Prawda w znaczeniu sądowym
Transkrypt
Prawda w znaczeniu sądowym
Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prawda w znaczeniu sądowym - czyli wiarygodnośd biegłego eksperta, Dr Andrzej Bulzak ekspert merytoryczny projektu Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Czy widział świadek krowę? – czyli ocena wiarygodności zeznao świadka Prof. J. Jamontt, znakomity prawnik, opowiadał przed wojną, że dla zbicia świadka z tropu wystarczy go zapytad np.: »Jeżeli świadek jest taki spostrzegawczy, niech powie, czy widział krowę. Tak? To proszę powiedzied, czy krowa ma uszy za rogami, czy też rogi za uszami? «. Konsternacja. Namysł. I świadek traci na pewności”. Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kategorie świadków: • osoby, które zeznają szczerze i zgodnie ze stanem faktycznym • osoby, które zeznają szczerze, ale nieprawdziwie - świadkowie, którym wydaje się, że opowiadają tak, jak było – jednak się mylą • osoby, które intencjonalnie, świadomie zeznają nieprawdę, zafałszowując rzeczywistośd • niekiedy też słuchamy zeznao kłamliwych, które jednak przez przypadek zgodne są z rzeczywistością Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przy poszukiwaniu prawdy w procesie sądowym, kluczowym zadaniem jest odpowiedź na pytanie, komu należy dad wiarę • W literaturze kryminalistycznej i z zakresu psychologii sądowej opisuje się różne metody pomocne w badaniu nieszczerości wypowiedzi, które przede wszystkim oparte są na technice zadawania pytao i na nietypowym odpowiadaniu na pytania testów. • Modelowo mówi się o wskaźnikach prawdy i fałszu możliwych do zaobserwowania Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wskaźniki prawdy i fałszu cztery poziomy: • zawartośd tekstowa przekazu, • werbalny styl prezentacji przekazu, • towarzyszące przekazowi zachowania niewerbalne • oraz reakcje fizjologiczne • Twórcami takich modeli byli m.in. W. Stern, U. Undeutsch, A. Trankell, H. Szewczyk i E. Littmann czy G. Kőhnken Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W polskiej literaturze ciekawe propozycje przedstawili: J.M. Stanik oraz Z. Marten Modele te, ukierunkowane są na: • poszukiwanie schematów, • uogólnieo, • wypracowanie listy kryteriów zeznao wiarygodnych i niewiarygodnych Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Czym więc jest prawda ? PRAWDA to: • cecha wypowiadanych zdao określająca ich zgodność z rzeczywistością. • w mowie potocznej oraz w logice tradycyjnej • prawda • to stwierdzenie czegoś, co miało faktycznie miejsce • lub stwierdzenie niewystępowania czegoś, co faktycznie nie miało miejsca Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prawda – zgodnośd z faktami, z rzeczywistością, antonim kłamstwa, fałszu Co jest prawdą dziś, okazuje się fałszem jutro. autor: Monteskiusz Gdy mówisz prawdę, nie potrzebujesz sobie niczego przypominad. autor: Mark Twain Kto szuka prawdy, nie powinien liczyd głosów. autor: Gottfried Wilhelm Leibniz Nie zawsze szczera prawda jest prawdą obiektywną. autor: Hanna Kowalewska, Tego lata, w Zawrociu Prawda istnieje. Wymyśla się tylko kłamstwo. autor: Georges Braque Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Biegły sądowy (w skrócie często nazywany biegłym) • • • • • osoba posiadająca: bogate doświadczenie zawodowe i uznana za eksperta w zakresie swojej działalności, powoływana w postępowaniu sądowym w celu przedstawiania fachowych opinii o okolicznościach mających znaczenie dla wyniku sprawy sądowej, a których wyjaśnienie wymaga specjalistycznej wiedzy. daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prawda naukowa: a • Sama w sobie jest sprawdzalna i jej treśd (wynik) jest powtarzalna; • Jest opisana i oceniona w literaturze fachowej; • Ma znany lub przewidywany poziom błędów uzyskiwanych przy stosowaniu tej metody; • Uzyskała powszechną akceptację („general acceptance”) specjalistów w danej dziedzinie. prawda sądowa: - Retrospektywna - Pochodząca od osób - Wynikająca ze śladów - Zawarta w Corpus delicti - Wiarygodna - itd.. - jednorazowa (case study) - Przyjęta przez sąd jako dowód Projekt współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Czy prawda – to błąd pomiaru? Prawda sądowa - w pracy biegłego eksperta jest więc wiarygodnością świadka – którego wiarygodnośd została uznana w momencie jego powołania przez sąd do opracowania ekspertyzy !!!