Kart Kredytowych Citibank app
Transkrypt
Kart Kredytowych Citibank app
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO NR 394 PRACE KATEDRY EKONOMETRII I STATYSTYKI NR 15 2004 STANISŁAW FLAK Zakład Ubezpiecze Społecznych o/Koszalin PIOTR OBIDZI SKI Uniwersytet Szczeci ski RATING RACHUNKÓW OSZCZ DNO CIOWO-ROZLICZENIOWYCH METOD TAKSONOMICZNEGO MIERNIKA ROZWOJU WST P Przemiany społeczno-gospodarcze zapocz tkowane w latach 90 XX wieku w du ym stopniu wpłyn ły na system bankowy. Wzrosła rola banków, zarówno w yciu gospodarczym jak i społecznym. Podmioty gospodarcze i osoby fizyczne zacz ły cz ciej korzysta z tradycyjnych produktów bankowych, takich jak kredyt czy lokata. W lad za inwestycjami w sektorze bankowym, na rynku pojawiły si równie nowe, jak na polskie warunki, produkty bankowe. Nale do nich wcze niej nieznane w Polsce karty kredytowe i płatnicze. Ich przyznanie banki cz sto uzale niaj od zało enia rachunku oszcz dno ciowo-rozliczeniowego, czyli tak zwanego konta osobistego. Zatrudnieni, zwłaszcza pracownicy maj cy umowy zawarte na czas nieokre lony, tak e czerpi korzy ci z istnienia i posiadania kont osobistych. Nale do nich: a) brak niedogodno ci zwi zanych z pobieraniem gotówki z kasy; b) stały, całodobowy dost p do rodków zgromadzonych na koncie i jednoczesne oprocentowanie tych rodków; mo liwo wypłacania go- 78 Stanisław Flak, Piotr Obidzi ski tówk z bankomatów lub regulowania płatno ci w formie bezgotówkowej; c) dodatkowe rodki pieni ne w ramach salda debetowego lub kredytu odnawialnego w ROR, które s standardowym elementem rachunku oszcz dno ciowo-rozliczeniowego; d) oszcz dno ci zwi zane z dokonywaniem przelewów z konta osobistego, za które opłaty s ni sze ni za wpłaty gotówkowe; e) ni sze prowizje od udzielonych kredytów i ich oprocentowania oraz spłata rat kredytów z konta bez prowizji; f) korzystanie z kart kredytowych akceptowanych na całym wiecie bez konieczno ci wymieniania waluty krajowej na waluty pa stw, w których dokonuje si transakcji; Spo ród banków działaj cych na polskim rynku do analizy wybrano banki najbardziej dost pne (liczba oddziałów, bankomatów, dost p przez ró ne media), a odrzucono banki o charakterze regionalnym. Dane do analizy zebrano w sierpniu 2002 roku. Obecnie niektóre banki dokonały zmian w swoich taryfach opłat i prowizji. 1. PODZIAŁ RACHUNKÓW ZE WZGL DU NA RODZAJ KLIENTA DO KTÓREGO S ADRESOWANE Banki dokonuj segmentacji rynku, adresuj c swoje produkty do ró nych grup odbiorców. Celem podziału klientów na ró ne grupy jest dostosowanie oferowanych produktów do zidentyfikowanych potrzeb i mo liwo ci klientów oraz tworzenie produktów odpowiadaj cych kreowanym potrzebom. Jednym z typowych kryteriów podziału rynku s dochody klientów. Analizowany zbiór rachunków podzielono na trzy grupy ze wzgl du na minimalne wymagane wpływy oraz wysoko opłat za zlecenia stałe i jednorazowe. Okre lono je jako: a) standardowy rachunek oszcz dno ciowo-rozliczeniowy (wymagane najmniejsze wpływy), b) rachunek oszcz dno ciowo-rozliczeniowy dla osób zamo niejszych (wymagane rednie wpływy), c) rachunek oszcz dno ciowo-rozliczeniowy dla VIP-ów (wymagane du e wpływy). Rating rachunków rozliczeniowo-oszcz dno ciowych... 79 Nast pnie przy wykorzystaniu iteracyjnego algorytmu klasyfikacji rozmytej nadano ka demu rachunkowi stopie przynale no ci do jednej z grup. Dane te przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1 Przynale no kont bankowych do grup ze wzgl du na minimalne wpływy Bank i konto (wymagane minimalne wpływy) 1 Bank Pekao S.A. „Plus” (1800) Bank Pekao S.A. „Standard” (500) Bank Pekao S.A. „VIP” (5000) BG" „Integrum” (1) BIG Bank Gda! ski „ROR” (250) BPH PBK „Sezam” (100) BPH PBK „Srebrny Sezam” (2500) BPH PBK „Złoty Sezam” (10000) BZ WBK „Konto24 Plus” (1) BZ WBK „Presti ” (5000) Citibank „CitiGold” (1000) Citibank „CitiKonto” (100) ING Bank # l$ ski „Komfort” (2000) ING Bank # l$ ski „Presti ” (5000) ING Bank # l$ ski „Standard” (1) Invest Bank „Komfort“ (800) Invest Bank “Start” (50) Kredyt Bank „Ekstrakonto” (500) Kredyt Bank „Profit” (1000) Kredyt Bank „Elita” (10000) LG Petro Bank „Gold” (5000) LG Petro Bank „Silver” (2000) LG Petro Bank „Standard” (500) Lukas Bank „Standard” (1) mBank „eKonto” (1) Millennium „Millepensja” (1300) Millennium „Premium” (5000) Stopie! przyna- Stopie! przy- Stopie! przynale no ci do nale no ci do le no ci do I grupy II grupy III grupy 2 0,029 0,975 0,045 0,983 1,000 0,993 0,035 0,114 0,983 0,045 0,323 0,993 0,002 0,045 0,983 0,154 0,989 0,975 0,322 0,114 0,045 0,002 0,975 0,983 0,983 0,346 0,045 3 0,967 0,023 0,119 0,015 0,000 0,006 0,951 0,172 0,015 0,119 0,662 0,006 0,998 0,119 0,015 0,837 0,010 0,023 0,664 0,172 0,119 0,998 0,023 0,015 0,015 0,638 0,119 4 0,004 0,002 0,836 0,002 0,000 0,001 0,014 0,714 0,002 0,836 0,014 0,001 0,000 0,836 0,002 0,009 0,001 0,002 0,014 0,714 0,836 0,000 0,002 0,002 0,002 0,016 0,836 80 % Stanisław Flak, Piotr Obidzi ski 1 Millennium „Unikonto” (1) PKO BP „Superkonto” (1) PKO BP „Złote Konto” (6000) Raiffeisen Bank „Standard“ (1) Raiffeisen Bank „Lokacyjne” (1000) 2 0,983 0,983 0,000 0,983 3 0,015 0,015 0,001 0,015 4 0,002 0,002 0,999 0,002 0,322 0,664 0,014 ródło: opracowanie własne na podstawie danych poszczególnych banków. Na tej podstawie rachunki podzielono na trzy grupy: a) standardowy rachunek oszcz dno ciowo-rozliczeniowy – minimalne wpływy kształtuj ce si w przedziale od 0 do 799 zł; b) rachunek oszcz dno ciowo-rozliczeniowy dla osób zamo niejszych – minimalne wpływy kształtuj ce si na poziomie od 800 do 5000 zł; c) rachunek oszcz dno ciowo-rozliczeniowy dla VIP-ów – minimalne wpływy kształtuj ce si na poziomie 5000 zł i wi cej. Istot zastosowania algorytmu klasyfikacji rozmytej było pogrupowanie rachunków na trzy klasy. Na podstawie wyników otrzymanych z algorytmu wywnioskowano, jakie wielko ci minimalnych wpływów rozdzielaj poszczególne grupy. Zastosowanie algorytmu dało podstaw do sposobu tego podziału. Rating rachunków rozliczeniowo-oszcz dno ciowych... 81 Tabela 2 Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Segmentacja rynku rachunków ze wzgl du na minimalne wpływy Konto standardowe Konto dla zamo niej- Konto VIP (miniBank (minimalna wpłata szych (minimalna malna wpłata 5000 1–799 pln) wpłata 800–4999 pln) pln i wi cej) PKO SA EUROKONTO PLUS EUROKONTO VIP STANDARD (500)* (1800) (5000) KONTO24 PREBZ WBK KONTO24 (1) – STI" (5000) S.A. BG" INTEGRUM (1) – – BIG Bank ROR (250) – – Gda! ski SA BPH PBK KONTO BPH KONTO SREBRNY ZŁOTY SEZAM (10 000) SEZAM (100) (2500) Citibank CITIKONTO (100) CITIGOLD (1000) – KONTO Z LWEM KONTO Z LWEM KONTO Z LWEM ING Bank # l$ ski SA STANDARD (1) KOMFORT (2000) PRESTI" (5000) Invest Bank INVEST KONTO INVEST KONTO – START (50) KOMFORT (800) Kredyt EKSTRAKONTO EKSTRAKONTO EKSTRAKONTO Bank SA (500) PROFIT (1000) ELITA (10000) LG Petro LG KONTO STAN- LG KONTO SILVER LG KONTO GOLD Bank DARD (500) (2000) (5000) Lukas Bank STANDARD (1) – – SA mBank eKONTO (1) – – Millennium MILLEPENSJA UNIKONTO PREUNIKONTO (1) (1300) MIUM (5000) PKO BP ZŁOTE KONTO SUPERKONTO (1) – SA (6000) Raiffeisen KONTO OSOBISTE KONTO LOKACYJ– Bank STANDARD (1) NE (1000 ) * W nawiasach podano dokładne kwoty minimalnych wpłat wymaganych przez banki. % ródło: opracowanie własne na podstawie danych poszczególnych banków. 2. CECHY DECYDUJ CE O KOSZTACH I KORZY& CIACH ZWI ZANYCH Z POSIADANIEM RACHUNKU BANKOWEGO Na polskim rynku funkcjonuje obecnie wiele banków oferuj cych po kilka rodzajów kont osobistych. W tej sytuacji wybór wła ciwego konta wymaga szczegółowego przeanalizowania ofert poszczególnych banków. Szczególn Stanisław Flak, Piotr Obidzi ski 82 uwag nale y zwróci na koszty i korzy ci zwi zane z posiadaniem danego rachunku, czyli mi dzy innymi na: – wymagane minimalne wpływy. – opłaty za prowadzenie rachunku, – oprocentowanie wkładów, – cz sto kapitalizacji, – opłaty za zlecenia stałe i przelewy, – oferowane karty debetowo-bankomatowe, płatniczo-kredytowe, kredytowe itp., – wysoko przyznawanego debetu i jego oprocentowanie, – liczb oddziałów i bankomatów z mo liwo ci bezprowizyjnego wypłacania gotówki. Wielo czynników, które nale y wzi pod uwag przy wyborze wła ciwego konta, sprawia, e zasadne wydaje si u ycie metod taksonomicznych do analizy i klasyfikacji rachunków oferowanych przez banki. W tabeli 3 przedstawiono omawiane cechy w pierwszej grupie. Podobne tabele mo na przedstawi dla pozostałych grup. Tabela 3 7 1,00 3,00 1,50 M 1034 Oprocentowanie wkładów (%) Cz sto kapitalizacji Liczba bankomatów 6 ' 8 9 Oprocentowanie debetu (%) 500 6,00 5 () Kwota debetu (zł) 4 Opłata za zlecenia jednorazowe (zł) 3 Opłata za zlecenia stałe (zł) 1 2 Bank Pekao Eurokonto S.A. Standard Bank Zachodni Konto24 Plus WBK BG" INTEGRUM BIG Bank ROR Gda! ski Konto BPH BPH PBK Sezam Citibank CitiKonto Minimalne wpływy (zł) Opłata za prowadzenie (zł) Nazwa konta Bank Konta standardowe o minimalnej wpłacie od 1 do 799 zł 10 11 300 26,33 1 6,00 1,50 4,00 2,00 M 565 – – 1 3,00 0,70 5,00 2,75 K 410 500 17,25 250 2,50 1,00 2,50 0,95 M 207 WW* 24,40 100 4,00 0,00 4,50 2,02 K 710 WW* 18,88 100 4,00 2,00 3,00 2,00 M 650 – – Rating rachunków rozliczeniowo-oszcz dno ciowych... 1 2 3 4 Konto ING Bank z Lwem 1 4,00 # l$ ski Standard Invest-Konto Invest Bank 50 0,00 START Kredyt EKSTRA500 3,50 Bank KONTO S LG Petro LG Konto 500 2,00 Bank Standard Lukas Bank Standard 1 2,50 mBank eKonto Millennium Unikonto SUPERPKO BP KONTO Raiffeisen Konto osobiBank ste Standard 83 5 6 7 8 9 10 11 0,00 3,00 2,00 M 461 WW* 16,50 0,50 2,00 3,00 K 70 1,00 3,00 5,00 K 456 500 24,38 1,00 3,00 4,50 K 16 200 23,00 2,00 2,00 5,00 K 565 WW* 20,90 650 WW* 22,00 149 – – WW* 23,00 1 1 0,00 2,00 0,00 2,00 0,00 2,00 7,00 0,20 M M 1 3,00 0,00 2,00 1,80 M 1289 WW* 19,90 1 10,00 0,00 0,00 2,80 M 6 – – * WW – w wysoko ci wpływów % ródło: opracowanie własne na podstawie danych poszczególnych banków. Opisane cechy maj charakter stymulant b d* destymulant. Na potrzeby algorytmu wszystkie cechy o charakterze destymulant zostały zamienione na stymulanty za pomoc wzoru: X k = (− 1) ⋅ Yk , k = 1,2,3, ... , dla cech − opłata za prowadzenie konta, − opłata za zlecenia stałe, − opłata za przelewy, oraz X k = 1 ⋅ Yk , dla cechy oprocentowanie debetu, gdzie: Yk – destymulanta, X k – stymulanta. k = 1,2,3, ... Stanisław Flak, Piotr Obidzi ski 84 3. METODY WYKORZYSTANE PRZY OBLICZENIACH 3.1. Taksonomiczny miernik rozwoju (TMR) Zastosowano metod taksonomicznego miernika rozwoju, który syntetycznie oceni ka dy rachunek oszcz dno ciowo-rozliczeniowy. Zmienne syntetyczne do porz dkowania wielowymiarowych obiektów społeczno-gospodarczych po raz pierwszy zaproponował Z. Hellwig1. Kolumny macierzy X to cechy obiektów ustawionych w wierszach. Aby cechy były porównywalne, dokonano standaryzacji przez przekształcenie macierzy obserwacji X w macierz Z : 0 . x11 x12 . 1 x22 1 X = . x21 / xn1 xn 2 ... x1m ...1 x21 m ... xnm 7 - 5 z11 z12 5 z z 22 8 8 Z = 5 21 6 z n1 z n 2 + , + +, 4 ... z1m 2 ...8 z 28 m 2 2, 3 ... znm za pomoc9 wzoru: z ij = xij − x j sj , gdzie: i = 1, 2, ..., m – obiekty, j = 1, 2, ..., n – cechy, xj = 1 n sj = ∑x n ij , i =1 1 n ∑ (x n i =1 ij 2 − xj) . Po standaryzacji wyznaczono punkt wzorcowy przez wybranie najwi : kszych warto ; ci poszczególnych cech po wszystkich obiektach: 1 Por. [1]; [4]. Rating rachunków rozliczeniowo-oszcz < dno= ciowych... 85 { } z *j = max i z j . Nast : pnie obliczono odległo ; ci od punktu wzorcowego, tworz> c macierz D o wyrazach: di = 1 m ∑z m j =1 ij − z *j , gdzie m – liczba cech diagnostycznych. Na koniec policzono warto ; ci TMR według wzoru: TMRi = di , Q gdzie: Q = d + aS d – norma zmiennej syntetycznej, a – dowolna liczba dodatnia, któr > ustala si : tak, aby warto ; ci TMRi mie; ciły si : w przedziale (0,1), d – warto ;? ; rednia z wyliczonych odległo ; ci, Sd – odchylenie standardowe odległo ; ci. 3.2. Algorytm klasyfikacji rozmytej Do klasyfikacji rachunków bankowych na rozł> czne grupy u@ yto iteracyjnego algorytmu klasyfikacji rozmytej2 opartego na teorii zbiorów rozmytych3. Istot > zastosowania teorii zbiorów rozmytych do grupowania elementów jest podział danych z próby na pewne grupy w taki sposób, aby elementy nale@> ce do tej samej grupy były ze sob> bardziej „ zwi > zane” ni@ elementy nale@> ce do ró@ nych grup (klas). Zwi > zanie to mo@ na te@ nazwa? podobieA stwem elementów. Ogólnie mo@ na powiedzie ? , @ e chcemy, aby elementy w jednej grupie były ze sob> w relacji podobieA stwa. 2 3 Por. [2]. Por. [3]. 86 Stanisław Flak, Piotr ObidziB ski Algorytm klasyfikacji rozmytej wymaga znajomo ; ci m-wymiarowych obserwacji (w tym przypadku s > to dane dotycz> ce minimalnych wpływów na konto oraz koszty zleceA stałych i jednorazowych w poszczególnych bankach), ustalenia liczby rozmytych klas przynale@ no ; ci i nadania pocz> tkowych stopni przynale@ no ; ci. 4. WYKORZYSTANIE TMR DO KLASYFIKACJI RACHUNKÓW W POSZCZEGÓLNYCH GRUPACH Opisane rachunki oszcz: dno ; ciowo-rozliczeniowe w poszczególnych bankach s > obiektami, a cechy decyduj > ce o kosztach i korzy ; ciach – cechami. Mamy zatem 3 grupy obiektów, a ka@ dy obiekt jest charakteryzowany przez 8 cech. Dokonamy osobnej klasyfikacji rachunków oszcz: dno ; ciowo-rozliczeniowych w ka@ dej z trzech grup. Grupa 1. Konta standardowe o minimalnej wpłacie od 1 do 799 zł. 1. Dla rachunków, na których banki nie udost: pniaj > debetu, za warto ;C? cechy „ kwota debetu” przyj : to 0, natomiast za warto ;? cechy „ oprocentowanie debetu” – oprocentowanie kredytu konsumpcyjnego b > dD , gdy bank go nie udziela, oprocentowanie karty kredytowej. 2. Gdy bank umo@ liwia korzystanie z debetu w ramach rachunku w kwocie nie wi: kszej ni@ 500 zł, za warto ;C? cechy „ kwota debetu” przyj : to 1. 3. Gdy bank umo@ liwia korzystanie z debetu w ramach rachunku, w wysoko ; ci ; rednich miesi : cznych wpływów, za warto ;? cechy „ kwota debetu” przyj : to 2. Dla ułatwienia interpretacji zmieniono kierunek preferencji miary, odejmuj > c od jedno ; ci poszczególne warto ; ci TMR. Rating rachunków rozliczeniowo-oszcz < dno= ciowych... 87 Tabela 4 Warto E ci TMR dla poszczególnych banków Lp Bank 1-TMR J 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Mbank PKO BP ING Bank F l G ski SA Lukas Bank SA Kredyt Bank SA Invest Bank SA Bank Pekao SA BPH PBK LG Petro Bank BIG Bank GdaH ski Millennium BGI Raiffeisen Bank Citibank BZ WBK 0,527 0,389 0,289 0,285 0,256 0,233 0,207 0,194 0,187 0,185 0,152 0,147 0,145 0,144 0,066 ródło: opracowanie własne. GRUPA 2. Konta dla zamoK niejszych o minimalnej wpłacie od 800 do 4999 zł. 1. Warto ;C? cech przyj : to jak dla pierwszej grupy. 2. Gdy bank umo@ liwia korzystanie z debetu w ramach rachunku w kwocie nie wi : kszej ni@ wymagane minimalne wpływy, za warto ;? cechy „ kwota debetu” przyj : to 1. 3. Gdy bank umo@ liwia korzystanie z debetu w ramach rachunku w wysoko; ci ; rednich miesi : cznych wpływów, za warto ;? cechy „ kwota debetu” przyj : to 2. Stanisław Flak, Piotr ObidziB ski 88 Tabela 5 J Warto E ci TMR dla poszczególnych banków Lp Bank 1-TMR 1. ING Bank F lG ski SA 0,399 2. BPH PBK 0,297 3. Bank Pekao SA 0,255 4. Kredyt Bank SA 0,222 5. Raiffeisen Bank 0,203 6. LG PetroBank 0,186 7. Invest Bank 0,165 8. Citibank 0,137 9. Millennium 0,024 ródło: opracowanie własne. GRUPA 3. Konta dla VIP-ów o minimalnej wpłacie 5000 zł. Warto ; ci cech przyj : to takie same, jak w drugiej grupie. Tabela 6 Warto E ci TMR dla poszczególnych banków Lp. Bank 1-TMR 1. PKO BP J 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ING Bank F l G ski SA Bank Pekao SA Kredyt Bank SA BPH PBK LG Petro Bank BZ WBK Millennium 0,525 0,371 0,338 0,276 0,276 0,205 0,153 0,077 ródło: opracowanie własne. WNIOSKI W przeprowadzonej analizie na szczególn> uwag: zasługuje uplasowanie si : ING Banku L l > skiego SA w pierwszej trójce rankingów zarówno kont Rating rachunków rozliczeniowo-oszcz < dno= ciowych... 89 „ standardowych” jak i „ dla zamo@ niejszych” oraz dla tak zwanych Vip-ów. Bank ten dokonał segmentacji rynku i dla ka@ dego segmentu zaproponował konkurencyjny produkt. Warto tak@ e zauwa@ y? , @ e w ogólnym rankingu kont wszystkie analizowane rachunki ING Banku L l > skiego SA plasuj > si : w pierwszej dziesi > tce. Podobnie jest w banku PKO BP SA. Tu jednak nale@ y zauwa@ y? , nie oferuje on rachunku grupie tak zwanych „ zamo@ niejszych” Interesuj > ca jest tak@ e wysoka pozycja internetowego banku mBank, b: d > cego bankowo ; ci > detaliczn> BRE Banku SA. Banki internetowe obni@ aj > swoje koszty utrzymania, zatrudniaj > c niewielu pracowników oraz nie otwieraj > c oddziałów, których działalno ;C? jest kosztowna. Dzi : ki temu banki internetowe notuj > du@ e wkłady, które s > jednocze ; nie finansowym zapleczem dla kredytów udzielanych przez macierzyste banki. Niestety, nale@ y zauwa@ y? , @ e banki internetowe po okresie promocji cenowej zaczynaj > wprowadza? pewne opłaty. Na przykład mBank od 1 wrze ; nia 2002 roku b: dzie pobierał opłat : w wysoko ; ci 36 zł za wydanie karty Visa Electron dla wła ; cicieli rachunków eMAX. Na szczególn > uwag: zasługuje warto ; ci wskaD nika 1-TMR, które dla prawie wszystkich banków (poza powy@ ej wymienionymi) mieszcz> si : w przedziale od 0 do 0,4 i s > bardzo do siebie zbli@ one. Mamy wi : c spore oddalenie analizowanych rachunków od wyznaczonego punktu wzorcowego. Oznacza to, @ e bankom ci :@ ko konkurowa ? ze sob> . Przyci > gaj > one klientów zró@ nicowanymi opłatami za ró@ ne usługi, jednak cało ; ciowo nie ró@ ni > si : znacznie mi: dzy sob> . LITERATURA 1. Hellwig Z.: Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze wzgl < du na poziom ich rozwoju oraz zasoby i struktur < wykwalifikowanych kadr. „ PrzeglG d Statystyczny” 1968, nr 4. 2. Interdyscyplinarne Wykorzystanie Metod Ilo= ciowych. Red. M. GaziH ska. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Koło Naukowe Metod Ilo E ciowych działaj G ce przy Katedrze Ekonometrii i Statystyki Uniwersytetu SzczeciH skiego. Szczecin 2002. 3. Ostasiewicz W.: Zastosowanie zbiorów rozmytych w ekonomii. PWN, Warszawa 1986. Stanisław Flak, Piotr ObidziB ski 90 4. TarczyH ski W.: Metody ilo= ciowe w analizie otoczenia przedsi < biorstwa. Szczecin 1995. RATING OF PERSONAL BANK ACCOUNTS BY MEANS OF THE TAXONOMIC MEASURE OF DEVELOPMENT Summary The article indicates possibilities of application of traditional classification methods to classify objects in the economics. In the introduction the authors important social meaning of personal bank account as the basic bank product. Sections I–IV present rating of bank accounts by means of the taxonomic measure of development. The last section presents the authors’ conclusions referring to the bank sector in Poland. Translated by Piotr ObidziB ski