stwierdzające nieważność uchwały Nr XIV/90/2015 Rady Miejskiej

Katowice, 8 stycznia 2016 r.
WOJEWODA ŚLĄSKI
NR NPII.4131.1.607.2015
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst
jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 1515 z późn. zm.)
stwierdzam nieważność
uchwały Nr XIV/90/2015 Rady Miejskiej w Żarkach z dnia 1 grudnia 2015 roku w sprawie
zatwierdzenia taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków
przez Zakład Usług Komunalnych w Żarkach w całości – jako sprzecznej z art. 2 Konstytucji RP
oraz z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę
i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2015 roku, poz. 139) dalej jako
„ustawa”, w związku z § 4 i 5 i § 13 ust. 3-6 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia
28 czerwca 2006 roku w sprawie określenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz
warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków
(Dz. U. Nr 127, poz. 886), zwanego dalej „rozporządzeniem“ .
Uzasadnienie
Przedmiotową uchwałą Rada Miejska w Żarkach, działając m.in. na podstawie przepisu
art. 24 ust. 1 ustawy zatwierdziła taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego
odprowadzania ścieków przez Zakład Usług Komunalnych w Żarkach.
Zgodnie z § 1 uchwały taryfa dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego
odprowadzania ścieków stanowi załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.
Jednakże do przedstawionej organowi nadzoru uchwały zostały dołączone dwa załączniki:
- "Załącznik nr 1 Wysokość cen i stawek opłat za dostarczoną wodę na okres 1.01.201631.12.2016 r.", podpisany przez Przewodniczącą Rady Miejskiej w Żarkach, ale nie opisany jako
załacznik do uchwały Nr XIV/90/2015;
- "Załącznik nr 1 do wniosku o zatwierdzenie taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę
i zbiorowego odprowadzania ścieków na okres od 1.01.2016 do 31.12.2016", w którym brak jest
jakiekolwiek podpisu.
Z powyższego trudno zatem wywieźć, o którym załączniku mowa w § 1 przedmiotowej
uchwały. Wobec braku jasności, który załącznik stanowi ten właściwy, dokonując takiego
uregulowania, naruszono art. 2 Konstytucji. Podstawową zasadą państwa prawnego jest bowiem to,
Id: 8506E9BC-819D-4796-9CDC-793A2B185883. Podpisany
Strona 1
że władze publiczne działać mogą jedynie na podstawie i w ramach prawa oraz czynić tylko to, co
prawo im dozwala lub nakazuje, obywatele zaś mogą czynić to wszystko, czego im prawo
nie zakazuje. Wśród szczegółowych reguł wyprowadzonych z art. 2 wymienia się m.in. podział
władz, niezawisłość sądów i prawo każdego do sądu, do uczciwego oraz bezstronnego wymiaru
sprawiedliwości, przestrzeganie zasad poprawnego prawotwórstwa, jawność i jasność prawa,
niedziałanie prawa wstecz (P. Winczorek „Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 2 kwietnia 1997 r., wyd. Liber, Warszawa 2000, s. 15).
Niezależnie od powyższego, dokonując oceny legalności załącznika Nr 1 wysokość cen
i stawek opłat za dostarczoną wodę na okres 1.01.2016-31.12.2016 r., stwierdzić również należy, że
jest on niezgodny z prawem.
Podstawę prawną do podjęcia uchwały w tej materii stanowi przepis art. 24 ust. 1 ustawy
upoważniający radę gminy do zatwierdzenia w formie uchwały taryf za zbiorowe dostarczanie
wody i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Definicję taryfy zawiera przepis art. 2 pkt 12 ustawy
stanowiący, że „taryfa” jest to zestawienie ogłoszonych publicznie cen i stawek opłat za zbiorowe
zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków oraz warunki ich stosowania.
Elementy taryfy szczegółowo wymienione zostały natomiast w § 4 rozporządzenia. Zgodnie
z przywołanym przepisem w taryfach za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie
ścieków określa się:
1. rodzaje prowadzonej działalności;
2. rodzaj i strukturę taryfy;
3. taryfowe grupy odbiorców usług;
4. rodzaje i wysokość cen i stawek opłat;
5. warunki rozliczeń z uwzględnieniem wyposażenia nieruchomości w przyrządy
i urządzenia pomiarowe;
6. warunki stosowania cen i stawek opłat.
W warunkach stosowania cen i stawek opłat, w szczególności określa się:
a) zakres świadczonych usług dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców;
b) standardy jakościowe obsługi odbiorców usług.
Powyższy katalog elementów taryfy jest wyliczeniem enumeratywnym, co oznacza, że są to
elementy, które obowiązkowo powinny znaleźć się w taryfie. Na obowiązek umieszczenia w taryfie
wszystkich elementów wskazuje redakcja tego przepisu. Ustawodawca użył bowiem zwrotu:
„w taryfach za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków określa się”,
a następnie dokonał wspomnianego wyliczenia. Stąd też brak lub niewłaściwe określenie w taryfie
choćby jednego z wymaganych prawem elementów dyskwalifikuje ją i powoduje, że dokument taki
nie może być uznany za taryfę w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy, a tym samym nie może zostać
Id: 8506E9BC-819D-4796-9CDC-793A2B185883. Podpisany
Strona 2
zatwierdzony – w drodze uchwały - jako taryfa przez organ stanowiący jednostki samorządu
terytorialnego.
Dopełnieniem powyższej regulacji jest przepis § 5 rozporządzenia, który zawiera wyliczenie
elementów taryfy, w zależności od ich rodzaju i struktury, dla poszczególnych taryfowych grup
odbiorców. I tak, taryfa powinna uwzględniać:
1. cenę za m³ dostarczonej wody, w rozliczeniach dokonywanych na podstawie odczytu
wskazań wodomierza lub na podstawie przepisów dotyczących przeciętnych norm zużycia wody;
2. stawkę opłaty abonamentowej na odbiorcę:
a) w rozliczeniach w oparciu o wskazania wodomierza głównego lub wskazania
wodomierza mierzącego ilość wody bezpowrotnie zużytej,
b) w rozliczeniach z osobą korzystającą z lokalu w budynku wielolokalowym,
c) w rozliczeniach na podstawie przepisów dotyczących przeciętnych norm zużycia wody;
3. cenę za m³ odprowadzonych ścieków w rozliczeniach z odbiorcami za ilość
odprowadzonych ścieków, ustaloną na podstawie wskazań urządzenia pomiarowego lub zużycia
wody określonego zgodnie ze wskazaniami wodomierza lub na podstawie przepisów dotyczących
przeciętnych norm zużycia wody;
4. cenę za jednostkę miary powierzchni zanieczyszczonej o trwałej nawierzchni, z której
odprowadzane są ścieki opadowe i roztopowe kanalizacją deszczową, uwzględniającą rodzaj
i sposób zagospodarowania powierzchni;
5. stawkę opłaty abonamentowej na odbiorcę:
a) w rozliczeniach za ilość odprowadzonych ścieków ustaloną na podstawie zużycia wody
określonego zgodnie ze wskazaniami wodomierza głównego lub na podstawie przepisów
dotyczących przeciętnych norm zużycia wody,
b) w rozliczeniach za ilość odprowadzonych ścieków ustaloną zgodnie ze wskazaniami
urządzenia pomiarowego,
c) w rozliczeniach za ścieki opadowe i roztopowe odprowadzane kanalizacją deszczową;
6. stawkę opłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do
urządzeń kanalizacyjnych, w zależności od wykorzystania przepustowości oczyszczalni, stosowanej
technologii oczyszczania ścieków komunalnych oraz uzyskiwanego stopnia redukcji ładunku
zanieczyszczeń i sposobu stosowania osadów ściekowych; do stawki opłaty dolicza się podatek,
o którym mowa w § 2 pkt 9;
7. stawkę opłaty za przyłączenie do urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych, będących
w posiadaniu przedsiębiorstwa, wynikającą z kosztów przeprowadzenia prób technicznych
przyłącza wybudowanego przez odbiorcę usług; do stawki opłaty dolicza się podatek, o którym
mowa w § 2 pkt 9.
Id: 8506E9BC-819D-4796-9CDC-793A2B185883. Podpisany
Strona 3
Tymczasem doręczony organowi nadzoru "Załącznik Nr 1", zawiera jedynie wysokość cen
i stawek opłat za dostarczoną wodę i za odprowadzanie ścieków na okres 1.01.2016-31.12.2016 r.
Podkreślenia wymaga, iż wszystkie elementy taryfy, wynikające z wyżej przytoczonych przepisów
prawa, powinny zostać określone w uchwale Rady Miejskiej w sposób wyraźny i precyzyjny.
Przedmiotowy Załącznik Nr 1 nie spełnia zatem wymogów określonych w wyżej wymienionych
przepisach, a tym samym nie jest to „taryfa” w rozumieniu przepisu art. 2 pkt 12 ustawy (por.
wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 września 2013 r. sygn. akt II OSK 1144/13,
publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
W tym miejscu zauważyć należy, że w Biuletynie Informacji Publicznej Miasta i Gminy
Żarki opublikowana została uchwała Nr XIV/90/2015 Rady Miejskiej w Żarkach z dnia 1 grudnia
2015 roku wraz z opisanym powyżej załącznikiem - tzn. zestawieniem wysokości cen i stawek
opłat za dostarczoną wodę
Niezależnie od powyższego organ nadzoru dokonał również oceny legalności "Załącznika
Nr 1 do wniosku o zatwierdzenie taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego
odprowadzania ścieków na okres od 1.01.2016 do 31.12.2016" przekazanego mu wraz z uchwałą.
Badając powyższy załącznik organ nadzoru wziął pod uwagę definicję taryfowej grupy
odbiorców, którą ustawodawca zawarł w przepisie art. 2 pkt 13 ustawy, rozumiejąc pod tym
pojęciem „odbiorców wyodrębnionych na podstawie charakterystyki zużycia wody lub
odprowadzanych
ścieków,
warunków
zbiorowego
zaopatrzenia
w wodę
i zbiorowego
odprowadzania ścieków, a także na podstawie sposobu rozliczeń za świadczone usługi.”
Z treści pkt 3 i 4 załącznika wynika, iż w taryfie wyodrębniono jedną taryfową grupę
odbiorców, zaś rodzaj i struktura taryfy to taryfa jednolita i wieloczłonowa. Jednocześnie
nie dokonano wyodrębnienia taryfowych grup odbiorców z uwagi na sposób rozliczenia za
świadczone usługi, co oczywiście nie jest obligatoryjne.
Jednakże, jak zauważył organ nadzoru analizując treść przedmiotowego załącznika, w pkt
5.1 określono różne wysokości stawek opłaty abonamentowej (trzy stawki opłaty abonamentowej
za dostarczona wodę i dwie stawki opłaty abonamentowej za odprowadzanie ścieków), przyjmując
jako kryterium ich ustalenia sposób rozliczenia za świadczone usługi. Stawki te w żaden sposób
nie zostały
powiązane
z taryfowymi
grupami
odbiorców.
Z treści
przepisu
§ 2 pkt
11 rozporządzenia wynika, że stawka opłaty abonamentowej jest to „wielkość wyrażona
w jednostkach pieniężnych, w zł na odbiorcę usług za okres rozliczeniowy, którą odbiorca usług
jest obowiązany zapłacić przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu za utrzymanie
w gotowości do świadczenia usług urządzeń wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz jednostka
usługi odczytu wodomierza lub urządzenia pomiarowego i rozliczenia należności za ilość
dostarczonej wody lub ilość odprowadzonych ścieków”.
Id: 8506E9BC-819D-4796-9CDC-793A2B185883. Podpisany
Strona 4
Z kolei przepis § 5 pkt 2 rozporządzenia stanowi, iż taryfy, w zależności od ich rodzaju
i struktury,
dla
poszczególnych
taryfowych
grup
odbiorców
zawierają
stawkę
opłaty
abonamentowej na odbiorcę:
1. w rozliczeniach w oparciu o wskazania wodomierza głównego lub wskazania
wodomierza mierzącego ilość wody bezpowrotnie zużytej,
2. w rozliczeniach z osobą korzystającą z lokalu w budynku wielolokalowym,
3. w rozliczeniach na podstawie przepisów dotyczących przeciętnych norm zużycia wody.
Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, iż stawki opłaty abonamentowej są ściśle
powiązane z taryfowymi grupami odbiorców, a w ramach jednej taryfowej grupy odbiorców
możliwe jest ustalenie tylko jednej wysokości opłaty abonamentowej (por. m.in. wyrok WSA
w Gliwicach
z 27 października
2009 roku,
sygn.
akt
II
SA/Gl
637/09,
publ.
www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Tymczasem w przedmiotowym załączniku wysokość stawek opłaty
abonamentowej ustalona została w całkowitym oderwaniu od taryfowych grup odbiorców, co
należy uznać za niedopuszczalne.
W
efekcie
powyższego
również
ten
załącznik
został
sporządzony
niezgodnie
z obowiązującymi przepisami prawa.
W świetle powyższego uzasadnienia należy uznać, iż uchwała Nr XIV/90/2015 Rady
Miejskiej w Żarkach z dnia 1 grudnia 2015 roku w sprawie zatwierdzenia taryfy dla zbiorowego
zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków przez Zakład Usług Komunalnych
w Żarkach została podjęta z naruszeniem obowiązującego prawa, co uzasadnia stwierdzenie jej
nieważności w całości.
Na
niniejsze
rozstrzygnięcie
nadzorcze
służy
skarga
do
Wojewódzkiego
Sądu
Administracyjnego w Gliwicach, za pośrednictwem Wojewody Śląskiego, w terminie 30 dni od
dnia doręczenia rozstrzygnięcia.
Id: 8506E9BC-819D-4796-9CDC-793A2B185883. Podpisany
Strona 5
Stwierdzenie nieważności uchwały, zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym,
wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem
doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.
z up. WOJEWODY ŚLĄSKIEGO
Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru Prawnego
Iwona Andruszkiewicz
Id: 8506E9BC-819D-4796-9CDC-793A2B185883. Podpisany
Strona 6