EIE sciaga

EFEKT
DOMINA
–
gdy
dochodzi
do
liberalizacji
stosunków
gospodarczych
pomiędzy
dwoma
państwami,
wówczas
trzecie,
pozostające
na
zewnątrz,
na
tym
traci,
otrzymując
jednocześnie
bodziec
do
podjęcia
działań
mających
na
celu
zbliżenie
z
państwami
liberalizującymi
stosunki.
Im
większy
obszar
objęty
liberalizacją,
tym
silniejsze
są
bodźce
oddziaływujące
na
kraje
pozostające
na
zewnątrz
ugrupowania.
ETAPY
INTEGRACJI
GOSPODARCZEJ
WG
BALASSY
ZNOSZENIE
CEŁ
I
STREFA
WOLNEGO
HANDLU
UNIA
CELNA
WSPÓLNY
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
TAK
RYNEK
UNIA
PEŁNA
GOSP.
I
INTEGRACJA
MONETARN GOSPODARC
ZA
A
OGRANICZEŃ
ILOŚCIOWYCH
WSPÓLNA
TARYFA
CELNA
SWOBODNY
PRZEPŁYW
KAPITAŁU
I
SIŁY
ROBOCZEJ
KOORDYNACJA
POLITYKI
GOSPODARCZEJ
UNIFIKACJA
TAK
POLITYKI
GOSPODARCZEJ
STREFA
WOLNEGO
HANDLU
–
polega
na
całkowitej
(najczęściej
etapowej)
likwidacji
różnorodnych
barier
handlowych
(celnych
i
pozataryfowych)
utrudniających
wymianę
między
jej
państwami
członkowskimi.
Jednocześnie
zachowują
one
pełną
autonomię
w
zakresie
polityki
handlowej
wobec
krajów
„trzecich”.
UNIA
CELNA
–
oprócz
liberalizacji
wymiany
handlowej
wewnątrz
wspólnoty,
ujednolicona
polityka
handlowa
wobec
partnerów
spoza
ugrupowania(wprowadzenie
wspólnej
zewnętrznej
taryfy
celnej
i
barier
pozataryfowych).
Zastąpienie
dwóch
lub
więcej
obszarów
przez
jeden
obszar
celny.
Sprzyja
ona
intensyfikacji
wzajemnej
wymiany
handlowej
pomiędzy
członkami
unii
i
ogranicza
ją
z
krajami
„trzecimi”.
WSPÓLNY
RYNEK
–
oznacza
nie
tylko
zniesienie
ceł
oraz
innych
ograniczeń
o
podobnym
charakterze
we
wzajemnych
obrotach
między
członkami
ugrupowania
i
wprowadzenie
wspólnej
taryfy
celnej
wobec
krajów
„trzecich”,
ale
także
integrację
rynku
czynników
produkcji
,
będącą
wynikiem
eliminacji
wszelkich
przeszkód
w
ich
swobodnej
cyrkulacji.
UNIA
GOSPODARCZA
(EKONOMICZNO‐WALUTOWA)
–
obejmuje
wszystkie
elementy
wspólnego
rynku,
a
oprócz
tego
pełną
unifikację
prawa
gospodarczego
oraz
polityki
ekonomicznej
prowadzonej
w
ramach
wspólnoty.
W
związku
z
tym
jej
funkcjonowanie
wiąże
się
z
koniecznością
ustanowienia
organów
władzy
o
kompetencjach
ponadnarodowych.
Integracja
ekonomiczna
jest
nierozerwalnie
związana
z
integracją
monetarną,
a
wprowadzenie
wspólnej
waluty
stanowi
istotę
unii
ekonomiczno‐walutowej.
PEŁNA
INTEGRACJA
GOSPODARCZA
I
POLITYCZNA–
jest
ostatnim
stadium
rozwoju
ugrupowań
integracyjnych.
Oznacza
pełną
unifikację
wszystkich
sfer
polityki
wewnętrznej
i
zagranicznej
krajów
członkowskich.
Utworzenie
unii
gospodarczej
i
politycznej
jest
jednoznaczne
z
powstaniem
nowego
organizmu
politycznego,
rządzonego
przez
ponadnarodowe
organa
ustawodawcze
i
wykonawcze,
będącego
samodzielnym
podmiotem
gospodarki
międzynarodowej.
KRYTERIA
KOPENHASKIE
–
zbiór
uchwalonych
przez
Radę
Europejską
podczas
szczytu
w
Kopenhadze(VI
1993
r.)
kryteriów
koniecznych
do
spełnienia
przez
państwa
kandydujące
do
członkowstwa
w
UE.
Do
wymogów
należą:
‐
Stabilność
instytucji
gwarantujących
demokrację,
rządy
prawa,
przestrzeganie
praw
człowieka
i
poszanowanie
oraz
ochronę
mniejszości.
‐
Funkcjonowanie
gospodarki
rynkowej
zdolnej
do
radzenia
sobie
z
presją
konkurencyjną
i
siłami
rynkowymi
wewn.
UE.
‐
Akceptacja
prawa
unijnego
i
zdolność
wywiązywania
się
z
obowiązków
członkowskich,
obejmujących
realizację
celów
unii
politycznej,
gospodarczej
i
walutowej
KORZYŚCI
SKALI
–
wszelkie
korzyści
płynące
z
powiększania
produkcji,
wiążące
się
ze
spadkiem
kosztów
przeciętnych.
Wyróżniamy
korzyści
wewnętrzne
–
wiążące
się
z
wielkością
przedsiębiorstwa
i
skalą
jego
produkcji,
oraz
zewnętrzne
–
wynikające
z
wielkości
sektora
oraz
jego
geograficznego
usytuowania.
Do
źródeł
korzyści
zewnętrznych
należy
zaliczyć
rosnącą
wraz
z
sektorem
specjalizację
siły
roboczej
i
dostawców,
istotna
jest
również
narastająca
dyfuzja
wiedzy.
*Integracja
pośrednio
wzmaga
zewnętrzne
korzyści
skali,
ponieważ
za
jej
sprawą
narasta
presja
konkurencyjna
–
przedsiębiorstwa
o
wysokich
kosztach
produkcji
bankrutują,
co
pozwala
tym
prężniejszym
wzrastać
wraz
z
całym
otoczeniem.
Wielkość
sektora
w
ujęciu
całego
zintegrowanego
obszaru
pozostaje
zatem
niezmieniona,
jednak
jego
geograficzna
alokacja
znacznie
bardziej
sprzyja
występowaniu
zewnętrznych
korzyści
skali(np.
korzyści
aglomeracyjnych).[to
mogą
być
przeraźliwe
pierdoły,
ale
brzmią
ładnie
;d
‐
brzytki]
KOMISJA
EUROPEJSKA
‐
organ
wykonawczy
Unii
Europejskiej.
Jest
instytucją
wspólnotową
odpowiedzialną
za
bieżącą
politykę
Unii,
nadzorującą
prace
wszystkich
jej
agencji
i
zarządzającą
jej
funduszami.
Komisja
posiada
wyłączną
inicjatywę
legislacyjną
w
zakresie
prawa
wspólnotowego
oraz
jest
uprawniona
do
wydawania
rozporządzeń
wykonawczych.
Jej
siedzibą
jest
Bruksela.
Komisja
funkcjonuje
w
oparciu
o
zasady
systemu
gabinetowego,
a
27
komisarzy
odpowiada
randze
ministra
w
rządach
poszczególnych
państw.
Na
każde
państwo
członkowskie
Unii
Europejskiej
przypada
jeden
komisarz,
choć
w
założeniu
mają
oni
reprezentować
interesy
całej
Unii,
a
nie
państw,
z
których
pochodzą.
Jeden
z
grona
komisarzy
jest
wybierany
przez
Radę
Unii
Europejskiej
na
przewodniczącego
Komisji
(obecnym
przewodniczącym
jest
José
Manuel
Barroso).
ROLA
RADY
MINISTRÓW
UE(RADA
UNII
EUROPEJSKIEJ)
–
główny
organ
decyzyjny
UE.
W
zależności
od
rozpatrywanych
spraw,
składa
się
bądź
z
ministrów
spraw
zagranicznych
każdego
z
państw
członkowskich
Unii
Europejskiej
(jest
to
wtedy
tzw.
Rada
Ogólna),
bądź
z
takiej
samej
liczby
ministrów
innego
resortu
(Rada
Branżowa).
Do
kompetencji
Rady
Ministrów
UE
należą
min.:
‐
wydawanie
aktów
prawotwórczych
(rozporządzenia,
dyrektywy,
decyzje)
‐
wydawanie
aktów
nie
mających
mocy
prawnie
wiążącej
(zalecenia,
opinie,
memoranda,
stanowiska)
‐
wzywanie
Komisji
Europejskiej
do
określonych
działań,
w
tym
do
inicjatywy
ustawodawczej
‐
zmiana
traktatów
założycielskich
‐
zatwierdzanie
list
członków
Komitetu
Ekonomiczno‐Społecznego
‐
ustalanie
projektu
budżetu
UE
‐ realizacja
polityki
w
ramach
II
i
III
filaru
MODELE
INTEGRACJI
ZRÓŻNICOWANEJ
Założenia
Zmienna
służąca
różnicowaniu
polityki
gospodarczej
terminy
realizacji
Model
wielu
wszystkie
państwa
UE
są
szybkości
zobligowane
do
realizacji
wspólnych
zadań
przyjętych
przez
wspólnoty,
ale
mogą
tego
dokonywać
w
zróżnicowanym
tempie;
Model
kraje
zainteresowane
współpracą
w
przestrzeń
„zmiennej
określonych
dziedzinach,
ściślejszą
geograficzna
geometrii” niż
wynika
to
z
prawa
unijnego,
mogą
podejmować
inicjatywy
w
tym
kierunku
na
zasadzie
tymczasowości
lub
trwałości
Model
poszczególne
kraje
mogą
zakres
integracji
indywidualny dokonywać
wyboru
spośród
zadań
ch
opcji
czyli
przyjętych
przez
wspólnotę,
„
pick
and
wybierając
te,
które
odpowiadają
choose
im
ze
względu
na
interesy
Europe”
narodowe,
utrzymując
jedynie
podstawowe
zaangażowanie
w
realizację
prawa
unijnego.
Kryterium
stabilności
cen:
średnia
stopa
inflacji
w
roku
poprzedzającym
ocenę
gotowości
do
EMU
nie
może
przekraczać
średniego
wskaźnika
inflacji
odnotowanego
w
tym
samym
czasie
w
trzech
krajach
o
najniższej
dynamice
cen
więcej
niż
o
1,5
pkt.
procentowego
Kryterium
deficytu
budżetowego:
udział
deficytu
sektora
rządowego
w
produkcie
krajowym
brujo
(PKB)
mierzonym
w
cenach
rynkowych,
w
roku
poprzedzającym
ocenę
gotowości
do
EMU,
nie
powinien
przekraczać
3
proc.
Kryterium
długu
publicznego:
udział
zadłużenia
publicznego
w
PKB
w
roku
poprzedzającym
ocenę
nie
powinien
przekraczać
60
proc.
Kryterium
stóp
procentowych:
średnia
nominalna,
długookresowa
stopa
procentowa
w
roku
poprzedzającym
ocenę
nie
powinna
być
wyższa
o
więcej
niż
2
pkt.
proc.
od
średniej
stopy
procentowej
w
trzech
krajach
o
najniższym
poziomie
inflacji
Kryterium
udziału
w
mechanizmie
kursowym
Europejskiego
Systemu
Walutowego:
kraj
aspirujący
do
przystąpienia
do
trzeciej
fazy
EMU
powinien
być
przynajmniej
przez
dwa
lata
poprzedzające
badanie
członkiem
Europejskiego
Systemu
Walutowego
i
respektować
normalny
przedział
wahań
kursów
walut
przewidziany
w
ramach
mechanizmu
kursowego.
ZASADY KONSTRUOWANIA BUDŻETU UE
• ZASADA JEDNOŚCI,
• ZASADA UNIWERSALNOŚCI,
• ZASADA JEDNOROCZNOŚCI,
• ZASADA SPECJALIZACJI,
• ZASADA RÓWNOWAGI.
KRYTERIA OPTYMALNEGO OBSZARU WALUTOWEGO
• Mała asymetria szoków doznawanych przez regiony danej
strefy,
• Znaczna elastyczność rynków pracy (rozumiana jako
elastyczność płac i mobilność siły roboczej),
• Wysoki stopień integracji finansowej,
• Wzajemna otwartość krajów,
• Znaczna dywersyfikacja struktury produkcji i eksportu krajów,
• Kraje tworzące wspólny obszar walutowy powinny
charakteryzować się podobnym tempem wzrostu
cen oraz podobnymi preferencjami co do poziomu inflacji,
• Niewielka zmienność realnego kursu walutowego.
KORZYŚCI Z PRZYSTĄPIENIA KRAJU DO WSPÓLNEGO
OBSZARU
WALUTOWEGO
• Redukcja kosztów transakcyjnych,
• Eliminacja ryzyka kursowego,
• Wzrost stabilności gospodarczej,
• Spadek stóp procentowych,
• Mniejsza niepewność co do skali inflacji,
• Wzrost presji konkurencyjnej,
• Szybszy wzrost gospodarczy,
• Korzyści emitowania waluty światowej
KOSZTY Z PRZYSTĄPIENIA KRAJU DO WSPÓLNEGO
OBSZARU WALUTOWEGO
• Koszt spełnienia wymogów udziału w unii walutowej,
• Koszty dostosowania gospodarki do posługiwania się nową
walutą,
• Straty systemu bankowego,
• Ograniczona polityka fiskalna,
• Brak własnej polityki pieniężnej
• Ryzyko asymetrycznych szoków i wysokich kosztów
dostosowawczych.
PAKT STABILIZACJI I WZROSTU
• Wzajemny monitoring: państwa strefy euro przedstawiają co
roku programy stabilizacyjne obejmujące cele
średniookresowe, państwa spoza euro sporządzają „programy
konwergencji”. Programy te służą wzajemnej kontroli w
ramach Rady,
• Procedura nadmiernego deficytu: jest uruchamiana, kiedy
państwo członkowskie przekroczy kryterium
deficytubudżetowego, które wynosi 3% PKB. Regulacja
precyzuje limity czasowe, warunki, wyjątki i sankcje w tym
sankcje
finansowe, druga Regulacja specyfikuje wdrożenie. Jeżeli
Rada stwierdzi nadmierny deficyt, wówczas kieruje zalecenia
do danego państwa. Jeśli państwo się do nich nie zastosuje
Rada może nałożyć sankcje w tym nieoprocentowany
depozyt, który zamieni się w ciągu dwóch lat w grzywnę, jeżeli
nadmierny deficyt będzie się utrzymywał,
• Szerokie wytyczne polityki gospodarczej: przyjmują formę
rekomendacji Rady na podstawie propozycji Komisji. Kraje
członkowskie są zobowiązane do ich uwzględnienia w polityce
gospodarczej, a co roku Komisja sporządza raport
dotyczący wdrożenia rekomendacji
Cele Wspólnej Polityki Rolnej
• Wzrost produkcji rolnej poprzez promowanie postępu
technicznego oraz zapewnienie racjonalnego wzrostu
produkcji rolnej i optymalnego wykorzystania czynników
produkcji, zwłaszcza siły roboczej;
• Zapewnienie odpowiedniego poziomu życia społeczności
rolnej w szczególności poprzez wzrost
indywidualnych zarobków osób zaangażowanych w rolnictwo,
• Stabilizacja rynków,
• Zagwarantowanie zaopatrzenia,
• Zapewnienie, że podaż będzie dostępna dla konsumentów
po rozsądnej cenie.
POLITYCZNE PRZESŁANKI WPR
• Ułatwia funkcjonowanie polityki ochrony dochodów wobec
dużej i bardzo heterogenicznej grupy bez
wymogu bezpośredniego i kosztownego kontaktu z
poszczególnymi rolnikami,
• Uwalnia rządy od decydowania co do potrzeb różnych grup
rolników i pojedynczych farmerów,
• Wyposaża sektor rolny w ogólny interes w utrzymaniu reżimu
tej polityki, ponieważ poprawia sytuację
wszystkich rolników (chociaż bardziej tych z większymi
gospodarstwami),
• Stosowanie wszechstronnych i specyficznych dla danych
wyrobów cen pozwoliło rządom na
zrównoważenie heterogenicznych potrzeb bardzo
zróżnicowanego sektora,
• Zarówno rządy państw członkowskich jak i narodowe grupy
nacisku mają wspólny cel w utrzymaniu
polityki o charakterze ponadnarodowym.
ZASADY NA KTÓRYCH OPIERA SIĘ WPR
• Wspólny rynek,
• Wspólnotowe preferencje,
• Finansowa solidarność,
• Zasada współodpowiedzialności
REFORMY WPR
• Reformy s. Mansholta,
• Reformy MacScharry’ego,
• Agenda 2000,
• Reforma z roku 2003.
CZTERY WOLNOŚCI NA OBSZARZE JEDNOLITEGO
RYNKU:
• SWOBODA PRZEPŁYWU TOWARÓW
• SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG,
• SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU,
• SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB
• (SWOBODA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI)
EFEKTY UNII CELNEJ:
• EFEKT KREACJI HANDLU (korzyść),
• EFEKT PRZESUNIĘCIA HANDLU (koszt),
• EFEKT EKSPANSJI HANDLU,
• EFEKT OGRANICZENIA HANDLU,
• EFEKT WZROSTU SIŁY PRZETARGOWEJ UNII CELNEJ,
• MIARY EFEKTÓW UNII CELNEJ (stopień konwergencji
cenowej na obszarze unii, poziom cen unii celnej w relacji do
cen
światowych, wielkość handlu zewnętrznego i wewnętrznego,
wielkość handlu wewnątrzgałęziowego, efekty kosztowe
kreacji i przesunięcia handlu, terms of trade unii celnej).
SWOBODA PRZEPŁYWU TOWARÓW
ZASADY:
• NIEDYSKRYMINACJA,
• BRAK TOLERANCJI DLA ŚRODKÓW EKWIWALENTNYCH
DO OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH,
• WZAJEMNE UZNAWANIE,
• PROPORCJONALNOŚĆ,
• ODWRÓCENIE CIĘŻARU DOWODU
USUWANIE BARIER NA RYNKU WEWNĘTRZNYM:
• BARIERY FIZYCZNE,
• BARIERY TECHNICZNE (usuwanie według: starego
podejścia, nowego podejścia do harmonizacji
technicznej, wzajemnego uznawania przepisów narodowych),
• BARIERY FISKALNE,
• BARIERY W DOSTĘPIE DO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH.
SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG
ZASADY:
• ZOBOWIĄZANIE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH DO
USUNIĘCIA RESTRYKCJI,
• ZASADA TRAKTOWANIA NARODOWEGO,
• ZAKAZ WPROWADZANIA NOWYCH RESTRYKCJI,
• PRIORYTET DLA LIBERALIZACJI USŁUG
WPŁYWAJĄCYCH NA KOSZTY PRODUKCJI LUB
UŁATWIAJĄCYCH
DYREKTYWA USŁUGOWA
• CELE: usunięcie barier na rynku usług poprzez przyjęcie
reguły państwa pochodzenia, uproszczenie procedur
administracyjnych,
wprowadzenie procedur elektronicznych,
• Obejmuje usługi z wyłączaniem:
• Usług o charakterze nieekonomicznym świadczonych w
interesie ogólnym,
• Usług finansowych,
• Usług i sieci łączności elektronicznej,
• Usług w dziedzinie transportu,
• Usług agencji pracy tymczasowej,
• Usług zdrowotnych,
• Usług audiowizualnych i rozpowszechniania programów
radiowych,
• Działalności hazardowej,
• Działań związanych z wykonywaniem władzy publicznej,
• Usług społecznych związanych z budownictwem socjalnym,
opieką nad dziećmi oraz pomocą rodzinom,
• i osobom będącym stale lub tymczasowo w potrzebie,
• Usług ochrony osobistej,
• Usług świadczonych przez notariuszy i komorników
powołanych na mocy aktu urzędowego,
• Eliminacja barier poprzez: tworzenie „punktów jednego
kontaktu”, schematów autoryzacyjnych.
PROCES BOLOŃSKI
• CELE
 Przyjęcie systemu „czytelnych” i porównywalnych
dyplomów,
 Wprowadzenie systemu studiów dwustopniowych,
 Wprowadzenie punktowego systemu zaliczania osiągnięć
studentów,
 Rozwój mobilności studentów i pracowników uczelni,
 Rozwój współpracy europejskiej w zakresie zapewnienia
jakości kształcenia,
 Wzmocnienie wymiaru europejskiego szkolnictwa
wyższego,
 Rozwój kształcenia przez całe życie,
 Zwiększenie zaangażowania studentów na rzecz realizacji
Procesu Bolońskiego,
 Promowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru
Szkolnictwa Wyższego (EOSW) poza Europą,
 Rozszerzenie systemu o studia doktoranckie,
 Współpraca EOSW z Europejską Przestrzenią Badawczą.
Czynniki polityczne integracji gospodarczej w Europie
 Porażka instytucji o charakterze międzyrządowym (Rada
Europy),
 Nowa mapa polityczna w Europie,
 Obawa przed rozprzestrzenianiem się komunizmu,
 Chęć wpływania na politykę światową przez małe państwa,
 Niepokój o przyszłość Niemiec.
ZAŁOŻENIA MODELU RÓWNOWAGI CZĄSTKOWEJ:
 Doskonała konkurencja na rynku dóbr i usług,
 Pełne zatrudnienie,
 Niekosztowne procesy dostosowawcze,
 Doskonała mobilność siły roboczej w ramach kraju,
 Brak mobilności siły roboczej pomiędzy krajami,
 Ceny określone przez koszty.
MODELE INTEGRACJI ZRÓŻNICOWANEJ
 Model wielu szybkości - kraje akceptują wspólne cele i
działania, ale realizują je w odmiennym tempie (przystąpienie
do
strefy euro),
 Model zmiennej geometrii – zróżnicowanie przestrzenne
integracji, które pozwala krajom bardziej zaawansowanym na
rozwijanie szerszej współpracy ekonomicznej,
 Model indywidualnych opcji – rezygnacja z niektórych
programów lub polityk (wspólna waluta, układ z Schengen),
 Model centra-peryferie – centra tworzą awangardę
integracji, pozostałe stają się peryferyjne, może być to skutek
wymienionych wyżej model
ETAPY INTEGRACJI GOSPODARCZEJ
 Strefa wolnego handlu – zniesienie ceł i ograniczeń
ilościowych w handlu,
 Unia celna – wprowadzenie zewnętrznej taryfy celnej,
której najczęściej towarzyszy harmonizacja
przepisów prawa i wprowadzenie wspólnych zasad polityki
gospodarczej,
 Wspólny rynek – swobodny przepływ czynników produkcji
(w sumie cztery swobody) i wspólne
regulacje dotyczące napływu osób, kapitału i usług z państw
trzecich)
 Unia gospodarcza – koordynacja najistotniejszych dziedzin
polityki gospodarczej, w tym regulacje
zasad działania wspólnego rynku, polityk
makroekonomicznych
 Unia monetarna – liberalizacja rynków kapitałowych,
całkowita wymienialność walut, usztywnienie
kursów walut państw członkowskich,
 Unia polityczna – pełna unifikacja podstawowych dziedzin
polityki wewnętrznej, zagranicznej,
ewentualnie nawet obronnej