Aktualizacja oprogramowania artykuł Gazeta Prawna

Dziennik Gazeta Prawna, 28 listopada 2011 nr 229 (3115)
C13
gazetaprawna.pl
P OR A DN I A P ODAT KO WA
Jak rozliczyć koszty
przy przekazaniu
urządzeń
Podatnik zawarł
z kontrahentami umowy
o świadczeniu usług o charakterze marketingowym,
na mocy których zobowiązał się do reklamowania
produktów wytwarzanych
i sprzedawanych przez
tych kontrahentów, takich
jak np. lekarstwa (w przypadku branży medycznej).
W ramach tych umów podatnik jest także zobowiązany do zapewnienia
możliwości efektywnego
użytkowania tych produktów przez udostępnienie sprzętu medycznego
szpitalom. Udostępniany
sprzęt umożliwia stosowanie wyrobów produkowanych i dystrybuowanych
przez usługobiorców
(kontrahentów) podatnika. Z tytułu świadczonych
usług marketingowych
przedsiębiorca otrzymuje
ustalone wynagrodzenie.
Jak w takim przypadku
uwzględniać odpisy amortyzacyjne?
Hanna Kozłowska
biegły rewident w KDA
Grupa Sarnowski i Wiśniewski
w Poznaniu
Decydujące znaczenie dla zaliczenia do kosztów odpisów
amortyzacyjnych dokonywanych od przekazanych w taki
sposób urządzeń ma art. 16
ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o CIT,
zgodnie z którym nie uważa
się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej
środków trwałych oddanych
do nieodpłatnego używania za
miesiące, w których środki te
były oddane do nieodpłatnego
używania.
O wyłączeniu z kosztów
podatkowych decyduje nieodpłatne oddanie do używania składników majątku
podatnika. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego
PWN „nieodpłatny” oznacza niewymagający opłaty. Z kolei odwołując się do
orzecznictwa, można wskazać na wyrok NSA z 15 stycznia 2008 r. (sygn. akt II FSK
1578/06), w którym sąd, korzystając z dotychczasowego
orzecznictwa, jak i poglądów
doktryny uznał, że ze świadczeniem nieodpłatnym będziemy mieli do czynienia
w przypadkach, w których
otrzymujący odnosi określoną korzyść pod tytułem
darmym. Oznacza to, że nie
świadczy nic w zamian ani
obecnie, ani też w przyszłości. Innym przykładem może
być wyrok WSA we Wrocławiu z 18 maja 2009 r. (sygn.
akt I SA/Wr 74/09), w którym
możemy przeczytać, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12
ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT ma
szerszy zakres niż w prawie
cywilnym. Obejmuje ono
wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne,
których następstwem jest
uzyskanie korzyści kosztem
innego podmiotu, lub te
wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze
w działalności osób prawnych, których skutkiem jest
nieodpłatne, tj. niezwiązane
z kosztami lub inną formą
ekwiwalentu, przysporzenie
majątku tej osobie, mające
konkretny wymiar finansowy. Warto również zwrócić
uwagę na uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 2
kwietnia 2003 r. (sygn. akt
III RN 49/02), zgodnie z którym nieodpłatne świadczenie polega na uzyskiwaniu
przez podatnika przychodu
bez ekwiwalentnego świadczenia wzajemnego.
W omawianym przypadku udostępnienie urządzeń
nie ma de facto charakteru
nieodpłatnego świadczenia.
Przedsiębiorca uzyskuje bowiem z tytułu umów zawartych z kontrahentami, których przedmiotem jest m.in.
udostępnienie urządzeń,
ustalone przez strony wynagrodzenie. Otrzymuje więc
zysk, co w odniesieniu do
ukształtowanego w orzecznictwie i doktrynie pojęcia
nieodpłatności wyklucza
możliwość uznania, że przedsiębiorca faktycznie przekazuje urządzenia w sposób
nieodpłatny. Nie zachodzi zatem w tym przypadku warunek jednostronności korzyści
majątkowej. Z tego względu,
gdy urządzenia udostępniane są podmiotom trzecim,
na mocy umowy marketingowej zawartej z klientem,
nie znajdzie zastosowania
regulacja z art. 16 ust. 1 pkt
63 lit. c) ustawy o CIT. Przepis ten można bowiem zastosować jedynie, gdy jedna
ze stron nie uzyskuje żadnej
korzyści (żadnego przychodu)
z tytułu udostępnienia swojego środka trwałego innemu
podmiotowi.
Z uwagi zatem na to, że
udostępnienie urządzeń następuje w celu realizacji zobowiązań wynikających z umów
o świadczenie usług marketingowych zawartych z kontrahentami, wykorzystanie
urządzeń następuje na cele
związane z prowadzoną działalnością, co daje przedsiębiorcy możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych
od przedmiotowych urządzeń
i zaliczenia wartości tych odpisów do kosztów uzyskania
przychodów na mocy art. 15
ust. 6 ustawy o CIT.
stania z tej formy opodatkowania przez osoby wspólnie
mieszkające i wychowujące dzieci w nieformalnych
związkach (konkubinacie).
Wskutek zmiany istotne stało się faktyczne samotne wychowywanie dziecka.
Mając w pamięci liczne
spory podatników z fiskusem
w tym zakresie w ostatnich
latach, zastanawiające jest,
w jaki sposób organy skarbowe zamierzają weryfikować,
czy dany podatnik faktycznie wychowywał dziecko samotnie, tym bardziej że taka
sytuacja może mieć miejsce
tylko przez pewną część roku
podatkowego. W takim przypadku wydaje się, że podważenie deklaracji podatnika
o samotnym wychowywaniu dziecka wyrażonej w jego
rocznym zeznaniu podatkowym będzie dla fiskusa niezwykle trudne do udowodnienia.
Gdyby jednak fiskusowi
udało się udowodnić podatnikowi (np. przez zeznania
świadków) istnienie okoliczności wskazujących wyraźnie
na wspólne pożycie i prowadzenie gospodarstwa domowego, w praktyce powinien
się on liczyć nie tylko z koniecznością złożenia korekty
deklaracji, lecz także z obowiązkiem dopłaty podatku
(wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę), a nawet
z sankcjami wynikającymi
z kodeksu karnego skarbowego.
Podstawa prawna
Art. 15, 16 ustawy z 15 lutego 1992 r.
o podatku dochodowym od osób
prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74,
poz. 397 z późn. zm.).
Jak przypuszczam, samochód
został przekazany bezpłatnie do używania pośrednikowi sprzedającemu usługi
lub towary należące do firmy – właściciela samochodu.
Nie jest to w opisanej sytuacji przekazanie całkowicie
bezpłatne. Najlepiej jest zawrzeć umowę o współpracy, w ramach której zostaną
opisane zasady udostępnienia samochodu pośrednikowi oraz jego obowiązki z tytułu świadczenia usług na
rzecz właściciela samochodu. Z umowy jasno będzie
wynikać, że udostępnienie
nie jest w istocie nieodpłatne, ponieważ użyczający pojazd oczekuje z tego tytułu
określonych korzyści. Nie będzie zatem miał zastosowa-
Jak w zeznaniu
za 2011 rok rozliczy
się samotny rodzic
Rodzic w zeznaniu za 2011
rok chce rozliczyć się jako
osoba samotnie wychowująca dziecko. Czy powinien
pamiętać o jakichś warunkach?
Rafał Tołwiński
starszy konsultant w dziale
podatkowym Ernst & Young
Zmiany w przepisach dotyczące osób planujących rozliczyć się jako samotnie wychowujące dziecko weszły
w życie od 1 stycznia 2011 r.
Celem ustawodawcy była próba rozwiania wątpliwości
interpretacyjnych w odniesieniu do wcześniej obowiązującego i nieprecyzyjnego
przepisu w taki sposób, aby
bez względu na stan cywilny
wykluczyć możliwość skorzy-
Podstawa prawna
Art. 6 ustawy z 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51,
poz. 307 z późn. zm.).
Jak amortyzować
samochód
Przedsiębiorca chce przekazać bezpłatnie pośrednikowi samochód. Jak
w takiej sytuacji go amortyzować?
Paweł Małecki
doradca podatkowy z Kancelarii
Doradztwa Podatkowego Pama
Samochodu, który
został bezpłatnie
przekazany
pośrednikowi
lub bez żadnych
świadczeń drugiej
strony, nie można
amortyzować
nia art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c)
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub
art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c) ustawy o podatku dochodowym
od osób prawnych, zgodnie
z którymi nie dokonuje się
odpisów amortyzacyjnych
od środków trwałych oddanych do nieodpłatnego używania – za miesiące, w których składniki te były oddane
do nieodpłatnego używania.
Użyczający samochód na
opisanych zasadach dokonuje odpisów amortyzacyjnych w sposób identyczny,
jaki byłby stosowany, gdyby
pojazdu używał właściciel.
W takim przypadku mamy
do wyboru następujące metody amortyzacji:
1) podstawową – według
stawek opisanych w załączniku do ustawy (odpowiednio podatku dochodowego od
osób fizycznych lub podatku
dochodowego od osób prawnych),
2) według stawek indywidualnych – jeśli samochód
był używany lub ulepszony
w dniu wprowadzenia do
ewidencji środków trwałych,
3) metodą degresywną – jeśli samochód nie jest samochodem osobowym w rozumieniu przepisów ustawy
o podatku dochodowym,
4) jednorazowo do 50 tys.
euro – gdy spełniony jest ten
sam warunek co w pkt. 3.
Jeżeli jednak samochód
byłby przekazany na własność
pośrednikowi lub bez drugostronnych świadczeń, to takiego samochodu nie można
amortyzować.
Podstawa prawna
Art. 16 ustawy z 15 lutego 1992 r.
o podatku dochodowym od osób
prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74,
poz. 397 z późn. zm.).
Art. 23 ustawy z 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51,
poz. 307 z późn. zm.).
Czy VAT zawsze
obciąża podmioty
publiczne
VAT wcale nie musi być
kosztem działalności obciążającym podmioty publiczne. Odpowiednio
wczesne planowanie inwestycji pod kątem odliczania VAT daje możliwość
osiągnięcia znacznych
oszczędności budżetowych. Jakich?
Marcin Zawadzki
ekspert w Ernst & Young
Utarło się, że podmioty publiczne, których działalność
jest z VAT zwolniona, nie
odliczają VAT związanego
z dokonywanymi przez siebie zakupami, a w konsekwencji podatek ten stanowi
dla nich nieunikniony koszt
działalności. Budżety jednostek działających w sektorze
publicznym są więc obciążane dodatkowymi kosztami
w postaci VAT w porównaniu do budżetów typowych
przedsiębiorstw. Dlatego
też realizując porównywalne inwestycje, podmioty publiczne mogą być stawiane
w sytuacji mniej korzystnej
niż przedsiębiorstwa komercyjne.
To przeświadczenie nie
jest jednak do końca zgodne
z prawdą. Sektor publiczny
powoli zdaje siebie sprawę,
że wiele z ponoszonych wydatków może być skorelowanych z działalnością dającą prawo do odliczenia VAT,
przez co możliwe jest obniżenie kosztów.
Kwestia odzyskiwania VAT
od zakupów jest szczególnie
istotna przy dużych projektach, np. budowa sieci wodociągowej czy obiektów sportowych. Przy odpowiednim
wcześniejszym zaplanowaniu takich inwestycji możliwe jest wyłączenie części
lub całości VAT z nakładów
inwestycyjnych. Potwierdza to również praktyka
podatkowa – np. interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 11 sierpnia 2011 r., nr
IPTPP1/443-210/11-2/MW.
Podstawa prawna
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U.
z 2011 r. nr 177, poz. 1054).
Jak ująć w kosztach
aktualizację
oprogramowania
Przedsiębiorca chce zaktualizować oprogramowanie we wszystkich
firmowych komputerach.
Czy wydatki na ten cel
może uwzględnić w kosztach?
Maria Kopówka
ekspert w ABC Tax
Zakup programu komputerowego (a w rzeczywistości
zakup licencji na korzystanie
z niego) powinien być, co do
zasady, traktowany jako nabycie wartości niematerialnych i prawnych. W związku
z tym, jeżeli jego cena przekracza 3,5 tys. zł, a przewidywany okres użytkowania
będzie dłuższy niż rok, wydatek powinien być rozliczany
przez odpisy amortyzacyjne.
Kłopotliwą kwestią mogą
być koszty związane z aktualizacją programów komputerowych – chodzi o wszelkiego rodzaju upgrade lub
update firmowego oprogramowania, którego cena bywa
niekiedy znaczna.
Zgodnie z art. 16g ust. 13
ustawy o CIT modernizacji
mogą ulegać jedynie środki
trwałe, a przepisy nie przewidują analogicznego rozwiązania dla wartości niematerialnych i prawnych. Organy
podatkowe zgodnie przyjmują, że wydatek na aktualizację
oprogramowania nie może
być traktowany jak ulepszenie wartości niematerialnej
i prawnej.
Można przyjąć, że aktualizacja nie spowoduje powstania nowej wartości niematerialnej i prawnej, jeżeli
nie będzie spełniała definicji
z art. 16b ust. 1 ustawy o CIT.
Przepis ten wymienia, jakie
prawa należy uznać za wartości niematerialne i prawne
– katalog nie zawiera upgrade’ów czy update’ów przeprowadzanych w ramach wcześniej udzielonych licencji, ale
zostały w nim ujęte autorskie
lub pokrewne prawa majątkowe. Należy więc odpowiedzieć na pytanie, czy aktualizacje oprogramowania
stanowią odrębny przedmiot
praw autorskich. Niekiedy może to wynikać wprost
z treści umów licencyjnych
– jeżeli umowa stwierdza,
że aktualizacja nie stanowi
odrębnego przedmiotu praw
majątkowych, można przyjąć,
iż nie powstanie nowa wartość niematerialna i prawna.
Jeżeli umowa w tym zakresie
nie zawiera żadnych regulacji
– pojawiają się kolejne wątpliwości.
Wydaje się, że jeżeli ulepszenie istniejącego oprogramowania nie będzie się
wiązało z zawarciem nowej
umowy na nabycie licencji
lub praw, nie powstanie odrębna wartość niematerialna i prawna, więc wydatki na
aktualizację można uznać za
koszty pośrednie. Oznacza to,
że wydatki te można zaliczyć
do kosztów w momencie ich
poniesienia, chyba że dotyczą okresu przekraczającego
rok – wtedy (jeżeli nie jest
możliwe ustalenie, jaka ich
część dotyczy danego roku
podatkowego) stanowią koszty proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
W przeciwnym razie – gdy
zawarte zostaną nowe umowy licencyjne lub dojdzie do
powstania nowego programu
- autorskie prawo majątkowe lub licencję do korzystania
należałoby potraktować jak
odrębną wartość niematerialną i prawną oraz amortyzować na zasadach ogólnych.
Wskazane stanowisko
podzielają organy podatkowe (np. interpretacja Izby
Skarbowej w Warszawie z 19
Wartością
niematerialną
jest każdy przejaw
działalności
twórczej w zakresie
programów
komputerowych
i jeżeli jego wartość
w dniu przyjęcia
do używania
jest wyższa niż
3,5 tys. zł, to
podlega odpisom
amortyzacyjnym
stycznia 2009 r., nr IPPB5/423161/ 08-2/AS, i z 28 kwietnia
2009 r., nr IPPB5/423-157/092/AM), mimo że z wyroku NSA
z 5 kwietnia 2007 (sygn. akt
II FSK 1346/06) wynika nieco
inna teza. W wyroku tym sąd
wskazał, że z istoty i pojęcia
utworu jako przedmiotu autorskiego prawa osobistego
i majątkowego wynika, że
wartością niematerialną jest
każdy przejaw działalności
twórczej w zakresie programów komputerowych i jeżeli
jego wartość w dniu przyjęcia
do używania jest wyższa niż
3,5 tys. zł, to podlega odpisom
amortyzacyjnym.
Stanowisko organów
podatkowych wydaje się
dużo bardziej racjonalne, a o tym, czy mamy do
czynienia z nową wartością niematerialną i prawną, może przesądzać wiele
czynników (np. zakres aktualizacji, postanowienia
umów licencyjnych itp.).
Podstawa prawna
Art. 15, 16 ustawy z 15 lutego 1992 r.
o podatku dochodowym od osób
prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74,
poz. 397 z późn. zm.).
Oprac. Ewa Matyszewska