Edycja 2015 - sklodowska.edu.pl

KONKURS POLONISTYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
20 marca 2015 r.
1.
Dokonaj analizy składniowej zdania. Zrób jego wykres, nazwij części mowy i części zdania:
„Rozpacz, cierpienie, żal prowadzą renesansowego poetę do odrzucenia wyznawanych wcześniej wartości.”
2. Przeczytaj Tren V i wykonaj polecenia:
Jako oliwka mała pod wysokim sadem
Idzie z ziemie ku górze macierzyńskim śladem,
Jeszcze ani gałązek, ani listków rodząc,
Sama tylko dopiro szczupłym prątkiem wschodząc:
Tę jeśli, ostre ciernie lub rodne pokrzywy
Uprzątając, sadownik podciął ukwapliwy,
Mdleje zaraz, a zbywszy siły przyrodzonej,
Upada przed nogami matki ulubionej Takci się mej namilszej Orszuli dostało.
Przed oczyma rodziców swoich rostąc, mało
Od ziemie się co wznióswszy, duchem zaraźliwym
Srogiej Śmierci otchniona, rodzicom troskliwym
U nóg martwa upadła. O zła Persefono,
Mogłażeś tak wielu łzam dać upłynąć płono?
a. Określ kompozycję utworu -z jakich części i jak ze sobą powiązanych składa się utwór.
b. Scharakteryzuj styl utworu.
c. Jaką postać ma ostatnie zdanie i do kogo się odnosi.
3.
Przeczytaj Tren VII oraz wykonaj polecenia:
Nieszczesne ochędóstwo, żałosne ubiory
Mojej namilszej cory,
Po co me smutne oczy za sobą ciągniecie?
Żalu mi przydajecie.
Już ona członeczków swych wami nie odzieje,
Nie masz, nie masz nadzieje.
Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany.
Już letniczek pisany
I uploteczki wniwecz, i paski złocone -
Matczyne dary płone.
Nie do takiej łóżnice, moja dziewko droga,
Miała cię mać uboga
Doprowadzić, nie takąć dać obiecowała
Wyprawę, jakąć dała.
Giezłeczkoć tylko dała a lichą tkaneczkę,
Ociec ziemie bryłeczkę
W główki włożył. Niestetyż, i posag i ona
W jednej skrzynce zamkniona.
a. Scharakteryzuj podmiot liryczny utworu.
b. Wypisz 3 przykłady różnych środków poetyckich i określ ich funkcje.
c. Wypisz z tekstu archaizmy ( 3) i podaj ich współczesne znaczenie.
4.
Przeczytaj Tren VIII i wykonaj polecenia:
Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,
Moja droga Orszulo, tym zniknienim swoim.
Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:
Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.
Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała,
Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała.
Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować
Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować,
To tego, to owego wdzięcznie obłapiając
I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając.
Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu,
Nie masz zabawki, nie masz rośmiać sie nikomu.
Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje,
A serce swej pociechy darmo upatruje.
a. Nazwij figurę stylistyczną, która rozpoczyna wiersz.
b. Przedstaw sposób kreowania Orszulki w tym trenie.
c. Wypisz z tekstu 3 epitety i określ ich funkcję.
d. Omów budowę utworu – system wierszowy.
5. Przeczytaj bajkę Ptaszki w klatce i wykonaj polecenia:
"Czegóż płaczesz? - staremu mówił czyżyk młody Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody".
"Tyś w niej zrodzon - rzekł stary - przeto ci wybaczę;
Jam był wolny, dziś w klatce - i dlatego płaczę".
a. określ miejsce akcji
b. wymień bohaterów
c. przedstaw w 1 zdaniu temat ich rozmowy
d. dokonaj analizy składniowej zdania. Zrób jego wykres, nazwij części mowy i części zdania
e. uzasadnij w 3 zdaniach swą propozycję
f. jakie prawdy dotyczące natury człowieka i jego życia zawiera ta bajka? - wnioski zapisz w postaci
równoważników zdań
6. Przeczytaj bajkę Dewotka i wykonaj polecenia:
Dewotce słóżebnica w czymsiś przewiniła
Właśnie natenczas, kiedy pacierze kończyła.
Obróciwszy się przeto z gniewem do dziewczyny,
Mówiąc właśnie te słowa: "... i odpuść nam winy,
Jako my odpuszczamy"", biła bez litości.
Uchowaj, Panie Boże, takiej pobożności!
a. wyjaśnij określenia: dewotka, dewocja
b. co zarzuca bohaterce Krasicki
c. zredaguj morał stanowiący komentarz do bajki
7. Rozpoznaj bohaterów „Zemsty” na podstawie podanych informacji:
A. tchórzliwy bawidamek, zależny od Cześnika..............................................
B. grzeczna, roztropna, skromna, młoda......................................
C. młody, przystojny kawaler.................................................................................
D. nieśmiały wobec kobiet, zapalczywy, wybuchowy.............................................
8. Podaj trzy nazwiska znaczące bohaterów „Zemsty” i krótko omów ich znaczenie. Nazwij rodzaj
komizmu zastosowany przez autora.
9. Określ wartość logiczną następujących informacji:
A. Cześnik miał na imię Jan
TAK/NIE
B. Hanna Czepiersińska była wdową.
TAK/NIE
C. Rejent był wybuchowy i zapalczywy.
TAK/NIE
D. Klara była córką Cześnika.
TAK/NIE
E. Papkin grał na gitarze angielskiej.
TAK/NIE
F. Papkin został otruty przez Rejenta.
TAK/NIE
Skreśl odpowiedź błędną.
10.Przeczytaj uważnie zamieszczone niżej cytaty.
A.”Piękna wdowa w każdym względzieLasy-gleba wyśmienitaDobrą żoną pewnie będzieCo za czynsze!”
B.”Już nie żyję.
Byłbym przywiózł krokodyla,
Byłbym zyskał twoją rękę;
Lecz ostatnia przyszła chwila,
Dziś rycerską kończę mękę”.
Następnie wykonaj polecenia:
a. Kto te słowa wypowiada?
b. Kogo charakteryzują? Uzasadnij w 5 zdaniach pojedynczych.
c. Wskaż kontekst (sytuację) tych wypowiedzi.
d. Wypisz z nich wszystkie przymiotniki i określ ich formy fleksyjne.
Napisz wypracowanie na ok 200 słów na jeden z wybranych tematów:
1. My z niego wszyscy [Z. Krasiński] Czy powieści historyczne Sienkiewicza są wartością dla późniejszych
pokoleń? Omów problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do wybranej powieści Sienkiewicza.
2. Obraz miłości ocalającej w wybranej powieści historycznej Sienkiewicza. Przedstaw problem, odwołując
się do tekstu wybranej powieści.