FULL TEXT - Medycyna Sportowa
Transkrypt
FULL TEXT - Medycyna Sportowa
114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 1 Medycyna Sportowa / Polish J Sport Med © MEDSPORTPRESS, 2016; 1(4); Vol. 32, 33-40 DOI: 10.5604/1232406X.1202737 ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE Zaangażowanie Autorów A – Przygotowanie projektu badawczego B – Zbieranie danych C – Analiza statystyczna D – Interpretacja danych E – Przygotowanie manuskryptu F – Opracowanie piśmiennictwa G – Pozyskanie funduszy Author’s Contribution A – Study Design B – Data Collection C – Statistical Analysis D – Data Interpretation E – Manuscript Preparation F – Literature Search G – Funds Collection Anna Kurylas1(A,B,D,E,F), Anna Kwiatkowska-Pamuła2(A,D), Renata Złotkowska3(D), Maciej Kurylas4(A,B) 1 2 3 4 1 2 3 4 Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Polska Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Szpital Specjalistyczny Nr 1, Bytom, Polska Zakład Medycyny Społecznej i Profilaktyki, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Polska Katedra Teorii i Praktyki Sportu, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Polska Medical University of Silesia in Katowice, Department of Public Health in Bytom, Poland Faculty and Clinical Department of Internal Diseases, Specialist Hospital No 1, Bytom, Poland Department of Social Medicine and Prophylaxis, Medical University of Silesia in Katowice, Department of Public Health in Bytom, Poland Chair of Sports Theory and Practice, The Jerzy Kukuczka Academy of Physical Education in Katowice, Poland WPŁYW DIETY BOGATOWĘGLOWODANOWEJ NA ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE U MŁODOCIANYCH PŁYWAKÓW THE EFFECT OF DIET WITH HIGH CONTENT OF CARBOHYDRATES ON THE ABILITY OF ENDURANCE IN ADOLESCENT SWIMMERS Słowa kluczowe: pływanie, żywienie dzieci, wydolność fizyczna Key words: swimming, children nutrition, physical capacity Streszczenie Wstęp. Planowanie żywienia dzieci uprawiających sport jest zagadnieniem problematycznym i często zaniedbywanym przez ich rodziców. Prawidłowo zbilansowana dieta młodocianych zawodników wspomaga ich zdolności wysiłkowe, zapobiega powstawaniu niedoborów żywieniowych i chroni przed rozwojem chorób cywilizacyjnych. Głównym celem pracy było sprawdzenie wpływu diety bogatowęglowodanowej na wynik sportowy u młodocianych pływaków. Ponadto, postanowiono ocenić nawyki żywieniowe dzieci trenujących pływanie oraz subiektywne odczucie wydolności w trakcie stosowania diety bogatowęglowodanowej. Materiał i metody. Badaniem objętych zostało dwanaście osób w wieku 11 i 12 lat. Grupę badaną stanowiły dzieci trenujące pływanie w Uczniowskim Klubie Pływackim „Delfinek” w Bytomiu. Badanie zostało przeprowadzone w terminie od 21 listopada 2014 do 5 grudnia 2014. Wykorzystanych zostało kilka metod badawczych, tj. autorski kwestionariusz ankiety, badający nawyki żywieniowe dzieci, dieta o zwiększonej zawartości węglowodanów (70% dziennego zapotrzebowania energetycznego), test pływacki T-30, autorski kwestionariusz ankiety dotyczący subiektywnej oceny wydolności i samopoczucia oraz odpowiednio zaplanowany mezocykl dwutygodniowy. Wyniki. Badanie wykazało, że spożywanie diety bogatowęglowodanowej nie wpłynęło istotnie na poprawę wyniku w drugim teście pływackim. Wyniki oceny nawyków żywieniowych badanej grupy dla większości badanych (67%) są co najmniej dobre. Dieta wpłynęła na poprawę subiektywnej oceny wydolności w trakcie treningu, co również koreluje dodatnio z uzyskanymi wynikami. Wnioski. Dieta o zwiększonej zawartości węglowodanów może mieć pozytywny wpływ na zdolności wytrzymałościowe i na samopoczucie w trakcie treningu u młodocianych pływaków. Analizowany temat wymaga dalszych badań, co jest związane z innym mechanizmem pozyskiwania energii przez dzieci. Summary Word count: Tables: Figures: References: 5702 1 1 27 Background. Planning the diets for children involved in sports is a problematic issue, frequently neglected by youth athletes parents. A correctly balanced diet supports their exercise capacity, prevents nutritional deficits and protects against the development of civilization-related diseases. The main goal of the study was to verify the effect of carbohydrate rich diet on the results in sports among the children who trained swimming and subjective perception of physical capacity in youth swimmers. Moreover, the dietary habits and subjective perception of physical capacity were assessed in the sample when being on carbohydrate rich diet. Material and methods. The sample comprised twelve children aged 11 and 12 years. The study group comprised the children training at the school swimming club in Bytom. The study was carried out between the 21 November and 5 December 2014. Several approaches were applied including the tailored survey in a form of a questionnaire, testing the nutritional habits in children, carbohydrate rich diet (70% daily energy requirement), T-30 swimming test, the tailored questionnaire involving subjective assessment of physical capacity and wellbeing, and a properly planned week-long mesocycle. Results. The study found that carbohydrate rich diet did not significantly affect improvement of the results in the second swimming test. The results of the assessment of nutritional habits were at least good for most of the sample (67%). The diet contributed to the improvement of the subjective assessment of physical capacity during the training, which positively correlated with the obtained results. Conclusions. Carbohydrate rich diet can have a positive effect on endurance and wellbeing during the training in youth swimmers. The studied issue requires further studies, which is connected with another mechanism of energy intake in children. Adres do korespondencji / Address for correspondence Anna Kurylas 41-940 Piekary Śląskie, ul. Zygmunta Starego 2/53 tel.: +48 603-237-499, e-mail: [email protected] Otrzymano / Received Zaakceptowano / Accepted 18.11.2015 r. 13.04.2016 r. 33 114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 2 Kurylas A. i wsp. Dieta bogatowęglowodanowa u młodocianych pływaków Wstęp Background Podstawowe znaczenie w diecie młodego sportowca ma pokrycie zapotrzebowania energetycznego. Dzieci uprawiające sport są szczególnie narażone na niedobory energetyczne, co wynika z faktu intensywnego wzrostu i rozwoju, dużej aktywności pozatreningowej, np. w czasie lekcji wychowania fizycznego lub zabaw na świeżym powietrzu oraz, oczywiście, z dodatkowych obciążeń spowodowanych treningiem [1]. Dieta o obniżonej kaloryczności może nie wywołać pożądanych potreningowych zmian adaptacyjnych, spowodować spadek zapasów glikogenu w mięśniach oraz narastanie uczucia zmęczenia, co najprawdopodobniej doprowadzi do spadku możliwości wysiłkowych, pogorszenia wytrzymałości, siły i szybkości, upośledzenia koncentracji i regeneracji, a także zmniejszenia potencjału intelektualnego dziecka i zahamowania wzrostu [2]. Prawidłowa realizacja zaleceń dietetycznych wydaje się być nieodłącznym elementem treningu sportowego, a dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin, minerałów i płynów o właściwych porach i w odpowiednich ilościach jest niezbędne w osiągnięciu mistrzostwa sportowego [2,3]. Bardzo ważną rolę w diecie dzieci obciążonych dużym wysiłkiem fizycznym pełnią węglowodany. Odpowiednia ich podaż zapewnia optymalne nagromadzenie glikogenu w mięśniach. Jest on głównym czynnikiem ograniczającym możliwości wysiłkowe [4,5]. Jednak istnieją badania sugerujące, że metabolizm energetyczny dzieci w głównej mierze opiera się na czerpaniu energii z kwasów tłuszczowych, a mechanizmy glikolitycznej produkcji energii nie są jeszcze prawidłowo rozwinięte. Spowodowane jest to niedostatecznym wykształceniem enzymów glikolitycznych oraz niskim poziomem hormonów kory nadnerczy, który sprzyja lepszemu metabolizmowi tłuszczów [6,7]. Nie ma jednak w pełni udokumentowanych podstaw do zwiększania spożycia tłuszczów powyżej 35% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Doniesienia naukowe wskazują na potrzebę ciągłej edukacji oraz pomoc i kontrolę w realizacji zaleceń żywieniowych zawodników. Istotną rolę w tym procesie powinni odgrywać rodzice, trenerzy, dietetycy oraz cały sztab szkoleniowy [8]. W dietetyce sportowej istnieje ogólne przekonanie, że zwiększenie odsetka węglowodanów w diecie, wpływa pozytywnie na zdolności wytrzymałościowe zawodników oparte na wytrzymałości tlenowej [9,10]. Powoduje to wzrost możliwości wysiłkowych zawodników uprawiających dyscypliny o długim czasie trwania [11]. W sporcie pływackim zwiększenie czasu i intensywności wysiłku wiąże się głównie z procesem treningowym [4,12]. Ocena poprawy wyników dotyczy jednak badań prowadzonych na osobach dorosłych [13]. Brak jest jednoznacznych wyników odnoszących się do poprawy zdolności wysiłkowych dzieci i młodzieży [14]. Celem głównym pracy było sprawdzenie wpływu diety bogatowęglowodanowej na wynik sportowy u młodocianych pływaków. Dodatkowo, postanowiono ocenić subiektywną wydolność deklarowaną przez badanych w trakcie stosowania zmodyfikowanego sposobu żywienia oraz ich sposób żywienia. Covering the energy demand in youth athletes is essential. Children involved in sports are particularly exposed to energy deficits, which is due to the intensive growth and development of young organisms, a high extra-training activity, e.g. during physical education classes or outdoor activities, additional exposure to load connected with training [1]. A low calorie diet may not result in the desired post- training adaptive changes and can cause a decrease in glycogen stores in muscles and an increase in subjective fatigue, which in consequence leads to deterioration of exercise capacity, endurance, strength and speed, concentration and regeneration impairment as well as a decrease in the child’s intellectual potential and growth inhibition [2]. Following dietary recommendations seems to be an integral part of athletic training and providing all the necessary nutrients, vitamins, minerals and drinks at proper times and in proper amounts is necessary for achieving champion level in sport [2,3]. Carbohydrates play a very important role in the diet of children who exercise intensively. An adequate supply assures optimal accumulation of glycogen in muscles. Glycogen is the main factor limiting exercise capacity [4,5]. However, there are results suggesting that energy metabolism in children is mainly based on energy uptake from fatty acids and the mechanisms of glycolytic energy production are not properly developed yet. This is due to the underdevelopemnt of glycolytic enzymes which support fat metabolism [6,7]. However, there are not fully documented fundamentals for increasing fact consumption above 35% of daily energy demand. Scientific reports indicate the need of continuous education as well as support and control in the implementation of dietary recommendations in youth athletes. Parents, coaches, dietitians and all the personnel involved in youth training should play a role in this process [8]. The specialists in sport nutrition believe that increasing the percentage of carbohydrates in diet favorably affects endurance potential in athletes, based on aerobic endurance [9,10]. Such a regimen contributes to an increase of exercise capacity in athletes involved in the disciplines requiring long-duration events [11]. In swimming, increasing the duration and intensity of exercise is mainly connected with training process [4,12]. Assessment of result improvement, however, concerns the studies conducted in samples of adult individuals [13]. There are no results definitely indicating the improvement of exercise capacity in children and youth [14]. The main goal of the study was to verify the effect of carbohydrate rich diet on the results obtained by youth swimmers. Additionally, it was decided to assess subjective exercise capacity, reported by the subjects when they were on the modified diet and their dietary regimens. Materiał i metody Material and methods Badanie zostało przeprowadzone w terminie od 21 listopada 2014 do 5 grudnia 2014. Testy pływackie The study was conducted between November 21 and December 5, 2014. The swimming tests were 34 114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 3 Kurylas A. et al. Carbohydrate rich diet in youth swimmers przeprowadzono na pływalni Europejskiego Centrum Wodniackiego w Bytomiu, pierwszy 21.11.2014 r., a drugi 5.12.2014 r. W terminie 22.11.2014-5.12.2014 zawodnicy stosowali dietę bogatowęglowodanową. Grupę badaną stanowiły dzieci trenujące pływanie w klubie sportowym w miejscu zamieszkania. Łączna liczba badanych to 12 osób w wieku 11 i 12 lat. W grupie 11-latków znalazło się 6 osób (jedna dziewczyna i pięciu chłopców), w grupie 12-latków również 6 osób (cztery dziewczyny i dwóch chłopców). Wszyscy posiadali aktualne badania lekarskie oraz prawidłowe wyniki badań krwi, moczu i EKG. Eksperyment odbył się za pisemną zgodą rodziców dzieci zakwalifikowanych do badania. Grupa została dobrana w sposób arbitralny. Zastosowano następujące metody i narzędzia badawcze: • Ankieta dla rodziców/opiekunów – kwestionariusz mający na celu zebranie ogólnych danych o osobach badanych oraz informacji o ich sposobie żywienia. • Test pływacki T-30 – polega na przepłynięciu jak najdłuższego dystansu w czasie 30 minut, z możliwie wysoką i stałą prędkością. Pozwala on określić prędkość progową oraz stan wytrzymałości tlenowej [15,16]. Test odbywał się na pływalni 25metrowej, temperatura wody wynosiła 28°C, a temperatura powietrza 26°C. Zawodnicy pływali na dwóch torach pływackich. Start odbywał się wspólnie z wody płytkiej. Po upływie określonego czasu, na sygnał gwizdka, zawodnicy zatrzymywali się w miejscu ukończenia pływania. Każdy zawodnik miał liczone i zapisywane przepłynięte długości basenu. Badana grupa realizowała test dwukrotnie w odstępie dwóch tygodni. Pomiędzy testami zawodnicy stosowali specjalnie zaprogramowaną dietę bogatowęglowodanową. • Ankieta dla zawodników – po drugim teście pływackim zawodnicy wypełniali ankietę dotyczącą stopnia realizacji diety bogatowęglowodanowej, subiektywnej oceny samopoczucia oraz wydolności. W celu zminimalizowania zmiennych ubocznych, mogących zaburzać wyniki testów pływackich, w trakcie badania zastosowano ujednolicony trening. Zaplanowano mezocykl dwutygodniowy, który powtórzono dwukrotnie. Zawodnicy starsi (12-letni) przepływali każdorazowo w jednostce treningowej 5000 metrów, zawodnicy młodsi (11-letni) 4000 metrów. Zastosowana w badaniu dieta bogatowęglowodanowa była indywidualnie dopasowana do każdego zawodnika. Rozkład składników odżywczych w dietach badanych osób wynosił odpowiednio: 10% białek, 20% tłuszczów i 70% węglowodanów. Rozkład i liczba posiłków w ciągu dnia były uzależniona od liczby treningów. Analiza statystyczna otrzymanych wyników została wykonana za pomocą programu STATISTICA 8 PL i Microsoft Excel 2007. Do oceny występowania zależności pomiędzy badanymi cechami wykorzystano test niezależności dla cech jakościowych χ2 oraz test v-kwadrat z odpowiednimi poprawkami. Dla zmiennych ilościowych przeprowadzono testy normalności i wyznaczono podstawowe statystyki opisowe. Siłę zależności pomiędzy zmiennymi jakościowymi, przy których potwierdzone zostało jej występowanie, zmierzono za pomocą współczynników V-Crámera i ø-Yule`a. Dla wszystkich testów statystycznych wykorzystanych w pracy przyjęty został poziom istotno- carried out at the swimming pool of the European Water Center in Bytom. The first test was conducted on November 21, 2014 and the second – on December 5, 2014. Between 22.11.2014 and 5.12.2014 the competitors were on carbohydrate rich diet. The study group included children who trained swimming in the sport club near their homes. The total number of subjects was 12. The subjects’ age ranged from 11 to 12 years. There were 6 subjects in the group of 11 year olds (1 girl and 5 boys) while in the group of 12 year olds there were also 6 subjects (4 girls and 2 boys). All of them underwent medical tests prior to the study and their blood, urine and ECG test results were normal. The parents expressed their written consent for their children’s participation in the study. The group members were arbitrarily selected. The following research tools were applied: Questionnaire of parents/carers to collect general information on the subjects and their diets. Swimming test T-30 involving covering the longest distance, swimming with the highest possible constant speed. This test allows determining the threshold velocity and aerobic endurance [15,16]. It was conducted in 25 m long swimming pool where water temperature was 28°C and the ambient temperature was 26°C. The competitors swam in two swim lanes. They started together in shallow water and after some time, at whistle signal, they stopped where they ended swimming. The distance covered by each individual, expressed in the number of times when they swam the pool length was calculated and recorded. The study group was tested twice with a two weeks’ interval. Between the test the competitors were on carbohydrate rich diet. Questionnaire for the participants – after the second swimming test the competitors filled in the questionnaire concerning the extent of following carbohydrate rich diet and subjective assessment of wellness and physical capacity. In order to minimize the variables which could bias the swimming test results, uniformized training was applied during the study. The planned training mesocycle was repeated twice. The older competitors (12 year olds) each time covered 5000 m distance within one training unit while their younger counterparts (11 year olds) covered 4000 m distance. The carbohydrate rich diet administered during the study was individually prepared for each competitor. The distribution of nutrients in the subjects’ diets was as follows: 10% of protein, 20% of fat and 70% of carbohydrates. The distribution and the number of daily meals depended on the number of training units. Statistical analysis of the obtained results was carried out using STATISTICA 8 PL and Microsoft Excel 2007 programs. For the assessment of correlations between the studied characteristics the independence test for the quality features χ2 and a properly corrected v-square test= Cramér’s V test were used. For the quantitative variables normality tests were conducted and basic descriptive statistics were determined. The robustness of the correlation between the qualitative variables with the confirmed dependency was measured using V-Crámer and phi coefficients. For all the statistical tests used in the study the accepted significance level was α=0.05, only for Shapiro-Wilk’ test measuring the normality of distribution, it was α=0.01. 35 114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 4 Kurylas A. i wsp. Dieta bogatowęglowodanowa u młodocianych pływaków ści α=0,05, jedynie dla testu Shapiro-Wilka, za pomocą którego sprawdzono normalność rozkładu dla cech ilościowych, poziom istotności wynosił α=0,01. Wyniki Results Wyniki pierwszego testu pływackiego wykazały, że przepłynięty dystans w czasie 30 minut wynosił średnio 1704,5 metra. Najwyższy osiągnięty wynik to 2060 metrów, natomiast wynik najsłabszy to 1405 metrów. Drugi test pływacki został przeprowadzony po dwutygodniowym stosowaniu diety o podwyższonej zawartości węglowodanów. Wyniki drugiego testu pływackiego wykazały, że średnio przepłynięty dystans w czasie 30 minut wynosił 1733,3 metra, co stanowi 28,8 metrów więcej niż w teście pierwszym. Najwyższy osiągnięty wynik to 2125 metrów, jest on o 65 metrów lepszy od najlepszego wyniku testu I, natomiast wynik najsłabszy to 1495 metrów i również jest on lepszy od najsłabszego wyniku w teście I o 90 metrów. Zawodnik nr 8 nie przepłynął testu II z powodu niedyspozycji zdrowotnej, jego wyniki nie mogą więc zostać poddane analizie. Porównanie testów przedstawiono w Tab. 1 oraz na Ryc. 1. Analiza statystyczna, porównująca wyniki pierwszego i drugiego sprawdzianu pływackiego, przeprowadzona z wykorzystaniem testu T-Studenta i Shapiro-Wilka (α=0,01), wykazała brak różnic pomiędzy wynikiem pomiaru pierwszego i drugiego (p=0,63). Przyjmujemy hipotezę zerową – średnia różnica pomiarów pierwszego i drugiego testu nie była statystycznie istotna. W celu wyciągnięcia szerszych i bardziej szczegółowych wniosków, postanowiono porównać wyniki testów pływackich, wyrażone w większej lub w mniejszej liczbie przepłyniętych metrów w teście drugim w porównaniu z testem pierwszym, z odpowiedziami dotyczącymi subiektywnej oceny wydolności i samopoczucia przez badanych zawodników w trakcie stosowania diety. Analizując progresję lub regresję wyniku, można zauważyć, że osoby, które w drugim teście pływackim osiągnęły nawet minimalnie lepsze The results of the first swimming test showed that the mean value of the distance covered in 30 minutes was 1704.5 m. The highest result obtained in this sample was 2060 m and the lowest – 1405 m. The second swimming test was conducted after the twoweek administration of the carbohydrate rich diet. The mean value of the distance covered in 30 minutes, was 1733.3 m, 28.8 m longer than that obtained in the first swimming test. The highest value obtained in this test was 2125 m, the distance 65 m longer than the best result of test I while the lowest corresponding value was 1495 m, the distance 90 m longer than the lowest result obtained in test I. Competitor No 8 did not participate in test II due to health condition, therefore his results cannot be subjected to analysis. The comparison of both tests results is presented in Table 1 and Figure 1. The statistical analysis comparing the results of both swimming tests, conducted using Student’s – t test and Shapiro-Wilk test (α=0.01) showed no statistically significant differences between test I and test II results (p=0.63). We accept zero hypothesis – the mean difference between these tests results was statistically insignificant. In order to draw wider and more detailed conclusions, it was decided to compare the results of swimming tests, expressed in the longer or shorter distance (in meters) between test I and test II with the subjective assessment of fitness and wellness by the studied competitors when being on carbohydrate rich diet. Progression or regression analysis of the results indicates that the respondents who obtained even slightly better results did not mark any negative answers to the questions concerning fitness and wellbeing. These athletes also chose positive answers in Ryc. 1. Progresja/regresja wyniku w drugim teście względem pierwszego Fig. 1. Progression/regression as a result of the second test to the first 36 114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 5 Kurylas A. et al. Carbohydrate rich diet in youth swimmers Tab. 1. Porównanie wyników pierwszego i drugiego testu pływackiego Tab. 1. Comparison of the results of the first and second swimming test rezultaty, nie zaznaczyły żadnej negatywnej odpowiedzi na pytania dotyczące wydolności i samopoczucia. Sportowcy ci również, częściej niż osoby, które nie poprawiły wyniku, wybierali odpowiedzi pozytywne w wypełnianej ankiecie. Ponadto zawodnicy, którzy osiągnęli lepsze rezultaty, rzadziej udzielali odpowiedzi neutralnych. Wyniki obrazuje Tab. 1. Analiza statystyczna związku pomiędzy progresją/regresją wyniku, a subiektywną oceną wydolności w trakcie treningu wykazała, że istnieje związek pomiędzy badanymi cechami. Oznacza to, że to subiektywna ocena wydolności w trakcie treningu, podczas stosowania diety, wykazywała związek z tym, czy dzieci w drugim teście charakteryzowały się progresem czy regresem wyniku (dokładny test Fishera p=0,02424). Siła zależności pomiędzy analizowanymi cechami wskazywała na bardzo silną korelację (współczynnik V-Cramera=0,81). Analizie poddano również dietę codzienną badanych zawodników. Informacje zaczerpnięto z ankiet wypełnianych przez rodziców na temat nawyków żywieniowych ich dzieci. Do oceny sposobu żywienia wzięto pod uwagę najważniejsze aspekty żywieniowe, tj. liczba posiłków spożywanych w ciągu dnia, spożywanie śniadań, liczba porcji mleka i przetworów spożywanych w ciągu dnia, częstotliwość spożywania ryb, warzyw i owoców oraz ilość wypijanych w ciągu dnia płynów. Ocena sposobu żywienia wykazała, że trzy osoby (25% badanych) uzyskały ocenę bardzo dobrą, pięć (42%) ocenę dobrą, a cztery (33%) ocenę dostateczną. Sposób żywienia żadnego z zawodników nie wymagał całkowitej modyfikacji. the questionnaire. Moreover, the competitors who obtained better results less often chose neutral answers. The results are presented in Table 1. Statistical analysis of the relationship between progression/regression of the result and subjective assessment of fitness during the training showed the relationship between the studied features. This means that the subjective assessment of fitness during the training and while being on diet showed a correlation with either progression or regression of the result (accurate Fisher’s test p=0.02424). The robustness of the correlation between the analyzed features indicated a significantly robust correlation. (Cramér’s V coefficient =0.81). The daily diet of the studied competitors was also analyzed. The information was taken from the questionnaires concerning dietary habits of children and filled in by the parents of these children. The assessment of dietary habits considered the most important nutritional aspects, namely: the number of daily meals, having breakfasts, the number of daily milk portions and preserves, the frequency of eating fish, vegetables and fruit and the daily amount of consumed fluids. The assessment of nutrition showed that 3 subjects (25% of the sample) obtained a very good result, 5 of them (42%) obtained a good result and 4 (33%) obtained a satisfactory result. No competitor’s diet required modification. Dyskusja Discussion Analiza statystyczna przeprowadzonego badania wykazała brak zależności pomiędzy stosowaniem diety bogatowęglowodanowej a poprawą wyniku w teście Statistical analysis of this study results showed no correlation between carbohydrate rich diet and improvement of swimming test results (p=0.62). In a si- 37 114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 6 Kurylas A. i wsp. Dieta bogatowęglowodanowa u młodocianych pływaków pływackim (p=0,62). W podobnym badaniu Lamb i wsp. również nie wykazali znaczącego wpływu diety bogatowęglowodanowej na poprawę rezultatów w przeprowadzonych testach na 14 mężczyznach w wieku 18 lat. Badanie rozpoczęło się serią testów pływackich, następnie przez 9 dni połowa zawodników (7 osób) dostawała dietę o zawartości węglowodanów 80%, druga połowa o zawartości 43%, na koniec testy powtórzono. Wyniki sprawdzianów pływackich (1500 m, 3000 m, 10x50 m, 20x50 m, 20x100 m, 15x200 m) nie wykazały istotnych różnic pomiędzy pierwszym a drugim testem, jak również w grupie [17]. W przeprowadzonym badaniu wykazano silną korelację (współczynnik Φ-Yule`a 0,81) pomiędzy oceną wydolności a progresją/regresją uzyskanego w teście pływackim wyniku. Costill i wsp. prowadzili badania na grupie 12 dorosłych pływaków, które miały na celu ocenę zmian zasobów glikogenu w mięśniach, w trakcie dziesięciodniowego treningu o intensywności powyżej 94% VO2max. Badania dowiodły, że bardzo intensywny, długotrwały trening powoduje ubytek glikogenu mięśniowego, w tym przypadku o 20,3 mmol/ kg. Nie spowodowało to znaczących zmian parametrów oceniających wydolność pływania (prędkość, moc), ale istotnie wpłynęło na subiektywne samopoczucie i bóle mięśniowe badanych mężczyzn [18]. Podobnie w badaniu Trappe i wsp. na grupie pięciu kobiet w wieku 19 lat, trenujących 5-6 godzin dziennie z intensywnością powyżej 70%, wyniki badań pokazują, że zapotrzebowanie energetyczne zawodniczek może sięgać ponad 5500 kcal/dobę, a optymalny rozkład składników odżywczych wynosił: 68% węglowodanów, 21% tłuszczów i 11% białek [19]. W niniejszym badaniu oceniono również sposób żywienia młodocianych zawodników. Uzyskane wyniki są zadowalające: 25% badanych zawodników odżywia się w sposób bardzo dobry, 42% w sposób dobry, a 33% w sposób dostateczny. Podobne wyniki uzyskali Kisielewska i wsp., którzy analizowali dietę 35 pływaków ze szkoły Mistrzostwa Sportowego w Krakowie, w wieku 14-18 lat. Na podstawie otrzymanych wyników autorzy wnioskowali, że zwyczaje żywieniowe pływaków są zróżnicowane i zgodne z zalecanymi dla sportowców. Badani, mimo młodego wieku, wykazali się dużą dojrzałością w stosunku do wybieranych produktów żywnościowych [20]. Jak pokazują kolejne badania, oceny spożycia składników odżywczych przez zawodników wyczynowo uprawiających pływanie, świadomość znaczenia diety w kontekście wpływu na wynik sportowy deklarowali wszyscy badani (100%). Problem pojawia się natomiast w praktycznym stosowaniu wiedzy. Zabrodzki i Kaczyński wykazali, że dieta zawodników w wieku 12-14 lat zawierała zbyt mało produktów zbożowych i ziemniaków, które będąc źródłem węglowodanów powinny stanowić podstawę ich jadłospisu. Jedynie 20% badanych deklarowało, że spożywa 4-5 posiłków dziennie, z czego 43% jada regularnie. Istotnym problemem był również posiłek przed treningiem porannym, który spożywało systematycznie jedynie 64% oraz spożycie płynów w czasie treningu (33% badanych) [21]. Seidler i Gryza dokonali porównania sposobu żywienia pływaków trenujących amatorsko i profesjonalnych zawodników w wieku 16-25 lat. Dane zebrano za pomocą wywiadu 24-godzinnego. Uzyskane wyniki potwierdzają, że dieta badanych pływaków zawodowców w porównaniu z amatorami nie pokrywała w wy- 38 milar study Lamb et al. did not find any significant effect of carbohydrate rich diet on improvement of sport results in 14 males aged 18 years. The study started with a series of swimming tests, next, half of the competitors (n=7) were on diet with high carbohydrate content (80%), while the second half of the sample were on diet with 43% carbohydrate content. At the end the tests were repeated. The results of swimming test (1500 m, 3000 m, 10x50 m, 20x50 m, 20x100 m, 15x200 m) did not show statistically significant differences between the results of the first and the second test, like in the studied sample [17]. This study found a very strong correlation (ΦYule`s ratio = 0.81) between fitness assessment and progression/regression of the result obtained in the swimming test. Costill et al. conducted their study in a sample of 12 adult swimmers to assess the changes of glycogen resources in muscles during 10-day long training with the intensity above 94% VO2max. The study found that a very intensive training of long duration results in loss of muscle glycogen, in this case, amounting to 20.3 mmol/kg. It did not cause any significant changes in the parameters reflecting fitness for swimming (velocity, power), but it significantly affected the subjectively perceived wellness and muscle pain in the studied males [18]. Likewise, Trappe et al. in his study on the sample of 5 females aged 19 years, training 5-6 hours daily with the intensity corresponding to 70%, the results showed that the energy demand in female athletes may amount even to 5500 kcal/day and the optimal distribution of nutrients was: 68% of carbohydrates, 21% of fats and 11% of proteins [19]. This study also assessed the dietary regimens of youth athletes. The obtained results are satisfactory. The diets of 25%, 42% and 33% of the studied athletes were assessed as very good, good and satisfactory respectively. Similar results were obtained by Kisielewska et al., who analyzed the diets of 35 swimmers from the Sport Mastery School in Cracow aged 14-18 years. Based on the obtained results the authors concluded that the dietary habits of swimmers are varied and adhere to the dietary recommendations for athletes. The subjects, despite their young age, were found to be extremely mature as for food selection [20]. According to the results of various studies, involving the assessment of nutritional components by swimming competitors, the awareness of the significance of diet in the context of its effect on athletic performance was reported by all the subjects (100%). The problem is with practical application of diet. Zabrodzki and Kaczyński showed that the diet of youth competitors aged 12-14 years contained insufficient amounts of grain products and potatoes which, being the source of carbohydrates, should be basic components of their diet. Only 20% of the respondents reported having 4-5 meals daily and 43% of this group had regular meals. Eating meals before morning training sessions was also a problem as only 64% of the sample reported regular consumption of meals prior to the training and consumption of beverages during the training was reported by 33% of the sample [21]. Seidler and Gryza compared the dietary regiments of amateur and professional swimmers aged 16-25 years. The data were collected by means of 24-hour long interview. The obtained results confirm that the regimens of the studied professional 114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 7 Kurylas A. et al. Carbohydrate rich diet in youth swimmers starczającym stopniu zapotrzebowania na energię oraz tłuszcze, węglowodany i magnez [22]. Zarówno te, jak i wiele innych analiz dotyczących żywienia osób wyczynowo uprawiających różne dyscypliny sportowe pokazują, że dieta nie dostarcza zawodnikom odpowiedniej ilości energii [23,24,25]. Hawley i wsp. przeprowadzili analizę jadłospisów dzieci trenujących pływanie. Badana grupa liczyła 20 osób (11 chłopców i 9 dziewcząt) w wieku 13 lat, treningi odbywały się przez 6 dni w tygodniu, ich objętość wynosiła 6000 m, a intensywność 75% VO2max. Wyniki badań sugerują, że zarówno w przypadku dziewcząt, jak i chłopców rozkład składników odżywczych był prawidłowy. Wartość energetyczna diety u chłopców wynosiła średnio 3072 kcal/dobę i nie różniła się znacząco od wartości referencyjnych (2954 kcal). Natomiast dziewczęta spożywały 2130 kcal/dobę, tj. o 800 kcal za mało w stosunku do zalecanych norm (2886 kcal/dobę), z czym bezpośrednio wiązał się niedobór wapnia i żelaza w diecie badanych zawodniczek [26]. Na podstawie przeprowadzonych badań i analizy literatury fachowej można stwierdzić, że żywienie dzieci uprawiających sport jest bardzo ważnym elementem umożliwiającym bezpieczne i długotrwałe osiąganie coraz lepszych wyników w dążeniu do mistrzostwa sportowego. Nawet niewielka interwencja żywieniowa może odnieść pozytywne skutki oraz przyczynić się do poprawy samopoczucia i osiąganych rezultatów [27]. swimmers compared with these of amateur swimmers did not satisfy the demand for energy and fats, carbohydrates and magnesium [22]. Both this analysis and many other studies on nutrition in professional athletes involved in various sport disciplines show that diet does not provide competitors sufficient amounts of energy [23,24,25]. Hawley et al. analyzed the regimens in children involved in swimming training. The study group comprised 20 subjects (11 boys and 9 girls) aged 13 years and the training sessions were held 6 days a week, the training volume was 6000 m and its intensity amounted to 75% VO2max. The study results suggest that both in the case of girls and boys the distribution of nutrients was correct. The mean energy intake in boys was 3072 kcal/day and did not significantly differ from the reference values (2954 kcal). Conversely, the average energy intake in girls was 2130 kcal/day, which indicated 800 kcal deficit (the norm = 2886 kcal/day), entailing deficits of calcium and iron the diet of the studies female competitors [26]. Based on the conducted studies and the review of reference sources, we can conclude that nutrition is essential in children practicing sports as it contributes to a safe and sustained improvement of athletic performance and achieve sport mastery. Even a slight nutritional intervention can have positive results and contribute to the improvement of wellbeing and sport results [27]. Conclusions Wnioski 1. Dieta o podwyższonej zawartości węglowodanów wpłynęła pozytywnie na zdolności wytrzymałościowe badanej grupy, o czym świadczy poprawa wyników w drugim teście pływackim. Jednak analiza statystyczna nie wykazała istotnej zależności pomiędzy badanymi cechami. 2. Analiza statystyczna wykazała dodatnią korelację pomiędzy subiektywną oceną wydolności badanych zawodników a rzeczywistą poprawą wyniku w drugim teście pływackim. 3. Wyniki oceny nawyków żywieniowych dzieci trenujących pływanie były zadowalające: 25% badanych odżywia się w sposób bardzo dobry, 42% w sposób dobry, a 33% w sposób dostateczny. Znaczna większość badanych (67%) prezentuje przynajmniej dobre nawyki żywieniowe. 4. Analizowany temat wymaga dalszych badań, co jest związane z innym mechanizmem pozyskiwania energii przez dzieci. 1. The diet with high carbohydrate content favorably affected endurance in the studied sample, which is manifested by the improvement of the second test results. The statistical analysis, however, did not show any significant correlation between the studied features. 2. Statistical analysis showed a positive correlation between subjective assessment of exercise capacity in the studied sample and the real improvement of the results in the second test.. 3. The results obtained from the assessment of nutritional habits in the sample of children who trained swimming were satisfactory. It was found that the dietary regimens of 25% of the sample were very good while in 42% and 33% they good and satisfactory. Dietary habits are good in at least 67% of the sample. 4. The analyzed issue requires further studies to determine another underlying mechanism of energy intake in children. Piśmiennictwo / References 1. Cotugna N, Vickery C, McBee S. Sports Nutrition for Young Athletes. Journal of School Nursing 2005; 21: 323-8. 2. Bean A. Żywienie w sporcie. Poznań; 2008. 3. Schaw G, Boyd K, Burke L, Koivisto A. Nutrition for Swimming. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism 2014; 24: 360-72. 4. Olek R. Dieta jako czynnik determinujący możliwości wysiłkowe pływaków. Sport Wyczynowy 2005; 11-12: 491-2. 5. Bonci L. Sports nutrition for young athletes. Pediatric Annals 2010; 39(5): 300-5. 6. Aucouturier J, Baker J, Duche P. Fat and Carbohydrate Metabolism during Submaximal Exercise in Children. Sport Medicine 2008; 38(3): 213-38. 7. Celejowa I. Żywienie w sporcie. Warszawa; 2014. 8. Zawadzka M, Zielińska E, Przysławski J, Szyguła Z, Hackney A. Zaburzenia w sposobie żywienia i stanie odżywienia młodzieży o zwiększonej aktywności fizycznej w okresie pokwitania. Medicina Sportiva 2010; 3: 51-9. 9. Makar P, Bielec G. Lactate and glucose concentrations in assessing anaerobic capacity in an elite junior swimmer – a case study. Human Movement 2013; 14(4): 360-5. 39 114 Kurylas1:Layout 1 2016-06-08 13:47 Strona 8 Kurylas A. i wsp. Dieta bogatowęglowodanowa u młodocianych pływaków 10. Burke L, Mujika I. Nutrition for recovery in aquatic sports. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism 2014; 24: 425-36. 11. Ciepielowski T, Pilch W, Ambroży T. Zmiany stężenia mleczanu podczas typowego treningu pływackiego młodych zawodniczek. Medicina Sportiva 2010; 4: 70-5. 12. Rakowski M. Sportowy trening pływacki. Londyn; 2010. 13. Burke L, Hawley J, Wong S, Jeukendrup A. Carbohydrates for training and competition. Journal of Sports Sciences 2011; 29: 17-27. 14. Zydek G. Żywienie młodego sportowca. [W:] Zając A, Zydek G, Poprzęcki S i wsp. (red.) Żywienie i suplementacja w sporcie, rekreacji i stanach chorobowych. Katowice; 2014. p. 335-43. 15. Pomarnacki A. Wysiłek fizyczny w warunkach wysokiej temperatury, wilgotności i zanieczyszczenia powietrza – zawody olimpijskie w Pekinie. Sport Wyczynowy 2008; 1-3: 517-9. 16. Deminice R, Papoti M, Zagatto AM, Vieira M. Validity of 30 minutes test (T-30) in aerobic capacity, stroke parameters and aerobic performance determination of trained swimmers. Rev Bras Med Esporte 2007; 3: 173-6. 17. Lamb D, Rinehardt K, Bartels R, Sherman W, Snook J. Dietary carbohydrate and intensity of interval swim training. Am J Clin Nutr 1990; 52: 1058-63. 18. Costill D, Flynn M, Kirwan J, et al. Effects of repeated days of intensified training on muscle glycogen and swimming performance. Medicine and Science in Sports and Exercise 2003; 3: 249-54. 19. Trappe T, Gasteldelli A, Jozsi A, Troup J, Wolfe R. Energy expenditure of swimmers during high volume training. Medicine and science in sports and exercise 1997; 29(7): 950-4. 20. Kisielewska A, Gedel-Pieprzyca I. Dieta młodych pływaków. Medicina Sportiva 2009; 4: 95-103. 21. Zabrocki R, Kaczyński R. Ocena zachowań żywieniowych młodzieży uprawiającej sporty wysiłkowe, na przykładzie pływania. Bromat Chem Toksykol 2012; 3: 729-32. 22. Seidler T, Gryza M. Ocena spożycia składników odżywczych przez pływaków z województwa zachodniopomorskiego. Nowiny Lekarskie 2006; 75(4): 334-9. 23. Jürgensen L, Daniel N, da Costa Padovani R, Lourenço L, Juzwiak C. Assessment of the diet quality of team sports athletes. Brazilian Journal of Kineanthropometry & Human Performance 2015; 17: 282-90. 24. Tota Ł, Pilch W, Hodur M, Sagalara A. Assesment of diet of young medium- and longdistance runners. Medicina Sportiva 2013; 17(1): 18-23. 25. Frączek B, Brzozowska E, Morawska M. Ocena zachowań żywieniowych zawodników trenujących gry zespołowe w świetle rekomendacji piramidy żywieniowej dla sportowców. Probl Hig Epidemiol 2013; 94(2): 280-5. 26. Hawley JA, Williams MM. Dietary intakes of age-group swimmers. Br J Sp Med 1991; 25(3): 154-8. 27. Kreider R, Wilborn C, Taylor L, et al. ISSN exercise & sport nutrition review: research & recommendations. JISSN 2010; 7: 7. 40