Europejski model społeczny. Coś się kończy, coś się

INFORMACJA PRASOWA
Warszawa, 27.09.2012 r.
Zmierzch europejskiego modelu społecznego?
Przemiany demograficzne, zróżnicowanie systemów socjalnych
państw europejskich, kryzys gospodarczy, presja na podnoszenie
konkurencyjności europejskiej gospodarki – wszystkie te czynniki
wymuszają przewartościowanie dotychczasowego europejskiego
modelu społecznego.
Drugi dzień EFNI w Sopocie otwarła sesja plenarna – Europejski model
społeczny. Coś się kończy, coś się zaczyna. Do dyskusji prowadzonej
przez prezesa PKN Orlen Jacka Krawca zaproszeni zostali: Phillipe
Blond z ResPublica z Wielkiej Brytanii, Adam Michnik z Gazety
Wyborczej, Sławomir S. Sikora z Citi Handlowego, Aleksander Smolar z
Fundacji im. Stefana Batorego oraz Jose Ignacio Torreblanca z
Europejskiej Rady Spraw.
Jacek Krawiec rozpoczął dyskusję od zdefiniowania czynników, które w
ostatnich dziesięcioleciach zmieniły układ sił na świecie i obecnie
wymuszają głębokie reformy w obszarze szeroko rozumianej polityki
społecznej w Europie.
Phelipe Blond wskazał, że systemy społeczne muszą opierać się na
proporcjonalnej dystrybucji dóbr. Państwo powinno inwestować w
obywateli, ale społeczeństwo musi się odwdzięczyć. Wydatkowanie
środków publicznych powinno być efektywne i podlegać regułom
ekonomii, tak by ponoszone koszty przynosiły wymierne korzyści np. w
postaci wysokiego wskaźnika zatrudnienia, odpowiedniego poziomu
wykształcenia. Jednocześnie podkreślił, że obecny system nie pozwala
na wykorzystanie potencjału społecznego, co może szybko zemścić się
na Europie. Powstaje cała klasa ludzi skazana na wykluczenie, różnice
społeczne pogłębiają się, co może mieć fatalne konsekwencje.
Adam Michnik podniósł, że obecny kryzys i polityczna reakcja na jego
konsekwencje rodzi różne patologie społeczne, w tym ruchy
populistyczne i nastroje ksenofobiczne. Procesy te nasilają się w bardzo
zróżnicowanej wewnętrznie Europie, rodzą się sentymenty za
centralizacją władzy. Wydaje się, że jeśli Unia Europejska ma przetrwać i
nadal być rezerwuarem wartości to model europejski, model życia w
wolności, konkurencyjności i solidarności musi pozostać bez zmian.
Największym obecnym zagrożeniem jest chaos, który rodzi autorytaryzm
władzy.
Sławomir S. Sikora zauważył, ze w ciągu ostatnich lat Europa
systematycznie traciła swoją konkurencyjność gospodarczą, niemniej
model społeczny pozostaje ciągle atrakcyjny dla całego świata. Aby
odpowiedzieć na pytanie o model społeczny, trzeba najpierw wspólnie,
zdecydowanie zacząć walczyć z kryzysem. Największą obecnie bolączką
Europy jest jej słaba decyzyjność.
Aleksander Smolar zauważył, że polityka jest sztuką poszukiwania
kompromisów. Odniósł się do genezy państwa opiekuńczego.
Rozwiązania takie powstały bowiem, by zniwelować nasilające się
konflikty społeczne. Problemy z systemem społecznym zaczęły się w
latach siedemdziesiątych, a dziś koszty państwa opiekuńczego
przenosimy na przyszłe pokolenia. Taki system musi się załamać. Innym
problem jest poczucie odpowiedzialności za wspólnotę, czy utrata pozycji
przez klasę średnią, co nasili konflikty społeczne i spolaryzuje
europejskie społeczeństwa.
Jose Ignacio Torreblanca zauważył, że nie wybieramy pomiędzy
konkurencyjnością, a opiekuńczością. We właściwym modelu chodzi o
odpowiednie proporcje pomiędzy jednym i drugim. Dobrym przykładem
jest Skandynawia, która pomimo wysokiego poziomu opiekuńczości - ale
właśnie należycie zorganizowanej - jest bardzo konkurencyjna
gospodarczo. Uznał również, że zapisana traktatowo poprawa warunków
życia obywateli europejskich nie jest wyzwaniem, któremu nie można
sprostać. Chodzi o znalezienie właściwej drogi. Nie można rozmawiać o
polityce w oderwaniu od kwestii gospodarczych. Należy przyjąć
rozwiązania uwzględniające czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Istnieje
jednak pewne wyzwanie związane z legitymizacją władzy wynikające z
aktualnych nastrojów społecznych. Powinno stworzyć się demokrację
ponadnarodową, która jednocześnie byłaby spójna z demokracją
narodową.
Partnerem sesji plenarnej był PKN Orlen.
Europejskie Forum Nowych Idei, którego druga edycja odbywa się w
Sopocie od 26-28 września 2012 r. to międzynarodowy kongres
środowisk biznesowych, z udziałem wybitnych ekonomistów i innych
ekspertów, a także przedstawicieli świata kultury i polityki. Forum jest
organizowane przez Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych
Lewiatan we współpracy z BUSINESSEUROPE, miastem Sopot oraz
wiodącymi firmami i instytucjami. Partnerami strategicznymi EFNI są
Orange, Orlen, PZU, Rzeczpospolita i TVP.