wewnątrzszkolny program przeciwdziałania przemocy i

Aneks nr 1 do Programu profilaktyki
WEWNĄTRZSZKOLNY
PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA
PRZEMOCY I AGRESJI W SZKOLE
WSTĘP
Z uwagi na występujące
w szkole zjawisko agresji wśród uczniów podjęliśmy działania
profilaktyczne w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania przemocy, w tym cyberprzemocy.
W związku
z
powyższym
przystąpiliśmy
do
stworzenia
wewnątrzszkolnego
programu
przeciwdziałania przemocy i agresji.
Założenia teoretyczne programu wynikają z podstawowych prawidłowości i zasad psychologii
ogólnej i społecznej.
CELE GŁÓWNE:
1.Eliminowanie zachowań agresywnych wśród dzieci.
2.Wzrost poczucia bezpieczeństwa ucznia w szkole.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
1.Dostarczenie wiedzy na temat praw człowieka, dziecka i ucznia oraz procedur postępowania
w przypadku łamania zasad.
2.Dostarczenie wiedzy na temat przyczyn zachowań agresywnych.
3.Wykształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z sytuacją przemocy
( w tym cyberprzemocy) i agresji.
4.Integracja uczniów w szkole i wzmocnienie więzi.
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
NA ROK SZKOLNY 2015/2016
ZADANIA
TERMIN
PRZEPROWADZENIA
ŚRODKI
OSOBA
ODPOWIEDZIALNA
1. Zapoznanie rodziców z
działaniami
profilaktycznymi szkoły.
wrzesień 2015
wywiadówki
wychowawcy klas
2. Zajęcia obejmujące
problematykę
bezpieczeństwa w sieci.
wrzesień 2015
pogadanki
nauczyciel zajęć
komputerowych,
wychowawcy
3. Spotkania uczniów z
przedstawicielami Policji i
Straży Miejskiej:
wg harmonogramu
pogadanki
wychowawcy,
pedagog, KPP, Straż
Miejska
gazetki klasowe,
pogadanki
wychowawcy,
pielęgniarka, pedagog
a) „Bezpieczna droga do i ze wrzesień 2015
szkoły”
b) „Odpowiedzialność
prawna nieletnich” (kl. VI)
październik 2015
c) „Rola i zadania służb
mundurowych”( kl. 0)
wg harmonogramu
d) „Mój przyjaciel pies –
zasady postępowania ze
zwierzętami” (kl. IV)
wg harmonogramu
e) „Fajerwerki – zasady
grudzień 2015
bezpiecznej zabawy”( kl.VI)
f) „Bezpieczne ferie”
styczeń 2016
g) „Bezpieczne wakacje”
czerwiec 2016
4. Podejmowanie działań z
zakresu profilaktyki
uzależnień.
październik / listopad
2015
a) uświadomienie zagrożeń
płynących za strony środków
zmieniających świadomość
(w tym dopalaczy)
b) zapobieganie
uzależnieniom (od leków,
papierosów, alkoholu,
narkotyków, komputera, ,
zakupów, solarium, itp.)
5. Spotkania uczniów z
psychologami z Biura ds.
Rozwiązywania Problemów
Uzależnień:
a) „Jak się uczyć?” – kl.IV
b) Bajki terapeutyczne –
oddziały przedszkolne
c) Profilaktyka uzależnień
Uzależnienie od Internetu i
komputera. Zjawisko
cyberprzemocy.
w zależności od
potrzeb i możliwości
zajęcia
warsztatowe
pedagog,
wychowawcy,
specjaliści
6. Realizacja programów
wrzesień 2015 –
profilaktycznych
czerwiec 2016
oferowanych przez PSSE w
Ciechanowie:
„Pierwszy Dzwonek”,
„Trzymaj formę”
„Krajowy program
zwalczania AIDS i
zapobiegania zakażeniom
HIV”,
„Chroń się przed kleszczami
wszystkimi sposobami ”.
pogadanki, prace
plastyczne
Koordynatorzy:
B. Wawrzonkowska,
K. Kirzyc,
A. Łęgowska,
J. Sowińska
wychowawcy
7. Diagnoza problemu
agresji w szkole w oczach
rodziców.
ankieta dla
rodziców uczniów
klas IV
Przygotowanie ankiet:
A.Łęgowska
Przeprowadzenie badań
i podsumowanie
wyników klasowych:
wychowawcy. Analiza
wyników, wnioski - A.
Łęgowska
styczeń 2016
8.Zajęcia obejmujące
marzec 2016
profilaktykę przemocy, w
tym cyberprzemocy i agresji
w szkole.
2 godziny lekcyjne Przygotowanie
scenariuszy zajęć:
A. Łęgowska
Przeprowadzenie zajęć:
wychowawcy klas.
9. Przeprowadzenie
corocznej akcji „Tydzień
walki z wulgaryzmami i
przemocą.”
kwiecień/maj 2016
Apel pod hasłem
„Stop przemocy”.
Konkurs na
gazetkę klasową
(kl. IV-VI),
pedagog, koło teatralne
( W. Stadlewska)
wychowawcy,
pedagog.
Samorząd Uczniowski
nauczyciele języka
polskiego
Ankieta dla
uczniów na temat
walki z
wulgaryzmami.
Białe stroje
uczniów symbolem
Dnia bez przemocy
Wybór Miss i
Mister
grzeczności.
Konkurs literacki
pod hasłem „Stop
dopalaczom”
10.Diagnoza samopoczucia
dziecka w szkole oraz
stopnia
rozprzestrzeniania się
zachowań agresywnych.
kwiecień/maj 2016
Ankieta dla
uczniów klas IV
Przygotowanie ankiet:
A Łęgowska
Przeprowadzenie badań
i podsumowanie
wyników klasowych:
wychowawcy. Analiza
wyników, wnioski - A.
Łęgowska
SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Z ZAKRESU PROFILAKTYKI
PRZEMOCY I AGRESJI
W SZKOLE
SCENARIUSZ nr 1
AGRESJA. JAK SOBIE RADZIĆ Z AGRESJĄ I PRZEMOCĄ?
Cele ogólne:
Uczeń: - poznaje skalę problemu związanego z agresją.
Cele operacyjne:
Uczeń: - umie dostrzec różne objawy agresji i wskazać jej przyczyny,
- potrafi powiedzieć „nie” w sytuacjach, w których jest narażony na zachowania
agresywne,
- potrafi przeciwdziałać agresji,
Metody:
- wykład konwersatoryjny, „burza mózgów”, praca w grupach, scenki dramowe
- Środki dydaktyczne:
- artykuły prasowe (fragmenty) – Newsweek Polska, plansza „Sześć sposobów odmawiania”,
opis sytuacji
Czas trwania: 2 godziny lekcyjne
Przebieg lekcji:
Uczniowie siedzą w kręgu. Na prośbę nauczyciela wymieniają najważniejsze problemy, z którymi
spotyka się współczesna młodzież. Wśród wielu problemów występują zagadnienia związane z
agresją, przemocą.
Nauczyciel uzasadnia konieczność przeprowadzania zajęć poświęconych agresji i sposobom
radzenia sobie z przemocą.
Nauczyciel rozdaje uczniom krótkie fragmenty artykułów prasowych z Newsweek Polska.
Uczniowie zapoznają się z przykładami agresji.
Nauczyciel i uczniowie definiują pojęcie agresji. Następnie podają przykłady agresji z terenu
własnego miasta, okolicy szkoły. Uczniowie wspólnie
z nauczycielem wymieniają różne rodzaje agresji, a następnie podają przyczyny postaw
agresywnych np.
 złe wzorce wyniesione z domu,
 środowisko,
 obcowanie wśród „agresji’’,
 frustracja,
 media,
Nauczyciel przedstawia skutki przemocy, agresji dla ofiary i agresora np.
 obniżanie wartości własnej osoby,
 utrata szacunku dla samego siebie,
 utrata sympatii otoczenia,
 życie w stresie,
 roztaczanie atmosfery konfliktu i przemocy, bądź lęku
 i wycofanie się,
Nauczyciel omawia różne sposoby radzenia sobie z agresją:
„Aby poradzić sobie z agresją przede wszystkim należy zacząć od siebie.
Na przejawy agresji reagować należy nie emocjonalnie, lecz racjonalnie”. Przerwać koło zachowań
agresywnych – ofiara musi powiedzieć komuś o swym cierpieniu. Należy poznać cele jakimi
kieruje się agresor, pozwoli to na lepsze reagowanie i przeciwdziałanie agresji. Nie wolno sobie
pozwolić
na agresję pod adresem własnej osoby.
„Ludzie często zachowują się agresywnie na tyle, na ile im się pozwala”. Nauczyciel czyta opis
dwóch sytuacji, które uczniowie wspólnie omawiają.
Sytuacja I
Maciek w czasie lekcji dostał jedynkę, nauczyciel mocno go skrytykował.
Po skończonych zajęciach do Maćka podszedł kolega, który chciał pożyczyć książkę. Maciek
odpowiedział koledze: „spadaj i daj mi spokój, po czym go popchnął”.
Maciek zachował się agresywnie, ponieważ ……………………………….
Zamiast reagować agresywnie, Maciek mógłby ……………………………
Sytuacja II
Grupa chłopców z bloku włóczyła się po osiedlu. Nudzili się, byli niezadowoleni, nie wiedzieli, co
mają ze sobą zrobić. Jeden z nich wywrócił kosz na śmieci, drugi rzucił kamieniem w grupkę
małych dzieci. Chwilę później włamali się do piwnicy.
Chłopcy byli agresywni, ponieważ …………………………………………
Zamiast reagować agresywnie, chłopcy mogliby …………………………
Nauczyciel, posługując się (wcześniej przygotowaną) planszą „Sześć sposobów odmawiania”,
wyjaśnia uczniom, w jaki sposób mogą wykorzystać przedstawione strategie odmawiania w życiu
codziennym.
Sześć sposobów odmawiania:
 Powiedz „NIE”
 Zmień temat
 Odejdź
 Zignoruj propozycje
 Podsuń lepszy pomysł
 Powiedz coś śmiesznego
Nauczyciel dzieli klasę na 6 grup. Każda grupa tworzy scenkę dramową przedstawiającą jeden ze
sposobów odmawiania. Po przedstawieniu każdej scenki uczniowie omawiają sposoby
postępowania i skuteczność odmawiania.
Na zakończenie lekcji: Uczniowie przypominają podstawowe sposoby radzenia sobie z agresją
oraz sposoby odmawiania. Wskazują te, które wydają im się najskuteczniejsze.
SCENARIUSZ nr 2
ZŁOŚĆ GNIEW - CZY KONIECZNIE AGRESJA?
Cele:
Po przeprowadzonej lekcji uczeń powinien:
• rozpoznawać i rozróżniać zachowania asertywne, uległe, agresywne,
• znać przyczynę zachowań asertywnych, uległych i agresywnych oraz ryzyko, jakie niosą w
kontaktach z innymi,
• znać przyczyny agresji
• wiedzieć, jak radzić sobie z gniewem i złością w społecznie akceptowany sposób
• umieć zastąpić komunikat agresywny asertywnym (komunikat FUKOZ)
Metody i formy pracy:
eksperyment, dyskusja kierowana, burza mózgów; praca zbiorowa i grupowa
Materiały, uwagi wstępne dotyczące organizacji zajęć:
• Na tablicy karty z wyjaśnieniami: ZŁOŚĆ, AGRESJA, ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZŁOŚĆ,
KOMUNIKAT FUKOZ.
• Ławki ustawione do pracy grupowej.
• Zajęcia przewidziano na 2 jednostki lekcyjne (2 x 45 min).
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Zaczynamy w kuchni szkolnej – obserwacja 3 naczyń z wrzącą wodą (garnek bez pokrywki,
garnek szczelnie zamknięty, czajnik z gwizdkiem). Komentarz – te naczynia to trzy różne osoby
reagujące odmiennie na złość; woda symbolizuje złość, gniew- (krótka, obserwacja) – wracając do
klasy zastanówcie się, co stałoby się z naczyniami po upływie pół godziny.
2. W klasie uczniowie siedzą w kole – rozmowa:
- Jak wyrażacie swój gniew i złość (słowami, ciałem)?
- Czy ją tłumicie?
- Jak wyrażacie złość wobec dorosłych, a jak wobec rówieśników?
- Co wywołuje agresję?
- W jakich sytuacjach najczęściej czuję złość?
- Co wówczas robię?
- Jak zareagować na czyjąś agresję?
- Co można zrobić, żeby przekształcić agresję w zachowanie pozytywne?
Odwołanie się do pojęć zapisanych na kartach na tablicy (ZŁOŚĆ, ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA
ZŁOŚĆ, AGRESJA). Wyjaśnienie pojęć na przykładach.
3. Wróćmy do naszego doświadczenia – w symboliczny sposób pokazuje ono 3 różne postawy ludzi
i sposoby reakcji na złość, sytuację konfliktową. Może to być:
• agresja słowna lub fizyczna (garnek otwarty)
• uległość (garnek szczelnie zamknięty)
• asertywność (czajnik z gwizdkiem)
Zastanówmy się nad tymi trzema postawami.
4. Praca w grupach – burza mózgów na temat: społecznie akceptowalne sposoby rozładowania
złości. Każda grupa przyczepia do tablicy swoje propozycje – dyskusja.
5. Praca w grupach – plakaty na temat:
• jakie negatywne zachowania w relacjach młodych ludzi zauważacie
• jakie są przyczyny takich negatywnych postaw
• jakie są najczęstsze przejawy agresji w naszej szkole
• jak można zaradzić agresji w szkole
Omówienie wyników prac grup, uzupełnienie spostrzeżeń.
6. Komunikat FUKOZ, czyli jak mówić o swoich negatywnych emocjach w związku z czyimś
niewłaściwym zachowaniem nie obrażając innych i zachowując własną godność
• Wyjaśnić pojęcie korzystając z karty przyczepionej do tablicy:
F – fakty
U – uczucia
K – konsekwencje
O – oczekiwania
Z – zaplecze
• Przećwiczyć komunikat – kartki do pracy grupowej i sformułowania reakcji słownej zgodnie z
tym komunikatem:
o Siostra bez pozwolenia wzięła twój plecak i zniszczyła go, po czym schowała i nie przyznała się.
plecak jest ci potrzebny – pakujesz się na wycieczkę.
o Rodzice kolejny raz każą cię za kłótnię z bratem, chociaż to on zaczął i był winny. Rodzice cię nie
słuchają, brat triumfuje.
o Kolega, którego uważałeś za dobrego kumpla przyłącza się do grupy chłopaków, którzy złośliwie
przerzucają się twoim plecakiem. Po lekcjach podchodzi do ciebie, jakby nic się nie stało.
o Tydzień wcześniej dałeś koledze ściągnąć pracę domową. Zobaczył to nauczyciel i wstawił ci
uwagę. Dziś ten sam kolega znów prosi cię o zeszyt.
7. Podsumowanie lekcji.
SCENARIUSZ nr 3
JAK POMAGAĆ I JAK SIĘ BRONIĆ?
Cel:
- nauczenie się praktycznych umiejętności pomagania innym w sytuacji agresji i przemocy
- nauczenie się skutecznej obrony przed agresją i przemocą
Do przeprowadzenia zajęć potrzebne będą ci: 2 duże arkusze szarego papieru, kolorowe mazaki.
Jak reagować w czyjejś obronie?
Podziel klasę na 5 grup. Każdej z nich daj opis jednej z poniższych sytuacji. Poproś, aby każda
grupa przygotowała, a następnie kolejno zagrała scenki, w których przedstawią skuteczne sposoby
pomagania osobom, które są ofiarami agresji lub przemocy. Podkreśl, że proponowane przez nich
sposoby reagowania nie powinny być agresywne.
Bezpośrednio po prezentacji każdej ze scenek omówcie ją wspólnie, zapisując jednocześnie
skuteczne sposoby pomagania (ZOBACZ: Zasady przygotowania i omawiania scenek).
Sytuacje:
1. Widzisz, jak twoi koledzy wymuszają drobne kwoty pieniędzy od młodszych dzieci przy
sklepiku szkolnym.
2. Koleżanki obgadują przy tobie nieobecnego kolegę.
3. Widzisz, jak koledzy zabierają z plecaka innego chłopca zeszyt i chowają go.
4. Grupa osób wyśmiewa się na lekcji w-f z koleżanki, która biega najwolniej z całej klasy.
5. Na boisku koledzy zabierają jednemu z chłopców czapkę i bawią się, rzucając nią do siebie.
Korzystając z zapisanych skutecznych sposobów zachowania w odegranych scenkach, sformułujcie
wspólnie zasady pomagania (obrony) innych w sytuacji agresji i przemocy np.:
- zawołać kogoś na pomoc
- powiedzieć, że mi się to nie podoba
- odwrócić uwagę
- rozśmieszyć
Zapiszcie je na dużym arkuszu papieru i powieście w klasie.
Uwaga: przy omawianiu scenek zwróć uwagę, czy proponowane przez uczniów skuteczne sposoby
reagowania nie były jednocześnie zrachowaniami agresywnymi. Gdyby tak się stało, wyjaśnij, że
reagowanie agresją na agresję wzmaga ją tylko i nie stanowi sposobu rozwiązywania podobnych
sytuacji. Takie sposoby nie powinny znaleźć się na powyższej liście.
Jak się bronić?
Podziel klasę ponownie na grupy. Powiedz, że w podobny, jak poprzednio, sposób zajmiecie się
sytuacjami, w których nam ktoś dokucza lub nas atakuje. Niech grupy przygotują i odegrają scenki,
które również omówcie bezpośrednio po zagraniu, zapisując najważniejsze wnioski.
Sytuacje
Grupa osób wyśmiewa się z twojego ubrania.
Koleżanki mówią do ciebie coś obraźliwego i nieprzyjemnego.
Koledzy grożą ci, że się na tobie zemszczą, jeśli nie pójdziesz z nimi na wagary.
Na korytarzu w czasie przerwy podchodzi do ciebie dwóch starszych chłopców i jeden z
nich cię kopie.
5. W szatni przed lekcjami dwie osoby zrzucają umyślnie na podłogę twoją kurtkę.
1.
2.
3.
4.
Korzystając z zapisanych skutecznych sposobów zachowania w odegranych scenkach, sformułujcie
wspólnie zasady zachowania się wobec sprawców agresji i przemocy np.:
o
o
o
o
o
o
o
o
o
wyprostuj się
patrz w oczy
próbuj ignorować zaczepki
powtarzaj w myślach jakieś uspokajające zdanie np. "nic mnie to nie obchodzi"
odejdź tak szybko, jak to jest możliwe
powiedz, że nie odpowiada ci to, co robią
na zaczepki i przezwiska odpowiadaj wymijająco np. "to możliwe", "masz prawo tak
myśleć"
jeśli ci grożą, lub namawiają do czegoś złego, stosuj metodę "zdartej płyty",
powtarzając stale to samo zdanie np. "nie, nie zrobię tego"
jeśli możesz, proś kogoś o pomoc lub wsparcie
Zapiszcie je na dużym arkuszu papieru i powieście w klasie.
Na zakończenie porozmawiaj z uczniami na temat tego, w jakich sytuacjach lepiej jest się bronić, a
w jakich uciec. Niech podadzą przykłady takich sytuacji.
Zasady przygotowania i omawiania scenek są następujące:


Uczniowie sami przygotowują scenkę, sami również wybierają role, jakie w niej zagrają (warto
jednak zadbać o to, aby w tym przypadku roli ofiary dokuczania nie odgrywała osoba, która w
rzeczywistości często bywa w takich sytuacjach.
Nauczyciel w miarę potrzeby pomaga im w tym, nie sugerując jednak rozwiązań i sposobu gry.



Po zagraniu scenki następuje jej omówienie; zaczyna się ono od rozmowy z "aktorami", w
której pytamy ich: jak czuli się jako ta osoba, która grali (pomaga to uświadomić sobie emocje
występujących w scence postaci), co było dla nich trudne, czy są zadowoleni z
zaproponowanego rozwiązania.
Na zakończenie swoimi refleksjami dzielą się widzowie: jakie uczucia wzbudziła w nich
przedstawiona sytuacja, co sadzą o zaproponowanym sposobie rozwiązania problemu.
Podsumowanie scenki polega na wyciągnięciu z niej najważniejszych wniosków i ewentualnym
ich zapisaniu.
SCENARIUSZ nr 4
„TWORZYMY KLASOWY KODEKS ZASAD PRZECIWKO PRZEMOCY”
CELE:
- wzrost poczucia bezpieczeństwa ucznia w klasie i szkole
- wzmocnienie więzi między uczniami w klasie
Potrzebne materiały: Duży arkusz papieru, pisaki.
ĆWICZENIE NR 1.
Prosimy każdego ucznia, aby zastanowił się nad swoim zachowaniem wobec kolegów i
koleżanek, nad tym jak traktuje innych, czy czasem zdarza się używać przemocy ( rozumianej
bardzo szeroko) oraz co mógłby zmienić w swoim zachowaniu, aby inni poczuli się lepiej.
Rozdajemy każdemu arkusz pt. „Co mogę zrobić, aby innym w mojej klasie żyło się lepiej”
i prosimy o wpisanie własnych propozycji, które będą jednocześnie osobistą deklaracją wobec
wszystkich.
Po wykonaniu zadania zbieramy arkusze.
ĆWICZENIE NR 2.
„ TWORZYMY KLASOWY KODEKS ZASAD PRZECIWKO PRZEMOCY”
Dzielimy klasę na 4-5-osobowe zespoły, w których mają powstać własne zasady traktowania siebie
nawzajem ( i kar za znęcanie się nad innymi). Pomagamy uczniom w tworzeniu tych zasad.
Następnie spisujemy wszystkie propozycje na tablicy i wybieramy wspólnie metodą głosowania te,
które zaakceptowała większość klasy. Przegłosowane zasady zapisujemy na dużej płachcie papieru.
Wieszamy ją w widocznym miejscu . Wszyscy uczniowie po kolei podpisują ustalone zasady.
Od tego momentu klasa zobowiązała się przestrzegać
Co jakiś czas uczniowie wspólnie z wychowawcą powinni wracać do swojego kodeksu i sprawdzać
czy jest przestrzegany ( można powołać osobę za to odpowiedzialną ). Jeśli któraś z norm została
przekroczona, sprawca powinien ponieść konsekwencje .
Przy tworzeniu Klasowego Kodeksu należy pamiętać, że poza innymi pomysłami powinny się tam
znaleźć takie propozycje:
-
nie znęcamy się nad innymi uczniami
staramy się pomóc uczniom, nad którymi się ktoś znęca
informujemy dorosłych nad którymi się ktoś znęca
włączamy do rozmów i wspólnych zajęć osoby, które stoją na uboczu.
PODSUMOWANIE:
Rozmawiamy trochę dłużej o korzyściach wyniesionych ze spotkań, o refleksjach płynących
z doświadczeń przeżytych w trakcie ćwiczeń.
SCENARIUSZ nr 5
„Cyberprzemoc”




zwrócenie uwagi uczniów na zjawisko cyberprzemocy,
uwrażliwienie na ich specyfikę problemu,
jakie są możliwe konsekwencje przemocy w sieci dla sprawców tego typu działań,
jakie emocje może rodzić cyberprzemoc u ofiar, jakie może nieść dla nich konsekwencje.
90 minut.
praca zespołowa, praca w grupach, dyskusja,
brystol, tablica, pisaki, definicja „Cyberprzemocy”, stalkingu oraz stalkera, adres projektu Helpline.org.pl
Przebieg zajęć:
Część I
Nauczyciel wprowadza uczniów w temat zajęć. W dzisiejszych czasach komputer, Internet jest bardzo
ważny dla nas, dzięki niemu możemy porozumieć się z całym światem, przyjaciółmi. Ale czy komputer,
portale społecznościowe , Internet służą tylko w dobrym celu? Do czego służy komputer?
Uczniowie odpowiadają:
 do korzystania ze stron www,
 facebook,
 skype,
 nk
 gadu-gadu,
 inne.
Co jeszcze służy do przekazywania codziennych informacji?
 telefon komórkowy,
 tablet,
 i inne.
Czy słyszeliście o CYBERPRZEMOCY? Uczniowie odpowiadają, nauczyciel czyta na głos definicję
CYBERPRZEMOCY i zamieszcza ją na tablicy:
Cyberprzemoc (agresja elektroniczna) – stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie,
nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak:
sms, e-mail , witryny internetowe, fora dyskusyjne w Internecie, portale społecznościowe i inne.
Nauczyciel na tablicy zamieścił definicję, następnie narysował diagram składający z 4 zasadniczych cech
cyberprzemocy:
CYBERPRZEMOC
PRZEŚLADOWANIE - ograniczenie przywilejów, praw.
NĘKANIE - stalking, naprzykrzanie się, prześladowanie.
ZASTRASZANIE - grożenie, przemoc, lęk.
WYŚMIEWANIE SIĘ- kpina, złośliwość.
Część II
Nauczyciel prosi uczniów, aby podzielili się na cztery grupy. Odliczają do czterech.
- Grupa I ma stworzyć sytuację, w której są prześladowani przez kolegę/koleżankę za pomocą sms, e-mail,
witryny internetowej.
- Grupa II ma stworzyć sytuację, w której jest nękana przez kolegę/koleżankę za pomocą ,e-mail.
- Grupa III jest zastraszana przez kolegę/koleżankę na jednej ze strony portalu społecznościowego, w którym
jest zamieszczony film z udziałem ofiary.
- Grupa IV jest wyśmiewana na forum dyskusyjnym.
Czas przygotowania 10 minut.
Po przygotowaniu każda grupa przedstawia scenkę nawiązującą do swojego tematu. Pozostali obserwują.
Nauczyciel włącza uczniów do dyskusji. Zadaje pytania:
- jak się czułeś kiedy byłeś prześladowany? Uwagi uczniów są zamieszczane na tablicy.
Nauczyciel zadaje kolejne pytania:
 Dlaczego jesteśmy prześladowani?
 Kiedy to jest zabawa, a kiedy przeistacza się w coś okropnego?
 Czy zdajemy sobie sprawę z konsekwencji takich poczynań?
 Jak się z tym czułaś/czułeś?
 Czy słyszeliście, że takie sytuacje mogą doprowadzić do śmierci?
Uczniowie odpowiadają, są emocje, gorąca dyskusja.
Zadaniem grupy III jest opowiedzenie co czuli, kiedy byli zastraszani:
 strach,
 brak pewności siebie,
 niechęć do życia,
 zamykanie się w sobie.
Nauczyciel prosi przedstawiciela grupy IV, aby wymienił cechy człowieka nękanego przez
kolegów/koleżanki z klasy:



czuliśmy się nieswojo,
wszędzie była ta osoba, która nas prześladuje,
jest to okropne uczucie!
Nauczyciel podpowiada -czy jego zachowanie można nazwać stalking? Nauczyciel na tablicy zamieszcza
definicję stalkingu.
Stalking to prześladowanie, powtarzalny ciąg zachowań podejmowanych przez napastnika w celu
wywołania u prześladowanej przez niego osoby, stanu uzasadnionych obaw o jej bezpieczeństwo. Z jednej
strony występuje stalker (sprawca), a z drugiej - osoba nękana (ofiara).
A teraz powiem Wam kim jest stalker? Skąd jego takie zachowanie.
Stalker to często osoba odrzucona, która odbudowuje swoją samoocenę przejmując kontrolę nad życiem
prześladowanej osoby i utrzymując z nią na siłę kontakt. Do form stalkingu zalicza się naruszanie wolności
osobistej i prywatności powodujące dyskomfort fizyczny i psychiczny, różnorakie dolegliwości zdrowotne,
trudności w kontaktach interpersonalnych, uzasadnione obawy o własne bezpieczeństwo.
Człowiek jest osobą stadną potrzebuje drugiej osoby, jego zrozumienia, bycia z nim w realu. Kiedy dochodzi
do tego, że jesteśmy odrzuceni, wyśmiewani, pogardzani, ale nie tylko przez rówieśników ale i przez
najbliższych (rodziców, opiekuna). Dla młodego człowieka bardzo ważna jest stabilizacja, miłość, przyjaźń.
Osoby dorosłe powinny być dla Was autorytetem , wspierać w trudnych momentach życia.
Nauczyciel informuje uczniów o ofercie pomocowej fundacji pozarządowych, np: - Helpine.org.pl
Adres zamieszczony jest na gazetce ściennej w klasie.
Cześć III
Kiedy uciekamy do Internetu? Dlaczego to robimy? Co raz częściej rozmowy między dwoma osobami
odbywają się za pomocą sms. Ważne decyzje, czy kłótnie odbywają się za pośrednictwem telefonów
komórkowych. Dlaczego obrażamy koleżankę/kolegę za pomocą sms, czy na czacie? Uczniowie rozmawiają
z nauczycielem, wymiana swoich poglądów.
Nauczyciel zadaje kolejne pytanie do uczniów: czym jest plotka?
Uczniowie starają się zdefiniować słowo plotka
 pogłoska,
 kłamstwo,
 plotka nie jest wiarygodna, prawdziwa.
Nauczyciel zamieszcza na tablicy definicje plotki:
Plotka proces wymiany informacji o nieobecnych osobach o zabarwieniu oceniającym, pomiędzy bliskimi
sobie osobami.
Czy plotka o kimś może zmienić życie tej osoby nieodwracalnie?
Stwórzmy w grupach sytuację, w której ktoś przekazał plotkę na forum klasy. Jak ją odbierzecie? Jak
potoczą się dalsze losy tej osoby?
Czas przygotowania 10 minut.
Uczniowie przygotowali krótką scenkę, która opowiada o chłopcu (dobrze się uczy, pomaga w nauce, ma
dobre relacje z rodzicami i z nauczycielami) , któremu zarzucono kradzież cennej rzeczy. Ta informacja
została przekazana na facebooku. Chłopiec nie potrafił się obronić, czuł się z tym okropnie, a pozostali
znajomi nakręcali się nawzajem. Chłopcu nie dali szansy na obronę. Sytuacja z dnia na dzień pogarszała się.
Scenka nie miała zakończenia.
Nauczyciel poprosił uczniów, aby każda grupa napisała zakończenie.
PODSUMOWANIE
Dzisiejszy świat jest bardzo szybki, bogaty, silny, codziennie rozpychamy się łokciami i biegniemy do
przodu. Czy taki ma być nasz świat, w którym ranimy najbliższych, prześladujemy, nękamy nieraz z byle
powodu? Cyberprzemoc jest największym niebezpieczeństwem dla ludzi, którzy nie potrafią korzystać z
Internetu. Należy mieć świadomość zagrożeń, które czyhają na nas codziennie. Oprócz Internetu, telefonów
komórkowych i tp. jest obok nas człowiek, ktoś bliski, z którym dobrze jest porozmawiać, pokłócić się,
SCENARIUSZ nr 6
„CYBERPRZEMOC TEŻ BOLI”
Cel zajęć: ukazanie dzieciom zagrożeń wynikających z cyberprzemocy
Czas trwania: 1 godzina lekcyjna
Metody: rozmowa kierowana, praca w grupach;
Pomoce: pokaz multimedialny, film edukacyjny, mazaki, kartki bloku technicznego
Przebieg zajęć:
1.Dyskusja
Prowadzący rozpoczyna dyskusję od pytania: do czego wykorzystują uczniowie komputer
i
Internet, zapisuje ich odpowiedzi na tablicy (strony www., gadu-gadu, skype, nk, inne).
Następnie prowadzący w rozmowie z uczniami zadaje im pytania:
 Czy wiedzą, że wykorzystując urządzenia takie jak: komputer, komórka można popełnić
przestępstwo lub stać jego ofiarą i czy mogą podać przykłady takich sytuacji?
 Czy zetknęli się z takim zjawiskiem jak cyberprzemoc?
 Z jakim zachowaniem czy czynnościami kojarzy im się cyberprzemoc?
2. Pokaz multimedialny lub film – strona http://dzieckowsieci.fdn.pl/baza-wiedzy
3. Praca w grupach i omówienie pracy
Prowadzący dzieli klasę na 3-4 osobowe grupy, każda grupa ma za zadanie stworzyć około 10
zasad e-etykiety (zasady postępowania i zachowania się w sieci). Uczniowie zapisują swoje
pomysły przy wykorzystaniu flamastrów i kart z bloku. Po zakończeniu pracy przedstawiciele grup
odczytują stworzone przez grupę zasady. Prowadzący wybiera z każdej grupy po kilka zasad i
zapisuje je na dużym formacie papieru. Uczniowie podpisują się pod tą wspólną e-etykietą
zobowiązując się tym samym do przestrzegania jej zasad.
5. Podsumowanie i zakończenie zajęć
 Przypomnienie o konieczności korzystania z e-etykiety
 Podanie do kogo można się zgłosić, gdy mamy jakieś kłopoty z cyberprzemocą.
W pierwszej kolejności dziecko powinno powiadomić rodziców, jeśli oni nie będą wiedzieli co
zrobić wówczas możecie zadzwonić:
1. Do pedagoga lub psychologa szkolnego
2. Jeśli doszło do przestępstwa: policję lub prokuraturę
3. Organizacje, które pomagają dzieciom w każdym wieku, bezpiecznie korzystać z Internetu.
www.dzieckowsieci.pl., Helpine.org.pl