Poradnik dla pacjenta

Transkrypt

PORADNIK DLA PACJENTA
Kiedy trudności z przełykaniem
nabierają realnych kształtów
– czyli jak sobie radzić z dysfagią?
Spis treści:
I WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
II PORADY DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO PRZEŁYKANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
III JAK SOBIE RADZIĆ Z TRUDNOŚCIAMI Z PRZEŁYKANIEM? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
IV JAKA KONSYSTENCJA POSIŁKÓW BĘDZIE DLA CIEBIE ODPOWIEDNIA? . . . . . . . . . . .8
V JAKA KONSYSTENCJA PŁYNÓW BĘDZIE DLA CIEBIE NAJLEPSZA? . . . . . . . . . . . . . . . .13
VI CZYM JEST NUTILIS CLEAR?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
VII JAK UZUPEŁNIĆ TWOJĄ DIETĘ W NIEZBĘDNE SKŁADNIKI ODŻYWCZE? . . . . . . . . . .20
VIII JAK PRZYGOTOWAĆ ROZTWÓR ZAGĘSZCZAJĄCY NA BAZIE NUTILIS CLEAR? . . . .22
IX JAK PRZYGOTOWYWAĆ POSIŁKI DLA CHOREGO Z DYSFAGIĄ?
PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
X NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
3
Kiedy trudności z przełykaniem nabierają realnych kształtów czyli jak sobie radzić z dysfagią?
I WPROWADZENIE
Poradnik jest przeznaczony dla osób ze zdiagnozowaną przez lekarza pierwszego kontaktu,
dietetyka lub logopedę dysfagią, czyli zaburzeniami lub trudnościami w przełykaniu.
Co to jest dysfagia?
To stan, w którym mięśnie odpowiedzialne za żucie i połykanie (dotyczy to warg, ust, szczęki
i żuchwy, języka, podniebienia i gardła) osłabiają się z wiekiem lub w wyniku choroby. Może
to dotyczyć wielu osób i wielu jednostek chorobowych, takich jak:
n udar
n choroba Alzheimera
n stwardnienie rozsiane
n mózgowe porażenie dziecięce
n rany i uszkodzenia głowy
n choroba Parkinsona
n choroba neuronu ruchowego
n zabiegi chirurgiczne w obrębie głowy lub szyi.
Chorymi, którzy mają trudności w przełykaniu, zajmują się lekarze prowadzący (z pomocą pie
lęgniarek), dietetycy i logopedzi.
Co się ze mną dzieje?
Osłabienie mięśni ust i gardła może spowodować, że płyny lub pokarmy nie trafią
do przewodu pokarmowego, lecz do układu oddechowego. Oznacza to, że płyn lub pokarm
przedostaje się do płuc zamiast do żołądka, co wywołać może zapalenie płuc.
Objawy świadczące o tym, że u Ciebie lub Twojego bliskiego występują trudności
z przełykaniem:
n ksztuszenie i dławienie się podczas połykania płynów lub pokarmów,
n kaszel utrzymujący się podczas posiłku lub po jego spożyciu,
n zmiana głosu po posiłkach na charczący lub bulgoczący,
n po jedzeniu w ustach pozostają resztki posiłku,
n wolniejsze jedzenie posiłku, pozostawianie jedzenia na talerzu,
n utrata masy ciała,
n złe samopoczucie, zwłaszcza uczucie ucisku w klatce piersiowej.
4
Do kogo zwrócić się po pomoc?
Do lekarza prowadzącego, który:
n oceni stan napięcia mięśni ust i gardła oraz zdolność do bezpiecznego połykania,
n zaleci napoje i pokarmy łatwiejsze do połykania oraz ustali, jaka konsystencja
posiłków będzie dla Ciebie odpowiednia,
n zaleci niezbędne badania oraz sposób postępowania w przypadku zdiagnozowania
u Ciebie dysfagii.
Do logopedy, który:
n oceni stan napięcia mięśni ust i gardła oraz zdolność do bezpiecznego połykania,
n zaleci napoje i pokarmy łatwiejsze do połykania oraz ustali jaka konsystencja
posiłków będzie dla Ciebie odpowiednia,
n jeśli potrzeba, pokaże Ci ćwiczenia i pozycje umożliwiające łatwiejsze i bezpiecz
niejsze połykanie.
Do dietetyka, który:
n będzie monitorował Twoją masę ciała,
n zaleci odpowiednie pożywienie, które zapewni Ci właściwe odżywienie organizmu,
n doradzi Ci, jak wzbogacić i urozmaicić Twoją dietę,
n a w przypadku, gdy nie możesz zapewnić sobie właściwej ilości składników
odżywczych, dietetyk doradzi Ci odpowiednie preparaty odżywcze, dostosowane
do potrzeb Twojego organizmu.
5
II PORADY DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO PRZEŁYKANIA
O czym należy pamiętać podczas przełykania?
1. Siedź w pozycji wyprostowanej, z ramionami i rękami wysuniętymi w przód. Staraj
się nie opierać rąk i przedramion na stole. Pozostań w takiej pozycji ok. 30 minut
po posiłku.
2. Unikaj picia lub jedzenia w pozycji leżącej.
3. Nie rozmawiaj podczas jedzenia.
4. Połykaj niewielkie ilości pokarmu lub napoju na raz.
5. Unikaj pokarmów o mieszanej konsystencji, np. zupy z grzankami lub kawałkami
warzyw, owoców i warzyw ze skórką, takich jak groszek, czy łykowatych jak seler
naciowy. Zapoznaj się na z listą pokarmów niezalecanych w razie trudności
w przełykaniu – znajdziesz ją w rozdziale IV tego poradnika.
6. Unikaj kubków (szklanek, kieliszków) z prostymi brzegami. Podczas picia z nich
trzeba odchylić głowę do tyłu, a to może spowodować, że płyny przedostaną się
do płuc zamiast do żołądka.
7. Nie pij przez słomkę, chyba że tak zaleci dietetyk lub logopeda.
Uwaga dla opiekunów:
Nie podawaj płynów lub pokarmów osobie z dysfagią, jeśli nie jest w pełni
przytomna.
6
III JAK SOBIE RADZIĆ Z TRUDNOŚCIAMI Z PRZEŁYKANIEM?
Jednym ze sposobów na bezpieczne połykanie jest zagęszczanie pokarmów i płynów zgodnie
z zaleceniami lekarza, logopedy lub dietetyka. Zagęszczone pożywienie łatwiej kontrolować
w ustach i tym samym bezpiecznie je połknąć.
Napoje
Aby bezpiecznie wypić napoje przy trudnościach z przełykaniem możliwe, że będziesz po
trzebować zagęścić je przed podaniem. W tym celu lekarz, dietetyk lub logopeda mogą zalecić
Ci preparat zagęszczający Nutilis Clear.
Zagęszczony napój przesuwa się wolniej w ustach i gardle, a to daje Ci więcej czasu
na bezpieczniejsze połknięcie.
Pożywienie
Może zdarzyć się tak, że będziesz miał również trudności z przełykaniem pokarmu – w takim
wypadku będziesz potrzebować rozdrobnionego pożywienia w formie puree (pokarmu roz
drobnionego lub zmiksowanego na gładką masę), które łatwiej jest połknąć. Można je również
zagęścić preparatami zagęszczającymi takimi, jak Nutilis Clear.
Być może będziesz musiał zrezygnować z razowego chleba, orzechów, kruchych ciasteczek,
krakersów itp. Zapoznaj się na z listą pokarmów niezalecanych w razie trudności w przełykaniu
– znajdziesz ją w rozdziale IV tego poradnika.
Ćwiczenia
W przypadku trudności z przełykaniem możesz również potrzebować wzmocnienia mięśni
ust i gardła, aby lepiej gryźć, przeżuwać i połykać. Taki zestaw ćwiczeń dobierze Ci, zależnie
od potrzeb, Twój logopeda.
7
IV JAKA KONSYSTENCJA POSIŁKÓW BĘDZIE DLA CIEBIE ODPOWIEDNIA?
Poniżej opisano typy konsystencji potraw zalecane dla osób z dysfagią, u których występuje
ryzyko zadławienia się lub zakrztuszenia (jedzenie lub napoje mogą się dostać do dróg odde
chowych).
Twój lekarz, dietetyk lub logopeda ustali, jaki typ konsystencji pożywienia
jest dla Ciebie najlepszy.
Opisy konsystencji pokarmów innych niż zwykła,
niezmodyfikowana dieta pacjenta:
Produkty rozdrobnione na papkę
Produkty rozdrobnione widelcem
Produkty zmiksowane o gęstej konsystencji
8
Nazwa:
Produkty rozdrobnione widelcem
• Pożywienie jest miękkie, gładkie i wilgotne, trzeba je żuć.
• Może być rozdrobnione widelcem.
• Konieczny jest w tym przypadku dodatek gęstego sosu lub polewy.
• Jednolite konsystencje (płynne o różnej gęstości), żadnych oddzielonych płynów.
Opis:
• Zabronione jest spożywanie:
– twardych, gumowatych, włóknistych, łykowatych, suchych, kruchych fragmentów,
– nasion, skórek, skorupek, łupinek
– fragmentów ścięgien, kości
– okrągłych lub podłużnych produktów typu kiełbaski, winogrona, słodycze
– twardych kęsów, np. kawałków jabłka
– kleistych produktów – kawałków sera, pianek, ptasiego mleczka itp.
– produktów wiotkich – sałaty, świeżych liści szpinaku, plastrów świeżego ogórka
– wodnistych owoców, np. arbuza, w którym sok oddziela się od miąższu.
• Pokarm powinien być gęsty – plastikowa łyżka powinna w nim stać w pozycji pionowej.
• Może być jedzony widelcem, nie przecieka między zębami widelca.
Charakterystyka
• Zachowuje kształt na talerzu i na łyżce.
• Nie może być nalewany i nie tworzy rozlewających się plam po nałożeniu.
• Pokarm o rzadszej konsystencji może być spożywany, jeśli pozwoli na to lekarz
lub logopeda.
Co jest
niezalecane?
• Nie mogą się w nim znajdować okruszki, twarde fragmenty czy skórki.
• Sos lub polewa do posiłku musi mieć taką samą gęstą konsystencję co danie główne
i nie może się od niego oddzielać.
Mięso: kawałki miękkiego mięsa nie powinny być większe niż 15 mm albo dokładnie
zmielone bez żadnych twardych kęsów. Najlepiej podawać z gęstym sosem lub polewą.
Ryba: pokrojona na tyle, żeby można ją było rozdrobnić widelcem, podawać z gęstym
sosem. Należy uważać na ości i oddzielić je przed rozdrobnieniem.
Owoce: starannie rozdrobnione, należy odcedzić sok. Można podawać duszone jabłka
w polewie.
Przykładowe
posiłki:
Gulasze, potrawki: muszą być gęste, miękkie mięso lub ryby podane w drobnych
kawałkach.
Chleb: niezalecany, chyba że logopeda zaleci inaczej.
Płatki zbożowe: podawane w postaci gęstej owsianki o gładkiej konsystencji lub
całkowicie namoczone w mleku.
Desery: zaleca się podawać desery o konsystencji gęstych jogurtów z kawałkami
miękkich owoców, budyniów. Dopuszczalne są lekkie ciasta biszkoptowe z miękkim
nadzieniem, zagęszczone za pomocą roztworu zagęszcającego. Lody i galaretki nie są
zalecane, ponieważ rozpuszczają się w ustach.
9
Nazwa:
Produkty rozdrobnione na papkę
• Pożywienie jest miękkie, gładkie i wilgotne, trzeba je lekko żuć.
• Zostało rozdrobnione widelcem lub w blenderze (mikserze).
• Wymaga gęstego sosu lub polewy. Jednolite konsystencje (płynne o różnej gęstości),
żadnych wydzielonych płynów.
• Zabronione jest spożywanie:
– twardych, gumowatych, włóknistych, łykowatych, suchych, kruchych fragmentów,
Opis:
– nasion, skórek, skorupek, łupinek
– fragmentów ścięgien, kości
– okrągłych lub podłużnych produktów typu kiełbaski, winogrona, słodycze
– twardych kęsów, np. kawałków jabłka
– kleistych produktów – kawałków sera, pianek, ptasiego mleczka itp.
– produktów wiotkich – sałaty, świeżych liści szpinaku, plastrów świeżego ogórka
– wodnistych owoców, np. arbuza.
• Sos na pokarmie powinien być bardzo gęsty.
• Tak przygotowany pokarm może być jedzony widelcem, nie przecieka między zębami
widelca.
Charakterystyka
• Zachowuje kształt na talerzu i na łyżce.
• Taki pokarm nie może być nalewany i nie tworzy rozlewających się plam po nałożeniu.
• Pokarm o rzadszej konsystencji może być spożywany, jeśli pozwoli na to lekarz
lub logopeda.
• Nie mogą się w nim znajdować okruszki, twarde fragmenty czy skórki.
Co jest
niezalecane?
• Sos lub polewa muszą mieć taką samą gęstą konsystencję, co danie główne i nie mogą
się od niego oddzielać.
Mięso: dokładnie zmielone (o średnicy ok. 2 mm), żadnych twardych kęsów. Najlepiej
podawać z gęstym sosem lub polewą. Jeśli mięsa nie da się zmielić, należy je zmiksować
do konsystencji puree.
Ryba: podawać dokładnie rozdrobnioną z gęstym sosem. Usunąć ości przed rozdrobnieniem.
Owoce: starannie rozdrobnione, należy odcedzić sok.
Przykładowe
posiłki:
Gulasze, potrawki: muszą być bardzo gęste, mięso lub ryby w nich powinny być starannie
rozdrobnione.
Chleb: niezalecany, chyba że logopeda zaleci inaczej.
Płatki zbożowe: podawane w postaci gęstej owsianki o gładkiej konsystencji lub całkowicie
namoczone w mleku.
Desery: o konsystencji gęstych jogurtów bez kawałków owoców. Dopuszczalne są lekkie
ciasta biszkoptowe z miękkim nadzieniem, dokładnie rozdrobnione do konsystencji
budyniu. Lody i galaretki nie są zalecane, ponieważ rozpuszczają się w ustach.
10
Nazwa:
Produkty zmiksowane o gęstej konsystencji
• Pożywienie zostało zmiksowane lub ma konsystencję gęstego puree, nie trzeba żuć.
• Ma gładką konsystencję, bez grudek, włókien, fragmentów skórki lub skorupki, kości,
ścięgien itp. Czasem, aby uzyskać taką bezpieczną konsystencję, należy przetrzeć puree
przez sito. Można też użyć blendera lub miksera aby uzyskać taką konsystencję.
• Zachowuje swoją konsystencję w ustach.
Opis:
• Tak przygotowane pożywienie jest wilgotne. Każdy płyn czy pokarm ma konsystencję
puree.
• Pokarm nie może się rozdzielać na część gęstą i płynną.
• Pokarm nie klei się do ust, nie jest gumowaty.
• Nie zawiera żadnych elementów dekoracyjnych.
• Utrzymuje kształt na talerzu i na łyżce.
• Może być jedzony widelcem, nie przecieka między zębami widelca.
Charakterystyka
• Jeśli przecieknie przez widelec, tworzy wyraźne wzory na talerzu.
• Układa się w warstwy, może być wyciskany.
• Nie rozlewa się i nie tworzy szerokich plam po rozlaniu.
Co jest
niezalecane?
• Nie mogą w niej znajdować się okruszki, twarde fragmenty czy skórki.
• Sos czy polewa musi mieć tę samą konsystencję, co danie główne i nie może się
od niego oddzielać.
Śniadanie: jednolita, gęsta owsianka zrobiona z płatków zbożowych. Rozmiękczone
całkowicie w mleku ciastka pszenne lub płatki zbożowe.
Przykładowe
posiłki:
Mięsa i ryby: zmiksowane do konsystencji puree.
Deser: budynie, musy – bez kawałków owoców. Niewskazane galaretki i lody, chyba
że logopeda lub dietetyk pozwoli na ich spożywanie.
Niektóre pokarmy są szczególnie trudne do połknięcia, niektórych należy
w ogóle unikać, a inne odpowiednio przygotować. Lekarz, logopeda lub
dietetyk pomogą Ci w wyborze najwłaściwszych potraw.
11
Jakie potrawy mogą sprawiać trudności w połykaniu?
STOP
n Produkty włókniste lub łykowate: ananas, szparagi, fasolka szparagowa,
seler naciowy itp.
n Rośliny strączkowe – np. fasola, soczewica, soja, groch, ze względu
na skórkę, która może się przykleić do podniebienia.
n Niektóre owoce – winogrona, agrest, porzeczki.
n Potrawy o mieszanej konsystencji: np. zmiksowane zupy z kawałkami
warzyw, duszone owoce, nierozmiękczone płatki śniadaniowe, mielone
mięso w rzadkim sosie.
n Chrupkie pokarmy: tosty, chipsy, ciasta francuskie.
n Kruche pokarmy: kruche ciasta, ciasta z kruszonką, krakersy i ciasteczka
kruche.
n Pokarmy twarde, które trzeba dokładnie żuć, np. orzechy, rośliny
strączkowe, słodycze typu toffie.
n Pokarmy zawierające otręby: kukurydza, chleb pełnoziarnisty.
Uwaga dla opiekunów:
Lody i galaretki mogą być spożywane przez chorego, jeśli pozwoli na to lekarz
lub logopeda.
12
V JAKA KONSYSTENCJA PŁYNÓW BĘDZIE DLA CIEBIE NAJLEPSZA?
W przypadku trudności z przełykaniem nie tylko pokarmy powinny mieć zmienioną
konsystencję – pamiętaj, że napoje również powinny zostać zagęszczone.
Zagęszczone napoje
Aby zagęścić napój dodaj do płynu odpowiedni preparat zagęszczający.
Preparaty zagęszczające można dodawać i do ciepłych i do chłodnych
płynów. Dzięki temu zagęszczony napój będzie Ci łatwiej i bezpieczniej poł
knąć. Właściwy preparat zagęszczający zaleci Ci lekarz pierwszego
kontaktu.
Poniżej przedstawiamy konsystencję napojów, którą powinieneś uzyskać
w zależności od stopnia Twoich trudności z przełykaniem:
Napój zagęszczony do konsystencji syropu:
• może być pity przez słomkę
• może być pity z kubka, jeśli jest takie zale
cenie lub możliwość
• pozostawia cienką warstwę na spodzie
łyżki
• nie może być pity przez słomkę
Napój zagęszczony do konsystencji kremu:
• nie może być pity z kubka
(gęstego sosu)
• zostawia grubą warstwę na spodzie łyżki
• nie może być pity ani przez słomkę,
Napój zagęszczony do konsystencji budyniu:
ani z kubka
• musi być nakładany łyżką
13
Jak zagęścić napój?
Jeśli lekarz lub logopeda zalecił Ci stosowanie preparatu Nutilis Clear do zagęszczania napojów
– poniżej znajdziesz ilość proszku, którą należy dodać do 200 ml płynu (wody, mleka, herbaty,
kawy, soku lub innych).
Aby zagęścić 200 ml płynu (woda, kawa, herbata, sok, mleko itp.) w zależności
od stopnia dysfagii należy dodać do niego:
napoje o konsystencji syropu
1x
napoje o konsystencji gęstego sosu
2x
napoje o konsystencji budyniu
3x
Bardzo ważne jest, aby wszystkie płyny były zagęszczone według wskazówek Twojego
lekarza lub logopedy.
Pamiętaj, aby stosując Nutilis Clear używać
oryginalnej miarki dołączonej do opakowania.
Pozwoli Ci to dodać do napoju właściwą ilość
preparatu.
14
VI CZYM JEST NUTILIS CLEAR?
Nutilis Clear:
n to preparat zagęszczający w formie proszku, przeznaczony dla pacjentów, którzy
mają trudności z przełykaniem płynów i pokarmów,
n ułatwia bezpieczne przełykanie pokarmów i napojów, jest odporny na działanie
amylazy zawartej w ślinie. Preparat nie zmienia smaku, zapachu i koloru napojów
oraz potraw,
n preparat opracowano tak, aby otrzymać właściwą konsystencję płynów
i pokarmów, co ułatwia pacjentom z dysfagią bezpieczniejsze połykanie. Produkt
dostępny jest w 175gramowych puszkach z miarką,
n nie zawiera laktozy ani glutenu i jest odpowiedni także dla wegetarian,
n przeznaczony jest dla dorosłych oraz dzieci powyżej 3 roku życia. Przed
otwarciem puszki Nutilis Clear przechowywać w chłodnym, suchym miejscu.
Nie przechowywać w lodówce,
n po otwarciu puszki Nutilis Clear przechowywać w szczelnie zamkniętej puszce, w
chłodnym, suchym miejscu (nie w lodówce) i zużyć w ciągu dwóch miesięcy od
pierwszego otwarcia puszki,
n łatwo miesza się z płynami i pokarmami w formie puree, może być dodawany
do gorących lub zimnych napojów. Produkty zagęszczone mogą być chłodzone,
mrożone lub ponownie podgrzewane,
n dostępny jest bez recepty w aptekach stacjonarnych i internetowych.
Nutilis Clear jest odporny na działanie amylazy zawartej w ślinie – co oznacza,
że w trakcie jedzenia i picia posiłek zachowuje konsystencje odpowiednią dla
Nutilis Clear jest dietetycznym środkiem
spożywczym specjalnego przeznaczenia
medycznego. Do postępowania dietetycznego
w dysfagii. Stosować pod nadzorem lekarza.
15
Twoich trudności z przełykaniem.
Jak stosować Nutilis Clear?
Poniższa tabela pokazuje zalecane liczby miarek Nutilis Clear jakie należy dodać do 200 ml
płynu, aby uzyskać pożądaną konsystencję napoju lub pokarmu.
Należy pamiętać, że ilość preparatu Nutilis Clear, którą należy dodać do pokarmu lub płynu
może się nieznacznie zmieniać zależnie od temperatury lub gęstości przygotowanego posiłku.
Pokarmy i napoje
o konsystencji
syropu
Aby zagęścić 200 ml
płynu (woda, kawa, her
bata, sok, mleko itp.) lub
200 ml zmiksowanego
pokarmu – w zależności
od stopnia dysfagii –
należy dodać do niego
1x
Pokarmy i napoje
o konsystencji
gęstego sosu
2x
Pokarmy i napoje
o konsystencji
budyniu
3x
Twój lekarz lub logopeda może ustalić dawkowanie preparatu według swoich zaleceń.
16
Jak używać Nutilis Clear?
Odmierzyć odpowiednią ilość płynu, a następnie dodać do niej odpowiednią ilość miarek
preparatu Nutilis Clear przy użyciu załączonej do opakowania miarki.
Jak przygotować napoje z użyciem Nutilis Clear?
n Wlej napój, który chcesz zagęścić do szklanki lub miski.
n Dodaj odpowiednią ilość preparatu Nutilis Clear.
n Mieszaj energicznie widelcem lub trzepaczką (możesz też użyć miksera lub
blendera) przez 15–30 sekund.
n Odstaw na minutę.
n Delikatnie mieszaj przez 5 sekund.
n Tak zagęszczony napój możesz podać choremu.
Przydatne wskazówki dot. zagęszczania płynów:
n Gorące płyny i pokarmy ostudź przed dodaniem preparatu Nutilis Clear.
n Jeśli zagęszczasz kawę z mlekiem lub herbatę z cukrem przed wsypaniem
proszku dodaj mleko i (lub) cukier.
n Do zagęszczania ciepłych napojów mikser nie jest zalecany.
n Pamiętaj – jeśli chcesz zagęścić napoje gazowane – najpierw zamieszaj prze
lany do szklanki napój, aby ulotnił się z niego gaz. Następnie dodaj preparat
Nutilis Clear.
n Jeśli zagęszczasz wodę – użyj wody butelkowanej.
n Przejrzystość wody po zagęszczeniu może się różnić zależnie od jej regio
nalnej twardości.
17
Jak przygotować pokarmy z użyciem Nutilis Clear?
n Przełóż zmiksowany pokarm do miski.
n Dodaj odpowiednią ilość preparatu Nutilis Clear.
n Mieszaj energicznie widelcem lub trzepaczką (możesz też użyć miksera lub
blendera) przez 15–30 sekund.
n Odstaw na minutę.
n Delikatnie mieszaj przez 5 sekund.
n Tak zagęszczony pokarm przełóż na talerz i podaj choremu.
Zaleca się, aby zagęszczony posiłek lub napój (jeśli nie jest on przeznaczony
do mrożenia) spożyć w ciągu 2 godzin od zagęszczenia.
Zagęszczone preparatem Nutilis Clear pokarmy możesz również zamrozić:
1. Dodaj odpowiednią ilość proszku Nutilis Clear do zmiksowanej potrawy,
wymieszaj energicznie (aż do otrzymania pożądanej gęstości potrawy)
i odstaw na 60 sekund.
2. Nałóż przetartą potrawę do foremek i usuń nadmiar przy pomocy noża.
3. Przykryj każdą foremkę osobno folią spożywczą.
4. Jeśli potrawa w foremce jest gorąca – schłódź ją przed włożeniem do
zamrażarki.
5. Oznacz każdą foremkę osobno, opisując:
• Zawartość foremki
• Datę przygotowania
• Datę przydatności do spożycia (pamiętaj, że nie powinna być ona
dłuższa, niż trzy miesiące).
6. Tak przygotowane i opisane potrawy możesz teraz bezpiecznie zamrozić.
Odgrzewanie zamrożonych potraw:
Zamrożoną potrawę połóż na talerzu, przykryj i rozmrażaj w lodówce przez
2–3 godziny.
Po wstępnym rozmrożeniu w lodówce możesz ją odgrzać w piecu lub
kuchence mikrofalowej (650W przez 1–1,5 minuty).
18
Ogólne wskazówki do stosowania Nutilis Clear:
Używaj tylko miarki z oryginalnego opakowania. Pozwoli Ci to dodawać do potraw
lub napojów odpowiednią ilość preparatu.
200 ml
Zawsze dodawaj Nutilis Clear do odpowiedniej ilości płynu lub pokarmu – 200 ml.
Zagęszczoną potrawę lub napój podawaj choremu od razu po jego przyrządzeniu.
Po dodaniu odpowiedniej ilości Nutilis Clear zacznij mieszać lub miksować od razu
– aby uniknąć pojawienia się grudek.
Staraj się mieszać lub miksować w szybkim tempie.
Aby uniknąć pęcherzyków powietrza, zaprzestań mieszać lub miksować, jak tylko
połączysz proszek z płynem.
Dodawaj tę samą ilość proszku zarówno do ciepłych, jak i zimnych napojów.
Gorące płyny lub pokarmy ostudź przed dodaniem Nutilis Clear.
Do zagęszczenia ciepłych płynów lub pokarmów nie poleca się używania miksera.
Pamiętaj – podczas przygotowywania potraw z użyciem preparatu Nutilis
Clear nie należy używać innych preparatów zagęszczających, ponieważ ich
właściwości mogą się różnić od właściwości proszku Nutilis Clear. Używając
wyłącznie proszku Nutilis Clear masz pewność, że za każdym razem
osiągniesz zalecaną konsystencję.
19
VII JAK UZUPEŁNIĆ TWOJĄ DIETĘ
W NIEZBĘDNE SKŁADNIKI ODŻYWCZE?
Trudno jest zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na substancje odżywcze, kiedy się ma trud
ności przy przełykaniu. W przypadku dysfagii bardzo często jesz produkty rozdrobnione, nie
rzadko w mniejszych ilościach – i mogą one nie zaspokajać Twoich potrzeb żywieniowych.
Jeśli jesteś lub byłeś chory, niezwykle ważne jest odpowiednie odżywianie się i przyjmowanie
właściwej ilość płynów i pokarmów w ciągu dnia. To pomoże Ci utrzymać właściwą wagę oraz
dobre samopoczucie.
Pamiętaj o płynach!
Bardzo ważne jest, abyś pił wystarczająco dużo zagęszczonych napojów: minimum 8 szklanek
dziennie – dzięki temu zmniejszysz ryzyko odwodnienia swojego organizmu, które bywa
problemem u pacjentów z dysfagią.
Jeśli masz trudności z przyjmowaniem takich ilości płynów, skontaktuj się z dietetykiem
lub lekarzem, który zaleci Ci właściwe postępowanie w tej sytuacji.
Wskazówka:
Pij zarówno ciepłe, jak i zimne napoje.
Możesz wprowadzać różne warianty smakowe.
Skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym lub dietetykiem – pomogą Ci oni dobrać
odpowiednią dietę, dopasowaną do Twoich trudności z przełykaniem.
20
Przydatne wskazówki, które pozwolą Ci uzupełnić Twoją dietę
w niezbędne składniki odżywcze:
n Jedz często, lecz mniejsze porcje, a między posiłkami spożywaj lekkie przekąski.
n Dodaj do swoich posiłków więcej produktów wysokokalorycznych, żeby zwiększyć
ich wartość odżywczą – np. majonez czy śmietanę.
n Może się okazać, że Twój lekarz lub dietetyk zaleci Ci stosowanie specjalistycznych
preparatów odżywczych. Są to wysokokaloryczne i wysokobiałkowe preparaty
przeznaczone do picia, które pozwolą uzupełnić Twoje pożywienie w potrzebne
składniki odżywcze.
n Rozdrabniaj i mieszaj produkty z mlekiem, śmietaną lub kremowym serem, próbuj
dodawać trochę tartego sera.
n Owsianka jest bardzo pożywnym śniadaniem – rób ją na mleku zamiast na wodzie
i dodawaj miód lub cukier.
n Dodawaj ser i śmietanę do omletów.
n Kawę rozpuszczalną albo gorącą czekoladę mieszaj z mlekiem i wzbogacaj
je łyżką śmietany.
n Rób koktajle z lodami, jogurtem i świeżymi owocami. Upewnij się, że nie ma
w nich grudek i dużych kawałków i że mają odpowiednią konsystencję.
n Upewnij się, że używasz pełnego mleka do przygotowywania pokarmów. Możesz
wzbogacić świeże mleko łyżką mleka w proszku (1 łyżka na pół litra). Używaj
pełnego mleka do przygotowywania napojów i pokarmów.
n Jeśli zachodzi taka potrzeba, do wszystkich przygotowywanych potraw i napojów
(także koktajli) dodawaj Nutilis Clear.
Uwaga: jeśli masz trudności z jedzeniem lub piciem, chudniesz, jesteś
osłabiony – skontaktuj się z lekarzem, aby doradził Ci najlepsze rozwiązania
żywieniowe.
21
VIII JAK PRZYGOTOWAĆ ROZTWÓR ZAGĘSZCZAJĄCY
NA BAZIE NUTILIS CLEAR?
Chleb i inne potrawy zbożowe, takie jak ciasteczka czy ciasto stanowią szczególny problem
dla pacjentów cierpiących na problemy z przełykaniem. Z powodu ziarnistej tekstury potrawy
są szczególnie ciężkie do przełknięcia. Gładszą konsystencję można osiągnąć dzięki roztworom
zagęszczającym przygotowanym na bazie proszku Nutilis Clear.
Jak przygotować roztwór zagęszczający na bazie Nutilis Clear?
Potrzebne będą do tego:
• 200 ml płynu (np. mleka, soku owocowego, wywaru warzywnego)
• pół miarki Nutilis Clear
Jak stosować roztwór zagęszczający?
1. Wlej przygotowany płyn (mleko, sok, wywar warzywny) do miski, dodaj pół miarki
Nutilis Clear i wymieszaj.
2. Użyj roztworu natychmiast po przyrządzeniu – aby roztwór nie zgęstniał przed
dodaniem danego produktu, który chcemy przygotować.
3. Zanurz produkt, który chcesz zagęścić w roztworze i pozostaw go w nim przez
ok. jedną minutę. Po minucie wyjmij i odłóż na talerzyk.
4. Tak zagęszczony produkt – np. chleb lub ciastko – przykryj i schowaj do lodówki
na ok. półtorej godziny przed podaniem go choremu.
Propozycje podawania
n Ciastka można rozmiękczyć w roztworze zagęszczającym sporządzonym z soku
owocowego.
n Miękkie biszkopty można rozmiękczyć w roztworze na bazie mleka lub soku.
n Chleb można rozmiękczyć w wywarze warzywnym.
22
IX JAK PRZYGOTOWYWAĆ POSIŁKI DLA CHOREGO Z DYSFAGIĄ?
PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI
Przydatne wskazówki
n Codzienne pożywienie może być rozdrobnione poprzez siekanie, zmielenie lub
zmiksowanie – w zależności od stopnia trudności z przełykaniem i zaleceń lekarza.
n Miękkie pokarmy można przygotować bez rozmiękczania w roztworze zagęszcza
jącym, ale muszą być miękkie na tyle, żeby można je było rozdrobnić widelcem.
n Praska do ziemniaków umożliwia pozbycie się grudek i większych kawałków
pożywienia.
n Możesz rozdrobnić widelcem miękkie pokarmy, np. banany.
n Użyj robota kuchennego (lub miksera) do zmielenia mięsa i do rozdrobnienia
pokarmów do konsystencji puree.
n Zmień smak potraw, dodając sosu sojowego, ketchupu, curry, ziół i przypraw
– lub dżemu, aby je dosłodzić.
Jak podawać potrawy?
n Podawaj każdą potrawę oddzielnie.
n Nie mieszaj różnych potraw.
n Jeśli dodajesz sos lub polewę, zmieszaj je dokładnie z potrawą.
n Unikaj niskokalorycznych płynów do rozmiękczania potraw, dodaj raczej śmietanę
lub pełne mleko zamiast wody.
n Przed podaniem odcedź wytrącony z potrawy płyn.
n Podawaj potrawy na ciepło lub zimno, zamiast w temperaturze pokojowej.
23
Przydatny sprzęt kuchenny
Poniższe drobne sprzęty kuchenne pomogą Ci przygotować potrawy o odpowiedniej
konsystencji.
Shaker – przydatny do połączenia preparatu zagęszczającego Nutilis Clear
z zimnymi napojami.
Sitko – do przecierania potraw, aby usunąć grudki.
Tarka – do starcia warzyw przed gotowaniem.
Mikser i trzepaczka – do miksowania suchych składników na sos lub
polewę. Przydatne są przy mieszaniu zagęszczacza z zupami, różnymi
rodzajami puree czy bitą śmietaną. Nie nadają się do przygotowania puree
z gotowanego mięsa.
Robot kuchenny – idealne narzędzie do siekania, tarcia, mielenia, szatko
wania i ubijania – ułatwia i skraca czas przygotowania posiłków. Używając
go, uzyskujemy gładką i gęstą konsystencję przygotowywanych posiłków.
Blender – nieodzowny do przygotowywania większości gęstych i gładkich
posiłków, przydaje się też do zmiksowania zagęszczonych napojów,
zwłaszcza koktajli owocowych.
Foremki – do nadawania ładnego kształtu serwowanym posiłkom.
X NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA
24
X NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA
Jak sobie radzić z suchością w jamie ustnej?
n Zawsze popijaj posiłki płynami i napojami bezalkoholowymi (zagęszczonymi
do odpowiedniej konsystencji).
n Unikaj produktów, które wysuszają usta i gardło – kawy, alkoholu, nie pal papiero
sów. Staraj się oddychać przez nos.
n Popijaj płyny podczas dnia. Miej przy łóżku szklankę z napojem.
n Uzupełniaj niedobory śliny preparatami poleconymi przez Twojego lekarza
prowadzącego.
n Unikaj pikantnych, suchych albo kruchych pokarmów, np. krakersów.
n Zmniejsz spożywanie słonych potraw, gdyż mogą spowodować podrażnienia
i wysuszanie jamy ustnej.
n Jedz miękkie, kremowe pokarmy, np. potrawki lub zupy.
n Polewaj potrawy sosami, polewami, oliwą, masłem, margaryną, majonezem lub
jogurtem.
n Unikaj kleistych produktów typu toffi.
n Myj regularnie zęby i dziąsła, aby uniknąć próchnicy i zapaleń dziąseł.
n Używaj fluoryzowanej pasty do zębów.
n Regularnie sprawdzaj stan uzębienia u stomatologa.
n Jeśli masz za suche powietrze w mieszkaniu, używaj nawilżacza powietrza
lub ustaw butelkę z wodą niedaleko źródła ciepła, aby nawilżyć powietrze
w pomieszczeniach.
Jak sobie radzić w przypadku zmiany smaku w ustach?
n Zadbaj o regularną higienę jamy ustnej.
n Pij dużo płynów.
n Ostre smaki soków lub napojów owocowych pomogą przezwyciężyć niesmak
w ustach.
n Aromatycznie przyprawione sosy także mogą pomóc – wypróbuj sosy curry, chilli,
słodkie lub kwaśne smaki, ale pamiętaj, że tego typu sosy nie są wskazane przy
suchości w ustach.
n Stosuj przyprawy i zioła – np. oregano, bazylię, tymianek, estragon, czosnek.
25
Jak sobie radzić w przypadku zatwardzeń?
Zapewnienie należytej pracy jelit jest bardzo ważne. Jeśli masz kłopoty z regularnym
wypróżnianiem, spróbuj zastosować jedną z poniższych rad:
n Pij co najmniej 8 szklanek płynów dziennie. Jelita nie pracują prawidłowo, jeśli
organizm jest odwodniony.
n Spożywaj błonnik pokarmowy – ale tylko po konsultacji z lekarzem i w odpowied
nich dawkach.
n Zwiększ spożycie owoców: bananów czy duszonych jabłek – pamiętaj o zagęsz
czeniu posiłku.
n Ćwicz regularnie, zgodnie ze swoimi możliwościami. Pamiętaj aby skonsultować
ćwiczenia ze swoim lekarzem prowadzącym.
Uwaga: zanim zastosujesz się do powyższych wskazówek, skonsultuj się
z lekarzem lub logopedą.
26
27
NTLS/4/10/2015
Kiedy trudności z przełykaniem
nabierają realnych kształtów.
Nutilis Clear to preparat zagęszczający w formie proszku,
przeznaczony dla pacjentów, którzy mają trudności
z przełykaniem płynów i pokarmów.
Nutilis Clear:
n
n
n
n
ułatwia bezpieczne przełykanie pokarmów i napojów,
jest odporny na działanie amylazy zawartej w ślinie,
nie zmienia smaku, zapachu i koloru napojów oraz potraw,
dostępny jest w puszkach – z dołączoną miarką oraz wieczkiem do zamykania puszki.
Nutilis Clear jest odporny na działanie amylazy zawartej w ślinie – co oznacza, że w trakcie jedzenia i picia
posiłek zachowuje konsystencje odpowiednią dla Twoich trudności z przełykaniem.
Wejdź na www.nutilis.pl
znajdziesz tam wskazówki jak radzić sobie w przypadku
trudności z przełykaniem oraz przepisy (także w formie
wideo) na dania z wykorzystaniem preparatu Nutilis Clear!
Nutilis Clear to dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego do stosowania w dysfagii. Stosować pod nadzorem lekarza.

Poradnik dla pacjenta

Transkrypt

Podobne dokumenty