Supraśl Nasza Gmina

Rewolucja
śmieciowa
s. 4
Zasiłek
opiekuńczy
s. 6
Biblioteka
marzeń
s. 10
O zaletach
szachów
s. 19
ISSN 2084-5642
Miesięcznik
bezpłatny
Nr 4 (14)
Kwiecień 2013
MIESIĄC ZASŁUŻONYCH
Wołkow
Zabielski
Załęski
suprasl.pl
2
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
Spis treści
Pamięć o zasłużonych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
GMINA
Redaktor Naczelny
Adam Jakuć
Wołkow i jego bulwary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
Pamięć o zasłużonych
Rewolucja śmieciowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Katastrofa smoleńska – to już trzy lata . . . . . . . . . . .
5
Każda mała Ojczyzna ma swoich wielkich przedstawicieli. Oddają swój
czas i swoje talenty, najczęściej nie oczekując nic w zamian. Pozostawiają po
sobie dzieła sztuki, książki, budowle, cenne inicjatywy. Dbają o pamięć o historii
naszej małej Ojczyzny, uwrażliwiają nas na piękno jej przyrody, uczą szacunku
dla innych ludzi, budzą nasze sumienia. Każdy na swój sposób. Bo każdy jest
inny. Gmina Supraśl ma wielu takich wybitnych przedstawicieli. Ostatnio wspominaliśmy fotografika, śp. Wiktora Wołkowa, którego imię nadano supraskim
bulwarom. Wspólnie z Burmistrzem zorganizowaliśmy symboliczne urodziny
tego wielkiego artysty w Kinie Jutrzenka.
Głośno się zrobiło wokół ulicy w Grabówce, której na wniosek mieszkańców radni odebrali imię ks. Piotra Zabielskiego. Wcześniej sami zmienili
nazwę z Szosy Supraskiej na ulicę ks. Zabielskiego. Ale część mieszkańców
zażądała powrotu do starej nazwy tłumacząc, że nie skonsultowano z nimi
zmiany nazwy ulicy i, że nie chcą dodatkowo płacić za wymianę dokumentów. Zasłużonego patrona dla ulicy zgłosił sołtys Grabówki kilka lat temu.
Dla swego pomysłu uzyskał poparcie części mieszkańców i rady sołeckiej.
A śp. ks. Zabielski stał się zakładnikiem tego zamieszania.
Z kolei supraski rzeźbiarz i kronikarz, Wojciech Załęski, za życia doczekał się
filmu o sobie dzięki Książnicy Podlaskiej. Premiera filmu odbyła się w naszym
Kinie Jutrzenka.
Te i inne nazwiska warto znać i warto o nich pamiętać. Są częścią naszej
małej Ojczyzny, tworzyły i tworzą jej tożsamość, świetność, bogactwo. Wielkie
cywilizacje, narody, społeczeństwa zawsze szanują zasłużonych dla siebie
małych i wielkich bohaterów, bo to oni budują ich wielkość.
Sprawozdanie komisji Infrastruktury i Bezpieczeństwa Publicznego za lata 2010-2014 . . . . . . . . . . . .
5
ZDROWIE
Specjalny zasiłek opiekuńczy. . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Darmowe szczepionki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
Zapomoga z tytułu urodzenia dziecka . . . . . . . . . . .
7
Przełamać tabu śmierci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
LUDZIE
Niezwykłe pasje zwykłych ludzi:Zyta Gieleżyńska . . . .
9
KULTURA
Biblioteka – dobre miejsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Supraski Leonardo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Teatr ze Społecznością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Młodzi recytują . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Kalendarium kulturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
SZTUKA
Uroczysko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Triennale tkaniny artystycznej w Supraślu. . . . . . . . . 13
HISTORIA
Ksiądz budowniczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Prawosławna Wielkanoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Ojczyzna mojej matki… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Piknik Militarny już wkrótce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
BEZPIECZEŃSTWO
Radosnych Świąt Wielkanocnych!
Niech Zmartwychwstanie Pańskie,
które niesie odrodzenie duchowe,
napełni wszystkich spokojem i wiarą,
da siłę w pokonywaniu trudności
i pozwoli z ufnością patrzeć w przyszłość.
Wypadek po alkoholu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Marihuana w Grabówce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Usypiają i kradną. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
SPORT
Królewska gra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Życzą
Dr Radosław Dobrowolski
Burmistrz Gminy Supraśl
Wojciech Fiłonowicz
Przewodniczący Rady Miejskiej w Supraślu
Wydawca: Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu
16-030 Supraśl, ul. Cieliczańska 1
tel./fax 85 71 83 510, e-mail: [email protected]
Adres redakcji: 16-030 Supraśl, ul. Cieliczańska 1
tel./fax 85 71 83 510, e-mail: [email protected]
Redaktor naczelny: Adam Jakuć
e-mail: [email protected]
Zespół: Beata Ohajm, Magdalena Szymańska-Smarżewska, Urszula Szypluk, Piotr Ejsmont, Wioleta Zalewska
Biuro reklamy: 515 467 282
ISSN 2084-5642. Nakład 800 egz.
Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam
oraz zatrzega sobie prawo do dokonywania przeróbek
i skrótów w tekstach. Materiałów nie zamówionych
redakcja nie zwraca.
Skład i druk: Drukarnia BIAŁY KRUK
Białystok, ul. Kleeberga 14B, tel. 85 74 04 704
e-mail: [email protected]
GMINA
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
3
Wołkow i jego bulwary
Czwartego kwietnia tego roku, Wiktor Wołkow skończyłby 71 lat. Dlatego też dokładnie
w tym dniu na uroczystej sesji Rady Miejskiej w Supraślu radni miasta jednogłośnie
przyjęli uchwałę nadającą imię Wiktora Wołkowa supraskim bulwarom.
To był niezwykły dzień. Pełen wzruszeń,
tęsknoty ale i radości. Wszystko za sprawą
„supraskiego mistrza obiektywu” – zmarłego rok temu – śp. Wiktora Wołkowa. Ten
wybitny fotografik otrzymał od supraskiej
społeczności prezent. Dokładnie 4 kwietnia
– w dzień jego urodzin – bulwary nadrzeczne otrzymały jego imię.
– Supraśl wobec Wiktora Wołkowa miał
ogromny dług wdzięczności. Spłacamy
go nadając naszym bulwarom jego imię
– mówi burmistrz Radosław Dobrowolski.
– Wiele mu zawdzięczamy i chcemy by
pamięć po nim trwała przede wszystkim
w naszych sercach.
Hołd dla artysty
Uroczystości rozpoczęto nadzwyczajną
sesją Rady Miejskiej w Supraślu, która tym
razem- wyjątkowo – odbyła się w Domu Ludowym. Oprócz władz Supraśla, radnych oraz
gości honorowych: Grażyny Wołkow – żony
fotografika oraz brata – Marka Wołkowa
przybyli: Mieczysław Baszko – Wicemarszałek Województwa Podlaskiego, Wiesław Pusz
– Starosta Białostocki, Andrzej Lechowski
– Dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, lokalni księża, przedstawiciele szkół,
bulwarom wszyscy przeszli nad rzekę Supraśl,
gdzie odsłonięto pamiątkową tablicę.
– To było ulubione miejsce Wiktora
– powiedziała wzruszona Grażyna Wołkow. – Bardzo mi go brakuje. Taki dzień
jak dziś ożywia wspomnienia. To właśnie
od tych bulwarów Wiktor zazwyczaj rozpoczynał swoje piesze wędrówki z aparatem.
Kiedy zobaczyłam jego imię i nazwisko na
przedszkoli, stowarzyszeń, sołtysi miejscowości należących do gminy Supraśl oraz
mieszkańcy, którzy znali i kochali twórczość
artysty. Po jednomyślnym przyjęciu uchwały
nadającej imię Wiktora Wołkowa supraskim
tabliczce nad bulwarami ogarnęło mnie
nieopisane uczucie… szczęście, tęsknota… Jak to powiadał kiedyś ojciec Józefa
Maroszka: „Pamięć o człowieku trwa dopóki drewniany krzyż nad jego grobem stoi”.
Wdowa po śp. Wiktorze Wołkowie, Grażyna Wołkow, odsłania tablicę na bulwarach
Cieszę się, że Wiktor będzie mógł z góry
patrzeć na swoją ukochaną dolinę.
Ambasador Podlasia
W tym dniu nie zabrakło wzruszeń i wspomnień o wybitnym fotografiku.
– Pamiętam Wiktora Wołkowa ze szkoły.
Obaj uczyliśmy się w Zespole Szkół Mechanizacji Rolnictwa w Supraślu. Często widzieliśmy
się też na zjazdach absolwentów – wspominał
Mieczysław Kazimierz Baszko, Wicemarszałek Województwa Podlaskiego. – To był dobry
i niesłychanie skromny człowiek. To ambasador
naszego województwa w Polsce i za granicą.
Zawsze pokazywał dobro i piękno naszego
regionu. Myślę, że Wiktor nie spodziewał się,
że bulwary, gdzie często przebywał będą nosiły
jego imię.
– Wszyscy znaliśmy Wiktora Wołkowa
– wspaniałego artysty, uczciwego człowieka,
który potrafił zjednoczyć ludzi. – Wiesław Pusz,
Starosta Białostocki. – Ta wspólna inicjatywa
– nadanie bulwarom imienia Wiktora Wołkowa z pewnością będzie skutecznie promować
Supraśl i całe województwo.
Jak na urodziny przystało, nie mogło zabraknąć tortu. Oczywiście na kształt aparatu
fotograficznego – znaku rozpoznawczego Wiktora Wołkowa.
4
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
GMINA
Rewolucja śmieciowa
– zagrożenie czy szansa na rozwój?
Z dniem 1.07.2013 wchodzą w życie nowe regulacje prawne w zakresie gospodarki odpadami. Znowelizowane
instrumenty prawne nakładają na samorządy lokalne kolejne zadania i zmuszają mieszkańców do innej filozofii
podejścia do ŚMIECI. Ten stan rzeczy media nazywają „REWOLUCJĄ ŚMIECIOWĄ”. Osobiście nie lubię tej nazwy.
Jest to normalny proces gospodarowania
odpadami, który w „cywilizowanych” krajach
jest jedną z poważnych dziedzin gospodarki.
Żałuję, że tak długo czekaliśmy na odpowiednie instrumenty prawne, aby móc ten system
wreszcie wdrażać. Im szybciej zaczniemy to sto-
Stosowne uchwały podjęły rady gmin, jednak
wiele z nich nie ma racjonalnego uzasadnienia.
Na pewno nie da się wywieźć z posesji śmieci
od jednego mieszkańca w ciągu miesiąca za
1 zł i jeszcze je dobrze zagospodarować. Życie
zweryfikuje te nieracjonalne decyzje rad gmin.
Rysunek przedstawia trendy i filozofię postępowania z odpadami w UE i w Polsce,
w świetle nowych uregulowań prawnych.
sować, tym będziemy mieli zdrowsze środowisko, kolejne miejsca pracy, w mniejszy sposób
będziemy sięgać po zasoby i bogactwa naturalne, gdyż wiele z tych bogactw jest właśnie
w ŚMIECIACH. O co w tym wszystkim chodzi?
Moim zdaniem chodzi o to, żeby społeczeństwo
kształciło swoją świadomość ekologiczną opartą o tzw.„zasadę zrównoważonego rozwoju”.
W uproszczeniu „zrównoważony rozwój” – to
taki rozwój społeczno- gospodarczy, w którym
społeczeństwa korzystają w pełni z dóbr i zasobów naturalnych i pozostawią stan środowiska
naturalnego nie pogorszony dla kolejnych pokoleń. Idealnie byłoby, gdybyśmy byli w stanie
poprawić stan środowiska naturalnego.
Istotnym elementem środowiska naturalnego jest gospodarka odpadami. Obecnie to
samorządy są posiadaczami odpadów i muszą
je zagospodarować w racjonalny i najbardziej
efektywny sposób. Mieszkańcy oczywiście za
to zapłacą. Jest to obciążenie w postaci daniny
publicznej za świadczoną usługę, a nie podatku,
tak jak to sobie niektórzy wyobrażają. Obciążenia
te kształtują się bardzo różnie – od symbolicznej
złotówki do dwudziestu kliku złotych w kraju.
W nowym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi, zgodnie z zapisami Ustawy
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach,
selektywnie zbierane powinny być:
1. papier,
2. metale,
3. tworzywa sztuczne,
4. szkło,
5. opakowania wielomateriałowe (opakowania po mleku, sokach, napojach ..)
6. odpady komunalne ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające
biodegradacji,
7. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
pochodzący z gospodarstw domowych,
8. powstające w gospodarstwach domowych
przeterminowane leki i chemikalia,
9. zużyte baterie i akumulatory,
10. meble i inne odpady wielkogabarytowe,
11. odpady budowlane i rozbiórkowe,
12. zużyte opony,
13. odpady zielone.
Za segregację i odpowiednie zagospodarowanie odpowiadają łącznie gminy i mieszkańcy. Samorządy musza zorganizować PSZOKi
(Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych), a mieszkańcy są odpowiedzialni za
segregowanie we własnych gospodarstwach
i ewentualne dostarczanie niektórych grup
odpadów do PSZOKów. Oczywiście można
nie segregować odpadów, ale koszty wywozu
i utylizacji z tych gospodarstw będą znacznie
wyższe. Stanowczo to odradzam, ponieważ
nie tylko tracimy środki finansowe z własnego
domowego budżetu, ale również przyczyniamy
się do zanieczyszczania środowiska naturalnego, które jest tak niezbędne nam i kolejnym
pokoleniom. Jest to konkretny instrument
ekonomiczny, który wymusi segregację. Ustawodawca przewidział też sankcje karne za nieprzestrzeganie nowych regulacji prawnych
w tym zakresie, mało kto wie, że za wrzucanie
„elektrośmieci” do odpadów komunalnych
grozi kara grzywny w wysokości 5 000 zł (są
one wyjątkowo niebezpieczne dla środowiska
naturalnego, naszego zdrowia i życia). Przecież
wiele zabawek elektrycznych, to kolejna grupa „nowych” elektrośmieci. I tu jest ogromna
rola samorządów, aby edukować i informować
społeczeństwo. To proces, którego mamy się
wszyscy uczyć. Im szybciej go opanujemy, tym
lepiej będzie dla nas, naszych dzieci, wnuków
i „portfeli”.
JAK SEGREGUJEMY?
W gospodarstwach możemy segregować:
PLASTYKI – opakowania po napojach,
kosmetykach, butelki PET;
SZKŁO – butelki białe, kolorowe, słoiki
i szkło po produktach spożywczych i kosmetykach;
PAPIER – zeszyty, książki, katalogi, foldery,
gazety, kartony, tekturę, worki i opakowania
papierowe;
ZIELONE ODPADY, ODPADY ORGANICZNE
– trawa, liście, fusy po kawie i herbacie, odpady
z produktów spożywczych, resztki żywności,
gałęzie.
DO PSZOKów POWINNY TRAFIAĆ – odpady
niebezpieczne, elektrośmieci, odpady po farbach i lakierach, chemikalia, odpady medyczne
i weterynaryjne, tworzywa piankowe, opakowania po lekach i nawozach, oleje silnikowe,
płyny i smary chłodnicze, itp.
GMINA
Jest to bardzo ogólne spojrzenie
na nowy system dający duże szanse społeczeństwu na wykorzystywanie ODPADÓW, tego co
przez wiele lat traciliśmy bezpowrotnie. System
jest skomplikowany, w prawie opisany w 253
artykułach ustawy i musimy się wszyscy tego
uczyć. Nie dosłownie wszystkich art., ale sposobu i modelu zagospodarowania ŚMIECI.
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
W chwili gdy piszę ten artykuł 111 gmin
ma rozstrzygnięte przetargi na wywóz i zagospodarowanie odpadów, 500 jest w trakcie przetargów. Na 2500 gmin w Polsce jest
to niewiele. Dlatego życzę nam wszystkim
abyśmy się z tymi problemami uporali jak
najszybciej i umieli z tej szansy skorzystać.
Jest to niewątpliwie wielka szansa na rozwój,
5
poprawę warunków zdrowia i życia oraz czystego środowiska.
Zdaję sobie sprawę, że nie wyczerpałem tematu, lecz materia jest bardzo skomplikowana i rozległa i nie da się tego ująć w jednym artykule.
Mieczysław Ilkowski,
mieszkaniec gminy Supraśl, ekspert ochrony
środowiska, właściciel firmy Eko-Consulting Katastrofa smoleńska – to już trzy lata
W trzecią rocznicę katastrofy pod Smoleńskiem władze
Supraśla uczciły pamięć ofiar. Burmistrz – Radosław
Dobrowolski oraz Przewodniczący Rady Miejskiej w Supraślu
– Wojciech Fiłonowicz złożyli kwiaty na grobie śp. abp.
Mirona Chodakowskiego, zwierzchnika prawosławnego
ordynariatu Wojska Polskiego oraz oddali hołd śp. Ryszardowi
Kaczorowskiemu – Honorowemu Obywatelowi Miasta Supraśl.
To już 3. rocznica od tragicznej katastrofy pod Smoleńskiem. Dokładnie 10 kwietnia 2010 roku , o godz. 8.41 polskiego czasu rozbił
się rządowy samolot. W katastrofie zginęło 96 osób, w tym: prezydent
Lech Kaczyński, jego żona Maria i prezydencka delegacja, w tym wielu
przedstawicieli polskich elit politycznych, wojskowych i kościelnych oraz
środowisk pielęgnujących pamięć o zbrodni katyńskiej.
Sprawozdanie z działalności komisji
Infrastruktury i Bezpieczeństwa Publicznego
za lata 2010-2014
Komisja została powołana uchwałą Nr I/4/10 Rady Miejskiej w Supraślu w dniu: 2 grudnia 2010 r.
Jest to największa pod względem liczebności członków Komisja Rady Miejskiej, w której pracuje 13 radnych.
Skład:
Hołubowicz Grzegorz – Przewodniczący Komisji
Berendt Jerzy Artur – do dnia 28 czerwca 2012 r.
Czyżewska Lucyna
Fiłonowicz Józef
Fiłonowicz Wojciech – od dnia 28 czerwca 2012 r.
Gryc Alina
Karpowicz Tadeusz
Kozłowski Michał
Kubajewska Nina
Matowicki Jan
Pankiewicz Piotr
Sadowski Daniel
Sawicka Ludmiła
Sienkiewicz Dawid
Przewodniczącym Komisji jest radny Grzegorz Hołubowicz z Supraśla, który kieruje pracami komisji od początku kadencji.
W dniu 28 czerwca zmienił się skład komisji.
Z pracy zrezygnował radny Jerzy Artur Berendt,
do składu Komisji wstąpił radny Wojciech Fiłonowicz, komisja zatem nadal liczy 13 radnych.
Komisja od początku 2010 r. do 28 czerwca 2012 r. – obradowała 21 razy, natomiast
zgodnie z uchwałą NR XXI/175/2012 komisja
rozszerzyła swoje kompetencje o zagadnienia bezpieczeństwa publicznego na terenie
gminy. W skład dodatkowych zadań, oprócz
związanych z infrastrukturą miejską, komisja
obraduje w sprawach bezpieczeństwa, porządku publicznego i przeciwpożarowego. Od tego
okresu komisja obradowała 10 razy.
W sumie w ciągu 2 ostatnich lat spotkania komisji odbyły się 31 razy – najczęściej ze
wszystkich Komisji Rady Miejskiej.
Najważniejszymi problemami gminy, nad
którymi obradowała Komisja, były sprawy związane z: gospodarką komunalną, nieszczelnościami sieci kanalizacyjnej, wykupem gruntów,
opiniowaniem projektów budżetu w zakresie
inwestycji w infrastrukturze na rok 2011, 2012,
2013 oraz opiniowaniem projektów uchwał
w zakresie kompetencji pracy komisji.
Z najważniejszych spraw rozpatrywanych
od początku kadencji Komisji znalazły się:
1. Plan Naprawy KZB w Supraślu;
2. Sprzeciw w sprawie budowy krematorium
na terenie Cmentarza Komunalnego w Karakulach;
3. Opiniowanie wniosku Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w sprawie przekazania części działki przy ulicy 11–go
Listopada w Supraślu;
6
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
5.
6.
7.
8.
4. Opiniowanie wniosku Zarządu Województwa Podlaskiego o przekazanie w formie darowizny nieruchomości
wraz z budynkiem przy ulicy Kościelnej 4
Teatrowi „Wierszalin”;
Wniosek o zabezpieczenie środków finansowych w budżecie na 2012 r. w sprawie
zadań opiniowanych i związanych z wykupem gruntów przez Gminę Supraśl oraz
budowy infrastruktury wodno–ściekowej
i drogowej;
W sprawie funkcjonowania i trudności lokalowych OSP w Supraślu, termomodernizacji
Remizy OSP w Sokołdzie, wykonania ogrzewania w Remizie OSP w Ogrodniczkach;
Utworzenia linii komunikacji publicznej 111
BKM na trasie Supraśl – Białystok;
W sprawie ustania wieczystego użytkowania nieruchomości mieszkańców Supraśla
z ulic: Szkolnej i J. Słowackiego;
9. W sprawie 40– letniej bezpłatnej dzierżawy
wieczystej na Uroczysku Pustelnia w Supraślu pod obiekt sanatoryjny;
10. W sprawie wniosku Burmistrza o utworzenie przedszkola samorządowego dla Grabówki, Zaścianek, Sobolewa, Henrykowa;
11. W sprawie Analizy Bezpieczeństwa Publicznego, zakupu samochodu dla Straży
Miejskiej i zwiększenia liczby strażników;
12. W sprawie budowy hali sportowej w Sobolewie przy Zespole Szkół;
13. W sprawie projektu Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
Supraśl w związku z wejściem w lipcu b.r.
tzw. „Ustawy śmieciowej”.
W sumie od 2 grudnia 2010 r. rozpatrzono
i wydano opinię do ponad 300 spraw z zakresu
infrastruktury, geodezji i bezpieczeństwa publicznego w naszej gminie.
Niestety nie wszystkie pozytywnie roz-
GMINA
patrzone sprawy przez komisję doczekały się
realizacji ze strony Urzędu Miejskiego.
Obecnie trwają prace nad zaopiniowaniem
projektów uchwał w sprawie sposobu i zakresu
usług odbierania odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości oraz projektu uchwały w sprawie częstotliwości i trybu uiszczania
opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a także projektu uchwały o wysokości
opłaty za gospodarowanie odpadami w świetle
wchodzącej w życie tzw. „Ustawy śmieciowej”.
Niezależnie od prac Komisji, przewodniczący
oraz radni wiele razy uczestniczyli w odbiorach
inwestycji, w niektórych pojedynczych odbiorach nawet kilkukrotnie wnosząc o poprawki.
Przewodniczący Komisji Infrastruktury
i Bezpieczeństwa Publicznego
Grzegorz Hołubowicz ZDROWIE
GMINA
Komunikat w sprawie specjalnego
zasiłku opiekuńczego
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Supraślu informuje, że ustawa z dnia 7 grudnia
2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach
rodzinnych oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. z 2012 r., poz. 1548) wprowadziła do
systemu świadczeń rodzinnych nowy rodzaj
świadczenia – specjalny zasiłek opiekuńczy,
który przysługuje osobom, na których zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r.
– Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012
r. poz. 788 i 1529) ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej w związku z koniecznością
sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem
o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:
konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub
pomocy innej osoby w związku ze znacznie
ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału
na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego
leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Na podstawie art. 3 pkt. 22 ustawy z dnia
28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 992 z poźn.
zm.) przez zatrudnienie lub inną pracę
zarobkową rozumie się wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku
służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz
wykonywanie pracy lub świadczenie usług
na podstawie umowy agencyjnej, umowy
zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej,
spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni
usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby
sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie
przekracza kwoty 623,00 zł. Specjalny zasiłek
opiekuńczy przysługuje w wysokości 520,00 zł
miesięcznie.
Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przyznawane będzie nie dłużej niż na okres
zasiłkowy (okres zasiłkowy trwa od 1 listopada
do 31 października roku następnego).
Przy ustalaniu prawa do specjalnego zasiłku
opiekuńczego będzie obowiązek przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego
przez pracownika socjalnego w celu weryfikacji
okoliczności dotyczących spełniania warunków
do jego przyznania.Rodzinny wywiad środowiskowy będzie aktualizowany po upływie 6
miesięcy, jeżeli do końca przyznanego specjalnego zasiłku opiekuńczego pozostało więcej
niż 3 miesiące. Specjalny zasiłek opiekuńczy
nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę:
a) ma ustalone prawo do emerytury,
renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci
małżonka przyznanej w przypadku
zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego,
nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego
lub świadczenia przedemerytalnego,
b) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
c) ma ustalone prawo do specjalnego
zasiłku opiekuńczego lub świadczenia
pielęgnacyjnego,
d) legitymuje się orzeczeniem o znacznym
stopniu niepełnosprawności;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem
rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku
z koniecznością kształcenia, rewalidacji
lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym,
z wyjątkiem podmiotu wykonującego
działalność leczniczą, i korzysta w niej
z całodobowej opieki przez więcej niż
5 dni w tygodniu;
ZDROWIE
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
3) na osobę wymagającą opieki inna
osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej
emerytury;
4) członek rodziny osoby sprawującej opiekę
ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku
rodzinnego, o którym mowa w art. 10, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone
prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego,
o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo
do świadczenia pielęgnacyjnego;
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba
jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych
z opieką, chyba że przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego lub
7
dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Szczegółowe informacje w tej sprawie
można uzyskać osobiście w MOPS w Supraślu
w godzinach pracy Ośrodka lub telefonicznie
pod nr tel. 85 7132703.
M.Ostrowska
Kierownik MOPS w Supraślu
Zdrowie z gminnego budżetu
Gmina Supraśl w tym roku sfinansuje serię trzech szczepionek przeciwko rakowi szyjki macicy. Programem objętych
będzie 113 dziewczynek zameldowanych na pobyt stały w Gminie Supraśl, urodzonych w 1999 i 2000 roku.
Pierwsze, z trzech serii szczepionki przeciwko wirusowi HPV mają być wykonywane już w maju. Kolejne w lipcu, a ostatnia
w październiku. Otrzyma je 113 dziewczynek w wieku 13 i 14 lat, zameldowanych na
pobyt stały w gminie Supraśl.
Urząd Miejski w Supraślu w drodze
konkursu wyłonił przychodnię, która nie
tylko zajmie się szczepieniami, ale także
przeprowadzi szeroką akcją edukacyjną.
Odbędą się też spotkania z rodzicami
dziewczynek. Jeśli wyrażą oni zgodę ich
córki otrzymają serię szczepionek przeciwko nowotworowi HPV. Całość sfinansuje
Gmina Supraśl.
Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej
występujących nowotworów kobiecych. Zapada na niego ponad 3600 kobiet rocznie, z czego
połowa umiera. Najczęściej są to panie między
25 a 35 rokiem życia. Można się przed nim
uchronić, wykonując badania profilaktyczne
oraz poddając się szczepieniom.
– Profilaktyka i zapobieganie jest najważniejsze. Na terenie naszej gminy jest niewiele
rodzin, które stać na szczepienia przeciwko nowotworowi HPV. Dlatego realizujemy program
szczepień przeciwko wirusowi HPV. – powie-
dział burmistrz Radosław Dobrowolski.
To ostatni rok trwania programu zapobiegania czynnikom ryzyka raka szyjki macicy,
który od 2011 roku realizowany jest w gminie
Supraśl. Rok temu szczepionkę otrzymało
40 dziewczynek, zaś w 2011 roku – 27.
MS Komunikat w sprawie wprowadzenia
od 1 stycznia 2013 r. kryterium dochodowego
przy ubieganiu się o jednorazową zapomogę
z tytułu urodzenia się dziecka
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Supraślu informuje, że od 1 stycznia 2013 r. prawo
do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się
dziecka (tzw. becikowego), jest uzależnione od
spełnienia przez wnioskodawcę kryterium dochodowego, które wynosi 1922,00 zł miesięcznie
w przeliczeniu na osobę w rodzinie. Powyższe
zmiany wynikają z ustawy z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach
rodzinnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1255).
Szczegółowe informacje w tej sprawie
można uzyskać osobiście w MOPS w Supraślu
w godzinach pracy Ośrodka lub telefonicznie
pod nr tel. 85 7132703.
M. Ostrowska
Kierownik MOPS w Supraślu 8
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
ZDROWIE
Przełamać tabu śmierci
Gmina Supraśl wraz z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku organizuje VII Międzynarodową Konferencję
Naukowo-Szkoleniowej „Życiodajna Śmierć – pamięci Elizabeth Kübler-Ross”. Jeden z trzech konferencyjnych dni
odbędzie się 25 maja w Supraślu.
“Życiodajna śmierć” to dość intrygujący
tytuł konferencji. Czego ona dotyczy?
Elżbieta Krajewska-Kułak, dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu UM w Białymstoku, organizator konferencji: Tytuł konferencji wywodzi się od tytułu książki Elizabeth
Kübler-Ross „Życiodajna śmierć”. W tym
roku już po raz ósmy podążamy jej śladem.
Autorka uczy czytelnika, jak rozmawiać,
kontaktować się z osobami zbliżającymi
się do śmierci i z ich bliskimi, jak poznać
i zaspokajać ich potrzeby. Uczy prawdy,
miłości, szacunku w poznawaniu i wspomaganiu człowieka cierpiącego. Elisabeth
Kübler-Ross, jako psychiatra badała zjawisko umierania. Stąd na naszej konferencji
„śmierć” w roli nauczyciela. To bardzo trudne zadania. Dlatego też podjęliśmy debatę
o umieraniu, śmierci i cierpieniu, stwarzając
okazję do przekazania doświadczeń, uczuć
i refleksji o życiu oraz przemijaniu. Konferencja skupia osoby dokładające starań by,
po pierwsze, medycynę humanizować, a po
drugie starające się pomóc opuszczonym
pacjentom, stojącym przed podejmowaniem nieraz najtrudniejszej życiowej decyzji, stojącym w obliczu śmierci. Staramy się
przełamywać tabu śmierci.
Spotkanie poświęcone jest pamięci
doktor Elizabeth Kübler-Ross. Dlaczego akurat jej?
Elizabeth Kübler-Ross to wspaniały człowiek,
lekarz. Pracowała we Francji, Belgii, Szwecji,
Czechosłowacji, a także w Polsce, gdzie stawiała
pierwsze kroki w prowizorycznym ośrodku
zdrowia, pomagając ludziom pozbawionym
opieki medycznej. Szczególnym przeżyciem
było dla niej doświadczenia podczas zwiedzania Majdanka. Na ścianach baraków obozowych odnalazła… motyle! Motyle to symbol
uwolnienia od cierpienia, od ciężaru i trosk.
Psychiatrą została z przypadku, ale już w pierwszym miejscu pracy odniosła sukces. Był to czas
kiedy postrzegano psychicznie chorych jako
„wyrzutków społeczeństwa”, stosowano wobec
nich kary cielesne i elektrowstrząsy za nieposłuszeństwo, wykorzystywano ich w charakterze
„królików doświadczalnych”w eksperymentach
z nowymi lekami. Drugim obszarem jej zainteresowania była neurologia i psychofarmakologia. W swej pracy często spotykała się z chorymi
u schyłku życia. Takich pacjentów traktowano
gorzej niż pozostałych. Dostrzegła także kolejną grupę osób, które potrzebowały pomocy
– chorych na AIDS i zajęła się najbardziej bezbronnymi – chorymi dziećmi oraz więźniami.
Swoją postawą i determinacją wyprzedziła
świadomość społeczną. Niestety zarówno opinia publiczna, jak i także sąsiedzi nie zaakceptowali takiej placówki na swoim terenie. Po wielu
groźbach i czynnych napaściach na farmę pod
nieobecność właścicielki została ona podpalona i spłonęła wraz z całym dobytkiem. Elizabeth
zmarła po długiej chorobie przeżywszy kilka
udarów mózgu, gotowa jednak stawić czoła
najważniejszej w życiu lekcji, jaką jest umieranie. Ona sama postrzegała śmierć jako jedno ze
wspanialszych doświadczeń życia, będące jego
kontynuacją. Nazywała śmierć swoistą„promocją”, która pozwala wreszcie opuścić naszym
duszom ciało, będące kokonem zamykającym
w swoim wnętrzu przyszłego motyla.
Śmierć kojarzy nam się z bólem, łzami, cierpieniem. Konferencja pokazuje jej inne oblicze – nauczyciela.
Śmierć nie musi przerażać, wywoływać lęku
– może także uczyć wrażliwości na cierpienie
innych, empatii. W trakcie konferencji edukujemy więc nie tylko lekarzy, pielęgniarki, położne,
studentów, ale także etyków, psychologów,
filozofów, duchownych różnych wyznań, artystów, pedagogów, dziennikarzy, pielęgniarki,
położne, chorych i ich rodziny. Ilona Miler, jedna
z pierwszych wolontariuszek gdańskiego
Hospicjum Pallottinum (obecnie Hospicjum
im. ks. E. Dutkiewicza SAC), która towarzyszyła chorym, przyprowadzała do hospicjum nowych wolontariuszy i organizowała
pierwsze w Gdańsku Pola Nadziei, a potem
sama stała się pacjentką Hospicjum powiedziała: ‘’Śmierć zamyka oczy jednym, ale
otwiera drugim’’ .
Jedno z trzech spotkań konferencyjnych
odbędzie się w Supraślu, dlaczego właśnie tu?
Konferencja odbywa się od kilku lat wiosną,
w najpiękniejszej porze roku, stąd chcemy
zapewnić uczestnikom nie tylko możliwość
poznania pięknego Podlasia, z jego stolicą
Białymstokiem, ale także regionu, gdzie
od wieków żyją wspólnie ludzie różnych
kultur, wyznań i narodowości, gdzie panuje
otwartość, życzliwość i gościnność, a który dzięki unikalnym walorom środowiska
naturalnego zyskał miano „Zielonych Płuc
Polski”. W tym roku zdecydowaliśmy się
zaprezentować uczestnikom Supraśl i jego
ponad 500-letnią tradycję.
Nabór na konferencje trwa do 30 kwietniaprelegenci i do 22 maja- uczestnicy. Kto może
w niej uczestniczyć?
Nie mamy żadnego ograniczenia. Konferencja
ma być okazją do dialogu o umieraniu wśród
przedstawicieli różnych dziedzin nauki i sztuki.
Okazją do przeżywania szczególnych uczuć i refleksji nad życiem i przemijaniem, do pokazania,
iż śmierć dotyczy nie tylko tych, którzy są ciężko
chorzy, ale także chorych psychicznie, niepełnosprawnych, z upośledzeniami genetycznymi
czy tych, który są po prostu bezdomni i za życia
są traktowani już jako nieobecni, usunięci na
margines, tak jakby nie żyli. Prelegentami są
więc nie tylko przedstawiciele nauki, ale także
rodzice którzy przeżyli śmierć swoich dzieci lub
wychowują dziecko niepełnosprawne, chorzy
i ich rodziny.
Rozmawiała: Magdalena Szymańska-Smarżewska.
LUDZIE
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
9
Niezwykłe pasje zwykłych ludzi
Z Zytą Gieleżyńską rozmawia Beata Ohajm.
Co Panią interesowało w dzieciństwie?
Zawsze uwielbiałam sport, szczególnie zimowy, ale nie tylko. Należałam do kobiecej reprezentacji w biegach narciarskich. Supraski
„START” reprezentował województwo białostockie. Byłyśmy trzy waleczne dziewczyny:
Stasia Wiórkowska, Wala Gruszewska i ja, pod
pieczą Czesława Kmity i Władka Romanowicza.
Byłyśmy nawet w polskiej reprezentacji na Międzynarodowe Mistrzostwa Kobiet w 1958 r.
od rosyjskiego. To była moja pierwsza jazda
pociągiem… i to do stolicy. Muszę też nadmienić, że moi przodkowie byli bardzo zdolnymi
ludźmi. Widziałam ich malunki i inne artystyczne precjoza. Nie były to czasy na sentymenty
i rozwijanie talentów. Pracowali ciężko.
języków obcych, bardzo przydatne w obecnych
czasach gdy pół rodziny jest za granicą. Jest się
przede wszystkim wśród ludzi i nie głupieje od
seriali. Ja dopiero z Uniwersytetem poznałam
okolice Białegostoku i białostocczyzny (z okien
samochodu nie zdążyłam dostrzec).
Czy ktoś Panią zachęcał do malowania ?
Nikt mnie nie zachęcał, bo nikt nie mógł mnie
podejrzewać o „malowanie”. Miałam mnóstwo
innych talentów. Szyłam, haftowałam, robiłam na drutach… Byłam nawet taksówkarzem
w stanie wojennym, zwiedzałam świat. Swoim
malowaniem zaskoczyłam wszystkich znajomych. Było to bardzo życzliwe zaskoczenie. Nikt
się tego nie spodziewał, ja zresztą też nie.
Wraz z innymi paniami brała Pani udział
w Got To Dance w Polsacie. Skąd pomysł?
Nasza przygoda z Got To Dance zaczęła się
od naszej akcji w przychodni lekarskiej przy
ul. Witosa w Białymstoku. Tam naszą grupę
zauważyli dziennikarze. Dostałyśmy zaproszenie. Nie liczyłyśmy na żadne profity ani jakiś
sukces sceniczny. Naszym sukcesem było to,
że pokazałyśmy rówieśnikom, że na starość
też można być aktywnym. Opłaciło się, bo
nas zauważyli!
Skąd biorą się pomysły na namalowanie
obrazu?
Maluję to, co do mnie przemawia, co ma
moją duszę, myślę, że do wymalowania farb.
Mimo „stanu spoczynku”, brakuje mi czasu, co
najmniej 6 godzin dziennie. Maluję, jak mam
cały dzień wolny. Muszę się skupić. Maluję tylko
z natury. Robię zdjęcia i z tego maluję. Nie potrafię namalować abstrakcji. Uwielbiam malować rozległą wodę, krajobrazy.
Zyta Gieleżyńska – uprawia czynny
sport, turystykę, taniec, malarstwo,
pisanie, surfowanie w Internecie.
Przygodę z malowaniem zaczęła
dopiero w wieku 70 lat. Jest członkinią
Sekcji Malarskiej Uniwersytetu III Wieku.
Obrazy Pani Zyty można obejrzeć
w Bibliotece Publicznej w Supraślu.
Kiedy Pani odkryła potrzebę malowania?
Zawsze miałam ochotę na malowanie, ale bez
większego„parcia”. Najbardziej miałam ochotę
wtedy, gdy widziałam, że „to też bym namalowała”. Przez całe życie miałam mnóstwo innych
zajęć i na malowanie nie było czasu. Zdecydowałam się w wieku 70 lat namalować wnuczce
jej kochanego konia. Okazało się wtedy, że
kupiłam za dużo farby i tak to się zaczęło. Do
tej pory namalowałam około150 prac, z czego
dwie trzecie są u ludzi i w świecie.
Może ten talent już drzemał w Pani dawno?
W dzieciństwie nigdy nie myślałam, że kiedyś mogę malować, chociaż… W piątej klasie
namalowałam „szczęśliwe dzieciństwo dzieci
polskich i radzieckich” najlepiej w kraju!!! Po
nagrodę jeździłam do Warszawy z nauczycielką
Jest Pani bardzo aktywną kobietą…
Od kilkunastu lat jestem „studentem” Uniwersytetu III Wieku w Białymstoku. Uczestniczę
tam w możliwie wszystkich imprezach i fakultetach. Najbardziej podobają mi się zajęcia
z tańca, turystyki pieszej i rowerowej. Nawet
nie wiedziałam, że tyle przyjemności może
sprawić jazda rowerem i to w rajdach i w wieku 70 lat. Wyżywam się też w energetycznym
tańcu flamenco.
Teraz najwięcej czasu zajmuje mi surfowanie
w Internecie. Piszę wspomnienia i opowiadania.
Mam w tym zakresie kilka nagród. Napisałam
wspomnienia z dzieciństwa pt.„Supraśl – moja
kolebka”. Kocham też czytanie, ale na to mam
czas tylko stojąc w kolejkach do lekarzy.
Dlaczego Pani uczestniczy w zajęciach Uniwersytetu Trzeciego Wieku?
Ludzie w moim wieku zamykają się w domach,
gnuśnieją i chorują. Jeśli się ma grafik, według
którego trzeba wyjść z domu, to się wychodzi.
To się człowiek umyje, ubierze a nawet pójdzie
do fryzjera. Nawiązują się znajomości. Są sekcje
pomocy koleżeńskiej. Zespoły zajęciowe. Kursy
Co to za akcja, w której brały Panie udział
w przychodni?
Nasza akcja„RYTMEM BUCH”prowadzona przez
Akademię 50+ (odpowiednik Uniwersytetu
III Wieku), odbyła się jesienią ubiegłego roku
i miała na celu pokazanie pacjentom, czekającym w kolejkach do lekarzy, że można żyć
inaczej. Że trzeba się ruszać bez względu na
wiek. Bardzo to się podobało obecnym natenczas w przychodni. Takie akcje prowadzone są
przez instytucje pozarządowe.
Niedawno była Pani w Hiszpanii. Podróże
to kolejna pasja?
W Hiszpanii byłam na warsztatach flamenco
i po dodatki do strojów.
Podróże, niestety były(!) moją pasją. Pasja przeszła wraz z możliwościami finansowymi. Ale
zaliczyłam trochę świata. Byłam w Norwegii
pod biegunem północnym, widziałam w nocy
słońce nad Ameryką, Niagarę, piramidy, Wyspy
Kanaryjskie, Nowy York, Kanadę, Chiny, Japonię.
W tym roku jadę tylko nad morze Litwy i zwiedzanie Łotwy i Estonii.
Jest Pani rodowitą supraślanką ?
Pradziadkowie (Gieleżyńcy) przybyli do Supraśla spod Słonima w 1864 r. Rodzice mamy, też
rodowici Supraślanie. Do ukończenia szkoły
średniej mieszkałam w Supraślu. Później zawsze bywałam na uroczystościach rodzinnych
i miejskich.
10
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
KULTURA
Biblioteka – dobre miejsce
Trwają prace nad planem budowy nowego obiektu biblioteki w Supraślu, dofinansowanego z rządowego programu
„Biblioteka +”. W tym celu zorganizowano debatę o sztuce projektowania przestrzeni bibliotecznych połączoną
z prezentacją konkursowych projektów nowej biblioteki. Wydarzenie w ramach obchodów Światowego Dnia Książki
zorganizowali: Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu, Urząd Miejski w Supraślu, Instytut Książki oraz Biblioteka
Publiczna w Supraślu.
Władze gminy Supraśl chcą powalczyć
o dofinansowanie na ten cel z rządowego
programu „Biblioteka +” w ramach którego
w Polsce powstało już kilkadziesiąt bibliotek.
Koszt ewentualnej budowy nowego gmachu
wyniósłby blisko 2,5 mln zł, z czego tylko 25 procent byłoby opłacone przez gminę.
– Jest to możliwość zdobycia ogromnych
środków na stworzenie nowoczesnej biblioteki
wraz z zapewnieniem niezbędnego wyposażenia – powiedział Radosław Dobrowolski, burmistrz Supraśla. – Mamy już pierwsze koncepcje
budynku, które zostały przedstawione radnym.
Nowy gmach biblioteczny miałaby stanąć
obok Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu.
– W tym roku zmieniono zasady przyznawania dofinansowań na jeszcze korzystniejsze.
Aż 75 procent kosztów finansuje rząd – zauważył Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki.
– Stąd też apeluję do samorządowców, aby
starali się o te środki, bo przyszłe pokolenia na
pewno będą za to bardzo wdzięczne.
Dlatego też postanowiono poprosić mieszkańców Supraśla do wyrażenia swojej opinii na
temat biblioteki podczas konferencji„Biblioteka
– dobre miejsce”.
– Chcemy w ten sposób zachęcić mieszkańców do wypowiedzenia się, czego oczekują od
biblioteki – dodała Elżbieta Półkośnik, kierownik Biblioteki w Supraślu.
Do rozmowy o architekturze bibliotek
zaproszono także wybitnego architekta prof.
Marka Budzyńskiego, twórcę projektu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie i Opery
Podlaskiej, dr. inż. Tomasza Grzegorza Ołdytowskiego, prezesa Towarzystwa Przyjaciół
Supraśla, członka Podlaskiej Izby Architektów
oraz Dariusza Śmiechowskiego, wykładowcę
Wydziału Architektury Wnętrz warszawskiej
ASP, współautora poradnika architektonicznego dla bibliotekarzy. Gościem specjalnym
wydarzenia był Marek Przybylik, dziennikarz
i wydawca, od kilkunastu lat osobiście związany
z Podlasiem.
Na przyjazd Instytutu Książki do Supraśla
miało wpływ kilka wydarzeń. Supraska biblioteka od 2009 roku uczestniczy w Programie
Rozwoju Bibliotek, dzięki czemu ma szansę
stać się nowoczesnym centrum dostępu do
wiedzy, kultury oraz ośrodkiem życia społecznego. Instytut Książki od 2008 roku poprzez
program Biblioteka+ wspiera budowę i rozwój
bibliotek na wsi i w małych miasteczkach całej
Polski. Jednym z efektów tych działań było
zorganizowanie i ogłoszenie w 2012 r., przy
współudziale Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich, konkursu
na opracowanie koncepcji architektonicznobudowlanej modelowej gminnej biblioteki
publicznej. Konkurs miał charakter konkursu
studialnego i polegał na przedstawieniu koncepcji architektonicznej dla wybranej przez
uczestnika konkursu lokalizacji. Do udziału
w konkursie zostało przyjętych 41 prac z kraju
i z zagranicy. Aż cztery spośród nadesłanych
propozycji dotyczyły Supraśla.
Biblioteka najlepsza w Polsce
Supraska biblioteka, jako jedna z dwóch
w kraju, zajęła pierwsze miejsce w konkursie
Ambasadorzy Programu Rozwoju Bibliotek,
ogłoszonym przez Program Rozwoju Bibliotek.
Konkurs polegał na przeprowadzeniu akcji
promocyjnej wśród bibliotek uprawnionych do
udziału w III rundzie PRB. Supraska biblioteka,
która ostatnimi czasy znacznie poszerzyła swoją ofertę o wiele ciekawych projektów i akcji
czytelniczych, przystąpiła do tego programu
w pierwszej rundzie.
Pracownicy Centrum Kultury i Rekreacji
w Supraślu stworzyli wraz z bibliotekarkami
prezentację, którą rozesłano do 101 uprawnionych bibliotek z listem opisującym korzyści, jakie nam przyniosło uczestnictwo w tym
programie.
– Nagrodzone prace urzekają dowcipem
i dystansem do siebie zespołów bibliotek. Odczuwa się w nich także „ducha zespołu”. Wielkie brawa za energię, nieograniczone pokłady
optymizmu, bezpretensjonalność i innowacyjność! – ocenia zespół Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Program Rozwoju Bibliotek to przedsięwzięcie, dzięki któremu biblioteki publiczne
lepiej służą mieszkańcom małych miejscowości. Dzięki PRB biblioteki otrzymały m.in.
komputery, laptopy, projektory multimedialne,
drukarki, aparaty fotograficzne. Bibliotekarze
skorzystali z warsztatów i szkoleń takich jak:
warsztat planowania rozwoju biblioteki, szkolenia specjalistyczne, szkolenia informatyczne.
W celu aktywizacji bibliotek PRB przekazuje granty na realizację ciekawych pomysłów
i umożliwia współpracę z innymi organizacjami pozarządowymi, inspiruje biblioteki do
nowych działań.
Magda Szymańska
Beata Ohajm KULTURA
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
11
Supraski Leonardo
20 kwietnia w Kinie Jutrzenka w Supraślu odbyła się premiera filmu „Wojciech Załęski Supraski Leonardo”.
Organizatorami premiery byli: Książnica Podlaska im. Ł. Górnickiego
w Białymstoku, Uzdrowisko Supraśl, Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu, Stowarzyszenie Szukamy Polski oraz Collegium Suprasliense.
Film powstał w ramach MULTIMEDIALNEGO ARCHIWUM KULTURY,
cyklu zainicjowanego w 2009 roku, prezentującego Artystów województwa podlaskiego, których – w obrazie i dźwięku – warto utrwalić dla
następnych pokoleń. Cykl realizują Książnica Podlaska im. Ł. Górnickiego
w Białymstoku i Stowarzyszenie Szukamy Polski.
Wojciech Załęski to znany w Supraślu rzeźbiarz, nauczyciel, pisarz,
publicysta, miłośnik historii i Puszczy Knyszyńskiej. Urodzony w 1943 r.
w Grodnie. Studiował w PWSSP w Gdańsku. Był nauczycielem w Liceum
Plastycznym w Supraślu, a w latach 1976–1979 dyrektorem szkoły. Od
1990 r. pełnił rolę redaktora naczelnego pisma Nazukos, poświęconego
historii i kulturze ziemi supraskiej. Autor Igraszek z gwiazdą (1991),
Opowieści z Puszczy Knyszyńskiej (1993), Witaj w Supraślu (1997), (1999),
Fotoczasów (2005), Hecz Precz Stała Się Rzecz (2010) oraz licznych esejów,
rozpraw oraz artykułów popularnonaukowych i publicystycznych.
Justyna Kozłowska Wojciech Załęski z Bożeną Bednarek, autorką filmu
Teatr ze Społecznością Supraśla
Drama Way Fundacja Edukacji i Kultury zaprasza mieszkańców Supraśla i okolic do udziału w drugiej edycji projektu
społeczno-artystycznego „Teatr ze społecznością”.
nych prezentacje i spotkania artystyczne. Warsztaty
poprowadzi John Somers
– reżyser i twórca teatralny, pisarz, honorowy
członek Wydziału Dramy
Uniwersytetu w Exeter, lider Exstream Theatre i Tale
Valley Community Theatre, autor wielu artykułów
i książek na temat dramy,
od wielu lat pracujący
metodami teatralnymi ze
społecznościami lokalnymi w Wielkiej Brytanii i na
Teatr ze społecznością (ang. Community Theatre – CT) – to
świecie. To już druga wiinteraktywna forma działań animacyjnych adresowanych
zyta Johna Somersa w Sudo konkretnych społeczności. Jego celem jest integracja
danej społeczności poprzez uczestnictwo w wydarzeniach
praślu. W zeszłym roku
o charakterze artystycznym. Rezultatem jest zwykle
przygotowanie i realizacja z osobami należącymi do
projekt cieszył się dużym
społeczności, a nie będącymi profesjonalnymi aktorami
zainteresowaniem. Cen– spektaklu teatralnego opartego o historie ludzi, wydarzania
czy opowieści ważne dla danej społeczności.
trum Kultury i Rekreacji
w Supraślu jest partneW dniach 2 – 7 lipca 2013 r. w Supraślu od- rem Drama Way Fundacji Edukacji i Kultury
będą się warsztaty dotyczące pracy ze społecz- organizującej powyższe wydarzenia. Projekt
nością metodami teatralnymi adresowane do „Teatr Codzienny: Teatr ze społecznością” dofiosób działających na polu edukacji kulturalnej, nansowano ze środków Ministerstwa Kultury
a także otwarte dla wszystkich zainteresowa- i Dziedzictwa Narodowego.
Projekt rozpoczną warsztaty dramowe,
w trakcie których uczestnicy będą badać historie, wspomnienia i opowieści zakorzenione
w społeczności Supraśla. Następnie wybiorą te
z nich, które chcieliby pokazać na scenie. W ten
sposób powstanie zarys scenariusza; będzie on
dopracowywany w twórczej współpracy profesjonalisty – dramaturga z zainteresowanymi
członkami społeczności. Na każdym etapie
projektu zasadą realizatorów jest oddanie przestrzeni do tworzenia i działania uczestnikom.
Dzięki temu – bazując na naturalnych talentach
i wewnętrznej motywacji zaangażowanych
osób, stworzymy wspólnie spektakl w którym to
sami uczestnicy grają na scenie, tworzą muzykę,
teksty piosenek, kostiumy, scenografię, efekty
specjalne czy prezentacje multimedialne. Tym
samym, każda zainteresowana osoba może
mieć swój wkład w proces twórczy, w zależności
od swoich chęci, zainteresowań i możliwości
czasowych. Nie trzeba być profesjonalistą, wystarczy zaangażowanie i entuzjazm. Wszystkich
chętnych zapraszamy do udziału, więcej informacji: www.fundacja.dramaway.pl w zakładce
Teatr Codzienny – Teatr ze społecznością; kontakt: [email protected]
12
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
KULTURA
Wiosna, wiosna, wiosna, ach to ty…
15 kwietnia br. w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Ogrodniczkach odbyła się II Edycja Gminnego Konkursu
Recytatorskiego pod hasłem „Wiosna, wiosna, wiosna, ach to ty…”. Do Ogrodniczek przyjechały dzieci z Sobolewa
i Supraśla. W konkursie wzięli udział uczniowie z klas I-IV.
W kategorii klas III SP I miejsce przyznano
Annie Waszkiewicz (Supraśl); II miejsce: Emilia
Kownierowicz (Ogrodniczki), Paulina Golak
(Sobolewo). Wyróżnienia otrzymały Weronika
Strycharczuk (Ogrodniczki) i Patrycja Ziniewicz
(Supraśl).
W klasach IV przyznane zostały same wyróżnienia: Gabriela Tomaszewska, Zuzanna Selwesiuk i Gabriela Reducha (wszystkie z ZS-P
w Ogrodniczkach).
Po recytacji i słodkim poczęstunku dzieci
obejrzały spektakl pt. „Ali Baba i czterech rozbójników” w wykonaniu Teatru Małe Mi.
+ULTURALNE
KALENDARIUM
MAJ
03.05
Uroczystości Państwowe z Okazji Rocznicy Konstytucji
3 Maja wraz z Koncertem Pieśni Patriotycznych, Park
Saski w Supraślu
03.05
godz. 13:30 wernisaż wystawy Ewy Cywińskiej
„… z kurzem krwi bratniej” z okazji 150. Rocznicy
Powstania Styczniowego, Galeria Zmienna (CKiR)
11.05
godz. 12.30 Supraskie Paschalia, Hotel „Borowinowy
Zdrój”, ul. Zielona 3 Supraśl
W kategorii klas I SP zwyciężyli: I miejsce:
Miłosz Janicki (Supraśl), Gabriela Dowgiert (Supraśl), Katarzyna Śmietańska (Supraśl); II miejsce: Aleksandra Arasim (Ogrodniczki), Oliwia
Skrzypek (Supraśl); III miejsce: Natalia Piech
(Ogrodniczki).
W kategorii klas II SP I miejsce otrzymała Karolina Angielczyk (Sobolewo), II miejsce:
Martyna Brańko (Supraśl), III miejsce: Szymon
Wyszyński (Sobolewo), Olaf Koncewicz (Ogrodniczki). Wyróżnienie przypadło Weronice Lenkiewicz (Supraśl).
12.05
Rajd Rowerowy w Karakulach
19.05
Festyn „Zielone Świątki” w Karakulach
18.05
godz. 12:00-18:00 Restaurant Day – Czas na piknik!
Zalew Supraśl, organizator: autorka blooga Na Cztery
Widelce
25.05
Urodziny Gminnej Pracowni Edukacji Kulturalnej
Henrykowo
BIBLIOTEKA PUBLICZNA W SUPRAŚLU:
Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu
zaprasza osoby dorosłe na bezpłatne warsztaty pieśni tradycyjnych (lub potocznie: warsztaty białego śpiewu).
Zajęcia odbywają się w Gminnej Pracowni Edukacji Kulturalnej we wsi Ciasne
we wtorki, g. 17.30.
Tematem zajęć są obrzędowe i liryczne pieśni z Polski (przede wszystkim Podlasia), Białorusi, Ukrainy. Na program zajęć składają się ćwiczenia ruchowe, oddechowe, dykcyjne oraz
nauka pieśni - melodii, tekstu, omówienie symboliki, okoliczności wykonania.
Materiał warsztatowy to pieśni z płyt dostępnych na rynku fonograficznym oraz nagrania
z własnych badań terenowych.
Nie jest wymagane doświadczenie muzyczne. Liczą się chęci.
Informacje i zapisy: [email protected]
Koszt uczestnictwa w zajęciach: 15zł/os./miesiąc.
Prowadząca: Julita Charytoniuk – absolwentka Podyplomowych Studiów Etnomuzykologicznych (Uniwersytet Warszawski). Wykonuje pieśni tradycyjne, bierze udział w ekspedycjach badawczych na terenie Podlasia i Polesia. Organizuje warsztaty śpiewu, prowadzi
zajęcia praktyczne dotyczące pieśni tradycyjnych.
„Tydzień Bibliotek” – konkursy, zagadki, zabawy
organizowane w ramach akcji
20.05
akcja – Odjazdowy Bibliotekarz – Supraśl-WasilkówKsiążnica Podlaska w Białymstoku
20.05
Teatr Maska w Supraślu
FILIA BIBLIOTECZNA W OGRODNICZKACH:
24.05/25.05
„Nocowanka w Bibliotece w Ogrodniczkach”
20.05
akcja – Odjazdowy Bibliotekarz
20.05
Teatr Maska w Ogrodniczkach
www.kulturasuprasl.com
SZTUKA
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
13
XVIII Spotkania z Naturą i Sztuką
„Uroczysko” 1.06 – 9.06.2013
W tym roku „UROCZYSKO” kończy osiemnaście lat – jesteśmy pełnoletni.
XVIII Spotkania z Naturą i Sztuką „Uroczysko” jak co roku promują regionalnych twórców, zdrowy tryb życia, oraz tradycje kulinarną i kulturę regionu. W tym roku tradycyjnie
2 czerwca impreza ta zostanie połączona
z dwoma cyklicznym przedsięwzięciami kulinarnymi: XV Mistrzostwami Świata w Pieczeniu Kiszki i Babki Ziemniaczanej oraz
organizowanym już po raz VIII Konkursem
Nalewek Puszczańskich.
Te dwie imprezy wpisały się na stałe w działania promujące dziedzictwo kulinarne nie tylko
Supraśla i okolic, ale całego Podlasia. Tradycja
tych imprez powoduje duże zainteresowanie
publiczności z aglomeracji Białostockiej, jak
również turystów z całego kraju, mamy już dwa
zgłoszenia warszawskich biur podróży..
Obu konkursom towarzyszy kiermasz kulinarnych produktów regionalnych oraz rękodzieła ludowego, dzięki któremu również
mieszkańcy Gminy Supraśl mają okazję na bliskie spotkanie z tą częścią naszej tradycji.
Scena towarzysząca naszej imprezie jest
miejscem prezentacji współczesnej muzyki
o korzeniach szeroko pojętego folkloru Podlasia
oraz klimatach zbliżonych do muzyki balladowej. W tym roku przy współpracy Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu w sposób szczegól-
nych zostanie ona udostępniona najmłodszym
mieszkańcom naszej Gminy którzy będą mieli
okazję przed szeroką publicznością zaprezentować swoje osiągnięcia na niwie muzycznej.
Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej na
czas trwania naszej imprezy udostępnia w swojej siedzibie tematyczna wystawę fotograficzną
„Zając wczoraj i dziś” – wśród eksponowanych
obrazów znajduje się 15 prac (już archiwalnych bo pochodzących z lat 60-tych XX wieku)
Wiktora Wołkowa – oraz zaproponuję gościom
spacery po ścieżkach dydaktycznych Parku.
W formie wystawy plenerowej na płocie wzdłuż
bulwarów będzie można zobaczyć kilkaset prac
plastycznych dzieci – dorobek konkursu„Gdzie
jest zając szarak”.
W ramach części przyrodniczej XVIII Spotkań z Naturą i Sztuką „Uroczysko” zostanie reaktywowane „plenerowe nocne kino przyrodnicze” w tzw. „amfiteatrze „ przy Centrum
Edukacji w Supraślu. Tegoroczny cykl przeglądu
filmów przyrodniczych i dokumentalnych będzie miał roboczy tytuł „cudze chwalimy
– swego nie znamy”. Odbędą się również
skumulowane w „uroczyskowym” tygodniu
spotkania z podróżnikami „Podróże małe
i duże” organizowane wspólnie z klubem
„Pikuś”.
Lokalizacja imprez plenerowych na tzw.
bulwarach nadrzecznych, obecnie im Wiktora
Wołkowa, daje dodatkową okazję bliskiego
kontaktu gości Supraśla z naszą rzeką i jej walorami wypoczynkowymi i przyrodniczymi.
W dniach od 6 do 9 czerwca odbędzie się
zlot kuglarski w ramach którego będzie my
gościć kilkudziesięciu pasjonatów tej zapomnianej sztuki z całego kraju. Zaproponują
oni zajęcia dla dzieci szkół podstawowych
i gimnazjum ora trzy imprezy – pokazy sztuki
kuglarskiej w naszym mieście.
Jest również bardzo prawdopodobne że
podczas tegorocznego „Uroczyska” odwiedzi
nas ekipa filmowa która oprócz spotkania
z naszą imprezą ma zamiar gościć w domach
supraskich gospodyń, które do dziś kultywują
tradycje kulinarne regionu.
Jeszcze raz serdecznie zapraszamy supraślanki i supraślaków do udziału i wspólnej zabawy podczas konkursów na nasze ziemniaczane
przysmaki oraz cichą specjalność większości
naszych domów jakimi są nalewki . Patronem
konkursów i sponsorem nagród rzeczowych
jest Prezes Oddziału w Białymstoku Agencji
Rynku Rolnego .
Prezes Stowarzyszenia „Uroczysko”
Michał Kozłowski Triennale tkaniny artystycznej w Supraślu
Tkanina artystyczna to specjalizacja
o najdłuższej tradycji w Liceum Plastycznym
w Supraślu. Była pierwszą i aż do 1968 roku
jedyną specjalizacją artystyczną w szkole. Jej
dominacja i ogromna popularność wynikała
z tradycji włókienniczych regionu północnowschodniej Polski. Liczy sobie ponad 68 lat.
Tkanina artystyczna ma ogromny wpływ na
popularność i rozpoznawalność szkoły w środowisku artystycznym Polski. Pozostało już
tylko 13 liceów szczycących się posiadaniem
tej specjalizacji. Niestety coraz mniej jest specjalistów kontynuujących najstarsze i bardzo
już rzadkie umiejętności tkackie. Współczesne
trendy nawiązywania we wzornictwie, architekturze czy dekoracji wnętrz do ludowych
tradycji rzemieślniczych m.in. tkackich, spowodowały ogromne zainteresowanie tą dziedziną sztuki w Europie i na świecie. Bardzo
wysoko ceni się obecnie specjalistów w tej
dziedzinie na rynku pracy. Tkanina artystyczna
jest obecnie jedną z najrzadszych, unikatowych dziedzin sztuki. Cieszy się ogromnym
prestiżem i uznaniem w środowiskach artystycznych. Wystarczy tu wspomnieć o niezwykłym wydarzeniu artystycznym w tej dziedzinie na świecie, jakim jest Międzynarodowe
Triennale Tkaniny Artystycznej w Łodzi.
Liceum Plastyczne w Supraślu od 1995
roku wspólnie z Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie jest organizatorem Biennale
Tkaniny Artystycznej dla uczniów szkół pla-
stycznych. Od 2010 roku impreza odbywa
się co trzy lata, przyjmując nazwę Triennale.
Nasza wystawa drugi już raz prezentowana
będzie w ramach Triennale Tkaniny Artystycznej w Łodzi.
W Triennale bierze udział 11 Liceów Plastycznych, które realizują program tkaniny
artystycznej. Jest to prezentacja osiągnięć
poszczególnych szkół w tej dziedzinie sztuki.
Ukazuje kunszt tkacki uczniów oraz profesjonalizm uczących ich nauczycieli często aktywnych artystów w dziedzinie sztuki włókna.
Wśród prezentowanych prac można odnaleźć
także ginące już techniki tkackie (kilim płochowy, tkaninę dwuosnowowa czy żakard).
14
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
Prezentowane prace cechuje
ogromna wrażliwość plastyczna, biegłość
warsztatowa i techniczna. Triennale w Supraślu spełnia ważne zadanie pedagogiczne
i artystyczne. Kolejne wystawy budzą ogrom-
ne zainteresowanie wśród miłośników sztuki
włókna ale także wśród ludzi zaprzyjaźnionych z Supraślem i z naszą szkołą. Impreza
ta pozwala zaakcentować obecność tkaniny
artystycznej jako dziedziny sztuki w tradycji
SZTUKA
i kulturze polskiej. Ukazuje kunszt tkacki uczniów i ich ogromną wrażliwość na piękno.
Mamy zaszczyt serdecznie zaprosić wszystkich miłośników piękna, ludzi wrażliwych i gotowych
na nowe, niepowtarzalne wrażenia artystyczne, na otwarcie wystawy
TRIENNALE TKANINY ARTYSTYCZNEJ W SUPRAŚU
w dniu 7.06.2013 r. o godz. 13.00.
Wystawa będzie ogólnie dostępna dla zwiedzających Liceum Plastyczne w Supraślu od 8.06.2013 r. do 19.06.2013 r.
Godziny otwarcia wystaw:
poniedziałek – piątek 10.00 – 17.00
sobota – niedziela 11.00 – 16.00
Komisarz Triennale Tkaniny Artystycznej w Supraślu.
Urszula Nagórna
HISTORIA
Ksiądz budowniczy
Odważny, ofiarny i oddany ludziom i Kościołowi. Taki był ś.p. ksiądz Piotr Zabielski. Warto pamiętać o kapłanie,
któremu mieszkańcy naszej gminy tak wiele zawdzięczają.
W 1972 ks. Piotr uzyskał zezwolenie na
budowę stolarni na swojej prywatnej posesji
w Sobolewie k. Białegostoku, wybudował tam
kaplicę i odprawiał msze święte. W grudniu 1973
został aresztowany, a kaplicę zaplombowano.
Przez 6 miesięcy był przetrzymywany w szpitalu
psychiatrycznym w Choroszczy. Po umorzeniu
sprawy został wypuszczony i wywłaszczony
z majątku w Sobolewie. Od tego czasu był organizatorem, we współpracy z księdzem Franciszkiem Blachnickim, ruchu oazowego i Ruchu Żywego Kościoła. Był również współzałożycielem
pierwszych 36 Kręgów Rodzin Katolickich w 10
miastach Polski. W roku 1974 uczestniczył w rekolekcjach dla Rodzin Katolickich w Krościenku.
Oto historia jego życia.
Ks. Piotr Zabielski urodził się 22 lutego
1930 roku w Skrodzie Wielkiej koło Kolna.
Ukończył Wyższe Seminarium Duchowne
Redemptorystów w Tuchowie w 1958 roku
i w tym samym roku przyjął święcenia kapłańskie w Zgromadzeniu Redemptorystów w Tuchowie. Od 1976 roku absolwent Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego na kierunku teologia
i psychologia pastoralna. W latach 60-tych prowadził misje i rekolekcje w kraju i za granicą.
W 1965 roku został zatrzymany w Krakowie
za głoszenie w kazaniach treści antypaństwo-
wych i skazany 30 grudnia tegoż roku przez Sąd
Powiatowy w Krakowie na 2,5 roku więzienia.
Został wówczas osadzony w Zakładzie Karnym
w Krakowie i Strzelcach Opolskich a po 10 miesiącach zwolniony w wyniku rewizji wyroku.
Od 1977 przebywał w diecezji łomżyńskiej
jako wikariusz w parafii św. Michała Archanioła
w Łomży. We wrześniu 1980 roku poinformował
wiernych podczas mszy św. o wydarzeniach na
Wybrzeżu, odwiedzał zakłady w Łomży i agitował do walki o niezależne związki zawodowe.
Po powstaniu Tymczasowego Komitetu Założy-
cielskiego„S”w Łomży został wyznaczony przez
biskupa Mikołaja Sasinowskiego na kapelana
łomżyńskiej „S”.
W czerwcu 1981 został przeniesiony do
parafii Tykocin. Rozpoczął budowę kościoła w Radulach, która trwała do 1989 roku.
Większość funduszy na budowę zebrał
osobiście wśród Polonii USA. Był prezesem
Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Tykocińskiej.
Od września 1985 roku rektorem kościoła
w Radulach, od maja 1988 proboszczem
parafii MB Królowej Męczenników w Radulach, a od lipca 1988 diecezjalnym duszpasterzem kobiet. W roku 1989 był rektorem
Ośrodka Duszpasterskiego Zbawiciela Świata
w Ostrołęce i proboszczem parafii Zbawiciela
Świata. W 1993 roku sprawował funkcję proboszcza parafii św. Apostołów Piotra i Pawła
w Osuchowie a od lipca 1994 roku parafii św.
Małgorzaty w Gąsewie. Od roku 1987 był kanonikiem honorowym Kapituły Kolegiackiej
Sejneńsko-Wigierskiej.
6 grudnia 2008 roku wiekowy kapłan
przyjechał do kolonii Sobolewo na odsłonięcie tablicy upamiętniającej napaść bezpieki
sprzed 35 lat na wiernych wznoszonego
przez niego kościoła. W grudniu 1973 roku
HISTORIA
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
bezpieka najpierw aresztowała
trzech mieszkańców pobliskiej Grabówki,
a potem wywiozła do szpitala w Choroszczy księdza Zabielskiego i zaplombowała
budynek. Ludzi idących na modlitwę przed
opieczętowanym budynkiem odpędzała
strasząc długimi białymi pałami i policyjnymi psami. Księdza aresztowano za to, że
w 1972 roku chciał przy Szosie Baranowickiej
pobudować kościół. Dziś z zachowanych akt
bezpieki wynika, że na początku tajniacy nie
zorientowali się, że ksiądz Piotr ma na swoim koncie już kilka innych nielegalnych, według PRL- owskiego prawa, budów. Wiedział
o tym przełożony księdza, którym wówczas
był wyświęcony w Białymstoku na biskupa
– przez kardynała Stefana Wyszyńskiego
– ks. Henryk Gulbinowicz. To on udzielił
15
księdzu Piotrowi zezwolenia na budowę.
Po aresztowaniu księdza, mieszkańcy zgromadzeni wokół powstającego kościoła nie
odpuszczali. Zbierali podpisy w obronie
budowy świątyni. Byli w Domu Partii, na
Mickiewicza (ówczesna siedziba wojewody),
jeździli z listą na Miodową do Warszawy i do
Prokuratury Generalnej. Władzom w stolicy
skarżyli się na prześladowania. Mieszkańcy
historią walki o kościół nie chwalili się przed
światem przez wiele lat. Były to czasy, kiedy
jeden drugiego się bał. Po przejęciu obiektu
przez Państwo mieszkańcy czuli ogromny
żal. Sam ksiądz Zabielski nie żałował tego,
co robił , bo robił to dla Kościoła. Zmarł
6.02.2012r.
Beata Ohajm Prawosławna Wielkanoc
– błogosławieństwo Świętego Ognia
W tym roku prawosławni chrześcijanie świętują Wielkanoc 5 maja, tymczasem większość mieszkańców Polski
jest już dawno po tych świętach. Czy wszędzie na świecie jest podobnie? Okazuje się, że nie. W tym roku wierni
Kościoła rzymskokatolickiego w Ziemi Świętej, na własną prośbę, obchodzą Wielkanoc razem z prawosławnymi.
Skąd takie życzenie?
Warto przypomnieć, że do końca XVI wieku wszyscy chrześcijanie obchodzili Paschę
tego samego dnia. Sposób wyznaczania dnia
Wielkanocy ustanowiono na pierwszym wielkim zgromadzeniu świata chrześcijańskiego
(I Soborze Powszechnym), które odbyło się
w 325 r. w Nicei, zaś odpowiedzialnym za
obliczanie jej terminów w kolejnych latach
– wyznaczono Patriarchat Aleksandrii. W 1582
roku papież rzymski Grzegorz XIII wprowadził
poprawki do obowiązującego kalendarza juliańskiego, aby wyeliminować jego opóźnienie względem roku zwrotnikowego. Od tego
momentu Kościół rzymskokatolicki wyznacza
datę Wielkanocy, biorąc pod uwagę nowy
kalendarz i stąd powstają różnice względem
wcześniejszego sposobu jej wyliczania.
Cerkiew prawosławna cały czas posługuje
się starymi zasadami obliczania daty Wielkanocy, gdyż gwarantuje to wspólne świętowanie Paschy przez wszystkie cerkwie lokalne,
niezależnie od ich miejsca na kuli ziemskiej.
Potwierdzeniem i błogosławieństwem tej
jedności jest dla prawosławnych cud Świętego Ognia, który od pierwszych wieków
dokonuje się co roku w Jerozolimie, w przeddzień prawosławnej Wielkanocy, w Wielką
Sobotę. Tego dnia zebrani w Bazylice Grobu
Pańskiego czekają na zejście Świętego Ognia.
W sposób nadprzyrodzony pojawia się on na
płycie Grobu Jezusa Chrystusa, zapala pogaszone lampki oliwne i świece ludzi stojących
w świątyni. Niezmienną tradycją jest to, że
prawosławny patriarcha Jerozolimy wynosi
Święty Ogień z Grobu Pańskiego i przekazuje
go dalej.
W Bazylice Grobu Pańskiego wybucha
ogromna radość. Zaczynają bić dzwony i rozpoczyna się paschalne nabożeństwo. Wydarzenie to przyciąga tłumy pielgrzymów z całego
świata. Jest też bezpośrednio transmitowane
przez telewizje wielu prawosławnych krajów
(m.in. Grecji, Gruzji, Rosji, Bułgarii). Wiele osób
właśnie tam znajduje lub odzyskuje swoją wiarę. Nawet muzułmanie przychodzą, by zabrać
do domów Święty Ogień – błogosławieństwo
na kolejny rok.
Mimo wielu świadectw zachodnich świętych i pielgrzymów z pierwszego tysiąclecia,
od XIII wieku starano się nie mówić o cudzie
Świętego Ognia. Tylko ci, którzy odbywali pielgrzymkę do Ziemi Świętej, mieli szansę dowiedzieć się o nim. Dopiero od końca XX wieku
ta informacja zaczyna docierać do szerszych
kręgów na Zachodzie.
Papież Urban II, zwracając się na soborze
w Clermont (1095 r.) do uczestników pierwszej wyprawy krzyżowej, powiedział: Rzeczywiście, w tej świątyni (Grobu Pańskiego)
przebywa Bóg: w tej świątyni On umarł za
nas i został pogrzebany. Od tego czasu nie
przestaje On czynić tam cuda, gdyż w dni
swoich Świętych Cierpień, gdy wszystkie
ognie są zgaszone nad Jego Grobem i w całej świątyni, nagle pogaszone lampki oliwne zapalają się. Czyje serce, obojętnie jak
bardzo skamieniałe, nie zmiękczy się przed
takim objawieniem?
Odpowiadając na to wezwanie papieża
sprzed prawie tysiąca lat, wierni Kościoła rzymskokatolickiego w Ziemi Świętej wyprosili, aby
od tego (2013) roku świętować Wielkanoc razem z prawosławnymi. Wtedy, kiedy na Grób
Pański schodzi Święty Ogień.
Grzegorz Makal 16
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
HISTORIA
Ojczyzna mojej matki…
Niezwykły list dotarł do Urzędu Miejskiego w Supraślu. Są to wspomnienia Sary – mieszkanki Izraela, która jako
dorosła kobieta po raz pierwszy przyjechała do Supraśla, by na własne oczy zobaczyć ukochaną ojczyznę jej matki.
„Moja matka nazywała się Jafa Otiensztejn.
Mama, jak i cała rodzina, urodziła się i mieszkała
w Supraślu. Moi dziadkowie mieli dziesięcioro
dzieci. Dziadek Abram Jaków, był szewcem
i zarządcą fermy. Mama opowiadała, że w czasach jej dzieciństwa Polacy, Niemcy i Żydzi żyli
pokojowo i w przyjaźni w Supraślu.
Na początku lat trzydziestych dwaj bracia
mojej mamy emigrowali do Ameryki, a ona
sama pojechała do Palestyny i wkrótce w 1935
roku wyszła za mąż.
W Izraelu ludzie często szukają swoich rodzinnych korzeni. Każdy izraelski uczeń w wieku
12 -13 lat przygotowuje projekt na temat pochodzenia swojej rodziny. Wykonuje drzewo
genealogiczne i dokumentuje, na ile to możliwe, opowieści krewnych. Tego typu prace nie
w trakcie trwania mszy wielkanocnej. Wieczór
wydawał się chłodny i weszliśmy do Kościoła
św. Trójcy, aby się ogrzać. Zapytaliśmy księdza, gdzie znajdowała się dzielnica żydowska.
Ksiądz natychmiast powiadomił miejscowego
Burmistrza o naszej wizycie. Wyjaśniono nam,
że Burmistrz jest historykiem i wkłada wiele
wysiłku w dokumentowanie historii miasta,
a szczególnie interesuje go historia mieszkających tu niegdyś Żydów.
Pan Dobrowolski przybył niezwłocznie.
Bardzo było nam miło, iż z naszego powodu
Burmistrz zostawił wszystkie swoje sprawy
i spotkał się z nami nawet w ten szczególny,
świąteczny wieczór. Burmistrz Supraśla oprowadził nas po ulicach miasta ciekawie opowiadając o historii Supraśla. Pokazał nam miejsca
tobusem do szkoły dla szwaczek w Białymstoku. Po zakończeniu nauki, jeszcze przed
zamążpójściem, mama pracowała w jednym
z tutejszych warsztatów. Kilka lat później, po
przyjeździe do Palestyny otworzyła sklep i pracownię w Tel-Awiwie. Wszyscy krewni, którzy
nie zdążyli wyjechać przed drugą wojną światową, zginęli z rąk nazistów. Większość z nich
było deportowanych do getta w Białymstoku,
gdzie zginęli. Inni zginęli w Treblince i Majdanku. Dwaj bracia mamy zdołali uciec i przystali
do partyzantów, ale tylko jeden z nich przeżył
wojnę. Ten okres, jeden z najstraszniejszych
w historii ludzkości, zabrał wiele istnień zarówno Żydów jak i innych narodowości żyjących
dotąd wspólnie w przyjaźni i pokoju, ramię
w ramię, tak w Supraślu, jak i w Polsce i w całej
Europie. Osoby urodzone w Supraślu, które
trafiły do Palestyny, otworzyły sklepy, fabryki,
kantory. Wielu z nich stało się przedstawicielami
wolnych zawodów. Wnieśli oni znaczący wkład
w stworzenie i rozwój państwa Izrael. Ludzie ci,
również urodzeni i w Białymstoku, utrzymują tradycję stałych spotkań w muzeum „JadWa-Szem” w Jeruzalem. Podtrzymują pamięć
o przodkach i zmarłych krewnych.
Niezapomniane miejsce
obejmują tylko okresu wojny i lat powojennych,
który częsta okazuje się kluczowym. Uczniowie
11 klasy po przerobieniu materiału dotyczącego drugiej wojny światowej i zagłady Żydów
w Europie, jadą na ośmiodniową wycieczkę
do Polski.
Mamy dwoje dorosłych dzieci, syna i córkę,
którzy obdarzyli nas piątką wnuków. Najmłodszy wnuk jeździł do Polski z grupą szkolną.
W ostatnim czasie odkryliśmy nowe informacje
o naszej rodzinie i postanowiliśmy całą rodzina
pojechać do Polski śladami naszej rodzinnej
historii. W ciągu ośmiu dni w towarzystwie
wspaniałej przewodniczki odwiedziliśmy wiele
miasteczek i wsi związanych z naszą rodziną.
Zachować pamięć o kulturze
Jednym z takich miejsc był Supraśl – ojczyzna mojej matki. Przyjechaliśmy po południu,
gdzie wcześniej znajdowała się synagoga, Dom
Rabina, warsztaty żydowskich rzemieślników.
Widzieliśmy istniejące do dzisiaj budynki, gdzie
w przeszłości mieszkali Żydzi i również miejsca,
gdzie wojsko niemieckie umieściło swój sztab.
Burmistrz opowiedział nam o mieszkańcach
miasta, ich wysiłkach, aby zachować pamięć
o lokalnej żydowskiej kulturze bazując na niewielu pozostałych świadectwach przeszłości.
Bolące wspomnienia
Dzięki tak ciepłemu przyjęciu i szczerej
chęci pomocy, udało nam się odnaleźć ulicę
gdzie najprawdopodobniej znajdował się dom
rodziców mojej matki. Obraz części przemysłowej miasta, za którą rysował się Białystok,
przywodziły mi na myśl opowieści mojej mamy
o przemyśle miasta. Przypomniało mi się o tym,
jak mama opowiadała o tym jak jeździła au-
Nie ulega wątpliwości, że Supraśl najbardziej zapadł nam w serca ze wszystkich odwiedzonych miejsc. Może zabrzmi to dziwnie,
ale na ulicach tego miasta czuliśmy się jak
w domu. Mieliśmy poczucie przynależności
do tego miejsca, pomimo tego że większość
z nas była tam po raz pierwszy.
Chciałabym jeszcze raz podziękować burmistrzowi Supraśla, panu Dobrowolskiemu za
to, że poświęcił nam tyle czasu i energii. Dzięki
Panu – Panie Burmistrzu, nasz wyjazd stał się
wydarzeniem, które wzbogaciło naszą wiedzę
o historii i bardzo uradowało nasze serca. To
niezapomniane wrażenia na całe życie, co nie
ulega wątpliwości. Wierzę w to, że wasza gościnność, stanie się kolejnym etapem pokojowego współistnienia naszych narodów, mostem
ku budowaniu lepszej przyszłości.”
Tłumaczenie: Joanna Matwiejczuk,
Jolanta Kulikowska HISTORIA
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
Piknik Militarny już wkrótce
Kilkuset rekonstruktorów z całej Polski zjedzie się w dniach 01-02 czerwca 2013 na starą żwirownię
w Ogrodniczkach k/Supraśla. Odbywać się będzie w tym czasie III Podlaski Piknik Militarny „Misja Wschód”.
Podczas Pikniku będzie prezentacja wielu
różnorodnych okresów historycznych. Zobaczymy obecne grupy rekonstrukcyjne z czasów
I i II wojny, zarówno militarne jak i cywilne,
miłośnicy najnowszego uzbrojenia inscenizujący współczesną wojnę w Iraku czy Afganistanie. Jedną z wielu atrakcji będzie możliwość
obejrzenia dużej ilości pojazdów militarnych
z różnych epok.
Grupy rekonstrukcyjne zaprezentują widowiskowe dioramy (inscenizacje obozowiska lub
sytuacji bitewnej przy wykorzystaniu rekwizytów z epoki).
Planowane są także rekonstrukcje walk
zbrojnych z różnych epok trwające przez
cały czas pikniku. Na zakończenie pikniku odbędzie się główna atrakcja starcie rekonstruktorów II wojny światowej . Rekonstruktorzy
wykorzystają ubiory i wyposażenie z epoki oraz
broń palną ze ślepą amunicją oddającą nastrój
prawdziwego starcia.
W tym roku liczba rekonstruktorów przekroczy 400 osób, w tym gościć będziemy grupy
z Rosji oraz Białorusi. Dodatkową atrakcją będzie koncert zespołu Cochise.
Organizatorami Pikniku Militarnego są Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych” Czemu By
Nie”, Gmina Supraśl, Muzeum Wojska w Białymstoku, a głównym partnerem jest Centrum
Kultury i Rekreacji w Supraślu.
Katarzyna Jabłońska
Foto: Jakub Bobrowski 17
18
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
BEZPIECZEŃSTWO
Wypadek po alkoholu
10 kwietnia, około godziny 15.30 w Supraślu, na skrzyżowaniu ulic
Białostockiej i Tartacznej doszło do wypadku drogowego z udziałem
dwóch osobówek. Ze wstępnych policyjnych ustaleń wynika, że 37-latek
kierujący citroenem jadąc ulicą Białostocką w kierunku Białegostoku
rozpoczął manewr skrętu w lewo, w ulicę Tartaczną. W tym samym czasie kierujący fiatem 21-letni mężczyzna, jadąc w tym samym kierunku
wyprzedzał 3 pojazdy, w tym citroena, który znajdował się tuż przed
nim. Doszło do zderzenia aut, w wyniku którego 3 osoby podróżujące
citroenem trafiły do szpitala. Okazało się, że kierowca fiata prowadził
samochód po alkoholu. Szczegółowe przyczyny i okoliczności tego
zdarzenia ustalają policjanci.
źródło informacji –www.podlaska.policja.gov.pl Marihuana w Grabówce
9 kwietnia białostoccy policjanci zatrzymali 18-latka
z Grabówki, u którego w domu mundurowi znaleźli
narkotyki. Młody człowiek za postępowanie niezgodne
z prawem odpowie teraz przed sądem.
Mundurowi w toku wykonywanych czynności znaleźli w mieszkaniu
młodego człowieka susz roślinny o wadze 1 grama. Badanie wykazało, że
to marihuana. Ponadto, 18-latek w miejscu zamieszkania uprawiał także
krzew konopi. Dalsze ustalenia funkcjonariuszy wykazały, że mężczyzna
użył także środka odurzającego. Prokuratura Rejonowa w Białymstoku
zastosowała wobec niego środki zapobiegawcze w postaci dozoru Policji
oraz zakazu opuszczania kraju.
źródło informacji –www.podlaska.policja.gov.pl Usypiają i kradną
Wchodzą do domu pod osłoną nocy.
Prawdopodobnie usypiają domowników gazem.
Wynoszą, co się da, kradną też samochody.
W ostatnim czasie białostocka policja zanotowała serię takich
włamań, jedno z nich w Grabówce. Włamywacze działają metodą
„na śpiocha”, czyli nic sobie nie robiąc z obecności w domu śpiącej
rodziny. Dlatego policja radzi nie tylko montować drzwi antywłama-
niowe, solidne zamki i alarm, ale przede wszystkim – wszystkich tych
zabezpieczeń używać. Właściciele domów jednorodzinnych powinni
także pamiętać o zamykaniu okien w piwnicach, bo często właśnie
tamtędy złodzieje dostają się do środka. Dobrym sposobem zapobiegania włamaniom są bardzo popularne ostatnio kamery.
SPORT
MIESIĘCZNIK • SUPRAŚL NASZA GMINA • Nr 4 (14) / Kwiecień 2013
19
Królewska gra
Przez stulecia grano w szachy dla zabawy, dla zabicia czasu, ale zdarzało się i tak, że pojedynek szachowy
decydował, który z konkurentów dostanie rękę panny, a nawet o losach bitew wojennych.
Iwo Karolczuk
Szachy to przede wszystkim królewska gra.
Uwielbiali ją król Anglii Henryk VIII (1491-1547),
królowa Bona (1494-1557), caryca Katarzyna
II Wielka (1729-1796) oraz konsul, prezydent
i cesarz Napoleon Bonaparte (1769-1821). Za
królewskim pochodzeniem przemawia również
sama nazwa, która w języku perskim („shah”)
znaczy „władca”.
Przypomina mi się ciekawa sytuacja ze studiów na politechnice, gdzie podczas ustnego
egzaminu poprawkowego ceniony profesor
z Pakistanu zaproponował mojemu koledze
z roku partyjkę szachów. Tłumaczył, że w jego
rodzinnym mieście to normalne.
Również w Supraślu istnieją tradycje szachowe. Kiedyś grano „po domach”. Później
w kołach zainteresowań, na które sam uczęszczałem 15 lat temu. Wówczas zajęcia w „starej
gminie” przy ul. Piłsudskiego prowadził Stanisław Kostyra posiadający tytuł IM (mistrza
międzynarodowego, istnieje jeszcze tylko
jeden wyższy tytuł –arcymistrza). Obecnie,
regularnie od 13 lat , średnio 2 razy w roku
rozgrywane są„Otwarte Mistrzostwa Supraśla
w Szachach”, które mają na celu popularyzację tego sportu wśród dzieci, młodzieży
i dorosłych.
Pod koniec marca br. rozegrano już XXIV
edycję mistrzostw, a zgromadzone kompletne
statystyki wszystkich poprzednich zawodów
pokazują zakres, rozmach i ciągłość tej inicjatywy. Podczas najbardziej obleganych lat
zgłaszało się ponad 80 zawodników i zawodniczek, także zza granicy, przede wszystkim
krajów byłego Związku Radzieckiego, gdzie
poziom gry w szachy i powiązanej z nią matematyki – jest niezwykle wysoki.
Obecnie koło szachowe przy CKiR w Supraślu jest pod opieką Andrzeja Jurewicza,
który prowadzi zajęcia również w Zespole
Szkół Sportowych w Supraślu (finansowane
ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu „Indywidualizacja Procesów Nauczania
w Szkołach Podstawowych w Gminie Supraśl),
a także w Przedszkolu z Oddziałami Integracyjnymi w Supraślu – tym samym gromadząc przy
sobie grupę ok. 60 dzieci i młodzieży. Kołem
szachowym przy Gminnej Pracowni Kulturalnej w Sowlanach opiekuje się wspomniany
Stanisław Kostyra.
Tempo tegorocznych rozgrywek w wykonaniu Supraślan nabiera rumieńców. Pod
koniec kwietnia Iwo Karolczuk zajął II miejsce
w Mistrzostwach „Szachowa Wiosna z Multibankiem” w grupie A (rocznik 2006). W styczniu podczas Międzynarodowego Turnieju
Szachowego „Szachy bez granic” – zwyciężył
Adrian Budzisz. W marcu podczas Mistrzostw
Województwa Podlaskiego Dzieci do lat 7 – Iwo
Karolczuk uplasował się na wysokiej 10. pozycji.
W kwietniu w Mistrzostwach Województwa
Podlaskiego Nauczycieli najlepszy okazał się
Andrzej Jurewicz.
Piotr Ejsmont
Fot. Wojciech Borkowski ĂŶŬ^ƉſųĚnjŝĞůĐnjLJǁŝĂųLJŵƐƚŽŬƵ
Znajdujesz siĊ w przedziale wiekowym 13 – 25 lat?
Chcesz samodzielnie zarządzaü własnymi pieniĊdzmi?
81,.2172
678'(17
Jest rozwiązaniem właĞnie dla Ciebie!!!
Rachunek na bardzo atrakcyjnych warunkach:
90 zł za otwarcie i prowadzenie rachunku,
90 zł za wpłaty i wypłaty z rachunku,
90 zł za przelewy przez Internet,
90 zł za wydanie i uĪytkowanie karty Visa Electron MłodzieĪowa,
Obiady abonamentowe:
* w restauracji 12 zł
* z dowozem 14 zł
w zestawie:
drugie danie, zupa, kompot
Dodatkowo zapewniamy:
9szeroką sieü bezprowizyjnych bankomatów,
9wysokie oprocentowanie rachunku.
Zapraszamy do Placówek Banku Spółdzielczego w Białymstoku
tel: 85 718 37 08
ul. Nowy Świat 2, Supraśl
KĚĚnjŝĂųǁ^ƵƉƌĂƑůƵKĚĚnjŝĂųǁĂƑĐŝĂŶŬĂĐŚ
^ƵƉƌĂƑů͕Ƶů͘WŝųƐƵĚƐŬŝĞŐŽϳĂƑĐŝĂŶŬŝ͕^njŽƐĂĂƌĂŶŽǁŝĐŬĂϯϵͬϮ
ƚĞů͘;ϴϱͿϳϭϴϯϳϭϲ
ƚĞů͘;ϴϱͿϳϰϭϴϴϱϯ
102 lata
TARTAKU
1911
!"
#$%&$&$%&$'()*+$%&$%%
K AMIZ
Zenobiusz Kamieński
*
*
*
*
*
*
Instalacje sanitarne
Przydomowe oczyszczalnie ścieków
Wentylacja (z odzyskiem ciepła)
Przyłącze wodno-kanalizacyjne
Ogrzewanie (grzejniki i ogrzewanie podłogowe)
Kotłownie (kotły gazowe, na opał stały, pellet, groszek)
Ciasne, ul. Zielona 36
[email protected] tel. 606 116 820