Protokół z I spotkania - Skuteczne Zarządzanie Obszarami NATURA

PROTOKÓŁ
Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH „DOLINA BIAŁKI”
W dniu 16 maja 2012 w Krempachach odbyło się spotkanie konsultacyjne zorganizowane
przez Centrum Rozwiązań Systemowych (CRS) w ramach projektu „Promocja partycypacji
i mediacji w zarządzaniu na obszarach Natura 2000 (PINAT)”
Na spotkaniu obecnie były następujące osoby:
wg. listy obecności (dołączona do protokołu)
I CZĘŚĆ SPOTKANIA
Spotkanie otworzyli moderatorzy Pani Małgorzata Ratajczyk-Dobrowolska i Pan Michał
Czapski z Fundacji Dobrych Rozwiązań, którzy przywitali wszystkich zgromadzonych. Pani
Anna Dubel podziękowała za możliwość spotkania w Wiejskim Domu Kultury w
Krempachach oraz za przyjęcie zaproszenia przez przybyłe osoby.
Następnie przystąpiono do przedstawienia się wszystkich zebranych.
Pani Małgorzata Ratajczyk-Dobrowolska i Pan Michał Czapski przedstawili wszystkie
prawidłowości związane z porządkiem spotkania.
Pani Anna Dubel i Patrycja Romaniuk z CRS przedstawiły prezentację dotyczącą głównych
celów projektu „Promocja partycypacji i mediacji w zarządzaniu na obszarach Natura 2000”.
Przedstawione zostały podstawowe kwestie, jakimi zajmuje się CRS, a jednym z programów
realizowanych przez CRS jest zarządzanie środowiskiem. Przedstawiono plan przyszłych
spotkań, których celem będzie rozwiązanie kwestii spornych dotyczących obszaru Natura
2000 Dolina Białki. Zaprezentowano plan szkoleń organizowanych w ramach projektu, a
dotyczących zagadnień prawnych, przyrodniczych i społecznych związanych zsiecią Natura
2000 oraz procesem tworzenia planu zadań ochronnych.
Rozdano uczestnikom program szkoleń w ramach projektu.
Następnie Pani Małgorzata Michna z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie
przedstawiła „Opracowanie projektu planu zadań ochronnych - podstawy prawne” i omówiła
czym jest plan zadań ochronnych oraz jakie kwestie są zapisane w tym dokumencie.
Przekazała
ogólne
informacje
o wyznaczeniu sieci Natura 2000. Poinformowała, że społeczeństwo nie zostało
przygotowane do utworzenia nowych form ochrony przyrody. Jednym z celów planowania
ochrony na tych obszarach są konsultacje ze społeczeństwem. Istotna jest współpraca z
mieszkańcami, aby wiedzieli, co, jak, gdzie i kiedy chronimy. Ważna jest identyfikacja
działań na obszarze Natury 2000, które mogą negatywnie wpływać na ochronę. Pani Michna
przedstawiła tok postępowania oraz prace konieczne do realizacji przy projektowaniu planu
zadań ochronnych. Plan zadań ochronnych powinien być skutecznym narzędziem do
zarządzania na obszarze Natura 2000.
Pani Michna poinformowała o tym, że są w planie inżynieryjne rozwiązania dotyczące
podniesienie bezpieczeństwa w razie zagrożenia powodzią na obszarze zalewowym rzeki
Białki.
Głos z sali: Społeczność lokalna przedstawiła korekty dokumentów, ale nie zostały one
uwzględnione. Dlaczego nie ma głównego przedstawiciela RZGW z Krakowa?
1
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków): Każda inwestycja będzie musiała przejść ocenę
oddziaływania na środowisko.
Uczestnicy z Sali: Powiedzieli, że Białka zagraża mieszkańcom, a RZGW nie pomaga w
dążeniu do celu ochrony przeciwpowodziowej.
Głos z sali: Ludzie, którzy nie mieszkają nad Białką nie rozumieją problemów. Jak weszła
ochrona na tym obszarze, to mieszkańcy nie wyrazili zgody na tą formę ochrony. Nikt z nas
nie otrzymał żadnego odszkodowania. Sołtys mówił, że dawniej regulowano koryto,
wybierano materiał korytowy, pogłębiało się Białkę, były jazy – dzisiaj te wszystkie działania
są zabronione. W Białce wg. niego nie żyją żadne ryby.
Pani z sali: mówiła o tym, że było kilka rzek w ramach, których możliwe było wybieranie
żwiru z koryt. Możliwe, że ponowny pobór żwiru z Białki spowoduje powrót brzanki.
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Powiedziała, że materiał korytowy można w
rzece pobierać natomiast nie może ten materiał być wynoszony z łożyska rzeki, zatem nie
może być wykorzystany np. do budownictwa dróg, domów itp.
Pan z sali: Dlaczego nie jest kładziony nacisk na oczyszczanie wód z wsi, które nie posiadają
oczyszczalni, a kładzie się nacisk na ochronę ryby, która może tu wcale nie bytuje w związku
ze złą jakością wody. Nigdy nie było nacisku na oczyszczanie wody.
Głos z sali: powiedział, że RDOŚ powinno pojeździć po Alpach, żeby zobaczyć jak
wyglądają rzeki w tych górach, jak są uregulowane itp. Co tam interesuje Warszawę, że zaleje
Nową Białą. Dawniej było pełno młynówek, jazów, wtedy ryby były.
Głos z sali: Przepis tworzą ludzie, to dlaczego nie można go zmienić, to przecież my
wybieramy decydentów. Uważam, że powinniśmy dążyć do zmiany przepisów i nie zgodzę
się, że nie można wybierać kruszywa, bo zasypiemy za niedługo całe dno Zbiornika
Czorsztyńskiego. Proponuje wycieczkę wszystkim żeby zobaczyli jak wygląda Białka od
samego Zbiornika Czorsztyńskiego do Morskiego Oka.
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków): Ja rozumiem problem, proszę mnie nie obrażać i
spuścić trochę z emocji. Ja nie uważam, że przepis jest dobry. Problemem nie jest, że
mieszkańcy wybiorą materiał z koryta do wozu, ale problemem jest to, że przyjedzie kilka
wywrotek i wybierze zbyt dużą ilość. My jako RDOŚ mamy mały wpływ na zmianę ustawy o
ochronie środowiska.
Pani Joanna Perzanowska, IOP PAN: Hydrolodzy uważają, że przy wybieraniu dużych ilości
kamienia z rzeki poziom wody w rzece się zmienia i efektem tego jest, że poziom wód
gruntowych się obniża i będzie problem z brakiem wody.
Pan z sali: Prosiłem RDOŚ, żeby usunęli łachę na Białce w okolicy Przełomu Białki i przez to
rzeka narobiła wielu szkód m.in. w Nowej Białej.
PRZERWA
2
Głos z sali: Planowana jest kanalizacja wsi i jest konieczne przejście ze ściekiem z Nowej
Białej do Krempach, sensowne byłoby przejście pod korytem Białki, czy jest szansa to
przezwyciężyć.
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Trzeba zrobić ocenę oddziaływania na
środowisko. Jeżeli chodzi o RDOŚ to już powinien być taki projekt u nas.
Pan z sali: To spotkanie powinno mieć cel: jak chronić ludzi przed Naturą 2000. Proszę
wytłumaczyć, co to znaczy „uzasadnione przesunięcie granic” (wg. Pani Michny). Jak
wygląda regulacja stanu prawnego gruntów, które zostały zabrane przez rzekę?Dlaczego nikt
nie kontroluje poboru wody w Białce? Czy jest jakaś forma prawna, która przyspieszyłaby
kanalizację wsi wzdłuż obszaru Natura 2000?
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Granice były nanoszone na mapę 1:50 000
pisakiem; takie jakie zostały naniesione to zostały przyjęte. Jeżeli jest jakaś inwestycja (np.
budowa drogi) na obszarze Natura 2000 to trzeba sprawdzić czy akurat w tym miejscu, gdzie
ma powstać nie ma miejsca bytowania chronionych gatunków. Można również zgłosić
korektę, że dany obszar został błędnie włączony do obszaru Natura 2000. Granice można
wyrysowywać in plus, istnieje jeszcze kwestia doprecyzowania granic ewidencyjnych działek.
Każdy właściciel działki, która wchodzi w skład Natura 2000 może poprosić o wyłączenie
swojej działki z tego obszaru.
Gos z Sali Jak jesteśmy w stanie sprawdzić, czy na naszych działkach jest granica obszaru
Natury 2000? Czemu nie ma żadnej formy papierowej, tylko wszystko jest w formie
cyfrowej, które nie są dostępne dla wszystkich (nie wszyscy umieją z tego korzystać). Czy jak
się okaże, że na działce jest granica obszaru Natura 2000 to można złożyć wniosek do gminy i
wtedy wyłączy się ją z ochrony?
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Grunty zabrane przez rzeki, odszkodowania
wypłaca RZGW i tam trzeba zgłaszać wnioski.
Pan z sali: Grunt taki przechodzi na skarb państwa, ale można zgłaszać chęć otrzymania
odszkodowania. Kiedy dostanie Pan odszkodowanie to dostaje się również opłatę na obsługę
geodezyjną. Wszystko to jest możliwe, kiedy teren został trwale zajęte przez rzekę.
Pani z sali: Powinno spotkać się i przedyskutować problem wybierania kamieni z Białki, co
wiąże się z takim a nie innym prawem. Jeżeli będą powodzie, to dalej obszar Natura 2000
będzie zagrożony, bo nie będzie dalej ryb. Drugim problemem jest pobór wody z Białki.
Może powinniśmy wybudować jakieś mniejsze zbiorniki retencyjne i przechwytywać wodę
w czasie powodzi a potem ją wykorzystywać do poboru. Przecież każdemu z nas zależy na
tym, żeby byłą bardzo dobra jakoś tej wody oraz żeby byli tutaj turyści, którzy mogą
wypoczywać nad Białką.
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Są okresy, że ludziom nieraz brakuje wody, jeżeli
wody w Białce nie będzie to również i stacje narciarskie nie będą ją miały. Może jakieś
zbiorniki retencyjne powinny przechwytywać wodę i wykorzystywać ją właśnie wtedy kiedy
nie ma zbyt dużo wody w Białce. Oczywiście istnieje duża potrzeba kanalizacji wsi, bo nikt
nie chciałby pić wody ze ściekami (o złej jakości). Budowa zbiorników retencyjnych może
wchodzić w ramach zadań ochronnych obszaru i można do tego wykorzystywać różne
fundusze lokalne a w szczególności europejskie.
3
Pan z sali: w 1995 roku zainstalowałem piece na olej opałowy, kiedy kosztował 70 gr za litr, a
3 lata temu wróciłem do węgla, bo cena oleju jest taka wysoka. Mieliśmy mieć kolektory
solarne i inne rozwiązania. Zastanawiam się pomiędzy kim jest konflikt tutaj i po co my tu w
ogóle jesteśmy (na tym spotkaniu), za jakie pieniądze my tutaj w ogóle jesteśmy?
Pani Anna Dubel (CRS): Projekt jest finansowany z funduszy ze Szwajcarii, nie jesteśmy
firmą – jesteśmy Stowarzyszeniem, ludźmi, którzy chcą zrobić coś dobrego. Wygraliśmy
konkurs na ten projekt i dostaliśmy na to dofinansowanie.
Pan z sali: Bylibyśmy zadowoleni, kiedy zostałoby coś pozytywnego zrobione po ostatnim
spotkaniu.
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Plan zadań ochronnych będzie wysłany do
Ministra Środowiska, więc będzie jakiś skutek. Wyniki konsultacji społecznych muszą być
dołączone do tego dokumentu dla ministra. Wszystkie Państwa wnioski będą spisane i staną
się integralną częścią planu.
Pan z sali: My jesteśmy cały czas w strachu...
Pani z sali: Rozumiem, że można do planu i zadań ochrony wpisać również rzeczy, które są
niezgodne z prawem?
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Nie można w planie wpisywać rzeczy
niezgodnych z planem. A wyjątki od prawa muszą być potwierdzone przez badania
naukowców.
Głos z sali: My musimy coś zrobić, nie wiem, jak to nazwać, ale chcemy zwolnić bieg Białki.
Rzeka ma taką siłę w tym pędzie, że zabierze nam wszystko. Białka przecież kiedyś zniszczy
zabytek klasy 0,jakim jest drewniany kościół w Dębnie.
Pani z sali: Jakie powinno być siedlisko dla brzanki, czy dzisiaj w Białce są faktycznie
dogodne warunki do jej bytowania?
Pani Joanna Perzanowska, IOP PAN: Mam człowieka, który ma sprawdzić czy brzanka jest
w Białce, wiadomo mi, że w Dunajcu jest.
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Staramy się szybko pracować w czasie kiedy jest
realne zagrożenie. My wiemy jaka jest dynamika tej rzeki. Można np. w razie zagrożenie
powodziowego usunąć jakieś łachy, jednak muszą być odpowiednie ku temu argumenty.
Głos z sali: Pamiętam, że po każdej powodzi robiło się porządek na rzece. Koryto powinno
być przygotowane zawsze na przyjęcie takiej wody.
Pan z sali: W czasie ostatniej powodzi to przeciekały wszystkie wały. Ewakuowałem się
z domu i wtrąciłem się do rozmowy z premierem Millerem, że jak zaleje kościołek...a wtedy
słyszę Millera, a jaki kościołek tam jest?
Głos z sali: Pamiętam jak było 18 siatek na Białce, wtedy były pieniądze na regulację rzeki, a
teraz nie ma, siatki te wkopywało się 2 metry w koryto, a teraz nic się nie robi. Człowiek jest
głupi, bo jest biedny, a jest biedny bo jest głupi..
4
UCZESTNICY WYPEŁNIAJĄ ANKIETY
Ankieta dotyczy stosunku do aktywnego uczestniczenia w podejmowaniu decyzji i/lub
rozwiązywaniu problemów dotyczących środowiska w społeczności lokalnej oraz zawiera
pytania dotyczące programu Natura 2000.
PRZERWA
II CZĘŚĆ SPOTKANIA
Usystematyzowanie zebranych zagadnień oraz ustalenie ważności tematów i kwestii do
omówienia przez moderatorów i uczestników spotkania:
– zaproszenie do kolejnego spotkanie osoby decyzyjnej z RZGW;
– zaproszenie posłów (Andrzej Gut-Mostowy, Edward Siarka, Anna Paluch, senator
Stanisław Chodorowicz, eurodeputowany Czesław Siekierski);
– zaproszenie osób z GDOŚ (dyrektor generalny lub ktoś z departamentu obszarów
Natura 2000, a także osoba, która zajmuje się gospodarką wodną);
– pobór wody, limity, kontrola, zbiorniki do naśnieżania
– jakość wody, ścieki, kanalizacja;
– ochrona przeciwpowodziowa (udrożnienie koryta, wybieranie materiału korytowego,
odszkodowania, progi zwalniające, zabezpieczenie brzegów [jazy]);
– przykłady rozwiązań z innych krajów UE;
– sformułowanie postulatów zmian w prawie wodnym odnośnie pobierania rumoszu
rzecznego;
– udział przedstawicieli lokalnych w badaniach dotyczących PZO;
– dostęp do informacji – szkolenia;
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) zaproponowała, że prześle do gmin mapy z
orientacyjnym przebiegiem granic obszaru Natura 2000 „Dolina Białki” przez konkretne
działki.
Głos z sali: Chciałbym uczestniczyć w badaniach i wizjach terenowych, a w szczególności
tych z obecnością ichtiologa i sprawdzić czy faktycznie jest lub nie ma brzanki
Pani Małgorzata Michna (RDOŚ Kraków) : Nie ma problemu, żeby był udział przedstawicieli
lokalnych władz podczas prowadzonych wizji lokalnych przez specjalistów i naukowców.
Dyskusja pomiędzy uczestnikami odnośnie korzystanie ze specustawy, która umożliwia
natychmiastowe działania RZGW w razie zagrożenia powodziowego w sprawach
wyjątkowych. Prośba mieszkańców o to, aby Pani Michna przesłała do gmin informację o
specustawie. Osobą właściwą do powiadomienia RZGW jest wójt gminy, ale to mieszkańcy i
sołtysi zgłaszają wójtowi informację o łachach, które mogą zagrażać bezpieczeństwu.
Głos z sali: Ludzie dużo mówią o Białce, zapadają różne w jej sprawie decyzje, a właściwie
nigdy nie widzieli tej rzeki, powinni ją zobaczyć.
SPOTKANIE WARSZTATOWE
5
Uczestnicy zostali podzieleni przez moderatorów na 3 grupy. Każda grupa określała
najważniejsze (priorytetowe) sprawy do dyskusji i próby rozwiązania.
W wyniku dzisiejszego spotkania udało się uzgodnić listę priorytetowych tematów,
najważniejszym tematem jest zaproszenie decyzyjnego przedstawiciela RZGW (1), drugie
spotkanie posłów oraz ochrona przeciwpowodziowa, kolejne spotkanie z GDOŚ (3), kolejny
temat to zmiany przepisów, kolejny, zmiany jakości wody, kolejny udział lokalnych
przedstawicieli w badaniach dotyczących PZO, kolejny temat to pobór wody, limity
i kontrola, kolejny temat to dostęp do informacji oraz szkolenia, ostatnie miejsce to przykłady
dobrych praktyk z innych krajów UE.
Postulatem jest, aby na kolejne spotkania uczestniczyły osoby decyzyjne z RZGW i innych
instytucji. Planowany termin kolejnego spotkania to 20 czerwca 2012 roku.
Ustalono, że raport ze spotkania powstanie do 7 dni i zostanie rozesłany do interesantów.
Na tym, po wyczerpującym porządku obrad, spotkanie zakończono.
Protokół sporządził: Paweł Krąż
6