Prawo pracy - Fabryka Wiedzy

Prawo pracy
nr 132, 5 ????????????????
lutego – 3 marca 2016 r.
ISSN 1734-9842
w pytaniach i odpowiedziach
Praktyczne rozwiązania prawne
dla specjalistów do spraw personalnych
Oficjalne stanowiska
MPiPS, PiP
Przerwy w pracy, nie zawsze od pracy
w numerze:
Prawo do przerwy w pracy jest uprawnieniem pracowniczym. Niektóre z przerw
pracodawca musi zapewniać pracownikom, inne – tylko może. Do uprawnień
dyrektywnych pracodawcy należy również zobowiązanie pracowników do ich
wykorzystywania w określonym czasie, a w niektórych przypadkach nawet
w określony sposób. Nie zawsze bowiem przerwa w pracy oznacza przerwę od pracy.
UMOWY I DOKUMENTACJA
Jedyną przerwą, która należy się wszystkim pracownikom, jest przerwa 15-minutowa,
tzw. śniadaniowa. Służy ona każdemu zatrudnionemu, niezależnie od tego, czy pracodawca
formalnie wyznaczył ją w przepisach wewnątrzzakładowych, czy też nie. Jedynym warunkiem
uzyskania tej przerwy jest praca w odpowiednim dobowym wymiarze czasu pracy. Prawo
do niej przysługuje bowiem pracownikowi, jeżeli dobowy wymiar jego czasu pracy nie jest
krótszy niż 6 godzin (przykład 1).
ciąg dalszy na stronie 4
Ustalanie prawa do dodatkowego
wynagrodzenia rocznego
Pytanie: Czy pracownikowi, który pracował od 1 lutego 2010 r. do 31 maja 2015 r.,
przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne za rok 2015 proporcjonalnie do
przepracowanego okresu? Czy pomimo tego, że pracownik pracował w naszej jednostce
kilka lat, trzeba zastosować zasadę co najmniej 6-miesięcznego okresu przepracowanego?
Czy pracownik zatrudniony od 1 stycznia 2000 r. nabył prawo do dodatkowego
wynagrodzenia rocznego w 2015 r., jeśli przebywał na urlopie wypoczynkowym
od 27 kwietnia do 31 maja 2015 r. oraz od 2 do 9 czerwca 2015 r.,
a od 10 czerwca 2015 r. przebywał na urlopie bezpłatnym?
Odpowiedź: Wymóg przepracowania co najmniej 6 miesięcy odnosi się do każdego roku
kalendarzowego, za który ustalane jest uprawnienie do dodatkowego wynagrodzenia
rocznego. Przy ustalaniu prawa do trzynastki okresy przebywania na urlopie
wypoczynkowym są traktowane jako przepracowane, natomiast okres korzystania
z urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu przepracowanego.
Świadczenie pracy na rzecz
dwóch pracodawców w ramach
jednej umowy 2
Wykazywanie w świadectwie pracy
okresu urlopu bezpłatnego na odbycie
ćwiczeń wojskowych 3
Dyscyplinarne rozwiązanie
umowy jako ostateczność 3
TEMAT NUMERU
Przerwy w pracy, nie zawsze
od pracy 4–5
CZAS PRACY
Rozliczanie czasu pracy i ustalanie
nadgodzin w podróży służbowej 6
URLOPY I ZWOLNIENIA
Zwolnienie z obowiązku świadczenia
pracy na udział w posiedzeniu
zarządu związku zawodowego 7
Jak liczyć staż urlopowy inżyniera? 7
WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA
Wyodrębnianie wynagrodzenia
za opiekę z podstawy trzynastki 8
Ustalanie prawa do dodatkowego
wynagrodzenia rocznego 8
Składki ZUS od umowy zlecenia
zawartej z emerytem, który posiada
inny tytuł do ubezpieczeń 9
Dodatkowe wynagrodzenie roczne przysługuje w pełnej wysokości pracownikowi, który przepracował u danego pracodawcy cały rok kalendarzowy.
Pracownik, który przepracował u pracodawcy co najmniej 6 miesięcy w danym roku
kalendarzowym. ma natomiast prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w wysokości, proporcjonalnej do okresu przepracowanego.
ciąg dalszy na stronie 8
OCHRONA RODZICIELSTWA
wyłącznie u nas
ZDANIEM PIP
Co grozi pracownikowi za nadużycie
uprawnień związanych
z rodzicielstwem? 11
Przedłużenie do dnia porodu trzeciej umowy o pracę na czas określony nie będzie oznaczać zawarcia kolejnej (czwartej) umowy, a co za tym idzie, nie będzie prowadzić do
naruszenia limitu liczby umów na czas określony.
czytaj więcej na stronie 12
Urlop rodzicielski dla pracownika
– ojca, jeśli matka dziecka jest
nieubezpieczona 10
OCHRONA RODZICIELSTWA
ZDANIEM PIP
Przedłużenie umowy do dnia
porodu w świetle nowych limitów
umów terminowych 12
Umowy i dokumentacja
OD REDAKCJI
MAM PRZERWĘ
Niedługo po rozpoczęciu pracy przerwa na
kawę (nierzadko połączona z pogaduszkami
ze współpracownikami), potem przerwa
śniadaniowa, dalej na lunch, a w przypadku
niewolników nikotynowego nałogu – przerwa
na papierosa (a nawet kilka). Dla pracowników
biurowych co godzinę chwila odpoczynku dla
oczu zmęczonych pracą przy komputerze, a dla
niepełnosprawnych – 15-minutowa przerwa na
gimnastykę lub wypoczynek. Do tego jeszcze
przerwy na karmienie dla mam…
Jeśli zliczyć te wszystkie przerwy i dodać je do
czasu pracy, pracownicy musieliby zostawać
w pracy po 10, a nawet więcej godzin. Jednak
część przerw od pracy jest wliczana do czasu
pracy, inne są nieobowiązkowe i pracodawca
może nawet zakazać korzystania z nich. A jeszcze
inne mimo że są przerwami w pracy, wcale nie
są przerwami od pracy. Wszystkie te zawiłości
wyjaśnia Joanna Kaleta na str. 4.
Emilia Wawrzyszczuk
redaktor prowadząca,specjalista w zakresie
prawa pracy i wynagrodzeń
Numery telefonu na dyżur eksperta
od 14.00 do 16.00:
16, 23 lutego 2016 r. – tel. 22 318 07 35
1 marca 2016 r. – tel. 22 318 07 64
Prawo pracy
w pytaniach i odpowiedziach
Kierownik grupy wydawniczej:
Agnieszka Konopacka-Kuramochi
Redaktor prowadząca: Emilia Wawrzyszczuk
Konsultant merytoryczny: Halina Tulwin
dyrektor Departamentu Prawnego GIP
Wydawca: Hanna Komorowska
Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski
Projekt graficzny: Magdalena Huta
Druk: MDruk
Nakład: 2800 egz.
Korekta, skład i łamanie:
Cała Jaskrawość, www.calajaskrawosc.pl
„Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach” wraz z innymi elementami subskrypcji
chronione jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy –
zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych
w „Prawie pracy w pytaniach i odpowiedziach” lub w innych elementach subskrypcji informacji, wskazówek, przykładów itp. do konkretnych przypadków.
Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa
KRS: 0000098264,
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie,
Sąd Gospodarczy, XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy,
wysokość kapitału zakładowego: 200 tys. zł
Zamówienia:tel.: 22 518 29 29 • faks: 22 617 60 10
mail: [email protected]
2
Świadczenie pracy na rzecz dwóch
pracodawców w ramach jednej umowy
Pytanie: Kierownik działu personalnego jest zatrudniony w spółce A. Jako miejsce
pracy w umowie wskazano siedzibę pracodawcy. Pracownik ten wykonuje jednak
prace na rzecz drugiej spółki B (spółki mają tego samego dyrektora generalnego).
Pracownicy działu personalnego również mają umowy tylko ze spółką A, wykonują
natomiast prace dla spółki B. Czy w świetle prawa należy nawiązać umowę
z dwiema spółkami na pół etatu (czas poświęcany na obsługę każdej ze spółek
jest taki sam)? Podobnie jest z pracownikami zatrudnionymi w innych działach
wspierających (IT, administracja). Dodatkowo niedługo powstanie trzecia spółka
z tym samym dyrektorem generalnym na czele.
Odpowiedź: Istotą stosunku pracy jest wykonywanie pracy na rzecz i pod
kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym,
za wynagrodzeniem. Zatrudnienie na podstawie umowy w spółce A skutkuje
obowiązkiem wykonywania pracy wyłącznie na jej rzecz i pod jej kierownictwem.
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy
określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu
i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z zasady tej wynika
obowiązek świadczenia pracy przez pracownika na rzecz konkretnego podmiotu,
którego przepisy prawa pracy uznają za
pracodawcę wyposażonego w „zdolność
samodzielnego zatrudniania”.
Według Kodeksu pracy (kp) pracodawcą
może być nie tylko osoba fizyczna lub
osoba prawna, ale również jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości
prawnej. Przy czym, aby uzyskać taki status, jednostka ta musi być dostatecznie
wyodrębniona organizacyjnie i finansowo
(np. oddział, filia itp.), powinna również
móc zatrudniać pracowników. Zdolność
samodzielnego zatrudniania powinna wynikać z przepisów regulujących jej ustrój.
Praca dla innego podmiotu – wyjątkowo…
Pracownik może być delegowany do pracy
na rzecz innego pracodawcy, czyli wypożyczony innemu pracodawcy, może też
otrzymać polecenie pracy u innego pracodawcy. Jednakże wszystkie te sytuacje
muszą mieć oparcie w przepisach prawa
pracy, np.:
wypożyczenie może nastąpić w sytuacji
udzielenia urlopu bezpłatnego pracownikowi przez pracodawcę w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy
(art. 1741 kp) lub w ramach pracy tymczasowej;
delegowanie do pracy na rzecz innego
pracodawcy może nastąpić w ramach
swobody świadczenia usług na podstawie dyrektywy unijnej;
WEJDŹ NA STRONĘ: www.prawo-pracy.wip.pl
polecenie pracy u innego pracodawcy
może dotyczyć sytuacji wykonywania
usług w imieniu pracodawcy na rzecz innego podmiotu na podstawie umowy zawartej przez ten podmiot z pracodawcą.
…i zazwyczaj na podstawie odrębnej
umowy
Wykonywanie pracy na rzecz dwóch różnych podmiotów w ramach jednego stosunku pracy łączącego pracowników ze
spółką A w sposób opisany w pytaniu, może
nie być prawidłowe. Pracownicy zatrudnieni w spółce A powinni bowiem wykonywać
pracę wyłącznie pod kierownictwem i na
rzecz swojego pracodawcy. Jeżeli zaś wykonują pracę również pod kierownictwem
i na rzecz innego podmiotu (spółki B), powinni mieć z tym podmiotem zawartą odrębną umowę o pracę. Taka konieczność
nie zachodzi jednak w sytuacjach, gdy np.:
spółka A jest agencją pracy tymczasowej, pracownicy wymienieni w pytaniu są pracownikami tymczasowymi,
a spółka B jest pracodawcą użytkownikiem, korzystającym z pracy pracowników tymczasowych;
spółka B jest klientem spółki A w zakresie spraw kadrowych, IT itd., a pracownicy spółki A wykonując pracę na
rzecz spółki B, reprezentują swojego
pracodawcę (działają w jego imieniu).
n Katarzyna Wrońska-Zblewska
prawnik, specjalista prawa pracy
Podstawa prawna:
art. 3, art. 22 § 1, art. 1741 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks
pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r.
poz. 1502 ze zm.).