów kończy się 15 lipca – do tego czasu GASC zamierza zrealizować skup 3 mln ton
pszenicy egipskiej /w 2011 roku GASC skupił 2,6 mln ton/. Krajowa produkcja pszenicy
w Egipcie wzrosła o 17% do 8,4 mln ton w sezonie 2010/11, tj. znacząco więcej niż
średnia wielkość zbiorów 7,9 mln ton w ostatnich pięciu latach. Wzrost zbiorów pszenicy
nastapił w wyniku zwiększenia obszaru upraw, poprawy jakości ziarna siewnego i
wyższych cen w skupie płaconych przez GASC farmerom w Egipcie. Od października
2011 roku farmerzy otrzymywali 380,- funtów egipskich /EGP/, tj. ok. 49 euro, za 140 kg
pszenicy /w sezonie wcześniejszym cena oferowana farmerom w skupie wynosiła 350
EGP, tj. ok. 45,5 euro/. Zwiększenie produkcji pszenicy jest rezultatem także postępu w
zakresie konsolidacji i mechanizacji farm. Obecnie farmy egipskie są w większości nadal
rozdrobnione, a małe i średnie przedsiębiorstwa rolne zazwyczaj nie są efektywne.
Projekty adaptacji ziem pustynnych dla celów rolniczych także służą
bezpieczeństwu żywnościowemu Egiptu. W ostatnich latach miała miejsce intensywna
realizacja dwóch największych w Egipcie rolniczych projektów użyźnienia ziem
pustynnych – Toshka na dalekim południu oraz North Sinai Agricultural Development
Plan /NSADP/ na półwyspie Synaj. W wyniku obu projektów ok. 400 tys. ha terenów
pustynnych przekształcone zostaną w uprawne ziemie rolnicze. Wg informacji rządu
egipskiego z lutego 2012 roku infrastruktura projektu NSADP /kanały irygacyjne, stacje
przepompowni wody, mosty/ zrealizowana została w 94,4%.
Prognoza FAO dla zimowego zbioru pszenicy w Egipcie w 2012 roku jest
korzystna i wstępnie szacuje plony wielkości 8,46 mln ton, porównywalne do 2011 roku.
Wg szacunku FAO zbiory zbóż w Egipcie w 2012 roku osiągną 22,66 mln ton i będą o
2% większe niż w 2011 roku /22,23 mln ton/ oraz wyższe niż przeciętne zbiory 22,22
mln ton w okresie 2007 – 2011. W 2012 roku produkcja kukurydzy ma wzrosnąć o 3,1%
/z 7,32 do 7,55 mln ton/, a ryżu niełuskanego ma wynieść 5,8 mln ton.
1
na podstawie: Egypt Economic Update; OBG - 21 June 2012
1
Oceny FAO przyznają, że wartość egipskiego importu pszenicy w sezonie
2011/12 powinna zmniejszyć się z uwagi na wzrost produkcji krajowej oraz spadek na
rynku światowym ceny pszenicy spowodowany zniesieniem zakazu jej eksportu przez
Rosję w lipcu 2011 roku. Jednakże w długim okresie czasu cena pszenicy w imporcie do
Egiptu może ponownie wzrosnąć wraz z osłabieniem funta egipskiego. Spodziewany był
spadek wartości funta egipskiego w 2012 roku z uwagi na ograniczony zakres
podtrzymania jego wartości przez Bank Centralny Egiptu, jednakże możliwości nagłego
spadku wartości funta wydają się obecnie zmniejszać. Należące do głównych źródeł
dochodów budżetowych – branża ropy i gazu, opłaty za tranzyt Kanałem Sueskim i
transfery pieniężne Egipcjan mieszkających zagranicą podtrzymują wzrost GDP. Objęcie
urzędu przez nowego prezydenta Egiptu po wyborach w czerwcu 2012 roku winno
zwiększyć polityczną stabilność w kraju, sprzyjającą wzrostowi popytu i inwestycji
zmniejszonych w okresie minionego roku. W ocenie FAO prawdopodobna poprawa
stanu gospodarki i wzrost konsumpcji w średnim okresie czasu w Egipcie spowoduje
wzrost wielkości importu pszenicy albowiem nie jest prawdopodobne, aby rosnąca
produkcja krajowa dorównała tempu wzrostu popytu w najbliższym okresie. Szacunki
FAO przewidują wzrost egipskiego importu pszenicy do 16,67 mln ton w sezonie
2011/12 z poziomu 16,06 mln ton w poprzednim sezonie oraz znacznie powyżej średniej
wielkości importu w okresie 2007-2011 wynoszącej 14,11 mln ton.
W rezultacie perspektywicznych tendencji GASC dąży do zabezpieczenia i
zdywersyfikowania podaży w długim okresie czasu, szczególnie w kontekście
wprowadzonego w niedalekiej przeszłości zakazu eksportu pszenicy przez Rosję i
Ukrainę. GASC poinformował 3 czerwca br., że rozpatruje Polskę jako potencjalnego
dostawcę podkreślając wysoką jakość polskiej pszenicy. Obecnie GASC zaopatruje się w
pszenicę głównie w regionie Morza Czarnego /z Rosji, Rumunii, Ukrainy/, jak również
importuje z Francji, Argentyny, USA i Kanady.
Polityka bezpieczeństwa żywnościowego Egiptu w średnim i długim okresie
uwzględnia także elementy zarządzania popytem. Powodem ogromnego zapotrzebowania
na pszenicę w Egipcie jest najwyższa na świecie konsumpcja chleba per capita oraz
hojny system subsydiowania, umożliwiający zakup tradycyjnego chleba za szczególnie
niską cenę. Powszechnie uznana jest w Egipcie niemożność utrzymania systemu
subsydiów w obecnej formie z uwagi na zniekształcanie sytuacji rynkowej oraz
obciążanie finansów publicznych. Zezwolenie na wzrost ceny chleba ułatwiłoby kontrolę
wzrostu popytu, jednak jest to kwestia wrażliwa społecznie i politycznie. Zatem w
krótkim okresie czasu zapewniając bezpieczeństwo żywnościowe Egipt prawdopodobnie
skoncentruje się na zwiększeniu krajowej produkcji i na zagwarantowaniu kontynuacji
importu pszenicy konkurencyjnej cenowo i jakościowo.
Opracowanie: WPHI w Kairze
2