sprawozdanie z działalności ośrodka pomocy społecznej w śremie

Transkrypt

SPRAWOZDANIE
Z DZIAŁALNOŚCI
OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ
W ŚREMIE
ZA 2013 ROK
Śrem, luty 2014r.
2
Spis treści
I.
Wprowadzenie ........................................................................................... 5
II. Akty prawne regulujące funkcjonowanie jednostki .............................. 6
III. Struktura wydatków
w odniesieniu do realizowanych zadań statutowych .............................. 8
IV. Realizacja zadań z zakresu pomocy i integracji społecznej ................ 10
1. Odbiorcy świadczeń pomocy społecznej .............................................. 11
2. Przyczyny udzielania pomocy ............................................................... 11
V.
Ustawowy katalog świadczeń i usług pomocy społecznej .................... 13
1. Zasiłek stały ........................................................................................... 14
2. Zasiłek okresowy ................................................................................... 15
3. Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy ........................................... 15
4. Opłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne .................................... 16
5. Dożywianie ............................................................................................. 17
6. Usługi opiekuńcze ................................................................................. 21
7. Usługi specjalistyczne świadczone
w Środowiskowym Domu Samopomocy............................................... 25
8. Kierowanie do domu pomocy społecznej
i ponoszenie odpłatności ....................................................................... 26
9. Wypłacanie wynagrodzenia dla opiekunów prawnych
dla osób całkowicie ubezwłasnowolnionych ........................................ 29
VI. Środowiskowe wsparcie socjalne ...........................................................
1. Wymiar pracy socjalnej .........................................................................
2. Kontrakt socjalny jako narzędzie pracy socjalnej
oraz realizacji aktywnej integracji społecznej ......................................
3. Program wychodzenia z bezdomności ..................................................
4. Specjalistyczne poradnictwo – Obywatelska Pomoc Prawna ...............
5. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie .................................................
6. Interdyscyplinarna pomoc
dla osób doświadczających przemocy w rodzinie ................................
7. Wspieranie rodziny – interdyscyplinarność działań .............................
VII.
1.
29
32
32
33
36
37
42
48
Innowacyjne działania
poprzez realizację projektów i programów ...................................... 57
Realizacja działań pomocowych ........................................................... 57
3
2.
Centrum Aktywności Lokalnej w gminie Śrem .................................... 93
VIII. Realizacja zadań z zakresu świadczeń rodzinnych,
funduszu alimentacyjnego
i postępowania wobec dłużników alimentacyjnych
oraz dodatków mieszkaniowych ......................................................
1. Świadczenia rodzinne ..........................................................................
2. Fundusz alimentacyjny ........................................................................
3. Dodatki mieszkaniowe ........................................................................
100
100
103
107
IX. Organizacja i realizacja zadań
Ośrodka Pomocy Społecznej ................................................................
1. Zatrudnienie .........................................................................................
2. Obsługa organizacyjna jednostki ........................................................
3. Kwalifikacje i wykształcenie ..............................................................
4. Szkolenia .............................................................................................
109
109
110
116
116
X.
Decyzje administracyjne
oraz inne formy rozstrzygnięć i procedur ........................................... 117
XI. Rekomendacje w 2014 roku ................................................................... 119
4
I.
Wprowadzenie
Wypracowanie i wdrożenie na poziomie gminy Śrem pewnych
standardów dotyczy różnych sfer życia społecznego, w tym usług w dziedzinie
pomocy społecznej. Ważna jest też w przypadku otwartość i elastyczność
w poszukiwaniu kompromisowych rozstrzygnięć dla rozwijania poczucia
wspólnoty oraz współodpowiedzialności.
Ważne jest stałe podnoszenie standardu usług świadczonych na rzecz
lokalnej społeczności, w tym na rzecz osób marginalizowanych w różnych
wymiarach życia społecznego oraz wzajemna współpraca instytucji
i organizacji, która posłuży do udoskonalenia i podniesienia skuteczności
dotychczas stosowanych rozwiązań w reintegracji społecznej i zawodowej osób
i grup wykluczonych społecznie.
Wspólne działanie partnerów ma wymiar bardzo praktyczny: pełniej,
lepiej i efektywniej zaspakajane są potrzeby mieszkańców lokalnej
społeczności. Innowacyjność partnerstwa polega na tym, że Ośrodek Pomocy
Społecznej nie koncentruje się na jednym obszarze działania, w tym przypadku
pomocy społecznej, ale patrzy na społeczność całościowo i odpowiada
na potrzeby występujące w środowisku lokalnym.
Dokumenty programowe:
1) Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych
w Gminie Śrem na lata 2008 – 2015
CEL GŁÓWNY 1: Wsparcie rodzin w kryzysie, ze szczególnym
uwzględnieniem potrzeb dzieci i młodzieży
CEL GŁÓWNY 2: Poprawa systemu wsparcia dla dzieci i młodzieży
CEL GŁÓWNY 3:
i niepełnosprawnych
Poprawa,
jakości
życia
osób
starszych
CEL GŁÓWNY 4: Zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców gminy
2) Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych
na lata 2012 – 2013
3) Strategia Rozwoju Kraju 2020
4) Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego zrównoważonego
rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu
5
5) Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego – rozwijanie kapitału ludzkiego
poprzez wydobywanie potencjałów osób, tak aby mogły one w pełni
uczestniczyć w życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym
na wszystkich etapach życia.
6) Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu
Społecznemu 2020 – walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym musi
się opierać na wzroście gospodarczym i zatrudnieniu oraz na nowoczesnej
i skutecznej ochronie socjalnej. Interwencja innowacyjnej ochrony socjalnej
musi być połączona z szerokim zestawem polityk społecznych, łącznie
z ukierunkowaną edukacją, pomocą społeczną, mieszkalnictwem,
zdrowiem, godzeniem życia prywatnego i zawodowego oraz polityk
rodzinnych.
Powyższe dokumenty strategiczne wyznaczają kierunki rozwoju usług
społecznych niezbędnych do zaspokojenia potrzeb grup docelowych i na rzecz
całej społeczności lokalnej.
II.
Akty prawne regulujące funkcjonowanie jednostki
Celem działalności Ośrodka jest organizowanie i wykonywanie zadań
z zakresu pomocy społecznej na terenie gminy Śrem, w szczególności poprzez
doprowadzenie do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin korzystających
z pomocy oraz zintegrowanie ich ze środowiskiem, jak również wspieranie osób
i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb.
Wśród zadań pomocy społecznej wymienić należy przyznawanie i wypłacanie
świadczeń, prowadzenie pracy socjalnej, rozwój i prowadzenie niezbędnej
infrastruktury socjalnej, rozwijanie nowych form pomocy w ramach
zidentyfikowanych potrzeb.
Ośrodek prowadzi działania na podstawie przepisów prawa,
a w szczególności:
1) ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym
(Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.);
2) ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych
(Dz. U. z 2008 r., Nr 223, poz. 1458);
3) ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych
4) ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 182 z późn.zm);
5) ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
(Dz. U z 2005 r., Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.);
6
6) ustawy z dnia 29 grudnia 2005 roku o ustanowieniu programu wieloletniego
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania” (Dz. U. z 2005 r., Nr 267,
poz. 2259 z późn. zm.);
7) ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych
(Dz. U. z 2013 r., poz.1456)
8) ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym
do alimentów (Dz. U. z 2012, poz. 1228.);
9) ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych
((Dz. U. z 2013 r., poz. 966 z późn. zm.);.);
10) ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 roku, Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.);
11) ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego
(Dz. U. z 2011 r., Nr 231, poz. 1375);
12) ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2012 r., poz. 1356 z poźn.zm)
13) ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym
(Dz. U. z 2011 r., Nr 43, poz. 225, Nr 205, poz. 1211);
14) ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii
(.Dz.U. z 2012 r., poz. 124);
15) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 164,
poz. 1027 z późn. zm.);
16) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy (Dz. U. z 2013 r, poz. 674.);
17) ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2013r, poz. 907z późn. zm);
18) ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 135 z późn.zm.);
19) ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 roku o spółdzielniach socjalnych
(Dz. U. z 2006 r., Nr 94, poz. 651 z późn. zm.).
7
III.
Struktura wydatków
w odniesieniu do realizowanych zadań statutowych
Na realizację zadań w roku 2013 wydatkowano ogółem 19.589.561,27zł.
Wykres. Wydatki w ramach planu finansowego w latach 2011 – 2013
19 589 561
18 451 176
17 982 445
20 000 000
18 000 000
16 000 000
12 956 956
12 183 540
12 335 312
14 000 000
12 000 000
10 000 000
5 276 979
4 726 660
8 000 000
5 105 131
6 000 000
1 162 505
871 027
1 355 627
4 000 000
2 000 000
0
2011 r.
Ogółem Budżet - wykonanie
2012 r.
Budżet Wojewody
2013
Budżet Gminy
Inne źródła finansowania
Analiza danych wskazuje zwiększenie wydatków w ramach planu
finansowego w roku 2013 w stosunku do roku 2012 o kwotę 1.138.85,00zł,
co stanowi 6,1%.
8
Tabela. Wydatki w ramach planu finansowego w latach 2012 - 2013
Kwota
Kwota
Obszar działań
wydatków w 2012r.
wydatków w 2013r.
w zł
w zł
10.551.439,00
10.218.894,17
Zadania zlecone gminie
Zadania własne gminy
4.597.305,39
5.075.221,00
Obsługa zadań
2.510.404,16
2.648.564,71
Programy z zakresu aktywnej
integracji i wsparcia
środowiskowego
1.124.572,27
1.314.336,56
Razem
18.451.175,99
19.589.561,27
Opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie
Koszty funkcjonowania Ośrodka Pomocy Społecznej kształtują się
na poziomie 13,5% całkowitych wydatków 2013r.
Koszty utrzymania Ośrodka wyniosły:
− z budżetu Wojewody kwotę 532.314,00zł,
− z budżetu Gminy 2.116.250,71zł.
Corocznie dofinansowanie do kosztów utrzymania Ośrodka z budżetu
Wojewody zmniejsza się, w roku 2013 wyniosło o 1,4% mniej w stosunku do
2012 roku. Powoduje to konieczność większego dofinansowania kosztów
z budżetu Gminy, w 2013 roku zanotowano wzrost o 7,4% w stosunku do 2012
roku. W ramach wydatków z budżetu Gminy finansuje się corocznie część
kosztów obsługi świadczeń rodzinnych, w roku 2012 wydatkowano 79.807,00zł,
koszty sfinansowane z budżetu państwa w 2012r. wyniosły 290.460,00zł.
W roku 2013 z budżetu państwa koszty w wysokości 3% otrzymanej dotacji
na świadczenia rodzinne, fundusz alimentacyjny i składki na ubezpieczenia
społeczne wyniosły 285.185,40zł, natomiast z budżetu Gminy sfinansowano
kwot− 81.686,60zł.
W Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie zatrudnionych jest
65 pracowników, średnie wynagrodzenie brutto w poszczególnych Działach,
Sekcjach i Zespołach kształtuje się w przedziale od 2.990zł do 3.665zł.
W 2013 roku wynagrodzenia finansowane były ze środków gminy,
budżetu wojewody, dofinansowania pozyskanego w ramach umów z MPiPS
oraz EFS.
Ośrodek Pomocy Społecznej realizował w ramach planu finansowego
zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej oraz innych ustaw.
9
IV.
Realizacja zadań z zakresu pomocy i integracji społecznej
Do zadań z zakresu pomocy społecznej realizowanych przez Ośrodek
należy w szczególności:
1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy
społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego
ryzyka;
2) sporządzanie oceny zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę
lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej;
3) prowadzenie pracy socjalnej;
4) ustalanie uprawnień, przyznawanie i wypłacanie świadczeń przewidzianych
ustawą;
5) współpraca z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem
katolickim i innymi Kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami
fizycznymi i prawnymi;
6) podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej, wynikających
z rozeznanych potrzeb gminy, w tym współtworzenie i realizacja
programów osłonowych;
7) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy
społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób i rodzin i grup
społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia;
8) rozwój nowych form i usług pomocy społecznej i samopomocy w ramach
zidentyfikowanych potrzeb;
9) sporządzanie sprawozdawczości w zakresie realizowanych zadań oraz
przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji
elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego.
Do zadań Ośrodka, realizowanych z zakresu innych ustaw należy
w szczególności:
1) prowadzenie postępowań i wydawanie decyzji administracyjnych
w sprawach zabezpieczenia społecznego: świadczeń rodzinnych, dodatków
mieszkaniowych, świadczeń alimentacyjnych, prowadzenie postępowań
wobec dłużników alimentacyjnych;
2) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy
w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie;
3) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie oraz zapewnienie wsparcia i pomocy osobom
i rodzinom dotkniętym przemocą;
4) zapewnienie
obsługi
organizacyjno
–
technicznej
zespołu
interdyscyplinarnego;
10
5)
6)
7)
8)
9)
rozwój systemu wsparcia i opieki nad dzieckiem oraz zapewnienie
wsparcia rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo–wychowawczych poprzez pracę z rodziną, pomoc w opiece
i wychowaniu dziecka oraz przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji
społecznej rodziny;
prowadzenie postępowań w sprawach z zakresu wspierania rodziny;
realizacja zadań wynikających z programów z zakresu wspierania rodziny;
współfinansowanie pobytu dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej;
współpraca i współdziałanie z organami administracji rządowej,
samorządowej, organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem
katolickim i innymi Kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami
fizycznymi i prawnymi w zakresie realizowania zadań.
1. Odbiorcy świadczeń pomocy społecznej
Tabela. Wsparcie mieszkańców gminy w formie finansowej i rzeczowej
Liczba
Liczba
Udział
Liczba osób
mieszkańców
środowisk
świadczeniobiorców
Rok
w środowiskach
gminy Śrem
objętych
w liczbie
objętych pomocą
pomocą
ludności/%
2011
42.798
962
2.437
5,7%
2012
43.061
1.022
2.571
6,0%
2013
41.258
989
2.500
6,1%
Opracowanie własne na podstawie SI POMOST i danych z Pionu Spraw Obywatelskich
Urzędu Miejskiego w Śremie, Urząd Stanu Cywilnego, Zespół Ewidencji Ludności
W 2013 roku wsparciem objęto 2.500 osób w 989 środowiskach
rodzinnych. Z analizy wynika, że 6,1% ogółu mieszkańców gminy zostało
objętych pomocą. Należy zwrócić uwagę, że wskaźnik ten nieznacznie wzrósł w
porównaniu z rokiem 2011 i 2012 głównie dlatego, że nastąpiło podwyższenie
kryterium dochodowego uprawniającego do wsparcia.
W ciągu ostatnich występuje podobna tendencja wzrostu liczby środowisk
korzystających z pomocy społecznej.
2. Przyczyny udzielenia pomocy
Zgodnie z zapisami ustawy o pomocy społecznej prawo do świadczeń
pieniężnych przysługuje osobom i rodzinom, które spełniają warunek kryterium
dochodowego, a jednocześnie obarczone są dodatkową przyczyną
uniemożliwiającą lub znacznie ograniczającą możliwość samodzielnego
rozwiązania swojej trudnej sytuacji życiowej.
Do przyczyn tych możemy zaliczyć przyczyny ekonomiczne (ubóstwo,
bezrobocie). Przyczyny ekonomiczne są to najsilniej ze sobą skorelowane
przyczyny co oznacza, że osoby żyjące w ubóstwie są często osobami
11
bezrobotnymi. Kolejna grupa przyczyn to przyczyny zdrowotne (długotrwała
lub ciężka choroba, niepełnosprawność). W grupie przyczyn rodzinnych
występuje bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych. Wśród
przyczyn społecznych korzystania ze świadczeń można wskazać alkoholizm.
Kolejnym ważnym problemem rodzinnym, który jest równocześnie przyczyną
przyznawania pomocy jest przemoc w rodzinie. Skala udzielenia pomocy
z powodu tej przyczyny jest niewielka.
Tabela. Powody trudnej sytuacji życiowej klientów w latach 2011 – 2013
Liczba rodzin
Powody trudnej sytuacji życiowej klientów
2011
2012
1. Ubóstwo
443
457
2013
498
2. Niepełnosprawność
404
450
486
3. Bezrobocie
386
403
395
4. Długotrwała lub ciężka choroba
5. Bezradność w sprawach opiekuńczo –
wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego
6. Alkoholizm
311
333
367
183
145
168
201
157
132
7. Przemoc
58
46
75
Opracowanie własne na podstawie SI POMOST
Z przedstawionych powyżej danych wynika, że do najpoważniejszych
przyczyn korzystania ze świadczeń pomocy społecznej finansowych
i w naturze w roku 2013 występują podobne tendencje.
Obserwowany spadek zjawisk mających charakter dysfunkcji społecznych,
określanych jako: bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych
i prowadzenia gospodarstwa domowego, alkoholizm pod warunkiem, charakteru
trwałego możemy określić jako pozytywne zjawisko.
Przedstawione powyżej dane skłaniają do wniosku, że u zasiłkobiorców,
dominują cztery podstawowe powody trudności życiowych, które skutkują
koniecznością objęcia pomocą społeczną mieszkańców gminy Śrem: ubóstwo,
niepełnosprawność, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba. Należy
podkreślić, że wszystkie wymienione dysfunkcje mają negatywny wpływ nie
tylko na rodziny, które zostały nimi dotknięte. Mają one także wymiar
ogólnospołeczny, powodujący konieczność wyasygnowania środków
na wsparcie materialne i w naturze oraz potrzebę stałego angażowania wysiłków
społecznych skierowanych na minimalizację skutków tych dysfunkcji,
widocznych we wszystkich sferach życia społecznego: edukacji, ochronie
zdrowia, aktywizacji zawodowej, rozwoju i integracji społecznej.
12
V.
Ustawowy katalog świadczeń i usług pomocy społecznej
W 2013 roku obowiązywały następujące kryteria dochodowe uprawniające do
korzystania ze wsparcia na podstawie ustawy o pomocy społecznej:
- 542 zł – dla osoby samotnej
- 456 zł – dla osoby w rodzinie
Ośrodek Pomocy Społecznej realizował zadania własne i zlecone gminie
zapisane w ustawie o pomocy społecznej i aktach wykonawczych do ustawy.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
Do zadań własnych realizowanych przez tutejszy Ośrodek należy:
opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy
społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego
ryzyka;
sporządzanie oceny w zakresie pomocy społecznej;
udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania
osobom tego pozbawionym;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków
powstałych w wyniku zdarzenia losowego;
praca socjalna;
organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym
specjalistycznych,
w
miejscu
zamieszkania,
z
wyłączeniem
specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami
psychicznymi;
dożywianie dzieci;
sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;
kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt
mieszkańca gminy w tym domu;
pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia
po zwolnieniu z zakładu karnego;
sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu
wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego,
z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;
utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym
zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych;
opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, określonych w przepisach
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
13
1)
2)
3)
4)
Do zadań własnych gminy realizowanych przez tutejszy Ośrodek należy:
przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych;
kierowanie do domów pomocy społecznej i ośrodków wsparcia osób
wymagających opieki;
podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających
z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów
osłonowych;
współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania
ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania
informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach.
Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych
przez gminę należy:
1) organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych
w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
2) wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki.
1. Zasiłek stały
Zasiłek stały przyznawany jest pełnoletniej osobie samotnie
gospodarującej lub pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu
wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli:
dochód osoby samotnie gospodarującej jest niższy od kryterium
dochodowego osoby samotnie gospodarującej tj. 542,00 zł,
dochód osoby pozostającej w rodzinie, jak również dochód na osobę
w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie
tj. 456,00 zł.
Pełna wysokość zasiłku stałego dla osoby samotnie gospodarującej wynosi
529,00zł, a dla osoby w rodzinie 456,00zł.
Tabela. Realizacja zasiłku stałego w latach 2011 – 2013
Liczba osób,
Średnia
którym
Roczna liczba
miesięczna
Rok
wypłacono
świadczeń
liczba
zasiłek
świadczeń
100
2011
120
1.198
104
2012
131
1.246
116
143
1.386
2013
Łączna kwota
przyznanych
zasiłków
Średnia
wartość
świadczenia
383.776,00zł
320,34zł
413.435,00zł
331,80zł
515 000,00zł
371,57zł
Występuje tendencja wzrostowa liczby osób pobierających zasiłek stały
i ogólnej wartości świadczeń.
14
Liczba osób, którym w 2013 r. przyznano zasiłek stały stanowi 7,7 % osób
korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.
2. Zasiłek okresowy
Zasiłek okresowy z pomocy społecznej przysługuje w szczególności ze
względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość
utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów
zabezpieczenia społecznego. Zasiłek okresowy może być przyznany osobie
samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego
osoby samotnie gospodarującej czyli 542,00 zł, lub rodzinie, której dochód jest
niższy od kryterium dochodowego rodziny kryterium dla osoby w rodzinie
456,00 zł. Przewagę osób korzystających z zasiłku okresowego stanowią osoby
bezrobotne – 70,4 % wszystkich osób korzystających z tego świadczenia.
Tabela. Realizacja zasiłku okresowego w latach 2011 – 2013
Liczba osób,
Łączna kwota
Rok
którym
Liczba świadczeń
przyznanych
wypłacono zasiłek
zasiłków
2011
375
2.203
434.086,00zł
2012
401
2.085
453.863,00zł
461
2.867
2013
826.211,00zł
Środki pochodzące
z budżetu
Wojewody
407.000,00zł
424.000,00zł
804.893,00zł
Analiza
pozwala
stwierdzić
zauważalny
wzrost
liczby
świadczeniobiorców i liczby świadczeń. Rośnie też przeciętna wartość tego
świadczenia. Średnia wysokość zasiłku na osobę w 2013r. wyniosła 288,18zł
a w roku 2012 stanowiła kwotę 217,68zł. W 2013 r. liczba osób korzystających
z zasiłku okresowego w stosunku do liczby osób korzystających z tegoż zasiłku
w roku 2011 r. była wyższa o 18,6%, liczba świadczeń zwiększyła się o 23,1%,
a ogólna kwota świadczeń była wyższa o 47,4% z czego z budżetu Wojewody
było więcej o 49,4%, natomiast w stosunku do roku 2012 r. liczba osób
korzystających z zasiłku okresowego była wyższa o 13%, liczba świadczeń była
wyższa o 27,2%, a ogólna kwota świadczeń wzrosła o 45% .
3. Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
Zasiłek celowy jest przyznawany w celu zaspokojenia niezbędnej
potrzeby bytowej - w szczególności na zakup żywności, leków, opału, odzieży,
niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobne remonty i naprawy
w mieszkaniu, a także pokrycie kosztów pogrzebu. Zasiłek celowy może być
także przyznany osobie albo rodzinie, która poniosła straty w wyniku zdarzenia
losowego a w 2013r. przyznano jeden taki zasiłek.
15
Zasiłki celowe przyznano 326 osobom, w tym liczba osób w rodzinach 779,
a w stosunku do liczby osób korzystających z tegoż zasiłku w roku 2012
zwiększyła się o 8,9%.
Ogólna kwota świadczeń zasiłków celowych wynosiła 134.112zł.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie o dochodach
przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek
celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego
osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi.
W 2013r. specjalny zasiłek celowy przyznano 132 osobom w ilości 639
świadczeń, w tym liczba osób w rodzinach 376, na łączną kwotę – 120.222zł.
Przyznano 227 osobom zasiłki celowe na zakup opału na łączną kwotę
47.996zł. Tendencje w przyznawaniu poszczególnych rodzajów zasiłków
celowych są podobne na przestrzeni ostatnich lat.
4. Opłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% od kwoty zasiłku
stałego przysługuje osobie pobierającej zasiłek stały z pomocy społecznej
niepodlegającej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu oraz
osobie bezdomnej objętej indywidualnym programem wychodzenia
z bezdomności.
Tabela. Realizacja składki na ubezpieczenie zdrowotne w latach 2011 – 2013
Liczba osób,
Średnia
Łączna
Roczna
Średnia
którym
miesięczna
kwota
Rok
liczba
wartość
opłacono
liczba
opłaconych
świadczeń
świadczenia
składkę
świadczeń
składek
96
2011
127
1.150
35.414,00zł
30,79zł
102
2012
134
1.223
38.189,00zł
31,22zł
106
137
1.275
2013
45.000,00zł
35,29zł
Z przedstawionych danych wynika, że liczba osób korzystających
z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne od kilku lat przejawia tendencję
wzrastającą i tak w 2013 r. w stosunku do 2012 r. wzrosła o 2,2 %.
Liczba osób, którym w 2013 r. przyznano składkę na ubezpieczenie zdrowotne
stanowi 7,3 % osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie osobom, które w 2013 r. nie posiadały
tytułu na podstawie, którego mogłyby uzyskać uprawnienia do ubezpieczenia
zdrowotnego przyznał prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych. Do tych świadczeń mają prawo inne niż ubezpieczeni,
osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na
terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe
16
z ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 54 ust. 8 ustawy o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowych ze środków publicznych prawo do świadczeń
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przysługuje od dnia
określonego w decyzji przez okres 90 dni od tego dnia. W roku 2011 przyznano
15 osobom prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych, w 2012r. 21 osobom a w 2013 roku
33 osobom.
5. Dożywianie
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie w 2013 r. realizował dalsze
wsparcie mieszkańców gminy Śrem w ramach programu wieloletniego „Pomoc
państwa w zakresie dożywiania”.
Celem Programu było wsparcie gmin w wypełnianiu zadań własnych
o charakterze obowiązkowym w zakresie dożywiania dzieci oraz zapewnienia
posiłku osobom potrzebującym. Program jest finansowany ze środków budżetu
państwa oraz ze środków budżetu gminy.
W ramach programu realizowane są działania dotyczące w szczególności:
- zapewnienia pomocy w zakresie dożywiania dzieciom do 7 roku życia,
- uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej,
- osobom i rodzinom znajdującym się w szczególnie trudnych sytuacjach,
w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub
niepełnosprawnym.
Pomoc może być udzielana w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup
posiłku lub żywności, świadczenia rzeczowego w postaci produktów
żywnościowych.
Koordynatorem Programu w Gminie Śrem jest Burmistrz. Gmina realizuje
Program przy pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej, w jednostkach
organizacyjnych gminy, placówkach i instytucjach, które posiadają bazę
żywieniową lub odpowiednie warunki do wydawania produktów
żywnościowych.
Program ten
skierowany jest do osób i rodzin, których dochód
nie przekracza 150% kryterium dochodowego określonego w art. 8 ust.
1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.
W 2013r. kryterium to wynosiło:
− 813,00 zł netto – dla osoby samotnie gospodarującej;
− 684,00 zł netto – na osobę w rodzinie.
W dniu 11 lutego 2010 roku Rada Miejska w Śremie podjęła uchwałę
Nr 384/XLV/10 w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego
w zakresie dożywiania. Kryterium zostało zwiększone do 200% określonego
w ustawie o pomocy społecznej (2013 r.):
• 1 082 zł netto – dla osoby samotnie gospodarującej;
•
912 zł netto – dla rodziny.
17
Formy realizacji zadania:
• posiłki: w zależności od typu placówki pomoc w zakresie dożywiania
realizowana jest przede wszystkim w trzech podstawowych formach tj. jedno
danie gorące, obiad dwudaniowy oraz całodzienne wyżywienie. Pomocą w
formie posiłków objęto 1.200 osób, w tym 608 dzieci
w 26 placówkach na terenie miasta i gminy Śrem. Gorący posiłek dla osób
dorosłych wydawany jest zgodnie z zawartymi umowami w pięciu
dogodnych punktach na terenie Śremu. Ponadto udzielono pomocy
w formie posiłku z prowiantem dla 54 osób bezdomnych, pozbawionych
środków finansowych. Łączna kwota dożywiania osób bezdomnych wyniosła
73 136,10 zł. Dodatkowo w okresie letnim podczas zorganizowanego
wypoczynku letniego zapewniono posiłki dla dzieci oraz zapewniono
dożywianie dla osób starszych i niepełnosprawnych w ramach projektu
„Akademia pełni życia”. W 2013 roku kontynuowano realizację pomocy
w formie posiłku bez konieczności przeprowadzania wywiadu
środowiskowego i wydawania decyzji administracyjnej a takim wsparciem
objęto wsparciem 49 uczniów;
• zasiłki i świadczenia rzeczowe: z tej pomocy skorzystało 78 rodzin
a 468 dzieci w wieku od pierwszego roku życia do ukończenia szkoły
gimnazjalnej otrzymało paczki żywnościowe z okazji Świąt Bożego
Narodzenia.
W 2013 roku pomocą w formie dożywiania objęto 3,9 % ogólnej liczby
mieszkańców gminy Śrem.
Realizacja Programu
w latach 2006 – 2013
„Pomoc
państwa
w
zakresie
dożywiania”
Gmina Śrem realizowała w latach 2006 - 2013 program wieloletni
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania” zabezpieczając przeważnie ponad 40%
udział kosztów własnych w realizacji Programu.
Realizacja zadań w ramach programu prowadzona była przez Ośrodek Pomocy
Społecznej w Śremie przy aktywnym współudziale placówek oświatowych,
organizacji pozarządowych i podmiotów odpowiedzialnych za właściwe
i racjonalne nawyki żywieniowe wśród dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych.
Z chwilą podjęcia realizacji zadań Programu był on prowadzony zgodnie
z przepisami ustawy i wytycznymi Wydziału Polityki Społecznej
w formie zabezpieczenia osobom uprawnionym gorącego posiłku.
18
Tabela. Realizacja Programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w latach 2006 – 2013
Wyszczególnienie
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Liczba świadczeniobiorców
2 277
2 539
2 178
2 135
2 101
1 998
1 908
1 680
w tym – dzieci i młodzież
1 219
1 450
1042
929
879
829
807
797
w tym – korzystający z posiłku
1 723
1 622
1 378
1 489
1 445
1 485
1 498
1 249
z tego – dzieci
915
857
804
731
700
679
668
657
– posiłki dla dzieci i młodzieży
174 548
150 262
115 357
94 786
87 878
82 402
70 369
72 687
– posiłki dla dorosłych
138 838
151 424
94 624
95 146
108 161
112 826
89 961
77 809
Wartość świadczeń –/ w tys. zł
1 606 957
1 603 195
1 603 738
1 723 088
1 760 931
1 361 810
988 840
940 294
w tym – środki gminy
657 175
642 555
653 738
683 458
725 374
292 371
400 000
390 694
w tym – posiłki
1 242 562
1 131 195
993 260
1 155 077
1 428 529
1 109 017
888 337
889 651
w tym – posiłki dla dzieci
662 233
566 398
507 060
600 587
574 583
473 307
379 319
409 633
364 155
452 630
609 720
549 367
319 769
239 673
100 503
50 643
i
młodzież
korzystający z posiłku
Liczba świadczeń -
i młodzieży
w tym – świadczenia rzeczowe
Tabela. Liczba punktów żywienia, placówek prowadzących dożywianie, średni koszt posiłku oraz koszt doposażenia punktów żywienia
w ramach realizacji Programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w latach 2006 – 2013
2006
Wyszczególnienie
Liczba punktów żywienia
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
30
28
28
28
25
28
24
26
Liczba placówek oświatowych 17
17
19
20
22
25
22
22
prowadzących dożywianie
w tym – szkoły
12
12
12
12
13
13
13
11
Koszt doposażenia punktu
0
10 640
0
14 444
12 633
13 120
0
0
6,0
7,3
5,7
żywienia/ w tys. zł
Średni koszt posiłku/zł
4
3,8
4,7
5,5
5,9
Gmina Śrem realizuje zadania określone w ustawie o pomocy społecznej i strategiczne cele programu wieloletniego
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w zakresie ograniczenia zjawiska niedożywienia dzieci i młodzieży z rodzin
o niskich dochodach i znajdujących się w trudnej sytuacji oraz osób dorosłych, w szczególności osób samotnych,
w podeszłym wieku, chorych lub osób niepełnosprawnych. Realizacja zadań programu pozwala na skuteczne udzielenie
pomocy w zapewnieniu gorącego posiłku. Zadanie w szczególnie uzasadnionych przypadkach jest także realizowane
w formie świadczenia rzeczowego tj. w bonów uprawniających do zakupu produktów żywnościowych. Środki dotacji
z budżetu państwa na realizację Programu w sposób istotny odciążają budżet gminy Śrem w wydatkach na dożywianie.
20
Wydatki na świadczenia w ramach programu wieloletniego były istotną częścią
systemu finansowania zadań z zakresu pomocy społecznej, gdyż stanowiły
średnio od 27,5% do 29% wydatków na świadczenia ogółem.
Obecnie gmina Śrem podejmując zadania Programu posiada bazę żywieniową
ułatwiającą udzielenie pomocy w formie gorącego posiłku, co jest szczególnie
istotne dla dożywiania dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Gmina
przywiązuje właściwą wagę do organizacji i jakości żywienia w palcówkach
oświatowych. Uczniowie otrzymują gorące posiłki, które spełniają normy
Instytutu Żywności i Żywienia. Realizacja tego zadania jest kontrolowana
a podmioty realizujące dożywianie opracowały i wdrożyły system HACCP.
Gmin Śrem podejmuje skuteczne działania zmierzające do zapewnienia
gorącego posiłku dzieciom i uczniom również w okresie przerw od nauki
w okresie ferii i wakacji. Zapewnione są odpowiednie warunki lokalowe,
w szczególności miejsca siedzące przy stolikach oraz zapewniono ochronę
danych osobowych przy wydawaniu posiłków. Jadłospisy zawierają informacje
o gramaturze poszczególnych składników posiłku i są zatwierdzane przez
dietetyka. Istnieje infrastruktura umożliwiająca dożywianie osób dorosłych.
Działania podjęte w programie przez Gminę Śrem przyczyniają się do
propagowania zdrowego stylu życia i poprawy stanu zdrowia dzieci i młodzieży.
6. Usługi opiekuńcze
Zróżnicowaną grupę świadczeń niepieniężnych tworzą usługi opiekuńcze.
Ich różnorodność związana jest przede wszystkim z koniecznością dostosowania
do indywidualnych potrzeb świadczeniobiorcy, na tej podstawie można
wyróżnić usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze. W dalszej
kolejności można wyróżnić usługi kierowane do osób samotnych i osób
w rodzinie. Z punktu widzenia zadań administracji publicznej można wyróżnić
usługi opiekuńcze realizowane przez gminę w ramach obowiązkowych zadań
własnych oraz zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.
Usługi opiekuńcze w gminie Śrem kierowane są przede wszystkim do
osób samotnych. Niniejsze świadczenie mogą również otrzymać osoby mające
rodziny, niemniej w tych przypadkach należy odwołać się do zasady
pomocniczości, zwracając uwagę na obowiązki opiekuńcze wynikające z więzi
rodzinnych. Osobie wymagającej opieki można przyznać usługi opiekuńcze
dopiero wówczas, gdy opieki nie mogą jej zapewnić najbliżsi członkowie
rodziny, obowiązki te ciążą również na małżonku, rodzicach, dziadkach,
dzieciach, wnukach, pomimo że nie zamieszkują oni wspólnie z taką osobą.
Usługi opiekuńcze obejmują: pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb
życiowych, opiekę, higienę, pielęgnację i zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Usługi specjalistyczne są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających
z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności.
Polegają one na uczeniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do
samodzielnego życia przez: kształtowanie umiejętności zaspokajania potrzeb
życiowych i umiejętności społecznego funkcjonowania; motywowanie do
aktywności, leczenia i rehabilitacji, interwencję i pomoc w życiu w rodzinie
(ułatwianie dostępu do edukacji, doradztwo, kształtowanie pozytywnych relacji
z osobami bliskimi, współpraca z rodziną); pomoc w załatwianiu spraw
urzędowych (uzyskiwanie świadczeń, wypełnianie dokumentów); wsparcie
w uzyskaniu zatrudnienia (poszukiwanie informacji o pracy, pomoc
w kompletowaniu dokumentów potrzebnych do zatrudnienia, pomoc
w przygotowaniu się do rozmowy z pracodawcą, wspieranie w rozwiązywaniu
problemów psychicznych wynikających z braku pracy); pomoc
w gospodarowaniu pieniędzmi (nauka planowania budżetu, pomoc w uzyskaniu
ulg w opłatach). Ponadto specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą przyjmować
postać rehabilitacji i pielęgnacji wspierającej proces leczenia (pomoc w dostępie
do świadczeń zdrowotnych, wykupieniu leków, dotarciu do placówek służby
zdrowia). Omawiane usługi dotyczą również udzielania pomocy mieszkaniowej
(pomoc w uzyskaniu mieszkania, w wykonywaniu drobnych remontów) oraz
zapewnienia dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi dostępu do
zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych.
W Gminie Śrem usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania realizowane są
przez wyłoniony w 2012 r. w drodze otwartego konkursu Polski Komitet
Pomocy Społecznej Stowarzyszenie Charytatywne Wielkopolskiego Zarządu
Wojewódzkiego w Poznaniu w oparciu o dwie umowy o powierzenie realizacji
zadania publicznego:
- świadczenie w okresie od 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2014 r. usług
opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla mieszkańców z terenu
gminy Śrem
- świadczenie w okresie od 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2014 r.
specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi
dla mieszkańców z terenu gminy Śrem.
Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, w tym dla osób
z zaburzeniami psychicznymi w miejscu zamieszkania przyznawane są na
podstawie decyzji administracyjnej określającej: miejsce i okres świadczenia
usług, zakres usług, liczbę godzin usług oraz wysokość i termin wnoszenia
odpłatności. Powyższe usługi są świadczone przez 7 dni w tygodniu. Zakres
przyznawanych usług dostosowany jest do indywidualnych potrzeb
zdiagnozowanych na poziomie biologicznym, psychicznym i społecznym oraz
potrzeb zgłaszanych przez osobę ( rodzinę) objętą pomocą.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone są przez osoby ze
specjalistycznym przygotowaniem zawodowym tj.: fizjoterapeutę, pielęgniarkę,
pedagoga, których celem jest utrzymanie samodzielności, usprawnienie
22
i poprawa kondycji psychofizycznej oraz nabycie umiejętności niezbędnych
do samodzielnej egzystencji.
W celu zapewnienia wysokich standardów usług opiekuńczych,
dostosowanych do potrzeb i oczekiwań klientów Ośrodek Pomocy Społecznej
w Śremie utworzył Zespół ds. usług opiekuńczych oraz zmodyfikował
procedury organizowania i świadczenia usług opiekuńczych.
Procedura przyznawania usług opiekuńczych, specjalistycznych usług
opiekuńczych w tym dla osób z zaburzeniami psychicznymi obejmuje
w szczególności:
skompletowanie przez specjalistę pracy socjalnej ds. usług w szczególności
dokumentów:
- zaświadczenia lekarskiego, wydanego przez lekarza podstawowej opieki
zdrowotnej stwierdzające, iż osoba wymaga usług opiekuńczych, w przypadku
specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi
zaświadczenia lekarza psychiatry,
- kserokopie orzeczenia o niepełnosprawności – jeżeli dotyczy,
- w przypadku osób ubiegających się o specjalistyczne usługi opiekuńcze,
świadczone przez pielęgniarkę, fizjoterapeutę lub specjalistę w zakresie
rehabilitacji konieczne jest dostarczenie zaświadczenia lekarza o konieczności
świadczenia usług w zakresie rehabilitacji fizycznej lub opieki pielęgniarskiej.
Po zgromadzeniu wymaganych dokumentów i przeprowadzeniu rodzinnego
wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej,
pracownik dokonuje oceny diagnozy sytuacji zdrowotnej, życiowej oraz ocenia
zasadność przyznania usług opiekuńczych.
Na podstawie oceny – diagnozy ustalany jest „Indywidualny Zakres Usług
Opiekuńczych”, który jest opracowany z udziałem osoby, członka rodziny
wspólnie zamieszkałego.
W przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi przy ustaleniu
„Indywidualnego Zakresu Usług Opiekuńczego” konieczna jest współpraca ze
specjalistami: psychiatrą i psychologiem. W celu opracowania zakresu usług
może być powołany Zespół ds. osób z zaburzeniami psychicznymi.
W skład zespołu wchodzi: pracownik socjalny, opiekunka świadcząca usługi,
psycholog.
W 2013 r., ogólny koszt środków przeznaczonych na realizację zadania wyniósł:
812.306,41zł.
Koszt gminy to: 251.384,40 zł, co stanowi: 20.724 godzin.
Z usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych skorzystało
76 osób, w tym 48 osób samotnych co stanowi 63,2% osób korzystających
z tych usług.
Usługi opiekuńcze w cenie 11,70 zł z 1 godzinę świadczone były przez:
- opiekunkę - 58 osobom
- asystenta osoby niepełnosprawnej - 9 osobom.
23
Specjalistyczne usługi opiekuńcze w cenie za 1 godzinę 21,30 zł świadczone
przez:
- fizjoterapeutę - 17 osobom
- pielęgniarkę - 2 osobom.
Koszt wydatków z budżetu Wojewody to: 560.922,01zł, co stanowi: 33.524
godzin.
Ze specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi
skorzystało 89 osób, w tym 44 osoby samotne co stanowi 49,4% osób
korzystających z tych usług.
Usługi te w cenie 16,50 zł za 1 godzinę świadczone były przez:
- opiekunkę specjalistyczną- 48 osobom
- asystenta osoby niepełnosprawnej- 35 osobom.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze w cenie za 1 godzinę 21,30 zł świadczone
przez:
- fizjoterapeutę - 17 osobom
- pielęgniarkę - 1 osobie
- psychologa - 2 osobom.
Zespół ds. osób z zaburzeniami psychicznymi został powołany
w 2 przypadkach.
Jak wynika z analizy danych liczba osób korzystających z usług opiekuńczych
przez ostatnie dwa lata utrzymywała się na podobnym poziomie. Wśród osób
korzystających z usług przeważają osoby samotne, które nie mogą liczyć
na wsparcie rodziny.
Zasady dotyczące odpłatność za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi
opiekuńcze uregulowane są uchwałą Nr 253/XXXV/05 Rady Miasta w Śremie
z dnia 25 lutego 2005 roku w sprawie określenia szczegółowych warunków
przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi
opiekuńcze z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób
z zaburzeniami psychicznymi oraz szczególnych warunków częściowego lub
całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania.
Odpłatność za specjalistyczne usługi opiekuńcze uregulowana jest
w Rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 roku
w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 roku, Nr 189,
poz.1598 z późn. zm.).
Odpłatność osób korzystających z usług wniosła w 2013 roku:
32.078,26 zł za usługi opiekuńcze;
45.035,15 zł za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami
psychicznymi.
24
Wzorem lat ubiegłych w 2013 r. zostało przeprowadzone badanie stopnia
zadowolenia i jakości usług wśród osób korzystających w pomocy w formie
usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych w tym dla osób
z zaburzeniami psychicznymi.
Z przeprowadzonych badań został sporządzony raport, z którego wynika, że
zdecydowana większość osób korzystających z usług opiekuńczych,
specjalistycznych usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług
opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi ocenia bardzo dobrze lub
dobrze jakość świadczonych usług. Z usług korzystają najczęściej osoby
obłożnie chore, po przebytych udarach lub wylewach, które są całkowicie
zależne i nie są w stanie wykonywać żadnej czynności samodzielnie. Cechy
osobowościowe opiekunek świadczących usługi oceniane są pozytywnie. Często
są powiernikami codziennych problemów osób korzystających ze wsparcia.
7. Usługi specjalistyczne
Samopomocy
świadczone
w
Środowiskowym
Domu
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie na podstawie zebranej dokumentacji
przez
pracowników
socjalnych
wystawia
decyzje
skierowujące
do Środowiskowego Domu Samopomocy w Śremie. Są tam kierowane osoby
z niepełnosprawnością intelektualną, upośledzeniem umysłowym, które
ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej
opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych.
Pobyt ośrodku wsparcia jest odpłatny i wynosi 5% kwoty dochodu osoby
samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie, jeżeli dochód
osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie przekracza
kwotę 250% odpowiedniego kryterium dochodowego, tj.
− 1.355,00 zł netto – dla osoby samotnie gospodarującej;
− 1.140,00 zł netto – dla rodziny.
Zgodnie z powyższymi przepisami w 2013 r. 58 osób korzystało ze
specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych przez Środowiskowy Dom
Samopomocy, w tym:
- 47 osób bezpłatnie, z czego: 39 osób w związku z faktem, że ich dochód lub
dochód na osobę w rodzinie nie przekraczał 250% odpowiedniego kryterium,
a 8 osób w związku z faktem, że zostały zwolnione na podstawie wniosku,
- 11 osobom ustalono odpłatność zgodnie z ustawą o pomocy społecznej.
W związku z porozumieniem międzygminnym z dnia 14 września
2011 roku, zawartym pomiędzy Gminą Śrem, a Gminą Książ Wlkp.
w sprawie powierzenia Gminie Śrem zadania publicznego w zakresie
prowadzenia i zapewnienia miejsc w Środowiskowym Domu Samopomocy
w Śremie oraz kierowania do niego osób wymagających opieki, Ośrodek
Pomocy Społecznej w Śremie wydaje skierowania do Środowiskowego Domu
Samopomocy dla mieszkańców z terenu gminy Książa Wlkp.
25
Do Środowiskowego Domu Samopomocy w Śremie w
2011 – 2013 uczęszczały:
- w 2011 r. – 53 osoby (z tego 4 osoby z terenu gminy Książ Wlkp.),
- w 2012 r. – 52 osoby (z tego 5 osób z terenu gminy Książ Wlkp.),
- w 2013 r. – 58 osób (z tego 5 osób z terenu gminy Książ Wlkp.).
okresie
8. Kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności
Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej: „osobie wymagającej
całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, nie
mogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można
zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo
do umieszczenia w domu pomocy społecznej”.
Pracownik socjalny Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie przed wydaniem
skierowania do domu pomocy społecznej dokonuje szczegółowej oceny
możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania
oraz zbadania jej sytuacji rodzinnej. W konsekwencji skierowanie do domu
pomocy społecznej wymaga oceny stanu zdrowia oraz uprzedniego ustalenia
zakresu możliwości korzystania przez daną osobę z pomocy środowiskowej,
w szczególności zaś zbadania możliwości zorganizowania usług opiekuńczych
w miejscu zamieszkania.
Niemożność zapewnienia tych usług w miejscu zamieszkania oznacza
niemożność przyznania ich w zakresie niezbędnym do zaspokojenia
codziennych potrzeb życiowych. Ośrodek kieruje osoby do domu pomocy
społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca
zamieszkania osoby zainteresowanej umieszczeniem w placówce.
Ośrodek wydaje decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej
i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej, natomiast
decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy
prowadzącej dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego dom
pomocy społecznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie w 2013r. ponosił odpłatność za 21 osób
w 10 domach pomocy społecznej:
Domu Pomocy Społecznej w Śremie, ul. Farna 16 dla osób przewlekle
somatycznie chorych,
Dom Pomocy Społecznej w Psarskim, ul. Owocowa 8 dla osób
przewlekle somatycznie chorych,
Dom Pomocy Społecznej w Pleszewie oddział dla osób przewlekle
psychicznie chorych,
Dom Pomocy Społecznej w Poznaniu, ul. Sielska 13 dla osób przewlekle
Dom Pomocy Społecznej w Zdunach dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych intelektualnie,
26
Dom Pomocy Społecznej w Osieku dla osób przewlekle psychicznie
chorych,
Dom Pomocy Społecznej w Baszkowie oddział dla osób przewlekle
Dom Pomocy Społecznej w Strzałkowie dla osób dorosłych
niepełnosprawnych intelektualnie,
Dom Pomocy Społecznej Kochłowy dla osób przewlekle psychicznie
chorych,
Dom Pomocy Społecznej w Lisówkach dla osób w podeszłym wieku.
Tabela. Ilość osób przebywających w domach pomocy społecznej w latach 2011-2013
Liczba osób
Najwyższy
Rok
przebywających
miesięczny
Łączna
Średni koszt
w domach
koszt
odpłatność
świadczenia/zł
pomocy
świadczenia/zł
gminy Śrem/zł
społecznej
2.980
2011
22
2.357
563.361,21
3.083
2012
24
2.276
528.132,05
2.997
21
2.003
472.802,00
2013
W 2013 r. Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie dokonał płatności za
21 osób przebywających w 10 domach pomocy społecznej na łączną kwotę
489.974,46zł, z czego:
- 467.827,26zł to odpłatność gminy Śrem za pobyt osób przebywających
w domach pomocy społecznej wynikająca z odpłatności ustalonej przez Ośrodek
Pomocy Społecznej na podstawie decyzji,
- 5.205,81zł to zastępcza odpłatność gminy Śrem, która zgodnie z art. 61
ust. 3 ustawy o pomocy społecznej ponosi zastępczą odpłatność za 2 osoby
przebywające w Domu Pomocy Społecznej w Psarskim, osoby te nie płacą za
swój pobyt zgodnie z odpłatnością ustaloną w decyzji dotyczącej odpłatności za
pobyt w domu pomocy społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie
wobec tych osób prowadzi postępowanie egzekucyjne w celu ściągnięcia
należności,
- 16.941,39zł to odpłatność członków rodzin osób przebywających w domach
pomocy społecznej ustalonej na podstawie umowy cywilno – prawnej oraz na
podstawie wyroku sądowego. Mieszkaniec domu wnosi opłatę, nie więcej
jednak niż 70% swojego dochodu. Rodzina wnosi opłatę za pobyt mieszkańca
domu, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie z tym, że kwota dochodu pozostająca po
wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na
osobę w rodzinie. W przypadku osoby samotnie gospodarującej osoba ta wnosi
opłatę za pobyt mieszkańca domu, jeżeli dochód jest wyższy niż 300%
27
kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu
pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium.
W 2013 r. 7 osób jako osoby zobowiązane ponosiły odpłatność za pobyt
mieszkańca w domu pomocy społecznej z czego 5 osób na podstawie umowy
w sprawie ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej osoby
umieszczonej, ponoszonej przez osoby zobowiązane, a 2 na podstawie wyroku
sądowego.
Ze względu na typ domu w domach dla osób przewlekle somatycznie chorych
w 2011 r. przebywało 81,8 % ogółu osób, za które Ośrodek Pomocy Społecznej
w Śremie ponosił odpłatność, natomiast w domach specjalistycznych
przebywało 18,2 % ogółu osób, za które Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie
ponosił odpłatność.
W 2012 r. ze względu na typ domu w domach dla osób przewlekle somatycznie
chorych przebywało 80,0 % ogółu osób, za które Ośrodek Pomocy Społecznej
w Śremie ponosił odpłatność, natomiast w domach specjalistycznych
przebywało 20,0 % ogółu osób, za które Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie
ponosił odpłatność.
W 2013 r. ze względu na typ domu w domach dla osób przewlekle somatycznie
chorych i w podeszłym wieku przebywało 76,2 % ogółu osób, za które Ośrodek
Pomocy Społecznej w Śremie ponosił odpłatność, natomiast w domach
specjalistycznych przebywało 23,8 % ogółu osób, za które Ośrodek Pomocy
Społecznej w Śremie ponosił odpłatność.
W 2013 r. Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie po raz pierwszy do domu
pomocy społecznej skierował 4 osoby, w tym 2 do DPS w Psarskim, 1 do DPS
w Strzałkowie i 1 do DPS w Lisówkach.
Do DPS-u w Psarskim zostały skierowane 2 osoby, które ze względu na
niepełnosprawność nie mogły samodzielnie funkcjonować w miejscu
zamieszkania, a Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie nie był wstanie
zapewnić wystarczającej pomocy w formie usług opiekuńczych. Do DPS-u
w Lisówkach została skierowana 1 osoba na podstawie decyzji Samorządowego
Kolegium Odwoławczego w Poznaniu, a do DPS-u w Strzałkowie została
skierowana 1 osoba na podstawie postanowienia sądu na czas postępowania.
W 2013 r. spośród 21 osób przebywających w domach pomocy społecznej
13 osób to są osoby, które posiadają rodzinę, a 8 osób to są osoby, które w dniu
kierowania do domu pomocy społecznej można zaliczyć do osób samotnych.
Osoby przebywające w domach pomocy społecznej są to osoby, które zostały
skierowane do placówek z powodu różnego rodzaju schorzeń, które
uniemożliwiały tym osobom samodzielne funkcjonowanie w środowisku i tak
spośród 21 osób przebywających w domach pomocy 16 osób przebywało
w domach pomocy społecznej dla osób przewlekle somatycznie chore, 3 osoby
przebywały w domach pomocy społecznej dla osób chorych psychicznie, osoba
przebywała w domu pomocy społecznej dla osób dorosłych niepełnosprawnych
28
intelektualnie i 1 osoba w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych intelektualnie.
10. Wypłacanie wynagrodzenia dla opiekunów prawnych dla osób
całkowicie ubezwłasnowolnionych
W 2012 r. po raz pierwszy Ośrodek w związku z realizacją zadania
z zakresu administracji rządowej dokonał wypłaty wynagrodzenia przyznanego
przez sąd opiekuńczy opiekunowi za sprawowanie opieki w ilości 19 świadczeń
dla 2 opiekunów prawnych w łącznej kwocie 2.950,00 zł.
W 2013 r. wypłacono 3 opiekunom prawnym 29 świadczeń wypłaty zasiłku za
sprawowanie opieki w łącznej kwocie 6 300,00 zł.
VI.
Środowiskowe wsparcie socjalne
Podstawowym zadaniem pracownika socjalnego jest środowiskowe
wsparcie socjalne ukierunkowane na pomaganie osobom znajdującym się
w trudnej sytuacji życiowej. Pomoc świadczona jest poprzez profesjonalne
działania w formie pracy socjalnej, szczegółowe rozeznanie sytuacji osoby
i rodziny zwracającej się o pomoc oraz stworzenie diagnozy uwzględniającej
zasoby i deficyty występujące w środowisku. Opracowana diagnoza jest
punktem wyjściowym do skonstruowania długofalowego planu pracy z osobą
lub rodziną i możliwa jest po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego.
Przewagę terenu obsługiwanego przez kadrę Ośrodka Pomocy Społecznej
w postaci pracy socjalnej stanowią tereny miasta ponieważ większość osób
korzystających z pomocy to mieszkańcy Śremu. Pracownicy docierają również
do 33 sołectw gminy Śrem. W 2013r. pracownicy przeprowadzili 2360
wywiadów środowiskowych z osobami ubiegającymi się o pomoc, co daje
średnio liczbę 118 wywiadów na jednego pracownika socjalnego rocznie
a w przeliczeniu średnio na miesiąc 16 wywiadów środowiskowych. Ponadto
wywiady środowiskowe przeprowadza się na zlecenie sądu, innych instytucji
pomocowych oraz na potrzeby GSZ. W 2013r. pracownicy socjalni dodatkowo
przeprowadzili 12 wywiadów środowiskowych na zlecenie sądu oraz 65 na
zlecenie innych instytucji pomocowych oraz GSZ. Do zadań pracowników
socjalnych należy również rozeznanie sytuacji osób zobowiązanych do pomocy
osobom najbliższym przy pomocy wywiadu środowiskowego. Wywiad ten
nazywany wywiadem alimentacyjnym przeprowadzano w 2013r. z 518 osobami.
Dane w tych wywiadach zbierane są dla celów postepowań prowadzonych przez
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie a także zlecane lub wykonywane na
wniosek innych ośrodków pomocy społecznej na terenie całego kraju.
Mając na uwadze podniesienie jakości świadczonych usług, pracownicy socjalni
rozwijają realizowane już metody pracy oraz wykonują nowe zadania,
29
podejmując współpracę i kooperację w zakresie działań mających na celu
trwałą zmianę w środowisku.
W celu umożliwienia pracownikom świadczenia w sposób profesjonalny pracy,
konieczne było zapewnienie i utrzymanie odpowiednich zasobów niezbędnych
do wykonywania zadań, w szczególności: zatrudnienie przez jednostkę
odpowiedniej liczby pracowników socjalnych zgodnie z przepisami ustawy
o pomocy społecznej, adekwatne do potrzeb wyposażenie techniczne stanowisk
pracy, umożliwienie dostępu do informacji, umożliwienie współpracy w ramach
Zespołów Pracy Socjalnej, Zespołu Interdyscyplinarnego i Grup Roboczych,
Klubu Integracji Społecznej. Pracownicy rozwijają wiedzę zawodową –
podnoszą kwalifikacje, w tym na studiach podyplomowych, w ramach
specjalizacji, uczestniczą w wizytach studyjnych i szkoleniach wewnętrznych i
zewnętrznych i poszerzają wiedzę z zakresu lokalnej polityki społecznej oraz
sytuacji gospodarczej i społecznej gminy Śrem. Są to osoby, które mają również
odpowiedni autorytet w Ośrodku Pomocy Społecznej i wykazują się
odpowiednimi wynikami pracy.
Ośrodek Pomocy Społecznej zatrudnia pracowników socjalnych proporcjonalnie
do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny na dwa tysiące
mieszkańców nie mniej niż trzech pracowników. Od 1 stycznia 2015 r. Ośrodek
Pomocy Społecznej zatrudniać ma pracowników socjalnych proporcjonalnie
do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy na 2 tys. mieszkańców lub proporcjonalnie
do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną
w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu
pracy na nie więcej niż 50 rodzin i osób samotnie gospodarujących.
Działania pracowników socjalnych to zapewnienie dostępu do profesjonalnej
pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej i medycznej, interdyscyplinarność
spotkań i kontakty z innymi instytucjami, którzy w zakresie swoich obowiązków
maja ochronę dobra małych dzieci i członków ich rodzin oraz dostosowanie
oferty do indywidualnych potrzeb danej rodziny.
Tabela. Dostępność do pracownika socjalnego i obłożenie pracą
Rok
Liczba mieszkańców
na jednego
pracownika
socjalnego
Liczba rodzin
objętych pomocą
Liczba rodzin
objętych pomocą na
jednego pracownika
socjalnego
2011
1 783
962
40
2012
2 100
1 022
50
2013
989
1 965
47
Opracowanie własne na podstawie Sprawozdań MPiPS w latach 2011-2013
30
W 2013r. w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie funkcjonowało 5 Zespołów
Pracy Socjalnej, które tworzyli pracownicy socjalni, których zadaniem jest
praca z rodzinami dysfunkcyjnymi, podejmowanie interwencji socjalnych oraz
działań pomocowych i aktywizujących grupy społeczne i jednostki.
W strukturze Ośrodka wyodrębniono stanowisko specjalisty pracy socjalnej ds.
bezdomności oraz zespół ds. usług opiekuńczych. Zespoły mają za zadanie
wspólne omawianie sytuacji problematycznych, diagnozę środowisk, wspólne
ustalanie działań wobec rodzin i opracowywanie planów pracy. W ramach
działań Zespołów Pracy Socjalnej często dochodzi do tworzenia tzw. zespołów
zadaniowych, które powstają w sytuacji konieczności skonsultowania sprawy
klienta pomocy społecznej z ekspertami i fachowcami innych dziedzin np.
służby zdrowia, nauczycieli, kuratorów sądowych, funkcjonariuszy policji oraz
innych osób, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemu klienta. Zespoły
zadaniowe powoływane są doraźnie w zależności od specyfiki danego problemu
w celu koordynacji i wzajemnego wsparcia instytucji w podejmowanych
działaniach zmierzających do poprawy sytuacji. Koordynacja ta ma na celu
ułatwienie przepływu informacji między instytucjami, które mogą zapewnić
wsparcie, wypracowanie modelu pomocy dostosowanej do problemów danej
osoby lub rodziny i w rezultacie realną pomoc. W 2013r. zespoły zadaniowe
zbierały się 42 razy w celu ustalenia planu pomocy dla 34 rodzin. Dane
liczbowe wskazują, że zespoły zadaniowe zbierały się co najmniej 3 razy
w każdym miesiącu 2013 roku.
W 2013r. pracownicy socjalni Ośrodka skierowali do Sądu 3 pisma
informujące o nieprawidłowościach w sprawowaniu władzy rodzicielskiej
z czego wszystkie trzy zakończyły się wydaniem przez Sąd postanowień
o ograniczeniu władzy rodzicielskiej.
Działania Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach środowiskowego
wsparcia socjalnego winny być kontynuowane w następnych latach. Konieczne
jest doskonalenie pracy w ramach zespołów pracy socjalnej i utrzymanie
podziału zadań z zakresu pomocy społecznej pomiędzy zespoły pracy socjalnej,
specjalisty pracy socjalnej ds. bezdomności oraz zespołu ds. usług
opiekuńczych. Zespoły pracy socjalnej winny zintensyfikować przedsięwzięcia
ukierunkowane na aktywizację zawodową i społeczną osób korzystających
z pomocy stosując technikę kontraktu socjalnego. Nie bez znaczenia jest
konieczność doskonalenia i szkoleń z tego zakresu.
Bardzo istotnym i ważnym nakazem moralnym staje się troska o dobro
rodzin a zwłaszcza dzieci funkcjonujących w tych rodzinach. Mając na
względzie dobre praktyki lat ubiegłych, współpracy z asystentem rodziny,
pracownicy socjalni winni inicjować i prowadzić nadal działania mające na celu
poprawę funkcjonowania rodzin. W ramach tej działalności należy ściśle
współpracować z asystentami rodzin i wspólnie dążyć do stworzenia środowiska
sprzyjającego prawidłowemu rozwojowi dzieci.
31
1. Wymiar pracy socjalnej
Świadczenie pracy socjalnej należy do podstawowych, codziennych zadań
pracownika socjalnego zatrudnionego w Ośrodku Pomocy Społecznej. Jest
to usługa pomocy społecznej i jednocześnie działalność unikalna, dostosowana
do indywidualnych potrzeb klienta. Stanowi kompozycję różnych, niekiedy
drobnych, choć bardzo znaczących typów działań, zogniskowanych na danym
problemie.
Praca socjalna jest działalnością nakierowaną na pomaganie innym,
pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu i odzyskiwaniu zdolności
do funkcjonowania w środowisku społecznym. Opiera ona swoją działalność na
współpracy z wieloma instytucjami, co daje możliwość podziału zadań
i ustalenia wspólnego planu pomocy, daje również możliwość szybkiego
reagowania na problemy mieszkańców gminy. Ośrodek Pomocy Społecznej
w Śremie przez wiele lat wypracował partnerstwa, posiada wiele kontaktów
zewnętrznych, które umożliwiają dostęp do informacji na temat niepokojących
zjawisk społecznych a także dają możliwość różnorodnych form oddziaływania.
Pracownicy socjalni, na co dzień współpracują z sądem, policją, Powiatowym
Urzędem Pracy, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Zakładem
Ubezpieczeń Społecznych, Urzędem Miejskim, placówkami oświatowymi
i organizacjami pozarządowymi. W 2013r. podjęto wiele inicjatyw współpracy
w rozwiązaniu problemów klientów zgłaszających się o pomoc i wymiany
informacji. W ramach tej działalności w ubiegłym roku składano 542 pisma
urzędowe, z czego 255 pracownicy skierowali do podmiotów zewnętrznych.
Praca socjalna, jako praca z ludźmi i dla ludzi nie może istnieć bez
współpracy wielu służb i jest wykonywana przez wyspecjalizowaną kadrę
Ośrodka Pomocy Społecznej. Liczba osób korzystających z tej formy wsparcia
nieznacznie wzrosła w stosunku do roku ubiegłego, jednak większość osób,
które są objęte tą formą pomocy to mieszkańcy miasta. W 2013 roku liczba osób
czy rodzin, które skorzystały wyłącznie z pomocy w formie pracy socjalnej
wynosiła 1.998, z czego 482 rodzin, to mieszkańcy wsi. Natomiast liczba rodzin,
które korzystały z pomocy społecznej, a także z pracy socjalnej nieznacznie
spadła w porównaniu do roku poprzedniego licząc 2987 środowisk w tym
z terenów wiejskich 625.
2.Kontrakt socjalny, jako narzędzie pracy socjalnej
oraz realizacji aktywnej integracji społecznej
Jedną z technik stosowanych w codziennej pracy pracownika socjalnego
jest kontrakt socjalny. W Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie, od ośmiu lat
pracownicy socjalni realizują pracę socjalną w oparciu o tę technikę. Kontrakt
socjalny jest pisemną formą aktywizującą osobę lub osoby do realizowania
działań pomocowych, z uwzględnieniem potrzeb i możliwości klienta, w którą
32
zaangażowani są klient oraz pracownik socjalny. Spisanie kontraktu
poprzedzone jest przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego oraz wnikliwą
diagnozą potrzeb i deficytów środowiska, w którym żyje klient. Ustala się
w nim cele, które są realne do osiągniecia przez klienta. Praca socjalna przy
pomocy kontraktu pozwala na uaktywnienie osoby, która do tej pory takiej
aktywności nie przejawiała. Ustalenie przyczyn trudnej sytuacji, możliwości
i ograniczeń osoby zwracającej się o pomoc a także zdefiniowanie celów
pozwala na przejście do następnego etapu, którym jest wyznaczenie zadań czy
działań do wykonania. W ramach kontraktu wspólnie ustalany jest
harmonogram działań, które wykonuje klient i pracownik socjalny. Istotą tych
działań jest aktywizacja klienta w celu usamodzielnienia go, a także
zapobieganie wykluczeniu społecznemu i marginalizacji. Wzór kontraktu
socjalnego funkcjonuje na mocy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 8 listopada 2010 roku
W 2013 roku pracownicy socjalni Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie
zawarli 527 kontraktów socjalnych, które zaktywizowały 615 osób. Dla
porównania w 2012 roku podpisano 545 kontraktów, w których zaktywizowano
566 osób. Oznacza to, że mimo nieznacznego spadku liczby zawieranych umów
w roku 2013r. zaktywizowano przy ich pomocy większą liczbę osób, angażując
do działań więcej niż jedną osobę z rodziny.
Prawidłowo opracowany kontrakt socjalny służy osobie lub rodzinie
w ukazaniu kierunków działań umożliwiających wyjście z trudnej sytuacji,
mobilizuje do własnej aktywności i wzmacnia z klientach wiarę we własne
możliwości. Mimo, że jest narzędziem trudnym, pracochłonnym,
odpowiedzialnym i wymaga znacznego zaangażowania z ich strony, pracownicy
socjalni używają go oddziałując na coraz większą liczbę beneficjentów pomocy
społecznej.
3.Program wychodzenia z bezdomności
Wsparciem osób bezdomnych w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie
zajmuje się specjalista pracy socjalnej ds. bezdomności, którego zadaniem jest
minimalizowanie bezpośredniego zagrożenia egzystencji tych osób oraz
przezwyciężanie skutków bezdomności w dalszym działaniu. Ważnym
elementem wsparcia osób bezdomnych jest praca socjalna, polegająca na
aktywizowaniu osób bezdomnych do podejmowania działań w celu poprawy
swojej sytuacji życiowej a w konsekwencji wyjścia z bezdomności. Osoby
bezdomne na terenie gminy Śrem w 2013r. w przeważającej części to
mężczyźni, w wieku produkcyjnym, osoby bezrobotne, gotowe podjąć
zatrudnienie. Wśród osób bezdomnych w 2013r. znalazły się także osoby bierne
zawodowo z tytułu choroby i niepełnosprawności. W większości przypadków
osoby bezdomne mają wykształcenie podstawowe, niewiele osób zawodowe.
Zdecydowana większość osób bezdomnych z terenu gminy Śrem, przebywała
33
w ciągu roku w Hostelu Socjalnym w Nochowie. Jednakże wielu z nich
przebywała w tej placówce w różnych odstępach czasowych. Wydano 30
uchyleń skierowania do Hostelu Socjalnego w Nochowie za nieprzestrzeganie
regulaminu placówki lub dobrowolnie opuszczała to miejsce. Na terenie gminy
Śrem 28 osób prowadziło tułaczy tryb życia, nie miało stałego miejsca pobytu i
zrezygnowało z oferty wydania skierowania. Na terenie miasta Śrem w ciągu
2013roku przebywało kilkanaście osób spoza gminy Śrem. Część z nich również
przebywała w Hostelu Socjalnym w Nochowie lub prowadziła tułaczy tryb
życia. W minionym roku osoby prowadzące tułaczy tryb życia przebywały:
w pustostanach przy ul. Farnej, w namiotach zlokalizowanych w parku im.
Powstańców Wlkp., przy dworcu PKS oraz nad Wartą. W okresie zimowym
osoby bezdomne nocowały także w piwnicach bloków położonych w nowej
części miasta. Bezdomność uliczna stanowi największe wyzwanie i zarazem
duży problem społeczny. Będąca poza systemem pozostaje najbardziej
niekontrolowanym obszarem wykluczenia społecznego.
Zdecydowana większość osób bezdomnych jest uzależniona
od alkoholu, część podejmowała terapię w warunkach szpitalnych, a także
stacjonarnie w Przychodni Leczenia Uzależnień i Współuzależnień w Śremie
oraz Przychodni Akson. Osoby bezdomne podejmowały leczenie w Szpitalu
Neuropsychiatrycznym w Kościanie oraz w Ośrodku Monar-Markot
w Rożnowicach. W 2013roku zdarzyły się także 2 przypadki osób
uzależnionych od środków odurzających. Spośród osób bezdomnych
w 2013roku z powodu złego stanu zdrowia oraz braku możliwości
samodzielnego funkcjonowania w środowisku 3 osoby zostały umieszczone
w placówce całodobowego pobytu tj. w domu pomocy społecznej, zakładzie
opiekuńczo-leczniczym oraz oddziale opieki paliatywnej.
W 2013r. roku udzielono różny form pomocy osobom bezdomnym:
-skierowanie do Hostelu Socjalnego w Nochowie – 51 osób
-świadczenia pieniężne tj. zasiłki stałe, okresowe i celowe – 38 osób
-dożywianie w formie posiłków i posiłków z prowiantem – 54 osoby
-pomocy w formie prawa do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych – 16 osób
-pomoc w formie składek zdrowotnych w ramach realizacji indywidualnego
programu wychodzenia z bezdomności – 2 osoby
-wsparcie prawne, psychologiczne, terapeutyczne – 15 osób
-praca socjalna – 81 osób
Każda osoba bezdomna z terenu gminy Śrem może ubiegać się
o schronienie w formie skierowania do Hostelu Socjalnego w Nochowie.
Do Hostelu były przyjmowane osoby trzeźwe, mające skierowanie wydane
34
przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie. Osoba przyjmowana do Hostelu
jest zobowiązana do przestrzegania Regulaminu Hostelu Socjalnego
w Nochowie. Wsparcie osobom bezdomnym udzielane jest zgodnie
z „Procedurą udzielania wsparcia osobie bezdomnej oraz realizacji
Indywidualnego Programu Wychodzenia z Bezdomności” obowiązującej od
23 lipca 2013r. Natomiast od 1 października do 31 marca przy Hostelu
Socjalnym w Nochowie funkcjonuje „Ogrzewalnia” która przyjmuje osoby
chcące uzyskać nocleg. W Hostelu funkcjonuje także Noclegownia, gdzie
trzeźwa osoba może uzyskać nocleg, a następnie z Ośrodka Pomocy Społecznej
uzyska skierowanie do Hostelu Socjalnego w Nochowie.
W celu poprawy sytuacji życiowej osób bezdomnych, zawierane są
kontrakty socjalne oraz Indywidualne Programy Wychodzenia z Bezdomności
z podopiecznymi. Jest to rodzaj umowy pomiędzy pracownikiem socjalnym,
a osobą bezdomną. Ich zawieranie ma przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu
oraz prowadzić do reintegracji społecznej.
Skala zjawiska bezdomności na terenie Gminy Śrem
• Liczba wydanych skierowań do Hostelu Socjalnego w Nochowie – 165
• Liczba zawartych kontraktów socjalnych i Indywidualnych Programów
Wychodzenia z Bezdomności – 98
W celu świadczenia kompleksowej pomocy dla osób bezdomnych
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie współpracuje głównie takimi
instytucjami i organizacjami z terenu Gminy Śrem jak: Straż Miejska, Komenda
Powiatowej Policji w Śremie, Fundacja Na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem,
Urząd Miejski w Śremie, Polski Komitet Pomocy Społecznej w Śremie,
Towarzystwo Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta „Nadzieja”
w Śremie, Szpital w Śremie, Powiatowy Urząd Pracy w Śremie.
W celu monitorowania sytuacji osób bezdomnych prowadzących tułaczy tryb
życia, przebywających na terenie Gminy Śrem OPS wspólnie ze Strażą Miejską
patroluje miejsca na terenie miasta Śrem, gdzie mogłyby przebywać osoby
bezdomne.
W 2013r. 4 osoby bezdomne usamodzielniły się z powodu uzyskania
mieszkania socjalnego z zasobów gminy. Również 4 osoby bezdomne wyszły
z bezdomności, ponieważ wynajęły mieszkania na rynku prywatnym.
Podsumowując w 2013r. 8 osobom bezdomnym udało się wyjść z bezdomności,
poprzez opuszczenie Hostelu Socjalnego w Nochowie dla osób bezdomnych
i zamieszkanie w samodzielnym lokalu. Spośród tych osób 4 usamodzielniły się
na tyle, że są w stanie samodzielnie utrzymać zajmowane mieszkania i dlatego
przestały korzystać ze wsparcia Ośrodka.
Szeroki zakres pracy socjalnej, wsparcie finansowe i rzeczowe Ośrodka Pomocy
Społecznej powoduje, że osoby bezdomne nie są pozostawione „same sobie”,
35
z pogłębiającymi się problemami, uzależnieniem i nie tracą szans na powrót do
społeczeństwa.
4. Specjalistyczne poradnictwo – Obywatelska Pomoc Prawna
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie od 2003 roku w ramach działania
Klubu Integracji Społecznej realizuje instrument specjalistycznego poradnictwa
dla mieszkańców miasta i gminy Śrem. Obywatelska Pomoc Prawna jest
skierowana do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i podatnych na
wykluczenie.
Bezpłatne poradnictwo prawne jest kierowane do osób w trudnej sytuacji
materialnej, zagrożonych marginalizacją z powodu bezrobocia, długotrwałej
choroby, niepełnosprawności, przemocy w rodzinie.
Specjalistyczne poradnictwo prawne oparte jest na kluczowych zasadach:
rzetelności informacji, otwartości, poufności, bezstronności oraz bezpłatności.
Zadania Obywatelskiej Pomocy Prawnej w 2013 roku wykonywały
łącznie 3 osoby – specjaliści z dziedziny prawa, którzy realizowali bezpłatne
porady prawne dla mieszkańców miasta i gminy Śrem w dwóch punktach, tj.
siedzibie Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie oraz w związku z zawartym
porozumieniem partnerskim – w siedzibie Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy
Śrem.
W ostatnich trzech latach liczba udzielanych porad kształtowała się
następująco: w roku 2011 – 564 porady prawne, w roku 2012 – 846 porad,
natomiast w 2013 – 783 porady.
Pomoc prawna ma charakter informacyjny i konsultacyjny. Polega na
udzieleniu porady w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, cywilnego,
administracyjnego, karnego, spadkowego, prawa pracy oraz zagadnień
emerytalno – rentowych, a także wskazaniu podmiotu lub organizacji
właściwych do załatwienia danej sprawy oraz udzieleniu pomocy
w opracowaniu pism dotyczących kwestii prawnych.
Najwięcej porad w 2013 roku udzielono w zakresie prawa cywilnego
(51%), prawa rodzinnego (18 %) oraz prawa pracy (12%). W porównywalnym
zakresie udzielano porad z zakresu prawa administracyjnego (6%), zagadnień
emerytalno – rentowych (5%), prawa karnego (4%) oraz prawa spadkowego
(4%).
36
5. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest szerokim obszarem – potrzebne są
i działania edukacyjne zmieniające świadomość społeczną, informowanie
o prawach i przepisach prawnych, działania chroniące ofiary, działania wobec
sprawców przemocy i podnoszenie kompetencji pracowników różnych służb
oraz placówek, aby skuteczniej reagowali na diagnozowane przypadki
przemocy.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie od 2011 roku, uznając,
że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka realizuje lokalną
politykę przeciwdziałania przemocy w rodzinie zgodnie z zapisami ustawy
z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ustawa
nakłada na każdą z gmin obowiązki związane ze wsparciem osób uwikłanych
w zjawisko przemocy w rodzinie, do których należy:
− tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie;
− prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie;
− opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy
w rodzinie;
− tworzenie zespołów interdyscyplinarnych;
Kreowaniem lokalnej polityki w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie zajmuje się:
− Zespół do spraw Wdrażania Gminnego Programu Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Gminie Śrem na lata
2011 – 2013.
− Zespół Interdyscyplinarny w gminie Śrem.
Działania tych dwóch Zespołów wzajemnie się uzupełniają i tworzą zbiór
mechanizmów, instrumentów i oddziaływań na lokalne środowiska,
powodujących skuteczne i efektywne podejmowanie inicjatyw w zakresie
przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz profesjonalne realizowanie
gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Zespół do spraw Wdrażania Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w
Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Gminie Śrem na lata 2011 – 2013,
powołany Zarządzeniem Nr 223/2011 Burmistrza Śremu z dnia
30 września 2011 roku stanowi grupę 18 osób – przedstawicieli instytucji
i organizacji, podejmujących działania w obszarze przeciwdziałania przemocy,
których zadaniem jest przede wszystkim monitoring Gminnego Programu
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy
w Gminie Śrem na lata 2011 – 2013, polegający na systematycznym zbieraniu
i analizowaniu informacji dotyczących realizowanych bądź zrealizowanych już
działań. Gromadzone w ten sposób dane pozwalają zidentyfikować i rozwiązać
problemy, które pojawią się w trakcie realizacji Programu oraz stwierdzić, czy
wyznaczone działania zmierzają w słusznym kierunku i przynoszą zakładane
37
zmiany. Ponadto zadaniem Zespołu jest także przeciwdziałanie przemocy
w rodzinie poprzez wsparcie rodzin, w których stosowana jest przemoc,
podnoszenie świadomości mieszkańców gminy w zakresie przemocy w rodzinie
i zacieśnienie współpracy pomiędzy podmiotami działającymi w obszarze
przemocy w rodzinie, ale także rekomendowanie i wprowadzanie zmian
w Programie.
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar
Przemocy w Rodzinie w gminie na lata 2011-2013 to inaczej mówiąc plan
pracy gminy w tym zakresie. Program został przyjęty przez Radę Miejską w
Śremie Uchwałą Nr 85/X/11 z dnia 2 czerwca 2011 roku. Instytucją
odpowiedzialną za realizację celów zawartych w Programie jest Ośrodek
Pomocy Społecznej w Śremie, a Koordynatorem do spraw Wdrażania Programu
– Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie. Podmiotami
odpowiedzialnymi za realizację działań w Programie są: Burmistrz Śremu,
Rada Miejska, Urząd Miejski, Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, placówki oświatowe szczebla
podstawowego i gimnazjalnego. Partnerami w realizacji działań są z kolei:
placówki służby zdrowia, specjaliści, placówki socjoterapeutyczne, Punkty
Poradnictwa
Specjalistycznego,
Przychodnia
Leczenia
Uzależnień
i Współuzależnienia, Komenda Powiatowa Policji, Straż Miejska, Sąd
Rejonowy, Prokuratura Rejonowa, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej, szkoły
ponadgimnazjalne, Kościół, media i społeczność lokalna. Zaangażowanie
w realizację zadań związanych z Gminnym Programem Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie tak wielu
podmiotów podnosi skuteczność działań, zapewnia właściwą koordynację oraz
kompleksowość wsparcia osób uwikłanych w zjawisko przemocy domowej.
Celem głównym Programu jest przeciwdziałanie zjawisku przemocy
w rodzinie w gminie Śrem, zapewnienie ochrony jej ofiarom oraz skuteczne
oddziaływanie na sprawców. Oprócz celu głównego Programu zostały również
wyznaczone cele operacyjne, od których zależy realizacja celu głównego.
Cele operacyjne to:
I. Wsparcie rodzin, w których stosowana jest przemoc.
II. Podniesienie świadomości mieszkańców gminy w zakresie przemocy
w rodzinie;
III. Zacieśnienie współpracy pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz
przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Obecnie, Zespół do spraw Wdrażania Gminnego Programu Przeciwdziałania
Przemocy
w
Rodzinie
oraz
Ochrony
Ofiar
Przemocy
w Gminie Śrem na lata 2011 – 2013 będzie przystępował do opracowania
raportu monitorującego zadania, które zostały zrealizowane w ramach
Harmonogramu działań na 2013 rok. Ponadto dokonane zostanie podsumowanie
z realizacji całego Programu wraz z wnioskami i rekomendacjami do tworzenia
38
nowego dokumentu strategicznego w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie w naszej gminie.
Raport monitoringowy przedstawi działania i dane liczbowe za 2013 rok,
podejmowane w gminie Śrem oraz pokaże skalę zjawiska przemocy w rodzinie
dzięki którym możliwa będzie zaobserwowanie dynamiki zjawiska przemocy.
Ponadto wskaże zasoby gminy w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie i określi potrzeby oraz poziom współdziałania poszczególnych
podmiotów w obszarze przeciwdziałania przemocy. Raport monitoringowy
zostanie przedstawiony Burmistrzowi i Radzie Miejskiej w Śremie.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie aktywnie i dynamicznie
współuczestniczy w kształtowaniu lokalnej polityki przeciwdziałania przemocy
w rodzinie oraz zapewnia sprawne działanie gminnego systemu
przeciwdziałania przemocy, w tym obsługę organizacyjno – techniczną.
Wśród działań realizowanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej
w Śremie wyznaczonych w Harmonogramie działań Gminnego Programu
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy
w Rodzinie na 2013 rok są:
• udzielanie przez Ośrodek Pomocy Społecznej wsparcia finansowego
i rzeczowego rodzinom dotkniętym przemocą domową;
• prowadzenie pracy socjalnej z rodzinami uwikłanymi w przemoc domową
oraz realizacja działań wspierających asystentów rodziny oraz trenerów
rodziny;
• prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie w szczególności poprzez podejmowanie działań
edukacyjnych służących wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych
kompetencji rodziców w rodzinach
zagrożonych przemocą
(np. organizowanie szkoleń i warsztatów uświadamiających,
edukacyjnych);
• zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej oraz prawnej dla rodzin
dotkniętych przemocą;
• prowadzenie edukacji wśród ofiar przemocy w rodzinie w zakresie
przysługujących im praw;
• tworzenie grup wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie oraz pomoc
osobom stosującym przemoc w rodzinie;
• oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie poprzez motywowanie
ich i kierowanie do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych;
• funkcjonowanie całodobowego „Telefonu Zaufania” na terenie gminy
Śrem oraz „Poradni Internetowej” dla osób poszukujących pomocy
prawnej oraz psychologicznej;
• podnoszenie wiedzy i świadomości lokalnej społeczności na temat
zjawiska przemocy w rodzinie m.in. poprzez organizowanie prelekcji,
pogadanek, warsztatów profilaktycznych oraz upowszechnianie
39
•
•
•
•
•
materiałów edukacyjno-informacyjnych w tym o instytucjach
udzielających pomocy w sytuacjach kryzysowych w związku
z występowaniem przemocy w rodzinie;
współuczestnictwo w programach i kampaniach społecznych,
poświęconych zjawisku przemocy w rodzinie i jej skutkom;
monitorowanie występowania przemocy w rodzinie na terenie gminy
Śrem, włączanie w tę działalność społeczności lokalnej;
kontynuowanie przez pracowników socjalnych, przedstawicieli policji
oraz kuratorów sądowych wizyt w rodzinach zagrożonych i dotkniętych
przemocą;
podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi
na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie;
zintegrowanie działań w ramach przeciwdziałania przemocy w rodzinie
w gminie poprzez wypracowanie procedur aktywnej i stałej współpracy
placówek oświatowych, jednostek pomocy społecznej, służby zdrowia,
gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, sądu
rejonowego, kuratorów sądowych oraz organizacji pozarządowych
i Kościoła.
Podmiotem odpowiedzialnym za integrowanie i koordynowanie działań
wszystkich podmiotów i specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy
w gminie Śrem jest Zespół Interdyscyplinarny. Skład Zespołu został określony
w Zarządzeniu Burmistrza Śremu Nr 106/2013 z dnia 24 września 2013 roku
w sprawie powołania Zespołu Interdyscyplinarnego w gminie Śrem oraz
w Zarządzeniu zmieniającym zarządzenie w sprawie powołania Zespołu
Interdyscyplinarnego w gminie Śrem. Ponadto w Uchwale Nr 86/X/11 Rady
Miejskiej w Śremie określono warunki funkcjonowania oraz tryb i sposób
powoływania i odwoływania członków Zespołu.
Zespół Interdyscyplinarny w gminie Śrem posiadał 20-osoby jednak jedna osoba
w listopadzie 2013 roku zrezygnowała z członkostwa w Zespole. Obecnie w
Zespole Interdyscyplinarnym w gminie Śrem zasiada 19 osób. Zespół
Interdyscyplinarny jest grupą specjalistów z różnych instytucji, łączących swoją
wiedzę, umiejętności i kwalifikacje oraz możliwości i potencjał instytucji, którą
reprezentują,
podejmującą
współpracę
oraz
zintegrowane
i skoordynowane działania, mające na celu przeciwdziałania zjawisku przemocy
w gminie Śrem oraz zapewnienie profesjonalnego wsparcia osobom doznającym
przemocy.
Zespół Interdyscyplinarny, pełniąc funkcję strategiczno – koordynującą,
realizuje działania w celu kształtowania lokalnej polityki przeciwdziałania
przemocy w rodzinie oraz stwarza spójny system ochrony ofiar przemocy
w rodzinie oraz standaryzuje pracę specjalistów i podmiotów, działających
na rzecz ochrony ofiar przemocy w rodzinie.
40
W 2013 roku Zespół Interdyscyplinarny zebrał się 4 razy. W posiedzeniach
Zespołu Interdyscyplinarnego uczestniczyli każdorazowo następujący
członkowie:
Barbara Jabłońska, Naczelnik Pionu Edukacji i Usług Społecznych Urzędu
Miejskiego w Śremie;
Marian Goliński,
Zastępca Przewodniczącego Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Śremie;
Maria Świdurska, Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie;
Anna Ślipko – Rewers, koordynator - specjalista pracy socjalnej w Ośrodku
Pomocy Społecznej w Śremie;
Sylwia Malinowska, Koordynator do spraw przeciwdziałania przemocy
i wspierania rodziny w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie;
Marzena Wojtkowiak, Kierownik II Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej
z siedzibą w Śremie;
Dorota
Drąg,
Terapeuta
uzależnień
w
Przychodni
Uzależnień
i Współuzależnienia w Śremie;
Ponadto brali udział:
Wioleta Jastrząbek, Naczelnik Wydziału Oświaty, Kultury, Sportu
i Promocji Powiatu Starostwa Powiatowego w Śremie;
Jolanta Leśniewska, Przewodnicząca Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych w Śremie;
Bożena Maciek-Haściło, Kierownik Przychodni Leczenia Uzależnień
i Współuzależnienia w Śremie;
Piotr Grzelczyk, Kierownik Rewiru Dzielnicowych Wydziału Prewencji
i Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej Policji w Śremie;
Małgorzata Łucka, Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
w Śremie;
Justyna Widera, Kurator specjalista w II Zespole Kuratorskiej Służby Sądowej
z siedzibą w Śremie;
Katarzyna Bugajska – Grząbka – Zastępca Prokuratora Rejonowego
w Śremie;
Aleksandra Ruducha, Kierownik
Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej
w Śremie;
Genowefa Woźniak, Członek Towarzystwa Pomocy Potrzebującym im. Św.
Brata Alberta „Nadzieja” w Śremie;
Beata Szczepaniak, Skarbnik Zarządu Powiatowego Polskiego Komitetu
Pomocy Społecznej w Śremie;
Anna Młodak, Wiceprezes Stowarzyszenia „Holis” w Śremie.
Wskazane działania
wykonywane są przez członków Zespołu
Interdyscyplinarnego w szczególności poprzez:
• dokonywanie diagnozy problemu przemocy w rodzinie na terenie gminy;
• inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie;
41
• inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie;
• podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie,
mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku;
• rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach
udzielenia pomocy w środowisku lokalnym;
• tworzenie grup roboczych w celu rozwiązywania problemów związanych
z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach.
6. Interdyscyplinarna pomoc dla osób doświadczających przemocy
w rodzinie.
Głównym dążeniem członków Zespołu Interdyscyplinarnego jest
zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie oraz stworzenie jednolitego,
profesjonalnego systemu interwencji i wsparcia osób zagrożonych bądź
uwikłanych w przemoc w rodzinie.
Działania instytucji wobec osób doznających przemocy i sprawców aktów
przemocy prowadzone są w gminie Śrem w oparciu o procedurę „Niebieskie
Karty” – narzędzie wykorzystywane w działaniach interwencyjnych
i pomocowych w rodzinie, w której dochodzi do przemocy. Procedura
„Niebieskie Karty” jest narzędziem pozwalającym na podejmowanie
interdyscyplinarnych, spójnych i kompleksowych działań wobec osób
uwikłanych w zjawisko przemocy w rodzinie.
6.1.
Grupy Robocze Zespołu Interdyscyplinarnego w Śremie
Rozwiązywanie problemów związanych z wystąpieniem przemocy
w rodzinie oraz podjęcia zintensyfikowanych działań pomocowych
i interwencyjnych w indywidualnych przypadkach to główny cel Grup
Roboczych. Zespół Interdyscyplinarny tworzy Grupy Robocze, których skład
jest zmienny i dostosowany do aktualnych potrzeb rodziny, a określany jest
przez Przewodniczącą Zespołu Interdyscyplinarnego.
Członkami
Grup
Roboczych
mogą
być
członkowie
Zespołu
Interdyscyplinarnego lub przedstawiciele: jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji,
oświaty, ochrony zdrowia, kuratorzy, a także inni specjaliści w dziedzinie
przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Spotkania Grup Roboczych, ich czas
oraz częstotliwość odbywają się w zależności od problemów występujących
w konkretnych rodzinach. Grupa pracuje do czasu, gdy sytuacja w rodzinie
ulegnie poprawie, przemoc zostanie przerwana i zatrzymana oraz członkom
rodziny zostanie udzielona pomoc zaspokajająca ich potrzeby.
Poprzez działanie członków Grupy Roboczej możliwe jest interdyscyplinarne
działanie w zakresie zdiagnozowania sytuacji rodziny, wymiany informacji,
planowania działań adekwatnych do potrzeb i form pomocy rodzinie, podziału
42
zadań, określenia czasu, realizacji zaplanowanych działań, monitorowania
sytuacji rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii bezpieczeństwa,
oceny efektywności działań i monitorowania zmian.
Do Przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego w okresie od stycznia do
grudnia 2013 roku wpłynęło łącznie 86 Niebieskich Kart –A. Najwięcej bo aż
60 zostało spisanych przez przedstawicieli Komendy Powiatowej Policji
w Śremie. 22 Niebieskie Karty – A wpłynęły od pracowników socjalnych
Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie, jedna Karta wpłynęła z placówki
oświatowej, jedna z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie
i jedna ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Śremie.
W okresie sprawozdawczym, Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego
powołała 60 Grupy Roboczych, natomiast 59 Grup zostało powołanych
w poprzednich latach i kontynuowało pracę w 2013 roku. W 2013 roku
funkcjonowało łącznie 119 Grup Roboczych z czego 27 zostało zamkniętych.
W celu rozwiązywania konkretnych, rzeczywistych problemów wynikających
z występowania przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach
zorganizowano 341 spotkań Grup Roboczych.
W posiedzeniach Grup Roboczych uczestniczyli przedstawiciele następujących
instytucji:
- Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie (pracownicy Sekcji Pracowników
Socjalnych, asystenci i trenerzy rodzin oraz trenerzy osoby niesamodzielnej, –
udział w 341 spotkaniach;
- Komendy Powiatowej Policji w Śremie ( dzielnicowi) – udział w 196
spotkaniach;
- II Zespołu Kuratorskiej Służby Społecznej w Śremie ( kuratorzy zawodowi
i społeczni) – udział w 58 spotkaniach;
- Przychodni Uzależnień i Współuzależnienia w Śremie – udział w 14
spotkaniach;
- Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – udział w 167
spotkaniach;
- placówek oświatowych (psycholodzy i pedagodzy) – udział w 129
spotkaniach;
- Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie – udział w 19 spotkaniach;
- Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej – udział w 5 spotkaniach;
- Środowiskowego Domu Samopomocy w Śremie – udział w 10 spotkaniach;
- służb medycznych – udział w 1spotkaniu.
Z zaproszenia na spotkanie Grupy Roboczej, w okresie sprawozdawczym,
skorzystało 27 osób, wobec których istnieje podejrzenie, że są dotknięte
przemocą (realizacja procedury „Niebieska Karta – C”) oraz 20 osób, wobec
których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc (realizacja procedury
„Niebieska Karta – D”).
43
W 2013 interdyscyplinarnym wsparciem przez członków Grup Roboczych
objęto łącznie 113 rodzin w tym 94 zamieszkujące miasto
i 19 tereny wiejskie. Łącznie z pomocy w ramach procedury „Niebieskie Karty”
skorzystało 427 osób w tym 118 dzieci.
Z analizy prowadzonej dokumentacji wynika, że domniemanych sprawców
przemocy w 2013 roku było 119 z tego 101 zamieszkuje wspólnie
z ofiarą przemocy. Sprawcami przemocy są najczęściej mężczyźni – 109 osób,
zarówno pracujący jak i bezrobotni w wieku od 26 roku życia do 65 roku życia.
Mężczyzn uzależnionych jest 86 a 12 posiada orzeczenie o niepełnosprawności.
Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego skierowała 11 osób
(domniemanych sprawców przemocy domowej) do Programu korekcyjnoedukacyjnego realizowanego przez Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
w Śremie. Osoby stosujące przemoc w rodzinie mogły również skorzystać
z warsztatów realizowanych przez Przychodnię Leczenia Uzależnień
i Współuzależnienia w Śremie.
Ofiarami przemocy domowej w gminie Śrem są z kolei najczęściej kobiety –
93 osoby i 10 dzieci. Kobiety doznające przemocy w rodzinie są najczęściej
w wieku między 26 a 65 roku życia i nie podejmują pracy zarobkowej.
Ze wskazanych 75 rodzin w tym 11 rodzin zamieszkujących tereny
wiejskie (łącznie 264 osoby) objęte zostały dodatkowo świadczeniami
w ramach ustawy o pomocy społecznej. Ponadto pracownicy socjalni ramach
interwencji kryzysowej rozumianej jako praca socjalna i poradnictwo
specjalistyczne udzielili pomocy 222 osobom ( ofiarom i świadkom przemocy)
w tym 85 dzieciom.
Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego w Śremie w 5 przypadkach
skierowała do Prokuratury Rejonowej w Śremie zawiadomienie o popełnieniu
przestępstwa w związku z wystąpieniem przemocy w rodzinie. Prokuratura
Rejonowa w Śremie odmówiła wszczęcia dochodzenia w 4 sprawach
skierowanych przez Przewodniczącą Zespołu Interdyscyplinarnego, a w jednym
przypadku umorzyła śledztwo.
Działania podejmowane przez przedstawicieli wielu instytucji, którzy
wchodzili w skład Grup Roboczych i realizowali procedurę „Niebieskie Karty –
A”, skupiały się na kompleksowym wsparciu rodzin uwikłanych
w przemoc. Systematyczne wizyty pracowników socjalnych, funkcjonariuszy
Policji oraz kuratorów sądowych w rodzinach dotkniętych lub zagrożonych
przemocą oraz udzielanie wsparcia w ramach własnych kompetencji, a także
specjalistycznego poradnictwa, monitoring środowisk rodzinnych, rozmowy
interwencyjno – motywujące, resocjalizujące oraz dyscyplinujące, udział
w terapii korekcyjno-edukacyjnej dla sprawców przemocy terapia rodzinna oraz
wejście w program terapeutyczny dla osób uzależnionych od alkoholu,
to niektóre z elementów Indywidualnego Planu Pomocy, który jest
44
opracowywany przez Grupy Robocze dla członków rodzin, w których występuje
przemoc.
W ramach swoich działań pracownicy socjalni mają obowiązek
podejmowania następujących działań w ramach procedury „Niebieskie Karty”:
• dokonania diagnozy potrzeb osoby co do której istnieje podejrzenie, że
jest ofiarą przemocy domowej;
• udzielania kompleksowych informacji o możliwości uzyskania pomocy;
• organizowania dostępu do pomocy medycznej;
• zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w zależności od potrzeb
schronienia w całodobowej placówce;
Ponadto pracownik socjalny może prowadzić rozmowy z osobami wobec
których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc.
Pracownicy socjalni współpracują z członkami Grupy Roboczej oraz innymi
instytucjami i organizacjami w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie. Profesjonalne działanie członków Grupy Roboczej umożliwia
stworzenie wspólnej płaszczyzny oraz realizowanie wielotorowych
i sprzężonych działań wobec środowisk rodzinnych, borykających się
z problemem przemocy w rodzinie, m. in. poprzez szybki i pełny przepływ
informacji między instytucjami, możliwość podjęcia zaplanowanych działań,
które się wzajemnie nie wykluczają i nie powielają.
6.2.
Zintensyfikowane narzędzia w zakresie przeciwdziałania przemocy
W celu skutecznego przeciwdziałania występowaniu przemocy
w rodzinie, Zespół Interdyscyplinarny i Ośrodek Pomocy Społecznej
w Śremie przy współpracy z innymi instytucjami na terenie gminy Śrem,
podejmuje szereg działań pomocowych, których celem jest ochrona ofiar
przemocy rodzinie poprzez umożliwienie tym osobom korzystanie
z profesjonalnej specjalistycznej pomocy, a także działań profilaktycznych
i
inicjatyw
informacyjno-edukacyjnych
w
zakresie
przemocy
w rodzinie.
Podejmowane działania prowadzone są w ramach realizowanych
programów i projektów, organizowanych kampanii i konferencji:
− Bezpłatne poradnictwo specjalistyczne, realizowane w ramach Punktu
Konsultacyjnego, Obywatelskiej Pomocy Prawnej w siedzibie Ośrodka
Pomocy Społecznej w Śremie. Z tej formy wsparcia w 2013 roku
skorzystały 63 ofiary przemocy i 12 sprawców przemocy domowej.
−
Specjalistyczne Poradnictwo Telefoniczne – Telefon Zaufania.
Odbiorcami wsparcia świadczonego w ramach Telefonu Zaufania są osoby
uwikłane w zjawisko przemocy – ofiary, sprawcy oraz świadkowie przemocy.
Osoby dzwoniące pod numer Telefonu Zaufania uzyskują natychmiastową
i anonimową wymianę myśli oraz informacje o możliwości wyjścia
z kryzysu, pokonania osobistego problemu, a także wsparcie
45
w odpowiedzialnym podejmowaniu decyzji, informacje edukacyjne
w zakresie zjawiska przemocy oraz aktualnej oferty instytucji
i organizacji działających na rzecz obywatela w środowisku lokalnym.
Osobami najczęściej korzystającymi z Telefonu Zaufania są osoby w wieku
od 18-65 lat ( 141 osób ). Sporą część (21 osób) dzwoniących do Telefonu
Zaufania stanowią dzieci. W 2013 roku łącznie przeprowadzono 163 rozmowy
w ramach Telefonu Zaufania. Rozmowy realizowane jest przez osoby
dyżurujące, zwane Konsultantami, posiadające odpowiednie kwalifikacje
i przeszkolenie w oparciu o umowy cywilno-prawne. Konsultanci obsługujący
SPT udzielają bezpłatnych porad i wsparcia, a także reagują jeżeli zachodzi
sytuacja zagrożenia zdrowia i życia. W 2013 roku poradnictwo świadczone było
przez 3 osoby – pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie.
Informacje o działaniach była zamieszczana na stronach internetowych
http://www.srem.pl, http://www.ops.srem.pl oraz w lokalnej prasie. Ponadto
ulotki i plakaty były rozpowszechniane podczas lokalnych przedsięwzięć,
konferencji i akcji ( np. podczas konferencji „Śrem dla rodziny”, czy akcji
„Biała Wstążka”).
− Poradnia Internetowa - pomoc w formie poradnictwa internetowego
udzielana jest osobom uwikłanym w zjawisko przemocy domowej. Osoby
dotknięte przemocą w rodzinie mogą nieopłatnie skorzystać z poradnictwa
świadczonego przez pracownika socjalnego, prawnika. W 2013 roku
udzielono w ramach poradnictwa internetowego – 4 porad.
− Lokalna kampania społeczna „NIE BĄDŹ OBOJĘTNY” prowadzona jest
przez cały rok. Ulotki i plakaty rozpowszechniane są przy okazji różnego
rodzaju imprez realizowanych w naszej gminie. Ponadto informacje
o kampanii są zamieszczane w lokalnych mediach i na stronach
internetowych Urzędu Miejskiego w Śremie i Ośrodka Pomocy Społecznej
w Śremie
− Konferencja „Śrem dla rodziny” podczas której poruszane były kwestie
związane z przemocą domową. Konferencja miała charakter otwarty,
a uczestniczyli w niej przedstawiciele różnych instytucji i organizacji
zajmujących się wsparciem rodziny jak również mieszkańcy naszej gminy.
− Akcja „Biała wstążka” – jest to przedsięwzięcie które realizowane było przy
współudziale wszystkich członków Zespołu Interdyscyplinarnego. Celem
przedsięwzięcia było rozpowszechnianie
wiedzy na temat zjawiska
przemocy wobec kobiet, zaangażowanie środowiska lokalnego do działań na
rzecz, przeciwdziałania przemocy wobec kobiet, propagowanie postaw
antyprzemocowych wśród mężczyzn, uwrażliwienie społeczności lokalnej
na problem przemocy wobec kobiet, rozpowszechnienie informacji na temat
miejsc w których kobiety, doświadczające przemocy mogą otrzymać pomoc.
W Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka – 10 grudnia –
40 wolontariuszy z Zespołu Szkół Technicznych w Śremie udało się do siedzib
przedstawicieli Zespołu Interdyscyplinarnego w Śremie w celu przeprowadzenia
46
kampanii przeciwko przemocy wobec kobiet. Akcja polegała na tym, że
wręczali mężczyznom zatrudnionym w instytucjach i klientom odwiedzającym
instytucję Białe Wstążki oraz ulotki na temat realizowanej kampanii. Białe
wstążki wręczane były też w najbardziej uczęszczanych miejscach naszego
miasta. Kampania została przeprowadzona również w dniu 14 grudnia 2013r.
podczas Konferencji „Śrem dla rodziny” oraz podczas spotkania integracyjnego
„Wigilijne klimaty”. W ramach realizowanej kampanii rozdano około 1300
wstążek i ulotek. W przygotowanie białych wstążek włączyli się uczestnicy
projektu „Aktywność się opłaca” oraz śremski przedsiębiorca . Patronat nad
śremską kampanią objęła Europejska Unia Kobiet – stowarzyszenie działające
na rzecz kobiet aktywnych w obszarze biznesu i polityki.
Analiza danych liczbowych pozwala zauważyć, że zmniejszyła się liczba
powoływanych
nowych Grup Roboczych, jednak zwiększył się czas
prowadzenia procedury „Niebieskie Karty”. W 2013 roku działaniami
realizowanymi w ramach prac Grup Roboczych zostało objętych więcej rodzin
i osób niż w roku ubiegłym.
Dotychczasowy katalog usług i form wsparcia dla osób i rodzin
uwikłanych w zjawisko przemocy uległ przeobrażeniom i dostosowany został
do potrzeb osób wymagających wsparcia.
W
omawianym
okresie
dały
się
zauważyć
również
zmiany
w świadomości środowiska lokalnego, które zmierzały w kierunku środowiska
bardziej odpowiedzialnego i zorientowanego głównie z uwagi na prowadzone
kampanie i akcje które mają na celu informowanie o zjawisku przemocy
domowej. Społeczność lokalna reprezentowała aktywną postawę w zakresie
przemocy w rodzinie i podejmowania sąsiedzkich działań pomocowych.
Zespół Interdyscyplinarny w Śremie jest systemem partnerskiego
i profesjonalnego współdziałania w celu przeciwdziałania zjawisku przemocy
w rodzinie i sprawną komunikacją zastępuje statyczną współpracę instytucji,
ograniczającą się do wymiany informacji. Podejmuje sprzężone i skuteczne
działania w celu rozwoju gminnego systemu przeciwdziałania przemocy
w rodzinie i realizacji głównego celu Gminnego Program Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w gminie Śrem na lata
2011–2013, jakim jest przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie
w gminie Śrem, zapewnienie ochrony jej ofiarom oraz skuteczne oddziaływanie
na jej sprawców, a ponadto mobilizuje do dalszego zaangażowania instytucji
i organizacji, które przyczynią się do podnoszenia jakości usług związanych
z niesieniem pomocy osobom i rodzinom uwikłanym w przemoc.
Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego w Śremie przygotowuje
co roku sprawozdanie z działań podejmowanych przez Zespół które zostaje
przedstawione Burmistrzowi Śremu i Radzie Miejskiej w Śremie. Ponadto
do 10 lutego 2014 roku należy przygotować sprawozdanie z realizacji
Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, które jest
kierowane do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
47
W określonych na rok 2014 kierunkach działania Zespołu
Interdyscyplinarnego przyjęto za priorytetowe:
• sformułowanie wniosków i opracowanie rekomendacji z realizacji
Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz
Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w gminie Śrem na lata 2011-2013;
• opracowanie nowego dokumentu strategicznego w zakresie
przeciwdziałania przemocy w rodzinie w gminie Śrem
• kontynuowanie działań w partnerstwie lokalnym i realizacja
zintegrowanego systemu współpracy organizacji pozarządowych,
podmiotów prywatnych, samorządu i instytucji oraz włączenie w system
wzajemnych relacji osób i środowisk zagrożonych wykluczeniem
społecznym;
• zacieśnienia współpracy międzyinstytucjonalnej na lokalnym gruncie,
przynoszącej rzeczywiste korzyści w sprawach dotyczących wsparcia
osób uwikłanych w przemoc domową i będącej inspiracją do kolejnych
inicjatyw w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
• podniesienie skuteczności działań realizowanych przez Grupy Robocze;
• prowadzenie działalności zwiększającej świadomość społeczności
lokalnej na temat zjawiska przemocy domowej (konferencje, spotkania,
kampanie).
Dane za rok 2013obrazujące działania, jakie były podejmowane w gminie Śrem
w związku z realizacją procedury „Niebieskie Karty” – są pierwszymi
informacjami, które mogą pomóc stworzyć obraz skali zjawiska przemocy
w rodzinie i zaobserwować dynamikę zjawiska przemocy w rodzinie
w środowisku lokalnym, służyć też ocenie zasobów gminy.
7. Wspieranie rodziny – interdyscyplinarność działań
Wdrażanie modelowych rozwiązań pracy z rodziną wieloproblemową,
w szczególności rozwój pracy socjalno – terapeutycznej i socjalno –
wychowawczej z rodzinami, które są zagrożone w pełnieniu swoich funkcji to
zadania realizowane zgodnie z ustawą o wpieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej. Pomoc rodzinie borykającej się z trudnościami związanymi z opieką
i wychowaniem dzieci oraz skuteczna ochrona dzieci i pomoc dla nich, może
być osiągnięta przez współpracę wszystkich osób, instytucji i organizacji
pracującymi z dziećmi i rodzicami. Ustawa o wpieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej daje też możliwość zastosowania rozwiązań, które mogą
przyczynić się do budowania spójnego i skutecznego systemu pomocy dla
rodziny, która ma problemy w realizacji funkcji opiekuńczo - wychowawczej.
48
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie kontynuuje realizację rozwiązań
w zakresie wspierania rodziny, kierując się dobrem dziecka, dobrem rodziny
jako naturalnego środowiska rozwoju dziecka, przy współdziałaniu instytucji
i organizacji, pracujących z dziećmi i rodzicami.
7.1.
System opieki nad dzieckiem – zadania gminy
Katalog zadań zawarty w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej pozwala na stworzenie w gminie spójnego systemu pomocy dziecku
i rodzinie. Do zadań gminy zgodnie z ustawą należy:
− opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny;
− tworzenie i rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia
dziennego oraz pracę z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu
funkcji opiekuńczo-wychowawczych poprzez:
• zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy
asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa,
• organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin
wspierających,
• prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich
miejsc dla dzieci;
− współfinansowanie pobytu dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej;
− prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem
lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczej, zamieszkałego na terenie gminy;
− sporządzanie sprawozdań z zakresu wspierania rodziny;
− realizacja zadań wynikających z programów z zakresu wspierania rodziny.
Gmina Śrem realizuje działania w zakresie polepszania fizycznego
i psychicznego dobrostanu dzieci, w tym ograniczenie zjawiska zaniedbywania
dzieci i niedostatecznej opieki nad nimi, oraz wspieranie bezpiecznej więzi
miedzy opiekunem a dzieckiem.
Wobec rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo-wychowawczych, Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie
podejmuje działania, których celem jest zapewnienie wsparcia i pomocy,
szczególnie poprzez:
− analizę sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu
w rodzinie;
− wzmocnienie roli i funkcji rodziny;
− rozwijanie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;
− podniesienie świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania
rodziny;
49
− pomoc w integracji rodziny;
− przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;
− dążenie do reintegracji rodziny.
Wspieranie rodziny, jako zespół planowanych działań, mających na celu
przywrócenie rodzinie funkcji opiekuńczo-rodzicielskich, może być prowadzone
w formie:
− pracy z rodziną m.in. poprzez konsultacje, poradnictwo specjalistyczne,
terapię, mediację, usługi dla rodzin z dziećmi, pomoc prawną, przydzielenie
asystenta rodziny;
− pomocy w opiece i wychowaniu dziecka poprzez placówki wsparcia
dziennego oraz rodziny wspierające.
Praca z rodziną podejmowana jest zarówno w rodzinie wymagającej
wsparcia, by mogła poradzić sobie z doznawanymi trudnościami, tak by nie
doszło do działań interwencyjnych w postaci umieszczenia dziecka w pieczy
zastępczej, jak i rodzinie w sytuacji czasowego umieszczenia dziecka poza
rodziną. Wówczas działania pomocowe zmierzają do stworzenia takich
warunków w funkcjonowaniu rodziców umieszczonego dziecka, by możliwy
był powrót dziecka do rodziny biologicznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie, stosując ustawę, ma na względzie
przede wszystkim podmiotowość dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do:
1) wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka poza rodziną – do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej,
jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka;
2) powrotu do rodziny;
3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków,
w których sąd zakazał takich kontaktów;
4) stabilnego środowiska wychowawczego;
5) kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy
i wypoczynku;
6) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia;
7) ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;
8) informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do
jego wieku i stopnia dojrzałości;
9) ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem;
10) poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej;
11) dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia.
Asystent rodziny jest profesją w systemie wspierania rodziny,
wprowadzoną ustawą o wspieraniu rodziny, której cechami charakterystycznymi
są kompleksowe działania podejmowane wobec rodziny i polegające przede
wszystkim na towarzyszeniu rodzinie, z zachowaniem profesjonalnych relacji,
w pokonywaniu trudności, poprawie funkcjonowania i zmianie niekorzystnych
dla rodziny sytuacji kryzysowych.
50
Asystenci rodziny zatrudnieni w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie
realizują zadania:
1)
pomoc w poprawie sytuacji bytowej oraz w uzyskaniu samodzielności
materialnej:
- udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym
w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa
domowego (39 rodzin);
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych
(39 rodzin);
- wspieranie aktywności społecznej rodzin (39 rodzin);
- motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych
(28 rodzin);
- udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy
zarobkowej (34 rodziny);
2)
wsparcie specjalistyczne:
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych
(39 rodzin);
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych
z dziećmi (39 rodzin);
- motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na
celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności
psychospołecznych (39 rodzin);
- udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach
psychoedukacyjnych (39 rodzin);
- prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców
i dzieci (39 rodzin);
3)
czynności administracyjne:
- prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną; opracowanie
i realizacja planu pracy z rodziną (42 rodziny);
- dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku
(36 rodzin),
- monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną
(1 rodzina);
- sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach (10 rodzin);
4)
współpraca z innymi podmiotami:
- współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi
organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami
specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny (39 rodzin);
- współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, o których
mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań
uzna za niezbędną (10 rodzin).
51
5)
czynności interwencyjne:
- podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia
bezpieczeństwa dzieci i rodzin (4 rodziny).
Ponadto w ramach swoich obowiązków każdy asystent rodziny jest
zobowiązany zgodnie z ustawą o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
do opracowania i realizacji planu pracy z rodziną, we współpracy z członkami
rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym. W przypadku podejmowania
działań na rzecz rodziny, której dzieci zostały umieszczone w pieczy zastępczej
asystent zobowiązany jest do opracowania i realizacji planu pracy
z rodziną we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy
zastępczej z uwagi na konieczność skoordynowania działań z planem pomocy
dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej.
Zadania asystenta rodziny realizowane są zgodnie z przepisami
ustawowymi i polegają przede wszystkim na prowadzeniu pracy z rodzinami,
u których występuje wiele sprzężonych problemów, do których należą m.in.:
niskie umiejętności opiekuńczo-wychowawcze oraz prowadzenia gospodarstwa
domowego, uzależnienia, bezrobocie, ubóstwo, przewlekła choroba,
niepełnosprawność, przemoc, wyuczona bezradność, zaburzenia psychiczne,
a których występowanie powoduje trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych. Praca asystenta rodziny odbywa się w miejscu zamieszkania
tych rodzin i poza nim, przy aktywnym współdziałaniu i współpracy pracownika
socjalnego z rejonu osoby objętej wsparciem asystenta.
Decyzję o przydziale asystenta rodziny do danej rodziny podejmuje
Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie na podstawie wniosku
pracownika socjalnego i analizy sytuacji danej rodziny.
W 2013 roku wspierającymi, motywującymi i pomocowymi działaniami
asystenta rodziny objętych zostało 42 rodziny (183 osób, w tym: 97 dzieci)
w wymiarze średnio 2 godziny tygodniowo, w zależności od występujących
problemów w rodzinie i ich natężenia.
W porównaniu z ubiegłym rokiem liczba rodzin objętych asystą rodzinną
wzrosła o 75% / liczba rodzin w 2012 to 24 środowiska.
Wspieranie rodziny, w ramach asystenta rodziny jest procesem
długotrwałym, dającym bardzo trudno osiągalne i wymierne efekty działania,
powodującym doprowadzenie rodziny do istotnych zmian postępowania
członków rodziny i ich sytuacji życiowej, niwelowania destruktywnych
zachowań członków rodziny, samodzielności w realizowaniu spraw rodzinnych,
podniesieniu jakości życia członków rodziny.
52
Przeciętny czas pracy asystenta z rodziną w gminie Śrem to 13 miesięcy.
Tabela. Czas pracy asystenta z rodziną
Czas pracy asystenta z rodziną
Liczba rodzin objętych
wsparciem asystenta
do 3 m-cy
5 rodzin
powyżej 3 m-cy do 12 m-cy
16 rodzin
powyżej roku
21 rodzin
Łącznie
42 rodziny
W 2013 roku asystent zakończył pracę z 7 rodzinami ze względu na zaprzestanie
współpracy z rodziną (2 rodziny), brak efektów pracy (1 rodzina), zmianę metod
pracy (4 rodziny).
Działania asystenta rodziny ukierunkowane były przede wszystkim na
utrzymaniu dzieci w ich naturalnym środowisku. Asystenci rodziny obejmowali
wsparciem łącznie 97 dzieci i dzięki temu aż 96 mogło pozostać w rodzinach
biologicznych.
W ramach swoich obowiązków asystenci rodziny brali udział w zespołach
do spraw oceny sytuacji dziecka przebywającego w pieczy zastępczej. Są to
zespoły powoływane przez Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, które
monitorują i analizują sytuację rodzin pod kątem możliwości powrotu dzieci do
naturalnego środowiska. W 2013 roku asystenci rodziny uczestniczyli w 4 tego
typu zespołach.
Ponadto w 2013 roku powołano 9 zespołów zadaniowych, które miały na
celu wsparcie merytoryczne w realizacji działań w rodzinach objętych asystą
rodzinną. Łącznie odbyło się 15 spotkań. Spotkania miały na celu przede
wszystkim usystematyzowanie dotychczas podejmowanych działań, ustalenie
aktualnej sytuacji rodzin objętych wsparciem asystenta i planu pracy z rodziną
oraz podniesienie skuteczności realizowanych zadań. W zespołach zadaniowych
uczestniczyli również przedstawiciele innych instytucji, dzięki czemu
dokonywane ustalenia miały charakter interdyscyplinarny.
Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
gmina zobowiązana jest do współfinansowania pobytu dzieci umieszczonych
w pieczy zastępczej w wysokości odpowiednio:
1)
10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w pierwszym roku
pobytu dziecka w pieczy zastępczej;
2)
30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w drugim roku pobytu
dziecka w pieczy zastępczej;
3)
50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w trzecim roku
i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej.
53
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie współfinansował pobyt dzieci
umieszczonych w pieczy zastępczej po dniu 31 grudnia 2011 roku. Odpłatność
pokrywano za pobyt w pieczy zastępczej za 11 dzieci. W 4 rodzinach
zastępczych niespokrewnionych - przebywało 7 dzieci, w 3 rodzinach
zastępczych spokrewnionych przebywało 3 dzieci, a w placówce opiekuńczo –
wychowawczej 1 dziecko i są to dzieci w różnym wieku.
Tabela. Wiek dzieci pozostających w pieczy zastępczej w 2013 roku
Wiek dzieci
Liczba dzieci
do 3 lat
3 dzieci
od 3 do 6 lat
2 dzieci
od 6 do 12 lat
2 dzieci
od 12 do 16 lat
2 dzieci
powyżej 16 r.ż
2 dzieci
Postanowieniem Sądu w pieczy zastępczej w roku 2013 zostało
umieszczonych 5 dzieci z 4 rodzin. Pozostałe dzieci były umieszczone w pieczy
zastępczej w roku ubiegłym.
Za pobyt w pieczy zastępczej 11 dzieci, Ośrodek Pomocy Społecznej
w Śremie w 2013 roku poniósł koszt 10% wydatków na opiekę i wychowanie
dziecka w łącznej wysokości 8.623,00 zł. W porównaniu z rokiem ubiegłym
koszt wzrósł znacznie, wydatki w 2012r. – kwota 2 970,81zł.
W 2013 roku dwoje dzieci, które były umieszczone w pieczy zastępczej
w wyniku zintensyfikowanych działań różnych służb, w tym wsparcia
udzielanego przez asystenta rodziny, wróciło do rodziny biologicznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie realizuje specjalistyczne wsparcie
prawne, zawodowe, psychologiczne i rodzinne w ramach działania Klubu
Integracji Społecznej, Punktu Konsultacyjnego oraz Obywatelskiej Pomocy
Prawnej. Adresatami tych działań są także rodziny zagrożone wykluczeniem
społecznym i borykające się z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi, które
korzystają z indywidualnych porad specjalistów: prawnika, psychologa,
terapeuty rodzinnego, specjalisty ds. uzależnień, trenera kompetencji życiowych
- mediatora, członka Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych oraz porad z zakresu zdrowego żywienia i dietetyki.
W 2013 roku ze specjalistycznego poradnictwa w Punkcie
Konsultacyjnym skorzystało 21 osób objętych asystą rodzinną. Ponadto 16 osób
uczestniczyło w terapii dla osób uzależnionych lub współuzależnionych, a także
korzystało z innych form wsparcia proponowanych przez Przychodnię Leczenia
Uzależnień i Współuzależnienia w Śremie. Osoby objęte asystą rodzinną
zarówno dzieci jak i dorośli, korzystały też z pomocy Poradni Psychologiczno–
Pedagogicznej w Śremie, w tym wnioskowali o wydanie opinii o dziecku (10
osób). W wyniku działań asystenta rodzin 7 osób zostało skierowanych
i uczestniczyło w projekcie systemowym „Aktywność się opłaca”
54
współfinansowanym z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego.
Głównym celem projektu było ograniczenie zjawiska marginalizacji
społecznej i zawodowej osób korzystających z form wsparcia Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie będących w wieku aktywności zawodowej zamieszkałych
na terenie gminy Śrem oraz przygotowanie tych osób do aktywnego
uczestnictwa w życiu społecznym i rynku pracy.
Współdziałanie z innymi instytucjami i organizacjami w zakresie pomocy
rodzinom przeżywającym problemy rodzicielskie to jedno z zadań asystenta
rodziny.
Asystenci realizując plan pomocy rodzinie współpracowali przede
wszystkim z przedstawicielami:
1) Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej w Śremie /w sprawach 29 rodzin,
2) placówek oświatowych /36 rodzin,
3) żłobków /2 rodzin,
4) Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Śremie /5 rodzin,
5) Przychodni Leczenia Uzależnień i Współuzależnienia w Śremie /8 rodzin,
6) służb medycznych (np. lekarze rodzinni, pielęgniarki środowiskowe)
/12 rodzin,
7) Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie/10 rodzin,
8) Komendy Powiatowej Policji w Śremie /42 rodzin,
9) placówek opiekuńczo –wychowawczych /4 rodzin,
10) sądu, prokuratury /5 rodzin.
Wielkie znaczenie ma współpraca i dialog wszystkich zaangażowanych
podmiotów. Pomoc dla rodzin w kryzysie wymaga podejścia systemowego,
złożonych działań uwzględniających wiedzę z zakresu różnych dziedzin
i wykorzystujących kompetencje wielu instytucji.
7.2. Organizacja pracy asystenta rodziny
Asystent rodziny pracuje z rodzinami wieloproblemowymi. Wymaga
to od niego szerokiej wiedzy i umiejętności niezbędnych do realizacji zadań
oraz profesjonalizmu zachowań w trudnych okolicznościach.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie zatrudniał w 2013r. 2 asystentów
rodziny na umowę o pracę w ramach zadaniowego czasu pracy, posiadających
odpowiednie wykształcenie i doświadczenie w realizacji zadań na podobnym
stanowisku, obecnie jest to 4 pracowników.
W ramach podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie pracy z dziećmi
i rodziną, 1 asystent rodziny w okresie od sierpnia 2012 r. do maja 2013 r.
uczestniczył w cyklu szkoleń, realizowanych na zlecenie Regionalnego Ośrodka
Polityki Społecznej w Poznaniu w ramach projektu „Podnoszenie kwalifikacji
55
kadry pomocy i integracji społecznej w Wielkopolsce", współfinansowanego
przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Szkolenie, prowadzone było według autorskiego programu Instytutu Szkoleń
i Analiz Gospodarczych S.A., zatwierdzonego przez Ministerstwo Pracy
i Polityki Społecznej. Ponadto jeden z asystentów w 2013 roku ukończył studia
licencjackie na kierunku pedagogika resocjalizacyjna i praca socjalna
w Wielkopolskiej Wyższej Szkole Społeczno-Ekonomicznej w Środzie Wlkp.
i kontynuuje naukę na studiach magisterskich na o tym samym kierunku.
Drugi z asystentów ukończył studia podyplomowe w Wyższej Szkole
Humanistycznej w Lesznie na kierunku oligofrenopedagogika.
Obowiązujący w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie Model pracy
z rodziną objętą asystą rodzinną zakłada współpracę pracownika socjalnego
i asystenta rodziny na każdym etapie pracy z rodziną. Współpraca pracownika
socjalnego z asystentem rodziny ma charakter ciągły począwszy od fazy
planowania, konstruowania długoterminowych celów (w oparciu o narzędzie
jakim jest plan pracy z rodziną i kontrakt socjalny), również poprzez pozostałe
fazy: realizacji planu (radzenie sobie z napotkanymi przeszkodami,
podejmowanie interwencji, dokonywanie koniecznych zmian w ustalaniu celów
głównych i szczegółowych zawartych w kontraktach socjalnych i planach pracy
współpraca z partnerami w obszarze wspierania rodziny), a także w fazie
monitorowania rodziny. Pracownik socjalny w początkowym etapie współpracy
służy asystentowi, zarówno posiadaną wiedzą teoretyczną, jak i swoim
doświadczeniem w pracy z konkretną rodziną. Natomiast w etapach
późniejszych współpraca polega na wymianie posiadanych informacji –często
znacznie szerszych ze strony asystenta z uwagi na dużą częstotliwość kontaktów
oraz zdobyte przez członków rodziny zaufanie. Jednak to pracownik socjalny
podejmuje ostateczne decyzje w ważnych kwestiach dotyczących rodziny
i wyznacza wspólne kierunki działań dla siebie i asystenta rodziny w zakresie
realizacji działań, mających na celu wsparcie potrzebujących rodzin.
Współpraca pomiędzy pracownikami oparta jest na partnerstwie
rozwoju kompetencji, współpracę merytoryczną, rozwój osobisty i rozwój
samoświadomości. Pracownik socjalny włącza asystenta rodziny w spotkania
o charakterze interdyscyplinarnym celem nawiązania jak największej sieci
kontaktów, która następnie stanowić będzie jego kapitał kompetencyjny.
Współpraca obydwóch pracowników ma na celu wzajemne uzupełnianie się
w zakresie posiadanych zasobów i podejmowanie jednolitego kierunku działań
wobec adresatów pracy socjalnej. Asystent rodziny i pracownik socjalny
uzupełniają się w podejmowanych działaniach i wymieniają nie tylko wiedzą
na temat danej rodziny ale również swoim doświadczeniem, a wszystko po to
aby osiągnąć jak najbardziej zadawalające wyniki w podejmowanych
działaniach i tym samym jak najlepiej pomóc rodzinom słabszym społecznie.
56
W 2013 roku, Gmina Śrem uczestniczyła w realizacji „Resortowego
programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2013”, którego
celem było wspomaganie i wspieranie jednostek samorządu terytorialnego
szczebla gminnego w budowaniu systemu wspierania rodzin, przeżywających
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych przez
dofinansowanie zatrudnienia asystentów rodziny. Na realizację tego programu
pozyskano kwotę 41.290,16 zł, co pozwoliło częściowo pokryć koszty
zatrudnienia 2 asystentów rodziny. Wydatki w wysokości 17.142,83 zł zostały
pokryte z budżetu gminy Śrem.
VII. Innowacyjne działania poprzez realizację projektów i programów
Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje koncepcję aktywnej polityki
społecznej, której podstawowym elementem jest wspieranie aktywności, tych
którzy pomocy potrzebują, i wspieranie ich w samodzielnym rozwiązywaniu
swoich problemów. Ośrodek realizuje działania, których celem jest edukacja,
integracja, włączenie społeczne z wykorzystaniem instrumentów o charakterze
aktywizacyjnym.
1.Realizacja działań pomocowych
Rozwój systemu aktywnej integracji poprzez zastosowanie odpowiednich
instrumentów skierowanych na wydobywanie i wzmacnianie potencjałów
i umiejętności osób jest jednym z ważnych instrumentów sprzyjających
realizacji projektów i działań środowiskowych.
1.1.
„Aktywność się opłaca” – projekt systemowy Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie
Projekt współfinansowany był przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego w związku z realizacją Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII. Promocja Integracji Społecznej,
Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Poddziałanie
7.1.1. Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji przez Ośrodki Pomocy
Społecznej.
Celem projektu było podniesienie kwalifikacji oraz kompetencji
społecznych i zawodowych osób zagrożonych marginalizacją, osób
korzystających z form wsparcia Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie
będących w wieku aktywności zawodowej zamieszkałych na terenie gminy
Śrem oraz przygotowanie tych osób do aktywnego uczestnictwa w życiu
społecznym i rynku pracy
57
Tabela. Wysokość środków przeznaczonych na realizacje zadań projektu „Aktywność
się opłaca” w latach 2012 – 2013
Rok
2012
Wartość projektu
w tym:
dotacja
z Unii Europejskiej
1.117.878,17
1.004.658,04
w tym:
środki własne
Gminy Śrem
113.220,13
z tego:
wartość
zadania
Aktywna
Integracja
628.737,50
2013
1.397.272,62
1.250.558,99
146.713,63
772.518,80
Z przedstawionych poniżej danych wynika, że wartość projektu w 2013r.
wzrosła w porównaniu do roku 2012 o około 25%.
Bezpośrednimi odbiorcami działań w projekcie w 2013r. było 178 osób, w tym
129 kobiet i 49 mężczyzn, w wieku aktywności zawodowej z terenu gminy
Śrem.
Działania zostały skierowane do osób:
− bez stałej pracy, bezrobotnych lub nieaktywnych zawodowo
z zaburzeniami psychicznymi (37 osób);
− zagrożonych wykluczeniem społecznym z powodu występujących
problemów rodzinnych, bezradności w sprawach opiekuńczo –
wychowawczych i prowadzeniu gosp. domowego (rodziny w kryzysie,
tzw. rodziny wieloproblemowe) (28 osób);
− młodych w wieku 15 – 30 lat, zagrożonych wykluczeniem społecznym
z powodu bezrobocia lub braku stałego zatrudniania, kwalifikacji
i doświadczenia zawodowego (43 osoby);
− bez stałej pracy, bezrobotnych lub nieaktywnych społecznie lub
zawodowo z powodu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym
członkiem rodziny (18 osób);
− kontynuujących udział w projekcie od 2012r uczących się w policealnej
szkole na kierunku asystent osoby niepełnosprawnej (27 osób).
− zagrożonych wykluczeniem społecznym z powodu występujących
problemów rodzinnych, bezradności w sprawach opiekuńczo –
wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego z powodu
braku zatrudnienia, objętych wsparciem w ramach PAL – działania
zostały zlokalizowane na obszarze ul. Przemysłowej w Śremie wraz
z ulicami i osiedlami przyległymi (25 osób).
Z zestawienia wynika, że liczba odbiorców działań w projekcie oraz liczba
kontraktów socjalnych zawartych w ramach projektu w 2013r.
w stosunku do 2012r. kształtowała sie na podobnym poziomie.
58
Liczba kontraktów socjalnych zawartych w ramach projektu:
2012r. – 127
Liczba odbiorców działań – 171
2013r. – 126
Liczba odbiorców działań – 178
Klub Integracji Społecznej w Śremie
animatorem środowiska lokalnego oraz
pozytywnych zmian w tym środowisku
Pozycja Klubu Integracji Społecznej w lokalnym środowisku, poparta
partnerską współpracą jest wyznacznikiem często funkcji animacji
w środowisku lokalnym zmian społecznych, wprowadzeniem lub
przywróceniem poprawnych relacji sąsiedzkich, a także szerzeniem idei
solidaryzmu społecznego.
Klub Integracji Społecznej usytuowany jest w strukturze Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie. Funkcjonuje od 11.09.2006r., a od 25.02.2013r. jest
Klubem zarejestrowanym w Wielkopolskim Urzędzie Marszałkowskim
w Poznaniu pod numerem 12.
Do głównych zadań Klubu Integracji Społecznej w Śremie należy
świadczenie usług, które wpisują się w pojęcie reintegracji społecznej
i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym ze względu na
swoją sytuację życiową. Oferta Klubu skierowana jest w szczególności do osób
poszukujących pracy, bezdomnych, uzależnione, niepełnosprawne, zwalniane
z zakładów karnych i chcących zwiększyć swoje kompetencje zawodowe
i społeczne. Zajęcia w Klubie przygotowują do czynnego funkcjonowania
w życiu społecznym i zawodowym, mają charakter integracyjny, prozdrowotny,
kulturalno – rekreacyjny i konsultacyjny. /PAWEŁ WIŚNIEWSKI EKSPERTYZA
PRAWNO-USTAWOWA, TEMAT: „KLUB INTEGRACJI SPOŁECZNEJ - INSTYTUCJA
WSPARCIA PROWADZONA PRZEZ SAMORZĄD TERYTORIALNY”/
W roku 2013 w ramach realizacji projektu systemowego „Aktywność się
opłaca” uczestnicy projektu zagrożeni wykluczeniem społecznym z powodu
bezrobocia, niepełnosprawności, kryzysów w rodzinie kierowani byli do Klubu
Integracji Społecznej i korzystali z zajęć warsztatowych zgodnie
z indywidualnym programem uczestnictwa oraz ścieżką reintegracji.
Cykl warsztatów prowadzonych przez specjalistów miał na celu
wyrównywanie szans, promowanie włączenia społecznego, przygotowanie
do aktywnego uczestnictwa w społeczności lokalnej.
59
Uczestnicy korzystali z następujących działań w zakresie instrumentów
aktywnej integracji:
Klub Integracji Społecznej
− Warsztaty – Przygotowanie do podjęcia zatrudnienia z wykorzystaniem
elementów treningu komunikacji, prowadzone przez psychologa oraz
specjalistę ds. reintegracji zawodowej (30 godzin warsztatów dla 111
osób)
Celem zajęć było nabycie umiejętności aktywnego poszukiwania
zatrudnienia i poruszania się po rynku pracy, określenie mocnych
i słabych stron, nabycie umiejętności twórczego i pozytywnego myślenia,
podniesienie samooceny i kształtowanie aktywnych postaw.
W ramach warsztatów uczestnicy realizowali wizyty w instytucjach
pomagających osobom bezrobotnym lub znajdującym się w trudnej
sytuacji oraz w instytucjach świadczących usługi kulturalno-sportowe na
terenie naszego miasta. Miały one na celu wymianę doświadczeń
i poznanie oferty wsparcia w formie dyskusji i pracy w podgrupach.
− Grupy samopomocowe dla osób bezrobotnych, niepełnosprawnych,
rodzin w kryzysie – 96 godzin
Celem tych zajęć jest przekazanie treści związanych z samopomocą
i zaszczepienie wśród uczestników chęci utworzenia grupy
samopomocowej. Ze spotkań korzystało 51 osób
Wartościowa inwestycja w człowieka – instrumenty aktywizacji zawodowej
− Realizacja innowacyjnego narzędzia skierowanego dla osób młodych
w wieku do 30 roku życia
16 osobowa grupa osób zrealizowała trzy miesięczny staże zawodowy
w okresie od 16 września do16 grudnia 2013 w poniższych instytucjach:
• Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy – 2 osoby
• Przedszkole nr 3 „Jarzębinka” w Śremie – 1 osoba
• Szkoła Podstawowa im. Gen. Dezyderego Chłapowskiego w Bodzyniewie
– 1 osoba
• Straż Miejska w Śremie – 1 osoba
• Fundacja na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem – 1 osoba
• Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Dąbrowie – 1 osoba
• Śremski Ośrodek Kultury – 2 osoby
• Zespól Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Zbrudzewie – 1 osoba
• Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – Śremski Ośrodek Wspierania
Małej Przedsiębiorczości – 1 osoba
• Śremski Sport Sp. z o. o – 2 osoby
60
• Polski Komitet Pomocy Społecznej – 1 osoba
• Środowiskowy Dom Samopomocy w Śremie – 1 osoba
• Towarzystwo pomocy potrzebującym im. Św. Brata Alberta „Nadzieja”
w Śremie – 1 osoba
Uczestnicy mieli okazję rozpocząć często swoją pierwszą pracę oraz nabyć
nowe umiejętności i zdobyć doświadczenia zawodowego a młodym ludziom
pokazano jak realizować swoje marzenia i zmieniać rzeczywistość.
Instrumenty aktywizacji edukacyjnej
− Warsztaty podnoszące umiejętności zawodowe – Biznes na obcasach –
36 godzin
Skierowane dla 20 kobiet. Celem warsztatów było m.in. kształtowanie
odpowiedzialnej i aktywnej postawy życiowej, zwiększenie umiejętności
funkcjonowania w obszarze społeczno – zawodowym. Podczas
warsztatów uczestniczki miały możliwość poznać tematy z zakresu
kreowania pozytywnego wizerunku własnej osoby przy tworzeniu własnej
działalności gospodarczej, poznały elementy tworzenia biznesplanu,
dowiedziały się jak wpłynąć na rozwój własnej kariery i jakie podjąć
działania w tym kierunku.
− Warsztaty praktyczno – edukacyjne / Gastronomia – ekonomia –
144 godziny
Celem warsztatów było: propagowanie zdrowych, wartościowych, tanich
przepisów; nabycie praktycznych umiejętności w zakresie przygotowania
przetworów domowych, a także nowoczesnych sposobów konserwacji
i przechowywania produktów. Uczestnicy wzbogacili swój warsztat
kulinarny oraz wypracowali ekonomiczny aspekt racjonalnego
gospodarowania produktami spożywczymi poprzez nabycie umiejętności
oszczędnego planowania zakupów. W warsztatach wzięło udział 92 osób
Uczestnicy czynnie brali udział w warsztatach pod kierunkiem trenera,
samodzielnie przygotowując potrawy, marynaty i przetwory kończąc
wspólną degustacją przygotowanych potraw.
− Szkolenia zawodowe: (administracyjno – ekonomiczne, opiekun osoby
starszej, chorej lub dziecka, kurs florystyczny, szkolenie fitness, grafik
komputerowy, prawo jazdy) – 405 godzin szkoleń
Grupa 37 osób młodych w wieku 15-30 lat, bezrobotnych nie posiadające
stałego zatrudnienia bez kwalifikacji zawodowych lub o kwalifikacjach
niedostosowanych do potrzeb rynku pracy miała możliwość skorzystania
z bezpłatnych szkoleń. Celem było podniesienie kwalifikacji
i dostosowanie umiejętności do nowoczesnego rynku pracy.
61
Instrumenty aktywizacji zdrowotnej
− Twórcze zajęcia usprawniające – Terapia zajęciowa – 72 godziny
Skierowane były dla 32 osób z zaburzeniami psychicznymi.
Celem warsztatów między innymi było aktywizowanie osób
z zaburzeniami psychicznymi, poprzez rozwój zdolności manualnych,
poznawczych, artystycznych wykorzystując różnorodne techniki
użytkowe i artystyczne. Zajęcia oferowały wybór odpowiedniej formy
twórczości,
odpowiadającej
indywidualnym
uzdolnieniom
i możliwościom.
− Zajęcia rehabilitacyjne na basenie – 48 godzin
W zajęciach uczestniczyło 30 osób a odbiorcami była grupa osób bez
stałej pracy, bezrobotnych lub nieaktywne zawodowo z powodu
sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny wraz ze
swoimi niepełnosprawnymi dziećmi. Ich celem było zorganizowanie na
pływalni wsparcia rehabilitacyjnego dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnej
niezależnie
od
rodzaju
schorzenia
i stopnia niepełnosprawności oraz pogłębienie więzi emocjonalnej między
dzieckiem a rodzicami.
Instrumenty aktywizacji społecznej
− Warsztaty choreograficzne rozwijające umiejętności interpersonalne –
20 godzin
W warsztatach uczestniczyła 16 osobowa grupa osób z problemami
których występują problemy rodzinne bezradność w sprawach opiekuńczo
wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego. Zajęcia miały
na celu uwrażliwienie uczestników projektu na pozawerbalne formy
komunikacji, podniesienie i pobudzenie do aktywności fizycznej, rozwój
motoryki i poznanie języka tańca jako sposobu na uwolnienie emocji.
W oparciu o innowacyjne metody uczestnicy poznali ćwiczenia, które
spowodowały swobodę ruchów i pomogły w rozładowaniu stresu,
zwiększyły pewność siebie i przyczyniły się do rozwoju osobistego.
− Warsztaty umiejętności wychowawcze – Letnia szkoła rodzica –
24 godziny
W zajęciach uczestniczyło 16 osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym z powodu problemów rodzinnych, bezradności w sprawach
opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego.
Celem warsztatów było przeciwdziałanie zagrożeniu wykluczenia
społecznego z powodu problemów rodzinnych i bezradności w sprawach
opiekuńczo
wychowawczych,
doskonalenie
kompetencji
wychowawczych rodziców w zakresie prawidłowego funkcjonowania
rodzin i relacji wewnątrz rodzinnych. Podczas warsztatów uczestnicy
62
mieli możliwość poznania wiedzy z zakresu budowania relacji dorosły dziecko, relacji pomiędzy rodzeństwem, oraz o roli zabawy w rozwoju
dziecka poznając kreatywne zabawy.
− Warsztaty edukacji obywatelskiej – 126 godzin
Warsztaty z zakresu edukacji obywatelskiej miały na celu podniesienie
poziomu aktywności mieszkańców, wiedzę na temat społeczeństwa
obywatelskiego i promowania postawy zaangażowania oraz wzmocnienia
poczucie wspólnoty i więzi lokalnej. Z oferty warsztatów skorzystało 111
osób. Warsztaty obejmowały 18 godzin dla każdej z grup, podczas
których poznali tematykę dotyczącą między innymi; mobilizowania
mieszkańców do aktywnego uczestnictwa w sprawy publiczne.
Zapoznanie się z ofertą instytucji działających na terenie gminy Śrem
dotyczącą działań pomocowych, kulturalnych, oświatowych, oraz o
celowości tworzenia Punktów Edukacji Obywatelskiej. Ponadto podczas
warsztatów mieli możliwość uzyskania wiedzy na temat tworzenia
organizacji pozarządowych, planowania pisania, szukania źródeł
finansowania i rozliczania projektów. Poznali rolę jaką odgrywają
Festyny integracyjne i obywatelskie i ich wpływ na rozwój społeczności
lokalnej, oraz zasób wiadomości z zakresu wolontariatu.
− Warsztaty ogólnorozwojowe w zakresie partycypacji społeczno
publicznej – 80 godzin
Odbiorcami warsztatów była grupa 30 osób młodych w wieku 15 – 30
Warsztaty składały się z części praktycznej i teoretycznej. Część
praktyczna to wizyty w czołowych organizacjach i stowarzyszeniach z
terenu gminy Śrem. Celem warsztatów była aktywizacja młodych ludzi
w procesy decyzyjne na poziomie lokalnym, zwiększenie zainteresowania
nad sprawami publicznymi m.in. zapoznanie się z technikami i formami
partycypacji, budowanie wzajemnego zaufania pomiędzy partnerami
społecznymi oraz kształtowanie umiejętności wypracowywania
formalnych podstaw lokalnego partnerstwa.
− Warsztaty wyjazdowe w zakresie wizażu i autoprezentacji – 30 godzin
Skierowane do 30 osób młodych w wieku 15 – 30 lat. Których celem
było: zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i marginalizacji osób
poprzez ofertę efektywnego i aktywnego spędzania czasu wolnego,
wspieranie osób młodych, zapewnienie integracji oraz atmosfery
sprzyjającej zarówno odpoczynkowi jaki i zdobywaniu wiedzy,
rozbudzenie w uczestnikach kreatywnego myślenia, zdobycie
umiejętności korzystania z posiadanych zasobów, podniesienie
samooceny poprzez poprawę wizerunku i nabranie wiary we własne
63
możliwości, zwiększenie pewności siebie w sytuacjach zawodowych,
dzięki lepszej autoprezentacji i kreowania własnego wizerunku
Program Aktywności Lokalnej
− Warsztaty umiejętności społecznych – Budżet domowy – 18 godzin
W warsztatach uczestniczyła 20 osobowa grupa osób objętych wsparciem
w ramach Programu Aktywności Lokalnej. Celem spotkań było nabycie
umiejętności racjonalnego planowania budżetu domowego, oszczędnego
korzystania z mediów, poprawa swojej sytuacji finansowej poprzez
skuteczne oszczędzanie oraz poznanie sposobów radzenia sobie
w trudnych sytuacjach finansowych. Uczestnicy warsztatów, zdobyli
wiedzę racjonalnego oszczędzania i zachowania równowagi między
dochodami a wydatkami. Ponadto tematyka warsztatów obejmowała
zagrożenie i uniknięcie zadłużenia i wiedzy z zakresu kredytów oraz
załatwiania spraw w urzędach.
− Warsztaty umiejętności społecznych – Jakoś i styl życia – 24 godziny
skierowane były dla 20 uczestników Programu Aktywności Lokalnej.
Celem warsztatów była poprawa jakości życia przez rozwój osobisty,
uświadomienie przez uczestników własnych zasobów, wzmocnienie
poczucia własnej wartości oraz promowanie zdrowego trybu życia.
Podczas zajęć uczestnicy zdobyli wiedzę i umiejętności w zakresie
poprawy własnej jakości życia, racjonalnego gospodarowania wolnym
czasem, oraz pracowali nad adekwatnym poczuciem własnej wartości.
Dodatkowo uczestnicy projektu wraz z rodzinami w ramach aktywnej integracji
mogli skorzystać z:
− opieki przedszkolnej dla dzieci oraz opieki pielęgniarskiej w przypadku
niepełnosprawnego członka rodziny na czas zajęć w Klubie Integracji
Społecznej, w których uczestniczyli ich rodzice lub opiekunowie;
− zasiłków aktywizujących na pokrycie kosztów uczestnictwa w projekcie;
− poczęstunku kawowego podczas zajęć w KIS, ciepłych obiadów
i materiałów szkoleniowych.
Działania podejmowane w Klubie Integracji Społecznej poza projektem
systemowego w latach 2012 - 2013 r. realizowane były na podstawie zawartego
kontraktu do Klubu Integracji Społecznej gdzie zostało skierowanych (zgodnie
z ustawą o zatrudnieniu socjalnym) 30 osób, realizując indywidualny program
uczestnictwa. Osoby te skorzystały z warsztatów, które miały na celu
przygotowanie ich do czynnego funkcjonowania w życiu społecznym,
zawodowym i rodzinnym. Zajęcia prowadzone były przez psychologa oraz
64
specjalistę ds. reintegracji zawodowej w sali szkoleniowej w Śremie przy ul.
Grunwaldzkiej 10.
Klub Integracji Społecznej w Śremie jest już na stałe zakorzeniony
w środowisku lokalnym, ma poczucie stałości, poprzez zatrudnienie zespołu
pracowniczego. W funkcjonowaniu Klub korzysta z usług szerokiego grona
specjalistów: psycholog – indywidualne i grupowe zajęcia integracyjne, doradca
zawodowy – wsparcie indywidualne i grupowe, pracownik socjalny – zawarcie
kontraktu socjalnego, rozwiązywanie problemów ze sfery socjalnej, prawnik –
konsultacje indywidualne i grupowe, psychoterapeuta udzielanie pomocy
psychoterapeutycznej, terapeuta uzależnień – wsparcie konsultacyjne
uczestników i ich rodzin w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom, specjalista
ds. pracy z rodziną – poradnictwo specjalistyczne.
Zatrudnieni specjaliści mają doświadczenie w pracy z osobami wykluczonymi
społecznie oraz posiadają wymagane cechy psychofizyczne.
Zatrudniona kadra wzmacnia działalność Ośrodka Pomocy Społecznej i buduje
tożsamość instytucjonalną,
1.2.
Rola asystenta osoby niepełnosprawnej w drodze do niezależności
osób z ograniczoną sprawnością
W ramach projektu systemowego „Aktywność się opłaca”
współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu
Społecznego na zlecenie Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie od października
2012r. realizowane są zajęcia edukacyjne w Szkole Policealnej na kierunku
asystent osoby niepełnosprawnej.
Realizowane zagadnienia zostały opracowane zgodnie z programem
nauczania, na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7
lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.
U. z 2012r., Nr 34, poz. 184) i odbywają się w systemie zaocznym.
27 osób z wykształceniem minimum średnim, w wieku aktywności
zawodowej, bez stałego zatrudnienia, lub wykonujących pracę w ramach umów
cywilno – prawnych, a także osób bezrobotnych lub nieaktywnych zawodowo
podnosiło swoje kwalifikacje, oraz przystąpiło do egzaminu końcowego
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe z części teoretycznej i praktycznej.
Realizacja tego instrumentu pozwoliła na przekwalifikowanie osób
bezrobotnych lub poszerzenie i specjalizację osób pracujących zawodowo.
65
1.3.
Asystentura w projekcie „Aktywność się opłaca”
W 2013 roku uczestnicy projektu zostali objęci wsparciem trenera rodziny
(dwa etaty) oraz trenera osoby niesamodzielnej (trzy etaty).
Świadczone wsparcie było skierowane do uczestników projektu, których
rodziny borykają się z problemami opiekuńczo – wychowawczymi, oraz do
osób niepełnosprawnych cierpiących na zaburzenia psychiczne. Trenerzy
wspierali rodziny/ osoby w wykonywaniu poszczególnych czynności życia
codziennego, dawali wsparcie emocjonalne, uczestniczyli w identyfikowaniu
i rozwiązywaniu problemów, dbali o poprawę i utrzymanie prawidłowych relacji
pomiędzy członkami rodziny, wspierali w prawidłowym wychowaniu i opiece
nad dziećmi (organizowanie czasu wolnego dzieciom, budowanie prawidłowych
więzi między członkami rodziny, rozwijanie umiejętności wychowawczych,
aktywne uczestnictwo w życiu szkolnym dziecka, pomoc w nauce szkolnej),
współpracowali ze specjalistami zmierzając do wszechstronnej aktywizacji,
służyli wsparciem bezpośrednio ukierunkowanym na rozwój, wspomaganie
i motywowanie do uczestnictwa w życiu zawodowym, pomagali we
wzmocnieniu lub odzyskaniu możliwie pełnych zdolności życiowych,
motywowali do uczestnictwa w życiu społecznym, dostarczali klientowi
informacji zgodnie z potrzebami i rodzajem problemów, które napotka i usiłuje
rozwiązać, stymulowali do samodzielnego poszukiwania nowych możliwości.
Praca trenerów rodziny oraz trenerów osoby niesamodzielnej oparta była
o dokładnie sprecyzowaną diagnozę środowiska oraz ściśle określony plan
pracy, z wyznaczonym celem oraz harmonogramem działania, natomiast
podsumowując realizację planu sporządzany był raport prowadzonych działań.
W 2013 roku ze wsparcia trenera rodziny skorzystały 22 środowiska
rodzinne, łącznie 98 osób z tego ponad 53% to dzieci wspólnie zamieszkujące.
Ze wsparcia trenera osoby niesamodzielnej skorzystały 34 osoby
z orzeczonym stopniem niepełnosprawności lub długotrwale i przewlekle chore.
Orzeczoną niepełnosprawność miało 27 osób to jest 79,4% ogółu uczestników
objętych wsparciem trenera. Wśród tych osób 11,1% posiada całkowitą
niezdolność do pracy oraz taki sam procent osób posiada lekki stopień
niepełnosprawności. 14,8% uczestników posiada znaczny stopień
niepełnosprawności, 59,3% to osoby z umiarkowanym stopniem
niepełnosprawności, a 3,7% jest częściowo niezdolna do pracy. 7 osób nie
posiada orzeczenia, jednak choruje długotrwale i przewlekle. 57,1% osób
choruje na depresja, 14,3% posiada zaburzenia afektywne dwubiegunowe,
a 28,6% osób cierpi na zaburzenia osobowości.
66
Porównując ubiegłe lata, obserwuje się wzrost zapotrzebowania na taką
formę wsparcia. W 2010 wsparciem zostały objęte łącznie 43 środowiska
rodzinne, w roku 2011 było to 48 środowisk, w 2012 roku usługami trenerskim/
asystenckimi objętych zostało 50 środowisk rodzinnych z terenu gminy Śrem,
natomiast w 2013 roku było to 56 środowisk.
1.4.
Działania środowiskowe w projekcie „Aktywność się opłaca”
1. Seminarium informacyjno – promocyjne dotyczące przeciwdziałania
wykluczeniu społecznemu osób z zaburzeniami psychicznymi – 240 osób
Kampania składała się z dwóch części: pierwsza obejmowała
opracowanie oraz rozmieszczenie plakatów i ulotek informacyjnoedukacyjnych na temat zaburzeń psychicznych ze szczególnym
uwzględnieniem depresji, na drugą część składała się konferencja,
podczas której prelekcje wygłaszali specjaliści z dziedziny psychiatrii,
psychologii. Na konferencje, oprócz specjalistów oraz przedstawicieli
różnych instytucji, zaproszeni zostali wszyscy mieszkańcy gminy Śrem.
Podsumowaniem spotkania była otwarta dyskusja, do której włączali się
również uczestnicy projektu „Aktywność się opłaca”.
2. Festyn integracyjny połączony z edukacją obywatelską w Mechlinie –
272 osoby
Festyn integracyjny połączony ze spotkaniem obywatelskim w dniu
13 lipca 2013r. w Mechlinie organizowany w ramach działań
środowiskowych dla mieszkańców gminy Śrem. Celem festynu była
integracja rodzinna, wspieranie animacji lokalnej i edukacji
obywatelskiej.
3. Warsztaty edukacyjne dla rodziców z dziećmi „Ogród doświadczeń” –
30 osób
Przeprowadzenie w Mechlinie warsztatów edukacyjnych dla rodziców
z dziećmi. Warsztaty miały formę aktywnego spędzania czasu wolnego
zabaw dzieci z rodzicami w trakcie różnych atrakcji dla nich
przygotowanych. Rodzice mieli możliwość konsultacji z pedagogami
oraz animatorami zabaw z dziećmi.
4. Wykład edukacyjny Nowoczesny rodzic – Śrem dla rodziny – 200 osób
Wykład „Nowoczesny Rodzic” miał charakter spotkania otwartego na
temat związany z wychowaniem dzieci, ekologicznym podejściem do
życia, godzeniem życia zawodowego i rodzinnego prowadzone przez
uznane autorytety w dziedzinie wychowania.
5. Lekcja edukacyjna dotycząca regionu połączona z akcją Noc Muzeum –
250 osób
W ramach działań o charakterze środowiskowym 22 i 23 maja br. została
zrealizowana w partnerstwie z Muzeum Śremskim Noc Muzeum
67
połączona z lekcją edukacyjną dotyczącą historii regionu. Działanie miało
na celu budowanie tożsamości historycznej Śremian, lokalnego
patriotyzmu oraz sprzyjać rozwojowi społeczności lokalnej
i przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu w tym wykluczeniu
z uczestnictwa w kulturze. Podczas realizowanego wydarzenia uczestnicy
zapoznali się z historią naszego miasta, zwiedzić Muzeum Śremskie,
poznać nieznane zakątki Śremu oraz obejrzeć różnego rodzaju eksponaty,
dzieła i filmy związane z naszym regionem.
6. Wyjazd integracyjno – edukacyjny na morze dla rodzin sprawujących
opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny – 34 osoby (rodzice
i dzieci) Siedmio dniowy wyjazd do Sarbinowa, którego celem było
zapobieganie i marginalizacji osób niepełnosprawnych poprzez ofertę
efektywnego i aktywnego spędzania czasu wolnego, umożliwienie
nawiązania nowych relacji, zapewnienie równego dostępu do istniejących
zasobów i usług oraz podniesienie kompetencji życiowych.
7. Pobyt szkoleniowo – edukacyjny dla rodzin w kryzysie (rodzice i dzieci)
– 52 osoby
Wyjazd dla rodzin wieloproblemowych do Żerkowa miał charakter
integracyjno – rekreacyjno - wypoczynkowy. Rodzicom zaproponowano
udział w zajęciach grupowych z zakresu wizażu i autoprezentacji, a także
warsztaty ogólnorozwojowe dla dzieci i młodzież pozwalające odkrywać i
rozwijać pasje, zainteresowania oraz wyobraźnie.
8. Wyjazd edukacyjny z elementami wizyty studyjnej dla uczestników PAL
i zaangażowanej kadry do Gdańska – 24 osoby.
Celem wyjazdu było ukazanie dobrych praktyk w zakresie organizowania
społeczności lokalnej i rezultatów, jakie można uzyskać realizując
inicjatywy oddolne.
9. Voucher na samodzielny zakup usług społecznych (kulturalnych)
w Śremskim Ośrodku Kultury – 30 osób.
Uczestnikom projektu z zaburzeniami psychicznymi korzystali
z voucherów na samodzielny zakup usług kulturalnych. Uczestnicy mieli
pełny dostęp do oferty jaką przedstawiał Śremski Ośrodek Kultury.
10.Wokalne inspiracje dla dzieci i rodziców – Akademia śpiewu – 50 osób.
Celem warsztatów wokalnych była nauka śpiewu, emisja głosu, edukacja
muzyczna, ukazanie sposobów pomocy dziecku, motywowanie go do
nauki, a także twórcze spędzanie czasu wolnego, integracja rodzin wokół
wspólnych zainteresowań. Zajęcia odbywają się w salkach parafialnych
przy Kościele NMP Wniebowziętej w Śremie.
11.Warsztaty artystyczne plenerowe – 36 osób
Z warsztatów artystycznych plenerowych skorzystali rodzice
z niepełnosprawnymi dziećmi. Zajęcia odbywały się w Śremskim
Ośrodku Kultury, gdzie zaproszony uczestników do udziału w wielu
zajęciach plastycznych.
68
12.Ewent o charakterze sportowym – 221 osób
Skierowany był do uczestników projektu wraz z rodzinami i otoczeniem
społecznym, a także rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym
korzystającym ze wsparcia socjalnego. W ramach wydarzenia
zorganizowano konkurencje rekreacyjne i wytrzymałościowe, pokazy
sportowe, spotkania z lokalnymi sportowcami, gry i zabawy dla dzieci
i rodziców.
13.Wykład z edukacji zdrowotnej w zakresie psychiatrii – 30 osób
Celem było poszerzenie i upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia
psychicznego i zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi
wsparcia niezbędnego do życia w środowisku rodzinnym i społecznym,
promowanie zdrowego i higienicznego trybu życia i podtrzymywanie
sprawności psychicznej oraz aktywizacja w zakresie życia społecznego i
zwiększenie umiejętności rozpoznawania zapobiegania kryzysom
psychicznym i rodzinnym.
1.5.
Program Aktywności Lokalnej
Program Aktywności Lokalnej ma na celu udzielenie wsparcia
ukierunkowanego na zwiększenie uczestnictwa mieszkańców w życiu
społecznym, zwłaszcza grup zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz
rozwój lokalnych inicjatyw na rzecz rozwiązywania problemów społecznych.
Doskonalenie zarządzania usługami publicznymi i rozwojem w jednostkach samorządu lokalnego
Program Aktywności Lokalnej w gminie Śrem jako innowacyjne narzędzie
kształtujące lokalną politykę społeczną.
GMINA ŚREM OTRZYMAŁA WYRÓŻNIENIE W KONKURSIE
SAMORZĄDOWY LIDER ZARZĄDZANIA 2013 – USŁUGI SPOŁECZNE
PAL jest niezbędnym narzędziem w realizacji projektu systemowego
"Aktywność się opłaca" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Program jest odpowiedzią na
problemy związane z niskim poziomem aktywności zawodowej i społecznej
kobiet i mężczyzn zamieszkujących gminę Śrem otrzymujących wsparcie
69
z Ośrodka Pomocy Społecznej. Niski poziom aktywności związany jest
z ekskluzją społeczną, marginalizacją, niedostawaniem kwalifikacji do potrzeb
rynku pracy a realizacja zadań ma wzmocnić samodzielność życiową osób
zagrożonych marginalizacją społeczną i zawodową. Mają oni problemy
z powrotem na rynek pracy i udziałem w życiu społecznym i kulturalnym i we
własnym zakresie nie zdołają ich przezwyciężyć. Głównymi barierami, które
dotyczą uczestników to niski poziom motywacji, brak wiary we własne siły,
niechęć lub lęk przed zmianami. Osoby oczekują wsparcia na wielu
płaszczyznach, począwszy od wsparcia materialnego, przez pomoc w poprawie
relacji rodzinnych do umożliwienia nabycia nowych umiejętności społeczno –
zawodowych.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie w ramach PAL podejmuje szeroką
współpracę z lokalnymi i regionalnymi instytucjami, organizacjami oraz
podmiotami prywatnymi działającymi na rzecz osób potrzebujących,
zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Podczas wdrażania PAL przyjęto kluczowe założenie, aby realizować usługi
wykorzystując w maksymalnym stopniu zasoby środowiska lokalnego, w tym
potencjał organizacji pozarządowych. Współpraca z podmiotami obywatelskimi
dotyczy również obszarów związanych z organizacją i wykonaniem usług.
Działania podejmowane w partnerstwie (formalnym lub nieformalnym)
pozwalają na objęcie osób wymagających wsparcia kompleksowym systemem
pomocy i dotarcie do jak największej grupy odbiorców.
W roku 2013 osoby zagrożone wykluczeniem społecznym z powodu
występujących problemów rodzinnych, bezradności w sprawach opiekuńczo
wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego z powodu braku stałej
pracy, bezrobocia lub osoby nieaktywne zawodowo lub społecznie zostały
objęte Programem Aktywności Lokalnej a działania zostały zlokalizowane na
obszarze ul. Przemysłowej w Śremie wraz z ulicami i osiedlami przyległymi.
W ramach PAL uczestnicy skorzystali z warsztatów w ramach Klubu Integracji
Społecznej:
− Warsztaty „Przygotowanie do podjęcia zatrudnienia z wykorzystaniem
elementów treningu komunikacji” prowadzone przez specjalistę ds.
reintegracji zawodowej i psychologa,
− Grup samopomocowych realizowanych minimum raz w miesiącu
oraz realizowali zadania w ramach instrumentu aktywnej integracji:
− Warsztaty z zakresu racjonalnego gospodarowania budżetem domowym,
− Warsztaty edukacyjne – Jakość i styl życia,
− Warsztaty edukacyjne dla kobiet Biznes na obcasach.
W ramach PAL uczestnicy skorzystali z wyjazd edukacyjny z elementami
wizyty studyjnej – trzydniowy wyjazd do Gdańska mający na celu ukazanie
dobrych praktyk w zakresie organizowania społeczności lokalnej.
70
Punkt konsultacyjny
W Punkcie Konsultacyjnym realizowanym w Ośrodku Pomocy
Społecznej w Śremie, przy ul. Mickiewicza 40 w ramach Programu Aktywności
Lokalnej świadczone było bezpłatne poradnictwo specjalistyczne.
Porady były udzielane przez następujących specjalistów: prawnika, terapeutę
rodzinnego, trenera kompetencji życiowych – mediatora, specjalistę ds.
uzależnień, psychologa, członka Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów
Społecznych oraz w I kwartale 2013 roku przez dietetyka.
Celem poradnictwa było: aktywizowanie w zakresie życia społecznego,
pomoc w przeciwdziałaniu uzależnieniom, wyposażenie w odpowiednie
kompetencje i umiejętności wychowawcze, niezbędne do utrzymania
prawidłowych relacji rodzinnych, zapobiegania kryzysom psychicznym,
udzielanie informacji prawnych.
Tabela. Zestawienie porad w latach 2010 – 2013
Wyszczególnienie
2011r.
2012r.
2013r.
Liczba
udzielonych
porad
433
403
458
w ramach
Punktu
Konsultacyjnego
Liczba osób
korzystających
227
228
274
z Punktu
Konsultacyjnego
71
Realizacja projektu „Aktywność się opłaca”
w okresie programowania 2008 - 2013
Problemy, jakie dotknęły Polskę w wyniku przeobrażeń ustrojowych,
zmian gospodarczych i społecznych spowodowały ujawnienie się wielu
nierówności i dotąd nie spotkanych zagrożeń. Przystąpienie Polski do Unii
Europejskiej spowodowało włączenie w realizację polityki spójności UE, której
celem jest harmonijny rozwój całego terytorium UE poprzez działania
w zakresie zmniejszania dysproporcji ekonomicznych i społecznych
w regionach państw członkowskich.
Projekt „Aktywność się opłaca” realizowany od 2008 roku przez Ośrodek
Pomocy Społecznej w Śremie stał się odpowiedzią na rosnące problemy
bezrobocia i ubożenie społeczeństwa.
Poniżej została przedstawiona specyfika projektu w latach 2008 – 2013,
wartość projektu, beneficjenci, realizowane działania oraz rezultaty.
Tabela poniżej wskazuje tendencję wzrostową, która utrzymywała się
od początku realizacji projektu. Największy wzrost wartości projektu nastąpił
w 2009 r. aż o 225% w porównaniu do roku poprzedniego.
W poszczególnych latach około 89,5% wartości projektu stanowiła dotacja
z Unii Europejskiej, a około 10,5% środki własne gminy.
Tabela. Wartość projektu "Aktywność się opłaca" w latach 2008-2013
ROK
Wartość
projektu
w tym:
w tym:
z tego:
dotacja z Unii środki
własne wartość zadania
Europejskiej
Gminy Śrem
Aktywna
Integracja
2008
117.139,30
104.839,68
12.299,62
58.918,16
2009
380.722,89
340.746,99
39.975,90
224.915,58
2010
721.047,37
645.237,37
75.810,00
493.599,07
2011
871.026,72
776.150,78
94.875,94
517.255,67
72
2012
1.117.878,17
1.004.658,04
113.220,13
628.737,50
2013
1.397.272,62
1.250.558,99
146.713,63
772.518,80
2008-2013
4.605.087,07
4.122.191,85
482.895,22
2.695.944,78
Wartość zadania Aktywna Integracja w stosunku do całościowej wartości
projektu stanowiła 58,5%. Analizując środki przeznaczane na realizację zadania
Aktywna Integracja w stosunku do wartości projektu w poszczególnych latach
można zaobserwować tendencję wzrostową do roku 2010, gdzie wartość
środków przeznaczona na w/w cel osiągnęła największą wartość (tj. stanowiła
68,5% wartości projektu)., natomiast od 2010r. do 2013r. obserwujemy
tendencję spadkową przy jednoczesnym wzroście wartości projektu.
Analiza danych zawartych wskazuje, że zarówno koszt całości projektu
oraz koszt zadania Aktywna Integracja w przeliczeniu na 1 bezpośredniego
uczestnika kształtowała sie zmiennie w zależności od wartości projektu
i wysokości środków przeznaczanych na zadanie Aktywna Integracja oraz od
liczby osób biorących udział w projekcie w poszczególnych latach.
Tabela. Koszt całości projektu i koszt zadania Aktywna Integracja w przeliczeniu
na jednego bezpośredniego uczestnika w latach 2008-2013
Koszt całości projektu Koszt zadania Aktywna
w przeliczeniu na jednego Integracja w przeliczeniu
ROK
bezpośredniego uczestnika na jednego bezpośredniego
uczestnika
2008
5.324,51
2.678,10
2009
7.321,59
4.325,30
2010
4.622,10
3.164,10
2011
7.574,15
4.497,88
2012
6.537,30
3.676,83
2013
7.849,85
4.339,99
73
Tabela. Liczba osób biorąca udział w projekcie, liczba kontraktów socjalnych zawartych
w ramach projektu oraz liczba umów PAL w latach 2008-2013
Liczba odbiorców działań w projekcie
Liczba kontraktów Liczba
umów
socjalnych
PAL
ROK
Nowi
Osoby
Ogólna liczba zawartych
w ramach projektu
uczestnicy
powracające
2008
22
0
22
22
nie zawarto
2009
52
0
52
52
nie zawarto
2010
116
40
156
135
21
2011
62
53
115
97
18
2012
143
28
171
44
2013
151
27
178
127
126
(27 osób
kontynuujących)
559
Ogółem
546
148
694
25
108
Tabela. Osoby biorące udział w projekcie ze względu na płeć i obszar zamieszkania
ROK
2008
Liczba
w
tym: w tym:
Liczba osób Liczba osób
nowych
kobiet
mężczyzn
mieszkających mieszkających
uczestników
na wsi
w mieście
ogółem
22
22
0
5
17
2009
52
52
0
8
44
2010
116
96
20
15
101
2011
62
51
11
15
47
2012
143
105
38
47
96
2013
151
103
48
24
127
Ogółem
546
429
117
114
432
( w tym 89K, (w tym 340K,
25M )
92M )
74
Wśród wszystkich uczestników projektu (546 osób) zdecydowaną
większość stanowiły kobiety 79%, natomiast mężczyźni stanowili 21%.
Z analizy danych przedstawionych wynika, że w pierwszych dwóch latach
realizacji projektu kobiety stanowiły 100% odbiorców projektu. Natomiast w
dwóch ostatnich latach liczba mężczyzn biorących udział w projekcie znacznie
się zwiększała w stosunku do lat poprzednich. Zdecydowana większość
uczestników stanowiły osoby zamieszkałe w mieście (w sumie 432 osoby,
co stanowi 79% wszystkich odbiorców projektu).
Tabela. Osoby biorące udział w projekcie ze względu na status na rynku pracy
ROK
Status na rynku pracy osób, które rozpoczęły udział w projekcie
w tym osoby
długotrwale
nieaktywni
bezrobotne
zawodowo
Bezrobotni
Zatrudnieni
2008
21
0
1
0
2009
35
9
0
17
2010
81
0
33
2
2011
31
0
28
3
2012
71
28
41
31
2013
69
18
76
6
Ogółem
308
55
179
59
( w tym 243K,
( w tym 41K,
( w tym 131K,
( w tym
65M)
14M)
48M )
55K,4M )
Wśród wszystkich uczestników projektu (546 osób) 56% stanowiły osoby
bezrobotne, 33% osoby nieaktywne zawodowo i 11% osoby zatrudnione.
W grupie osób bezrobotnych 18% stanowiły osoby długotrwale bezrobotne.
Z analizy danych przedstawionych wynika, że w poszczególnych latach
realizacji projektu największą grupę osób stanowiły osoby bezrobotne
z wyjątkiem roku 2013, w którym to osoby nieaktywne zawodowo stanowiły
najliczniejszą grupę.
75
Tabela . Osoby biorące udział w projekcie ze względu na wykształcenie
Osoby, które brały udział w projekcie ze względu na wykształcenie
ROK
Podstawowe,
gimnazjalne
Ponadgimnazjal
Pomaturalne
Wyższe
i niższe
ne
2008
7
14
1
0
2009
12
35
1
4
2010
32
77
2
5
2011
16
43
2
1
2012
38
86
10
9
2013
46
95
5
5
Ogółem
151
350
21
24
( w tym 113K,
( w tym 279K, ( w tym 17K, 4M ( w tym 20K,4M
38M)
71M)
)
)
Zdecydowaną
większość
uczestników
stanowiły
osoby
z wykształceniem ponadgimnazjalnym (w sumie 350 osób, co stanowi 64%
ogółu odbiorców projektu). Najmniej liczną grupę stanowiły osoby
z wykształceniem pomaturalnym 4% ogółu oraz osoby z wykształceniem
wyższym 4% ogółu.
Tabela. Osoby biorące udział w projekcie w wybranych kategoriach wiekowych
Osoby, które brały udział w projekcie, znajdujące się w
ROK
dwóch grupach wiekowych 15-24 lat i 55-64 lata
osoby młode (15-24 lata)
osoby w wieku starszym (5564 lata)
2008
1
1
2009
7
8
2010
17
6
2011
6
7
2012
21
5
2013
48
12
Ogółem
100
39
( 84K,16M)
(24K,15M)
76
Spośród wszystkich uczestników (546 osób) projektu 18% stanowiły
osoby młode w wieku 15-24 lat, natomiast grupa osób w wieku starszym tj.
55-64 lat stanowiła najmniejszy odsetek ogółu tj. 7%. Wysoki wskaźnik osób
młodych do 24 roku życia w 2013 roku jest wynikiem działań skierowanych
ściśle do tej grupy wiekowej – osoby młode realizowały staż u pracodawcy.
W czasie trwania projektu karda Ośrodka Pomocy Społecznej wzrosła
i wzbogaciła się o szereg specjalistów.
W 2008 roku wynagrodzenie współfinansowane z Europejskiego
Funduszu Społecznego dotyczyło: konsultanta projektu – koordynujący
działania w ramach projektu, specjalisty pracy socjalnej – realizujący kontrakty
socjalne z uczestnikami projektu, doradcy zawodowego – prowadzący
rekrutację oraz realizujący warsztaty z zakresu doradztwa zawodowego,
psychologa – prowadzący rekrutację oraz realizujący warsztaty psychologiczne,
pedagoga – prowadzący warsztaty edukacyjne – rozwój umiejętności
społecznych, terapeuty rodzinnego – realizujący konsultacje, informatyka –
prowadzący warsztaty obsługi komputera, księgowej projektu – prowadząca
obsługę finansową oraz konsultanta ds. promocji – zajmujący się promowanie
projektu w środowisku lokalnym
W 2009 roku na umowę o pracę współfinansowaną z Europejskiego
Funduszu Społecznego został zatrudniony psycholog oraz specjalista ds.
reintegracji zawodowej – specjaliści prowadzący warsztaty oraz konsultacje
indywidualne w ramach Klubu Integracji Społecznej. W ramach umowy
zlecenie zatrudnieni byli trener umiejętności społecznych oraz pedagog, osoby
prowadzące warsztaty edukacyjne. Wsparcie prawne świadczył konsultant
prawny, natomiast zatrudnienie kontynuowały specjalista pracy socjalnej,
koordynator projektu, konsultant ds. finansowych oraz konsultant ds. promocji.
Kadrę projektu w 2011 roku wzbogacili asystenci rodziny realizując
wsparcie dla uczestników projektu oraz koordynator merytoryczny w zakresie
wsparcia rodzin w KIS. Szczegółowe analizy oraz ewaluację sporządzał
specjalista ds. badań i analiz.
W 2012 roku został zatrudniony trener grup samopomocowych oraz
animator lokalny, realizujący i koordynujący działania środowiskowe. Zadania
osoby koordynującej projekt zostały podzielone na dwa etaty: kierownik
projektu oraz koordynator projektu. W 2013 roku wszystkie osoby
kontynuowały zatrudnienie w Ośrodku Pomocy Społecznej, natomiast rolę
koordynatora przejął asystent kierownika projektu.
W okresie realizacji projektu najwyższy koszt personelu w stosunku do kosztów
całego budżetu projektu (56%) zanotowano w 2008 roku – realizacja nowych
zadań. W 2009 roku było to już 34%, w 2010 i 2011 ten stosunek kształtował się
na poziomie 43% i 46,7%. W roku 2012 i 2013 obserwuje się spadek do 38%
i 36%.
77
78
Obszary działań realizowanych w ramach projektu „Aktywność się opłaca” w latach 2008 – 2013
Rok 2008
Charakterystyka beneficjentów
Instrumenty
zawodowej
Instrumenty aktywnej integracji
• kobiety w wieku aktywność
zawodowej, nieaktywne
zawodowo lub bezrobotne
korzystające z różnych form
wsparcia Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie,
zamieszkałe na terenie
gminy Śrem
Działania zgodne z wyznaczonymi standardami
Instrumenty
edukacyjnej
Instrumenty
zdrowotnej
Instrumenty
społecznej
Program
Lokalnej
aktywizacji
Warsztaty psychologiczne – 84h
Warsztaty z zakresu doradztwa zawodowego – 84h
Konsultacje indywidualne z terapeutą rodzinnym – 30h
Konsultacje indywidualne z psychologiem – 30 h
Skierowanie do Klubu Integracji Społecznej
Zajęcia informatyczne – 84h
Opiekun osoby chorej/zależnej/niepełnosprawnej (skierowanie na
aktywizacji
szkolenie w Powiatowym Urzędzie Pracy w Śremie) – 90h
Sprzedawca z obsługą komputera i kasy fiskalnej oraz minimum
sanitarne (skierowanie na szkolenie w Powiatowym Urzędzie
Pracy w Śremie) – 120h
Analiza potrzeb i opracowanie standardów działań
aktywizacji
aktywizacji Warsztaty edukacyjne – rozwój umiejętności społecznych –48h
Aktywności Realizacja Programu Aktywności Lokalnej w Gminie Śrem
w latach 2010 - 2013
Łącznie liczba godzin warsztatowych w
ramach instrumentu aktywnej integracji:
570 godzin
Działania
Środowiskowe
W danym roku nie realizowano działań środowiskowych, dla uczestników i otoczenia
społecznego.
Efekty
1. Zorganizowano 8 warsztatów, szkoleń, łącznie 570 godzin
2. Zorganizowano pierwsze spotkanie podsumowujące projekt i promujące jego rezultaty
3. Zakupiony sprzęt: laptop, ekran projekcyjny, kamera cyfrowa, drukarka, sprzęt do
realizacji zadań promocji (bindownica, gilotyna do cięcia papieru)
4. Zakupiono meble
5. Zakupiono systemy wystawiennicze: stojaki reklamowe na ulotki
Rok 2009
•
•
•
•
Kobiety bezrobotne po 45 r.
życia
Kobiety bezrobotne samotnie
wychowujące dzieci
Kobiety bezrobotne
posiadające średnie
wykształcenie
Kobiety zatrudnione w
charakterze opiekunki
środowiskowej w PKPS –
Śrem. W ramach projektu
rozpoczęcie rocznej nauki w
Kobiet, zamieszkujące gminę
Śrem
z
wykształceniem
średnim,
zawodowym
i
podstawowym:
Warsztaty psychologiczne – wsparcie grupowe – 120h
Wsparcie psychologiczne – indywidualne – 495h
Warsztaty z zakresu reintegracji zawodowej – wsparcie grupowe –
120h
Wsparcie z zakresu reintegracji zawodowej – indywidualne –495h
Instrumenty
zawodowej
aktywizacji
Instrumenty
edukacyjnej
aktywizacji Warsztaty wyjazdowe połączone z kursem wizażu z elementami
kosmetologii – 36h
Wsparcie w zakresie edukacji zdrowotnej – „Dekalog Zdrowego
Stylu Życia” – 18 godzin wykładów prowadzonych przez
ginekologa, neurologa oraz eksperta z zakresu promocji zdrowia
80
Policealnej Szkole, kierunek
asystent osoby
niepełnosprawnej.
Instrumenty
zdrowotnej
Instrumenty
społecznej
Program
Lokalnej
Kurs prawa jazdy
Szkoła Policealna Asystent Osoby Niepełnosprawnej
Kurs komputerowy – 60h
Kurs kasy fiskalnej – 120h
aktywizacji Analiza potrzeb i opracowanie standardów działań
aktywizacji Trening umiejętności społecznych połączony z warsztatami
antystresowymi i autoprezentacją – 120h
Warsztaty ogólnorozwojowe dla dzieci – Leonardo School – 16 h
Aktywności Realizacja Programu Aktywności Lokalnej w Gminie Śrem w
latach 2010 - 2013
Działania
Środowiskowe
1600 godzin
W danym roku nie realizowano działań środowiskowych, dla uczestników i otoczenia
społecznego.
Efekty
1. Spotkanie zakończeniowe dla uczestników wraz z dziećmi – 78 osób
2. Realizacja zajęć edukacyjnych/ warsztatowych/ wykładowych – 13 działań, łącznie 1600
godzin
3. Promocja projektu przez opracowanie i wydruk kalendarzy, zakup pamięci USB,
długopisów z logo, segregatorów, kubków oraz koszulek
4. Zrealizowano konferencję promującą projekt – 100 osób
5. Zakupiono wyposażenie sali szkoleniowej: stół, krzesła, szafa na materiały szkoleniowe
6. Zakupiono sprzęt: laptop, niszczarka na dokumenty, aparat cyfrowy
81
Rok 2010
Instrumenty
zawodowej
• osoby zagrożone
wykluczeniem społecznym z
powodu uzależnień
wykluczeniem społecznym z
powodu przemocy w rodzinie
• osoby bezrobotne lub
nieaktywne zawodowo które
zostały przeszkolone w
zakresie stanowiska asystent
rodzinny
• osoby z rodzin
wieloproblemowych,
zagrożonych wykluczeniem
społecznym z powodu
bezrobocia oraz problemów
opiekuńczo-wychowawczych i
w prowadzeniu gospodarstwa
domowego
• osoby które zostały objęte
wsparciem w ramach
Programu Aktywności
Lokalnej
• osoby kontynuujące naukę w
szkole policealnej Asystent
osoby niepełnosprawnej
• osoby powracające do
projektu z uwagi na
doszkolenie w zakresie kursu
prawa jazdy
aktywizacji
Warsztaty psychologiczne – 162h
Spotkania indywidualne z psychologiem – 234h
Warsztaty z zakresu doradztwa zawodowego – 222h
Spotkania indywidualne z zakresu doradztwa zawodowego – 234 h
Warsztaty w zakresie gospodarowania budżetem domowym 84 h
Warsztaty z zakresu asysty rodzinnej – 300h
Instrumenty
edukacyjnej
Instrumenty
zdrowotnej
Instrumenty
społecznej
Program
Lokalnej
Kursy zawodowe skierowanie na szkolenie w Powiatowym
aktywizacji Urzędzie Pracy w Śremie
Wykłady Dekalog zdrowia – 18h
Realizowany przez lekarzy i specjalistów: ortopedę, dietetyka,
diabetologa i okulistę
Szkoła Policealna Asystent Osoby Niepełnosprawnej
Warsztaty dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z
aktywizacji
powodu uzależnień – 40h
Warsztaty dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z
powodu doświadczania przemocy w rodzinie – 40h
aktywizacji Warsztaty umiejętności wychowawczych – 120h
Warsztaty zdrowego żywienia – 15h
Warsztaty integracyjne, rozwijające zainteresowania dla dzieci–36h
Aktywności Warsztaty umiejętności wychowawczych – 15h
Zajęcia ogólnorozwojowe dla dzieci – 18h
Grupy samopomocowe – 12h
Punkt konsultacyjny – specjalistyczne poradnictwo: prawne,
82
socjalne, pedagogiczne, psychologiczne, w zakresie doradztwa
zawodowego
Działania
Środowiskowe
Efekty
1550 godzin
Piknik integracyjno promocyjny dla uczestników projektu i ich rodzin – otoczenia społecznego –
300 osób
Zakup karnetów na zajęcia sportowe dla uczestników w celu promocji i inspirowania do spotkań o
charakterze sportowym i do aktywności fizycznej – 85 osób
1. Spotkanie integracyjne dla uczestników projektu, kadry i gości, podsumowujące zajęcia w
KIS – 105 osób
2. Zatrudnienie 10 osób w charakterze asystenta rodziny
godzin
4. Objęcie wsparcie asystenta rodziny 43 środowiska
5. Zakupiono sprzęt: laptopy (8 szt.), rzutnik, statyw do kamery, tablice flipchart, stolik,
drukarka prezentacyjny do laptopa i rzutnika , głośniki do komputera
6. Zakupiono zestaw mebli do sali szkoleniowej: stół, krzesła, szafy, biurko
7. W ramach promocji projektu została wydana publikacja: 2000 egz., zakupiono kubki
termiczne 500 szt. oraz długopisy z logo 500 szt.
Rok 2011
Instrumenty
aktywnej
integracji
• osoby bezdomne i
zagrożone bezdomnością
lub uzależnione od alkoholu
Warsztaty psychologiczne – Trening kompetencji społecznych –
72h
Warsztaty pedagogiczne – Trening kompetencji życiowych – 126 h
Warsztaty z zakresu doradztwa zawodowego – Trening pracy –
126h
83
• osoby doświadczające
przemocy w rodzinie
wykluczeniem społecznym
z powodu występujących
problemów rodzinnych,
bezradności w sprawach
opiekuńczo –
wychowawczych i
prowadzeniu gospodarstwa
domowego (w tym osoby
objęte PAL)
Instrumenty
zawodowej
Instrumenty
edukacyjnej
Instrumenty
zdrowotnej
aktywizacji
Indywidualne poradnictwo psychologiczne oraz w zakresie
doradztwa zawodowego – spotkania coachingowe (13 godzin dla
jednego uczestnika, łącznie 1105 godzin)
Uczestnictwo w grupach samopomocowych – 50h
Warsztaty przygotowujące do realizacji zadań w ramach
aktywizacji wolontariatu dla osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością –
40 h
Cykl wykładów „Dekalog zdrowia” – 12h
aktywizacji Warsztaty
specjalistyczne
(terapeutyczne)
dla
osób
doświadczających przemocy w rodzinie – 48h
Warsztaty twórcze dla rodziców i dzieci – 54h
Warsztaty edukacyjne – Akademia Kulinarna – 48h
Warsztaty zdrowego żywienia – 90h
Warsztaty relaksacyjne dla osób doświadczających przemocy w
Instrumenty
aktywizacji
rodzinie – 30h
społecznej
Warsztaty praktyczne edukacyjno – kulinarne „W zgodzie z naturą”
– 64h
Trening umiejętności interpersonalnych i społecznych dla osób
bezdomnych i zagrożonych bezdomnością – 40h
Warsztaty ogólnorozwojowe dla dzieci – 32h
Program
Aktywności Punkt konsultacyjny – specjalistyczne poradnictwo: prawne,
Lokalnej
socjalne, pedagogiczne, psychologiczne, w zakresie doradztwa
zawodowego.
1937 godzin
84
Działania
Środowiskowe
Efekty
Piknik rodzinny integracyjno – promocyjny – 300 osób
Rodzinna integracja kulturalno – edukacyjna – cykl imprez o charakterze edukacyjnym i
kulturalnym – 105 osób
Trzy dniowa Konferencja edukacyjna o tematyce związanej z przemocą w rodzinie dla środowiska
lokalnego – 140 osób
Spotkanie integracyjne w Imiołkach – 150 osób
Cykl warsztatów edukacyjnych dla społeczności lokalnej „Klub Super Rodzica” – 70 osób
1. Objęcie wsparcie asystenta rodziny 48 środowisk
2. Realizacja wypoczynku letniego w Niechorzu dla dzieci uczestników projektu – 50 dzieci
3. Realizacja działań środowiskowych (konferencji, spotkań edukacyjnych, wydarzeń
integracyjnych) – 5 wydarzeń – udział 765 osób
godzin
5. Spotkanie integracyjne okolicznościowe dla uczestników projektu, dzieci, kadry i
zaproszonych gości – 160 osób
6. Realizacja seminarium informacyjno – promocyjnego Nowoczesne formy przeciwdziałania
wykluczeniu społecznemu – 40 osób
7. Zakup sprzętu: drukarka format A3
Rok 2012
Instrumenty
aktywnej integracji
• osoby bezdomne, zagrożone
bezdomnością lub
uzależnione od alkoholu
• kobiety doświadczające
przemocy w rodzinie
Warsztaty psychologiczne – Trening umiejętności społecznych –
174h
Warsztaty ze specjalistą do spraw reintegracji zawodowej – 246h
Indywidualne spotkania rozwojowe z elementami coachingu
prowadzone przez psychologa i specjalistę do spraw reintegracji
zawodowej- 340h
Grupy samopomocowe dla ofiar przemocy w rodzinie, rodzin w
kryzysie, osób zagrożonych bezdomnością– 40h
85
wykluczeniem społecznym
z powodu występujących
opiekuńczo –
wychowawczych i
domowego lub z powodu
braku stałej pracy
Instrumenty
zawodowej
Instrumenty
edukacyjnej
aktywizacji
Praktyczne warsztaty kulinarne z zakresu zdrowego i taniego
odżywiania się „Gastronomia – Ekonomia”- 48h
Kurs prawa jazdy
aktywizacji Kurs przedsiębiorczości – 30h
Warsztaty przygotowujące do utworzenia spółdzielni socjalnych
połączone z wizytą studyjną – 100h
Szkoła policealna o kierunku Asystent Osoby Niepełnosprawnej
Dekalog zdrowia – 9h
Instrumenty
zdrowotnej
Instrumenty
społecznej
Warsztaty terapeutyczne z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom
– 72h
Specjalistyczne warsztaty dla osób doświadczających przemocy w
rodzinie – 72h
Warsztaty rozwijające umiejętności interpersonalne – 56h
Warsztaty
proekologiczne
połączone
z
racjonalnym
gospodarowaniem budżetem domowym – 126h
Warsztaty edukacyjne – Jak wyjść z pułapki zadłużenia – 25h
Warsztaty z realizacji zasady równości szans- 81h
aktywizacji Warsztaty z zakresu zdrowego i higienicznego stylu życia- 18 h
aktywizacji
Warsztaty z zakresu edukacji żywieniowej – 36h
Trening kompetencji życiowych – 24h
Warsztaty relaksacyjne dla osób doświadczających przemocy – 30h
Program
Lokalnej
Aktywności Warsztaty edukacyjne - Strefa aktywnych kobiet – 100h
Warsztaty dla rodziców i dzieci – Edukacja przez zabawę – 256 h
Kurs przedsiębiorczości – 30h
86
Warsztaty z zakresu edukacji obywatelskiej – 48h
pedagogiczne, psychologiczne, w zakresie doradztwa zawodowego
Działania Środowiskowe
Efekty
1961 godzin
Rodzinna integracja kulturalno-edukacyjna – cykl imprez o charakterze kulturalnym i
edukacyjnym – 120 osób
Warsztaty dla rodzin – Poznajemy Europę – 75 osób
Warsztaty edukacyjne z dziennikarstwa prasowego i telewizyjnego dla dzieci – 16 osób
Warsztaty edukacyjne – Melancholijna podróż w czasie – 80 osób
Warsztaty twórcze dla dzieci i rodziców – 40 osób
Dwa festyny połączone ze spotkaniem obywatelskim realizowane na terenach wiejskich – w
Mechlinie, oraz na teranie Starego Miasta w Śremie – 434 osób
Spotkanie integracyjne okolicznościowe dla uczestników projektu, dzieci, kadry i zaproszonych
gości – 160 osób
Wyjazd edukacyjny dla dzieci i rodziców do Warszawy – 44 osoby
Warsztat ogólnorozwojowe dla dzieci i rodziców – Warto zagrać w… - 40 osób
1. Objęcie wsparciem asystenta/trenera rodziny 50 środowisk.
2. Realizacja zajęć edukacyjnych/ warsztatowych/ wykładowych – 24 działania, łącznie 1961
godzin
4. W ramach działań środowiskowych PAL wyposażono boisko sportowe w Mechlinie –
zakup bramek oraz słupków do gry w siatkówkę oraz 7 rowerów dla uczestników PAL ze
starego miasta w Śremie
5. Utworzenie i funkcjonowanie Telefonu Zaufania
6. Zakup sprzętu biurowego
7. Zakup sprzętu komputerowego – laptopy – 3 szt.
8. Kampania edukacyjno – informacyjna podnosząca świadomość społeczności lokalnej na
temat przeciwdziałania przemocy w rodzinie – finansowanie 8 bilboardów,
87
temat przeciwdziałania przemocy w rodzinie – wydruk i kolportaż ulotek – 4 000 egz.
temat przeciwdziałania przemocy w rodzinie – przygotowanie i emisja filmu w lokalnej
TV
Rok 2013
• osoby bez stałej pracy,
bezrobotne lub nieaktywne
zawodowo z zaburzeniami
psychicznymi
• osoby młode w wieku 1530 lat, zagrożone
wykluczeniem społ. z
powodu bezrobocia lub
braku stałego zatrudnienia
o niedostosowanych lub bez
kwalifikacji i
doświadczenia
zawodowego
• osoby bez stałej pracy,
bezrobotne lub nieaktywne
społecznie lub zawodowo z
powodu sprawowania
opieki nad
niepełnosprawnym
członkiem rodziny
wykluczeniem społ. z
powodu występujących
Warsztaty – Przygotowanie do podjęcia zatrudnienia z wykorzystaniem
elementów treningu komunikacji, prowadzone przez psychologa oraz
spotkania indywidualne – 402h
Warsztaty – Przygotowanie do podjęcia zatrudnienia z wykorzystaniem
elementów treningu komunikacji, prowadzone przez specjalistę ds.
reintegracji zawodowej oraz spotkania indywidualne – 524h
Grupy samopomocowe dla osób bezrobotnych, niepełnosprawnych,
rodzin w kryzysie – 96h
Instrumenty
zawodowej
aktywizacji Skierowanie do Klubu Integracji Społecznej
Realizacja stażu przez osoby młode w wieku do 30 roku życia – 3
miesiące
Warsztaty podnoszące umiejętności zawodowe – Biznes na
obcasach – 36h
Warsztaty praktyczno – edukacyjne Gastronomia – ekonomia –
144h
Szkoła policealna o kierunku Asystent Osoby Niepełnosprawnej
Instrumenty
edukacyjnej
aktywizacji Szkolenia zawodowe:
• administracyjno – ekonomiczne,
• opiekun osoby starszej, chorej lub dziecka,
• kurs florystyczny,
• szkolenie fitness,
• grafik komputerowy,
• prawo jazdy.
Łącznie: 405 godzin szkoleń
88
Instrumenty
zdrowotnej
aktywizacji Twórcze zajęcia usprawniające – Terapia zajęciowa – 72h
Zajęcia rehabilitacyjne na basenie – 48h
Warsztaty
choreograficzne
rozwijające
umiejętności
interpersonalne – 20h
Warsztaty umiejętności wychowawcze – Letnia szkoła rodzica –
Instrumenty
aktywizacji
24h
społecznej
Warsztaty edukacji obywatelskiej – 126h
Warsztaty ogólnorozwojowe w zakresie partycypacji społeczno
publicznej – 80h
Warsztaty wyjazdowe w zakresie wizażu i autoprezentacji – 30 h
Program
Aktywności Warsztaty umiejętności społecznych – Budżet domowy – 18h
Lokalnej
Warsztaty umiejętności społecznych – Jakoś i styl życia – 24h
psychologiczne, terapeutyczne w zakresie uzależnień, podnoszące
kompetencje życiowe, rodzinne
2049 godzin
Działania Środowiskowe
opiekuńczo –
wychowawczych i
domowego (tzw. rodziny
wieloproblemowe)
Seminarium informacyjno – promocyjne dotyczące przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
osób z zaburzeniami psychicznymi – 240 osób
Festyn integracyjny połączony z edukacją obywatelską w Mechlinie – 272 osoby
Warsztaty edukacyjne dla rodziców z dziećmi „Ogród doświadczeń” – 30 osób
Wykład edukacyjny Nowoczesny rodzic – Śrem dla rodziny – 200 osób
Lekcja edukacyjna dotycząca regionu połączona z akcją Noc Muzeum – 250 osób
Wyjazd integracyjno – edukacyjny na morze dla rodzin sprawujących opiekę nad
niepełnosprawnym członkiem rodziny – 34 osoby (rodzice i dzieci)
Pobyt szkoleniowo – edukacyjny dla rodzin w kryzysie (rodzice i dzieci) – 52 osoby
Wyjazd edukacyjny z elementami wizyty studyjnej dla uczestników PAL i zaangażowanej kadry
do Gdańska – 24 osoby
89
Efekty
Voucher na samodzielny zakup usług społecznych (kulturalnych) w Śremskim Ośrodku Kultury –
30 osób
Wokalne inspiracje dla dzieci i rodziców – Akademia śpiewu – 50 osób
Warsztaty artystyczne plenerowe – 36 osób
Ewent o charakterze sportowym – 221 osób
Wykład z edukacji zdrowotnej w zakresie psychiatrii – 30 osób
1. Objęcie wsparcie trenera 56 środowisk.
2. Realizacja zajęć edukacyjnych/ warsztatowych/ wykładowych – 22 działania, łącznie 2049
godzin
temat przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób z zaburzeniami psychicznymi –
finansowanie 8 bilboardów,
temat przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób z zaburzeniami psychicznymi –
finansowanie, wydruk ulotek – 3000 egz.
6. W ramach promocji projektu opracowanie i wydruk kalendarzy – 1000 egz.
7. Zakup sprzętu komputerowego – laptop
8. Zakup sprzętu nagłaśniającego z mikrofonem
9. Zakup mebli biurowych
Centrum zainteresowania uczestników projektu można określić jako dążenie do zmiany rzeczywistości, zmianę sytuacji
i warunków życia. Jeżeli aktywność społeczna ma być skutecznym sposobem na osiągniecie zmiany, to proces edukacji,
w ramach którego, ucząc się, zmienia się uczestnik projektu ale zmienia się środowisko, w którym żyje.
Podczas realizacji projektu Ośrodek Pomocy Społecznej stał się miejscem wyjątkowym, osoby uczestniczące w działaniach
znalazły w nim wsparcie organizacyjne, merytoryczne i takie zwyczajne, ludzkie.
90
Wymiernym efektem działań realizowanych w ramach projektu
„Aktywność się opłaca” jest skala zatrudnienia beneficjentów projektu.
Poniżej przedstawiono liczbę osób które znalazły zatrudnienie
w trakcie lub po zakończeniu warsztatów w Klubie Integracji Społecznej.
W 2008 roku zatrudnienie znalazło 68% uczestników – wynika to ze
szczegółowej diagnozy rynku pracy i zapotrzebowania na dane zawody.
W 2009 roku znalazło pracę 20% ogółu uczestników w 2010 było to 18%.
W roku 2011 i 2012 pracę znalazło porównywalna liczba uczestników,
odpowiednio 9% i 8%.
Realizacja staży oraz szczególny nacisk na rozwój zawodowy osób
młodych spowodował, że pracę znalazło 21% ogółu uczestników.
W skali całego projektu w okresie od 2008 do 2013 roku zatrudnienie
podjęło 16% ogółu uczestników.
Liczba beneficjentów, którzy podjęli zatrudnienie po ukończeniu projektu
lub w trakcie realizacji:
• Rok 2008 – 15 (kobiet)
• Rok 2009 – 10 (kobiet)
• Rok 2010 – 28, w tym:(24 kobiety)
• Rok 2011 – 10, w tym: (9 kobiet)
• Rok 2012 – 13, w tym: (10 kobiet)
• Rok 2013 – 37, w tym: (23 kobiety)
Razem: 113 osób, w tym: (91 kobiet)
1.6.
„Strefa Aktywnego Seniora.
Aktywizacja i edukacja osób starszych w gminie Śrem”
Realizowany w partnerstwie z Towarzystwem Pomocy Potrzebującym im.
Św. Brata Alberta Nadzieja w Śremie projekt współfinansowany przez
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu na
rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012 – 2013.
Działania zaplanowane w projekcie były realizowane od października
2012 roku i były kontynuowane do czerwca 2013 roku. Wartość projektu
wyniosła 105.640,00 zł, w tym 90.420,00 zł stanowi otrzymana dotacja.
Celem projektu było wzmocnienie potencjału osób starszych zagrożonych
wykluczeniem i marginalizacją społeczną i stanowiły system usług
ukierunkowanych na kompleksowe zaspokojenie potrzeb osób starszych
w gminie Śrem, umożliwiających podnoszenie jakości ich życia.
Strefa Aktywnego Seniora, to połączenie idei miejsca przyjaznego
seniorom z wielowymiarowym programem aktywizacji i integracji seniorów
oraz lokalnego środowiska.
Projektem objęto ponad 12% osób powyżej 60 roku życia, którzy
aktywnie uczestniczyli w lokalnych programach wsparcia seniorów. Działania
zostały skierowane do osób w trudnej sytuacji życiowej zarówno finansowej jaki
i zdrowotnej.
1.7.
Spotkanie wigilijne dla mieszkańców Śremu
W Wieczerzy Wigilijnej, uczestniczyło ponad 100 osób starszych,
samotnych i niepełnosprawnych z terenu gminy Śrem. W spotkaniu wzięli
udział również przedstawiciele lokalnego samorządu, organizacji obywatelskich
oraz lokalni liderzy wspierający inicjatywy senioralne. Tego rodzaju
wydarzenie ma szczególny wymiar integracji międzypokoleniowej i promuje
równy dostęp osób starszych do usług oraz wpływa na poprawę jakości życia
samotnych osób starszych.
1.8. Działania gminy Śrem w obszarze lokalnych usług reintegracji
społecznej i zawodowej
Gmina Śrem oraz Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie są realizatorami
projektu Pilotażu Modelu Lokalnej Współpracy w ramach projektu
systemowego pn. „Kompleksowe formy reintegracji społeczno-zawodowej w
środowisku lokalnym” Działania 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i
integracji społecznej Priorytetu I Zatrudnienie i integracja społeczna Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Projekt jest realizowany od 1 grudnia 2013 r. do 31 sierpnia 2014 r., a
wartość dotacji wynosi 168 347,00 zł.
Celem głównym pilotażu jest uzyskanie w gminie synergii działań
instytucji odpowiedzialnych za realizację zadań reintegracji społecznozawodowej grup osób wykluczonych społecznie, wzmacniającej jakość
i efektywność świadczonych usług, poprzez stworzenie Modelu Lokalnej
Współpracy (MLW).
Głównymi grupami, które zostaną objęte wsparciem w ramach pilotażu
będą instytucje pomocy i integracji społecznej i ich pracownicy oraz pracownicy
administracji publicznej działający bezpośrednio w obszarze pomocy i integracji
społecznej. Planowana liczba uczestników, którym udzielone zostanie wsparcie
to 42 osoby, w tym:
1) 15 pracowników socjalnych,
2) 20 urzędników zatrudnionych w administracji publicznej,
3) 7 członków organizacji pozarządowych.
W ramach Pilotażu zostaną zrealizowane trzy główne zadania: zaprezentowanie
idei Modelu Lokalnej współpracy, przez członków Zespołu Synergii Lokalnej
przeprowadzone będą pilotażowe warsztaty edukacyjne dla przedstawicieli
instytucji lokalnych, będzie to wprowadzenie do wdrożenia modelu współpracy
92
lokalnej. W ramach tego zadania na zakończenie projektu odbędzie się
konferencja dla instytucji oraz mieszkańców gminy, która będzie miała wymiar
zarówno promocyjny jak i edukacyjny poprzez upowszechnianie idei Modelu
Lokalnej Współpracy.
W drugim zadaniu Zespół Synergii Lokalnej będzie moderował spotkania grup
fokusowych z Interesariuszami Neutralnymi i Przeciwnymi MLW, mające na
celu wskazanie problemu, pokonanie barier i przekonanie ww. osób do
włączenia się w Model MLW.
Informacje będą przekazywane przez członków Zespołu Synergii Lokalnej,
którzy w ramach delegacji i podróży służbowych będą docierać do osób
zainteresowanych - Zwolenników, Instytucji Neutralnych, którym będą starali
się zastosować szczególny rodzaj negocjacji, a także do Przeciwników, gdzie
będzie konieczne zaproponowanie chociażby pozycji obserwatorów.
Ostatnim elementem Pilotażu będzie przygotowanie przez Zespół Synergii
Lokalnej wariantów utworzenia podmiotów zatrudnienia socjalnego w gminie, a
finalnym etapem jest stworzenie pilotażowego testu funkcjonowania procedur
Modelu Lokalnej Współpracy.
Działania będą monitorowane na każdym etapie wdrażania modelu.
Powstaną cztery raporty informacyjne z prac Zespołu Synergii Lokalnej.
Raporty będą przekazywane do informacji Burmistrza oraz do wszystkich
Partnerów –sektor publiczny, pozarządowy, przedsiębiorcy i instytucje,
edukacja, kultura, ochrona zdrowia, finanse i bankowość, lokalne media,
obywatele – lokalni liderzy.
2.Centrum Aktywności Lokalnej w gminie Śrem
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie realizuje program Centrum Aktywności
Lokalnej od 2010 r. Wdrażanie różnorodnych form aktywizacji środowiska
lokalnego jest kontynuacją realizacji standardów zgodnych z posiadaniem
certyfikatu jakości Centrum Aktywności Lokalnej, który Ośrodek Pomocy
Społecznej otrzymał w 2011 r. Ponadto od roku 2011 r. wprowadził nową formę
środowiskowej pracy socjalnej tj. Organizowanie Społeczności Lokalnej, która
to wpisuje się w program CAL. Realizacja programów wpływa na zmianę
wizerunku Ośrodka Pomocy Społecznej, który poza zapewnieniem finansowego
i rzeczowego wsparcia grupy osób wykluczonych społecznie realizuje działania
aktywizujące i mobilizujące społeczność lokalną poprzez partycypację
społeczną. Ponadto Ośrodek Pomocy Społecznej włączył się w obchody
„Europejskiego Roku Obywateli 2013”
Program CAL jest realizowany w zespole partnerskim, który diagnozuje
potrzeby, realizuje działania na rzecz społeczności lokalnej wykorzystując
animacyjne podejście a także potencjał, który już istnieje.
93
Spotkania zespołu odbywają się raz w miesiącu a partnerem wiodącym
jest Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie. W skład zespołu wchodzą
przedstawiciele instytucji i organizacji pozarządowych:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Urzędu Miejskiego, Pionu Edukacji i Usług Społecznych,
Ośrodka Pomocy Społecznej,
Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie,
Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej,
Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. Heliodora Święcickiego,
Przedszkola „Słoneczna Szóstka”,
Fundacji na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem,
Towarzystwa Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta „Nadzieja”,
Środowiskowego Domu Samopomocy w Śremie,
Muzeum Śremskiego,
Śremski Ośrodek Kultury,
Klubu „Relax”.
2.1. „Śremski Przyjaciel Seniora”
Propozycja dla mieszkańców Śremu po 60 roku życia, Projekt realizowany jest
od 2010 roku, w 2013 roku rozpoczęto czwartą edycję. Propozycja jest
innowacyjną formą integracji, spędzania czasu wolnego osób po 60- tym roku
życia, podczas którego mogą spotkać się w kawiarni lub restauracji kupując
kawę lub herbatę za symboliczną kwotę 1 zł. Każdy uczestnik projektu
otrzymuje karnet uprawniający do korzystania z oferty. W 2012 roku wydano
333 karnety a w roku 2013 276. Zmniejszona ilość wydanych spowodowana
była mniejszą ilością partnerów biorących udział w projekcie oraz faktycznym
korzystaniem przez odbiorców z karnetów. W ramach realizacji zadania zawarto
10 Porozumień Partnerskich z restauracjami i kawiarniami: Restauracja
L'ASCADA, Cafe, Restauracja Charisma, Restauracja Balbinka, Kawiarnia Don
Giovanni Trattoria, Restauracja Palmera, Cafe Ole, Café Tej, Kawiarenka
parafialna „Emaus”
W 2013 r. Tytuł Honorowy Śremskiego Przyjaciela Seniora za realizację
projektu otrzymały: Kawiarenka Parafialna „Emaus” oraz restauracja Palmera.
Działanie oraz obsługa merytoryczna zadania sfinansowane zostały ze środków
własnych gminy.
94
2.2. Działalność Grupy Samopomocowej
Grupa samopomocowa dla osób, będących w kryzysie emocjonalnym po stracie
bliskiego członka rodziny lub stratę osoby bliskiej powstała we wrześniu 2009
roku i kontynuowała swoją działalność w 2013r.
Spotkania odbywały się dwa razy w miesiącu, w siedzibie Ośrodka Pomocy
Społecznej ul. Grunwaldzka 10, uczestniczą w nich osoby samotne po 50 roku
życia, mające trudności z odnalezieniem się w trudnej sytuacji. Członkowie
grupy mogą uzyskać m. in. wzajemne wsparcie, ochronę w grupie przez inne,
doświadczone osoby, a także pomoc w poprawie samopoczucia. Poza tym
członkowie grupy mają możliwość uczestnictwa w działaniach na rzecz
seniorów co pobudza do ich aktywności społecznej.
W 2013 r. 5 uczestniczek grupy samopomocowej kontynuowały inicjatywę pn.
„Bajkowy Cal łączy pokolenia…”czytając bajki przedszkolakom w powyższą
inicjatywę włączyło się przedszkole „Słoneczna szóstka” oraz „Słoneczna
Gromada” w Śremie. W 2013r. w spotkaniach uczestniczyło średnio 11 osób.
Działanie oraz obsługa merytoryczna sfinansowane zostały ze środków budżetu
gminy Śrem.
2.3. Amatorski Klub Literacki – grupa o charakterze edukacyjnym
Grupa rozpoczęła swoją działalność 19 stycznia 2010 roku i od tego momentu
spotyka się co dwa tygodnie w siedzibie Ośrodka Pomocy Społecznej.
Uczestnikami spotkań są osoby po 55 roku życia zamieszkałe w gminie Śrem.
Celem działalności grupy jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób
po 55 roku życia, poprzez aktywizację i integracji osób mających wspólne
zainteresowanie jakim jest literatura oraz ich zmiana wizerunku. W 2013 r.
odbyło się 24 spotkań.
Podejmowane przez grupę inicjatywy w 2013 r.:
• Publikacja wspólnego tomiku pn. „Wiersze Sercem Pisane”
• Włączanie się w inicjatywy o charakterze artystycznym, promującym
aktywny wizerunek seniora - występy artystyczne między innymi
podczas Dni Dobrych Uczynków w DPS Psarskie i DPS ul. Farna
w Śremie. Partnerami w tym działaniu są powyższe Domy Pomocy
Społecznej
• Uczestnictwo w różnorodnych konkursach związanych z tematyką
literacką, - partnerem strategicznym była: Biblioteka Publiczna Miasta
i Gminy w Śremie a w tym:
• Udział w Happeningu - Czy tu, czy tam – CZYTAM ! – promocja
czytelnictwa i grupy Amatorski Klub Literacki
• Realizowanie w partnerstwie projektu „Częstotliwość K…” którego
celem była integracja wielopokoleniowa poprzez literaturę i nowe media,
95
• Promocja stoiska podczas wydarzenia lokalnego „Warto nad Wartę”,
• Udział
w
obchodach
Europejskiego
Dnia
Solidarności
Międzypokoleniowej,
• Udział w spotkaniu wigilijnym połączonym z promocją publikacji
„Wiersze sercem pisane”,
• Prowadzenie materiałów promocyjnych.
W spotkaniach uczestniczy średnio 17 osób. Partnerzy grupy to gmina Śrem,
Ośrodek Pomocy Społecznej, zespół partnerski CAL- Biblioteka Publiczna
Miasta i Gminy Śrem, projekt był finansowany przez Ośrodek Pomocy
Społecznej. Obsługa merytoryczna sfinansowana została ze środków Ośrodka
Pomocy Społecznej.
2.4. Inicjatywa „Bajkowy CAL łączy pokolenia…”
Uczestnikami projektu są osoby starsze w wieku 60+ będące członkami grupy
samopomocowej dla osób samotnych będących w kryzysie emocjonalnym po
stracie bliskiej osoby oraz dzieci z Przedszkola „Słoneczna Szóstka”
i „Słoneczna Gromada” w Śremie. Jest to cykliczny projekt, która zakłada,
iż jeden raz w miesiącu seniorzy czytają bajki. W 2013 roku w projekcie
uczestniczyło około 130 przedszkolaków i 5 seniorów.
Obsługa merytoryczna sfinansowana ze środków Ośrodka Pomocy Społecznej
2.5. „ Europejski Dzień Solidarności Międzypokoleniowej ”
W przedsięwzięciu wzięło udział 150 osób – seniorzy z „Grupy Młodzi
Duchem”, mieszkańcy Domu Pomocy Społecznej w Psarskim, uczestnicy
Amatorskiego Klubu Literackiego oraz Klub Seniora przy Towarzystwie
Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta „Nadzieja” i uczniowie
Gimnazjum w Nochowie.
Zespół Szkół w Nochowie przystąpił do projektu generations@school,
który zainaugurowany jest przez Komisję Europejską w ramach Obchodów
Europejskiego Roku Obywateli 2013, który to między innymi miał na celu
promowanie komunikacji i porozumienia międzypokoleniowego. Uczestnicy
spotkania zarówno osoby młode i starsze skorzystały z edukacji dotyczącej
tematyki Unii Europejskiej poprzez udział w licznych konkursach, wartością
dodaną spotkania było nawiązanie dialogu międzypokoleniowego w miłej
atmosferze.
Partnerzy inicjatywy to gmina Śrem, Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół
Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Nochowie.
96
2.6. Spotkanie integracyjno – edukacyjne „Serca do Pary”
Włączenie się w obchody „Europejskiego Roku Obywateli 2013”, któremu
towarzyszyła edukacja obywatelska połączona z aktywnością fizyczną.
W spotkaniu uczestniczyło 55 osób samotnych po 50 r.ż, i 12 wolontariuszy
z Zespołu Szkół Politechnicznych w Śremie. Podczas spotkania seniorzy mieli
możliwość wysłuchania prezentacji przedstawiciela Regionalnego Ośrodka
Polityki Społecznej w Poznaniu pn. „Senior też obywatelem Unii Europejskiej”
oraz obejrzeć filmy z kampanii reklamowej dotyczącej wizerunku aktywnego
seniora i solidarności międzypokoleniowej. Partnerzy projektu to gmina Śrem,
Ośrodek Pomocy Społecznej, zespół partnerski CAL – Klub Relax w Śremie,
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, Zespół Szkół
Politechnicznych w Śremie.
2.7. „Magia jest w nas” – spotkanie integracyjno- edukacyjne
Inicjatywa pn. „Magia jest w nas – zaczarowany świat Tajemnic”, którego celem
była integracja, edukacja i animacja osób starszych wpływająca na ich
aktywność społeczną kulturalną i zdrowotną. W spotkaniu brało udział 55 osób
po 50 roku życia, 12 wolontariuszy z Zespołu Szkół Politechnicznych w Śremie.
Wartością dodaną było zaangażowanie się uczestników kreujących magiczne
stroje przygotowane specjalnie na spotkanie. Walorem edukacyjnym było
wysłuchanie prelekcji przedstawiciela Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy
w Śremie dotyczące historii wróżb i magii.
Partnerzy projektu to gmina Śrem, Ośrodek Pomocy Społecznej, zespół
partnerski CAL – Klub Relax w Śremie, Zespół Szkół Politechnicznych
w Śremie, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Śremie, Powiatowe Centrum
Pomocy Rodzinie w Śremie. Projekt był finansowany przez Ośrodek Pomocy
Społecznej.
2.8. „Targi Aktywni 50 +”
W 2013 roku już po raz czwarty zostały zorganizowane Targi Aktywni 50 +
przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu, Miasto Poznań,
Międzynarodowe Targi Poznańskie a inicjatorem przedsięwzięcia było Centrum
Inicjatyw Senioralnych w Poznaniu.
W Targach uczestniczyła 100 osobowa grupa seniorów z gminy Śrem,
która aktywnie brała udział w tym wydarzeniu, korzystając i uczestnicząc
w warsztatach edukacyjnych, sportowych, tanecznych oraz związanych
z profilaktyką zdrowotną. Całość wydarzeń targowych wzbogaciły występy
artystyczne gwiazd: Krystyna Giżowska, Andrzej Rybiński i Jerzy Połomski.
Działania na rzecz śremskich seniorów prezentowane były na stoisku wspólnym
reprezentującym gminę Śrem tj: Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie
97
Towarzystwo Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta „Nadzieja”
w Śremie oraz Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Mechlin. Stoisko
zachęcało różnorodnością materiałów i folderów informacyjnych, których celem
było przedstawienie dobrych praktyk – różnych form samodzielności
i aktywności osób starszych w życiu społecznym. Między innymi
zaprezentowano działania na rzecz osób starszych w ramach partnerskiego
projektu „Strefa Aktywnego Seniora” oraz działań w ramach Centrum
Aktywności Lokalnej. Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Mechlin
przyciągały do stoiska słodkie ekologiczne ciastka przygotowane przez seniorki
z Mechlina. Zapewniono dojazd oraz zakup biletów wstępu.
Partnerzy projektu to gmina Śrem, Ośrodek Pomocy Społecznej, zespół
partnerski CAL –Towarzystwo Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta
„Nadzieja”, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Mechlin.
2.9. Akademia Pełni Życia w 2012 roku
Projekt
adresowany
był
do
37
osób
po
50
roku
życia
z terenu gminy Śrem. Zajęcia odbywały się w Klubie „Relax” Spółdzielni
Mieszkaniowej w Śremie od poniedziałku do piątku w okresie od 30 września
do 4 października 2013 r.
Celem projektu była aktywizacja społeczna, fizyczna, intelektualna, psychiczna,
osób po 50 roku życia, poprzez poszerzanie ich wiedzy z zakresu edukacji
obywatelskiej i zdobycia umiejętności angażowania się w działania na rzecz swojej
społeczności. Zaplanowane w ramach projektu działania stanowiły systemowe
podejście na rzecz przeciwdziałania zjawisku wykluczenia społecznego osób
starszych. Na przedsięwzięcie składały się przeprowadzone warsztaty wspierające
i aktywizujące, między innymi zajęcia integracyjno - animacyjne, dotyczące
zdrowego stylu życia osób po 50 roku życia (spotkanie z fizjoterapeutą,
dietetykiem), brali udział w lekcji edukacyjnej w Bibliotece, spotkania z ciekawymi
i znanymi osobami mogli zapoznać się z ofertą dotyczącą inicjatyw lokalnych oraz
odbyli rejs żaglówką. Podczas warsztatów uczestnicy mieli zapewnione wyżywienie.
Partnerami projektu był Urząd Miejski, Spółdzielnia Mieszkaniowa w Śremie –
Klub Relax, oddział terenowy Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej.
2.9. „Dzień Dobrych Uczynków”
Ośrodek Pomocy Społecznej w partnerstwie z Fundacją Ekologiczną
ARKA co roku w maju włącza się w obchody Dnia Dobrych Uczynków jest to
Święto społecznych, bezinteresownych działań, którego przewodnim hasłem jest
„dobre uczynki dla ludzi, zwierząt i środowiska”. Spotkanie w ramach
uczczenia tej okazji odbyło się w maju i wrześniu 2013 r. Uczestnicy
Amatorskiego Klubu Literackiego, działającego przy Ośrodku Pomocy
Społecznej w Śremie odwiedzili mieszkańców Domu Pomocy Społecznej
98
w Śremie i Domu Pomocy Społecznej w Psarskim gdzie zaprezentowali swoje
utwory.
Partnerzy projektu to Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół partnerski
CAL, Dom Pomocy Społecznej w Śremie i Dom Pomocy Społecznej
w Psarskim.
2.10. Organizowanie Społeczności Lokalnej – innowacyjny model
środowiskowej pracy socjalnej
Model Organizowania Społeczności Lokalnej ma na celu usamodzielnienie
grupom wykluczonym społecznie na nowo włączyć się w życie społeczne
poprzez aktywizację, w oparciu o własne zasoby i możliwości. Skierowany jest
nie tylko do instytucji pomocy społecznej, ale do wszystkich instytucji i
organizacji które działają na rzecz swoich lokalnych społeczności, tym samym
do działań w ramach OSL włączono zespół partnerski CAL. Ośrodek Pomocy
Społecznej w zakresie Organizowania Społeczności Lokalnej w 2013 r.
kontynuował działania dla mieszkańców ul. Przemysłowej 5 w ramach których :
• Odbyło się 3 spotkania obywatelskie i edukacyjne na ul. Przemysłowej 5
w których to uczestniczyło na każdym 18 osób.
Spotkania miały na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
mieszkańców, zmobilizowanie ich do działań w swoim obszarze.
Spotkania miały charakter edukacyjny między innymi odbyło się
spotkanie z przedstawicielami Policji, warsztat edukacyjny na temat zasad
udzielania pierwszej pomocy.
• Spotkania grupy samopomocowej 1 raz w miesiącu w ramach Programu
Aktywności Lokalnej w którym uczestniczyli m.in. mieszkańcy ul.
Przemysłowej 5 i okolicy. Prowadzone warsztaty miały na celu
mobilizację mieszkańców do podjęcia działań w kierunku rozwiązania
swoich problemów.
• Uaktualniono mapę zasobów i potrzeb mieszkańców ul. Przemysłowa
5 i 7, które polegało na dogłębnym zbadania faktycznych potrzeb
mieszkańców za pomocą różnorodnych technik tj. wywiadów
swobodnych, grupowych podczas spotkań obywatelskich, oraz
opracowania systemu wsparcia instytucjonalnego. Z powyższego
dokumentu wynika, że budynki zamieszkują osoby o niskim statusie
społecznym, posiadający niskie środki własne na utrzymanie, osoby
samotne często z problemem alkoholowym, widoczne są częste
interwencje
policji
z
powodu
awantur.
Ponadto
z przeprowadzonych badań wynika, że mieszka tam większość osób
starszych i samotnych, niepełnosprawnych, którzy wyrażają chęć zmiany
swojego życia i otoczenia. Wypracowanie wśród mieszkańców poczucia
99
bezpieczeństwa, integracji, zmotywowanie ludzi do podjęcia działania na
rzecz swojego środowiska, które zamieszkują jest jak najbardziej
wskazane. Jedną z potrzeb mieszkańców bloku nr 5 przy ul.
Przemysłowej było utworzenie miejsca gdzie mogli by się spotykać, gdyż
warunki w jakich mieszkają nie pozwalają na integrację środowiska.
Partnerem w powyższych działaniach był Zespół partnerski CAL-Klub Relax,
Spółdzielnia Mieszkaniowa w Śremie, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy
Śrem.
2.11. Wolontariat
Wolontariat w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie jest organizowany
w ramach Centrum Aktywności Lokalnej w partnerstwie z Lokalnym Centrum
Wolontariatu przy Fundacji na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem i Gminą
Śrem. Główne cele to świadczenie wsparcia w zakresie organizacji czasu
wolnego oraz pomoc w nauce szkolnej. Wolontariusze współpracują również
przy organizacji spotkań integracyjno edukacyjnych dla różnych grup
odbiorców. Każdy wolontariusz ma spisane porozumienie w którym to jasno
określony zakres obowiązków, miejsce oraz czas swojej pracy, oraz objęty
ubezpieczeniem NNW. W 2013 roku wolontariuszami były: 5 osób starszych
czytających bajki w przedszkolu w ramach projektu „Bajkowy CAL łączy
pokolenia…”, oraz 24 uczniów z Zespołu Szkół Politechnicznych, którzy
wspierali inicjatywy takie jak projekty „Serca do pary” i „Magia jest w nas”.
Wolontariat w Ośrodku Pomocy Społecznej działa na mocy ustawy z dnia 24
kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
VIII. Realizacja
zadań
z
zakresu
świadczeń
rodzinnych,
funduszu alimentacyjnego i postępowania wobec dłużników
alimentacyjnych oraz dodatków mieszkaniowych
1. Świadczenia rodzinne
Aktualny system świadczeń rodzinnych został wprowadzony
1 maja 2004 r. Podstawę prawną systemu stanowi:
− Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
(Dz. U. z 2013 r. poz.1456.);
100
− Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia
2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach
o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2013r. poz. 3)
− Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie
wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się
stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości
świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2012r. poz. 959)
− Zarządzenie Burmistrza Śremu Nr 218a/04 z dnia 30 kwietnia 2004 roku
w sprawie upoważnienia Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej
w Śremie do prowadzenia postępowania w sprawie świadczeń
rodzinnych, a także do wydawania w tych sprawach decyzji.
Świadczenia rodzinne wchodzą w skład zabezpieczenia społecznego instrumentu polityki społecznej mający na celu pomoc rodzinom, które
wykorzystując własne możliwości oraz posiadane środki finansowe, nie są
w stanie zaspokoić wszystkich własnych potrzeb, a w szczególności związanych
z ponoszeniem wydatków na utrzymanie dzieci.
Rodzaje świadczeń rodzinnych:
− zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
− świadczenia
opiekuńcze:
zasiłek
pielęgnacyjny,
świadczenie
pielęgnacyjne, dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalny zasiłek
opiekuńczy,
− jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka.
Od 1 stycznia 2013r w związku ze zmianą przepisów, które wprowadza
ustawa z dnia 7 grudnia 2012r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych
oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012r., poz. 1548) rozszerzono katalog
świadczeń opiekuńczych i wprowadzono nowe świadczenie, jakim jest
specjalny zasiłek opiekuńczy.
Jest to świadczenie uzależnione od dochodu i przysługuje osobom, na których
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny
i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub
innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki
nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze
wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej
osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej
egzystencji oraz konieczności stałego współudziału, na co dzień opiekuna
dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Liczba osób korzystających ze świadczeń rodzinnych w roku 2013 stanowi
22,6 % mieszkańców gminy Śrem. Liczba środowisk uprawnionych do
101
świadczeń rodzinnych – 2 869, – liczba dzieci 3 085, liczba osób – 9 328
w tym:
− liczba środowisk uprawnionych do zasiłku rodzinnego z dodatkami 1 291 (spadek w stosunku do roku 2012 o 11,85 %), w tym:
• liczba rodzin z jednym dzieckiem
- 456
• liczba rodzin z 2 dzieci
- 530
• liczba rodzin z 3 dzieci
- 220
• liczba rodzin z więcej niż 3 dzieci
- 85
• liczba dzieci korzystających z dodatku z tytułu rozpoczęcia roku
szkolnego
- 1535
• liczba rodzin korzystających z dodatku z tytułu wychowywania
dziecka w rodzinie wielodzietnej
- 305
• liczba dzieci korzystających z dodatku z tytułu wychowywania
dziecka w rodzinie wielodzietnej
- 370
− liczba środowisk uprawnionych do świadczeń opiekuńczych - 1 585
(w stosunku do roku 2012 wzrost o 5,8 %), w tym:
o liczba środowisk uprawnionych do zasiłku pielęgnacyjnego
- 1491
o liczba środowisk uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego - 164
o liczba środowisk uprawnionych do specjalnego zasiłku opiekuńczego - 5
− liczba środowisk uprawnionych do jednorazowej zapomogi z tytułu
urodzenia się dziecka – 359 (w stosunku do roku 2012 spadek 22,46%).
Na realizację świadczeń rodzinnych wypłacono kwotę – 7.782.483,00 zł
przyznając 56 295 świadczeń.
Odzyskano znacznie większą w stosunku do roku 2012 kwotę nienależnie
pobranych świadczeń rodzinnych, bo wynoszącą 98.802,00 zł, co stanowi
wzrost o 93,4%. Z powyższej kwoty do budżetu państwa przekazano w kwotę
67.682,00 zł , większą o 141,5% w stosunku do kwoty przekazanej w roku 2012.
Wydatki na świadczenia rodzinne:
− zasiłki rodzinne wraz z dodatkami – 4.084.122,00 zł
− świadczenia opiekuńcze – 3.412.282,00 zł
− jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka – 369.000,00 zł
Liczba środowisk rodzinnych uprawnionych do świadczeń rodzinnych
w 2013 roku jak i wydatki na powyższe świadczenia pozostała na bardzo
podobnym poziomie w relacji z rokiem 2012. Analizując wydatki z roku 2011,
2012 oraz 2013 zaobserwowano zmiany w ramach wypłacanych grup
świadczeń. W roku 2013 w odniesieniu do roku 2011 oraz 2012 jak wcześniej
opisywano ogólna kwota wydatków jest na bardzo podobnym poziomie
natomiast wzrosła kwota wydatków na świadczenia opiekuńcze, a zmalała
kwota wydatków na zasiłki rodzinne z dodatkami. Liczba świadczeń
uzależnionych od orzeczeniao niepełnosprawności systematycznie wzrasta.
102
Spowodowane to jest zarówno tym, że są to świadczenia niezależne od dochodu
jak również tym, że wzrasta liczba osób legitymujących się orzeczeniem
o niepełnosprawności, którzy nie posiadając uprawnień do dodatku
pielęgnacyjnego wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych korzystać
mogą z zasiłku pielęgnacyjnego.
W stosunku do roku 2012 zmalała natomiast liczba osób korzystających
z jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Świadczenie to
uzależnione zostało od dochodu rodziny zatem nie na wszystkie dzieci urodzone
można przyznać przedmiotowe świadczenie jak pierwotnie przewidywał
ustawodawca. Kryterium dochodowe do tego świadczenia jest znacznie wyższe
niż do zasiłku rodzinnego, a w tym dodatku z tytułu urodzenia dziecka.
Na 359 rodzin tylko 175 rodzin mogło skorzystać z podwójnego
„becikowego”. Pozostałe 184 rodzin przekraczając kryterium dochodowe
nie mogło skorzystać z zasiłku rodzinnego i dodatku z tytułu urodzenia dziecka.
Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 marca 2013r.
w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu
wspierania osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego (Dz. U. z 29
marca 2013r. poz. 413) w roku 2013 wypłacono 106 osobom uprawnionym
ramach pomocy finansowej świadczenie w wysokości łącznie 170 200,00 zł.
2. Fundusz alimentacyjny
Aktualny system świadczeń z funduszu alimentacyjnego został
wprowadzony 1 października 2008 r. Podstawę prawną systemu stanowi:
− Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym
do alimentów (Dz. U. z 2012r. poz. 1228);
− Ustawa z dnia 17 czerwca 1966r. o postepowaniu egzekucyjnym
w administracji (Dz. U. z 2012r. poz. 1015);
− Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie
wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji (Dz. U. z 2001r. Nr 137, poz. 1541 z późn.zm.)
− Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 7 lipca 2010 roku
w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu
oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa
do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. z 2010 r., Nr 123,
poz. 836);
− Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 grudnia
2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu
postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku,
103
zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu
alimentacyjnego (Dz. U. z 2011r., Nr 298, poz. 1770);
− Zarządzenia Burmistrza Śremu Nr 474/08 z dnia 11 sierpnia 2008 r.
w Śremie do prowadzenia postępowania w sprawie świadczeń z funduszu
alimentacyjnego, a także do wydawania w tych sprawach decyzji.
− Zarządzenia Burmistrza Śremu Nr 958/10 z dnia 25 czerwca 2010 r.
w Śremie do podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych,
prowadzenia postępowania i do wydawania w tych sprawach decyzji.
W przypadku bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych
wobec osób uprawnionych na podstawie tytułu wykonawczego państwo
przychodzi z pomocą wówczas, gdy nie są wstanie samodzielnie zaspokoić
swoich potrzeb i nie otrzymują należnego im wsparcia od osób należących do
kręgu zobowiązanych wobec nich do alimentacji. Osoby uprawnione wsparcie
takie otrzymują w postaci świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 r. wypłacono osobom uprawnionym
świadczenia z funduszu alimentacyjnego w kwocie 1.404.372,00 zł . Oceniając
wydatki na powyższe świadczenie, zestawiając je z 2012r. zaobserwowano ich
wzrost o 6,4%.
Porównując wartość odzyskanych świadczeń od dłużników
alimentacyjnych z wartością odzyskanych świadczeń w roku 2012 stwierdza się,
że kwota ta kształtuje się na bardzo podobnym poziomie.
− 2011 r. –
− 2012 r. –
− 2013 r. –
wypłacone świadczenia
zwrot należności przez dłużnika
zwrot należności wraz z odsetkami
– 1.280.422,00 zł
– 229.948,00 zł
– 264.712,69 zł
– 1.319.188,00 zł
– 251.396,00 zł
– 305.150,91 zł
– 1.404.372,00 zł
– 244.655,00 zł
– 309.061,33 zł
Liczba osób korzystających ze świadczeń z funduszu alimentacyjnego
wynosi 796 osób i stanowi 1,9% mieszkańców gminy Śrem. W roku 2013
wsparciem objęto 205 środowisk, a świadczenia wypłacono 364 osobom
uprawnionym. Wsparciem objętych jest 297 dzieci. Porównując z rokiem 2012
nie wzrosła liczba osób uprawnionych. Na zwiększoną kwotę wydatków (wzrost
104
o 6,4%) ma wpływ kwota świadczenia związana z podwyższeniem kwoty
zasądzonych alimentów.
Ustalając uprawnienia do świadczeń z funduszu alimentacyjnego wydano
325 decyzji.
Po uchyleniu tych decyzji lub po zakończeniu okresu świadczeniowego
organ właściwy wierzyciela decyzją zobowiązuje dłużnika alimentacyjnego do
zwrotu należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawniona świadczeń
z funduszu alimentacyjnego. W badanym roku wydano w powyższej sprawie
268 decyzji. W przypadku nieuregulowania należności w terminie wobec
dłużnika wszczyna się postępowanie egzekucyjne, o którym mowa w ustawie
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Celem przymusowego
ściągnięcia należności w trybie egzekucji administracyjnej co roku wzrasta
liczba sporządzanych tytułów egzekucyjnych. W roku 2012 sporządzono 534
tytuły egzekucyjne na łączną kwotę należności 1.025.662,70 zł, natomiast
w roku 2013 o 16,7% więcej i sporządzono 623 tytuły na kwotę 1.166.963,60 zł.
W roku 2013 podejmowano działania wobec 322 dłużników, których
liczba wzrosła o 30,4% w odniesieniu do roku 2012. Wzrost liczby dłużników
spowodowany jest tym, iż nabywają uprawnienia nowe wierzycielki, a wobec
dłużników, których wierzycielki zaprzestały korzystać ze świadczeń nadal
prowadzone jest postepowanie z uwagi na posiadane zadłużenie wobec skarbu
państwa i gminy. W roku 2013 w związku z powyższymi zobowiązaniami
skierowano 284 informacje do dłużników alimentacyjnych wskazujące kwoty
zadłużenia oraz informując o przyznaniu dalszych świadczeń osobie
uprawnionej. Działania podejmowane są również wobec dłużników, których
wierzycielki mieszkają na terenie innej gminy i tam pobierają świadczenia.
W związku z powyższym roku 2013 wpłynęło 91 wniosków o podjęcie działań
wobec dłużników alimentacyjnych od organów z innej gminy.
Zgodnie z założeniami ustawodawcy działania podejmowane wobec
dłużników mają na celu zwiększenie odpowiedzialności osób zobowiązanych do
alimentacji oraz zwiększenie skuteczności egzekucji świadczeń od dłużników
alimentacyjnych.
Analizując poprzednie lata wzrasta kwota dokonanych zwrotów
należności wraz z odsetkami przez dłużników. Zwroty należności wraz
z odsetkami dokonywane przez dłużników alimentacyjnych w 2012r. stanowiły
kwotę 305. 150,91zł a w roku 2013 kwotę 309.061,33zł.
Aby zrealizować ten cel zarówno organ właściwy dłużnika jak
i wierzyciela musi ściśle współpracować nie tylko między sobą nawzajem, ale
również z innymi organami i instytucjami prowadząc w tym zakresie szereg
105
postępowań, których liczba w roku 2013 przedstawia się następująco, w ramach
współpracy z:
Komornikiem Sądowym –1280
Powiatowym Urzędem Pracy w Śremie –74
Starostwem Powiatowym w Śremie – 64
Organami ścigania – 71
Organami wymiaru sprawiedliwości – 19
Biurem Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. – 285
W ramach współpracy z Komornikiem Sądowym istotne jest wzajemne
przekazywanie informacji dotyczące dłużnika alimentacyjnego, a pochodzące
w głównej mierze z treści przeprowadzonego wywiadu. W roku 2013 udzielono
informacji o 108 dłużnikach przebywającymi na terenie gminy Śrem, z którymi
wcześniej przeprowadzono wywiad. Ważną częścią współpracy z Komornikami
jest odpowiedź organu egzekucyjnego w kwestii, kierowanego wcześniej
zapytania o miejsce zamieszkania dłużnika, w sytuacji, gdy adres ten po
nieudanej próbie przeprowadzenia wywiadu okazuje się być nieznany.
W sytuacji, gdy nie ustalono miejsca zamieszkania dłużnika organ właściwy
wierzyciela kieruje wniosek do Sądu Rejonowego o ustanowienie kuratora dla
dłużnika alimentacyjnego nieznanego z miejsca pobytu. W roku 2013
skierowano 17 takich wniosków.
Kolejnym działaniem podejmowanym wobec dłużnika jest aktywizacja
zawodowa poprzez zobowiązanie dłużników do rejestracji w powiatowych
urzędach pracy bądź do podjęcia zatrudnienia, co skutecznie przyczynia się do
realizacji ich zobowiązań wobec gminy, budżetu państwa, jak i wierzyciela.
W ramach współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy skierowano 74 informacji
o potrzebie aktywizacji dłużnika.
Najdalej idącym działaniem podejmowanym wobec dłużników alimentacyjnych
jest skierowanie wniosku o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego
oraz zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
z wnioskiem o ściganie za przestępstwo uporczywego uchylania się
od wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego przez dłużników
alimentacyjnych, którzy nie wywiązują się z obowiązków wynikających
z ww. ustawy. W roku 2013 skierowano 59 wniosków o zatrzymanie prawa
jazdy do Starosty Powiatowego oraz w ramach współpracy z organami ścigania
skierowano 71 wniosków o ściganie za przestępstwo nie alimentacji.
Organ
właściwy
dłużnika
przed
skierowaniem
wniosków
o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego oraz zawiadomieniem
do prokuratury wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika
alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Decyzję
106
w przedmiotowej sprawie wydaję się, jeżeli dłużnik przez okres ostatnich
6 miesięcy nie wywiązywał się w każdym miesiącu z zobowiązań
alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych
alimentów. Jeżeli powyższa decyzja stanie się ostateczna organ właściwy
dłużnika kieruje wniosek o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego
oraz zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
z wnioskiem o ściganie za przestępstwo uporczywego uchylania się
od wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. W roku 2013
wydano 82 decyzji uznających dłużnika za uchylającego się od zobowiązań
alimentacyjnych. Natomiast tylko w stosunku do 7 dłużników nie wydano
przedmiotowej decyzji z uwagi na fakt wywiązywania się z powyższego
obowiązku.
Istotnym działaniem zmierzającym do większej skuteczności egzekucji
wobec dłużników alimentacyjnych jest przekazanie do biura informacji
gospodarczej danych o stanie zobowiązań dłużnika alimentacyjnego z tytułu
wypłaconych osobom uprawionym świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz
zaliczek alimentacyjnych w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż
6 miesięcy. Umieszczenie dłużników alimentacyjnych zalęgających
z płatnościami na rzecz gminy w rejestrze dłużników uniemożliwia takiej osobie
dostępu do kredytów, pożyczek bądź zakupów w formie ratalnej. Rozwiązanie
to okazało się skuteczne w ściąganiu zobowiązań, a zarazem pożyteczne dla
budżetów gmin oraz uprawnionych do alimentów. W roku 2013 dokonano
o 27,2% więcej zgłoszeń w stosunku do poprzedniego roku tj. 6755 wobec 285
dłużników.
3.Dodatki mieszkaniowe
System dodatków mieszkaniowych został wprowadzony w 1994 r.
Obecnie podstawę prawną systemu stanowi:
− Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych
− Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie
dodatków mieszkaniowych (Dz. U. z 2001 r., Nr 156, poz. 1817
z późn. zm.);
− Zarządzenie Burmistrza Śremu Nr 373/08 z dnia 10 marca 2008 r.
w Śremie do wydawania decyzji administracyjnych w sprawach dodatku
mieszkaniowego.
Dodatek mieszkaniowy jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym przez
gminę, mającym na celu dofinansowanie do wydatków mieszkaniowych
ponoszonych w związku z zajmowaniem lokalu mieszkaniowego. Wsparciem
tym objęte są osoby znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej, a dodatek
107
mieszkaniowy jest formą pomocy dla osób, które nie są w stanie pokryć
kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania. Świadczenie to w znacznym
stopniu może ułatwić opłacanie comiesięcznej opłaty czynszowej za zajmowane
mieszkanie, a tym samym uniknąć poważniejszego problemu, jakim może
okazać się zadłużenie z tytułu powyższych opłatach mieszkaniowych.
Realizacja zadań z zakresu dodatków mieszkaniowych:
− 2011 r. – liczba środowisk rodzinnych – 887; liczba osób – 2.790;
– liczba wypłaconych świadczeń 7.431
– kwota ogółem 1.476.869,00 zł.
− 2012 r. – liczba środowisk rodzinnych – 855; liczba osób – 2.276;
− 2013 r. – liczba środowisk rodzinnych – 884; liczba osób – 3.054 ;
Liczba
środowisk
rodzinnych
uprawnionych
do
dodatków
mieszkaniowych w porównaniu z rokiem 2012 wzrosła o 3,4 %. Procentowy
udział osób korzystających do liczby mieszkańców gminy wynosi 7,4%
Natomiast wydatki na dodatki mieszkaniowe w stosunku do ubiegłego roku
wzrosły o kwotę 111.358,00 zł (wzrost o 6,9%, a w stosunku do roku 2011
wzrost o 15,9%).
Liczba wypłaconych świadczeń pozostała podobnym poziomie, co przy
corocznym wzroście łącznej kwoty wypłaconych dodatków pozwala stwierdzić,
że wzrasta średnia kwota świadczenia. W roku 2013 kwota ta stanowiła
224,98 zł, w roku 2011 kwotę 214,95 zł, natomiast w roku 2011 średnia
ta wynosiła 198,74 zł.
Rażąca dysproporcja pomiędzy niskimi dochodami wskazanymi
w deklaracji o dochodach, a faktycznym stanem majątkowym oraz wątpliwości,
co do liczby osób zamieszkujących w gospodarstwie domowym stanowiły
przyczynę przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.
W roku 2013 przed ustaleniem uprawnień do dodatku mieszkaniowego
przeprowadzono 65 wywiadów, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia
zarówno w postaci decyzji przyznającej świadczenie jak i odmowy przyznania
dodatku mieszkaniowego. W stosunku do roku 2012 liczba przeprowadzonych
wywiadów wzrosła o 71%.
W roku 2013 dodatek mieszkaniowy przekazano 134 zarządcom.
Największa liczba dodatków mieszkaniowych przekazywana jest do Spółdzielni
Mieszkaniowej w Śremie, która jest zarządcą dla 350 środowisk rodzinnych
108
oraz Śremskiemu Towarzystwu Budownictwa Społecznego, który jest zarządcą
do 297 rodzin. Pozostali zarządcy to osoby prywatne (97), zarządcy wspólnot
mieszkaniowych(26) oraz inne spółdzielnie i zarządcy.
IX.
Organizacja i realizacja zadań Ośrodka Pomocy Społecznej
1. Zatrudnienie
Zintensyfikowanie i większa integracja oddziaływań skierowanych do
osób i rodzin klientów pomocy społecznej, dotkniętych już wykluczeniem
społecznym wymaga utworzenia standardów działań, które będą respektowane
przez wszystkich partnerów uczestniczących w realizacji zadań polityki
społecznej pomocy rodzinom oraz o stworzenie sekwencji działań pomocowych
i ich ewaluowanie zgodnie z wyznaczonymi standardami.
Jako bezpośredni realizator pomocy społecznej w mieście Śrem wg stanu
na 31 grudnia 2013r. Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie zatrudniał 65 osób
na 64,25 etatach. W roku 2013r. 9,5 etatów finansowane było przez Unię
Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Analizując stan
zatrudnienia stwierdzić należy , że w roku 2013 liczba osób zatrudnionych na
umowę o pracę uległa zmniejszeniu o 4,4 % w stosunku do roku 2012 / stan na
31 grudnia 2013r./ Powyższy fakt wynika z wypowiedzenia umowy o pracę
przez 2 pracowników oraz wygaśnięcie umowy terminowej z 1 pracownikiem.
Pomimo spadku zatrudnienia w 2013r. należy zauważyć, że Ośrodek Pomocy
Społecznej w trakcie realizacji projektu w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego oraz w celu wykonania innych zadań nałożonych na Ośrodek
w latach 2007-2013 m.in. wdrażane Centrum Aktywności Lokalnej, asystentury
rodzinnej czy Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
w okresie tym utworzył 23 nowe miejsca pracy z czego 18 etatów zostało
utrzymanych do 2013r. Należy stwierdzić, że w latach tych zatrudnienie wzrosło
o 27,6% w stosunku do roku w którym rozpoczęto realizację programu.
W celu prawidłowego wykonania powierzonych zadań tut. Ośrodek
zgodnie z przyjętymi standardami wykonanie poszczególnych zadań powierzył
pracownikom zatrudnionym w poszczególnych sekcjach. Funkcję kierowniczą
i zarządzającą pełni Kierownik Ośrodka, a pod jego nieobecność Z-ca
Kierownika. Zapisy ustawy o rachunkowości oraz ustawy o finansach
publicznych realizuje Główny księgowy. Ponadto w Ośrodku zatrudniony jest
konsultant prawnik, specjalista ds. kadr oraz pracownik obsługi sekretariatu.
Zadania wyznaczone przez Kierownika realizowane są w następujących
sekcjach i działach:
1.Sekcja Ekonomiczno – Administracyjna - 5 osób,
2.Sekcja Świadczeń – 4 osoby – pracą w sekcji koordynuje kierownik sekcji,
109
3.Sekcja Pracowników Socjalnych – 20 pracowników socjalnych świadczących
pracę na terenie gminy Śrem,
4.Gminny System Zabezpieczenia Społecznego – 11 osób- pracę nadzoruje
Kierownik Działu,
5.Zespół do Spraw Przeciwdziałania Przemocy i Wspierania Rodziny –
3 osoby/2 asystentki rodziny oraz nadzorujący pracę Koordynator
ds przeciwdziałania przemocy i wspierania rodziny/,
6.Dział Integracji Społecznej – 13 osób w tym m.in. 2 trenerów rodzinnych,
3 trenerów osoby niesamodzielnej,
Wśród zatrudnionych pracowników 3 osoby posiadają ustalony stopień
niepełnosprawności.
W 2013r. Ośrodek Pomocy Społecznej w ramach realizacji projektu
„Aktywność się opłaca” realizowanego w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego zawarł 20 umów cywilno-prawnych. Wykonawcy tych umów
udzielali specjalistycznego poradnictwa w punkcie konsultacyjnym m.in.
poradnictwa
prawnego,
psychologicznego,
wsparcia
w
zakresie
przeciwdziałania uzależnieniom oraz wsparcia w celu poprawy kompetencji
życiowych uczestników projektu. W ramach umów realizowano m.in. warsztaty
„Akademia Śpiewu”, seminarium „Zintegrowany system dla zdrowia
psychicznego” oraz konferencje „Śrem dla Rodziny”, natomiast z budżetu
Ośrodka zrealizowano 10 umów zleceń, których zakres obejmował m.in.
działalność Obywatelskiej Pomocy Prawnej, obsługę całodobowego Telefonu
Zaufania.
W roku 2013 tut. Ośrodek wystąpił do Powiatowego Urzędu Pracy
w Śremie z 2 wnioskami o organizację stażu, które zostały pozytywnie
rozpatrzone. Osoby skierowane realizowały program stażu w Dziale Gminny
System Zabezpieczeń Społecznych oraz w Sekcji Świadczeń Ośrodka.
W trakcie stażu skierowani zapoznali się z obowiązującymi przepisami,
uczestniczyli w przyjmowaniu interesantów, przygotowywali akta do złożenia
w archiwum zakładowym oraz uczestniczyli w pracach związanych z obiegiem
korespondencji. Ponadto w 2013r. umożliwiono odbycie praktyk zawodowych
4 słuchaczom szkół wyższych w sekcji pracowników socjalnych. Studenci
odbyli łącznie 430 godzin realizując tym samym program praktyk.
W roku sprawozdawczym 2 osobom udzielono urlopów wychowawczych.
2. Obsługa organizacyjna jednostki
Zgodnie z obowiązującą instrukcją kancelaryjną Ośrodek Pomocy
Społecznej prowadzi rejestr korespondencji. W 2013r. zarejestrowano 2 957
pism przychodzących oraz 2567 pism wychodzących.
Jednostka realizując obowiązki sprawozdawcze w roku ubiegłym sporządziła 95
sprawozdań skierowanych do: Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej,
Głównego Urzędu Statystycznego, Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego,
110
Prezesa Zamówień Publicznych, Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej
w Poznaniu oraz Urzędu Miejskiego w Śremie.
W roku 2013 wpłynęły 534 wnioski o wydanie zaświadczeń, na które wydano
taką samą liczbę zaświadczeń. Wnioskodawcami byli: Regionalny Ośrodek
Polityki Społecznej w Poznaniu, Komenda Powiatowa Policji w Śremie,
Poznańskie Centrum Świadczeń, komornicy sądowi, ośrodki pomocy społecznej
oraz pracownicy i klienci Ośrodka.
Wzorem lat ubiegłych Ośrodek Pomocy Społecznej w celu realizacji zadań
mających na celu wspieranie aktywnej integracji, aktywności lokalnej,
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, propagowaniu sportu, turystyki
i rekreacji wystąpił z 8 wnioskami do instytucji zewnętrznych w celu realizacji
projektów. Były to:
- wniosek do Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu na realizację projektu
„Aktywność się opłaca”,
- 3 wnioski do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej o tematyce „Asystent
rodziny 2013” , „W drodze do niezależności – poprawa integracji społecznej
osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin ze środowiskiem lokalnym
w gminie Śrem”, „Zwiększenie świadomości społecznej oraz wzmocnienie
działań przeciwko przemocy poprzez realizację kampanii społeczno-edukacyjnej
„Nie bądź obojętny”,
- wniosek do Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich jako partner Towarzystwa
Pomocy Potrzebującym im. Brata Alberta Nadzieja w Śremie na projekt
„Muzyczny dialog międzypokoleniowy” oraz jako wnioskodawca na projekt
pilotażowy pn. ”Kompleksowe formy reintegracji społeczno – zawodowej
w środowisku lokalnym”,
- 2 wnioski do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie na realizację
programów „ Sport dla wszystkich 2014” oraz „ Akademia pełni życia 2014”.
Wykonując zapisy ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie tut.
Ośrodek ogłosił 4 konkursy na realizację zadania publicznego w wyniku których
zawarto 4 umowy. Pierwsza umowa polegała na zorganizowaniu 3 wyjazdów
w związku z realizacją projektu „Aktywność się opłaca”, która została zawarta
na okres od 1 lipca 2013r. do 31.08.2013r. z Towarzystwem Pomocy
Potrzebującym im. Brata Alberta Nadzieja w Śremie. Wartość umowy opiewała
na kwotę 109.480,00 złotych. Druga umowa polegała na zorganizowaniu
3 dniowego wyjazdu z elementami wizyty studyjnej dla uczestników Programu
Aktywności Lokalnej oraz zaangażowanej kadry, w wiodących jednostkach
realizujących Program Aktywności Lokalnej w ramach projektów unijnych
POKL na terenie województwa pomorskiego. Umowa została zawarta na czas
od 25-27 września 2013r. ze Stowarzyszeniem Wspierania Aktywności Lokalnej
CAL i opiewała na kwotę 27 860,00 zł. Kolejna umowa polegała na powierzeniu
zadania publicznego pod nazwą „Świadczenie w okresie od 1.01.2013r. do
31.12.2014r. usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla
mieszkańców z terenu gminy Śrem” na kwotę 252.786,00 zł oraz świadczenie
111
od 1.01.2013r. do 31.12.2014r. specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób
z zaburzeniami psychicznymi dla mieszkańców z terenu gminy Śrem na kwotę
566.400,00 zł. Umowy te zostały zawarte z Polskim Komitetem Pomocy
Społecznej
Stowarzyszeniem Charytatywnym Wielkopolskiego Zarządu
Wojewódzkiego w Poznaniu.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie w roku 2013 realizując zapisy
ustawy Prawo Zamówień Publicznych zawarł 35 umów z kontrahentami na
realizację zadań. 30 umów zawarto w wyniku zapytań ofertowych, z czego
19 umów realizowano w ramach projektu „Aktywność się opłaca” w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego.
Umowy zawarte w wyniku przeprowadzonych postępowań do 14 000 euro:
1. Umowa na zorganizowanie „Spotkania Wigilijnego” – 9.900,00zł.
2. Umowa dostawa paczek świątecznych dla dzieci w 2013 r. – 28.600,00zł.
3. Umowa na dostawy opału X.2013 – IV.2014 – 53.040,00zł.
4. Umowa na zakup posiłków dla dzieci i młodzieży uczęszczających do
Gimnazjum Nr 1 w Śremie IX-XII 2013 r. – 5.000,00zł.
5. Umowa na zakup wraz z dowozem i wydanie posiłków podczas realizacji
Programu „Akademia pełni życia” 30.IX-5.10.13 r. – 1.560,00zł.
6. Umowa na zakup leków – 2013 rok – 3.000,00zł
7. Umowa na zakup posiłków dla dzieci i młodzieży uczęszczających do
Gimnazjum Nr 1 w Śremie I-VI.2013 r.– 5.000,00zł.
8. Umowa na świadczenie usług pogrzebowych dla Ośrodka Pomocy
Społecznej w 2013 roku z dn. 31.01.2013 r. – wartość 8.000,00zł.
9. Umowa na dostawy opału X.2013 – IV 2014 r. 53.040,00zł.
10.Umowa na sprzątanie i utrzymanie czystości w budynku Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie przy ul. Mickiewicza 40, przy ul. Okulickiego 3,
otwieranie i zamykanie siedzib Ośrodka oraz utrzymanie porządku przed i za
budynkiem przy ul. Mickiewicza 40 w okresie od 1 stycznia 2014r. do
31 grudnia 2014r.- 33.948,00zł.
11. Umowa na zakup i dostawę materiałów biurowych w okresie od 1 stycznia
2014r.do31 grudnia 2014r. – 12.372,570zł.
12. Umowa na realizację usługi polegającej na świadczeniu poradnictwa
rodzinnego w Punkcie Konsultacyjnym w ramach projektu „Aktywność się
opłaca”. W okresie od 7 stycznia 2013 do 31 grudnia 2013 roku – 16,800,00zł.
13.Umowa na realizację usługi polegającej na organizacji warsztatów z zakresu
gospodarowania budżetem domowym oraz warsztatów z zakresu edukacji
obywatelskiej w ramach projektu „Aktywność się opłaca” w okresie od
18 marca 2013 roku do 25 lipca 2013 roku – 15.116, 00zł.
14.Umowa na realizację usługi polegającej na organizacji Terapii zajęciowej dla
osób z zaburzeniami psychicznymi w ramach projektu „Aktywność się opłaca”,
na okres od 9 kwietnia 2013 roku do 27 sierpnia 2013 r. – 13.980,00zł.
112
15. Umowa na działania edukacyjne „Noc Muzeum” w ramach działań
środowiskowych projektu „Aktywność się opłaca” na okres od 14 maja do 23
maja 2013r. – 21.000,00zł.
16.Umowa na realizację usługi polegającej na organizacji warsztatów
praktyczno – edukacyjnych, Gastronomia – ekonomia dla uczestników
i uczestniczek projektu „Aktywność się opłaca” na okres 17 maja do 30
września 2013r. – 28.000,00zł.
17. Umowa na realizację usługi Organizacja Voucherów na samodzielny zakup
usług społecznych (kulturalnych) dla uczestników i uczestniczek projektu
„Aktywność się opłaca” na okres 21 czerwca do 17 grudnia 2013r. –
9.000,00 zł.
18. Umowa na realizację usługi „Wynajęcie basenu” na zajęcia usprawniające
dla min. 15 osób niepełnoprawnych wraz z opiekunami, uczestnikami projektu
„Aktywność się opłaca” na okres od 28 czerwca do 19 października 2013 r. –
6.732,00zł.
19. Na realizację usługi kurs „opiekun osoby starszej, chorej lub dziecka”
w ramach instrumentu aktywnej integracji dla uczestników i uczestniczek
projektu „Aktywność się opłaca” na okres od 29 sierpnia 2013 r. do 22 września
2013 r. – 5.600,00zł.
20.Umowa na „Organizację i przeprowadzenie kursu prawa jazdy kat. B i C”
dla beneficjentów projektu „Aktywność się opłaca” na okres 29 sierpnia 2013 r.
do dnia 20 grudnia 2013r. – 25.940,00zł.
21.Umowa na „Organizację i przeprowadzenie szkoleń zawodowych: kadry
i płace, samodzielny księgowy, archiwista, profesjonalna asystentka/ sekretarka,
obsługa klienta, obsługa kasy fiskalnej i terminala płatniczego” dla
beneficjentów projektu „Aktywność się opłaca”na okres od 29 sierpnia do 31
października 2013 r. – 16.545,36zł.
22. Umowa na realizację usługi „Kurs florystyczny” w ramach instrumentu
aktywnej integracji dla uczestników i uczestniczek projektu „Aktywność się
opłaca” na okres od 6.09.2013r. do 30.09.2013r. – 2.500,00zł.
23.Umowa na realizację usługi polegającej na organizacji i realizacji
instrumentów aktywnej integracji dla uczestników Projektu „Aktywność się
opłaca” na okres od 11 września 2013 roku do 31 października 2013r. –
9.936,00zł.
24.Umowa na realizację usługi polegającej na organizacji warsztatów
edukacyjnych dla rodziców z dziećmi „Ogród doświadczeń” w ramach działań
środowiskowych projektu „Aktywność się opłaca” na okres od 16 września
2013 do 28 września 2013r. – 12.990,00zł.
25.Umowa na realizację usługi polegającej na organizacji Eventu o charakterze
sportowym w ramach działań środowiskowych projektu „Aktywność się opłaca”
na okres od 18 września 2013 do 21 września 2013 r. – 15000,00 zł.
26. Umowa na usługę polegającą na realizacji instrumentów aktywnej integracji
113
i działań środowiskowych dla uczestników Projektu „Aktywność się opłaca” na
okres od 31 października do dnia 16 grudnia 2013r. – 12.465,00zł.
27.Umowa na realizację usługi wydruk, projekt i opracowanie kalendarzy na
2014 rok promujących projekt „Aktywność się opłaca” na okres od 12 grudnia
do 27 grudnia 2013r. – 9 000,00zł.
28.Umowa na usługę realizacja instrumentu aktywnej integracji dla uczestników
Projektu „Aktywność się opłaca” warsztaty ogólnorozwojowe „Jak skutecznie
przekonać młodych ludzi do udziału w partycypacji społecznej
i publicznej” na okres od 17 grudnia do 27 grudnia 2013r. – 8.952,00 zł.
29. Na organizację Festynu integracyjnego połączonego z edukacją obywatelską
dla uczestników projektu „Aktywność się opłaca”, na okres od 28 czerwca
do 20 lipca 2013r. – 16.000,00 zł.
30. Umowa na sprzątanie i utrzymanie czystości w budynku Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie przy ul. Mickiewicza 40, przy ul. Okulickiego 3,
otwieranie i zamykanie siedzib Ośrodka oraz utrzymanie porządku przed i za
budynkiem przy ul. Mickiewicza 40 na okres od 1 marca 2013r. – 31 grudnia
2013r. – 29. 999,90 zł
W wyniku przetargów Ośrodek Pomocy Społecznej podpisał 5 umów /
realizacja zamówień publicznych powyżej 14 000 euro
1. Umowa na przygotowanie i wydanie gorących posiłków w Szkole
podstawowej Nr 1 dla dzieci w 2014 r. z dn. 2 grudnia 2013 r. zawarta do
marca 2014 r. – 25.000,00 zł.
podstawowej Nr 6 dla dzieci w 2014 r. z dn. 2 grudnia 2013 r. zawarta do
marca 2014 r. – 10.000,00 zł.
podstawowej Nr 6 dla dzieci i innych osób uprawnionych do korzystania
z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej w 2013 r. z dn. 21.12.2012 r.
zawarta na okres I – XII 2013 r. – 316.900,00 zł.
podstawowej Nr 1 dla dzieci i innych osób uprawnionych do korzystania
z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej w 2013 r. z dn. 21.12.2012 r.
zawarta na okres I – XII 2013 r. – 192.000,00 zł.
5. Umowa na sprzedaż osobom kierowanym przez Ośrodek Pomocy
Społecznej artykułów spożywczych i przemysłowych pierwszej potrzeby
w oparciu o wartościowe bony towarowe z dn. 31.12.2012r. – na okres IXII 2013 r. – 100.000,00 zł.
W roku 2013r. Ośrodek Pomocy Społecznej realizował umowy zawarte w roku
2012. Umowy, których kwota nie przekraczała progu 14 000 euro :
1.Umowa na dostawy opału X.2012r. – III.2013 r. – 64.000,00zł
114
2. Umowa na zakup i dostawy artykułów biurowych na okres od 1 stycznia
2013r. do 31 grudnia 2013r. – 20. 077,99zł.
Umowa zawarta na kwotę przekraczającą 14 000 euro:
Umowa na przygotowanie, dowóz i wydanie posiłków dla dzieci i innych osób
uprawnionych do korzystania z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej w 2013 r.
z dn. 31.12.2012 r. zawarta na okres I – XII 2013 r. – 325.600,00 zł.
Zawarto również jedno porozumienie w dniu 21 stycznia 2013 r.
z Wojewodą Wielkopolskim w sprawie realizacji programu wieloletniego
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w roku 2013r., na kwotę 949 600,00zł.
W roku ubiegłym w Ośrodku Pomocy Społecznej przeprowadzono audyt
w zakresie „ Zamówienia publiczne oraz postępowanie dotyczące funduszu
alimentacyjnego w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie „ oraz „Analiza ksiąg
rachunkowych – prawidłowość i kompletność elektronicznych urządzeń
księgowych w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie.
Również Ośrodek przeprowadza systematyczne kontrole z realizacji umów
zawartych na realizację wieloletniego programu „Pomoc państwa w zakresie
dożywiania”. Kontrola obejmuje zgodność wydawanych posiłków
z przedstawionym miesięcznym jadłospisem, zatwierdzonym przez dietetyka
oraz postanowieniami umów. W 2013 roku przeprowadzono 32 kontrole,
z których wynika iż kontrahenci realizując postanowienia umów dokładają
należytej staranności w ich realizacji.
Zgodnie z Zarządzeniem Nr 11/2012 Kierownika Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie z dnia 19 czerwca 2012r. w sprawie wprowadzenia
instrukcji kancelaryjnej, instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania
składnicy akt oraz jednolitego rzeczowego wykazu akt dla Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie w Ośrodku znajduje się składnica akt, do której
przyjmowane są dokumenty niearchiwalne powstałe w trakcie funkcjonowania
Ośrodka. W 2012 r. czteroosobowa komisja dokonała oceny i wydzieliła
przeznaczoną do przekazania na makulaturę lub zniszczenie dokumentację
niearchiwalną w ilości 36,9 mb. W/wym. dokumentacja stanowiła dokumentację
niearchiwalną nieprzydatną dla celów praktycznych Ośrodka Pomocy
Społecznej w Śremie w związku z faktem, że upłynęły terminy jej
przechowywania. Archiwum Państwowe w Poznaniu wyrażając zgodę na
brakowanie dokumentacji niearchiwalnej zatwierdziło dokumentację
niearchiwalną w ilości 36,60 mb. W związku ze zgodą Archiwum Państwowego
w Poznaniu Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie w 2013r. wydał zlecenie
firmie Rhenus Data Office Polska Sp. z o. o. z siedzibą w Poznaniu na
brakowanie dokumentacji niearchiwalnej. W roku 2013 do składnicy akt
przekazano 6 126 tomów akt.
115
3. Kwalifikacje i wykształcenie
Badając poziom wykształcenia pracowników tut. Ośrodka zaobserwować
można wzrost kadry posiadającej wykształcenie wyższe oraz studia
podyplomowe. W 2013r. 83% zatrudnionych posiadało wykształcenie wyższe
co w porównaniu z rokiem ubiegłym stanowi wzrost o 7,7%.
18,4% pracowników posiada studia podyplomowe, co daje wzrost o 1%
w porównaniu z ubiegłym rokiem sprawozdawczym. W roku 2013 czterech
pracowników ukończyło studnia magisterskie oraz dwóch pracowników studia
licencjackie. Aby utrzymać wysoki poziom wykształcenia, podnieść jakość
wykonywanej pracy oraz utrzymać profesjonalny poziom realizowanych zadań
kadra Ośrodka w roku 2014 podnosi kwalifikacje na studiach wyższych
magisterskich – 7 osób oraz na studiach podyplomowych – 1 osoba.
4. Szkolenia
Pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej posiadają kwalifikacje
wymagane na danym stanowisku pracy oraz nadal podnoszą swoje umiejętności
i kompetencje na licznych szkoleniach, konferencjach i seminariach, które
pozwalają na zwiększenie indywidualnej skuteczności realizowanych zadań.
W 2013 r. kadra tut. Ośrodka uczestniczyła w 13 konferencjach, których
tematyka obejmowała m.in. „Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie”,
„Indywidualne aspekty starzenia się”,” Ekonomicznie, społecznie ,solidarnie
czyli rozwój Wielkopolski”,” Sytuacja życiowa wielkopolskich seniorów”,
„Wektor zmian- koszaliński program wychodzenia z bezdomności”. W roku
sprawozdawczym wykorzystano łącznie 70 miejsc szkoleniowych na
szkoleniach wewnętrznych i zewnętrznych, w tym na szkoleniach zewnętrznych
62 .Szkolenia dotyczyły m.in.:
- asystentury rodzinnej
- kodeksu postępowania administracyjnego
- organizowania społeczności lokalnej
- egzekucji świadczeń alimentacyjnych
- pracy z trudnym klientem
- kadr i płac
- pracy o osobami zaburzonymi psychicznie
- rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej
natomiast tematyka szkoleń wewnętrznych przedstawiała się następująco:
- obsługa programu POMOST
- obsługa telefonu zaufania
- prezentacja nowoczesnych usług elektronicznych.
Pracownicy Ośrodka mieli również możliwość uczestniczenia
w 3 wizytach studyjnych o tematyce: współpraca instytucjonalna w zakresie
przeciwdziałania przemocy, wyjazd edukacyjny z elementami wizyty studyjnej
116
dla uczestników Programu Aktywności Lokalnej i zaangażowanej kadry, zjazd
edukatorów organizatorów społeczności lokalnych.
W 2013r. miały również miejsce spotkania doradcze dla członków
zespołu interdyscyplinarnego oraz spotkanie o tematyce „Praca asystenta
rodziny w kontekście realizowanych przez niego zapisów ustawy”. Powołano 9
zespołów zadaniowych, które miały na celu wsparcie merytoryczne realizacji
działań w rodzinach objętych asystą rodzinną. Łącznie odbyło się 15 spotkań,
które miały na celu przede wszystkim usystematyzowanie dotychczas
podejmowanych działań, ustalenie aktualnej sytuacji rodzin objętych wsparciem
asystenta i planu pracy z rodziną oraz podniesienie skuteczności realizowanych
zadań. W zespołach zadaniowych uczestniczyli również przedstawiciele innych
instytucji, dzięki czemu dokonywane ustalenia miały charakter
interdyscyplinarny.
Od 2008r., w którym rozpoczęto realizację zadań z programu
„Operacyjnego Kapitał Ludzki”, kadra Ośrodka miała możliwość udziału
w znacznie większej ilości szkoleń niż w latach wcześniejszych. Od momentu
przystąpienia do programu współfinansowanego przez EFS liczba szkoleń
wzrosła o 47%.
X.
Decyzje administracyjne oraz inne formy rozstrzygnięć i procedur
Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby
zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą
osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji
administracyjnej.
Udzielenie świadczeń w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej,
poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, a także przyznanie
biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.
Decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia,
wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Od decyzji służy odwołanie w terminie do 14 dni od dnia wydania decyzji do
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu za pośrednictwem
Ośrodka Pomocy Społecznej, który obowiązany jest przesłać odwołanie wraz
z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia,
w którym otrzymał odwołanie.
117
W 2013 roku wystawiono 4100 decyzji w tym 13 decyzji odmownych,
z czego:
- 1 decyzja odmowna przyznania zasiłku stałego
- 1 decyzja odmowna przyznania składki na ubezpieczenie zdrowotne
- 4 decyzje odmawiające przyznania zasiłku celowego
- 4 decyzje odmawiające przyznania zasiłku okresowego
- 3 decyzje odmawiające skierowania do domu pomocy społecznej
Ustawa o pomocy społecznej przewiduje szereg okoliczności, które mogą
przesądzić o wydaniu decyzji odmownej. Obok dysproporcji pomiędzy
udokumentowaną a rzeczywistą sytuacją majątkową są nimi: marnotrawienie
własnych zasobów finansowych albo przyznanych świadczeń, ich niszczenie lub
wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem, brak współdziałania osoby lub
rodziny w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia
kontraktu socjalnego lub niedotrzymanie jego postanowień, nieuzasadniona
odmowa podjęcia pracy (w tym wykonywania prac społecznie użytecznych) lub
leczenia odwykowego (art. 11 ustawy o pomocy społecznej). Ponadto odmowa
złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym osoby lub rodziny
ubiegającej się o pomoc jest podstawą do nieprzyznania świadczenia (art. 107
ust. 5 ustawy o pomocy społecznej).
Ośrodek w 2013 roku wydał 1 decyzję odmawiającą przyznania świadczenia
z braku współpracy w związku z niezrealizowaniem postanowień zawartych
w kontrakcie.
W ramach realizacji zadań z pomocy społecznej przygotowano 1 828 list
wypłat, w tym na świadczenia niepieniężne – 791
Świadczenia rodzinne – 395
Fundusz alimentacyjny – 58
Dodatki mieszkaniowe – 57
Świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz dodatki
mieszkaniowe są świadczeniami przyznawanymi na wniosek klienta
w drodze decyzji administracyjnej.
W wyniku przeprowadzonych postępowań administracyjnych w tym zakresie
wydano łącznie 5 522 decyzje:
Świadczenia rodzinne – 3 347
w tym decyzje odmowne – 57
liczba wniosków – 3200
Fundusz alimentacyjny – 702
decyzje przyznające świadczenia – 325
w tym decyzje odmowne – 9
decyzje w sprawie nienależnie pobranych świadczeń – 19
118
decyzje do dłużników alimentacyjnych w sprawie
uchylającego się za od zobowiązań alimentacyjnych – 90
uznania
dłużnika
decyzje do dłużników alimentacyjnych w sprawie zobowiązania dłużnika do
zwrotu należności z tyt. otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń
z funduszu alimentacyjnego – 268
liczba wniosków wierzycieli – 301
liczba wniosków dłużników – 29
Dodatki mieszkaniowe – 1 473
liczba decyzji odmownych – 106
liczba wniosków – 1 447
liczba wydanych zaświadczeń – 518
z czego na wniosek:
Komendy Powiatowej Policji w Śremie – 110
klientów – 303
Pisma kierowane do instytucji, w tym w ramach współpracy z:
Komornikiem Sądowym –1 280
Powiatowym Urzędem Pracy w Śremie – 74
Starostwem Powiatowym w Śremie – 64
Organami ścigania – 71
Organami właściwymi dłużnika – 78
Sprawozdawczość:
liczba sprawozdań przekazanych do Urzędu Wojewódzkiego – 12
XI.
Rekomendacje w 2014 roku
W określonych na rok 2014 kierunkach polityki społecznej przyjęto
za ważne:
• zintensyfikowanie i większa integracja oddziaływań skierowanych do
rodzin długoletnich klientów pomocy społecznej, dotkniętych już
wykluczeniem społecznym;
• dalszy rozwój programów pracy grupowej, również pracy zespołowej;
• rozwój wolontariatu;
• rozwój programów aktywności lokalnej i uczynienie z nich kluczowych
programów pomocowych, integrujących wszystkie formy pomocy
skierowane do osób potrzebujących wsparcia;
• powstanie lokalnych inicjatyw społecznych odpowiadających na
rzeczywiste i różnorodne potrzeby członków społeczności;
119
• tworzenie modeli pracy socjalnej z rodziną wieloproblemową,
uwzględniających specyfikę problemów występujących w tych rodzinach;
• rozwój pracy socjalno-terapeutycznej z rodzinami, które są zagrożone w
pełnieniu swoich funkcji, z wykorzystaniem projektów socjalnych;
• wspieranie pracowników specjalistycznymi szkoleniami;
• konsekwentnie i systematycznie prowadzony monitoring sytuacji rodzin
wieloproblemowych;
• weryfikacja celów strategicznych, operacyjnych i projektów działań
proponowanych w Gminnej Strategii Integracji i Rozwiązywania
Problemów Społecznych na lata 2008 – 2015;
• dalsze wspieranie współpracy z przedstawicielami innych instytucji
zobligowanych do pomocy rodzinom wieloproblemowym, praca nad
doskonaleniem procedur tej współpracy;
• zapewnianie szerszego dostępu rodzin do usług poradnictwa
specjalistycznego;
• opracowanie, wdrożenie i realizowanie gminnego programu wspierania
rodziny;
• realizację i wzmocnienie działań asystentów rodziny poprzez
prowadzenie systematycznej i bezpośredniej pracy z rodziną mającą
trudności w prawidłowym funkcjonowaniu;
• stworzenie warunków do działania rodzin wspierających oraz
promowanie tej formy wsparcia;
• zwiększenie współpracy pomiędzy poszczególnymi działami w zakresie
podejmowanych działań wobec klientów korzystających zarówno
z pomocy społecznej jak i świadczeń realizowanych przez Dział Gminny
System Zabezpieczeń;
• usprawnienie działań zmierzających do skutecznej realizacji zadań
wynikających z procedury postępowania egzekucyjnego w administracji;
• kontynuowanie inicjatywy informacyjnej skierowanej do klientów
świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego mającej na celu
zwiększenie świadomości klienta na obowiązek zgłaszania zmian
szczególności uzyskania dochodu, które mają wpływ na utratę uprawnień
i w konsekwencji na obowiązek zwrotu nienależnie pobranych świadczeń;
• realizacja zadań programu Centrum Aktywności Lokalnej zgodnie
ze standardami posiadanego Certyfikatu CAL;
• aktywizowanie mieszkańców gmin Śrem ze szczególnym naciskiem na
metodę Organizowania Społeczności Lokalnej w tym integrację
i aktywizację poszczególnych grup: dzieci, osób starszych;
• zgodnie z posiadaną mapą zasobów i potrzeb mieszkańców
ul. Przemysłowej planowana jest edukacja w zakresie profilaktyki
zdrowia, zdrowego stylu życia, kultury oraz bezpieczeństwa;
120
• utworzenie
grupy
samopomocowej
dla
rodziców
dzieci
niepełnosprawnych, która będzie przestrzenią do wymiany doświadczeń
i wzajemne wsparcie w rozwiązywaniu problemów niepełnosprawnych
dzieci w gminie Śrem;
• realizacja partnerstwa w ramach projektu systemowego z Powiatowym
Centrum Pomocy Rodzinie;
• budowanie partnerstwa na rzecz wsparcia, rozwoju ekonomii społecznej;
• realizacja zadań Pilotażu Model Lokalnej Współpracy;
• stałe podnoszenie jakości i standardu świadczonych działań na rzecz
klienta w szczególności w zakresie informacyjnym zwiększającym
zaufanie obywateli do pracowników administracji samorządowej.
121

sprawozdanie z działalności ośrodka pomocy społecznej w śremie

Transkrypt

Podobne dokumenty

spotkanie regionalne 23 listopada 2015 - Biblioteka

ZAŁ. NR 1 DO ZAPYTANIA OFERTOWEGO NR 01/VII/2013/OSZ Śrem

Angielski Perfect II – bezpłatne szkolenia językowe – realizowane w

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie serdecznie

Punkt Edukacji Obywatelskiej Edukacji Obywatelskiej Edukacji

Katolickie Akademickie Liceum Ogólnokształcące w Śremie

Zarzadzenie Nr 108/2016 z dnia 16 wrzesnia 2016 r.

Podanie o przyjęcie do szkoły 1. Technikum nr 3 2. Zasadniczej

Atrakcyjność turystyczna Śremu.

pobierz plik - duch