Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra
na interpelację nr 8444
w sprawie kwalifikowania samochodów typu pick-up do nomenklatury CN 8704
w przypadku ustalania obowiązku opłacenia podatku akcyzowego
Szanowna Pani Marszałek! W związku z pismem nr SPS-023-8444/12 z dnia 12 września 2012 r.,
przy którym została przekazana interpelacja pana posła Macieja Wydrzyńskiego w sprawie
klasyfikacji samochodów typu pick-up, przekazuję odpowiedź udzielonej panu posłowi w
przedmiotowej kwestii.
Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym z dnia 6 grudnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r.
Nr 3, poz. 11, z późn. zm.) w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania
akcyzą jest import, nabycie wewnątrzwspólnotowe oraz pierwsza sprzedaż na terytorium kraju
samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o
ruchu drogowym.
Natomiast o uznaniu danego pojazdu za samochód osobowy w rozumieniu ustawy o podatku
akcyzowym decyduje jego klasyfikacja taryfowa do pozycji CN 8703. Prawidłowej klasyfikacji
dokonuje się zgodnie z ogólnymi regułami interpretacji nomenklatury scalonej w brzmieniu
nadanym rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1006/2011 z dnia 27 września 2011 r. zmieniającym
załącznik do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i
statystycznej oraz w sprawie wspólnej taryfy celnej (Dz. Urz. WE L Nr 282 z 28 października 2011
r.). W myśl reguły 1 ogólnych reguł interpretacji nomenklatury scalonej klasyfikacji towarów
należy dokonywać zgodnie z brzmieniem pozycji i uwag do sekcji i działów. Natomiast zgodnie z
brzmieniem pozycji 8703 obejmuje ona ˝Pojazdy silnikowe i pozostałe pojazdy mechaniczne
przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż te objęte pozycją 8702), włącznie z
samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi˝.
Z powyższego brzmienia poz. 8703 wynika zatem, iż o klasyfikacji samochodu do tejże pozycji
decyduje jego zasadnicze przeznaczenie do przewozu osób.
Bez wyczerpującej oceny całego zebranego w sprawie materiału dowodowego nie jest możliwe
rozstrzygnięcie o zasadniczym przeznaczeniu pojazdu samochodowego, a co za tym idzie,
dokonanie jego prawidłowej klasyfikacji taryfowej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z
dnia 20 kwietnia 2007 r., sygn. akt I GSK 1361/06).
Zasadnicze przeznaczenie do przewozu osób bądź towarów ustalane jest przy tym na podstawie
ogólnego wyglądu i ogółu cech samochodu (wyrok ETS z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie C486/06, Lex nr 337569).
Nie chodzi przy tym o subiektywne przekonanie czy nawet sposób faktycznego użytkowania
konkretnego pojazdu, które zwłaszcza w przypadku samochodów osobowo-towarowych może być
podwójne, lecz o obiektywne cechy samochodu pozwalające na stwierdzenie jego zasadniczego
przeznaczenia, a więc głównego, dominującego charakteru. Szczególnie istotne w tym względzie
jest niewątpliwie przeznaczenie określonego pojazdu przez producenta, który tworzy konstrukcję
danego pojazdu - zgodnie z odpowiednimi przepisami i normami w tym zakresie, odpowiadającą
jego przeznaczeniu. Z kolei użytkownicy samochodów, decydując o sposobie korzystania z nich,
mogą dokonywać określonych przeróbek wnętrza, dostosowując je w ten sposób do
indywidualnych potrzeb użytkowych, co zasadniczo nie zmienia jednak konstrukcyjnego
przeznaczenia tych samochodów.
Powyższe wynika również z treści wyjaśnień do taryfy celnej - not wyjaśniających do
zharmonizowanego systemu oznaczania i kodowania towarów stanowiących załącznik do
obwieszczenia ministra finansów z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie wyjaśnień do taryfy celnej (M.
P. Nr 86, poz. 880), które zawierają określone cechy charakteryzujące pojazd, pomocne przy
określaniu zasadniczego przeznaczenia samochodu.
Należy mieć na uwadze, iż klasyfikacja pewnych pojazdów mechanicznych objętych pozycją CN
8703 jest wyznaczana przez pewne cechy, które wskazują, że te pojazdy są głównie przeznaczone
do przewozu osób niż do transportu towarów. Cechy te są szczególnie pomocne przy określaniu
klasyfikacji pojazdów mechanicznych, których masa brutto nie przekracza 5 ton, które posiadają
pojedynczą zamkniętą przestrzeń wewnątrz dla kierowcy i zawierają inną przestrzeń dla pasażerów,
którą można wykorzystać do transportu zarówno osób, jak i towarów. Do tej kategorii pojazdów
mechanicznych włączone są pojazdy powszechnie znane jako wielozadaniowe, np. pojazdy typu
VAN, SUV-y (Sports Utility Vehicles), niektóre pojazdy typu pick-up.
Pojazdy objęte pozycją CN 8703 posiadają następujące cechy:
a) obecność stałych siedzeń z wyposażeniem bezpieczeństwa dla każdej osoby (np. pasy
bezpieczeństwa lub punkty kotwiące oraz wyposażenie do zainstalowania pasów bezpieczeństwa)
lub obecność stałych punktów kotwiących i wyposażenia do zainstalowania siedzeń i wyposażenia
bezpieczeństwa w przestrzeni tylnej za przestrzenią dla kierowcy i przednich pasażerów; takie
siedzenia mogą być zamocowane na stałe, składane, zdejmowane z punktów kotwiących lub
składające się;
b) obecność tylnych okien wzdłuż dwóch bocznych paneli;
c) obecność przesuwnych, wahadłowych lub podnoszonych drzwi (jedne lub więcej) z oknami na
bocznych panelach lub z tyłu;
d) brak stałego panelu lub przegrody pomiędzy przestrzenią dla kierowcy i przednimi pasażerami
a przestrzenią tylną, która może być używana do przewozu zarówno osób, jak i towarów;
e) obecność cech komfortowych oraz wykończenia wnętrza i wyposażenia w całym wnętrzu
pojazdu, które kojarzone są z przestrzenią pojazdu dla pasażerów (np. dywaniki, wentylacja,
oświetlenie wnętrza, popielniczki).
W pozycji 8703 określenie ˝samochody osobowo-towarowe˝ oznacza pojazdy przeznaczone do
przewozu najwyżej 9 osób (wraz z kierowcą), których wnętrze może być używane bez zmiany
konstrukcji do przewozu zarówno osób, jak i towarów.
Istota sprawy sprowadza się więc do określenia klasyfikacji przedmiotowego samochodu do
odpowiedniego kodu nomenklatury scalonej, w tym w szczególności do istotnego, z punktu
widzenia kodu 8703 zasadniczego przeznaczenia samochodu - do przewozu osób. Ustalenie
zasadniczego przeznaczenia samochodu powinno się odbywać w oparciu o całokształt okoliczności
dotyczących przedmiotowego samochodu. Klasyfikacji pojazdów silnikowych dokonuje się
indywidualnie w każdym przypadku, gdyż każdy pojazd może się różnić od innego, zbudowanego
na tym samym nadwoziu co może skutkować odmienną klasyfikacja taryfową.
Ponadto w kontekście świadectw homologacji, klasyfikujących pojazdy Nissan Navarra w świetle
przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym z dnia 2 czerwca 2005 r. (Dz. U. Nr 108, poz. 908, z
późn. zm.) jako pojazdy ciężarowe (N1) wskazać należy, iż świadectwo homologacji wydawane jest
jedynie dla celów związanych z rejestracją pojazdu. Według orzecznictwa sądów administracyjnych
świadectwo homologacji, które nawiązuje do podziału na pojazdy ciężarowe i osobowe nie może
stanowić dokumentu przesądzającego przy dokonywaniu kwalifikacji pojazdu do określonego kodu
CN (np. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 30 czerwca 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 383/11). Z punktu
widzenia postępowania podatkowego w podatku akcyzowym świadectwo homologacji nie
przesądza ostatecznie o przeznaczeniu pojazdu, bowiem powinno być ono ustalane na podstawie
całości okoliczności sprawy. Dokument ten jest jednym z dowodów, który jest brany pod uwagę
przy dokonywaniu klasyfikacji, ale z pewnością nie ma on rozstrzygającego znaczenia. Dla celów
poboru akcyzy istotna jest tylko klasyfikacja dokonywana w oparciu o przepisy klasyfikacyjne
scalonej nomenklatury taryfowej.
Odnosząc się do wyjaśnień metod klasyfikacji pojazdów do odpowiednich kodów nomenklatury
scalonej, wskazać należy, iż organy celne ustalając klasyfikację taryfową towaru opierają się na
obowiązujących przepisach prawa, które zostały przedstawione powyżej. Przepisy regulujące
kwestie klasyfikacji stosowane są nie tylko dla czynności podlegających opodatkowaniu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale także w innych państwach członkowskich Unii
Europejskiej.
Odnosząc się natomiast do opinii urzędu statystycznego, wskazać należy, iż zgodnie z
komunikatem prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu
udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS z 2005 r. Nr 1, poz.
11) zainteresowany podmiot sam klasyfikuje dany samochód do danego kodu CN i to jego
obciążają ewentualne negatywne konsekwencje z tytułu błędnego zaklasyfikowania tego
samochodu.
W przypadku trudności w ustaleniu właściwego kodu podmiot możne zgłosić się do Ośrodka
Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi przy ul. Suwalskiej 29 z
wnioskiem o wydanie informacji w zakresie obowiązujących standardów klasyfikacyjnych.
Wskazać należy natomiast, iż przedmiotowa opinia może być pomocna w zakresie ustalenia kodu
CN pojazdu, lecz nie ma charakteru wiążącego gdyż nie posiada zarówno waloru decyzji
wydawanej przez dyrektora Izby Celnej w Warszawie określanej jako wiążąca informacja taryfowa
ani decyzji, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
(t.j. Dz. U z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z póżn. zm.).
Mając na uwadze powyższe, wskazać należy jednocześnie, iż mimo że opinie urzędu
statystycznego mogą w świetle przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
stanowić dowód w sprawie, to organ podatkowy w postępowaniu podatkowym powinien stosować
jedną z podstawowych zasad postępowania dowodowego, jaką jest zasada swobodnej oceny
dowodów. Zgodnie z art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, organ
podatkowy ocenia na podstawie zebranego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została
udowodniona.
Wskazać należy jednocześnie, iż klasyfikacje organów statystyki publicznej, zawierające
klasyfikacje standardów i nomenklatur statystycznych, nie są formalnie wiążące zarówno dla
organów podatkowych, jak i dla podatników (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego
w składzie 7 sędziów NSA z dnia 20 listopada 2006 r., sygn. akt. II FPS 3/06).
Poinformować należy ponadto, że mimo iż spółka Inter Car wystąpiła do Urzędu Statystycznego
w Łodzi o opinię w sprawie klasyfikacji, to opinia ta, jak wskazano wcześniej w piśmie, nie jest
wiążąca dla organu podatkowego. Wyjaśnić należy, iż naczelnik Urzędu Celnego w Toruniu w toku
postępowania uzyskał informację z Głównego Urzędu Statystycznego, w której wskazano, że:
˝Interpretacje udzielane przez jednostki służb statystyki publicznej w formie opinii lub informacji
nie mają charakteru wiążącego i nie są skierowane na wywołanie określonych skutków prawnych.
Są one jedynie pomocą dla wnioskodawcy mającego trudności w samodzielnym ustaleniu
właściwego grupowania wyrobu lub usługi i tylko tak mogą być traktowane. Ocena, czy wyrób lub
usługa spełniają warunki zaklasyfikowania do wskazanego grupowania, nie leży w gestii służb
statystyki publicznej˝.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami organem uprawionym do klasyfikacji towarów według
kodów nomenklatury scalonej jest naczelnik urzędu celnego - jako organ I instancji oraz dyrektor
izby celnej w postępowaniu odwoławczym. Opinie biegłych, ekspertów czy producenta samochodu
mogą być pomocne przy ustalaniu właściwej klasyfikacji pojazdu do kodu CN, lecz jak wskazano
powyżej, nie mają charakteru wiążącego.
Odnosząc się natomiast do kwestii związanej z wyjaśnieniem problemu w sprawie dotyczącej
Inter Car M. Malinowski, D. Uniewski s.c, w związku z przedłużającym się postępowaniem,
informuję, że Ministerstwo Finansów uzyskało informację, iż w dniu 3 sierpnia 2012 r. naczelnik
Urzędu Celnego w Toruniu wydał decyzje kończące 18 postępowań, w których określił spółce
wysokość zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym z tytułu nabycia
wewnątrzwspólnotowego samochodów osobowych.
Naczelnik Urzędu Celnego w Toruniu, biorąc pod uwagę regulacje zawarte w ustawie o podatku
akcyzowym, dokonał klasyfikacji przedmiotowych pojazdów zarówno w oparciu o wskazane
przepisy tej ustawy, jak i o opisane powyżej ogólne reguły interpretacji nomenklatury scalonej oraz
wyjaśnienia do taryfy celnej.
Dla rozstrzygnięcia w niniejszych sprawach istotne było zatem ustalenie tego, w jaki sposób
zaklasyfikować nabyte wewnątrzwspólnotowo przez stronę pojazdy, tzn. czy należy zaliczyć je do
kategorii pojazdów osobowych (kod CN 8703), czy też ciężarowych (kod CN 8704). Organ I
instancji w wydanych decyzjach podał, że porównanie cech pojazdów, które wykazują pojazdy
klasyfikowane do kodu 8703 z cechami pojazdów według kodu 8704, i odniesienie tego na grunt
przedmiotowych spraw pozwoliło na stwierdzenie, że sporne pojazdy powinny zostać
zaklasyfikowane do kodu 8703. Mogą one wprawdzie służyć do przewozu towarów, jednak
zasadniczą ich funkcją jest przewóz osób i są tak przystosowane, posiadają cechy charakterystyczne
dla takich pojazdów. Fakt, iż przedmiotowe pojazdy posiadają przestrzeń ładunkową, zwiększa ich
zastosowanie także do przewozu towarów (jest to funkcja dodatkowa, uzupełniająca, ale nie
dominująca). Klasyfikując przedmiotowe pojazdy, dokonano ich oceny z punktu widzenia cech
głównych, przeważających, a nie uzupełniających.
Ponadto poinformować należy, iż spółka Inter Car powoływała się w trakcie postępowania
podatkowego na fakt istnienia wiążącej informacji taryfowej na rzecz innego podmiotu. Odnosząc
się do przedłożonej przez spółkę wiążącej informacji taryfowej wydanej przez dyrektora Izby
Celnej w Warszawie, wskazać należy, że zgodnie z art. 12 ust. 2 Wspólnotowego Kodeksu Celnego,
wiążąca informacja taryfowa zobowiązuje organy celne wobec osoby, na którą wystawiono
informację, jedynie w zakresie klasyfikacji taryfowej. Dokument ten nie został jednak wydany na
rzecz spółki i chociaż dotyczy klasyfikacji pojazdu typu pick-up, to odnosi się do pojazdu marki
Tata Xenon, a więc innej marki niż pojazdy typu pick-up nabyte wewnątrzwspólnotowo przez
spółkę. W związku z powyższym załączona wiążąca informacja taryfowa nie ma wpływu na
rozstrzygnięcia w przedmiotowych sprawach. Należy mieć na uwadze, że organy podatkowe
rozstrzygają sprawy na podstawie obowiązujących przepisów prawa. W przypadku wątpliwości
izby celne lub organy podatkowe zwracają się do Ministerstwa Finansów np. o opinię w sprawie
klasyfikacji konkretnego pojazdu i taka opinia, choć jest wydawana, to jednak nie jest wiążąca dla
danego organu. Zatem powołane przez pana pismo Departamentu Polityki Celnej z 2007 r.
dotyczące zasad klasyfikacji taryfowej pojazdów typu kombi i pick-up nie jest wiążące dla organów
podatkowych, nie stanowi obowiązującego źródła prawa.
Spółka korzystałaby z ochrony prawnej gdyby dysponowała wystawioną dla niej wiążącą
informacją taryfową, w której dokonano klasyfikacji taryfowej pojazdu będącego przedmiotem ww.
postępowań podatkowych do kodu CN 8704. Ponadto spółka mogłaby się powołać na indywidualną
interpretację przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania podatkiem akcyzowym
nabytych przez nią wewnątrzwspólnotowo pojazdów typu pick-up, gdyby dysponowała taką
interpretacją. Z wyjaśnień Izby Celnej w Toruniu wynika, że spółka nie wystąpiła o wydanie
interpretacji indywidualnej w przedmiotowym zakresie. Ponadto należy nadmienić, że kwestia
opodatkowania pojazdów typu pick-up wielokrotnie była rozstrzygana przez sądy administracyjne i
zapadały wyroki utrzymujące w mocy decyzje określające wysokość zobowiązania podatkowego w
podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego (np. wyrok NSA z dnia 10 maja
2012 r. sygn. akt I GSK 370/12, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 26 czerwca 2012 r. sygn. akt I
SA/Gd 445/12).
W uzupełnieniu do przedstawionych wyjaśnień należy zaznaczyć, że minister finansów nie może
merytorycznie ingerować w postępowania podatkowe prowadzone przez właściwe organy
podatkowe, gdyż naruszyłoby to obowiązującą zasadę dwuinstancyjnego trybu rozpatrywania danej
sprawy. Od ww. decyzji wydanych przez naczelnika Urzędu Celnego w Toruniu przysługuje prawo
wniesienia odwołania do dyrektora Izby Celnej w Toruniu, o czym spółka została powiadomiona w
treści wydanych decyzji. W przypadku utrzymania w mocy zaskarżonych decyzji przez organ II
instancji spółka będzie mogła zaskarżyć niekorzystne dla siebie rozstrzygnięcia do Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy.
Odnosząc się natomiast do działań, jakie podejmie Ministerstwo Finansów w sprawie eliminacji
nieostrych przepisów akcyzowych w polskim prawie, wskazać należy, iż przepisy ustawy o podatku
akcyzowym dotyczące opodatkowania akcyzą różnego rodzaju pojazdów są na tyle jasne i nie
budzą wątpliwości, iż brak jest konieczności ich zmiany. Przepisy ustawy o podatku akcyzowym
jasno określają, iż przedmiotem opodatkowania są samochody osobowe klasyfikowane do kodu CN
8703. Zatem tylko pojazdy typu pick-up, które spełniają wymagania taryfy celnej do klasyfikacji do
kodu 8703, podlegają akcyzie.
Podsekretarz stanu
Jacek Kapica
Warszawa, dnia 26 września 2012 r.
•