KALENDARZ ARGONAUTÓW I MEDEI

KALENDARZ ARGONAUTÓW I MEDEI
PRZED CHRYSTUSEM
XIII w.
1. Wyprawa Argonautów
2. 1200 r. – zdobycie Troi przez Greków
VIII w.
3. Homer, Odyseja
VII w.
4. Hezjod, Teogonia
5. Eumelos, fragmenty
6. Mimnermos z Kolofonu [lub Smyrny], Elegie, frag. 11-11a [mit o Jazonie, który dzięki miłości
Medei zdobył złote runo]
VII-VI w.
7. Safona, fragmenty
8. Symonides, fragmenty
VI w.
9. Ferekydes, Pentemychos lub Heptamychos (prawdopodobnie 1-y który opowiedział cały mit;
zachowały się tylko fragmenty)
10. Hekatajos, fragmenty
11. Akuzylaos, fragmenty
V w.
12.
13.
14.
15.
16.
462 r. – Pindar, IV oda pytyjska
440-430 r. – Herodot, Historie
431 r. – Eurypides, Medea
V-IV w. – Neophron z Sycyonu, fragmenty Medei
Animachus z Kolofonu, Lyde (poemat elegijny, losy Jazona i Medei)
IV w.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Theodorides, Medea (tragedia)
Dicaeogenes, Medea (tragedia)
Diogenes (lub Philiscus), Medea (tragedia)
Aphareus, Medea (tragedia)
Carcinus, Medea (tragedia, Medea nie zabija swoich dzieci)
Biotus, Medea (tragedia)
III w.
23.
24.
25.
26.
Kallimach, Hekale (ok. 270 r.)
Teokryt, Czarodziejki
Apolloniusz z Rodos, Argonautica
Valerio Flacco, Argonautica
II w.
27. Kwintus Enniusz (Quintus Ennius), Medea Exul, transkrypcja na łacinę Eurypidesa; fragment
28. Kwintus Enniusz, Medea (losy Medei w Atenach), fragmenty
29. Marek Pakuwiusz (Marcus Pacuvius), Medea (lub Medes), zaginiona tragedia (losy Medei i jej
syna w Atenach i Persji, powrót do Kolchidy)
30. Lucjusz Akcjusz (Lucius Accius), Medea siue Argonaute, zaginiona tragedia (losy Absyrtosa na
wyspie Peuse u ujścia Dunaju, jego śmierć)
I w.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
Diodorus Siculus, Bibliotheca historica [Księga IV, 40-58 o Argonautach i Medei]
Varro Atacinus, Argonautae (epos heksametryczny)
Wergiliusz, Ekloga VIII, Bukoliki
Owidiusz, Heroidy [List 6 – Hypsipile do Jazona; List 12 – Medea do Jazona]
Owidiusz, Medea (zaginiona tragedia)
Katullus, Carmen 64
Marek Tulliusz Cycero, Listy
Horacy, List do Pizonów
Timomachos z Byzantion, Medea; obraz znany z kopii na freskach, m.in. w Herkulanum; w 46
r.p.n.e. obraz zakupuje Cezar i umieszcza go ścianie świątyni Wenus Genetrix w swoim
nowym Forum Caesaris
PO CHRYSTUSIE
I w.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
Owidiusz, Metamorfozy
Seneka Młodszy, Medea
Gaius Julius Hyginus, Fabulae (Genealogies) oraz Astronomica
Antyfilos Bizantyjczyk, epigram o Medei – obrazie Timomachosa
I-II w. – Apollodoros, Biblioteka
Pompeius Trogus, Historiae Philippicae (losy Medei i Jazona, którzy po rozwodzie pojednali
się i razem z synem Medesem powrócili do Kolchidy, gdzie pomogli Ajetesowi odzyskać tron)
II w.
Pauzaniasz, Wędrówki po Grecji
Appolodorus z Aleksandrii, Bibliotheca
II-III w. - Klemens Aleksandryjski, Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej
wiedzy
II-III w. – Flawiusz Filostratos, Żywot Apolloniusza z Tiany
50. Hosidius Geta, Medea, ok.200 r. [tragedia, tzw. cento – kompilacja tekstów Wergiliusza, w
tym jego zaginionej Medei]
V w.
51. Argonautyka orfickie
52. Nonnos z Panopolis, Historia Dionizosa (Dionysiaca)
VI w.
53. Ioannes Malalas, Chronographia /Argonauci-Amykus-św. Michał-Konstantyn/
XIV w.
54.
55.
56.
57.
Dante, Boska Komedia – 1307 r.
Giovanni Boccaccio, Teseida, ok. 1340-41
Giovanni Boccacio, De mulieribus claris (O słynnych kobietach), 1361-2
Geoffrey Chaucer, The Canterbury Tales [The Knight’s Tale]
XVI w.
58. George Buchanan, Medea, 1543 [dramat]
59. John Studley, Medea, 1566 [dramat]
XVII w.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
Thomas Hobbes, Medea, 1602 [dramat, zaginiony]
Anonymous, Medea, early XVII c., England [dramat]
Pierre Corneille, Médée, 1635 [dramat]
Jan Six, Medea. Amsterdam 1648 [dramat w j. flamandzkim].
Rembrandt van Rijn, Medea. Ślub Jazona i Kreuzy. Akwaforta. Amsterdam 1648
Sir Edward Scherburne, Medea, 1648 [dramat]
Francesco Cavalli, Giasone, 1649, Venice [opera]
Jan Vos, Medea, 1667 [dramat w j. flamandzkim]
XVIII w.
1761 – Richard Glover, Medea. A Tragedy. London
1763 – Jean-Georges Noverre, Medea. Stuttgart [balet; music: Jean-Joseph Rodolphe]
1766 – Gotthold Ephraim Lessing, Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji
1775 – Friedrich W. Gotter, Medea [melodrama]
1778 – Jiri Benda, Medea [opera, libretto by Gotter, prapremiera opera w Lipsku]
XIX w.
74. 1856 – Ernst Legouvé, Medea. Tragedia w 3 aktach. Paryż
75. 1894 – Mona Caird, The Daughters of Danaus [powieść fin de siecle]
76. 1897 – Jacob Gordin, Medea: a historishe tragedie (dramat w jidisz, adaptacja Grillparzera)
77. 1898 – Jacob Gordin, The Wild Proncess, or Medea’s Youth (dramat o dzieciństwo Medei w
Kolchidzie)
XX w.
78. Z. Libin, Henele, or The Jewish Medea (dramat; losy amerykańskiej imigrantki porzuconej
przez zasymilowanego męża)
79. 1925 – Hans Henny Jahnn, Medea [dramat]
80. 1926 – Jurgen Fehling [reż.], Medea [wg. Jahnna; spektakl w Staatlichen Schauspielhaus
Berlin, z czarną aktorką Agnes Straub]
81. 1927 – Medea [wg. Jahnna, w roli tyt. Kate Wittenberg, Deutsches Schauspielhaus Hamburg]
82. 1933 – Agnes Straub, Medea [spektakl wg. Grillparzera „Medea”]
83. 1946 – Robinson Jeffers, Medea [transkrypcja Eurypidesa]
84. 1946 – Jean Anouilh, Médée [dramat]
85. 1953 – Cherubini, Medea, Opera Florencka, reż. Luchino Visconti, w roli tyt. Maria Callas
86. 1958 – Erazm Karamyan, Stepan Kevorkov, Adzamb tchanachum em [film ZSRR-Armenia].
Medea – Medea Chakhava
87. 1959 – Cherubini, Medea, reż. Nicola Rescigno, w roli tyt. Maria Callas, Covent Garden,
London
88. 1959 – Euripides, Robinson Jeffers, Medea [film TV USA]. Medea – Judith Anderson
89. 1959 – Anton Giulio Majano, I figli di Medea [film TV, Włochy]. Medea – Alida Valli
90. 1960-64 – Carl Theodor Dreyer, Medea, scenariusz filmowy na podstawie Eurypidesa
91. 1961 – Jan Parandowski, Medea. „Dialog” 1961, nr 10.
92. 1961 – Mario Bava, Franco Prosperi, Ercole al centro della Terra [film włoski; Hercules in the
Hounted World]. Medea – Gaia Germani
93. 1963 – Giorgio Ferroni, Ercole contro Molock [film włoski; The Adventures of Hercules].
Medea – Alessandra Panaro
94. 1964 – Hansgunter Heyme [reż.], Medea [wg. Jahnna, w roli tyt. Traute Fölss, Hessisches
Staadstheater Wiesbaden]
95. 1965 – Gertrud Kolmar, Eine judishe Mutter [powieść]
96. 1965 – Alexis Minotis, Medea [film TV, Włochy]. Medea – Elena Zereschi
97. 1967 – Siko Dolidze, Qualaki adre igvidzebs [film ZSRR; City Awakes Early ]. Medea – Megi
Tsulukidze
98. 1969-70 – Pier Paolo Pasolini, Medea. W roli tyt. Maria Callas
99. 1972 – Ula Stöckl, Alf Brustellin, Nicos Perakis, Edgar Reitz - Das golden Ding [film RFN; The
Golden Thing]. Medea – Colombe Smith
100.
1972 – Eurypides, Medea. Teatr Dramatyczny, Białystok; reż. Stanisław Wieszczycki,
Medea: Alicja Telatycka
101.
1977 – Stanley Long, Adventures of a Private Eye [film – komedia kryminalna;
Przygody prywatnego dedektywa]. Medea – Anna Quayle
102.
1978 – Jules Dasin, A Dream of Passion [film wg Eurypidesa; Koszmar namiętności;
org. Kravgi gynaikon]. W roli Medei Melina Mercouri
103.
1978 – Medea według Eurypidesa. Transkrypcja tekstu Stanisław Dygat, reż.
Stanisław Brejdygant, w roli tyt. Jadwiga Jankowska-Cieślak. Teatr Dramatyczny w Warszawie
104.
1979 – Kate Braverman, Lithium to Medea. Los Angeles [powieść]
105.
1980 – Medea [wg. Jahnna, w roli tyt. Rosalinde Renn, teatr w Bern]
106.
1981 – Ernst Wendt [reż.], Medea [wg. Jahnna, w roli tyt. Doris Schade, Munchener
Kammerspiele]
107.
1982 - Euripides, Robinson Jeffers, Medea [C.Brown Theatre, University of
Tennessee; potem rejestracja filmowa TV w Kennedy Center, Washington]. Medea: Zoe
Caldwell, Nurse: Judith Anderson, reż. Robert Whitehead
108.
1982-3 – Heiner Müller, Verkommenes Ufer Medeamaterial Landschaft mit
Argonauten [wyd. Pol. “Literatura na świecie” 1985, nr, tł. Jacek St. Buras]
109.
1983 – Mark Cullingham, Medea [film TV; wg Eurypidesa-Jeffersa]. W roli tyt. Zoe
Caldwell
110.
1983 – Medea [wg. Jahnna, w roli tyt. Eva Mattes, Monachium]
111.
Marco Ferreri, Storia di Piera [film włoski, Historia Piery]. Piera (Medea) – Isabelle
Huppert
112.
1984 – Ula Stöckl, Der Schlaf der Vernunf [film, Gdy rozum śpi]. Jako Dea (Medea): Ida
di Benedetto
113.
1984 – Eteri Papunashvili, Chemi deida dudu [film TV; My Aunt, Dudu]. Medea – Sopia
Mindadze
114.
1985 - Heiner Müller, Gnijący Brzeg. Teatr Studio w Warszawie, reż. Henryk
Baranowski
115.
1986 – Mariama Bâ, Un Chant écarlate, Dakar [Szkarłatna pieśń; powieść senegalskiej
autorki piszącej po francusku]
116.
1987 – Toni Morrison, Beloved [powieść; pol. wyd. Umiłowana, tł. Renata
Gorczyńska, 1996]
117.
1987 – Babis Plaitakis, To kalokairi tis Mideias [film grecki, Summer of Medea]. W roli
Isabelle (Medea): Manuela Papatakis
118.
1988 – Lars von Thrier, Medea, film TV na podstawie scenariusza Carla Theodora
Dreyera
119.
1988 – Eurypides, Medea. Tł. M. Słomczyński. Teatr Powszechny, Warszawa. Reż.
Zygmunt Hübner; w roli tyt. Krystyna Janda
120.
1988 – Manfred Karge [reż.], Medea [wg. Jahnna, w roli tyt. Lore Brunner, Kölner
Schauspielhaus, Kolonia]
121.
1989 – Marie NDiaye, La femme changée en bûche, Paryż [powieść]
122.
1990 – Diane Wakoski, Medea the Sorceress [tom poezji]
123.
1992-1994 – Odyssey [serial TV, USA]. Creators Warren Easton, Paul Vitols. Medea –
Andrea Nemeth
124.
1995-1998 – Herkules [film-serial USA]. Creator – Christian Williams. Medea – Jacinda
Barrett
125.
1996 – Cherubini, Médée [film TV opera, Francja]. Reż. Pierre Jourdan. Medea –
Michéle Command
126.
1996 – Yuriy Tarnavsky, Not Medea [dramat]
127.
1997 – Kerry Greenwood, Medea: A Delphic Woman Novel. Australia
128.
1998 – Jonathan Demme, Beloved, film na podstawie powieści Tim Morrison, z
udziałem Oprah Winfrey
129.
1998 – Hendel, Thésée [film TV opera]. Reż. Thierry Paul Benizeau. Medea –
Stéphanie d’Oustrac
130.
131.
1999 – Tim Sullivan, Vampyre Femmes [film USA]. Medea – Roxanne Coyne
XXI w.
132.
2000 – Arturo Ripstein, Asi es la vida… [film meksykański; Takie jest życie…; wg
Seneki]. W roli Julii (Medea) – Arcelia Ramirez
133.
2000 – Nick Willing, Jason and Argonauts [film USA]. Medea – Jolene Blalock
134.
2001 – Eurypide, Médée [film TV, Francja]. W roli tyt. Isabelle Huppert
135.
2003 – Cherubini, Medea, Theatre des Champs Elysees, Paryż, reż. Krzysztof
Warlikowski
136.
2003 – Michéle Reverdy, Medée [film TV opera]. Reż. Raoul Ruiz. Medea – Francoise
Masset
137.
2004 – Hendel, Teseo [film TV opera] Reż. Ute Feudel. W roli Medei – Maria Riccarda
Wesseling
138.
2005 – Theo Van Gogh, Medea [serial TV Holandia]. W roli Medei – Katja Schuurman
139.
2005 – Emanouel Kouloumbre, Medea [film USA, 13 min.] W roli tyt. Jenna Robinson
140.
2005 – Marc-Antoine Charpentier, Medée [film TV opera]. Reż. Olivier Simonnet. W
roli tyt. Stéphanie d’Oustrac
141.
2006 – Javier Aguirre, Medea 2 [film hiszpański; wg. Seneki]. W roli tyt. Esperanza
Roy
142.
2006 – Rafika Chawishe, Dedicated to Jason with Love Medea [film krótk., 7 min.; wg.
Eurypidesa]. W roli tyt. Rafika Chawishe
143.
2006 – Bertrand Lesné, Antoine Levannier, L’arme á l’oeil [film, Kanada]. Woman
(Medea) – Alexandra Bienvenu
144.
2007 – Sytuacje wg “Medei”, wg Eurypidesa. Teatr Witkacego w Zakopanem, reż.
Bartłomiej Wyszomirski
145.
2008 – Luigi Cherubini, Medea [TV film opera, Włochy; wg Eurypidesa]. Reż. Paola
Longobardo. W roli tyt. Anna Caterina Antonacci
146.
2008 – Cherubini / Bellini, Medea Meets Norma. Ravenna Festival. Medea: Tiziana
Fabbricini. Concept and Direktion Cristina Muti Mazzavillani
147.
2009 – Eurypides, Medea. Reż. Krzysztof Zanussi. Teatr w Syrakuzach, Grecja
148.
2009 – Natalia Kuznetsova, Medea. St.Petersburg [film-rhythmodrama wg Seneki];
Lilian Navrozashvili w roli Medei-‘Wolfhound’
149.
2012 – Dan Burkey, Medea [film USA; wg Eurypidesa]. W roli tyt. Irene Palmer
150.
2012 – Medea (monodram; scenariusz npst. H. Muller, Ch. Wolf, F. Grillparzer, Dario
Fo), reż. Carole Abboud. Medea: Dana Mikhail. Babel Theatre in Hamra, Bejrut
151.
2013 – Andrea Palaoro, Medeas [film włoski]. W roli Christiny (Medea) Catalina
Sandino Moreno
152.
2013 – Richard Linklater, Before Midnight [film, Przed północą]. Celine (Medea) –
Julie Delpy
153.
2013 – Asteris Kutulas, Racycling Medea: Not an Opera Ballet Film [film
dokumentalny, Grecja]. W roli tyt. Maria Kousouni
154.
2013 – Tatjana Kononenko, Medea Werden wir frei sein? Fregte sie plötzlich [film
francuski, 45 min.; wg. Cherubiniego i Kafki] w roli tyt. Natia Bakhtadze, Letizia Monea
155.
2013 – Siger Jeffrey, Mykonos After Midnight. A Chief Inspector Kaldis Mystery
[kryminał]
156.
2013 - Ursula Mayer, Medea [film, 11 min.]. W roli tytułowej JD Samson.
157.
2013 – Mark Tarallo, Jiří Benda: Around Medea. Teatro Verdi, Trieste. Medea: Clara
Galante. Directed by Alessio Pizzech.
158.
2014 – Branwen Okpako, Fluch der Medea [Curse of Medea; film biograficzny, 44
min.; wg Christa Wolf “Medea- Stimmen”]. W roli tyt. Sheri Hagen
159.