docpobierz - GMINA LUBISZYN
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz - GMINA LUBISZYN
Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Strategia Lubiszyn 2014-2020 ZAŁĄCZNIK DO UCHWAŁY NR………… RADY GMINY w Lubiszyn……… Z DNIA……………………………………… (Wersja autorska 1.0.) Strona 1 STRATEGIA ROZWOJU GMINY Lubiszyn NA LATA 2014-2020 Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Spis treści: 1. Wstęp. Misja Gminy………….……………………….……3 2. Sumaryczna diagnoza stanu Gminy Lubiszyn. Problemy. Rozwiązania. Rekomendacje…………………....................10 3. Cele strategiczne Gminy Lubiszyn na lata 2014-2020 i wiza Gminy w 2020 roku……………………………….…..25 4. Analiza S.W.O.T……………………………………………30 5. System monitorowania i aktualizacji Strategii…………35 6. Źródła…………………………………………………………38 Strona 2 7. Słowniczek skrótów i terminów…………………………39 Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 1. Wstęp. Misja Gminy Główne kierunki rozwoju gminy ujęte w niniejszej Strategii zostały wypracowane we współpracy z Radnymi Rady Gminy w Lubiszynie oraz mieszkańcami w trakcie spotkań konsultacyjnych mających miejsce w listopadzie 2014 roku. Na kształcie Strategii zaważyły przede wszystkim uwarunkowania wynikające z perspektywy finansowej Unii Europejskiej 2014-2020, która w sposób zasadniczy determinuje realizację poszczególnych obszarów rozwojowych Gminy Lubiszyn. Podstawą metodologiczną dla sformułowania niniejszego dokumentu Strategii Rozwoju Gminy Lubiszyn na lata 2014-2020 jest metoda tzw. metaanalizy pozwalająca na uchwycenie danych wynikających nie tylko ze statystyki, ale również innych danych źródłowych (np. opracowania o charakterze społecznym oraz gospodarczym). Istotą tego narzędzia, w konsekwencji, jest tworzenie zrównoważonej strategii rozwoju i zarządzanie nią. Aspekt zrównoważenia wiąże się z tym, że oprócz wymiaru bezpośrednio mierzalnego (np. finansowego) obejmuje ono także trzy wymiary nie posiadające z góry podanych miar i sposobów oceny, które mogą zostać wypracowane lokalnie, z uwzględnieniem specyfiki danej organizacji. Podejście takie podkreśla, że mierniki finansowe i pozafinansowe muszą stad się częścią systemu informacji dla pracowników na wszystkich szczeblach organizacji. Cele strategiczne i mierniki są tutaj czymś więcej niż doraźnie zebranymi finansowymi i pozafinansowymi wskaźnikami rezultatów. Ich ramowe określenie przekłada się w konsekwencji na ogólną równowagi pomiędzy uzyskiwaniem bezpośrednich wyników, a budowaniem przyszłych wyników. Metoda ta reprezentuje ponadto Strona strategiczne i ich mierniki. Mierniki strategiczne pozwalają na zapewnienie 3 misję i kierunek działania danej jednostki organizacyjnej w konkretne cele Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn równowagę pomiędzy obiektywnymi, łatwo policzalnymi miernikami wyników, a subiektywnymi, opartymi na ocenach pozaliczbowych, miernikami napędzającymi przyszłe rezultaty. Tabela mierników Strategii Rozwoju Gminy Lubiszyn na lata 2014-2020 Lp. 1. 2. 3. nazwa grupy nazwa nazwa nazwa priorytetowej miernika miernika miernika rezultatu rezultatu rezultatu finansowego ilościowego społecznego wielkość nakładów ilość wybudowach, poprawa finansowych n+1 i przebudowanych warunków nn. (źródło oraz bezpieczeństwa, danych: wykonanie zmodernizowanych estetyki oraz budżetu, raporty obiektów skrócony czas rozwój komunikacyjny rozwój turystyczny rozwój środowiskowy Policja i Straż dojazdu do pracy, Pożarna) szkoły, etc. wielkość nakładów ilość nowych wzrost zamożności finansowych n+1 i obiektów mieszkańców nn. (źródło: turystycznych, ilość statystyka Urzędu turystów, ilość Gminy, dane nowych miejsc GUS) pracy w sektorze wielkość nakładów ilość przyłączy, ilość poprawa finansowych n+1 i wybudowanych, środowiska nn. (źródło: przebudowanych naturalnego, statystyka Urzędu obiektów poprawa poziomu Gminy) środowiskowych zdrowia rozwój społeczny wielkość nakładów ilość osób wzrost poczucia finansowych n+1 i zaangażowanych w bezpieczeństwa nn. (źródło: dane: realizację projektów, socjalnego, GOPS, Urzędu ilość projektów, zmniejszająca się Strona 4. 4 mieszkańców. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Gminy, raporty z marginalizacja liczba osób miękkich negatywnych korzystających z projektów), ilość zjawisk społecznych, pomocy społecznej, projektów ilość organizacji utrwalenie więzi realizowanych „trzeciego sektora” społecznych. przy wsparciu ubiegających się o środków zewnętrzne zewnętrznych finansowanie Wyjaśnienie: „n” to pierwszy rok w rozpoczęciu realizacji „+1” – pierwszy rok po rozpoczęciu realizacji, „nn” – następne lata realizacji. Aby wspierać regiony i państwa członkowskie do lepszego zdefiniowania strategii badawczych i innowacyjnych Komisja uruchomiła specjalną platformę pn. "smart specialisation platform" (Strategie inteligentnej specjalizacji). To kolejny krok na drodze do osiągnięcia celów określonych przez państwa członkowskie w dziedzinie badań i innowacji w ramach strategii Europa 2020. Na podstawie „smart specialisation strategies" każdy region musi określić swoje najlepsze aktywa i potencjał oraz skoncentrować swoje wysiłki i zasoby na ograniczonej liczbie priorytetów, gdzie można naprawdę rozwijać doskonałości i konkurencyjności w globalnej gospodarce. SSP obejmuje proces opracowania wizji, określenia przewagi konkurencyjnej, ustawianie priorytetów strategicznych i wykorzystanie inteligentnych strategii maksymalizacji opartej na wiedzy potencjału rozwoju każdego regionu, silnych lub słabych stron, high-tech lub low-tech. Województwo Lubuskie posiada już taki dokument powołany do życia w 2014 (Strategia Inteligentnej Specjalizacji Województwa Lubuskiego). Strategie inteligentnej specjalizacji w przyszłej polityce spójności nowej perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020. Strona podstawą do otrzymania znacznie większych środków na inwestycje w 5 (wkład do strategii Europa 2020 na rzecz zatrudnienia i rozwoju) - będą Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Nowa perspektywa finansowa UE Nie ulega wątpliwości, że przyjęta w 2013 roku Nowa Perspektywa Finansowa UE 2014-2020 jest bardzo korzystna dla Polski. Wynika z niej, że nasz kraj otrzyma blisko 83 mld euro na realizację polityki spójności. Równie niewątpliwe jest jednak to, że to jest ostatni okres tak szczodrego finansowania przedsięwzięć rozwojowych w Polsce ze źródeł wspólnotowych. Coraz wyraźniej rysują się nowe zasady i system inwestowania pieniędzy unijnych i wiadomo już, że w nowej perspektywie finansowej, w Polsce podstawowym nowym instrumentem wsparcia realizacji strategii rozwoju będą środki pochodzące z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubuskiego, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz (w stopniu ograniczonym z uwagi na potencjalne oddziaływanie projektów punktowych) programów krajowych. Dodatkowe elementy uzasadnienia przyjętych rozstrzygnięć strategicznych: 1. Strategia jest w większym stopniu aktem samorządowym, podejmowanym przez lokalnych samorządowców, niż opracowaniem technicznym sporządzonym przez specjalistów zewnętrznych. 2. Przyjęte cele strategiczne i mierniki ich realizacji mają większe znaczenie od przyjętych pułapów strategicznych i wstępnie sformułowanych inicjatyw strategicznych, gdyż te ostatnie najprędzej mogą wymagać modyfikacji w świetle pojawiających się nowych uwarunkowań. Nowe sposoby i zmiana Strona w mocy jej cele strategiczne oraz definicje mierników ich realizacji. 6 tempa realizacji Strategii nie podważają jej ciągłości tak długo, jak pozostają Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 3. Otoczenie strategiczne wyraźnie wskazuje na konieczność sięgania po rozwiązania innowacyjne oraz preferencję dla rozwiązań zintegrowanych i całościowych nad działaniami rozproszonymi i jednostkowymi. Udział naszego kraju w gospodarce globalnej niesie wiele nowych możliwości ale i zagrożeń. Hasło: myśl globalnie i działaj lokalnie nabiera nowego znaczenia, i ze sloganu aktywistów ochrony środowiska przekształca się stopniowo w wymóg i drogowskaz dla władz samorządowych. 4. Brak jasnych zasad finansowania istotnych projektów inwestycyjnych z funduszy strukturalnych po roku 2020, może dotknąć gminę w istotny sposób, i nakazuje bardzo przemyślane wykorzystanie możliwości stwarzanych przez perspektywę finansową UE 2014-2020 oraz nabycie doświadczeń, które pozwolą kontynuować działania rozwojowe po jej zakończeniu. Komplementarność Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn jest komplementarna i wynikowa w stosunku do następujących dokumentów o charakterze wyższego rzędu, tj.: 1. Strategia Europa 2020, 2. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2030, 3. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020, 4. Strategia Województwa Lubuskiego do 2020 roku , 5. Lubuska Regionalna Strategia Innowacji 2010-2015 6. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn, 7. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Lubiszyn, Strona 7 8. Strategia Rozwoju Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Finansowanie Strategii Realizacja Strategii Rozwoju Gminy Lubiszyn finansowana winna być z następujących źródeł: 1. Regionalny Program Operacyjny Lubuskie 2020 na lata 2014-2020, w tym Kontrakt Samorządowy, 2. Programy operacyjne na poziomie krajowym, 3. Europejska Wspólnota Terytorialna (INTERREG V), 4. Inne (kredyty preferencyjne, środki funduszy krajowych oraz wspólnotowych, inne środki zewnętrzne, w tym: środki fundacji międzynarodowych, stowarzyszeń, itp.), Budżet Gminy Lubiszyn, w kontekście strategii rozwoju, powinien mieć charakter służebny, komplementarny oraz uzupełniający w stosunku do zewnętrznych źródeł finansowania, nie zaś stanowić jedyny mechanizm Strona 8 finansowania rozwoju gminy. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Strategiczna misja wspólnoty samorządowej gminy Lubiszyn to: Wspólna energia – wspólnota pomysłów Wizja strategiczna: wizja strategicznego Gmina Lubiszyn stanowi dobre rozwoju Gminy miejsce do Lubiszyn pracy i życia. Pozwala na to jej ocena / zagospodarowanie, wykorzystujące niezwykłe impuls nowego walory przyrodnicze i projektu położenie. Gmina Lubiszyn to wspólnota historii, teraźniejszości i przyszłości 9 ocena potrzeb Strona realizacja pomysł/ projekt Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 2. Sumaryczna diagnoza stanu Gminy Lubiszyn. Problemy. Rozwiązania. Rekomendacje Poniżej przedstawiono sumaryczną diagnozę stanu dla Gminy Lubiszyn. Diagnoza oparta została na metodach: a. metaanalizy polegają na analizie danych, określających wtórne odkrywanie wiedzy metodą uogólniania informacji zawartych w publikacjach czy źródłach pierwotnych oraz b. autorskiej metodologii F.S.M. (ang. Flesh Screen Methodology) polegającej na zatrzymaniu strumienia danych informacyjnych w określonym momencie jej przeprowadzania i przeprowadzeniu projekcji danych na konkretne realizacje projektowe. Dla niniejszej analizy moment F.S (Flesh Screen) określono na lipiec 2014, zaś projekcję projektową wskazano na rok 2020. Przedmiotowa analiza stanu wykonana została w czterech grupach, tj.: a. rozwój infrastruktury komunikacyjnej i turystycznej, b. rozwój podstawowych usług publicznych (sprawy społeczne, edukacja, kultura), c. uporządkowanie gospodarki środowiskowej, d. realizacja zintegrowanego programu rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Diagnoza cząstkowa zawiera dane sumaryczne pozwalające stwierdzić moment bazowy, za który przyjęto lipiec 2014 roku formułuje problem oraz implikuje jego rozwiązanie. Obszar Gminy Lubiszyn, jako obszar wiejski uczestnicząc w procesach lubuskiego, a szczególnie jego północnej części z uwagi na swoje integralne 10 połączenia z MOF Gorzów Wielkopolski. Zauważyć należy, iż część Gminy Strona rozwojowych ma szczególne znaczenie dla rozwoju całego województwa Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn bezpośrednio styka się terenem Miasta Gorzów Wielkopolski, zaś obszar całej gminy zamyka go klamrą w kierunku północno-zachodnim. W gminie, zwłaszcza w miejscowościach stykających się bezpośrednio z Gorzowem Wielkopolskim (głównie Baczyna) zauważalne jest silne zjawisko suburbanizacji, w tym również suburbanizacji funkcjonalnej. W gminie zauważalne jest zjawisko zatracania pierwotnych funkcji wiejskich, na rzecz zupełnie obcych dla tych jednostek funkcji miejskich (np.: drastyczny spadek łączących się z zanikiem zawodów rolniczych). Sytuacja taka pociąga za sobą konsekwencje zmiany funkcji jakościowej i ilościowej dla całości gminy. Ponadto wyraźny jest również napływ ludności miejskiej na tereny wiejskie, co wpływa na coraz liczniejsze konflikty społeczne i kulturowe. Codzienne dojazdy do pracy pomiędzy ośrodkiem miejskimi a obszarami wiejskimi powodują nasilanie się zjawiska kongestii. Zrównoważony rozwój społeczno– gospodarczy gminy ma niezwykle istotne znaczenie dla rozwoju MOF Gorzów Wlkp. ze względu na silne powiązania społeczno – gospodarcze i komunikacyjne. Gmina pełni również rolę przekaźnika dyfuzji procesów rozwojowych na obszary wiejskie wymagające wsparcia. Dlatego też, tak istotne znaczenie dla rozwoju województwa lubuskiego mają działania na rzecz wspierania Gminy Lubiszyn tej kategorii. Dla obszaru Gminy Lubiszyn przewiduje się podjęcie działań w kierunku: wzmacniania powiązań funkcjonalno-przestrzennych z głównym ośrodkiem regionalnym, jakim jest Gorzów Wielkopolski, poprawy dostępności komunikacyjnej, zwłaszcza poprzez poprawę działania systemu połączeń komunikacyjnych (budowa, Strona 11 przebudowa oraz oznakowanie dróg lokalnych i subregionalnych), Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn przeciwdziałania negatywnym skutkom suburbanizacji i nieefektywnemu rozpraszaniu zabudowy o ograniczonej dostępności komunikacyjnej i infrastrukturalnej, wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w postaci uzupełnienia ciągami pieszo-jezdnymi lokalnego układu komunikacyjnego, ochrony krajobrazu i ładu przestrzennego przed chaosem inwestycyjnym, w tym uzupełnienie infrastruktury turystycznej; utrzymania lokalnych więzi społecznych i przeciwdziałaniu segregacji społecznej i przestrzennej w zakresie podstawowych usług publicznych w obszarze edukacji i ochrony zdrowia. Gmina Lubiszyn w ramach przedmiotowej Diagnozy służącej Kontraktowi Lubuskiemu wyróżnia się następującymi kryteriach: I. strategiczne usytuowanie w północnej części województwa lubuskiego z zapleczem w postaci ośrodka regionalnego (Gorzów Wielkopolski),, II. strategiczne usytuowanie przy węźle komunikacyjnym w lądowym układzie określonym trasami Północ-Południe (S3 z węzłem w Gorzowie Wlkp./ Małyszyn). Gorzów - Małyszyn, na terenie którego w znaczącej części mieszczą się fabryki SłubickoKostrzyńskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej bezpośrednio przylega do m. Baczyna, która jest częścią Gminy Baczyna. W samej zaś Baczynie planowana jest budowa centrum przesiadkowego dla mieszkańców Gminy oraz gmin sąsiednich, poprzez które to regulowany będzie dowóz pracowników do fabryk oraz uczniów do szkół MOF Gorzów Wielkopolski, usług publicznych rozumianych, jako połączenie i rozwiązanie 12 komplementarność problemowa w zakresie podstawowych Strona III. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn sieciowe sprzyjające kompleksowym interwencjom strategicznym w zakresie usług edukacyjnych. Charakterystyka ogólna Gmina Lubiszyn położona jest w północnej części województwa lubuskiego, granicząc bezpośrednio z woj. zachodniopomorskim. Sąsiednie jednostki samorządu terytorialnego to: a. Gmina Myślibórz (woj. zachodniopomorskie) w kierunku północnym, b. Gmina Dębno ( woj. zachodniopomorskie) w kierunku północnozachodnim, c. Gmina Nowogródek Pomorski w kierunku północno-wschodnim, d. Miasto Gorzów Wlkp. w kierunku południowo-wschodnim, e. Gmina Witnica w kierunku południowo-zachodnim, Strona g. Gmina Kłodawa w kierunku zachodnim. 13 f. Gmina Bogdaniec w kierunku południowym, Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Ogólna powierzchnia gminy wynosi 205,3 km2. Siedziba Gminy znajduje się w m. Lubiszyn. Liczba ludności kształtuje się na poziomie blisko 7000 osób. Na terenie gminy znajduje się 21 miejscowości, które zgrupowane są w 15 sołectwach. Gęstość zaludnienia: 32-33 osoby na 1 km2. W stosunku do ogólnej powierzchni gminy lasy zajmują ponad 43%, z tego w większości to lasy iglaste. Ze względu na położenie geograficzne miejscowości: Staw, Kozin. Podlesie, Smoliny, które leżą w północnej części powiązane są bardziej niż pozostały teren gminy z ośrodkiem Miasta i Gminy Myślibórz. Miejscowości leżące w środkowej i południowej części gminy powiązane są głównie w dużym ośrodkiem miejskim, jakim jest Gorzów Wlkp. a. Infrastruktura komunikacyjna (drogi) Główne ciągi komunikacyjne, to droga krajowa biegnąca po granicy administracyjnej Gminy – kierunek Gorzów Wlkp. – Szczecin oraz droga wojewódzka Gorzów Wlkp. – Dębno Lub. ( w kierunku wschód – zachód). Ponadto istnieje sieć dróg o znaczeniu lokalnym. Linia kolejowa Gorzów Wlkp., - Myślibórz aktualnie nie jest eksploatowana – przewidziana do likwidacji. Komunikacja publiczna (osobowa) oparta jest na bazie przewozów PPKS, mieszkańcy gminy mają możliwość dojazdu i powrotu (w ostatnich latach ograniczoną) do i z ośrodków: Gorzów Wlkp., Dębno Lub., Myślibórz. Miejscowości: Baczyna. Marwice i Lubno posiadają połączenie z Gorzowem Wlkp. środkami komunikacji podmiejskiej MZK Gorzów Wlkp. a. łączna długość dróg – 14,111 km b. średnia szerokość jezdni i pasa drogowego – 7/11,5 km. Strona Jastrzębiec) 14 Przez gminę Lubiszyn przebiega droga krajowa nr 3 (m. Baczyna, Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn c. droga bitumiczna – 9,715k m. d. droga z powierzchniowym utrwaleniem – 4,396 km. e. obciążenie dobowe – 8353 pojazdy f. potrzeba wykonania utwardzonych poboczy na dł.7,181 km Droga ta jest drogą alternatywną w stosunku do trasy S3 Gorzów Wlkp.Szczecin- Zielona Góra. Przez gminę Lubiszyn przebiega droga wojewódzka nr 130 (m. Baczyna, Wysoka, Tarnów, Łąkomin) a. łączna długość drogi – 17,859 km b. średnia szerokość jezdni – 6,0 m. c. droga bitumiczna d. ulice w ciągu drogi woj., w miejsc. Baczyna są to: ul. Osiedle Młodych – 0,5 km, ul. Gorzowska – 1,177 km e. chodniki występują w m. Baczyna: strona prawa – 730 mb., strona lewa – 852mb. I w m. Tarnów strona prawa – 250mb i lewa – 416 mb. f. m. Baczyna – kanalizacja burzowa – 1,77 km g. obciążenie dobowe: odcinek Baczyna – Tarnów = 4812 pojazdów, odcinek Tarnów – Barnówko = 2203 pojazdy. Gmina Lubiszyn w celu tworzenia warunków bezpiecznego poruszania się pieszych i rowerzystów zwłaszcza na terenach zabudowanych gdzie przebiega droga wojewódzka nr 130 współpracuje i deklaruje gotowość dalszej współpracy z zarządcą tej drogi - w tym finansowego udziału w inwestycjach poprawiających bezpieczeństwo zarówno pieszych jak i zmotoryzowanych uczestników ruchu. Przez gminę Lubiszyn przebiegają drogi powiatowe: c. nr 1410F (m. Marwice – Lubno -Witnica) – trasa dojazdowa do S3 oraz drogi nr 22. Strona b. nr 1419F (m. Tarnów, Lubiszyn, Gajewo) 15 a. nr 1420F (m. Wysoka, Ściechów, Staw) Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn d. nr 1394F (m. Baczyna, Marwice) e. łączna długość dróg – 87,30 km f. średnia szerokość jezdni – 5,0 m. g. średnia szerokość pasa drogowego – 8,0 m. Drogi lokalne w Gminie Lubiszyn to blisko 100 kilometrów, częściowo wyremontowane. Drogi gminne stanowią bardzo istotną część układu komunikacyjnego Gminy Lubiszyn. Umożliwiają one bezpośredni dojazd do posesji mieszkalnych i innych nieruchomości w tym niezabudowanych. W znakomitej większości są to drogi nieutwardzone piaszczyste, częściowo ulepszone i w nikłej części utwardzone. b. Ciągi komunikacyjne o charakterze niskoemisyjnym . Na terenie Gminy Lubiszyn przygotowano kilkadziesiąt kilometrów ścieżek rowerowych oraz szlaków, które służą mieszkańcom gminy, ale również mieszkańcom MOF Gorzów Wielkopolski.. Perspektywy rozwoju ścieżek rowerowych powinny uwzględnić fakt, że już wytyczone szlaki rowerowe oraz nowo planowane powinny być uzupełnieniem i rozwinięciem dwóch ważnych szlaków międzynarodowych po niemieckiej stronie Euroregionu Pro Europa Viadrina: Europejskiego Szlaku Rowerowego R1 oraz Szlaku Rowerowego Odra-Nysa. a. Zapewnieniu mieszkańcom Gminy alternatywnych możliwości dojazdu do pracy i szkoły oraz wypoczynku. Strona przyrodniczo okolic oraz ciekawych miejsc do zwiedzania i 16 b. zaprezentowaniu turystom i mieszkańcom gminy atrakcyjnych Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Problem dla a.1. i a.2: Poprawa stanu dróg jest widoczna głównie na drogach krajowych i wojewódzkich, znacznie mniejsza w przypadku dróg powiatowych oraz gminnych. Stan dróg gminnych jest niezadowalający. Podstawowymi mankamentami w 80% dróg są nienormatywne szerokości i nośności nawierzchni, zły stan techniczny poboczy, brak właściwego odwodnienia, miejsca zmniejszające sprawność i bezpieczeństwo ruchu (nienormatywne łuki powodujące ograniczoną widoczność na skrzyżowaniach - zbyt mały trójkąt widoczności. a. Brak znaczących ciągów komunikacyjnych stanowiących alternatywę w komunikacji w przemieszczaniu się pomiędzy poszczególnymi obszarami OF. b. Główna bariera: interwencja środków do granicy administracyjnej, c. Brak powiązań komunikacyjnych pomiędzy poszczególnymi obszarami miejscowościami Gminy a MOFem Gorzów Wielkopolski, d. Brak wspólnej promocji w formie jednorodnego oznakowania. Rozwiązanie: Interwencja w ramach Kontraktu Terytorialnego przynieść ma znaczącą jakościowo poprawę całościowego układu komunikacyjnego, zarówno w ujęciu wewnętrznym (dojazd do pracy, szkoły, instytucji publicznych) oraz zewnętrznym (głównie turyści). Wymienione międzynarodowe trasy o charakterze niskoemisyjnym mają przyczynić się do rozwoju aktywności gospodarczej na obszarze Gminy. Nawiązujące do nich trasy rowerowe na terenie Gminy powinny turystów, środowiska naturalnego i lokalnych społeczności, a przede wszystkim stworzyć niskoemisyjne korytarze komunikacyjne będące alternatywami dojazdowymi do miejsc pracy oraz szkół. 17 potrzeby Strona pogodzić Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn c. Turystka Bogate walory przyrodniczo- kulturalne obszaru warunkują fakt, iż turystyka, jako branża gospodarcza jest jedną z silniej rozwijających się specjalizacji gospodarczych regionu. Aby rozwinąć ten sektor gospodarki, a co za tym idzie zwiększyć konkurencyjność regionu niezbędne jest podejmowanie działań zmierzających do zwiększenia jego atrakcyjności turystycznej. Działania w tym projekcie będą koncentrowały się na inwestycje z zakresu rewitalizacji miejskich i wiejskich obszarów zdegradowanych. Realizacja wszystkich projektów przyczyni się do stworzenia kompletnych warunków do rozwoju przedsiębiorczości opartej na turystyce- walorach przyrodniczych, historycznych i kulturowych aby zwiększyć ruch turystyczny a tym samym obroty przedsiębiorców związane z turystyką. Kluczowymi kwestiami branymi pod uwagę podczas definiowania projektu była branża turystyczna, lokalizacja w najistotniejszych dla rozwoju regionu i przedsiębiorczości obszarach i potencjał do tworzenia nowych miejsc pracy. Propozycja jest komplementarna z inwestycjami planowanymi do realizacji przez samorządowym przedsiębiorców w zakresie z branży obszaru objętego turystycznej i kontraktem usług około turystycznych. Uwaga: obszar Gminy Lubiszyn stanowi naturalne zaplecze do uprawiania nordic walkingu dla mieszkańców MOF Gorzów Wielkopolski i Kontraktem: udostępnienie obszarów chronionych przy jednoczesnej ich ochronie, Strona Rezultaty realizacji projektu istotne dla rozwoju obszaru objętego 18 jest jednym z głównym miejsc wykorzystywanych w tym celu. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn zachowanie bioróżnorodności terenów i ochrona przed degradacją, wzrost liczby odwiedzin w miejscach objętych wsparciem, poprawa funkcjonalności i atrakcyjności turystycznej gminy, wzrost liczby miejsc pracy w sektorze turystycznym, rozwój życia gospodarczego obszaru pod kątem: turystyki, dojazdu do bazy noclegowej, dojazdu do miejsc pracy. Efektem realizacji zdegradowanych i projektu ludności będzie wyprowadzenie zamieszkującej te obszary obszarów z sytuacji problemowych. Na obszarach zdegradowanych nie rozwijają się w wystarczający sposób funkcje gospodarcze, wzrasta przestępczość, a mieszkańcy są nieaktywni zawodowo. Rewitalizacja obszarów pozwoli na ich „ożywienie”, nadanie im nowych funkcji gospodarczych, wykreowanie nowych miejsc pracy i włączenie obszarów problemowych w życie społeczne. d. Usługi publiczne: przebudowa bazy edukacyjnej W ramach przedmiotowego opracowania dokonano diagnozy stanu oraz wskazano na podstawowe problemy i ich rozwiązania. W przedmiotowym obszarze odnotowano problem migracji osób młodych, szczególnie tych zdolnych, do dużych miast i zagranicę (jest to element szerszego problemu o charakterze ogólnopolskim). Problem ubytku młodych ludzi i powolnego starzenia społeczeństwa uwypukla się podczas analizy piramidy wieku, jak i również w analizach porównawczych struktury populacji: progresywnej, zastojowej bądź regresywnej, jednak jej kształt wraz z podstawą najbardziej przypomina tę ostatnią. Wyraźnie zauważalne są Strona jednoznaczne zakwalifikowanie jej, do jednego z podstawowych 3 typów 19 ekonomiczne ludności. Analiza wieku w chwili obecnej nie pozwala na Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn występujące w Polsce wyże demograficzne w latach 1955-1960 oraz 19801990. Osoby z pierwszego wyżu demograficznego (50-59 lat) wyszły już z wieku rozrodczego i w najbliższych 10 latach całkiem dużą liczbą zasilą również grono osób w wieku poprodukcyjnym. Niepokojące jest także, iż pomimo kilkuletniego już przebywania osób z drugiego wyżu w wieku rozrodczym (20-30) wciąż niezauważalne jest echo tego wyżu i liczba urodzeń nie wzrasta, co powoduje zwężanie piramidy wieku, pomimo korzystnego stosunku osób w wieku rozrodczym. Przy wzrastającej liczbie osób w wieku poprodukcyjnym oraz silnej migracji osób młodych istnieje zagrożenie znacznego starzenia społeczeństwo w okresie najbliższych 15 lat. Niesprzyjający jest również fakt, że już w chwili obecnej obszar Gminy posiada niekorzystną strukturę ekonomiczną ludności, która charakteryzuje się zarówno najmniejszym odsetkiem ludności w wieku przedprodukcyjnym, jaki największym w wieku poprodukcyjnym. także z wysoką średnia arytmetyczna wieku. Mieszkańcy Gminy stanowią społeczność wykształconą relatywnie słabo. Według danych z aktualnego Narodowego Spisu Powszechnego, zaledwie 10% osób posiadało wykształcenie wyższe. Około 1/3 mieszkańców to osoby z wykształceniem podstawowym. Rolą samorządu gminnego jest zapewnienie dobrych warunków kształcenia uczniów oraz jak najwyższych standardów nauczania na poziomie przedszkolnym i szkolnym w zakresie szkół podstawowych i gimnazjalnych. Zadaniem władz lokalnych jest w szczególności utrzymanie obiektów i placówek oświatowych, zatrudnienie i monitoring pracy kadry dydaktycznej, organizacja zajęć edukacyjnych oraz wspieranie najwybitniejszych i najzdolniejszych uczniów. Samorząd finansują oświatę z na oświatę i wychowanie stanowią średnio 30-40% budżetu gminy. Sytuacja taka skłania samorządy do stawiania szkole realistycznych wymagań Strona część wydatków związanych z edukacją, oraz dochodów własnych. Wydatki 20 dwóch źródeł: subwencji oświatowej, która najczęściej pokrywa zaledwie Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn dotyczących poziomu nauczania, który ma wpływ na konkurencyjność gmin. Dobrej jakości edukacja jest jednym z aspektów przyciągających nowych mieszkańców (głównie młodych ludzi z dziećmi), z drugiej strony chroni przed rezygnacją rodziców z posyłania dzieci do szkoły na terenie ich miejsca zamieszkania. Wsparcie edukacji jest inwestycją gmin we własnych mieszkańców. Edukacja i wychowanie przedszkolne są przy tym nieodłącznie związane z sytuacją demograficzną gminy. Trendy demograficzne obserwowane na terenie gminy sprawiają, że zmniejsza się liczba dzieci w wieku szkolnym, co powoduje wzrost jednostkowych kosztów utrzymania infrastruktury edukacyjnej. Ponad połowa uczniów poszczególnych szkół na terenie Gminy jest z miejscowości znajdujących się poza miejscowością, w której zlokalizowana jest placówka, co wiąże się z koniecznością organizowania przez gminy transportu – ze względu na malejącą liczbę dzieci staje się to coraz bardziej kosztowne. Problemy: Brak korelacji pomiędzy edukacją na poziomie podstawowym i gimnazjalnym z zapotrzebowaniem lokalnego rynku pracy i kierunkami Brak wystarczającej infrastruktury rekreacyjno-sportowej,, Występujące bariery architektoniczne w budynkach użyteczności publicznej Odpływ młodych i wykształconych ludzi do większych ośrodków miejskich i zagranicę, Strona 21 kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym, Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Utrudniony dostęp do edukacji, Wykluczenie społeczne na terenach byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych Rozwiązanie: Położenie Gminy w administracyjnych granicach Województwa Lubuskiego rzutuje na jego powiązanie z problemami oraz wyzwaniami regionu. Wojewódzko Lubuskie w świetle strategicznego dokumentu zatytułowanego Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie – zostało przypisane do grupy peryferyjnych regionów Polski północno-zachodniej i charakteryzuje się niskim poziomem urbanizacji połączonym ze specyficzną sytuacją agrarną. Bariery rozwojowe Gminy (m.in. słabe przyciąganie kapitału oraz niska innowacyjność przedsiębiorstw, słaba dostępność ograniczona dostępność komunikacyjna, infrastruktury cyfrowej, ubóstwo ekonomiczne mieszkańców województwa, niska jakość kształcenia) w znacznym stopniu determinują obecną sytuację społeczno-gospodarczą OF. Przez obszar interwencji należy rozumieć grupę kategorii interwencji odpowiadającej odpowiedniej sferze funkcjonowania OF. Wymienione obszary interwencji pokrywają się z obszarami strategicznej interwencji, wymienionymi w aktualizacji z dnia 19 listopada 2012 Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku. Strategia jako najważniejszy dokument samorządu województwa lubuskiego, określa kierunki rozwoju regionalnego i wskazuje W ramach konkretnych działań proponuje się realizację kompleksowego projektu w sferze podstawowych usług publicznych Strona Lubuskiego. 22 obszary szczególnej interwencji w wymiarze przestrzennym Województwa Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn edukacyjnych polegającego na poprawie i rozbudowie placówek edukacyjnych. Rekomendacja: Na etapie negocjacji z Zarządem Województwa Lubuskiego należy implementować podejście zintegrowane w zakresie rozwiązywania poszczególnych problemów wynikających z diagnozy poprzez koordynację działań z innymi podmiotami samorządowymi, na poziomie poszczególnych gmin, jak również innych obszarów funkcjonalnych (np.: MOF Gorzów Wlkp. oraz OF MG-8) Rekomenduje się również włączenie w każdy kompleksowo rozumiany projekt 20% komponentu realizującego zadania w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Rekomendacje i rozwiązania dla całości obszarów problemowych Perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata 2014-2020 zakłada między innymi dwa następujące, podstawowe i strategiczne kwalifikatory interwencji: 1. kompleksowość implementowanych rozwiązań w zakresie realizacji określonych problemów oraz, co stanowi wypadkową tego założenia oraz 2. partnerstwo i koncentrację interwencji środków Unii Europejskiej w realizacji szerszych projektów, które wykraczają poza schematycznie i administracyjnie rozumiane granice poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Problemy o znaczeniu strategicznym, które stoją przed podmiotami życia publicznego w dużej mierze są niezależne od istniejących struktur administracyjnych zarządzania procesami rozwojowymi. Sytuacja taka w ramach polityki przestrzennej od tradycyjnie definiowanych obszarów interwencji: np. obszary wiejskie – miasto, na rzecz zindywidualizowanego podejścia do różnych terytoriów wyznaczanych na podstawie cech społeczno-gospodarczych i przestrzennych w ujęciu 23 odejścia Strona wymaga Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn dynamicznym [KPZK 2030: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju]. Dokumenty strategiczne na poziomie krajowym, czyli: a. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) oraz b. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 (KSRR 20102020) w systemie zarządzania rozwojem Polski przyjmują koncepcję opartą o podejście ukierunkowane terytorialne. Na poziomie regionalnym wyżej wymienione podejście realizuje się poprzez tzw. kontrakty samorządowe, który w Gminie Lubiszyn będzie realizowany w ramach porozumienia między samorządami pod nazwą „Miejski Obszar Funkcjonalny Gorzów Wielkopolski”. Podejście zintegrowane, realizowane poprzez porozumienie kilku jednostek samorządu terytorialnego wychodzącego ponad podziały administracyjne (z jednej strony), a realizujące określony pakiet interwencji projektowych realizowanych przy współudziale środków Unii Europejskiej powinny stanowić jedno z podstawowych rozwiązań realizacji projektów Strona 24 punktowych stanowiących szerszą całość na terenie Gminy Lubiszyn. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 3. Cele strategiczne Gminy Lubiszyn na lata 2014-2020 Z uwagi na specyfikę Gminy Lubiszyn przyjęto założenie, iż optymalnym rozwiązaniem jest ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ GMINY POPRZEZ realizację celów strategicznych ogólnych i szczegółowych Cel strategiczny nr 1 Infrastruktury technicznej Cel strategiczny nr 2 Infrastruktury społecznej Cel strategiczny nr 3 Infrastruktury turystycznej Cel strategiczny nr 4 Inwestycje w kapitał ludzki Tabela celów strategicznych i szczegółowych Gminy Lubiszyn ma lata 2014-2020 Cel ogólny Cele szczegółowe strategiczny Źródła finansowania rozwój inwestycje w O1IT1 – inwestycje w RPO L2020, EWT, infrastruktury infrastrukturę infrastrukturę PROW technicznej techniczną otoczenia gospodarczego, O1IT2 – tworzenie miejsc pracy, O1IT3 – poprawa układu komunikacyjnego Gminy oraz estetyzacja Gminy. 25 (O 1 IT) Strona Obszar Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn rozwój społeczny inwestycje w kapitał O2IS1 – wzmacnianie RPO L2020, EWT, (O2 IS) ludzki infrastruktury PROW społecznej i edukacyjnej (remonty oraz doposażenie), O2IS2 – podnoszenie stopy życiowej mieszkańców Gminy, O2IS3 – aktywne włączanie Gminy do procesów transgranicznych rozwój inwestycje w O3ITUR1 – RPO L2020, EWT, turystyczny infrastrukturę rewitalizacja Gminy, PROW (O3 ITUR) turystyczną O3ITUR2 – budowa i oznakowanie ścieżek rowerowych i ciągów niskoemisyjnych, O3ITUR3 – promocja i budowa marki Gminy rozwój inwestycje w O4Ś1 – zakończenie RPO L2020, EWT, środowiskowy (O infrastrukturę prac nad kanalizacją i PROW 4 Ś) środowiskową wodociągowaniem Gminy, O4Ś2 – zakończenie prac nad termomodernizacją Strona 26 Gminy Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn Rekomendacje i wizja Gminy w 2020 roku Na bazie przyjętych założeń przestrzennych, uwarunkowań historycznych, możliwości finansowania ze środków zewnętrznych (w tym głównie Unii Europejskiej) przyjęto następujące zespoły problemowe rozumiane, jako inwestycje (punktowe oraz zintegrowane), które w swojej sumie mają przynieść rezultat Gminy Lubiszyn opartej na silnej gospodarce turystycznej. Rok 2020 to rok, w którym będą zakończone wszystkie znaczące inwestycje gminne. Tabela zadań inwestycyjnych do 2020 roku nazwa zadania stymulacja rozwoju rezultaty działania turystycznego finansowanie zwiększone wpływy RPO Lubuskie 2020, z podatków, Interreg, powstanie nowych Program Operacyjny obiektów Infrastruktura i turystycznych Środowisko, podwyższenie zamożności Lubuski Kontrakt Samorządowy mieszkańców Gminy. Stymulacja rozwoju Poprawa i zakończenie RPO Lubuskie 2020, wszelkich form turystyki procesu estetyzacji Interreg, na terenie Gminy miejscowości Gminy Program Operacyjny (budowa, przebudowa Infrastruktura i oraz remont małej Środowisko, turystycznej: wiaty, przystanie, chodniki, Lubuski Kontrakt Samorządowy, PROW 27 Strona infrastruktury Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn parkingi, itp.), Budowa spójnego systemu promocji i oznakowania turystycznego, Wzrost ilości turystów odwiedzających Gminę, Stymulacji m. Gryżyna, jako coraz ważniejszego i alternatywnego ośrodka turystycznego Gminy, Wzrost zamożności mieszkańców Gminy. wzmocnienie i poprawa Budowa, przebudowa RPO Lubuskie 2020, zewnętrznego i dróg lokalnych, Interreg, wewnętrznego układu Budowa ciągów Program Operacyjny komunikacyjnego Gminy komunikacyjnych na Infrastruktura i terenie Gminy w postaci Środowisko, ścieżek rowerowych, Poprawa bezpieczeństwa Lubuski Kontrakt Samorządowy, PROW komunikacyjnego mieszkańców, Zwiększenie ilości Realizacja RPO Lubuskie 2020, środowiskowych na kompleksowego Program Operacyjny terenie Gminy programu Infrastruktura i wodociągowania i Środowisko, skanalizowania Gminy Lubuski Kontrakt Samorządowy, PROW Strona zakończenie inwestycji 28 turystów. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn obniżenie energetycznych Wdrożenie programu RPO Lubuskie 2020, kosztów funkcjonowania niskiej emisji i redukcji Program Operacyjny Gminy kosztów energetycznych Infrastruktura i Gminy poprzez Środowisko, zastosowanie inteligentnych Lubuski Kontrakt Samorządowy, rozwiązań technologicznych, Obniżone podatki lokalne. Schemat zależności sfer rozwojowych Gminy Lubiszyn rozwój społeczny Gmina Lubiszyn rozwój turystyczny 29 rozwój komunikacyjny Strona rozwój środowiskowy Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 4. Analiza S.W.O.T. Analiza SWOT zmierza z jednej strony do ujawnienia wszystkich potencjalnych szans rozwoju oraz ewentualnych zagrożeń związanych ze zmianami zachodzącymi w otoczeniu Gminy, z drugiej zaś – do oceny Gminy. DZIEDZINA GOSPODARCZA - Atrakcyjne położenie gospodarcze. Potencjalne duże rynki zbytu, - Bliskość węzła S3 (Gorzów Wlkp./ Małyszyn) - Duży potencjał w zakresie stymulacji lokalnego przemysłu i gospodarki turystycznej - liczne obszary Natury 2000 uniemożliwiające inwestycje - niedostatecznie rozwinięta infrastruktura drogowa i komunikacyjna - Dobre położenie komunikacyjne – lokalizacja połączona z promocją walorów historyczno-kulturowych Gminy - niedostatecznie rozwinięta baza turystyczno – wypoczynkowa wokół jezior. - Rozwijający się przemysł drobny (leśny i drzewny) - Utrudnione możliwości uzyskania niskoprocentowych kredytów inwestycyjnych. - Prawidłowo rozwinięte usługi i handel (często rodzinny). - Niski stopień dostępności do komunikacji zbiorowej - Obsługa finansowo – bankowa firm i ludności. - Niewystarczająca infrastruktura sanitarno – ściekowa. - Korzystne warunki naturalne do produkcji rolniczej. - Niedostatecznie wykorzystywane walory przyrodnicze gminy w promocji gminy. - Dobrze rozwinięte rolnictwo. - Niski udział kapitału zagranicznego. - Dostępna siła robocza. - Niewystarczająca ilość uzbrojonych terenów do aktywizacji gospodarczej, - Brak partnerstwa publicznoprywatnego 30 Słabe strony Strona Mocne strony Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn DZIEDZINA GOSPODARCZA Szanse Zagrożenia - Nieuzbrojone tereny przeznaczone dla inwestorów. - Rozwój lokalnych produktów - Niestabilna polityka podatkowa i turystycznych (w szczególności działań finansowa państwa związanych z rozwojem dziedzictwa pocysterskiego). Uczestniczenie w lokalnych, regionalnych i międzynarodowych organizacjach tematycznych z przedmiotowego zakresu - Rozwój turystyki i agroturystyki. DZIEDZINA SPOŁECZNA Mocne strony Słabe strony - Dobrze rozwinięte szkolnictwo podstawowe. - Brak rozwiniętych specjalistycznych usług medycznych. - Sprawny dowóz dzieci do szkół. - Niewystarczające środki finansowe budżetu gminy na edukację. - Dobrze przygotowana oferta pomocy społecznej - Dobra aktywność pracowników służb społecznych na rzecz dzieci, młodzieży, osób starczych i niepełnosprawnych - Ograniczone środki finansowe przeznaczone dla pomocy społecznej. - Brak specjalistów z zakresie pomocy wykluczonym społecznie - Mała liczba pracowników socjalnych - Duża liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej - Dobrze wyszkolona i wyposażona OSP. - Utrudniony dostęp dzieci wiejskich do przedszkoli (wiek 3 – 5 lat). - Słaba integracja właścicieli przedsiębiorstw ze społecznością lokalną Stosunkowo wysoki procent dzieci kontynuuje naukę w szkołach Ponadgimnazjalnych (poza terenem gminy). - Ubożenie mieszkańców gminy. - Stosunkowo mała ilość występujących patologii społecznych wśród dzieci i młodzieży. - Wysoka liczba nauczycieli posiadających wykształcenie wyższe Strona - Bliskość do dóbr kulturalnych 31 - Prawidłowa opieka medyczna lekarza Mało atrakcyjna oferta spędzania rodzinnego. wolnego czasu dla młodzieży. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn oraz specjalizacje przedmiotowe. DZIEDZINA SPOŁECZNA Szanse Zagrożenia - Poprawa specjalistycznych usług medycznych – zdrowotnych dla ludności gminy. - Brak współpracy przedsiębiorstw. - Wzrost wykształcenia mieszkańców gminy. - Rosnące koszty edukacji. - Zachowanie zwyczajów i tradycji regionu - Regres kultury wiejskiej w Polsce. - Udostępnienie obiektów sportowo – rekreacyjnych oświaty dla ogółu społeczeństwa. - Brak możliwości pozyskania nauczycieli – zwłaszcza nauczycieli języków obcych do szkół wiejskich. ŚRODOWISKO Mocne strony Dogodne warunki przyrodnicze Słabe strony - Stosunkowo słaba edukacja ekologiczna społeczeństwa. - Sprawny system odbioru i wywozu odpadów stałych (z segregacją). Strona 32 - Rolniczy charakter gminy – sprzyjający środowisku. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn ŚRODOWISKO Szanse Zagrożenia - Budowa kanalizacji sanitarnej w całej gminie. - Brak wystarczających środków finansowych na aktywną ochronę środowiska. - Brak środków finansowych na modernizację istniejącej oczyszczalni Wydzielenie tras i szlaków turystycznych. - Turystyka i agroturystyka z poszanowaniem ustawy o ochronie środowiska. - Wzrastający ruch pojazdów kołowych. Rolnictwo ekologiczne. DZIEDZINA TECHNICZNA - Rozbudowana telefonizacja (komórkowa i przewodowa). - Niewystarczająca ilość chodników we wsiach. - Wystarczająca (na dzień dzisiejszy) elektryfikacja gminy. - Mało terenów uzbrojonych pod aktywizację gospodarczą. - Możliwość wygospodarowania terenów pod działalność gospodarczą. - Brak uzbrojonej bazy turystyczno – wypoczynkowej 33 Słabe strony Strona Mocne strony Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn DZIEDZINA TECHNICZNA - Rosnące koszty inwestycji w zakresie infrastruktury technicznej. - Nadmiar zadań przekazanych do realizacji gminie. - Pogarszająca się koniunktura w rolnictwie. - Ogólny brak środków finansowych w skali gminy. - Wzrost kosztów materiałów budowlanych. - Malejące zainteresowanie inwestorów z zewnątrz. 34 - Poprawa nawierzchni oraz dobre oznakowanie dróg gminnych, powiatowych i drogi wojewódzkiej przebiegających przez gminę Zagrożenia Strona Szanse Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 5. System monitorowania i aktualizacji Strategii Kluczowe znaczenie w monitorowaniu i stymulowaniu realizacji Strategii posiada Wójt. Dodatkowo w monitorowaniu uczestniczył będzie horyzontalny zespół zadaniowy do spraw Strategii. Główną ich rolą będzie monitorowanie przebiegu realizacji zadań zawartych w Strategii oraz ewentualne interweniowanie w przypadku stwierdzenia opóźnień lub nieuzasadnionej rezygnacji z realizacji zadania i w razie potrzeby aktualizowanie Strategii w zakresie dostosowania go do zmieniających się uwarunkowań. Do monitorowania, oceny realizacji programu i jego aktualizacji służyć będzie system współpracy pomiędzy podmiotami programu oraz osiągane wskaźniki produktów, rezultatów i oddziaływania. PUNKT WYJŚCIA Zadanie monitorowania i ewaluacji działań strukturalnych wynika wprost z przepisów prawa, choć sposób ich przeprowadzania zależy od natury i zakresu ocenianej pomocy. Celem jest sprawdzenie, za pomocą zdefiniowanych na odpowiednim poziomie wskaźników, efektywności wdrażania i wykorzystywanych środków. Regulacje prawne Podstawowe regulacje prawne dotyczące wskaźników monitorowania zawarte są w art. 36 Rozporządzenia Ramowego Komisji Europejskiej (ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 roku). Rozporządzenie to zawiera również liczne odniesienia do programowania (art. 16, 17 i 18) i procedurach ewaluacyjnych (art. 40, 41, 42, Lubiszyn 2014 35 Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 43 i 44). Te artykuły ustanawiają: podstawy operacyjne dla monitorowania i oceny pomocy (np. kwantyfikacja celów, monitorowanie finansowe i rzeczowe, wskaźniki wyników, rezultatów i wpływów, mierzenie); odpowiedzialność każdego z zaangażowanego poziomo zarządzania (Komisja Europejska, państwa członkowskie i Komitety Monitorujące) i związane z nimi obowiązki w zakresie sprawozdawczości (np. roczny raport z implementacji, raporty z ewaluacji). Ramy programowania Wskaźniki stosuje się do wszystkich form pomocy strukturalnej, tj. Wspólnotowych Ram Wsparcia (CSF), Jednolitego Dokumentu Programowania (SPD), Programów Operacyjnych (OP), ale również do dotacji globalnych i dużych projektów. W celu zapewnienia efektywnego monitorowania tych form pomocy, szczególna uwaga powinna zostać poświęcona najniższemu poziomowi operacyjnemu (działanie lub projekt). Zasadniczo te dane powinny być zawarte w rocznych raportach z implementacji (art. 37) i nie powinny ograniczać się do informacji finansowych. Ponadto wskaźniki powinny przedstawiać spójny opis programu, poczynając od poziomu najbliższego (rzeczywisty wydatek) i obejmując coraz to bardziej ogólne poziomy (efekty wyprodukowane przez ten wydatek) RAMY OPERACYJNE Ogólna logika pomocy Pomiędzy podstawowymi elementami przygotowywania programów pomocy w ramach Funduszy strukturalnych znajdują się ustalenie celów i alokacja środków pomiędzy operacjami w sposób zapewniający optymalną Lubiszyn 2014 36 Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn realizację celów. Pomiędzy decyzją o przyznaniu pomocy a celami istnieje logiczny związek, który może zostać przedstawiony „z góry do dołu” lub „z dołu do góry. W praktyce programowanie implikuje wybór pomiędzy dwiema perspektywami: „z góry na dół”: cała pomoc jest programowana w specyficznym kontekście związanym z definiowaniem celów ogólnych. Te ostatnie kształtują strategię pomocy i są podstawą dla pewnej liczby celów szczegółowych, w ogólnym zarysie odpowiadającym obszarom priorytetowym. Każdy z tych celów jest z kolei wdrażany za pomocą działań, które pozwalają na realizację celów operacyjnych. „z dołu do góry”: 1. działania są wdrażane przez administrację, agencje i operatorów za pomocą różnych (finansowych, ludzkich, technicznych lub organizacyjnych) środków lub zasobów (wkładu), 2. Rzeczywiste wydatki są źródłem rzeczowych wyników (np. kilometry zbudowanej drogi, liczba miejsc na zorganizowanych szkoleniach, etc.), które pokazują poczyniony postęp we wdrażaniu danego działania, 3. Rezultaty są bezpośrednimi efektami wobec beneficjentów finansowanego działania (np. skrócony czas podróży, zmniejszone koszty transportu lub liczba uczestników, którzy ukończyli szkolenia, etc.), 4. Powyższe rezultaty mogą zostać wyrażone w kategorii ich wpływu (oddziaływania) na osiągnięcie ogólnych lub szczegółowych celów programu i stanowią główną podstawę dla uznania, że dana pomoc zakończyła się sukcesem lub porażką. Lubiszyn 2014 37 Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 38 6. Źródła 1. Strategia Europa 2020, 2. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2030, 3. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020, 4. Strategia Województwa Lubuskiego do 2020 roku , 5. Lubuska Regionalna Strategia Innowacji 2010-2015 6. Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn, 7. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Lubiszyn. Lubiszyn 2014 Strategia Rozwoju Gminy Lubiszyn 39 7.Słowniczek skrótów i terminów 1. PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2. RPO Lubuskie 2020 – Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubuskiego, 3. smart specialisation strategies – strategie inteligentnej specjalizacji, 4. high-tech lub low-tech – zaawansowanie technologiczne – niskie technologie, technologie tradycyjne o charakterze nie wymagającym innowacji, 5. OF – obszary funkcjonalne. Lubiszyn 2014
