Przyszłość radiologii stomatologicznej

digital_CBCT
Przyszłość
radiologii stomatologicznej
Autorka_Ingrid Różyło-Kalinowska
_Najbliższa przyszłość to całkowite odejście od rejestracji zdjęć rtg na nośnikach analogowych i przejście na radiograię cyfrową
w gabinetach stomatologicznych ze względu na
przewagę cyfrowych systemów obrazowania nad
ilmami rentgenowskimi.
Do zalet radiograii cyfrowej należy redukcja
dawki promieniowania rentgenowskiego koniecznej do otrzymania zdjęcia, wysoka rozdzielczość
obrazu, możliwość regulacji kontrastu i jasności
radiogramu czy zastosowania iltrów, pozwalająca na dopasowanie parametrów zdjęcia do potrzeb diagnostycznych (ocena próchnicy, choroby
przyzębia brzeżnego itp.), a także dysponowanie
więcej niż jedną kopią zdjęcia (dla pacjenta, dla
lekarza, do archiwum, do konsultacji).
Należy jednak jednocześnie zwiększyć poziom ochrony danych wrażliwych, do jakich należą zdjęcia rtg wraz z danymi osobowymi pacjenta. Warto pamiętać, że cyfrowe zdjęcia rtg mogą
zostać poddane manipulacji i wykorzystane niezgodnie ze swoim przeznaczeniem. W najbliższej
przyszłości powinny zostać wprowadzone także
zmiany w przepisach dotyczących ochrony radiologicznej pacjenta w gabinecie stomatologicznym
– wg danych z piśmiennictwa, nie ma naukowych
przesłanek co do zasadności stosowania fartuchów osłonnych do zdjęć pantomograicznych
Ryc. 1
30
digital
4_2015
i wewnątrzustnych. Są one stosowane zgodnie
z aktualnymi przepisami oraz mają wartość psychologiczną dla pacjenta, który w ten sposób
czuje się bardziej bezpieczny i chroniony.
W bliskiej przyszłości obserwować będziemy
dalsze upowszechnianie się tomograii stożkowej
CBCT. Zapewne nie będzie tak, że każdy lekarz
dentysta będzie posiadał taki aparat w swoim
gabinecie, tak jak nie każdy posiada aparat pantomograiczny, ale niemal w każdej specjalności
lekarsko-dentystycznej istnieją obecnie wskazania do wykonywania badań CBCT, a więc wszyscy
lekarze dentyści powinni z nich korzystać.
Być może z czasem, w związku z obserwowaną redukcją dawki promieniowania rentgenowskiego koniecznej do zarejestrowania tomograii stożkowej, badania CBCT całkowicie
zastąpią zdjęcia pantomograiczne, które są podatne na błędy techniczne, trudne do analizy oraz
nie przedstawiają wszystkich struktur w obrębie
części twarzowej czaszki, a jedynie te objęte obrazowaną warstwą.
Jednocześnie wzrost liczby wykonywanych
stomatologicznych badań radiologicznych sprawi, że jeszcze bardziej istotna stanie się kwestia
ich opisywania. W tej chwili, wg polskiego ustawodawstwa „zdjęcia stomatologiczne rentge-
digital_CBCT
Ryc. 2
nowskie opisuje lekarz radiolog lub lekarz dentysta po odpowiednim przeszkoleniu w zakresie
radiologii szczękowo-twarzowej”, przy czym nie
istnieje wykładnia prawna, która mówi, co oznacza „odpowiednie przeszkolenie”. W związku
z tym, można prognozować, że rozpowszechnią
się systemy teleradiologii, które pozwalają na
opisywanie badań radiologicznych zdalnie, korzystając z usług „odpowiednio przeszkolonych”
specjalistów.
Dalsza przyszłość to zastępowanie metod
obrazowania opartych na potencjalnie szkodliwym promieniowaniu rentgenowskim technikami nieposługującymi się promieniowaniem
jonizującym. Wymienić tu można zastosowanie
Ryc. 3
tomograii magnetycznego rezonansu jądrowego
do diagnostyki próchnicy czy żywotności miazgi, większe rozpowszechnienie ultrasonograii
w diagnostyce schorzeń jamy ustnej oraz wykorzystanie metod opartych na wiązce światła.
Nie można wykluczyć, że wraz ze wzrostem
liczby wykonywanych badań diagnostycznych
oraz liczby obrazów przypadających na jedno
badanie, liczba lekarzy opisujących te badania
będzie niewystarczająca. Wraz z udoskonaleniem
automatycznych, samouczących się systemów
wykrywania zmian patologicznych na zdjęciach
rtg, rola radiologa ulegnie ograniczeniu do konsultacji i przypadków trudnych, z którymi system
komputerowy samodzielnie sobie nie poradzi._
_autorka
Prof. zw. dr hab. n. med. Ingrid Różyło-Kalinowska
jest Kierownikiem Samodzielnej Pracowni Propedeutyki Radiologii Stomatologicznej i SzczękowoTwarzowej UM w Lublinie. Specjalista (II°) z zakresu radiologii i diagnostyki obrazowej. Jej dorobek
naukowy obejmuje ponad 500 prac, publikacji i doniesień zjazdowych. Czynnie uczestniczyła w licznych
zjazdach międzynarodowych, wygłaszając referaty i prowadząc sesje naukowe. Odbyła 5 staży
zagranicznych. Od 1997 r. jest nauczycielem akademickim i wykładowcą na kursach kształcenia
podyplomowego. Jest współautorką podręczników „Współczesna radiologia stomatologiczna”,
„Tomograia wolumetryczna w praktyce klinicznej” wyróżnionego Nagrodą MZ i „Radiologia
Stomatologiczna” oraz rozdziałów w podręcznikach: „Radiologia”, „Periodontologia współczesna”, „Chirurgia szczękowotwarzowa” i „Słownika Stomatologicznego Angielsko-Polskiego i Polsko-Angielskiego”. Przetłumaczyła 7 podręczników
medycznych z jęz. ang. i niem., w tym 4 w całości. Jest Przewodniczącą PTS Oddz. Lublin. Była Przewodnicząca Sekcji
Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego. Jest członkiemzałożycielem i członkiem Zarządu European Academy of DentoMaxilloFacial Radiology, Dyrektorem Regionalnym na Europę
International Association of DentoMaxilloFacial Radiology, członkiem Zarządu Sekcji Stomatologicznej Polskiego Towarzystwa
Fizjoterapii, członkiem Zarządu Koła Lubelskiego Polskiego Towarzystwa Higienicznego oraz członkiem Polskiego Towarzystwa
Edukacji Medyczno-Dentystycznej „Sapientia”, towarzystw European Society of Radiology i European Society of Head and Neck
Radiology. Jest promotorem 9 ukończonych rozpraw doktorskich i 2 przewodów w toku. Członek rad naukowych i kolegiów
redakcyjnych czasopism o zasięgu międzynarodowym.
Kontakt:
Samodzielna Pracownia Propedeutyki Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej UM w Lublinie
Ul. Karmelicka 7, 20-081 Lublin
Tel.: (81) 528 79 72
E-mail: [email protected]
digital
4_2015
31