2. Recenzja Watola Anna

dr Anna Watoła
Katowice, dn. 10.12.2014 r.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Katedra Pedagogiki Wczesnoszkolnej
i Pedagogiki Mediów
Rzeczoznawca MEN – Edukacja Wczesnoszkolna
Recenzja scenariuszy lekcji wraz z obudową dla klasy pierwszej szkoły podstawowej
opracowane dla programu nauczania opracowanego w ramach projektu
„TRAMPOLINA DO SUKCESU – innowacyjny program nauczania dla klas I – III
szkoły podstawowej droga do kreatywnego i interdyscyplinarnego rozwoju dziecka” Nr
SIMIK: WND-POKL.03.03.04-00-032/13.
Recenzja zawiera:

Charakterystyka scenariuszy zajęć

Ocena scenariuszy zajęć

Analiza dotycząca uzasadnień odnoszących się do struktury programu

Analiza dotycząca zgodności treści nauczania z podstawą programową kształcenia
ogólnego

Specyfika i zalety programu
Przedstawiony do recenzji materiał zawiera zestaw 58 scenariuszy. Scenariusze stanowią
integralną część programu nauczania „Trampolina do sukcesu” oraz obudowy dydaktycznej
opracowanej w ramach projektu „Trampolina do sukcesu – innowacyjny program nauczania
dla klas I-III szkoły podstawowej drogą do kreatywnego i interdyscyplinarnego rozwoju
dziecka”, którego autorami są
Dawid Kiedrowicz, Bernadeta Szydziak, Radosław
Szymański, Katarzyna Wiaderkiewicz, Maja Szołowska. Opracowane scenariusze stworzone
są w oparciu o autorską metodę nauczania, która jest stosowana przez zespół specjalistów
realizujących zajęcia ogólnorozwojowe z elementami języka angielskiego w Centrum
Językowym
LANDERS’ w Tychach. Scenariusze zajęć przeznaczone są do realizacji z
dziećmi w wieku od 6 do 9 lat. Scenariusze te w pełni uwzględniają zróżnicowany poziom
1
rozwoju dzieci, który jest szczególnie istotny w wieku przedszkolnym i młodszym wieku
szkolnym. Zestaw scenariuszy podzielony jest na 16 bloków tematycznych.
Pierwszy blok tematyczny zatytułowano: „Nowi przyjaciele”. W ramach pierwszego
bloku uwzględniono następujące tematy:

Poznajemy Tinę i Toma – witamy się z postaciami.

Wiem, kim jestem – tworzymy portfolio.

Podajmy sobie dłonie – uczymy się powitań

Poznajemy Wielką Brytanię – zapoznanie z różnicami kulturowymi.

Jesteśmy uprzejmi – uczymy się zwrotów grzecznościowych.

Liczymy kolory – uczymy się liczyć oraz poznajemy kolory
Scenariusze zawarte w tym bloku tematycznym stanowią szczególnie istotny element procesu
nauczania-uczenia się, gdyż dotyczą początkowej fazy wprowadzania dziecka w świat
uczenia się czegoś nowego, w nowym środowisku, z nowymi dziećmi i nauczycielami.
Autorzy programu poza celami operacyjnymi, ze szczególną troską zadbali o uwzględnienie
celów wychowawczych związanych z procesem integracji zespołu klasowego, kształtowania
właściwych postaw i systemu wartości, uczenie kultury zachowania, tolerancji i szacunku dla
innych ludzi i kultur, kształtowanie aktywnego udziału w zajęciach, kształtowanie
odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych. Ten blok scenariuszy uwzględnia
ważny element procesu uczenia się małych dzieci, bowiem budzi dziecięcą ciekowość, jest w
swej treści interesujący, zaspokaja potrzeby poznawcze dostosowane do zróżnicowanych
właściwości psychofizycznych dzieci.
Kolejne cztery bloki tematyczne to:
Nasza nowa klasa

W moim plecaku – poznajemy zawartość plecaka

Tina zgubiła telefon – poznajemy relacje przestrzenne
W drodze do szkoły

Chodźmy do szkoły – poznajemy elementy ruchu drogowego.

Bezpieczna droga do szkoły – zapoznajemy się z czasownikami wskazującymi drogę.

Bezpieczeństwo z gościem specjalnym – powtórka wiadomości
2
Jesienny przyjaciel Tiny

Twarz przyjaciela – poznajemy części ciała – głowa.

Od stóp do głów – poznajemy części ciała.

Mój przyjaciel potwór – utrwalamy nazwy części ciała.

Halloween.
Poznajemy dom Tiny

Tworzymy rodzinny album – nazywamy członków rodziny

Odwiedziny w domu Tiny – nazywamy domowe pomieszczenia

Zabawa w chorego – używamy przyimka in
Powyższe tematy z punktu widzenia prawidłowości rozwojowych małych dzieci gwarantują
dalsze pobudzanie i rozwijanie zainteresowań dziecięcych, co umożliwia dzieciom aktywny
udział w zaplanowanych przez nauczyciela działaniach.
Następne bloki tematyczne:
Świat po drugiej stronie drzwi

Na świeżym powietrzu – opowiadamy o miejscach, w których warto spędzać czas

Jak pięknie wokół mnie – nazywamy elementy środowiska naturalnego

Jak postrzegamy świat wkoło nas – nazywamy zmysły

Bezpieczeństwo w sieci – poznajemy zasady korzystania z Internetu
Nadchodzi czas zimy

Odwiedziny Pani Zimy – poznajemy oznaki zimy.

Mikołaj – zapoznajemy się z elementami ubioru.

Chora Tina – uzupełniamy słownictwo związane z ubiorem

Święta Bożego Narodzenia – poznajemy tradycje Bożego Narodzenia

Bal za siedmioma górami... – identyfikujemy postacie z literatury.
Zaproszenie na przyjęcie

Urodziny Toma – celebrujemy urodziny Toma.

Organizujemy wielkie przyjęcie – poznanie słownictwa związanego z owocami

Na półce z zabawkami – poznajemy nazwy zabawek
3
Jak szybko płynie czas

Dzień Babci i Dziadka – tworzymy życzenia okolicznościowe.

Tinę dopadła nuda – poznajemy czynności czasu wolnego.

Potrafię robić wiele rzeczy – określamy czynności, które potrafimy robić.
Dźwięki wokół nas

Perkusja Toma – zapoznajemy się z instrumentami muzycznymi

Tom gra na perkusji. A ty? - pytamy się o umiejętność grania na instrumentach

Naucz mnie grać – tworzymy przeczenia za pomocą czasownika can.

Festiwal dźwięków – porządkujemy wiadomości o instrumentach
Tajemniczy ogród

Lubię zielone miejsca – poznajemy nazwy elementów środowiska naturalnego

Skarb w ogrodzie – poznajemy nowe przyimki miejsca

Powitajmy wiosnę
Tematy realizowane w ramach kolejnych sześciu bloków tematycznych w dalszym
ciągu uwzględniają obszary związane z poznawaniem i rozumieniem siebie i otaczającego
dziecko świata. Te elementy są dla dzieci interesujące oraz budzące dalszą ciekawość.
Wpływają na dziecięcą wrażliwość i rozwój różnorodnych uczuć związanych zarówno z
własną tożsamością, przynależnością do danej społeczności w zgodzie z uczeniem się
tolerancji wobec tego co nowe i odmienne.
Kolejne bloki tematyczne wprowadzają dzieci w nowe obszary funkcjonowania człowieka
takie jak:
Na farmie

Jakie zwierzę wydaje taki dźwięk? – nazywamy zwierzęta na podstawie dźwięków
jakie wydają

Zwierzęta na farmie – opisujemy zwierzęta na farmie.

Farma na farmie

Wycieczka po farmie – utrwalamy wiadomości o zwierzętach na farmie

Święta Wielkanocne – poznajemy tradycje związane ze świętami.
4
Czas na piknik

Urządźmy piknik – poznajemy nazwy żywności.

Wiem co jem – kategoryzujemy rodzaje żywności.
Cztery strony świata

Kształty z różnych stron świata – poznajemy kształty.

Skąd pochodzę - tworzymy zdania z użyciem przyimkiem from

Zobaczmy Big Bena –zapoznajemy się z kulturą Wielkiej Brytanii.

Każdy inny, wszyscy równi – poznajemy różnice między nami.
Miejsce na mapie

Ważne miejsca w mieście – nazywamy miejsca użytku publicznego

Tina zgubiła drogę – uczymy się wskazywać drogę.

Zwiedzamy miasto rodzinne Tiny i Toma – utrwalamy wiedzę na temat poruszania się
po mieście
Zaraz będą wakacje

Wakacje Toma i Tiny – poznajemy nazwy wakacyjnych miejsc

Dbamy o bezpieczeństwo – poznajemy zasady bezpieczeństwa na wakacjach.

Do zobaczenia – porządkujemy poznane informacje
Dzieci w młodszym wieku szkolnym motywację do nauki nowych treści czerpią głównie
z samych zajęć. Dlatego ogromnie ważne jest stosowanie stale nowych treści, które będą dla
dziecka zawsze interesujące. Dzięki temu możliwe jest aktywizowanie dzieci oraz budzenie
wewnętrznej chęci poznawania nowych zagadnień. Autorzy scenariuszy szczególnie zadbali
o ten element w nauczaniu dzieci.
Recenzowane scenariusze zajęć zawierają wszystkie niezbędne komponenty, które w toku
prowadzenia lekcji nauczyciel winien uwzględnić. Schemat scenariuszy jednostek lekcyjnych
zawiera :

Temat lekcji

Cele kształcenia ogólnego

Treści nauczania nowożytnego języka obcego
5

Integracja treści nauczania języka nowożytnego z pozostałymi obszarami edukacji
wczesnoszkolnej

Cele ogólne, cele operacyjne i cele wychowawcze

Metody i techniki nauczania

Zasób leksykalny i struktury gramatyczne

Formy organizacyjne

Środki dydaktyczne

Planowana kontrola / ewaluacja
Wszystkie te elementy budowy scenariuszy są kompatybilne z obowiązującymi treściami
podstawy programowej. W opisie scenariuszy są jasno i precyzyjnie określone cele każdej
jednostki lekcyjnej, treści są ściśle skorelowane ze wszystkimi obszarami edukacyjnymi
obowiązującymi w klasach I – III. Na szczególną uwagę zasługują zastosowane metody i
techniki nauczania. Autorzy scenariuszy uwzględnili mechanizmy rozwojowe dzieci w
młodszym wieku szkolnym z jednoczesną dbałością o indywidualne potrzeby dzieci. Zestaw
metod i form nauczania jest zróżnicowany i bogaty. Występują takie formy jak: piosenki,
rymowanki, dryle językowe oraz zabawa jako podstawowa forma zarówno aktywności dzieci
młodszych jak również jako ogromnie ważna metoda uczenia się. Zastosowane metody i
techniki nauczania uwzględniają mechanizmy związane w fazami intelektualnego skupienia i
aktywności fizycznej. We właściwy sposób przeplatają się. W scenariuszach ujęte zostały
stałe elementy zabawy i piosenki: „This is the way we say hello/goodbye” – piosenka na
powitanie i pożegnanie, „Let’s go” – piosenka sygnalizująca przejście na dywani „Let’s come
back”- piosenka sygnalizująca powrót do stolików, „Make circle” – piosenka sygnalizująca
tworzenie koła, „Let’s clean up”- piosenka sygnalizująca porządkowanie sali „Mystery box” –
piosenka sygnalizująca losowanie zadania/nagrody/zagadki oraz liczne formy zabawy dające
możliwość dokonania samooceny i oceny zajęć przez uczniów. Stosowanie pioseneksygnałów ogranicza konieczność werbalnego stosowania poleceń nauczyciela w sytuacjach
oczywistych. Dzięki takiej organizacji to dzieci uczą się reagować na ustalone sygnały,
stosować ustalone zasady nie dlatego, że nauczyciel „tak powiedział”, ale dlatego, że tak się
wszyscy umówili. Sprzyja to kształtowaniu wewnętrznej motywacji, odpowiedzialności,
samodzielności, współpracy, a przez to poczucia własnej wartości dzieci. Te elementy
świadczą o podmiotowości w procesie nauczania.
6
Niezwykle istotnym elementem nauki języka obcego jest właściwy dobór zasobów
leksykalnych oraz struktur gramatycznych. Analizując kolejno scenariusze zajęć, można
stwierdzić, iż ten element jest zaplanowany w szczególnie profesjonalny sposób. Ma to
ogromne znaczenie dla nauczycieli prowadzących zajęcia z nauki języka angielskiego
posiadających nieco krótszy staż zawodowy. To niezwykle cenny element każdego
scenariusza. W scenariuszach określone zostały słowa i zwroty, które będą poznawane lub
utrwalane przez uczniów. Sporządzony zasób słów i zwrotów pomaga nauczycielowi skupić
się na konkretnych celach językowych i zaplanować lekcję tak, aby dzieci poznały je i
utrwaliły. Wyszczególnienie w każdym scenariuszu zasobu leksykalnego i struktur
gramatycznych ułatwia nauczycielowi sporządzenie podsumowania – jakie słowa i zwroty
były realizowane, co przydatne może być w projektowaniu sprawdzianu, przygotowaniu listy
powtórzeniowej lub informacji dla rodziców o tym, czego ich dzieci uczyły się oraz co
powinny już umieć.
W toku realizacji lekcji Autorzy scenariuszy uwzględnili formy organizacyjne: zbiorowe i
indywidualne. Nauczyciele prowadzący zajęcia zgodnie z wytycznymi zawartymi w tych
scenariuszach będą w niektórych sytuacjach mogli wprowadzić również formę pracy w
małych zespołach.
Realizacja celów zawartych w opisywanych scenariuszach wymaga od nauczyciela
prowadzącego zajęcia wykorzystania odpowiednich, dokładnie określonych środków
dydaktycznych. Proponowane przez Autorów środki dydaktyczne spełniają oczekiwane
zamierzenia, a więc podnoszą sprawność procesu dydaktycznego, wpływają na zwiększenie
efektywności przyswajania i przetwarzania wiedzy. Stosowanie środków dydaktycznych jest
szczególnie ważne w procesie nauczania-uczenia się małych dzieci. Ważny jest odpowiedni
ich dobór oraz wykorzystanie we właściwym momencie. Ten element w scenariuszach jest
właściwie zaplonowany. Nauczyciel prowadzący zajęcia może być pewny, iż zastosowane
środki dydaktyczne dostarczą uczniom odpowiednich bodźców zmysłowych, które jak
wiadomo pełnią istotną rolę w rozwoju myślenia, wyobraźni, spostrzegania oraz pamięci.
Wykorzystanie
odpowiednio
wyselekcjonowanych
środków
dydaktycznych
zaproponowanych w scenariuszach wzbogacają poszczególne czynności nauczyciela oraz
uczącego się dziecka.
Kontrola i ewaluacja to obszar, w którym nauczyciele często wyrażają swoje wątpliwości.
To dla wielu nauczycieli trudny element pracy dydaktycznej. W recenzowanych
7
scenariuszach Autorzy uwzględnili ocenianie kształtujące - samoocenę oraz ocenianie
kształtujące zwrotne - ocenę ustną nauczyciela, co ma ogromne znaczenie w budowaniu
atmosfery sprzyjającej uczeniu się. Zwrócono również uwagę na element dotyczący ustaleniu
kryteriów oceniania.
Kolejnym elementem w scenariuszach jest przedstawienie przebiegu lekcji. Autorzy
scenariuszy odpowiednio uwzględnili zasadnicze części tego etapu lekcji. Wyodrębniono:
1. Część wstępną
2. Zasadniczą część lekcji
3. Część końcową
Przebieg zajęć poszczególnych lekcji jest poprawny pod względem metodycznym i
merytorycznym. Uwzględnia wszystkie kluczowe elementy. Przedstawiony opis jest czytelny
i przejrzysty. Stanowi niezwykle ważną wskazówkę w realizacji zamierzonych celów ale daje
również inspirację do budzenia kreatywnych i twórczych postaw w odniesieniu do
nauczyciela oraz samych uczniów. Opisane elementy charakteryzują się najwyższym
kunsztem, znajomością mechanizmów rozwojowych dziecka oraz znajomością dydaktyki
ogólnej oraz dydaktyki języka angielskiego.
Specyfiką oraz zaletą scenariuszy jest to, iż realizacja zadań i osiąganie celów odbywa się w
naturalnym środowisku funkcjonowania klasy szkolnej, które jest wyposażone w
odpowiednią bazę dydaktyczną. Wykorzystanie w pracy dydaktycznej opisywanych
scenariuszy zajęć z pewnością daje możliwość całościowego i długofalowego procesu
dydaktycznego uwzględniającego również partnerstwo środowiska rodzinnego uczniów.
Ucząc małe dzieci języka angielskiego niezwykle ważna jest umiejętność
wykorzystania ich naturalnego i swobodnego podejścia do przyswajania języka. Stosując
zróżnicowane formy organizacyjne, różnorodne metody i
techniki nauczania oraz
odpowiednio wyselekcjonowane środki dydaktyczne nauczyciel może osiągać wysokie
rezultaty w nauce języka obcego wśród najmłodszych. Recenzowane scenariusze zajęć
stanowią dla nauczycieli cenny drogowskaz działań na każdy dzień realizacji zadań i
osiągania zamierzonych celów.
Z pełnym przekonaniem polecam nauczycielom zestaw scenariuszy zajęć, które mogą
być źródłem inspiracji i istotną pomocą w opanowywaniu języka angielskiego wśród dzieci.
W dzisiejszych czasach znajomość języka angielskiego staje się podstawową i niezbędną
8
umiejętnością, jest niezwykle istotna w poznawaniu świata. Daje możliwość zdobycia w
przyszłości dobrej pracy. Obecna reforma oświatowa uwzględniła ten fakt, dając możliwość
nauki języka obcego już najmłodszym dzieciom. Recenzowane scenariusze zajęć stanowią
drogowskaz dający dobry start dla dzieci realizujących zajęcia nauki języka angielskiego.
Scenariusze te gwarantują przyjazny i efektywny sposób nauczania-uczenia się, który pozwoli
dzieciom osiągać sukcesy.
Anna Watoła
9