List otwarty w sprawie Festiwalu Dialogu Czterech Kultur w Łodzi

Łódź, 15 maja 2010
List otwarty w sprawie Festiwalu Dialogu Czterech Kultur w Łodzi
Prezydent Miasta Łodzi, Tomasz Sadzyński
Wiceprezydent, Wiesława Zewald
Wydział Kultury UMŁ, Monika Głowacka
do wiadomości:
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Bogdana Zdrojewskiego
Szanowni Państwo,
7 maja Urząd Miasta Łodzi rozwiązał umowę z Fundacją Festiwal Dialogu Czterech
Kultur, na mocy której działała miejska instytucja Miasto Dialogu, będąca organizatorem
Festiwalu Dialogu Czterech Kultur. Według przekazów prasowych podstawą tej decyzji miały
być naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz spór o prawa do znaku festiwalu.
Dokumenty z audytu nadal nie są znane opinii publicznej. Dwa dni wcześniej podczas
konferencji prasowej wiceprezydent Wiesława Zewald oświadczyła – wyprzedzając bieg
wydarzeń – że Festiwal najprawdopodobniej będzie organizowany w Łodzi, choć zapewne
pod inną nazwą, z innym programem i zarządzany przez innego dyrektora naczelnego. 12
maja Fundacja Festiwal Dialogu Czterech Kultur powiadomiła władze miasta, że w zaistniałej
sytuacji IX edycja Festiwal Dialogu Czterech Kultur w Łodzi nie odbędzie się.
Chcemy zaznaczyć, że naszym zdaniem, nawet jeśli doszło do nieprawidłowości w
zarządzaniu finansami festiwalu, to kroki przedsięwzięte z racji tej sytuacji oraz styl działania
magistratu są w wymiarze długofalowym szkodliwe zarówno dla miasta, jak i kultury. Warto
nadmienić, że podczas obrad ostatniego Kongresu Kultury Polskiej wielokrotnie
wskazywano, że obowiązujące dzisiaj prawo o finansach publicznych nie jest przystosowane
do specyfiki sektora kultury. Ponadto, w dyskusjach o polskiej kulturze wielokrotnie
przywoływano jako wzorcowy w obecnych ramach prawnych właśnie model partnerstwa
prywatno-publicznego, jaki zastosowany w Łodzi, w tym przy powoływaniu Miasta Dialogu,
organizatora FD4K.
Nie odnosząc się do meritum zarzutów wobec Fundacji FD4K i zostawiając to
uprawnionym do tego organom, chcemy zapytać, czy Festiwal Dialogu Czterech Kultur
zorganizowany pod inną nazwą, z innym programem będzie tym samym Festiwalem? Czy
wartość artystyczna i ranga merytoryczna ostatnich edycji, które stworzyła odchodząca ekipa
programowa, została wzięta pod uwagę przy podejmowaniu przez Władze Miasta ich decyzji?
Ubiegłoroczny FD4K dzięki wydarzeniom takim, jak wystawa Anabasis: Rytuały powrotu do
domu w willi Grohmana (z pracami m.in. Yael Bartany, Mieke Bal i Andrieja Tarkowskiego),
stał się ważnym miejscem na mapie sztuki nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Czy trzeba
wspominać o znaczeniu jakie ma ów fakt dla międzynarodowego wizerunku Łodzi?
W sztuce liczy się unikatowość oraz siła przekazu, a najlepszej oferty nie da się
wyłonić w drodze przetargu. Czy nie stało się czasem tak, że jedynym kryterium oceny
instytucji kultury przez urzędników UMŁ pozostają procedury formalno-prawne, a nie ma
żadnego znaczenia publiczny wymiar sztuki, zdolny wyzwolić energię miasta? Czy związany
z likwidacją Festiwalu uszczerbek na wizerunku Łodzi jako miasta przyjaznego ludziom
kultury był brany pod uwagę przy podejmowanych przez Państwa decyzjach?
Pytamy
wreszcie, czy poczucie niepewności, chaosu pojawiające się przy okazji likwidacji flagowych
projektów kulturalnych miasta przybliżą Łódź do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016
roku, czy może ostatecznie przekreślają nasze szanse w tym zakresie? Czy ktokolwiek z
decydentów unijnych zaufa władzom miasta, które samorzutnie niszczą to, co stanowiło w
tych staraniach najmocniejszy atut? Kto z renomowanych artystów zgodzi się w obecnej
sytuacji ryzykować współpracę z „wielokulturowym” festiwalem łódzkim, pod jakąkolwiek
nazwą?
Kultura jest dziedziną życia społecznego, w której szczególnie ważna jest ciągłość i
konsekwencja; to one dają impuls do nowych twórczych działań. Przygotowanie udanej i
ważnej imprezy kulturalnej nie jest kwestią jednego telefonu czy jednego przetargu; to
wypracowywane przez lata kontakty, opracowywana miesiącami koncepcja, trwające przez
wiele tygodni negocjacje i starania organizacyjne. Wysiłek ten łatwo przekreślić pochopną
administracyjną decyzją. Kultura i sztuka są obszarami wrażliwymi. Wymagają one nie tylko
finansowych środków, ale także wsparcia decydentów samorządu, atmosfery życzliwości oraz
gotowości do zmiany myślenia. Jeżeli kultura ma stać się rdzeniem nowej strategii rozwoju
Łodzi wymaga to na pierwszym miejscu poszanowania podmiotowości twórców kultury.
Wydawało się, że przez ostatnie lata udało się uzgodnić trzy szczególnie ważne kierunki
promocji Łodzi, podkreślając tutejsze związki z 1) wielokulturowym i wieloetnicznym
dziedzictwem, 2) kulturą filmową, oraz 3) poszukiwaniami awangardy. Ostatnie wydarzenia
zdają się potwierdzać, iż ten z trudem wypracowany konsensus został jednak złamany.
Apelujemy,
aby
ocena
wartości
artystycznej
Festiwalu
i
jego
znaczenia
wizerunkowego była nadrzędnym kryterium podejmowanych przez Państwa decyzji.
Oczekujemy podjęcia działań, które zagwarantują dalsze istnienie FD4K i nie doprowadzą do
zdegradowania go do rangi podrzędnej, pozbawionej znaczenia imprezy. Postulujemy
niezwłoczne wprowadzenia jednej, spójnej strategii Łodzi w dziedzinie kultury, wskazującej
na flagowe dla tej strategii przedsięwzięcia, wśród których nie może zabraknąć Festiwalu
Dialogu Czterech Kultur. Deklarujemy jednocześnie wolę współpracy przy realizacji
przedstawionych tutaj, podzielanych przez nasze środowisko postulatów.
dr Tomasz Majewski, przewodniczący oddziału łódzkiego
Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego,
Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
Joanna Podolska, Gazeta Wyborcza,
Katedra Teorii Literatury UŁ, Instytut Tolerancji
prof. zw. dr hab. Zygmunt Bauman, University of Leeds
prof. UŁ dr hab. Tomasz Bocheński, Katedra Literatury XX i XXI wieku
prof. UŁ dr hab. Krystyna Pietrych, Katedra Literatury XX i XXI wieku
dr Magdalena Saryusz-Wolska, sekretarz oddziału łódzkiego
Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego,
Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
prof. zw. dr hab. Ewelina Nurczyńska-Fidelska,
Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
prof. dr hab. Jacek Brzozowski, Katedra Literatury i Tradycji Romantyzmu UŁ
prof. dr hab. Joanna Ślósarska, Katedra Teorii Literatury UŁ,
Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze
prof. dr hab. Ryszard W. Kluszczyński,
kierownik Katedry Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
prof. dr hab. Stefan Bednarek, prezes Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego,
Instytut Kulturoznawstwa UWr
prof. dr hab. Andrzej Gwóźdź, Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze,
Komitet Nauk o Kulturze PAN, UŚ
prof. dr hab. Anna Zeidler-Janiszewska, Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze,
Komitet Nauk o Kulturze PAN, SWPS
prof. dr hab. Anna Wieczorkiewicz, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
prof. dr hab. Agata Bielik-Robson, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
prof. dr hab. Ryszard Nycz, Instytut Badań Literackich PAN,
Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ,
redaktor naczelny „Tekstów Drugich”
prof. dr hab. Przemysław Czapliński, literaturoznawca,
Zakład Antropologii Literatury, UAM, Poznań
Prof. UAM dr hab. Ewa Guderian-Czaplińska, Instytut Filologii Polskiej
Katarzyna Liszka, wykładowca akademicki DWS
dr Konrad Klejsa, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
dr Danuta Szajnert, Katedra Teorii Literatury UŁ
dr Piotr Olkusz, Katedra Dramatu i Teatru UŁ,
redaktor miesięcznika „Dialog”
dr Słownia Tynecka-Makowska, Katedra Teorii Literatury UŁ
dr Tomasz Załuski, Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi
dr Inga Kuźma, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ
dr hab. Kamil Kuskowski, Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi
dr Natasza Korczarowska, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
dr Piotr Sitarski, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
dr Dagmara Rode, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
dr Magdalena Lachman, Katedra Literatury XX i XXI wieku, UŁ
dr Tomasz Cieślak, Katedra Literatury Polskiej XX i XXI wieku, UŁ
dr Michał Lachman, Katedra Dramatu i Dawnej Literatury Angielskiej UŁ
dr Karol Franczak, Zakład Badań Komunikacji Społecznej UŁ
dr Dariusz Leśnikowski, Katedra Dramatu i Teatru UŁ
Łukasz Biskupski, Łódzkie Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich Topografie,
Muzeum Sztuki w Łodzi, SWPS
Wiktor Marzec, koordynator Klubu Krytyki Politycznej w Łodzi,
Instytut Socjologii UŁ
Paweł Spodenkiewicz, Biuro Edukacji Publicznej IPN w Łodzi
dr Andrzej Michalak, Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ
Rafał Jakubowicz, artysta, Instytut Historii Sztuki UAM
Michał Merczyński, dyrektor Narodowego Instytutu Audiowizualnego,
dyrektor Festiwalu Malta w Poznaniu
dr Roma Sendyka, Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ
Jan Gondowicz, krytyk niezależny
Michał Pabiś, Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze, UŁ
Prof . dr hab. Zbigniew Osiński,
Wydział Kultury Japonii, Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych
Dr Katarzyna Osińska, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
Dr Andrzej Leśniak, Katedra Kultury Współczesnej UJ
Tomasz Cyz, redaktor naczelny „Dwutygodnika”
Katarzyna Mazurkiewicz, zastępca dyrektora Narodowego Centrum Kultury
ds. Rozwoju Kultury
Paweł Mościcki, filozof, Szkoła Nauk Społecznych PAN
Katarzyna Szaniawska, socjolożka
Iga Gańczarczyk, dramaturg
Krzysztof Garbaczewski, reżyser teatralny
dr hab. Krzysztof Zajas, Wydział Polonistyki UJ
dr Beata Guczalska, prodziekan Wydziału Reżyserii Dramatu
PWST w Krakowie
Elżbieta Moczarska, Narodowe Centrum Kultury
członek Rady Fundacji Karta z Dziejów
Natalia Zarzecka, dyrektor Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka
Artur Chrzanowski, Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi
Sławomira Łozińska, aktorka, Dyrektor Naczelna Teatru Ateneum w Warszawie
Maciej Nowak, dyrektor Instytutu Teatralnego
Joanna Leśnierowska, szef programu Stary browar, Nowy taniec
Beata Chmiel, inicjatorka akcji Obywatele kultury
dr Przemysław Kieliszewski, Samorządowe Obserwatorium Kultury
dr Marcin Poprawski, Samorządowe Obserwatorium Kultury
Paweł Potoroczyn, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza
Jan Dworak, producent filmowy, przewodniczący Rady Programowej
Narodowego Instytutu Audiowizualnego
Ika Sienkiewicz-Nowacka, Główny kurator programu air laboratory
w CSW Zamek Ujazdowski
Prof. UAM dr hab. Ewa Domańska
Instytut Historii, UAM/Department of Anthropology, Stanford University