Mapa Kopenhaska

Mapa Kopenhaska
Wnioski z Europejskiego
Forum Cukrzycy
25-26 kwietnia 2012 roku
Wprowadzenie
W czasach kryzysu finansów, starzenia się populacji
i rosnących kosztów chorób przewlekłych takich jak
cukrzyca społeczeństwa Europy i ich systemy ochrony
zdrowia znalazły się pod dużym obciążeniem. W ostatnich
latach wiele uwagi politycznej poświęcono cukrzycy
i innym chorobom przewlekłym, czego wynikiem były
inicjatywy, takie jak rezolucja Narodów Zjednoczonych
61/225 na temat cukrzycy, dokument „Wielkie Wyzwanie
Europejskiej Koalicji Przeciwko Cukrzycy: Walka z Cukrzycą
w Europie”, deklaracja polityczna posiedzenia plenarnego
na wysokim szczeblu Organizacji Narodów Zjednoczonych
na temat zapobiegania chorobom niezakaźnym i ich
kontroli, rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 marca
2012 na temat przeciwdziałania epidemii cukrzycy
w Europie oraz wnioski Rady z poprzednich prezydencji
Unii Europejskiej na ten temat, w tym z okresów
prezydencji Austrii, Belgii i Polski. Musimy kontynuować te
praktyki i przełożyć deklaracje polityczne na konkretne
działania, wskazując inicjatywy mogące stać się
elementami narodowych programów walki z cukrzycą,
których celem będzie poprawa jakości życia chorujących
na nią osób.
Europejskie Forum Cukrzycy odbyło się 25 i 26 kwietnia
2012 w Kopenhadze, w czasie duńskiej prezydencji Rady
Unii Europejskiej. Forum zgromadziło zróżnicowaną grupę
ekspertów, ustawodawców, przedstawicieli branż,
organizacji pozarządowych oraz lekarzy, a jego celem była
promocja konkretnych, realnych inicjatyw. Rezultaty
Europejskiego Forum Cukrzycy zostały zebrane
w dokumencie nazwanym Mapą Kopenhaską, którego
celem jest inspirowanie interesariuszy pracujących nad
poprawą sytuacji w zakresie cukrzycy i innych chorób
przewlekłych w całej Europie.
Wysokiej jakości badania nad cukrzycą umożliwią
dostarczenie naukowej bazy do oceny tych inicjatyw,
a tym samym przyczynią się do poprawy prewencji,
wczesnego wykrywania, a następnie lepszego
kontrolowania cukrzycy.
Prewencja
Cukrzycy typu 2 można w dużym stopniu zapobiec.
Czynnikami ryzyka są między innymi nadwaga i otyłość,
niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej. Promowanie
i ułatwianie zdrowego stylu życia może zapobiec rozwojowi
choroby lub znacznie go opóźnić. Ma to ogromne
znaczenie w przypadku grup wysokiego ryzyka, a także
dzieci, kobiet ciężarnych, mniejszości etnicznych i grup
środowiskowych szczególnie narażonych na zachorowanie.
W działaniach na rzecz prewencji rolę do odegrania mają
rządy centralne i samorządy, w tym władze gminne, sektor
prywatny i organizacje pozarządowe.
Należy stosować międzysektorowe podejście do
promowania zdrowych zachowań i tworzenia środowiska
umożliwiającego prowadzenie zdrowego stylu życia
• Należy zwiększać świadomość cukrzycy typu 2
i czynników ryzyka poprzez promocję zdrowia. Należy
zachęcać do zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej
i zdrowej diety, tj. do spożywania zdrowych, pożywnych
pokarmów o mniejszej zawartości cukru, soli i tłuszczów
nasyconych.
• Należy uczynić zdrowe wybory atrakcyjnymi
i osiągalnymi finansowo. Należy uwzględnić prewencję
cukrzycy typu 2 i jej czynników ryzyka w stosowanym
ustawodawstwie, w tym w uregulowaniach podatkowych,
przepisach dotyczących znakowania żywności,
ograniczeniach reklamy kierowanej na przykład do dzieci.
• Należy promować zdrowie w miastach poprzez
rozwiązania urbanistyczne. Infrastruktura powinna
umożliwiać prowadzenie zdrowego trybu życia na przykład
dzięki ścieżkom rowerowym i miejscom przeznaczonym na
aktywność fizyczną na wolnym powietrzu.
• Należy wykorzystywać miejsca pracy do promowania
zdrowych zachowań i dołożyć starań, by zdrowie
pracowników było elementem uwzględnianym w polityce i
praktyce pracodawców. Należy nadawać priorytet zdrowej
żywności, umożliwiać aktywność fizyczną i oferować
wsparcie dla zdrowych stylów życia.
Należy poprawić stan zdrowia kobiet w ciąży, niemowląt i
dzieci
• Należy zwiększyć świadomość w zakresie zdrowia
prenatalnego, skutków nadwagi i cukrzycy ciążowej.
Należy poprawić poziom opieki prenatalnej, w tym dostęp
do porad dietetycznych, uwzględnić wczesne wykrywanie,
właściwą interwencję i kontrole cukrzycy ciążowej, jak
również promocję karmienia piersią.
• Należy wykorzystywać szkoły jako platformy promocji
zdrowego stylu życia. Należy podnosić poziom
świadomości zdrowotnej dzieci i młodzieży, ułatwiać
dostęp do zdrowej żywności w stołówkach i szkolnych
sklepikach, zachęcać do aktywności fizycznej.
Należy wdrażać inicjatywy z zakresu prewencji w
populacjach narażonych i grupach podwyższonego ryzyka
ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i innych chorób
przewlekłych.
• Należy edukować lekarzy i pielęgniarki diabetologiczne
pod kątem oceny i systematycznego wykrywania osób z
grup wysokiego ryzyka, zwiększać świadomość istnienia
praktycznych kroków zmieniających styl życia.
• Należy kierować działania na populacje narażone, w tym
osoby w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej i mniejszości
etniczne podatne na cukrzycę typu 2.
• Należy zapewnić wczesną interwencję osobom, u
których zostanie wykryty podwyższony poziom cukru we
krwi wskazujący na stan przedcukrzycowy lub cukrzycę,
aby zapewnić optymalną kontrolę na wczesnym etapie.
Należy budować świadomość czynników ryzyka rozwoju
cukrzycy typu 2 i zachęcać do zdrowego stylu życiu na
przykład poprzez interwencje społeczne
Wczesne wykrywanie
i interwencja
Wczesne wykrywanie i interwencja zmniejszają ryzyko
powikłań, tworząc okazję do działania, które może
poprawić indywidualne perspektywy i potencjalnie
zmniejszyć ekonomiczne obciążenia służby zdrowia i
społeczeństwa.
Należy stosować krajowe kwestionariusze ryzyka rozwoju
cukrzycy typu 2
• Należy dostosowywać sprawdzone kwestionariusze
ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób układu sercowonaczyniowego do lokalnych uwarunkowań, tak by
uzyskiwać wiarygodne oszacowania ryzyka respondentów
na podstawie odpowiedzi na proste pytania dotyczące
indywidualnej charakterystyki i stylu życia.
• Należy rozpowszechniać kwestionariusze ryzyka za
pośrednictwem jednostek podstawowej opieki zdrowotnej
oraz platform społecznych i miejsc pracy. Kwestionariusze
ryzyka mogą również motywować do dokonywania
zdrowych wyborów i ułatwiać prowadzenie
ukierunkowanych badań zdrowia.
Należy przygotować i wdrożyć programy ukierunkowanych
badań zdrowia skierowane do populacji wysokiego ryzyka,
aby zapewnić efektywne kosztowo, wczesne wykrywanie
cukrzycy typu 2 i chorób serca.
Należy uwzględnić ocenę ogólnego stanu zdrowia, a także
pomiary ciśnienia krwi, poziomu cholesterolu i cukru.
• Należy wdrożyć ukierunkowane, udokumentowane
naukowo (systematyczne i doraźne) programy badania
stanu zdrowia w systemie podstawowej opieki zdrowotnej,
w społecznościach i miejscach pracy. Należy zachęcać
osoby z grup ryzyka do poddawania się badaniom zdrowia.
Należy dołożyć starań, by interwencje były realizowane w
najwłaściwszym czasie.
• Należy zapewniać wsparcie obejmujące programy
dietetyczne i programy aktywności fizycznej oraz porady
na temat stylów życia osobom narażonym na wysokie
Lepsza kontrola
i wyrównywanie
Osoby z lepiej kontrowaną cukrzycą typu 1 i 2 uzyskują
lepsze wyniki terapeutyczne w długiej perspektywie.
Podejście, w którego ramach dokłada się starań, by
poprawić wszystkie aspekty walki z cukrzycą, utrzyma ludzi
w zdrowiu, maksymalnie opóźni powikłania i rozwój chorób
współtowarzyszących. Wymaga to skoordynowanego
podejścia obejmującego opiekę podstawową, drugiego
stopnia i wysokospecjalistyczną, jak również sektor
społeczny, przy czym w centrum uwagi musi znajdować się
pacjent.
Zapewnienie osobom z cukrzycą skoordynowanej i
wysokiej jakościowo opieki
• Należy zapewnić pracownikom służby zdrowia
wyszkolenie umożliwiające im właściwe reagowanie na
potrzeby osób z cukrzycą i innymi chorobami przewlekłymi.
Wszystkie pielęgniarki powinny być przeszkolone w
zakresie opieki nad pacjentami z chorobami przewlekłymi.
• Należy przyjąć kompleksowe podejście i wypracować
skoordynowane działania, głównie w obszarze opieki
podstawowej, w zakresie wspierania osób z wieloma
współistniejącymi chorobami, na przykład poprzez
tworzenie programów kontroli chorób i zachęcanie
zespołów medycznych do koordynowania działań.
• Należy zapewnić dostęp do bezpiecznych i skutecznych
terapii (w tym kombinacji terapii i najlepszych ścieżek
terapeutycznych), które poprawiają kontrolę, ograniczają
długoterminowe powikłania i zapobiegają hospitalizacjom.
• Należy zwiększać świadomość istotności przestrzegania
reżimów terapeutycznych.
Upodmiotowienie pacjentów poprzez skoncentrowane na
ludziach modele opieki w chorobach przewlekłych
• Należy wdrożyć wytyczne oparte na dowodach
naukowych, dotyczące opieki w chorobach przewlekłych, w
sposób szczególny uwzględniające ocenę indywidualnych
potrzeb i wyznaczanie indywidualnych celów, jak również
upodmiotowienie pacjenta.
• Należy zapewnić edukację w zakresie samodzielnego
kontrolowania przebiegu choroby na poszczególnych
etapach. Należy zaangażować odpowiednich pracowników
służby zdrowia w edukowanie pacjentów i pomoc w
kontrolowaniu przebiegu choroby. Należy promować
upodmiotowienie pacjentów poprzez działania realizowane
przez organizacje obywatelskie i stowarzyszenia
pacjentów.
• Należy promować i wspierać wdrażanie sprawdzonych,
efektywnych kosztowo narzędzi i strategii, w tym
telemedycyny i e-zdrowia.
• Należy wyrównywać rezultaty terapeutyczne poprzez
dostosowywanie wsparcia do indywidualnych potrzeb i
zapewnienie równych praw wszystkim pacjentom z
cukrzycą.
Gromadzenie danych kształtujących i wspierających
procesy decyzyjne
• Należy gromadzić dane, w tym o częstości
występowania cukrzycy, wynikach terapeutycznych
i kosztach, na przykład poprzez krajowe rejestry i ankiety
(w tym analizę baz danych lekarzy ogólnych i szpitali).
• Należy stosować jednolite i precyzyjne wskaźniki
dotyczące cukrzycy (procesów terapeutycznych i ich
rezultatów), aby wyznaczać cele i monitorować ich
realizację w zakresie jakości opieki w różnych kontekstach
lokalnej służby zdrowia i jurysdykcji poszczególnych
krajów. Należy też stosować wskaźniki do wyznaczania i
monitorowania celów poszczególnych pacjentów i
wynagradzać lekarzy w zależności od poziomu oferowanej
przez nich opieki.
• Należy zachęcać do wspólnej opieki, na przykład
poprzez udostępnianie pacjentom elektronicznych danych
medycznych.
Cukrzycę można uznać za modelowy przykład
choroby przewlekłej, ponieważ współdzieli
czynniki ryzyka z innymi chorobami przewlekłymi.
Duży odsetek osób z cukrzycą typu 2 cierpi na
więcej niż jedną chorobę przewlekłą, a
interwencje skuteczne w obszarze cukrzycy
można często zastosować wobec innych chorób
przewlekłych.
W oparciu o związki między cukrzycą a innymi
chorobami przewlekłymi zachęcamy, by priorytety
opisane w Mapie Kopenhaskiej posłużyły jako
inspiracja do ramowego opracowania działań w
odniesieniu do innych chorób przewlekłych.
Autorami Mapy Kopenhaskiej są liczni
interesariusze. Gospodarze i partnerzy
Europejskiego Forum Cukrzycy przygotowali
fundament dla Mapy Kopenhaskiej, a wkład w
treść dokumentu mieli prelegenci, uczestnicy
paneli i goście Forum. Mapa Kopenhaska jest więc
rezultatem wspólnej pracy i żadna pojedyncza
organizacja ani osoba nie mogą przypisywać sobie
jej autorstwa.
Gospodarzem Europejskiego Forum Cukrzycy była
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
oraz Duńskie Towarzystwo Diabetologiczne, a
spotkanie odbyło się pod auspicjami duńskiej
prezydencji w Radzie Unii Europejskiej i
Ministerstwa Zdrowia Danii. Partnerami
Europejskiego Forum Cukrzycy były: Europejskie
Towarzystwo Badań nad Cukrzycą (EASD), Region
Europejski Międzynarodowej Federacji Cukrzycy
(IDF Europa), Europejska Fundacja Pielęgniarek
Diabetologicznych (FEND), Europejska
Organizacja Opieki Podstawowej (PODE) oraz
Steno Diabetes Center.
Europejskie Forum Cukrzycy odbyło się przy
wsparciu Komitetu Doradczego ds. Biznesu i
Przemysłu przy OECD (BIAC), Międzynarodowej
Federacji Szpitali (IHF), Międzynarodowego
Stowarzyszenia Zabezpieczenia Społecznego
(ISSA), Zgromadzenia Regionów Europy (AER),
HIMMS Europa, Grupy Farmaceutycznej Unii
Europejskiej (PGEU), sieci SHE i Duńskiego
Komitetu Edukacji Zdrowotnej. Forum otrzymało
wsparcie Novo Nordisk.
Ściągnij Mapę Kopenhaską i dowiedz się więcej o
Europejskim Forum Cukrzycy ze strony
diabetesleadershipforum.eu