Z dniem 1 maja 2014 roku weszła w życie ustawa o cudzoziemcach

Zezwolenie dla cudzoziemca na pobyt czasowy i pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Z dniem 1 maja 2014 roku weszła w życie ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013
roku (Dz. U. z 2013 roku poz. 1650, dalej: „ustawa o cudzoziemcach”), zastępując ustawę
z dnia 13 czerwca 2003 roku o cudzoziemcach (tekst jednolity Dz. U. z 2011 roku nr 264, poz.
1573, ze zm.). Jedną z nowości jest wprowadzenie instytucji „zezwolenia na pobyt czasowy
i pracę” (art. 114 ustawy o cudzoziemcach).
Zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udziela się, gdy celem pobytu cudzoziemca na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest wykonywanie pracy oraz spełnione są łącznie
następujące warunki:
1) cudzoziemiec posiada:
a) ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub
potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej,
b) źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów
utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu (wysokość tego
dochodu powinna być wyższa niż wysokość dochodu uprawniającego do świadczeń
pieniężnych z pomocy społecznej określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 roku
o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku poz. 182, ze zm.), w odniesieniu do
cudzoziemca oraz każdego członka rodziny pozostającego na jego utrzymaniu; zgodnie z
art. 8 ust. 1 w/w ustawy prawo do takich świadczeń przysługuje osobie samotnie
gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 461 zł a także osobie w rodzinie, w
której dochód na osobę nie przekracza kwoty 316 zł);
2) cudzoziemiec ma zapewnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce
zamieszkania (np. poświadczenie zameldowania, umowa najmu mieszkania, inna umowa
umożliwiająca władanie lokalem mieszkalnym lub oświadczenie osoby uprawnionej do
władania lokalem mieszkalnym o zapewnieniu cudzoziemcowi miejsca zamieszkania;
3) podmiot powierzający wykonywanie pracy nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb
kadrowych na lokalnym rynku pracy;
4) wysokość wynagrodzenia, która jest określona w posiadanej przez cudzoziemca umowie
z podmiotem powierzającym wykonywanie pracy, będącej podstawą wykonywania pracy,
zawartej w formie pisemnej, nie jest niższa niż wysokość wynagrodzenia pracowników
wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracy pracę porównywalnego rodzaju lub na
porównywalnym stanowisku.
Wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemiec jest zobowiązany
złożyć osobiście, nie później niż w ostatnim dniu jego legalnego pobytu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy nie został
złożony przez cudzoziemca osobiście, wojewoda wzywa go do osobistego stawiennictwa
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania (art. 105 ust. 1 i 2
ustawy o cudzoziemcach). Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemiec
składa na formularzu zawierającym m.in. informacje dotyczące podmiotu powierzającego
wykonywanie pracy i pracodawcy użytkownika, dane osoby upoważnionej do kontaktu
w sprawie wniosku przez podmiot powierzający wykonywanie pracy, informacje na temat
pracy, która ma być powierzona cudzoziemcowi (art. 106 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach).
Zezwolenia na pobyt czasowy udziela, odmawia jego udzielenia albo cofa je wojewoda
właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca, w drodze decyzji (art. 104 ustawy
o cudzoziemcach).
Uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nie zwalnia od spełnienia określonych
odrębnymi przepisami wymogów dotyczących wykonywania zawodów regulowanych lub
działalności (art. 115 ustawy o cudzoziemcach).
Należy przy tym wskazać, że wymogi dotyczące wydania zezwolenia na pracę
bez jednoczesnego orzekania o pobycie czasowym wciąż regulowane są przepisami ustawy
z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst
jednolity Dz.U. z 2013 roku poz. 674 ze zm., dalej: „ustawa o promocji zatrudnienia”). Inaczej
niż na gruncie ustawy o promocji zatrudnienia gdzie stroną postępowania jest wyłącznie
podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi (art. 88a ust. 1 i 2 ustawy
o promocji zatrudnienia) – stroną postępowania o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy
i pracę jest sam cudzoziemiec.
Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach w decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi
zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, wskazuje się:
1) okres ważności tego zezwolenia,
2) podmiot powierzający wykonywanie pracy, a w przypadku gdy cudzoziemiec będzie
pracownikiem tymczasowym - także pracodawcę użytkownika,
3) stanowisko, na jakim cudzoziemiec ma wykonywać pracę,
4) najniższe wynagrodzenie, które może otrzymywać cudzoziemiec na danym stanowisku,
5) wymiar czasu pracy,
6) rodzaj umowy, na podstawie której cudzoziemiec ma wykonywać pracę.
W przypadku gdy w decyzji wskazuje się kilka podmiotów powierzających wykonywanie
pracy, warunki wykonywania pracy określa się odrębnie dla każdego podmiotu.
Wymogu wskazania w decyzji opisanych powyżej informacji dotyczących wykonywanej przez
cudzoziemca pracy nie stosuje się, gdy cudzoziemiec spełnia warunki zwolnienia z obowiązku
posiadania zezwolenia na pracę, określone odrębnymi przepisami. W takim jednak
przypadku w decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, poza okresem
ważności zezwolenia, zamieszcza się informację, że cudzoziemiec jest uprawniony
do wykonywania pracy na warunkach określonych w przepisie będącym podstawą
zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (art. 118 ust 3 i 4 ustawy o
cudzoziemcach).
W myśl art. 120 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach zezwolenie na pobyt czasowy i pracę może
być w każdym czasie, na wniosek cudzoziemca, zmienione przez wojewodę właściwego ze
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca, jeżeli cudzoziemiec zamierza
wykonywać pracę u innego pracodawcy użytkownika lub na innych warunkach niż określone
w art. 118 ust. 1 pkt 2-5 ustawy o cudzoziemcach (tj. dotyczących stanowiska pracy,
wynagrodzenia, wymiaru czasu pracy i rodzaju umowy). Wojewoda może jednak odmówić
zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, jeżeli cudzoziemiec nie spełnia warunków
dotyczących posiadania ubezpieczenia społecznego, stabilnego i regularnego dochodu oraz
zapewnionego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania, a także gdy
podmiot, który powierza wykonywanie pracy ma możliwości zaspokojenia potrzeb
kadrowych na lokalnym rynku pracy lub wysokość wynagrodzenia cudzoziemca jest niższa niż
wysokość wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracy
pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku (art. 120 ust. 2 ustawy
o cudzoziemcach). Jeżeli okres ważności zmienianego zezwolenia przekroczy 3 lata
wojewoda odmawia zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Nie wymagają natomiast
zmiany lub wydania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę: zmiana siedziby lub
miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie
pracy lub przejęcie pracodawcy lub jego części przez innego pracodawcę (art. 119 ustawy
o cudzoziemcach).
Obowiązkiem cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na
podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest pisemne powiadamianie wojewody
właściwego ze względu na miejsce swojego aktualnego pobytu, w ciągu 15 dni roboczych,
o utracie pracy u któregokolwiek z podmiotów powierzających wykonywanie pracy,
wymienionych w zezwoleniu (art. 121 ustawy o cudzoziemcach).
Wojewoda cofa zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, jeżeli stanowisko określone
w zezwoleniu uległo zmianie lub wysokość wynagrodzenia została obniżona, a zezwolenie to
nie zostało zmienione (art. 122 ustawy o cudzoziemcach). Ponadto wojewoda cofa
zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, jeżeli (art. 100 ustawy o cudzoziemcach):
1) ustał cel pobytu, który był powodem udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy
cudzoziemcowi, lub
2) przestał on spełniać wymogi udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na
deklarowany cel pobytu, lub
3) wystąpiła przynajmniej jedna z okoliczności, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 2, 4-8
ustawy o cudzoziemcach, tj.:
a) obowiązuje wpis danych cudzoziemca do wykazu cudzoziemców, których pobyt jest na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niepożądany,
b) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony
bezpieczeństwa i porządku publicznego, lub
c) w postępowaniu w sprawie udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy:
- złożył on wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub
dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane lub informacje, lub
- zeznał on nieprawdę lub zataił prawdę albo podrobił lub przerobił dokument w celu
użycia go jako autentycznego lub takiego dokumentu używał jako autentycznego, lub
d) zalega z uiszczeniem podatków, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskał przewidziane
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie
w całości wykonania decyzji właściwego organu, lub
e) nie zwrócił kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu
cudzoziemca do powrotu, które zostały pokryte z budżetu państwa, lub
f) podlegając obowiązkowi leczenia na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia
2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, nie wyraża
zgody na to leczenie.
Autor: Tomasz Bernady, radca Prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER –
adwokaci i radcowie prawni sp.p.
(www.ghmw.pl)